Санхүүгийн менежмент лекц 1

1. Хичээлийн индекс: ВА304
Хичээлийн кредит: 3
Лекц №1
Удиртгал хичээл

2. Сэдвийн агуулга
1. Санхүү менежментийн шинжлэх ухааны
судлах зүйл, зорилго
2. Санхүү менежментийн шинжлэх ухааны
түүхэн хөгжил
3. Санхүүгийн менежерийн үүрэг, зорилго
4. Санхүүгийн менежментийн шинжлэх
ухааны судалсны ач холбогдол

3. Санхүүгийн тухай ойлголт
 Санхүү нь бизнесийн шийдвэр
гаргах үйл ажиллагаа болон эдийн
засгийн аливаа асуудлыг шийдвэрлэх
үндсэн ойлголт, гол үндэслэл нь
болдог.
 Санхүү нь мөнгөн эргэлтийн
тусламжтайгаар хэрэгждэг эдийн
засгийн /мөнгөн/ харилцаа.

4. Санхүүгийн анхдагч 3 үндсэн
асуудал
1) Санхүүгийн менежмент
2) Хөрөнгө оруулалт
3) Санхүүгийн байгууллагууд
багтдаг.

5. I. Санхүүгийн менежментийн үндсэн
хэсэг нь корпорацийн санхүү юм. Энэ
нь бизнесийн байгууллагын доторх
санхүүгийн шийдвэр гаргах үйл
ажиллагаатай холбоотой.
 Санхүүгийн менежментийн мөн чанар
нь хувь нийлүүлэгчдийн ашиг орлогыг
нэмэгдүүлэхийн тулд компаний мөнгөн
урсгалыг зөв зохистой удирдах явдал
билээ.

6.  Хувьцааг үнэлэх, үнэт
цааснуудаас сонголт
хийх, бондыг
шинжлэх, опцион
фьючерс зэрэг үүсмэл
үнэт цаасыг ашиглах,
хөрөнгө оруулалтын
багцын үрдүнг хэмжих
зэрэг үйл ажиллагааг
хамарна.
 Санхүүгийн үйлчилгээ
эрхэлдэг санхүүгийн
зуучлагчид ба зээл
олгох, бэлэн мөнгийг
удирдах, хөрөнгийн
хэрэгцээг тодорхойлох,
ЗГ-ын бодлогыг
хэрэгжүүлэхэд оролцох,
зээлийн хүүгийн нормыг
тогтоох зэрэг үйл
ажиллагааг явуулдаг.

7. Санхүүгийн удирдлагын үйл
ажиллагааны зохион байгуулалт
Захирлуудын зөвлөл
Ерөнхийлөгч
(Гүйцэтгэх захирал)
Үйл ажиллагаа
эрхэлсэн захирал
Маркетинг
хариуцсан
захирал
Санхүү
хариуцсан
захирал

8. Treasurer
Капитал төсөвлөлт
Мөнгөний удирдлага
Зээлийн удирдлага
Ноогдол ашгийн төлбөр
Санхүүгийн шинжилгээ,
төлөвлөлт
Тэтгэврийн удирдлага
Эрсдэл, даатгалын
удирдлага
Татварын асуудлууд
Санхүүгийн удирдлагын үйл
ажиллагааны зохион байгуулалт
Санхүү эрхэлсэн
захирал
Controller
Зардлын бүртгэл
Зардлын удирдлага
Мэдээллийн үйл
ажиллагаа
Ерөнхий дэвтэр
Дотоод хяналт
Санхүүгийн тайлангууд
бэлтгэх
Төсөв бэлтгэх

9. Санхүүгийн ажилтан ба нягтлан бодогч 2-ын ажил
үүргийн хуваарь
Санхүүгийн менежер Ерөнхий нягтлан бодогч
 Санхүүгийн төлөвлөлт,
түүний гүйцэтгэлийн зохион
байгуулалт
 Хөрөнгө оруулалтын
менежмент
 Санхүүгийн шинжилгээ
 Санхүүгийн хөрөнгө
оруулалт
 Зээлийн удирдлага
 Ажлын капиталын удирдлага
 Мөнгөн гүйлгээний
удирдлага
 Татварын менежмент
 Үнэт цаасны зах зээл дээрх
үйл ажиллагаа
 Санхүүгийн бүртгэл
 Удирдлагын бүртгэл
 Тайлан тэнцэл ба
санхүүгийн мэдээлэл
 Хөрөнгийн хадгалалт,
хамгаалалт
 Дотоод аудитын зохион
байгуулалт
 Норм, норматив, түүний
хэрэгжилт
 Санхүүгийн баримтын
бүрдэл

10. Санхүү НББ-ийн гол ялгаа
 Ерөнхий нягтлан бодогчийн гол үүрэг нь
бүртгэлийн асуудлууд бол асуудлыг
шийдвэрлэх үүрэгтэй хүн нь санхүүгийн
менежер байдаг.
 Санхүүд дансны үнээс (book value) илүү зах
зээлийн үнийг (market value) анхаарч үздэг.
 Санхүүд бүртгэлийн орлогоос (accounting
income) илүү бэлэн мөнгөний урсгалыг
(cash flow) чухалчилдаг.

11. НББ-ийн орлого, бэлэн мөнгөний урсгалаас
ялгаатай байх жишээ
 Зээлийн борлуулалт /Мөнгөөр хараахан орж
ирээгүй байгаа НББ-ийн хувьд орлого/
 Элэгдлийн зардал /Мөнгөөр гараагүй боловч
НББ-ийн хувьд зардал мөн/
 Зээл /бизнесийн үйл ажиллагааг явуулахын тулд
санхүүгийн байгууллагаас авч байгаа мөнгө
боловч энэ бол орлого биш/
 Operating income=Earnings before interest and
taxes /EBIT/
Operating cash flow= EBIT+Depreciation - Taxes

12. Санхүүгийн удирдлага нь компани, банк санхүүгийн
байгууллага, төрийн өмчийн төсөвт байгууллагуудын мөнгөн
хөрөнгө эх үүсвэрийн удирдлагын үйл ажиллагаа, шийдвэр
гаргалтын үйл явцын цогц юм.
 Бизнесийн байгууллагын амжилтын 50% нь
санхүүгийн удирдлагын үйл ажиллагаагаар бий
болдог гэж үздэг. Орчин үеийн санхүүгийн
менежмент нь хөрөнгө худалдан авах,
арвижуулах, нэгтгэн шилжүүлэх,
санхүүжүүлэх, активыг удирдах зэрэгтэй
уялдаатай үйл ажиллагааг судлах асуудлуудыг
багтаадаг.

13. Санхүүгийн менежмент нь менежментийн шинжлэх
ухааны нэгэн салбар ухаан юм.
Уламжлалт хандлага Шинэ хандлага
Менежментийн хандлага
 Шинжлэх ухааны
хандлага
 Үйл явцын хандлага
 Тоон хандлага
 Нөхцөл байдлын
хандлага
 Мэдээллийн технологийн
дэвшил нь хөгжлийн
хурдасгуур
 Мэдлэгийн менежмент,
суралцагч байгууллага
 Тогтвортой хөгжил, үр
дүн
 Системийн хандлага
 Хэвшмэл нэг загварын
системээс зайлсхийх

14. Уламжлалт хандлага Шинэ хандлага
Санхүүгийн менежментийн хандлага
• Макро түвшинд
голлон анхаарах
• Санхүүгийн зах зээлд
• Эдийн засаг дахь
төрийн оролцооны
талаарх хандлагууд
• Бодит секторын санхүү нь
макро санхүүгийн тогтолцооны
үндэс мөн
• Мэдээлэл өрсөлдөх чадварт
нөлөөлнө
• Санхүүгийн зах зээл,
байгууллагын санхүүгийн
чадварт нэгэн адил анхаарч
уялдаа холбоог бэхжүүлэх
• Төрийн зохицуулалт нь зах
зээлийн таатай нөхцлийг
бүрдүүлэхэд бодлогоор
нөлөөлөх

15. Уламжлалт хандлага Шинэ хандлага
Байгууллагын санхүүгийн менежментийн хандлага
o Зохион байгуулалтын
бүтцийн тогтсон шатлал
o Үйлдвэрлэлийн процесс,
өрсөлдөөнд газар, капитал,
хөдөлмөр гэсэн дарааллаар
ач холбогдол өгөх
o Байгууллагын нийгмийн
хариуцлага онолын
шинжтэй
o Санхүүгийн гадаад
шинжилгээ голлох
o Санхүү нь тэнцвэрт харьцаа,
өрсөлдөх чадварыг хангах, үр дүнд
чиглэсэн зохион байгуулалтад
шилжих
o Бизнесийн глобал чанарт түшиглэх
o Санхүүгийн харилцааг
идэвхжүүлэх
o Хүн баялгийг бүтээгч
o Бүтээгдэхүүнд суурилсан стратеги,
тактикийн төлөвлөлтийг хослох
o Мэдээллийн чанар, түүнийг
ашиглах чадвар
o Шинжилгээ, өртөг тооцооллын
аргыг онцлогтоо тохируулж
хэрэглэх

16. Санхүүгийн менежмент үндсэн 3
үүрэгтэй
1) Хөрөнгө оруулалт хийх (Investment
decision)
2) Хөрөнгө оруулалтыг санхүүжүүлэх
(Financing decision)
3) Ажлын капиталын менежменттэй
холбоотой шийдвэр гаргах (Working
capital management)

17. Хөрөнгө оруулалт хийх
шийдвэр
1. Урт хугацаат хөрөнгө оруулалтын
шийдвэр (Long term investment decision) –
Капитал төсөвлөлтийн асуудлуудыг авч
үзнэ
2. Богино хугацаат хөрөнгө оруулалтын
шийдвэр (Short term investment decision)-
ажлын капиталын удирдлагын
асуудлуудыг авч үзнэ.
Хамгийн чухал шийдвэр гаргалт.

