Санхүүгийн тайланг унших аргууд

LOGO
Санхүүгийн тайланг унших аргууд
Лекц №4

Өөрийн болон зээлийн хөрөнгийн
ашиглалтын үр ашиг, аж ахуйн нэгжийн үйл
ажиллагааны үр дүн, аж ахуйн нэгжийн нөөц
түүний бүтцийг урьдчилан шинжлэх ажлуудыг
хийдэг бөгөөд дүгнэлт гаргахад санхүүгийн
тайлан иж бүрэн байх шаардлагатай.
www.themegallery.com Company Name

Санхүүгийн тайланг унших аргаар нь
дараах байдлаар ангилна.
1. ХЭВТЭЭ ШИНЖИЛГЭЭ
2. БОСОО ШИНЖИЛГЭЭ
3. ХЭТИЙН ТӨЛӨВИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
4. ХАРЬЦАНГУЙ ҮЗҮҮЛЭЛТ ШИНЖИЛГЭЭ
5. ЗЭРЭГЦҮҮЛСЭН ШИНЖИЛГЭЭ
6. ХҮЧИН ЗҮЙЛИЙН ШИНЖИЛГЭЭ

Хэвтээ шинжилгээ
Энэ үед балансын үзүүлэлт бүрийн тайлант
хугацааны (гүйцэтгэл) үлдэгдлийг суурь
оны үлдэгдэлд харьцуулан өсөлт бууралтыг
нь тодорхойлно.

Балансын хэвтээ болон хөрөнгө
капиталын өөрчлөлтийн шинжилгээ
Энэ шинжилгээ нь балансын зүйл ангиудын
өөрчлөлтийг үнийн дүн ба хувиар тодорхойлж
үнэлэлт өгөх арга юм. Хэвтээ шинжилгээ
хийхдээ эдийн засгийн шинжилгээний
зэрэгцүүлэлтийн аргыг ашигладаг байна.

Босоо шинжилгээ:
Балансын үзүүлэлт тус бүрийг нийт дүнд эзлэх
хувийн жинд нь үндэслэн тодорхойлж ерөнхий
үзүүлэлтийн бүтэц хэдэн хувиар
өөрчлөгдсөнийг авч үзнэ.

Балансын босоо буюу бүтэц
бүрэлдэхүүний шинжилгээ
Дүгнэлт өгөхдөө хөрөнгийн хөрвөх чадвар,
гүйцэтгэж буй үүрэг, эх үүсвэрийн тогтвортой
ашиглалт, эргэн төлөгдөх хугацаа,
зориулалтын дагуу бүрэн ашиглаж байгаа
эсэхийг судалж буй байгууллагын үйл
ажиллагааны болон салбарын онцлогтой
холбон тайлбарладаг.

Хэтийн төлөвийн шинжилгээ:
Тайлангийн үзүүлэлтийг 5-с доошгүй жилээр авч
үзээд хамгийн эхний оныг суурь он болгож,
суурь оны үзүүлэлтээс дараагийн жилүүдэд
санхүүгийн тайлангийн үзүүлэлтүүд хэрхэн
өөрчлөгдсөнийг тайлбарлах замаар авч үзнэ.

Зэрэгцүүлэх сууриа зөв сонгон авах нь
шинжилгээний эцсийн үр дүнд нөлөөлдөг.
Шинжилгээний зорилго, хамрах хүрээ, цаг
хугацаанаас хамааран зэрэгцүүлэх сууриа
дараах байдлаар сонгон авна.
 Тайлант үеийн эхний үлдэгдлийг
 Өмнөх мөн үеийн гүйцэтгэлийг
 Тогтоосон норм, стандарт, төлөвлөсөн хэмжээг
суурь болгон авах
 Өмнөх үеийн дундаж хэмжээг суурь болгон
авах
 Салбарын болон бүс нутгийн дундаж хэмжээг
суурь болгон авч болно.

Санхүүгийн тайлангийн шуурхай шинжилгээ

Санхүүгийн шинжилгээний зохион
байгуулалт
Санхүүгийн тайланг шинжлэхдээ шинжилгээний
хамрах хүрээ, онцлог, судлах зүйл, цаашдын
хөгжлийн хандлага, өнөөгийн эрэлт хэрэгцээ
зэргийг харгалзан тодорхой дэс дараатайгаар
явуулах бөгөөд санхүүгийн шинжилгээний
ажлын төлөвлөгөөнд дараах зүйлсийг тусгасан
байх шаардлагатай.

