unelgee

1. Үнэлэгдэх өмчийн төрөл,
ОУҮС, түүний бүтэц,
агуулга
Боловсруулсан: М.Бямбадорж
www.muisos-nbb.blogspot.com

2. Агуулга
Олон УлсынҮнэлгээний Стандарт (ОУҮС)-ыг эрхлэн
гаргадаг байгууллага, түүний бүтэц, гишүүнчлэл,
ОУҮС-ын бүтэц, ерөнхий болон хөрөнгийн
стандартуудын агуулга, зориулалт.

3. Олон УлсынҮнэлгээний Стандарт
(ОУҮС)-ыг эрхлэн гаргадаг
байгууллага
1981 онд Үнэлгээний Олон Улсын Хороо байгуулагдаж
улмаар 1985 онд анхны стандартаас гаргаснаас хойш өнөөдөр ес
дэх стандартаа гаргаад байна.
Уг хороо нь 2011 онд ҮОУС-ын Консул болон өөрчлөгдөж
ашгийн бус, хараат бус хувийн өмчийн байгууллага болон
өөрчлөгдсөн.
International valuation standards council – I V S C
www.ivsc.org

4. ҮОУСК - International Valuation
Standards Council (IVSC)
ҮОУСК нь зохих ёсоор бэлтгэгдсэн, ёс зүйн хэм хэмжээнд үйл
ажиллагаагаа явуулдаг, үнэлгээний мэргэжилтнүүдээр баталгаатай үнэ
цэнийн санал гаргуулах чиглэлүүдийг тогтоосноор үнэлгээний
баталгаатай байдлыг хангах ба үнэлгээнд итгэх нийтийн итгэлийг бий
болгох зорилготой. ҮОУСК:
ҮОУС (IVS)-ыг боловсруулан гаргаж мөрдүүлэх;
Мэргэжлийн үнэлгээчдэд зориулсан хэрэглэх заавруудыг гаргах;
Дэлхий нийтэд үнэлгээний мэргэжлийн хөгжил болон ёс зүйн
асуудлыг дэмжих замааар дээрх зорилгоо биелүүлнэ.

5. ҮОУСК-ын бүтэц, гишүүнчлэл
Английн Лондон хотод төвтэй 3 жил тутамд сонгогддог даргын
удирдлаган доор үйл ажиллагаагаа явуулдаг энэхүү байгууллага нь
2015 ОНЫ БАЙДЛААР эгнээндээ 54 улсын үнэлгээний мэргэжлийн 74
тэргүүлэгч байгууллагыг нэгтгэсэн НҮб-ын гишүүн засгийн газрын бус
байгууллага юм.
Тус байгууллага нь ҮОУС-ыг боловсруулж, хэвлүүлж,
мөрдүүлэхээс гадна дэлхий нийтэд үнэлгээний мэргэжлийн хөгжил
болон ёс зүйг дэмжихийн зэрэгцээгээр мэргэжлийн үнэлгээчдэд
зориулан хэрэглэх техникийн баримт болох үнэлгээний заавар,
аргачлал, дүрэм, нэр томъёоны тайлбарыг бэлтгэн гаргадаг.

6. Үнэлгээний үйл ажиллагааны зохицуулалт
1. Бүс нутгийн хэмжээнд:
 Европын үнэлгээний нийгэмлэгүүдийн бүлэг
 АСЕАН буюу зүүн өмнөд азийн орнуудын үнэлгээчдийн нийгэмлэг
2. Улс үндэсний хэмжээнд:
 Нэгдсэн вант улсын мэргэшсэн үнэлгээчдийн институт
 Америкийн нэгдсэн улсын үнэлгээний мэргэжлийн өөрөө удирдах байгууллага
Үнэлгээний үйл ажиллагааны төрийн зохицуулалт
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭДИЙН ЗАСАГТАЙ ОРНУУДАД ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААГ ТӨР ЗОХИЦУУЛАХДАА хамгийн түрүүнд иргэдийн эрхийг хангах
нөхцлийг биелүүлэх ёстой гэж үздэг.

7. ҮОУС – International valuation
standards
ҮОУС дараах хэсгүүдээс бүрдэнэ.
 ҮОУС-ын тодорхойлолтууд
 ҮОУС-ын Хамрах хүрээ
 Ерөнхий стандартууд 100-199
ҮХөрөнгийн стандартууд 200-299
 Үнэлгээний хэрэглээнүүд 300-399
Эдгээр стандартуудын хэрэглээ
Хөрөнгө ба өр төлбөр
Хүчин төгөлдөр болох өдөр

8. Ерөнхий стандартууд 100-199
General standards
Үнэлгээний ажлын хамрах хүрээ ҮОУС 101
- Ерөнхий зарчим, - Тавигдах шаардлагууд, - Ажлын хамрах
хүрээний өөрчлөлтүүд, - Хүчин төгөлдөр болох хугацаа
Хэрэгжилт ҮОУС 102
- Ерөнхий зарчим, - Судалгаа, шинжилгээ, - Үнэлгээний арга, хандлага, -
Үнэлгээний ажлын баримт, - Хүчин төгөлдөр болох хугацаа
Тайлагнал ҮОУС 103
- Ерөнхий зарчим, - Тайлангийн бүтэц, - Хүчин төгөлдөр болох хугацаа

