Хөрөнгө оруулалтын өгөөж ба эрсдэл

1. Улаанбаатар хот
2017 он
Хөрөнгө оруулалтын өгөөж ба
эрсдэлийн үнэлгээ
Адилбишийн ГЭЛЭГЖАМЦ

2. “Хөрөнгө оруулалтын менежмент ба санхүүгийн зах зээл”
1. Хөрөнгө оруулалтын үндсэн ойлголт
2. Хөрөнгө оруулалтын орчин: Олон улсын хандлага ба Монгол улс
3. Бизнесийн хөрөнгө оруулалт
4. Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага: онол ба практик
5. Хөрөнгө оруулалтын өгөөж ба эрсдэлийн тооцоолол, үнэлгээ
6. Санхүүгийн зах зээлийн арилжааны шинжилгээ ба арилжааны
сэтгэл зүй: шийдвэр гаргалт
7. Үнэт цаасны зах зээлийн арилжаа
8. Үүсмэл үнэт цаас, таваар ба валютын зах зээлийн арилжаа
Дэлгэрэнгүйг www.gelegjamts.blogspot.com блогоос судална уу.

3. Монгол Улсын ирээдүй болсон
оюунлаг оюутан, залууст энэхүү
хичээлийг зориулав.
Хүндэтгэсэн: Адилбишийн Гэлэгжамц

5. Хөрөнгө оруулагчийн ЗОРИЛГО
Бага хөрөнгө оруулалт, бага эрсдэлээр их
ашиг (өгөөж) хүртэхэд оршино.

6. Хөрөнгө оруулалтын өгөөж гэж юу?
Хөрөнгө оруулалтын өгөөж нь хөрөнгө
оруулалтын үр дүнгээр тодорхойлогдоно.

7. Хөрөнгө оруулалтын эрсдэл гэж юу?
Хөрөнгө оруулалтын эрсдэл нь ямар нэгэн
тааламжгүй үйл явдал тохиолдох эсвэл
хамгийн бага өгөөжтэй байх боломж юм.
Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн тааламжгүй үйл
явдал тохиох буюу алдагдал хүлээж болзошгүй
байдлыг хэлнэ.
Эрсдэл нь ирээдүйд ашиг олох зорилгоор хөрөнгө,
санхүүгийн хэрэгсэлд тодорхой хэмжээний
хөрөнгө оруулалт хийж, тодорхой бус үр дүнд
найдсан зоримог үйл ажиллагааны үр дүн мөн.

8. Сонголт ба эрсдэл
Бизнес
Хувьцаа, бонд
Бусад...
Бэлэн мөнгө Хадгаламж

9. Эрсдэл ба өгөөжЭрсдэл
Өгөөж0 0
0
А
B
C
D
E
F
H
G
K

10. Өгөөж ба эрсдэл
Нэг долларын хөрөнгө оруулалт 1926-1996 он
0.1
1
10
100
1000
10000
1925 1935 1945 1955 1965 1975 1985 1995 Жил
$8.85
$13.54
$33.73
$1,370.95
$4,495.99
Хэмжээ ($) Жижиг компанийн
хувьцаа
Том компанийн
хувьцаа
Урт хугацааны
ЗГ-ын бонд
Сангийн билл
Инфляци

11. Эрсдлийн хэмжүүр /1938 – 2005/
Хөрөнгө оруулалтын хэлбэрээр АНУ, Канад

13. Өгөөжийн хэлбэлзэл ба
тодорхойгүй байдал

14. Өгөөжийн хэлбэлзэл ба
тодорхойгүй байдал

15. Өгөөж ба эрсдэл

16. Магадлалын тархалт
Эдийн засгийн
байдал
Магадлал
Сонголт
Y X
Оргил үе 0.30 100% 40%
Хэвийн үе 0.40 15% 15%
Уналтын үе 0.30 -70% -10%
1.00
* Магадлалын тархалтын тухай ойлголт...
* Жишээ...
Үйл явдал
тохиолдож
болох боломж...
Үйл явдал Магадлал
Бороогүй 0.4 = 40%
Бороотой 0.6 = 60%
1,0 = 100%

18. Магадлалын тархалт ба хүлээгдэж
буй өгөөж
Эдийн засгийн
байдал
Магадлал
Сонголт
Y-өгөөж Үр дүн Х-өгөөж Үр дүн
Оргил үе 0.30 100% 30% 40% 12%
Хэвийн үе 0.40 15% 6% 15% 6%
Уналтын үе 0.30 -70% -21% -10% -3%
1.00 15% 15%
.Pk=kˆ
n
1=i
ii
k = Хүлээгдэж буй өгөөж^
Хүлээгдэж буй үр өгөөжийг тооцох нь:

19. X Бизнес
Y Бизнес
Өгөөж (%)100150-70
Хүлээгдэж буй үр өгөөж
Магадлалын
нягтрал
Магадлалын тархалт ба хүлээгдэж
буй өгөөж
Магадлал
0.30
0.40
0.30
1.00

20. Стандарт буюу хэвийн хэлбэлзэл*
• Ажиглалтад хамрагдаж байгаа
объектын тогтворгүй байдлыг
харуулдаг статистик үзүүлэлт юм.
 = =
 =
Хазайлт 2



n
1i
2
)ˆ( ii Pkk
 = Стандарт хэлбэлзэл
* Стандарт хазайлт буюу санхүүгийн зах зээлийн шинжилгээнд хэлбэлзэл
гэж нэрлэх нь зохистой.

21. Эдийн засгийн
байдал
Магадлал
“Y” ХК
Оргил үе 0.30 85% 72,25% 21,68%
Хэвийн үе 0.40 0% 0% 0%
Уналтын үе 0.30 -85% 72,25% 21,68%
Нийлбэр 1.00 43,35%
* Жишээ...
Стандарт буюу хэвийн хэлбэлзэл
kki
ˆ ii Pkk 2
)ˆ( 2
)ˆ( kki 
Эдийн засгийн
байдал
Магадлал
“Х” ХК
Оргил үе 0.30 25% 6,25% 1,88%
Хэвийн үе 0.40 0% 0% 0%
Уналтын үе 0.30 -25% 6,25% 1,88%
Нийлбэр 1.00 3,75%
kki
ˆ ii Pkk 2
)ˆ( 2
)ˆ( kki 
 = = 65,84%43,35
 = = 19,36%3,75

22.  = 19,36
 = 65,84
Стандарт хэлбэлзэлийн үзүүлэлт нь бага байх
тусам магадлал нь нарийсч, хувьцааны эрсдэл
буурна.
өгөөж
Стандарт буюу хэвийн хэлбэлзэл

23. Магадлалын талаар ямар нэгэн мэдээлэл
байхгүй, зөвхөн хугацаа нь мэдэгдэж
байгаа тохиолдолд өгөөжийн стандарт
хэлбэлзэлийг дараах томъёог ашиглан
тооцдог.
Стандарт буюу хэвийн хэлбэлзэл
 =
1
)ˆ(
n
1i
2


n
kk AVGi
 = Стандарт хэлбэлзэл

24. Стандарт буюу хэвийн хэлбэлзэл
Он Өгөөж
2005 15%
2006 -5%
2007 20%
%2,13
13
)1020()105()1015( 222



%10
3
)20515(ˆ 

AVGk
 =

25. x
k– 3 k – 1
k – 2
k + 1
k + 2
k + 3k
68.26%
95.44%
99.72%






Хэвийн тархалтын магадлалын
ранг /далайц/
Хэвийн тархалтын хувьд стандарт хэлбэлзэл их байх тусам далайц нь ихэсч
бодит үйл явдлын биелэгдэх магадлал нь тодорхой биш болдог.

26. • Эрсдлийг хэмжихэд хэрэглэдэг өөр нэг
үзүүлэлт нь вариацийн кэоффициент юм.
Вариацийн коеффициент
Ста.хэл өгөөж CV
Y 65.84% 15% 4.39
X 19.36% 15% 1.29
CV = =
Ста.хэл 
^
kӨгөөж
Энэ нь нэгж өгөөжийн эрсдлийг харуулдаг.
Вариацийн коэффициентын үзүүлэлт нь риск, өгөөж хоёрыг
хамтад нь хамруулдгаараа давуу талтай байдаг.

28. 0
A
B
A = B , А нь эрсдлийн түвшин ?????
= CVA > CVB

^
k
Вариацийн коеффициент
/Шийдэл-1/

29. 0
A
B
A < B , А нь эрсдлийн түвшин ?????
= CVA > CVB

^
k
Вариацийн коеффициент
/Шийдэл-2/

30.    


 



n
i
n
j
ijjijip
n
i
iip
r
RERE
1 1
1


Портфелийн өгөөж ба эрсдэл
Портфелийн
хүлээгдэж буй
өгөөж
Портфель дахь
i хөрөнгийн
хүлээгдэж буй
өгөөж
Портфель дахь
i хөрөнгийн
эзлэх хувь
Портфелийн
стандарт
хэлбэлзэл
Портфель дахь i, j
хөрөнгийн корреляцийн
коэффициент

31. Хоёр хөрөнгийн портфель
  )()( 2211 RERERE p  
2,12121
2
2
2
2
2
1
2
1 2 rp  

33. Санхүүгийн хэрэгсэл -1 Санхүүгийн хэрэгсэл -2
ER 8.75 21.25
 10.83 19.80
Портфелийн өгөөж ба эрсдэл
/жишээ/
Корреляцийн коэффициент нь - 0.9549
Хувилбар
Портфельд эзлэх хувь Портфелийн
хөрөнгө-1 хөрөнгө-2
ERp 
w1 w2
1 1 0
2 0.75 0.25
3 0.5 0.5
4 0 1

34. Санхүүгийн хэрэгсэл -1 Санхүүгийн хэрэгсэл -2
ER 8.75 21.25
 10.83 19.80
Портфелийн өгөөж ба эрсдэл
/жишээ/
Корреляцийн коэффициент нь - 0.9549
Хувилбар
Портфельд эзлэх хувь Портфелийн
хөрөнгө-1 хөрөнгө-2
ERp 
w1 w2
1 1 0 8.75 10.83
2 0.75 0.25 11.88 3.70
3 0.5 0.5 15 5
4 0 1 21.25 19.80

35. Марковицын үр ашигтай хязгаар
8.75
11.875
15
21.25
0
5
10
15
20
25
30
0 5 10 15 20 25
Хүлээгдэжбуйөгөөж
Стандарт хэлбэлзэл
Үр ашигтай зааг

36. r = +1
r = -1
-1 < r < +1
E(Rp)
σp
Үр ашигтай хязгаарын хэлбэр ба
корреляцийн коэффициент

37. Хугацаа
Өгөөж
B
A
0
-
+
MW Портфель (r= -1.0)
Портфелийн
өгөөж

38. Хугацаа
Өгөөж
B
A
0
-
+
MM Портфель (r~= +1.0)

39. Мөчлөг ба хөрөнгө оруулалт

41. Анхаарал тавьсанд баярлалаа...
ХАРИУЛТ
АСУУЛТ