Naphtali, the eighth son of Jacob and Bilhah. The Runner. A lesson in physiology.

2. WASE 1
Nafitalai, na ikawalu ni luvei Jekope kei Pila. Na
Daucici. E dua na lesoni ena physiology.
1 Na ilavelave ni, na veiyalayalati kei Nafitalai,
ka a tabaka ena gauna a mate kina ena ika drau ka
tolusagavulu ni yabaki ni nona bula.
2 Ni ra sa soqoni vata na luvena tagane ena
ikavitu ni vula, ena imatai ni siga ni vula, ni se
bulabula vinaka tiko, a vakarautaka vei ira e dua
na kana magiti ni kakana kei na waini.
3 Ia ni sa yadra tiko ena mataka, sa kaya vei ira,
Au sa mate tiko; ka ra sa sega ni vakabauti koya.
4 Ni sa vakalagilagia na Turaga, sa tubu cake ka
kaya ni oti na kana magiti ni noa sa na mate.
5 Ka sa qai tekivu me kaya: Dou rogoca, oi
kemudou na luvei Nafitalai, dou rogoca na vosa
nei tamamudou.
6 Au a sucu mai Pila, baleta ni a cakacaka
vakailawaki o Rejeli, ka solia ko Pila me isosomi
kei Jekope, ka sa kunekune ko koya ka
vakasucumi au e duru i Rejeli, o koya sa vakatoka
kina na yacaqu ko Nefitalai.
7 Ni lomani au vakalevu o Rejeli baleta ni'u a
sucu ena tabana; ia ni'u se gone sa dau reguca, ka
kaya: Me dua mada ga na tacimu mai na ketequ,
me vakataki iko.
8 A sa vakataki au talega ko Josefa ena ka kecega,
me vaka na masu i Rejeli.
9 Oqo na tinaqu ko Pila, na luvei Rotho na taci
Tepora, na nasi nei Repeka, ka a sucu ena dua ga
na siga vata ga kei Rejeli.
10 Ka sa lewe ni matavuvale i Eparaama ko
Kiliusi, e dua na kai Kalitia, sa rerevaka na Kalou,
na sucu galala, ka vakaturaga.
11 A sa kau vakavesu ka voli mai vei Lepani; a sa
solia vua ko Inuna na nona vada me watina, a sa
vakasucuma e dua na luvena yalewa, ka vakatoka
na yacana ko Silipa, me vaka na yaca ni koro ka a
kau vakavesu kina.
12 Ka sa qai vakasucumi Pila e tarava, ka kaya:
Sa kusarawa na luvequ yalewa ni sa oti na ka vou,
ni sa sucu sara ka taura na sere ka vakusakusa me
sucu.
13 Ka'u sa totolo sara na yavaqu me vaka na deer,
ka lesi au ko Jekope na tamaqu me'u baleta na
itukutuku kecega, ka sa solia vei au na nona
veivakalougatataki me vaka na deer.
14 Me vaka sa kila na dautuli kuro na iyaya, na
levu ni ka me tu kina, ka kauta mai na tete me
vaka, sa vakayacora talega vakakina na Turaga
me vaka na tautauvata ni yalo, ka me vaka na
kaukauwa ni yago sa vakatikora kina na yalo.
15 Ka sa sega ni lutu tani mai na dua tale ena
ikatolu ni drau; ni sa buli na veika bibi, kei na
ivakarau, ka sa lewa na veika buli kecega.
16 Ia me vaka sa kila na dautuli kuro na kena
vakayagataki na iyaya yadua, na ka sa kilikili
kina, sa kila talega vakakina na Turaga na yago,
ena vakacava na kena yawa ena tomana tikoga
ena vinaka, kei na gauna sa tekivu kina ena ca.
17 Ni sa sega na gagadre se nanuma sa sega ni
kila na Turaga, ni a bulia na tamata yadua me
vaka na nona ivatuka.