 Тухайн шинжилгээний үндсэн зорилго
чиглэлийг тодорхойлох
 Шинжилгээний ажлын хамрах хүрээг тогтоох
 Шинжилгээнд ашиглагдах мэдээ тайлангууд
түүнийг шалгах арга хэлбэрийг зааж өгөх
 Шинжилгээний ажлын дэс дараалал явуулах
арга ашиглах техник хэрэгслийг тодорхойлох
 Шинжилгээний ажлыг хаанаас, хэн эрхлэн
гүйцэтгэхийг тодорхойлох
 Шинжилгээний эцсийн үр дүнд үндэслэн үйл
ажиллагаандаа үнэлэлт дүгнэлт өгөх

Санхүүгийн
байдлын
шуурхай буюу
экспресс
шинжилгээ
Шинжилгээг цаг
хугацааны хувьд :
Гүнзгийрүүл-
сэн буюу иж
бүрэн
шинжилгээ

Шуурхай шинжилгээний зорилго
Шинжилгээний зорилго нь цөөн тооны
үзүүлэлтийг ашиглан аж ахуй нэгж
байгууллагын санхүүгийн байдал хөгжлийн
хэтийн төлөвийг энгийн аргаар, богино
хугацаанд үнэлгээ өгөхөд оршино.

Шуурхай шинжилгээний үе шат
1 Бэлтгэл үе шат
2
Аж ахуй нэгж байгууллагын
тайлангуудын ерөнхий
байдалтай танилцах
3
Тайланг унших түүнд эдийн
засгийн шинжилгээ хийх
замаар ерөнхий зорилго
хангадаг.
Шуурхай шинжилгээ нь 3 үе шатыг дамжина.

Бэлтгэл үе шатны зорилго нь:
Аж ахуй нэгжийн санхүүгийн тайланд:
 Тус компаний үйл ажилагааны товч
танилцуулга, үйл ажиллагааны төрөл
 Удирдлагын тайлан, хөдөлмөрийн гэрээ,
хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаа,
санхүүгийн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл
 Тухайн байгууллагын санхүүгийн тайлан,
түүнийг хуулийн дагуу зөв бэлтгэсэн эсэх
 Аудитын байгууллагаар хийлгэсэн дүгнэлт
тайлан зэрэг мэдээллийн авч үздэг.

Шуурхай шинжилгээнд ашиглагдах
үзүүлэлтүүд

ААН-н эдийн засгийн чадавхын шинжилгээ
1. Хөрөнгийн байдалд үнэлэлт өгөх
 үйлдвэрлэлийн хөрөнгийн хэмжээ нийт
хөрөнгийн дүнд эзлэх хувийн жин
 үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн хувь
 Үндсэн хөрөнгийн өсөлтийн хувь

ААН-н эдийн засгийн чадавхын
шинжилгээ
2. Санхүүгийн байдалд үнэлгээ өгөх
 эргэлтийн харьцаа
 цэвэр эргэлтийн хөрөнгө
 өөрийн хөрөнгийн хэмжээ түүний нийт эх
үүсвэрт эзлэх хувийн жинг тодорхойлдог.
 Нийт эх үүсвэрийн дүнд эзлэх урт хугацаат
зээлийн хувийн жин

ААН-н эдийн засгийн чадавхын шинжилгээ
3. Тайлангийн хөндүүр зүйл анги
 алдагдлыг тодорхойлох
 яаравчлагдах өр төлбөр бий эсэх
 төлбөрийн хэрэгслийн дутагдал

Санхүү ба аж ахуйн үйл ажиллагааны үр
дүнгийн үнэлгээ
1. Ашигт ажиллагааг үнэлэх
 ашгийг тодорхойлох (цэвэр ашиг)
 нийт үйл ажиллагааны ашиг
 үндсэн үйл ажиллагааны түвшингээр
дамжуулан ашигт ажиллагааг үнэлэлт өгөх

2. Өсөлтийн үнэлгээ зээлийн капиталын үнэлгээ
 зээлийн капитал ашиг орлогын өсөлтийн
хурдцыг тодорхойлох
 хөрөнгийн эргэцийг тодорхойлох
 үйл ажиллагаа болон санхүүгийн мөчлөгийн
үргэлжлэх хугацааг тодорхойлох

