ว่าด้วย ลากับม้าอัสดร อรรถกถาคัทรภปัญหาที่ ๑ ก็จักแจ่มแจ้งในอุมมัคคชาดกเหมือนกัน (ข้าแต่พระราชาผู้ประเสริฐ ถ้าพระองค์ทรงสำคัญอย่างนี้ว่า บิดาประเสริฐกว่าบุตร ฬาของพระองค์นี้ก็ประเสริฐกว่าม้าอัสดร เพราะว่าฬาเป็นพ่อของม้าอัสดร.)

1. 1
คัทรภปัญหชาดก
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑
๑๒. หังสิวรรค
หมวดว่าด้วยการเยาะเย้ย
๑. คัทรภปัญหชาดก (จากพระไตรปิฎก ลาดับเรื่องที่ ๑๑๑)
ว่าด้วยปัญหาเรื่องลากับม้าอัสดร
(พระโพธิสัตว์มโหสธบัณฑิตกราบทูลพระราชาว่า)
[๑๑๑] ขอเดชะ พระมหาราชผู้ประเสริฐ
ถ้าพระองค์ทรงสาคัญว่าบิดาประเสริฐกว่าบุตร ลาตัวนี้ก็ประเสริฐกว่าม้าอัสดร
เพราะว่า ลาเป็ นพ่อม้าอัสดรของพระองค์
คัทรภปัญหชาดกที่ ๑ จบ
------------------------
คาอธิบายเพิ่มเติมนามาจากบางส่วนของอรรถกถา
คัทรภปัญหา
ว่าด้วย ลากับม้าอัสดร
อรรถกถาคัทรภปัญหาที่ ๑
ก็จักแจ่มแจ้งในอุมมัคคชาดกเหมือนกัน (ข้าแต่พระราชาผู้ประเสริฐ
ถ้าพระองค์ทรงสาคัญอย่างนี้ว่า บิดาประเสริฐกว่าบุตร
ฬาของพระองค์นี้ก็ประเสริฐกว่าม้าอัสดร เพราะว่าฬาเป็ นพ่อของม้าอัสดร.)
คาถานั้นมีความว่า ข้าแต่พระราชาผู้ประเสริฐ
ถ้าพระองค์ทรงสาคัญว่า บิดาประเสริฐกว่าบุตรในที่ทั้งปวง.
ฬาตัวนี้ก็ประเสริฐกว่าแม้ม้าอัสดรของพระองค์ เพราะเหตุไร
เพราะฬาเป็นพ่อของม้าอัสดร. ก็แลครั้นทูลอย่างนี้แล้ว พระมหาสัตว์ก็กราบทูลว่า
ถ้าบิดาประเสริฐกว่าบุตรทั้งหลาย ขอได้ทรงรับบิดาของข้าพระองค์ไว้.
ถ้าบุตรประเสริฐกว่าบิดา ขอได้ทรงรับข้าพระองค์ไว้ เพื่อประโยชน์แก่พระองค์.
พระเจ้าวิเทหราชได้ทรงฟังคานั้น ก็ทรงโสมนัส.
ราชบริษัททั้งปวงก็แซ่ซ้องสาธุการว่า มโหสถบัณฑิตกล่าวปัญหาดีแล้ว
เสียงปรบมือและการยกแผ่นผ้าเป็นพันๆ ได้เป็นไปแล้ว. บัณฑิต ๔
คนต่างมีหน้าเศร้าหมองซบเซาไปตามๆ กัน.
ปุจฉาว่า บุคคลผู้รู้คุณแห่งบิดามารดา เช่นกับพระโพธิสัตว์
ย่อมไม่มีมิใช่หรือ. เมื่อเป็นเช่นนั้น เหตุไรพระโพธิสัตว์จึงทาอย่างนี้.
วิสัชนาว่า พระโพธิสัตว์นั้นได้ทาอย่างนั้น
เพื่อประสงค์จะดูหมิ่นบิดาก็หาไม่. ก็แต่พระราชาส่งข่าวไปว่า
ให้ส่งม้าอัสดรหรือม้าประเสริฐกว่าม้าสามัญมาถวาย. เพราะฉะนั้น จึงทาอย่างนี้

2. 2
เพื่อจะทาปัญหานั้นให้แจ่มแจ้ง เพื่อจะประกาศความที่ตนเป็นบัณฑิต
และเพื่อจะทาอาจารย์ทั้ง ๔ มีเสนกะเป็ นต้น ให้หมดรัศมี.).
-------------------------