Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam Hiện Nay.

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934.536.149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – TRANGLUANVAN.COM
Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng
Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt
Nam Hiện Nay
1.1. Ngân hàng thương mại và hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại
1.1.1. Khái niệm ngân hàng và ngân hàng thương mại
* Ngân hàng
Ngân hàng là một thuậ t ngữ ra đời từ rấ t sớm trong lị ch sử nhân loạ i.
Các nghiên cứu đã chứng minh rằ ng, những thế kỷ trước công nguyên, ngân hàng
đã tồn tạ i với các hình thức giả n đơn khác nhau. Kể từ thời kỳ đó, ngân hàng đã
phát triể n qua nhiề u hình thái, theo xu thế ngày càng mở rộng. Sự mở rộng thể
hiệ n ở lượng dị ch vụ, quy mô dị ch vụ và ở sự lan rộng vượt ra ngoài mọi biên
giới đị a lý. Ngày nay, người ta nhắ c nhiề u đế n những khái niệ m: Ngân hàng bán
lẻ , Ngân hàng bán buôn, Ngân hàng đầ u tư,...
Ngân hàng là một tổ chức tài chính trung gian chấ p nhậ n tiề n gửi và đị nh
kênh những tiề n gửi đó vào các hoạ t động cho vay trực tiế p hoặ c gián tiế p thông qua
các thị trường vốn. Ngân hàng là kế t nối giữa khách hàng có thâm hụt vốn và khách
hàng có thặ ng dư vốn.[33]
Theo Peter S.Rose “Ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính
quan trọng nhất của nền kinh tế, Ngân hàng là người cho vay chủ yếu đối với hàng
triệu hộ tiêu dùng và với hầu hết các Cơ quan, Chính quyền đị a phương. Khi
doanh nghiệp và người tiêu dùng phải thanh toán cho các khoản mua hàng hóa,
dị ch vụ, họ thường sử dụng séc, thẻ tín dụng, tài khoản điệ n tử của Ngân hàng.
Trong mọi thời kỳ, ngân hàng là một trong những thành viên quan trọng nhất
trên thị trường tín phiếu và trái phiếu do chính quyề n đị a phương phát hành để
tài trợ cho các công trình công cộng, từ những hội trường, sân bóng đá, sân bay
đế n đường cao tốc. Ngân hàng cũng là một trong những tổ chức tài chính cung
cấp vốn lưu động quan trọng nhất cho các doanh nghiệp”.[9, 25]

6

Theo quy đị nh trong luậ t các Tổ chức tín dụng 1997 thì "Ngân hàng là loại
hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt
động kinh doanh khác có liên quan. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các
loại hình ngân hàng gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng phát triể n, ngân hàng
đầu tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác và các loại hình ngân hàng khác.
Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiề n tệ và dị ch vụ ngân hàng với nội
dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung
ứng dị ch vụ thanh toán".[9; 27]
Như vậ y, có thể hiể u một cách đơn giả n: Ngân hàng là tổ chức hoạ t động
kinh doanh cung cấ p các dị ch vụ ngân hàng để tìm kiế m lợi nhuậ n.
* Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mạ i là một tổ chức kinh tế , hoạ t động kinh doanh trên
lĩnh vực tiề n tệ , tín dụng, nó cung cấ p một số dị ch vụ cho khách hàng và ngược lạ i
nó nhậ n tiề n gửi của khách hàng với các hình thức khác nhau. Nghiệ p vụ kinh
doanh của Ngân hàng thương mạ i rấ t phong phú và đa dạ ng cùng với sự phát
triể n của khách hàng, khoa học kỹ thuậ t kinh tế và xã hội, hoạ t động của Ngân
hàng thương mạ i cũng có nhiề u phương pháp mới, nhưng các nghiệ p vụ kinh
doanh về cơ bả n không thay đổi là nhậ n tiề n gửi và hoạ t động cho vay, đầ u tư. Qua
Ngân hàng thương mạ i các chính sách tài chính tiề n tệ của Quốc gia sẽ được thực
hiệ n một cách nhanh chóng và cũng nhờ nó mà việ c kiể m soát hoạ t động của các
doanh nghiệ p theo đúng luậ t pháp được dễ dàng hơn. Sự ra đời, tồ n tạ i và phát
triể n của Ngân hàng luôn gắ n liề n với sự phát triể n của nề n kinh tế và đời sống xã
hội. Trong cơ chế thị trường, các Ngân hàng thương mạ i và các tổ chức tín dụng
cũng là các doanh nghiệ p nhưng chúng là những doanh nghiệ p đặ c biệ t vì tài sả n
trong quá trình kinh doanh của các Ngân hàng thương mạ i đề u phụ thuộc vào các
khách hàng.
Mặ t khác, hàng hóa mà các Ngân hàng kinh doanh là một loạ i hàng hóa

đặ c biệ t. Nó rấ t nhạ y cả m với sự biế n đổi của thị trường và tình hình kinh tế xã
hội.
Ở Việ t Nam, trong bước chuyể n đổi sang kinh tế thị trường có sự quả n lý
của Nhà nước, thực hiệ n nhấ t quán chính sách kinh tế nhiề u thành phầ n theo
đị nh hướng xã hội chủ nghĩa. Mọi người được tự do kinh doanh theo pháp luậ t,
được bả o hộ quyề n
7

sở hữu và thu nhậ p hợp pháp, các hình thức sở hữu có thể hỗn hợp, đan kế t với
nhau hình thành các tổ chức kinh doanh đa dạ ng. Các doanh nghiệ p, không phân
biệ t quan hệ sở hữu đề u tự chủ kinh doanh, hợp tác và cạ nh tranh với nhau, bình
đẳ ng trước pháp luậ t.
Theo hướng đó, nề n kinh tế hàng hoá phát triể n tấ t yế u sẽ tạ o ra những
tiề n đề cầ n thiế t và đòi hỏi sự ra đời của nhiề u loạ i hình ngân hàng và các tổ
chức tín dụng khác. Để tăng cường quả n lý, hướng dẫ n hoạ t động của các ngân
hàng và các tổ chức tín dụng khác, tạ o thuậ n lợi cho sự phát triể n nề n kinh tế
đồng thời bả o vệ lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Việ c đưa ra khái
niệ m niệ m về ngân hàng thương mạ i là hế t sức cầ n thiế t.
Ngân hàng thương mạ i là một tổ chức kinh tế chuyên thực hiệ n các hoạ t
động trong ngân hàng về các lĩnh vực cung cấ p tiề n tệ , dị ch vụ tài chính giữa
khách hàng và ngân hàng hoặ c ngược lạ i. Các hoạ t độ ng trong ngân hàng như: huy
động nguồn vốn, cho vay, chiế t khấ u, bả o lãnh, cung cấ p các dị ch vụ tài chính và
các hoạ t động khác có liên quan.
Ngân hàng thương mạ i được hình thành và phát triể n cùng với quá trình
phát triể n của xã hội loài người. Ngân hàng thương mạ i là loạ i ngân hàng giao
dị ch trực tiế p với khách hàng tổ chức, cá nhân bằ ng cách nhậ n tiề n gởi, tiề n
tiế t kiệ m rồi sử dụng tiề n đó để cho vay; chiế t khấ u; cung cấ p các dị ch vụ thanh
toán và các dị ch vụ ngân hàng khác.
Theo Edward W.Reed và Edward K.Gill thì "Ngân hàng thương mại là một tổ
chức kinh doanh được điều hành một cách chặt chẽ nhất. Ít có lĩnh vực kinh
doanh nào bị kiểm tra thường xuyên và quản trị chặt chẽ bởi các nhà chức trách
và các nhà quản trị để xem chúng có hoạt động phù hợp với những nguyên tắc
của luật pháp và những quy đị nh hay không. Sở dĩ có điều đó là do bản chất cộng
đồng của nó".[9, 31]
Như vậ y, có thể nói ngân hàng thương mạ i là môt tổ chức tài chính trung

gian quan trọng, có ả nh hưởng đế n nhiề u mặ t và sâu rộng trong nề n kinh tế
thị trường. Thông qua hệ thống đị nh chế tài chính trung gian này mà những
nguồn tiề n nhàn rỗi nằ m rả i rác trong xã hội được tậ p trung lạ i và được sử dụng
để cho các tổ chức, cá nhân vay phục vụ phát triể n kinh tế -xã hội.
8