9. Үнэлгээний ажлын хамрах хүрээ ҮОУС 101
Scope of work (IVS 101)
Уг стандартын хүрээнд үнэлгээчин үнэлгээний ажлын цар
хүрээг тодорхойлох ёстой бөгөөд үүний тулд үнэлгээчин болон
үйлчлүүлэгч талуудын тодорхойлолт, үнэлгээний ажлын
зорилго, үнэлэгдэх хөрөнгө, өр төлбөрийн тодорхойлолтууд, үнэ
цэнийн суурь, үнэлгээний өдөр, итгэж болох мэдээллийн эх
сурвалж, судалгаа, шинжилгээ, таамаглалууд, үнэлгээний
тайлангын тайлбар, хэрэглэгчдэд түгээх үйл ажиллагаа, аливаа
хязгаарлалтууд болон үнэлгээний ажлын цар хүрээнд өөрчлөлт
оруулахуйц үйл явдлуудыг үнэлэх шаардлагатай.

10. Хэрэгжилт ҮОУС 102
Implementation (IVS 102)
Үнэлгээний ажлын хамрах хүрээнд дурьдсан нөхцөл
шаардлагын дагуу гүйцэтгэх бөгөөд ажиглалт, судалгаа,
шинжилгээ болон тооцооллыг хангалттай хийж шаардлагатай
нотолгоог бүрдүүлсэн байх ёстой. Үнэлгээнд хамгийн оновчтой
арга хандлагыг ашиглах бөгөөд шаардлагатай гэж үзсэн
тохиолдолд хэд хэдэн аргыг хамт хэрэглэсэн байх ёстой.
Мөн хууль болон стандартад заасны дагуу холбогдох ажлын
баримтыг хангалттай түвшинд бүрдүүлж тогтоосон хугацаанд
хадгалах шаардлагатай.

11. Тайлагнал ҮОУС 103
Reporting (IVS 103)
Уг стандартын зорилго нь үнэлгээний талаар үнэн зөв
ойлгомжтой болгоход шаардлагатай мэдээллүүдийг агуулсан
үнэлгээний тайлан бэлтгэх юм.
Үнэлгээний тайланд үнэлгээний ажлын хамрах хүрээний
стандартааар тодорхойлсон бүхий л асуудлуудыг оруулж өгөхөөс
гадна үнэлгээний дүн, үнэлгээний тайлангийн өдөр зэргийг
тусгаж өгнө.

12. Хөрөнгийн стандартууд 200-250
 Бизнес ба бизнесийн хувь оролцоо ҮОУС 200
 Биет бус хөрөнгө ҮОУС 210
 Үйлдвэрийн шугам, тоног төхөөрөмж ҮОУС 220
 Үл хөдлөх өмч ҮОУС 230
 Баригдаж байгаа хөрөнгө оруулалтын зориулалттай өмч
ҮОУС 233
 Санхүүгийн хэрэглүүр ҮОУС 250

13. Хөрөнгийн стандартуудын бүтэц
Asset standards
Хөрөнгийн стандартууд нь 2 үндсэн хэсгээс бүрдэж байа. Үүнд:
Стандарт: Хөрөнгийн стандартууд нь ерөнхий стандартаар
тодорхойлсон зарчимуудыг мөн адил ашиглахаас гадна уг
стандартуудын нэмэлт шаардлагууд, өөрчлөлт, сайжрууалт
болон онцлог жишээнүүдийг оруулсан байна.
Тайлабар: Тухайн хөрөнгө, өмчийн тодорхойлолтууд, төрөл,
ангилал, шинж чанарыг тодорхойлсноос гадна үнэлгээний арга,
хандлагуудыг дурьдаж өгсөн.

14. Үнэлгээний арга, хандлагууд
Methods of approaches
Businesses and
Business Interests –
IVS 200
 Market approach – Зах
зээлийн хандлага
 Income approach –
Орлогын хандлага
Intangible Assets – IVS 210
 Market approach – Зах зээлийн хандлага
 Income approach – Орлогын хандлага
 relief-from royalty method – Роялтийн төлбөрөөс
чөлөөлөх арга
 premium profits method – Ашгийг урамшуулах арга
 excess earnings method –Илүүдэл ашгийн арга
Tax amortization benefit –Татвар ногдуулалтын үр
ашиг
 Cost approach –Өртгийн арга
 Multiple approaches –Нийлмэл хандлага

15. Үнэлгээний арга, хандлагууд
Methods of approaches
Plant and equipment IVS-
220
 Income approach –
Орлогын хандлага
 Cost approach –Өртгийн
арга
 Орлуулах өртөг
Real Property Interests IVS-230
 Income approach – Орлогын
хандлага
 Cost approach –Өртгийн арга
 Market approach – Зах
зээлийн хандлага

16. Үнэлгээний арга, хандлагууд
Methods of approaches
Investment Property under
Contraction IVS -233
 Market approach – Зах
зээлийн хандлага
o Growth-explicit model –
Илэрхий өсөлтийн загвар
o Growth-implicit model –
Далд өсөлтийн загвар
Financial Instruments IVS -250
 Income approach – Орлогын хандлага
 Cost approach –Өртгийн арга
 Market approach – Зах зээлийн
хандлага

17. Үнэлгээний хэрэглээнүүд
Valuation Applications
 Санхүүгийн тайлагналын зориулалттай үнэлгээ –
Valuation for Financial Reporting IVS-300
 Үл хөдлөх өмчийн зээлийн барьцааны зориулалттай үнэлгээ –
Valuation of Real Property Interests for Secured Lending IVS-310

18. Асуулт?
Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа.