Luận văn Nghiên cứu thay đổi góc tiền phòng sau phẫu thuật cắt bè củng giác mạc điều trị bệnh glôcôm góc đóng nguyên phát bằng OCT bán phần trước.LH 0927.007.596 Website Luanvanyhoc.com Góc tiền phòng là nơi nối tiếp giữa giác củng mạc ở phía tìước, mống mắt và the mi ở phía sau (hay còn gọi là góc mống mắt giác mạc). Bình thường phần lớn thủy dịch được lưu thông ra khỏi nhãn cầu qua góc tiền phòng nhờ hệ thống lưới bè [1]. Vì một lý do nào đó, góc tiền phòng đóng lại (góc đóng nguyên phát, góc đóng thứ phát do viêm màng bồ đào, chấn thương gây dính góc…) làm che lấp hệ thống lưới bè khiến thủy dịch không thoát lưu được sẽ dẫn đến tăng nhãn áp

1. Người hướng dẫn: TS. Hoàng Trần Thanh
LÊ VIỆT CƯỜNG

2. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Góc TP: nơi nối tiếp giữa giác củng mạc, mống mắt và thể
mi.
 Thay đổi góc TP: về cấu trúc giải phẫu/kích thước của góc
TP dưới tác động của CT, PT hay bệnh lý tại mắt.
 PT cắt bè CGM: phổ biến, nhằm tạo đường lưu thông thuỷ
dịch từ HP → TP → hệ tuần hoàn chung đồng thời làm
tăng độ mở góc TP.
 AS-OCT: khách quan, tiện lợi, có khả năng định lượng
thay đổi góc TP, kết quả có độ chính xác cao với hình ảnh
chi tiết các cấu trúc góc TP.

3. MỤC TIÊU
1. Mô tả sự thay đổi góc TP sau PT cắt bè CGM điều trị
bệnh glôcôm góc đóng nguyên phát.
2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan với sự thay đổi góc
tiền phòng sau phẫu thuật.

4. TỔNG QUAN
Giải phẫu góc tiền phòng

5. TỔNG QUAN
 Phân loại độ mở góc TP

6. TỔNG QUAN
Cơ chế thay đổi góc TP sau PT
 Thuỷ dịch bị ứ lại ở HP → đẩy chân MM ra trước →
nghẽn góc.
 Lỗ cắt MMCB trong PT cắt bè CGM → đường lưu
thông thuỷ dịch mới, thuỷ dịch đi từ HP → TP, đồng thời
làm chân MM phẳng ra → góc TP mở rộng.
 NA hạ xuống không chỉ do dòng thuỷ dịch lưu thông qua
lỗ cắt bè mà còn qua hệ thống góc TP mới được mở thêm
sau PT.
 Kauskik S. (2006) và Yoon K.C. (2004)

7. TỔNG QUAN
Một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi góc TP sau
PT cắt bè CGM
 Tuổi
 Giới
 Độ sâu TP
 Khoảng mở góc AOD500 và AOD750
 Diện tích khoảng bè mống mắt TISA500, TISA750
 Nhãn áp
 Độ vồng chân MM và độ dày chân MM

8. TỔNG QUAN
Các phương pháp đánh giá góc TP:
 Van Herick
 Soi góc bằng kính Goldmann
 Siêu âm sinh hiển vi – UBM
 Chụp cắt lớp bán phần trước (AS-OCT)

9. TỔNG QUAN
Ưu điểm của AS-OCT:
 Độ phân giải cao.
 Nhanh hơn, dễ thực hiện hơn UBM.
 Định vị tổn thương chính xác hơn.
 Không tiếp xúc, bệnh nhân ở tư thế ngồi nên dễ chịu
hơn và có thể lặp lại nhiều lần mà không gây khó
chịu, biến chứng.
Nhược điểm của AS-OCT: Khó quan sát thể mi và
các cấu trúc nằm sau mống mắt.

10. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu: BN glôcôm góc đóng nguyên phát khám
và điều trị tại khoa KCBTYC-BVMTW (2/2014 - 9/2014).
Tiêu chuẩn lựa chọn:
BN ≥ 18 tuổi được chẩn đoán glôcôm góc đóng nguyên phát có
chỉ định PT cắt bè CGM.
Tiêu chuẩn loại trừ:
 Mắt bị Glôcôm đã điều trị PT hoặc Laser MMCB
 Mắt có tiền sử chấn thương
 Bệnh lý phối hợp
 Không có điều kiện TD, không đồng ý tham gia NC.

11. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu
 Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả theo chiều dọc,
tiến cứu.
 Cỡ mẫu nghiên cứu:
n tối thiểu là 39 mắt.
n thu thập được là 40 mắt/32 bệnh nhân.
n = 1-a
2
2
Z
p(1- p)
(p´e)2

12. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Phương tiện nghiên cứu
- Máy SHV khám bệnh + N/A kế Goldmann.
- Kính Goldmann 1 hoặc 3 mặt gương, kính Volk.
- Máy Visante-OCT (Carl Zeiss Meditec Inc., Dublin,
Califonia, USA).
- Thuốc: dd Dicain 1%, Fluorescein, dd NaCl 0,9%, gel
Corneregel 5%.
- Máy và các phương tiện dụng cụ phục vụ PT.
- Phiếu nghiên cứu, hồ sơ B/A

13. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
 Qui trình nghiên cứu
Hỏi bệnh: họ tên, tuổi, giới, địa chỉ liên lạc.
Khám mắt:
 Đo nhãn áp (nhãn áp kế Goldmann).
 Khám mắt trên sinh hiển vi, soi góc TP bằng kính
Goldmann, soi đáy mắt với kính Volk.
 Đo thị trường, chụp OCT bán phần sau.
 Chụp OCT bán phần trước.

14. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Cách tiến hành chụp OCT bán phần trước
• Chuẩn bị BN
• Chụp góc TP ở chế độ All Scans – Enhanced anterior
segment Quad, ghi hình ảnh ở vị trí 00, 1800, 900 và 2700.
• Tiêu chuẩn ảnh : rõ nét, cân đối, đủ các cấu trúc (giác
mạc, mống mắt, đồng tử và mặt trước TTT).
• Góc tiền phòng phải lấy được mốc là cựa củng mạc.

15. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
 TP được chụp lấy 3 hình. H/ả thu được gồm các chỉ số:
- Độ sâu TP trung tâm (mm)
- Các chỉ số góc TP tại 00, 1800, 900, 2700

16. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
 Soi góc bằng kính Goldmann
 Phẫu thuật: theo qui trình chuẩn Pt cắt bè CGM, PTV có
kinh nghiệm.
 Sau PT: tái khám sau 1 tuần, 1 tháng và 3 tháng: nhãn áp,
khám bán phần trước và chụp AS-OCT (đo độ sâu TP,
các chỉ số góc TP) như trước PT.

17. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Các chỉ số nghiên cứu
Đặc điểm bệnh nhân:
 Tuổi, giới
 Nhãn áp trước PT, sau PT 1 tuần, 1 tháng và 3 tháng.
 Độ sâu TP trung bình trước PT, sau PT 1tuần, 1 tháng,
3 tháng
 Đặc điểm BN theo kết quả soi góc bằng kính Goldmann
(Theo phân độ Shaffer, 1960).

18. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Sự thay đổi góc TP sau PT:
• Độ mở góc TP TB trước mổ, sau mổ 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng,
chênh lệch trước và sau mổ theo phân độ Shaffer (1960).
• Đô mở góc TP TB tại các góc phần tư bằng AS-OCT trước
mổ, sau mổ 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, chênh lệch trước và sau
mổ.
• Các chỉ số đo góc TP trên AS-OCT: AOD500, AOD750,
TISA500, TISA750 trước mổ, sau mổ 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng,
chênh lệch trước và sau mổ.
• Độ vồng mống mắt trước mổ, sau mổ 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng.

19. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Một số yếu tố liên quan đến thay đổi TIA sau mổ
• Thay đổi TIA sau mổ và giới.
• Thay đổi TIA sau mổ và tuổi.
• Thay đổi TIA sau mổ và thay đổi NA.
• Thay đổi TIA sau mổ và ĐSTP, AOD500/750,
TISA500/750 trước mổ.
• Thay đổi TIA sau mổ và ĐVMM sau mổ.

20. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
 Thu thập số liệu: Số liệu được ghi vào phiếu NC của
từng BN sau mỗi lần khám.
 Xử lý số liệu: Phần mềm SPSS16.0.
 Đạo đức nghiên cứu: NC được sự đồng ý của BM Mắt,
phòng Đào tạo SĐH trường Đại học Y Hà Nội, BGĐ
Bệnh viện Mắt TW. BN được giải thích rõ, tự nguyện và
đồng ý tham gia NC.

21. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Đặc điểm bệnh nhân
N.T.H. Thảo (2007): 98,44%
Congdon N (2012): 98,3%
Tuổi
Số
bệnh
nhân X= 58,62
SD = 8,609
n = 32
Phân bố bệnh nhân theo tuổi

22. Phân bố bệnh nhân theo giới
 Low R.F.et.al (2003): nữ = 75%
 Lauren S.et.al (2004): nữ = 64%

23. Đặc điểm BN theo KQ soi góc (Shaffer) trước mổ
Độ mở góc 0 1 2 3 4 Tổng
N 27 58 76 0 0 160
% 16,8 36,0 46,6 0 0 100
± SD 1,26 ± 0,16
X