Tạ i Việ t Nam, theo luậ t các tổ chức tín dụng: ngân hàng thương mạ i là tổ chức
tín dụng được thực hiệ n toàn bộ hoạ t động ngân hàng và các hoạ t động kinh
doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuậ n theo quy đị nh của Luậ t Các tổ chức
tín dụng và các quy đị nh khác của pháp luậ t.[2]Các nghiệ p vụ của ngân hàng
thương mạ i chủ yế u là nhậ n tiề n gửi và cho vay vốn đầ u tư. Tuy nhiên cũng có những
thay đổi cho phù hợp với sự phát triể n của khách hàng, khoa học kỹ thuậ t kinh tế
và xã hội. Nhờ có các ngân hàng thương mạ i mà các chính sách tài chính tiề n tệ
của Nhà nước được thực hiệ n một cách nhanh chóng và kị p thời hơn, từ đó việ c
kiể m soát các hoạ t động của các doanh nghiệ p được dễ dàng, theo đúng luậ t pháp
hơn. Sự hình thành, tồn tạ i và phát triể n của ngân hàng luôn gắ n liề n với sự phát
triể n của nề n kinh tế thị trường và đời sống xã hội của người lao động. Nề n kinh tế
ngày càng phát triể n làm cho đời sống người lao động được cả i thiệ n, kéo theo các
hoạ t động liên quan đế n tiề n gửi ngân hàng cũng tăng làm ngân hàng thương
mạ i ngày càng được hoàn thiệ n hơn và trở thành những tổ chức tài chính không
thể thiế u được trong nề n kinh tế nước nhà.
Từ đó có thể nói bả n chấ t của ngân hàng thương mạ i được thể hiệ n qua
các điể m sau:
– Ngân hàng thương mạ i là một tổ chức kinh tế
– Ngân hàng thương mạ i hoạ t động kinh doanh tiề n tệ và dị ch vụ ngân
hàngvới nội dung thường xuyên là nhậ n tiề n gửi và sử dụng số tiề n này để cấ p tín
dụng, cung ứng dị ch vụ thanh toán.
1.1.2. Hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại
Trong nề n kinh tế thị trường có nhiề u hình thức tín dụng, song có hai hình
thức tín dụng chủ yế u: tín dụng ngân hàng và tín dụng thương mạ i.
* Tín dụng thương mại: là quan hệ tín dụng giữa các nhà doanh nghiệ p,
được biể u hiệ n dưới hình thức mua bán chị u. Đặ c điể m của hình thức này là:
người bán chuyể n giao cho người mua được sử dụng vốn tạ m thời trong một thời

gian nhấ t đị nh dưới dạ ng hàng hóa. Đế n thời hạ n đã được thỏa thuậ n, người
mua hoàn lạ i vốn cho người bán dưới hình thức tiề n tệ và cả phầ n lãi suấ t. Cơ sở
pháp lý để xác đị nh quan hệ nợ nầ n của tín dụng thương mạ i là giấ y nợ. Giấ y nợ
này được gọi là kỳ phiế u thương mạ i (thương phiế u), có hai loạ i thương phiế u là
hối phiế u (do chủ nợ lậ p) và lệ nh
9

phiế u (do người thiế u nợ lậ p). Mặ c dù, tín dụng thương mạ i đóng vai trò tích cực
trong
nề n kinh tế thị trường, song nó có giới hạ n nhấ t đị nh về quy mô tín dụng, thời hạ n
cho vay và đối tượng vay. Do vậ y, tín dụng thương mạ i không thể thay thế cho
tín dụng ngân hàng được.
* Tín dụng ngân hàng: là tín dụng của các nhà tư bả n tiề n tệ cấ p cho các nhà
tư bả n sả n xuấ t – kinh doanh và những người vay nợ khác. Đó là quan hệ trực tiế p
giữa ngân hàng, các tổ chức tín dụng với các doanh nghiệ p và cá nhân. Trong nề n
kinh tế thị trường, ngân hàng là một tổ chức kinh tế trung gian. Do đó, quan hệ
của ngân hàng đối với các doanh nghiệ p và cá nhân thì ngân hàng vừa là người đi
vay, vừa là người cho vay. Đối tượng của tín dụng ngân hàng là tiề n tệ . Ngân hàng
huy động các nguồn vốn bằ ng tiề n, trả vốn và lãi cũng bằ ng tiề n và cho vay, thu nợ,
thu lãi cũng bằ ng tiề n.
Như vậ y, tín dụng ngân hàng là hình thức tín dụng chủ yế u trong nề n kinh tế
thị trường, nó đáp ứng nhu cầ u về vốn cho mọi thành phầ n kinh tế một cách linh
hoạ t và kị p thời, khắ c phục được nhược điể m của các hình thức tín dụng khác. Đối
với ngân hàng thương mạ i nói riêng và các loạ i hình tổ chức tín dụng nói chung,
tín dụng là hoạ t động kinh doanh truyề n thống bên cạ nh hoạ t động huy động vốn,
chiế m tỷ trọng lớn nhấ t trong tổng tài sả n và đem lạ i phầ n lớn lợi nhuậ n cho các
ngân hàng thương mạ i Việ t Nam hiệ n nay.
* Các hình thức tín dụng Ngân hàng
Trong nề n kinh tế thị trường, hoạ t độ ng tín dụng rấ t đa dạ ng và phong
phú với nhiề u hình thức khác nhau. Trong quá trình phân loạ i có thể dùng
nhiề u tiêu thức để phân loạ i, song thực tế các nhà kinh tế họ c thường phân
loạ i hình thức tín dụ ng theo các tiêu thức sau đây:
- Căn cứ theo thời gian vay: Phân loạ i tín dụng theo thời gian vay có ý nghĩa rấ t
quan trọng đối với các ngân hàng vì nó liên quan đế n khả năng sinh lời và mức độ