3. Эдийн засгийн нөөц ашиглалтын үнэлгээг
тодорхойлох
 зээлийн капитал ашигт ажиллагааны түвшинг
 өөрийн капиталын ашигт ажиллагааны түвшинг
 эдийн засгийн өсөлтийн тогтворжилтийг

Санхүүгийн тайланд
хийх шинжилгээ

Балансын зүйл ангийн бүрэлдэхүүн
Санхүүгийн тайланд тусгасан хөрөнгийг дараах
байдлаар ангилна.
 Хөрвөх чадвараар нь: Эргэлтийн хөрөнгө ба
эргэлтийн бус хөрөнгө
 Ашиглалтын зориулалтаар нь: үйлдвэрлэлийн
дотоод эргэлтэнд байгаа болон гадагш
дайчилсан хөрөнгө.
 Санхүүжилтийн эх үүсвэрээр нь: Өөрийн болон
гадаад капиталаар санхүүжигдсан хөрөнгө
 Хөрөнгийн байршлаар нь: Мөнгөн хөрөнгө,
авлага, үндсэн хөрөнгө, биет бус хөрөнгө

Хөрөнгийн эх үүсвэрийн ангилал
 Өмчлөл эзэмшигчийнх нь хувьд: Өөрийн ба
гадны (дайчилсан) капитал
 Тогтвортой ашиглагдах болон эргэн төлөгдөх
хугацаагаар нь: Байнгын ба урсгал капитал,
богино ба урт хугацаат өр төлбөрүүд
 Ашиглалтын зориулалтаар нь: Удаан
гүйлгээтэй хөрөнгө ба эргэлтийн хөрөнгийг
санхүүжүүлэх эх үүсвэр

ЭХ-ийн тогтмол хэсэг=ЭӨмч(ӨК) – УГХ (ҮХ)
ЭХ-ийн хувьсах хэсэг=ЭХөрөнгө – ЭХ-ийн
тогтмол хэсэг

Орлогын бүтэц, бүрэлдэхүүний шинжилгээ

Орлогын бүтцийн шинжилгээ
Бизнесийн байгууллагын орлогыг үйл
ажиллагааг, байршил, салбар, бүтээгдэхүүний
төрөл зэргээр нь ангилж болно.
Тухайн байгууллагын нийт орлогыг
бүрдүүлж буй орлогуудын хувийн жин, суурь он
болон өмнөх оноос өссөн эсэх зэрэг судалгааг
энэ шинжилгээгээр хийнэ.

Орлогын хуваарилалтын шинжилгээ
Орлогын хуваарилалтын шинжилгээ гэдэг
нь орлогыг бүтээгч хүчин зүйлд нь хэрхэн
хуваарилж буйг авч үздэг.
Орлогын хуваарилалтын шинжилгээгээр
ажилчид, үйлдвэрлэл, удирдлага, төсөв, хувьцаа
эзэмшигчдэд нийт орлогын хичнээн хувийг
хуваарилж буйг тодорхойлно.

Энэ шинжилгээг үйлдвэрчний эвлэлийн
байгууллага их анхаарч үздэг. Түүнчлэн энэ
шинжилгээг удирдлагууд орлогын бодлого
боловсруулах, нийт ашгийн бодлого
боловсруулах зэрэгт дэмжих мэдээлэл болон
ашиглагддаг.

№ Үзүүлэлт
2009 2010
дүн % дүн %
1 Нийт орлого 1410 100 1555 100
2 Үүнээс: Цалин 490 35 520 33,44
3 ТЭМ – ын
зардал
750 53 846 54,4
4 Хүүгийн зардал 50 3,5 75 4,82
5 Ногдол ашиг 25 1,8 25 1,61
6 Орлогын татвар 46 3,3 43 2,76
7 Элэгдлийн
зардал
20 1,4 20 1,29
8 Цэвэр ашиг 29 2 26 1,67

Санхүүгийн тайланг унших аргууд

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Санхүүгийн тайланг унших аргууд

Similar to Санхүүгийн тайланг унших аргууд (20)

More from Byambadrj Myagmar

More from Byambadrj Myagmar (20)

Санхүүгийн тайланг унших аргууд