18 Me vaka na kaukauwa ni tamata, sa vakakina
ena nona cakacaka; me vaka na matana, sa
vakakina ena nona moce; me vaka na yalona, sa
vakakina ena nona vosa ena lawa ni Turaga se
ena lawa i Beliar.
19 Ia me vaka ni sa tiko na tawase ena kedrau
maliwa na rarama kei na butobuto, ena kedrau
maliwa na raica kei na rogoca, sa vakakina na
nodrau tawase na tagane kei na tagane, kei na
yalewa kei na yalewa; ka me kakua ni tukuni ni
dua e tautauvata kei na kena ikarua e matana se
ena vakasama.
20 Ni sa vakavinakataka na Kalou na ka kecega
ena nodra ivakarau, na lima na vakasama e uludra,
ka sa vauca na domona ki na uluna, ka vakuria
kina na drau ni sa sega ni vakasakiti kei na
lagilagi, sa qai yaco na yalo me kila ka, na kete
me baleta na vakatubukawa, kei na ketena me
qaqia, na ivakaboi ni cagi ena icegu, na yate ni
cudru, na gaga ni yaloca, na inuinui ni
veidredrevaki, na ivesu ni yalomatua, na masela
ni tolo me baleta na kaukauwa, na yatevuso me
droinitaki mai, na tolo me kaukauwa, kei na so
tale.
21 O koya gona, oi kemudou na luvequ, me
vakayacori na nomudou cakacaka kecega ena
inaki vinaka ena rerevaka na Kalou, ka me kakua
ni caka cala na veivakalialiai se na kena gauna.
22 Ia kevaka ko sa vakarota na mata mo rogoca,
ena sega ni rawa; ia ni dou sa tiko ena butobuto

3. dou sa sega talega ni kitaka na cakacaka ni
rarama.
23 O koya, mo dou kakua kina ni gadreva mo dou
vakacacana na nomudou ivalavala ena kocokoco
se ena vosa wale me temaki kina na yalomudou;
baleta kevaka dou sa galu ena yalo savasava, dou
na kila na ivakarau mo dou taura matua kina na
loma ni Kalou, ka biuta tani na lomai Peceli.
24 Na matanisiga kei na vula kei na kalokalo,
kakua ni veisautaka na nodra ivakarau; ia mo dou
kakua talega ni veisautaka na lawa ni Kalou ena
ivalavala ca ni nomudou ivalavala.
25 Era sa lako sese na kai Matanitu Tani, ka biuta
na Turaga, ka vakarota na nodra ivakaro, ka
talairawarawa ki na ivotavota kei na vatu, na yalo
ni veivakaisini.
26 Ia dou na sega ni vakakina, oi kemudou na
luvequ, ni dou sa kila mai lomalagi, e vuravura,
kei na wasawasa, kei na veika kecega sa buli, na
Turaga ka a bulia na ka kecega, mo dou kakua
kina ni vakataki Sotoma, o koya sa veisautaka na
ivakarau ni bula.
27 Sa vakakina na nodra veisautaka talega na
iVakatawa na ivakarau ni nodra bula, ka a
cudruva na Turaga ena waluvu, ka a bulia kina na
vuravura ka sega na lewena ka sega na vuana.
28 Au sa kaya vei kemudou na veika oqo, oi
kemudou na luvequ, ni'u sa wilika ena ivola i
Inoki ni dou na lako tani talega mai vua na
Turaga, ka lako voli me vaka na nodra talaidredre
kecega na Kai Matanitu Tani, ia dou na kitaka me
vaka na nodra caka ca kecega ko Sotoma.
29 Ka na kauta mai vei kemudou na Turaga na
tiko vakavesu, ka dou na qaravi ira kina na
nomudou meca, ka dou na cuva sobu ena
veivakararawataki kecega kei na
veivakararawataki, me yacova ni sa vakarusai
kemudou kece na Turaga.
30 Ia ni dou sa vakalolovirataki ka vakaleqa, dou
sa lesu tale ka vakadinadinataka na Turaga na
nomudou Kalou; ka na kauti kemudou lesu mai
ko Koya ki na nomudou vanua, me vaka na Nona
loloma cecere vakalevu.