rủi ro của khoả n tiề n cho vay, theo cách phân loạ i này, tín dụng ngân hàng được chia
làm 3 loạ i:
+ Tín dụng ngắn hạn: là các khoả n vay mà ngân hàng cung cấ p cho khách
hàng có thời gian sử dụng vốn không quá một năm. Khoả n tín dụng này chủ yế u
cung cấ p để bổ sung vốn lưu động cho doanh nghiệ p, bổ sung thiế u hụt tiề n mặ t
tạ m thời của
10

doanh nghiệ p, cá nhân. Với loạ i tín dụng này, ít có rủi ro cho ngân hàng vì trong
thời
gian ngắ n ít có biế n động xả y ra và nế u có xả y ra thì ngân hàng có thể dự tính được.
+ Tín dụng trung hạn: là khoả n tín dụng có thời hạ n từ trên 1 năm đế n 5
năm, tín dụng trung hạ n thường được sử dụng để cho vay sửa chữa, cả i tạ o tài sả n
cố đị nh, các nhu cầ u đầ u tư mới tài sả n cố đị nh, cả i tiế n và đổi mới kỹ thuậ t,
mở rộng sả n xuấ t. … có thời gian thu hồi vốn nhanh hoặ c các nhu cầ u thiế u hụt
vốn nhưng có thời hạ n hoàn vốn trên một năm. Loạ i tín dụng này có mức độ rủi
ro không cao vì ngân hàng có khả năng dự đoán được những biế n động có thể xả y
ra.
+Tín dụng dài hạn: là loạ i tín dụng có thời hạ n từ trên 5 năm, tín dụng dài
hạ n thường được sử dụng để cho vay các nhu cầ u mua sắ m tài sả n cố đị nh, xây
dựng cơ bả n, các công trình thuộc cơ sở hạ tầ ng (đường xá, bế n cả ng…) cả i tiế n
và mở rộng sả n xuấ t với quy mô lớn … có thời gian thu hồi vốn lâu (thời gian hoàn
vốn vay trên 5 năm); một số khoả n cho vay để phục vụ đời sống các cá nhân, hộ
gia đình (vay mua nhà, ô tô…) có thời hạ n dài cũng có thể được xế p vào loạ i tín
dụng dài hạ n. Loạ i tín dụng này có mức độ rủi ro rấ t lớn vì trong thời gian dài có
những biế n động xả y ra không lường trước được.
- Căn cứ theo mục đích sử dụng vốn vay: Phân loạ i tín dụng theo mục đích sử
dụng vốn vay có các loạ i sau:
+ Tín dụng cho sản xuất, lưu thông hàng hóa: là loại tín dụng được cung cấ p
cho các nhà sả n xuấ t và kinh doanh hàng hóa nhằ m đáp ứng nhu cầu về vốn trong
quá trình sản xuất kinh doanh để dự trữ nguyên vật liệu, chi phí sả n xuất, đầu tư
tài sản cố đị nh hoặ c đáp ứng nhu cầ u thiếu vốn trong quan hệ thanh toán giữa các
chủ thể kinh tế.
+ Tín dụng tiêu dùng: là loạ i tín dụng được sử dụng để cho vay các nhu cầ u
tiêu dùng. Loạ i tín dụng này thường được sử dụng để cho vay cá nhân, đáp ứng

cho nhu cầ u phục vụ đời sống như mua sắ m nhà cửa, xe cộ, các loạ i hàng hóa bề n
chắ c như tủ lạ nh, điề u hòa, máy giặ t… và thường được thu hồi dầ n từ nguồn thu
nhậ p của cá nhân vay vốn.
Với cách phân loạ i này, ngân hàng sẽ có quy trình nghiệ p vụ cụ thể để đả m
bả o ngân hàng có đủ tiề n để cho vay và thu hồi nợ theo đánh giá mức độ rủi ro và
mức lãi xuấ t được đặ t ra cho từng loạ i.
11

- Căn cứ theo mức độ tín nhiệ m đối với khách hàng: Căn cứ vào tiêu chí này,
tín dụng được chia thành 2 loạ i sau:
+ Tín dụng có bảo đảm bằng tài sản: là loạ i tín dụng mà theo đó nghĩa vụ trả
nợ của chủ thể vay vốn được bả o đả m bằ ng tài sả n của chủ thể vay vốn, tài sả n hình
thành từ vốn vay hoặ c bả o đả m bằ ng tài sả n của bên thứ ba. Ngân hàng nắ m giữ tài
sả n của người vay để xử lý thu hồi nợ khi người vay không thực hiệ n được các
nghĩa vụ đã được cam kế t trong hợp đồng tín dụng. Hình thức này được áp dụng
đối với những khách hàng không có uy tín cao với ngân hàng.
+ Tín dụng không có bảo đảm bằng tài sản (tín chấp): là loạ i tín dụng không
có tài sả n thế chấ p, cầ m cố hoặ c bả o lãnh; mà dựa vào độ tín nhiệ m, uy tín trong
quan hệ tín dụng của khách hàng. Tuy loạ i tín dụng này khách hàng có uy tín rấ t
lớn và khả năng trả nợ rấ t cao thì mới được cấ p tín dụng mà không cầ n có tài sả n
đả m bả o nhưng vẫ n tiề m ẩ n không ít rủi ro cho ngân hàng.
- Căn cứ theo đối tượng tín dụng: Căn cứ vào tiêu chí này, tín dụng được chia
thành các loạ i sau:
+ Tín dụng vốn lưu động: là loạ i tín dụng được sử dụng để hình thành vốn
lưu động của các tổ chức kinh tế , có nghĩa là cho vay bù đắ p vốn lưu động thiế u
hụt tạ m thời. Tín dụng vốn lưu động bao gồm: cho vay dự trữ hàng hóa, cho vay
chi phí sả n xuấ t, cho vay để thanh toán các khoả n nợ dưới hình thức chiế t khấ u kỳ
phiế u,….
+ Tín dụng cố đị nh: là loạ i tín dụng được sử dụng để hình thành tài sả n cố
đị nh như đầ u tư để mua sắ m tài sả n cố đị nh, cả i tiế n và đổi mới kỹ thuậ t, mở rộng
sả n xuấ t, xây dựng các xí nghiệ p và công trình mới...
- Căn cứ theo hình thức cấp tín dụng: cấ p tín dụng là việ c thỏa thuậ n để tổ
chức, cá nhân sử dụng một khoả n tiề n hoặ c cam kế t cho phép sử dụng một khoả n tiề n
theo nguyên tắ c có hoàn trả bằ ng nghiệ p vụ cho vay, chiế t khấ u, cho thuê tài chính,
bao thanh toán, bả o lãnh ngân hàng và các nghiệ p vụ cấ p tín dụng khác, trong đó:

+ Cho vay: là hình thức cấ p tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặ c cam
kế t giao cho khách hàng một khoả n tiề n để sử dụng vào mục đích xác đị nh trong
một thời gian nhấ t đị nh theo thỏa thuậ n với nguyên tắ c có hoàn trả cả gốc và
lãi. Cho vay là một trong những nghiệ p vụ quan trọng nhấ t của ngân hàng thương
mạ i, thông thường
12

lợi nhuậ n từ nghiệ p vụ này chiế m từ 60 – 70% tổng lợi nhuậ n của ngân hàng.
+ Bao thanh toán: là hình thức cấ p tín dụng cho bên bán hàng hoặ c bên
mua hàng thông qua việ c mua lạ i có bả o lưu quyề n truy đòi các khoả n phả i thu
hoặ c các khoả n phả i trả phát sinh từ việ c mua, bán hàng hóa, cung ứng dị ch vụ
theo hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dị ch vụ.
+ Bảo lãnh ngân hàng: là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng cam
kết với bên nhậ n bả o lãnh về việ c tổ chức tín dụng sẽ thực hiệ n nghĩa vụ tài chính
thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện hoặ c thực hiện không đầ y
đủ nghĩa vụ đã cam kế t; khách hàng phải nhậ n nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng
theo thỏa thuận.
+ Chiết khấu: là việ c mua có kỳ hạ n hoặ c mua có bả o lưu quyề n truy đòi
các công cụ chuyể n nhượng, giấ y tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi
đế n hạ n thanh toán.
+ Cho thuê tài chính: là hoạ t động tín dụng trung, dài hạ n thông qua việ c
cho thuê máy móc, thiế t bị , phương tiệ n vậ n chuyể n và các động sả n khác.
+ Các nghiệ p vụ cấ p tín dụng khác.
1.2. Khách hàng và khách hàng cá nhân trong hoạt động cho vay của ngân hàng
thương mại
1.2.1. Khái niệm khách hàng và khách hàng cá nhân
* Khách hàng
Khách hàng của một tổ chức là một tậ p hợp những cá nhân, nhóm người,
doanh nghiệ p… có nhu cầ u sử dụng sả n phẩ m của công ty và mong muốn được thỏa
mãn nhu cầ u đó. Trong nề n kinh tế thị trường khoánh hàng có vị trí rấ t quan
trọng, khách hàng là Thượng Đế . Khách hàng là người cho ta tấ t cả . Tom Peters
xem khách hàng là “tài sả n làm tăng thêm giá trị ”. Đó là tài sả n quan trọng nhấ t
mặ c dù giá trị của họ không có ghi trong sổ sách công ty. Vì vậ y các công ty phả i
xem khách hàng như là nguồn vốn cầ n được quả n lý và phát huy như bấ t kỳ nguồn