18. Санхүүжилтийн шийдвэр гаргалт
 Бизнесийн байгууллага хэдий хэмжээний
зээл авах вэ?
 Бизнесийн байгууллагын хувьд
санхүүжилтийн хамгийн хямд эх үүсвэр
нь юу байгааг тодорхойлох
 Ямар ноогдол ашгийн бодлого баримтлах
вэ?
 Санхүүжилтийг хэрхэн олж авах вэ?

19. Хөрөнгийн удирдлагын шийдвэр
гаргалт (Working capital mnt)
 Хөрөнгийг хэрхэн үр ашигтай удирдах вэ?
 Үндсэн хөрөнгөөс илүү эргэлтийн
хөрөнгийн удирдлагад илүү анхаарал
хандуулна
 Яаж богино хугацааны санхүүжилтийг авах
вэ?

20. Санхүү менежментийн түүхэн
хөгжил
 ХХ зууны эхэн үед Санхүү менежмент нь
тусгай шинжлэх ухаан болж хөгжсөн
 1900 оноос эхлээд санхүү нь капиталист
орнуудад бие дааж эхэлсэн
 1930 он хүртэл санхүүгийн холбогдолтой
хууль зүйн асуудлууд гарч ирсэн бөгөөд
пүүс компаниуд олон төрлийн бонд, хувьцаа
гаргаж ирсэн.

21. Санхүү менежментийн түүхэн
хөгжил
 1940 оны үед компанийг хөндлөнгийн
талаас нь авч үзэх шаардлагатай болсон
 1950 онд санхүүгийн асуудал улам
нарийн болж, хөрөнгийн удирдлага өр
төлбөр зэргийг нарийн авч үзсэн.
 1960 оны үед шийдвэр гаргах хүрээний
хувьд улам илүү онолын үндэслэлтэй
дэвшил гарсан.

22. Санхүү менежментийн түүхэн хөгжил
 1970 онд санхүүгийн гол гол онолууд дээр
тулгуурлан эрэл хайгуул, шинжилгээ,
анализ дээр анхаарал төвлөрч ирсэн
 1980-аад оноос санхүү менежментийн шинэ
үе эхэлсэн.
 1990 оны үед компютер харилцаа холбооны
технологид түлхүү анхаарч энэ нь шийдвэр
гаргалтанд эрчимжүүлэх нөхцөлийг бий
болгосон.

23. Санхүүгийн менежментийн
гол зорилго
1. Ашгийг нэмэгдүүлэх – Хувьцаа
эзэмшигчидийн нэгж хувьцаанд ноогдох
ашиг боломжтой хамгийн дээд түвшинд
хүргэх
2. Хувьцаа эзэмшигчдийн баялгийг
нэмэгдүүлэх- Хувьцааны үнийг
боломжит дээд хэмжээнд хүргэх

24. Боломжит зорилго
 Даван гарах, тэсч үлдэх
 Банк, санхүүгийн хямрал, дампуурлаас
зайлсхийх
 Өрсөлдөөний хэмнэлийг идэвхжүүлэх
 Борлуулалт эсвэл зах зээлийн эзлэх хувь
хэмжээг хамгийн өндөр байлгах
 Зардлыг хамгийн бага хэмжээнд байлгах
 Ашгийг боломжит дээд хэмжээнд хүргэх
 Тогтвортой орлогын өсөлтийг хангах

25. Санхүүгийн менежерийн үүрэг
 Санхүүгийн менежер хүн тухайн
цаг хугацаанд шаардлагатай
санхүүгийн эх үүсвэрийг бэлэн
байлгах ёстой.
 Мөн хамгийн үр өгөөжтэй ашиглах
арга замыг олох ёстой

26. Ашигласан материал
 Á. Á¿æèíëõàì “Ñàíõ¿¿ãèéí óäèðäëàãà” ÓÁ õîò
2015 îí
 Ë. Æàðãàë, Æ. Áàò-ªëçèé “Ñàíõ¿¿ãèéí
ìåíåæìåíò” ãóðàâäóãààð õýâëýë, ÓÁ õîò 2008 îí
 Ð. Áàÿíñàí “Áèçíåñèéí ñàíõ¿¿” ÓÁ õîò 2003 îí
 Ö. Àþóðçàíà “Êîìïàíèé ñàíõ¿¿” ÓÁ õîò 2009 îí
 Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Jeffrey
F.Jaffe “ Corporate finance” 1996 In the United
States of America