31 Ka na qai yaco, ni ra sa lako oti mai ki na
nodra vanua na nodra qase, era na guilecava tale
na Turaga ka yaco me ra sega ni vakalou.
32 Ka na vakatalabusesetaki ira na Turaga e delai
vuravura taucoko, me yacova ni sa yaco mai na
yalololoma ni Turaga, e dua na tamata sa
ivalavala dodonu ka cakacakataka na loloma
cecere vei ira kecega sa tu vakayawa, kei ira sa
voleka.
WASE 2
E kerea me bula vakadodonu. Na kilai levu ena
nodra vuku tawamudu na Tikina e 27-30.
1 Ni ena ikavasagavulu ni yabaki ni noqu bula, au
a raica e dua na raivotu ena Ulunivanua ni
Veiolive, ena tokalau kei Jerusalemi, ni sa tudei
tu na matanisiga kei na vula.
2 Ka raica sa kaya vei keitou ko Aisake na tama i
tamaqu; Cici ka tauri ira, na tamata yadua me
vaka na nona kaukauwa; ia ko koya sa taura na
matanisiga kei na vula ena taukena.
3 Ka keimami a cici vata kece, ka taura na
matanisiga ko Livai, ka sa buturaki ira tani na
kena vo ko Juta ka taura na vula, ka rau sa laveti
rau vata.
4 Ia ni sa yaco ko Livai me vaka na matanisiga,
raica, sa solia vua e dua na cauravou e tinikarua
na taba ni qeteqete; a sa serau ko Juta me vaka na
vula, ka sa tu e ruku ni yavadra e tinikarua na
rarama.
5 Erau sa cici yani na lewe rua, ko Livai kei Juta,
ka tauri rau.
6 Ka raica, e dua na bulumakau tagane e vuravura,
ka rua na kena ileu levu, kei na taba ni ikeli e
dakuna; ka keimami sa gadreva me keimami
vesuki koya, ia keimami a sega ni rawata.
7 Ia a lako mai ko Josefa, ka tauri koya, ka cabe
cake vata kei koya.
8 Ka'u sa raica, ni'u a tiko kina, ka raica sa rairai
vei keitou e dua na ivola tabu, ka kaya: Era na
taukena vakavesu ko ira na yavusa e tinikarua i
Isireli ko ira na kai Asiria, Mitia, Perisia, kalitia,
kai Siria.
9 Kei na dua tale, ni oti e vitu na siga, au a raici
Jekope na tamada ni tucake tu ena yasa ni
wasawasa ko Jamnia, ka keimami a tiko vata kaya.
10 Ka raica, sa lako mai e dua na waqa ka soko
yani, ka sega na dausoko se pailate; ka sa volai
ena waqa, Na Waqa i Jekope.
11 A sa kaya vei keitou ko tamai keitou: Lako
mai, me daru vodo waqa mada.

4. 12 Ia ni sa vodo oti, sa tubu e dua na cava
kaukauwa, kei na cagilaba levu ni cagi; ka sa lako
tani mai vei keitou ko tamai keitou, ka a taura tu
na iuli.
13 Ia koi keimami, ni keimami a vodroa na
cagilaba, keimami a colati ena dela ni wasawasa;
a sa vakasinaiti na waqa ena wai, ka sa yaviti ena
ua kaukauwa, me yacova ni sa kavoro.
14 A sa dro tani ko Josefa ena dua na waqa lailai,
ka keimami sa tawase kece ena ciwa na papa, ka
rau sa soqoni vata ko Livai kei Juta.
15 Ka keimami sa veiseyaki kece ki na iyalayala
kei vuravura.
16 Sa qai vauci ena isulu taga ko Livai, ka
masulaki keimami kece vua na Turaga.
17 Ia ni sa oti na cava, sa yaco yani na waqa ki na
vanua me vaka sa vakacegu.
18 Ka raica, a lako mai na tamai keimami, ka
keimami a reki kece ena duavata.