vốn nào khác.
* Khách hàng cá nhân
Khách hàng cá nhân là những người tiêu dùng sả n phẩ m hay dị ch vụ của
doanh nghiệ p. Khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mạ i là bên còn lạ i tham
gia vào các hoạ t động tín dụng mà không phả i là tổ chức, doanh nghiệ p. Như vậ y,
khách hàng
13

cá nhân trong hoạ t động cho vay của các ngân hàng thương mạ i bao gồm: cá nhân và
hộ gia đình.
Trong quan hệ tín dụng, khách hàng cá nhân có các đặ c điể m cơ bả n sau:
Một là, số lượng khách hàng cá nhân rấ t đông và rấ t đa dạ ng về ngành nghề ,
độ tuổi… thường chiế m khoả ng 2/3 khách hàng của ngân hàng, nhưng về giá trị
món vay thì nhỏ. Trước đây cá nhân thường rấ t ít khi tìm đế n ngân hàng để vay
vốn, một phầ n vì tâm lý người dân ngạ i làm nhiề u thủ tục rườm rà, phầ n nữa vì
cung cách làm việ c cửa quyề n của các ngân hàng.Người dân thường vay mượn
lẫ n nhau dựa trên uy tín.Nhưng những món vay này thường chị u lãi suấ t rấ t cao
so với vay ở ngân hàng. Trong thời gian gầ n đây, khi các ngân hàng cạ nh tranh
ngày càng gay gắ t, thị phầ n khách hàng buộc phả i chia nhỏ, các ngân hàng phả i
mở rộng đối tượng phục vụ của mình và thay đổi cung cách phục vụ đối với khách
hàng cá nhân. Những ngân hàng trước kia chỉ chú trọng đế n khách hàng doanh
nghiệ p thì giờ cố gắ ng tạ o ra nhiề u sả n phẩ m phục vụ mả ng khách hàng cá nhân.
Điề u này đã thu hút một lượng lớn người dân đế n với ngân hàng. Hơn nữa, nề n
kinh tế Việ t Nam ngày càng phát triể n, mức sống của người dân tăng lên rõ rệ t,
nhu cầ u tiêu dùng cũng tăng cao, suy nghĩ của người dân trong tiêu dùng cũng
thay đổi dầ n. Một lý do nổi bậ t kiế m khách hàng cá nhân tìm đế n với ngân hàng
nhiề u trong thời gian vừa qua là ngân hàng có thể cho khách hàng vay để đầ u tư
chứng khoán. Chính vì các sả n phẩ m phục vụ đa dạ ng, cung cách phục vụ chu đáo,
nhu cầ u tiêu dùng và kinh doanh của người dân tăng cao nên số lượng khách hàng cá
nhân đế n với ngân hàng rấ t lớn và đang có xu hướng tăng lên.
Hai là, nhu cầ u vay nhỏ và mang tính thời vụ, thường là những khoả n vay
ngắ n, trung hạ n thường dưới 5 năm. Khách hàng cá nhân đế n với ngân hàng với
nhu cầ u rấ t đa dạ ng, có thể là xin bả o lãnh, xin vay để đầ u tư chứng khoán, để tiêu
dùng cá nhân… Dù thế , nhu cầ u vay chính của khách hàng cá nhân vẫ n là vay để
tiêu dùng và sả n xuấ t kinh doanh, đầ u tư. Ngân hàng cho khách hàng vay trả góp

để mua hàng hóa lâu bề n như nhà cửa, xe ô tô… Phương thức cho vay có thể cho
vay trực tiế p hoặ c thông qua doanh nghiệ p bán hàng, khách hàng vay thường phả i
trả lãi cao, phả i chứng minh được tài chính vững mạ nh… Tuy nhiên do cạ nh tranh
giữa các ngân hàng nên điề u kiệ n vay ngày càng đơn giả n hơn. Chính vì thế các
khoả n cho vay cũng ẩ n chứa nhiề u rủi ro
14