24. Phân bố bệnh nhân theo tình trang NA
Số mắt
Nhãn áp
Francis (2005), Yoon K.C.(2004)

25. Đặc điểm bệnh nhân theo độ sâu TP
Yoon K.C (2004): 2,04 ± 0,41 mm  2,19 ± 0,42 mm
Martinez Bello C (2000), Husain (2003).
1,96 ±0,23
2,33±0,11
0,384±0,2

26. Sự thay đổi góc tiền phòng sau mổ
Thay đổi độ mở góc TPTB sau PT theo Shaffer
N.T.H.Thảo (2007): 1,37 ± 0,61  2,49 ± 0,34
1,26 ±0,1
3,03±0,28

27. Thay đổi độ mở góc TP sau PT với TB chung các góc
Yoon K.C (2004) : 9,33o ± 3,88o  25,30o ± 2,07o
Dada (2007), Mansouri (2009) , Nguyễn Thị Thu Hiền (2012)
Độ mở góc
TB chung các góc
(0)
Trước mổ 5,08 ± 0,68
Sau mổ 1 tuần 14,03 ± 1,97
Sau mổ 1 tháng
Sau mổ 3 tháng
22,05 ± 1,22
23,19 ± 2,35
1 tuần
8,95 ± 1,60
(p < 0,001)
1 tháng
3 tháng
16,97 ± 1,28
(p < 0,001)
18,1 ± 2,02
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và 1 tháng
Chênh lệch sau mổ 1 tháng và 3 tháng
9,16 ± 1,48
(p < 0,001)
1,14 ± 1,59
(p < 0,001)

28. Thay đổi khoảng mở góc AOD500, AOD750 sau mổ
Khoảng mở góc
AOD500
± SD(mm)
AOD750
± SD (mm)
Trước mổ 0,093 ± 0,019 0,132 ± 0,017
Sau mổ 1 tuần 0,132 ± 0,018 0,179 ± 0,017
Sau mổ 1 tháng
Sau mổ 3 tháng
0,183 ± 0,174
0,187 ± 0,025
0,191 ± 0,015
0,196 ± 0,017
Chênh lệch sau mổ
1 tuần
1 tháng
0,039 ± 0,001
(p< 0,001)
0,089 ± 0,018
(p < 0,001)
0,046 ± 0,014
(p< 0,001)
0,059 ± 0,014
(p < 0,001)
3 tháng
0,094 ± 0,019
(p < 0,001)
0,064 ± 0,014
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và 1 tháng
Chênh lệch sau mổ 1 tháng và 3 tháng
0,056 ± 0,015
(p < 0,001)
0,042 ± 0,016
(p < 0,001)
0,018 ± 0,005
(p < 0,001)
0,005 ± 0,006
(p = 0,103)
X X

29. Thay đổi diện tích khoảng bè mống mắt TISA500, TISA750 sau mổ
Diện tích khoảng bè mống mắt
TISA500
± SD(mm2)
TISA750
± SD(mm2)
Trước mổ 0,055 ± 0,008 0,095 ± 0,014
Sau mổ 1 tuần 0,087 ± 0,011 0,116 ± 0,012
Sau mổ 1 tháng
Sau mổ 3 tháng
0,107 ± 0,011
0,112 ± 0,098
0,121 ± 0,011
0,176 ± 0,014
Chênh lệch sau mổ
1 tuần 0,031 ± 0,009
(p < 0,001)
0,021 ± 0,008
(p < 0,001)
1 tháng
3 tháng
0,052 ± 0,012
(p < 0,001)
0,056 ± 0,008
(p < 0,001)
0,026 ± 0,014
(p < 0,001)
0,121 ± 0,016
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và 1 tháng
Chênh lệch sau mổ 1 tháng và 3 tháng
0,025 ± 0,008
(p < 0,001)
0,004 ± 0,012
(p = 0,026)
0,06 ± 0,016
(p < 0,001)
0,056 ± 0,014
(p < 0,001)
X X

30. Thay đổi độ vồng mống mắt sau mổ
Độ vồng mống mắt
± SD
(mm)
Trước mổ 0,37 ± 0,07
Sau mổ 1 tuần 0,13 ± 0,07
Sau mổ 1 tháng
Sau mổ 3 tháng
0,12 ± 0,05
0,08 ± 0,02
1 tuần 0,24 ± 0,097
(p < 0,001)
1 tháng
3 tháng
0,25 ± 0,088
(p< 0,001)
0,29 ± 0,077
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và 1 tháng
Chênh lệch sau mổ 1 tháng và 3 tháng
0,016 ± 0,021
(p < 0,001)
0,037 ± 0,051
(p < 0,001)
X

31. Mối liên quan giữa sự thay đổi độ mở góc TP
và một số yếu tố
Thay đổi độ mở góc tiền phòng liên quan với giới
Giới
Chênh lệch TIA Nam Nữ p
Sau mổ 1 tuần
± SD (0) 8,73 ± 1,62 9,22 ± 1,57 0,343
Sau mổ 3 tháng
± SD (0) 18,07 ± 2,04 18,17 ± 2,06 0,885
X
X

32. Mối liên quan giữa độ mở góc TP sau mổ và tuổi
Chênh lệch TIA sau mổ
1 tuần 3 tháng
r p r p
Tuổi 0,209 0,196 0,210 0,193

33. Mối liên quan giữa TIA sau mổ 3 tháng và thay đổi N/A
sau mổ 3 tháng.
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
Chênh lệch nhãn áp sau 3 tháng
r = - 0,987 ; p < 0,001 ; y = - 0,163x + 12,766

34. Mối liên quan giữa TIA sau mổ 3 tháng và ACD trước mổ
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
Độ sâu tiền phòng trước mổ
r = 0,457 ; p < 0,001 ; y = 4,497x + 9,378

35. Mối liên quan giữa thay đổi TIA 3 tháng và AOD500/750 trước mổ
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
AOD500 trước mổ
r = 0,383; p < 0,001;
y = 39,679x + 14,417
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
AOD750 trước mổ
r = 0,557 ; p < 0,001;
y = 64,639x + 9,561

36. Mối liên quan giữa thay đổi TIA sau mổ 3 tháng
và TISA500/750 trước mổ
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
TISA500 trước mổ
r = 0,811 ; p < 0,001 ;
y = 218,527x + 6,020
TISA750 trước mổ
Chênh
lệch
TIA
3
tháng
r = 0,531 ; p < 0,001 ;
y = 78,733x + 10,636
Lee R.Y và cộng sự (2013)

37. Mối liên quan giữa thay đổi TIA sau mổ 3 tháng và ĐVMM
sau mổ 3 tháng
Chênh lệch độ vồng mống mắt sau mổ 3 tháng
Chênh
lệch
TIA
sau
mổ
3
tháng
r = - 0,982; p < 0,001; y = - 25,856x + 25,586

38. KẾT LUẬN
Mô tả sự thay đổi góc TP sau PT
• TIA tăng từ 5,08o ± 0,68o TM lên 14,03o ± 1,97o SM
1 tuần, 22,05o ± 1,22o SM 1 tháng và 23,19o ± 2,35o
SM 3 tháng.
• AOD500 từ 0,093 ± 0,019 mm TM, tăng lên 0,132 ±
0,018 mm SM 1 tuần, 0,183 ± 0,174 mm SM 1 tháng
và tăng lên gấp đôi SM 3 tháng là 0,187 ± 0,025 mm.
• AOD750 TM là 0,132 ± 0,017 mm cũng tăng lên SM 1
tuần là 0,179 ± 0,017 mm, 1 tháng là 0,191 ± 0,015
mm và 3 tháng là 0,196 ± 0,015mm.

39. KẾT LUẬN
 TISA500 TM từ 0,055 ± 0,008 mm2 đã tăng lên SM 1 tuần là
0,087 ± 0,011 mm2, 1 tháng là 0,107 ± 0,011 mm2, và tăng
gấp đôi tại thời điểm SM 3 tháng 0,112 ± 0,011 mm2.
 TISA750 TM là 0,095 ± 0,014 mm2, tăng lên SM 1 tuần là
0,116 ± 0,012 mm2, 1 tháng là 0,121 ± 0,011 mm2 và 3 tháng
là 0,176 ± 0,014 mm2.
 Độ vồng mống mắt giảm đi từ 0,37 ± 0,07 mm TM xuống
còn 0,13 ± 0,07 mm SM 1 tuần, 0,12 ± 0,05 mm SM 1 tháng
và 0,08 ± 0,02 mm SM 3 tháng.

40. KẾT LUẬN
Một số y/tố liên quan đến sự thay đổi TIA sau PT
• Thay đổi TIA không liên quan với tuổi và giới tính.
• Thay đổi TIA liên quan chặt chẽ nghịch chiều với sự thay đổi của
N/A SM 1 tuần và 3 tháng, r = - 0,929; - 0,987; p < 0,001.
• Thay đổi TIA liên quan chặt chẽ cùng chiều với ACD TM r = 0,457;
p < 0,001.
• Thay đổi TIA có mối tương quan khá chặt chẽ cùng chiều với
AOD500, AOD750 TM, r = 0,383; 0,557, p < 0,001.
• Thay đổi TIA cũng có mối tương quan khá chặt chẽ cùng chiều với
TISA500, TISA750 TM ,r = 0,881; 0,531, p < 0,001.
• Thay đổi TIA liên quan chặt chẽ nghịch chiều với sự thay đổi của
ĐVMM SM 1 tuần và 3 tháng r = -0,974; - 0,982; p < 0,001.

41. Xin tr©n träng c¶m ¬n!