лекц 3

1. Олон Улсын Улаанбаатарын Их Сургууль
Бизнес менежментийн тэнхим
Хичээлийн нэр: Дунд шатны НББ
Лекц 3 .Авлагын бүртгэлийн нэмэлт аргууд
 Хичээлийн кредит: 3 кредит
 Хичээлийн индекс: ВА366
 Судлах анги: НББ-3 анги

2. Авлагын данстай холбоотойгоор
НББ-ийн 3 асуудал гарч ирдэг. Үүнд:
1. Авлагын дансны хүлээн зөвшөөрөлт
2. Авлагын үнэлгээ
3. Авлагыг данснаас хасах
Авлагын хүлээн зөвшөөрөлт нь 2
талын солилцооны үнэ байдаг.
Солилцооны үед худалдааны ба
борлуулалтын хөнгөлөлт гэсэн
ойлголтууд гардаг.

3. Худалдааны хөнгөлөлт: Ж: 1000 төгрөгийн үнэтэй
бүтээгдэхүүнийг борлуулахдаа худалдан авагчид 10,10, 5 2/10,
n/30 нөхцөлийг санал болгосон гэвэл:
Жагсаалтын үнэ
1-р хөнгөлөлт
1000*10%═1000-100═900
2-р хөнгөлөлт
900*10%═900-90═810
3-р хөнгөлөлт
810*5%═810-40,5═769,5
Борлуулалтын хөнгөлөлт: Ж: 2/10 n/30 гэсэн
нөхцөлөөр борлуулалт хийж болно. Борлуулалтын хөнгөлөлт
нь авлагын цуглуулалтаас орж ирэх мөнгөний хэмжээг
бууруулж байдаг.

4. Авлагын бүртгэлийг 2 аргаар бүртгэж болно.
1. Нийт дүнгийн арга
2. Цэвэр дүнгийн арга
Жишээ 3: Алтан компани 6000 төгрөгийн өртөгтэй барааг
10000 төгрөгөөр 2/10, n/30 нөхцлөөр борлуулсан.
Нийт дүнгийн арга Цэвэр дүнгийн арга
Ав..............10000
БО....................10000 /03,01/
ББӨ..........6000
БМ....................6000
Авлагын данс..........9800
БО....................................9800
ББӨ..........6000
БМ....................6000
03/07 Худалдан авагчаас 4000 төгрөгийн авлагаа цуглуулсан
МХ.............3920
Б хөн..........80
Авлага ..............4000
МХ............3920
Авлага..............3920
03/19 Үндсэн авлагыг цуглуулсан
МХ.............6000
Авлага...............6000
МХ..........6000
Авлага........................5880
Алдагдсан Бор...........120/6000*2%/
хөнгөлөлт

5. Авлагын үнэлгээ:
НББОУС-ын авлагыг боломжит үнэ цэнээр нь тусгана гэж
заасан байдаг. Цэвэр боломжит үнэ цэнэ гэдэг нь ирээдүйд
худалдан авагчаас авах боломжит мөнгөний дүн юм.
Цэвэр боломжит үнэ цэнэ=Авлагын данс-Найдваргүй авлага
Авлагын факторинг / шилжүүлэх/ болох барьцаалах
Авлагын дансыг 3 дагч талд шилжүүлэх 2 хувилбар байдаг.
1. Авлагын дансыг барьцаалах
Ерөнхий барьцаалал: Нэг л амлалтын бичгээр дэнчин
болгоно. Энэ тохиолдолд зээлсэн мөнгөө бүртгэхээс биш
барьцаалсан авлагын талаар ямар ч бичилт хийхгүй. Гэхдээ
санхүүгийн тайланд авлагатай холбоотой нэмэлт тодруулгыг
хийж өгдөг. Жишээ нь: А компани 1000000 төгрөгийн зээлийн
дэнчин болгон өөрийн бүх авлагын дансаа барьцаалсан.
МХ.................1000000
Өрийн бичиг.................1000000

6. 2. Авлагын дансыг шилжүүлэх буюу
факторинг
Энэ үйл ажиллагаа нь баталгаатай ба баталгаагүй
гэж ангилдаг. Баталгаагүй шилжүүлсэн
тохиолдолд санхүүжигч компани нь
санхүүжилтийн зардлыг Авлага борлуулсны гарз
дансаанд бүртгэнэ. Харин баталгаатай шилжүүлэх
бол санхүүжилтийн зардал дансанд,
борлуулалтын ажил гүйлгээ гэж үзвэл авлага
борлуулсны гарз дансанд тусгана.

7. Нэмэлт нэр томъёо
 Cash……………………..мөнгөн хөрөнгө
 Cash equivalents................мөнгөтэй адилтгах зүйлс
 Cash on hand............................кассан дахь мөнгө
 Cash on bank.........................харилцах буюу банкин дахь мөнгө
 Cash receipt..............................мөнгөн орлого
 Cash payment.........................мөнгөн зарлага
 Deposit.............................хадгаламж
 Check.............................чек
 Cash record................мөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
 Pretty cash..............жижиг мөнгөн сан
 Deposit in transit................замд яваа хадгаламж
 Outstanding checks......................төлбөр хийгдээгүй чек
 Not sufficient funds check..............хүрэлцээгүй сантай чек
 Bank service charge...................банкны үйлчилгээний хөлс
 Bank reconciliations........................банкны зохицуулалтын тайлан
 Bank statement..............................банкны тайлан
 Cash balance............................мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдэл
 Accounts receivable.......................авлагын данс
 Notes receivable...................................авлагын бичиг
 Un collectible account receivable..................................эргэлзээтэй авлага
 Allowance for doubtful accounts......................найдваргүй авлагын нөөц буюу хасагдуулга
 Discount rate......хөнгөлөлтийн түвшин
 Proceeds...........................хүлээн авах мөнгө
 Interest expense.........................хүүгийн зардал
 Interest revenue..................хүүгийн орлого