19 Na tadra ruarua oqo au a tukuna vei tamaqu;
ka sa kaya vei au ko koya: Ena vakayacori na
veika oqo ena kena gauna, ni sa oti na nodra
vosota oti e vuqa na ka na Isireli.
20 Sa qai kaya vei au ko tamaqu: Au sa
vakabauta na Kalou ni bula tiko ko Josefa, ni'u sa
raica tikoga ni sa wiliki koya vata kei kemudou
na Turaga.
21 Ka sa kaya ko koya, ka tagi: Isa, na luvequ
Josefa, ko sa bula, e dina ga ni'u sa sega ni raici
iko, ia ko sa sega ni raica ko Jekope sa sucu mai
vei iko.
22 O koya sa vakavuna talega kina me'u tagi ena
veivosa oqo, ka'u sa vakama e yaloqu me'u
tukuna ni sa volitaki ko Josefa, ia au sa rerevaki
iratou na tuakaqu.
23 Ka rogoca! oi kemudou na luvequ, au sa
vakaraitaka vei kemudou na iotioti ni gauna, na
sala ena yaco kina na veika kecega e Isireli.
24 O koya, mo dou vakaroti ira talega kina na
luvemudou me ra duavata kei Livai kei Juta; ni na
tubu mai vei ira na veivakabulai vei Isireli, ka na
vakalougatataki kina ko Jekope ena vukudra.
25 Ni na rairai mai na Kalou ena nodra yavusa na
nona itikotiko na tamata e vuravura, me vakabula
na matatamata i Isireli, ka vakasoqoni ira vata na
ivalavala dodonu mai na kedra maliwa na
Matanitu Tani.
26 Kevaka dou sa cakava na ka vinaka, oi
kemudou na luvequ, era na vakalougatataki
kemudou na tamata kei na agilosi; ia ena
vakalagilagi na Kalou ena kemudou maliwa na
Matanitu Tani, ka na dro tani mai vei kemudou na
tevoro, ka ra na rerevaki kemudou na manumanu
kila, ka na lomani kemudou na Turaga, ka ra na
kabiti kemudou na agilosi.
27 Me vaka ni sa dau vakananumi vakavinaka e
dua na tamata sa vakavulici koya vakavinaka na
gone; sa vakakina na ivakananumi vinaka ena
mata ni Kalou me baleta na cakacaka vinaka.
28 Ia ko koya sa sega ni kitaka na ka vinaka, era
na cudruvi na agilosi kei ira na tamata, ka na
vakamaduataki na Kalou ena kedra maliwa na
Matanitu Tani ena vukuna, ka na vakayacori koya
na tevoro me nona iyaya ni cakacaka duatani, ka
ra na lewai koya na manumanu kila kecega, ka na
cati koya na Turaga.
29 Ni sa vakaruataki na ivakaro ni lawa, ia ena
yalomatua sa dodonu me vakayacori kina.
30 Ni sa tiko e dua na gauna me mokoti watina
kina na tagane, kei na gauna me kakua kina ni
masu mai kina.
31 O koya gona, sa rua na ivakaro; ia, vakavo ga
kevaka era sa vakayacori ena kena ivakarau
dodonu, era na kauta mai na ivalavala ca levu
sara vei ira na tamata.
32 Sa vakakina ena ivakaro tale eso.
33 O koya mo dou vuku kina vua na Kalou, oi
kemudou na luvequ, ka yalomatua, ka kila na
ivakarau ni Nona ivakaro, kei na lawa ni vosa
kecega, me lomani kemudou kina na Turaga,
34 Ia ni sa vakaroti ira oti ena vosa vakaoqo, sa
vakauqeti ira me ra kauta laivi na sui ki Epironi,
ka me ra buluti koya vata kei ira na nona qase.
35 Ia ni sa kana ka mateni ena yalomarau, sa ubia
na matana ka mate.
36 Ka ra sa kitaka na luvena tagane me vaka na
veika kece sa vakarota vei ira ko Nafitalai na
Tamadra.