hơn.Các món vay của cá nhân thường nhỏ lẻ và giá trị thấ p. So với các nhu cầ u
vay
của doanh nghiệ p thì giá trị món vay của cá nhân rấ t nhỏ. Tuy nhiên, hồ sơ vay
vốn, hay quy trình thẩ m đị nh ngân hàng vẫ n phả i thực hiệ n đầ y đủ. Vì vậ y để
cho khách hàng cá nhân vay thì khối lượng công việ c mà cán bộ tín dụng phả i làm là
rấ t lớn. Làm cho cán bộ tín dụng rấ t dễ gặ p rủi ro trong quyế t đị nh cấ p vốn vay.
Có nhiề u khoả n cho vay được cấ p dựa trên tín nhiệ m giữa khách hàng và cán bộ
tín dụng làm ngân hàng khó khăn trong việ c thu hồi vốn khi rủi ro xả y ra. Việ c
theo dõi mục đích sử dụng vốn của khách hàng cũng gặ p khó khăn. Các biế n cố
xả y ra với khoả n vay chủ yế u là từ phía khách hàng.
Ba là, rủi ro của khách hàng cá nhân lớn hơn doanh nghiệ p do các thông tin
tài chính và phi tài chính khó có cơ sở đánh giá tính chính xác….
1.2.2. Hoạt động cho vay đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại
* Vay và hoạt động cho vay
Vay là một giao dị ch về tài sả n giữa bên cho vay (ngân hàng và các tổ chức
tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệ p, các chủ thể khác), trong đó
bên cho vay chuyể n giao tài sả n cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạ n nhấ t
đị nh theo thỏa thuậ n, bên đi vay có trách nhiệ m hoàn trả vô điề u kiệ n vốn gốc và
lãi cho bên cho vay khi đế n hạ n thanh toán.
* Cho vay
Cho vay là sự chuyể n nhượng tạ m thời một lượng giá trị từ bên sở hữu
(ngân hàng thương mạ i) sang bên sử dụng (người vay), sau một thời gian nhấ t đị nh
lạ i quay về với lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầ u.
Như vậ y, cho vay là một hoạ t động tín dụng, theo đó các tổ chức tín dụng
giao cho khách hàng một khoả n tiề n để sử dụng vào mục đích và một thời hạ n
nhấ t đị nh theo thoả thuậ n với nguyên tắ c hoàn trả gốc và lãi.
Trong nề n kinh tế thị trường hoạ t động cho vay của ngân hàng thương mạ i

rấ t đa dạ ng và phong phú với nhiề u loạ i hình tín dụng khác nhau. Việ c áp dụng
hình thức cho vay nào là tùy thuộc vào đặ c điể m kinh tế của đối tượng sử dụng
vốn tín dụng nhằ m sử dụng và quả n lý vốn tín dụng có hiệ u quả và phù hợp với
sự vậ n động cũng như đặ c điể m kinh tế khác nhau của đối tượng tín dụng.
15

* Đặc điểm hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại
- Đối tượng: là các cá nhân và hộ gia đình có nhu cầ u vay vố n sử dụng cho
những mục đích sinh hoạ t tiêu dùng hay phục vụ hoạ t động sả n xuấ t kinh doanh của
cá nhân hay hộ gia đình đó. Khác với các doanh nghiệ p và tổ chức kinh tế , khách
hàng cá nhân thường có số lượng rấ t lớn, nhu cầ u vay vốn rấ t đa dạ ng nhưng thông
thường nhu cầ u vay vốn của mỗi khách hàng cá nhân là không thường xuyên và chị u
sự ả nh hưởng lớn bởi môi trường kinh tế , văn hoá – xã hội.
- Thời hạ n vay vốn: tuỳ thuộc vào từng mục đích vay vốn và hình thức cho
vay mà các khoả n vay của khách hàng cá nhân có thời hạ n: ngắ n hạ n, trung đế n dài
hạ n.
- Quy mô và số lượng các khoả n vay: thông thường quy mô của mỗi khoả n
vay của hàng cá nhân thường nhỏ hơn các khoả n vay của doanh nghiệ p. Tuy
vậ y, ở các ngân hàng thương mạ i hoạ t động theo đị nh hướng là ngân hàng bán
lẻ , số lượng các khoả n vay khách hàng cá nhân là rấ t lớn và do đó tổng quy mô
các khoả n vay khách hàng cá nhân cũng chiế m tỷ trọng cao trong tổng dư nợ của
ngân hàng.
- Chi phí cho vay: do các khoả n vay hàng cá nhân thường có quy mô nhỏ,
số lượng các khoả n vay này thường rấ t lớn nên các ngân hàng thường phả i bỏ ra
nhiề u chi phí (cả về nhân lực và công cụ) trong việ c phát triể n khách hàng, thẩ m
đị nh, xét duyệ t và quả n lý các khoả n vay. Do đó, chi phí tính trên mỗi đồng cho
vay hàng cá nhân thường lớn hơn các khoả n vay doanh nghiệ p.
- Lãi suấ t cho vay: lãi suấ t của các khoả n vay hàng cá nhân thường cao hơn
các khoả n vay khác của ngân hàng thương mạ i. Nguyên nhân là do các chi phí của
cho vay hàng cá nhân lớn, các khoả n vay hàng cá nhân có mức độ rủi ro cao. Tạ i
Việ t Nam lãi suấ t cho vay hàng cá nhân thông thường cao hơn lãi suấ t cho vay
doanh nghiệ p từ 1,2 -1,5 lầ n.
* Các hình thức cho vay khách hàng cá nhân

Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn vay, các khoả n vay hàng cá nhân bao
gồm hai hình thức: vay tiêu dùng và vay sả n xuấ t kinh doanh
- Vay tiêu dùng: Là các khoả n vay đáp ứng nhu cầ u chi tiêu của các cá nhân,
hộ gia đình như: xây dựng sửa chữa nhà, mua sắ m vậ t dụng gia đình, mua xe cơ
giới, du học, chữa bệ nh, cưới hỏi...
16

- Vay sả n xuấ t kinh doanh: Là các khoả n vay phục vụ mục đích bổ sung
vốn sả n xuấ t kinh doanh, đầ u tư của cá nhân, hộ gia đình gồ m bổ sung vốn lưu
động, mua sắ m máy móc thiế t bị , đầ u tư cơ sở vậ t chấ t cho hoạ t động sả n xuấ t
kinh doanh, đầ u tư kinh doanh chứng khoán, vàng.
Đối với cả hai hình thức cho vay trên, thời gian cho vay có thể là ngắ n hạ n
(thời hạ n cho vay dưới 12 tháng), trung hạ n (thời hạ n cho vay từ 12 tháng đế n 60
tháng) và dài hạ n (thời hạ n cho vay từ 60 tháng trở lên).
1.3. Lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng dành cho khách hàng cá nhân của các
ngân hàng thương mại
1.3.1. Lãi suất và lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng
* Lãi suất
Trong nề n kinh tế thị trường lãi suấ t là một trong những biế n số được theo
dõi một cách chặ t chẽ nhấ t bởi nó quan hệ mậ t thiế t đối với lợi ích kinh tế của
từng người trong xã hội. Lãi suấ t tác động đế n quyế t đị nh của mỗi cá nhân: chi
tiêu hay tiế t kiệ m để đầ u tư. Sự thay đổi lãi suấ t có thể dẫ n tới sự thay đổi quyế t
đị nh của mỗi doanh nghiệ p: vay vốn để mở rộng sả n xuấ t hay cho vay tiề n để
hưởng lãi suấ t, hoặ c đầ u tư vào đâu thì có lợi nhấ t. Thông qua những quyế t đị nh
của các cá nhân, doanh nghiệ p lãi suấ t ả nh hưởng đế n mức độ phát triể n cũng như
cơ cấ u của nề n kinh tế đấ t nước.
Lãi suấ t là tỷ lệ mà theo đó tiề n lãi được người vay trả cho việ c sử dụng tiề n
mà họ vay từ một người cho vay. Cụ thể , lãi suấ t (I/m) là phầ n trăm tiề n gốc (P)
phả i trả cho một số lượng nhấ t đị nh của thời gian (m) mỗi thời kỳ (thường
được tính theo năm).[35]
Tóm lạ i, lãi suấ t là tỷ lệ % giữa khoả n tiề n người đi vay phả i trả thêm
cho người cho vay trên tổng số tiề n vay đầ u một thời hạ n nhấ t đị nh để được sử
dụng tiề n vay đó.
* Các loại lãi suất

Căn cứ vào tính chất của khoản vay, có các loại lãi suất phổ biến sau:
- Lãi suấ t tiề n gửi ngân hàng là lãi suấ t ngân hàng trả cho các khoả n tiề n
gửi vào ngân hàng.
17

Lãi suấ t tiề n gửi ngân hàng có nhiề u mức khác nhau tùy thuộc vào loạ i tiề n
gửi (không kỳ hạ n, tiế t kiệ m...), thời hạ n gửi và quy mô tiề n gửi.
- Lãi suấ t cho vay ngân hàng là lãi suấ t mà người đi vay phả i trả cho ngân
hàng khi đi vay từ ngân hàng. Lãi suấ t tín dụng ngân hàng có nhiề u mức tùy theo
loạ i hình vay (vay kinh doanh, vay trả góp, vay qua thẻ tín dụng), theo mức độ
quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng và tùy thuộc vào sự thỏa thuậ n giữa hai bên.
- Lãi suấ t chiế t khấ u ngân hàng là loạ i lãi suấ t áp dụng khi ngân hàng cho
khách hàng vay dưới hình thức chiế t khấ u thương phiế u hoặ c giấ y tờ có giá khác
chưa đế n hạ n thanh toán của khách hàng. Nó được tính bằ ng tỷ lệ % trên
mệ nh giá của tờ thương phiế u và được khấ u trừ ngay khi ngân hàng đưa tiề n vay
cho khách hàng. Như vậ y, lãi suấ t chiế t khấ u được trả trước cho ngân hàng chứ
không trả sau như lãi suấ t tín dụng thông thường.
- Lãi suấ t tái chiế t khấ u của ngân hàng trung ương đối với các ngân hàng
thương mạ i khi cho vay dưới hình thức tái chiế t khấ u các thương phiế u hoặ c giấ y tờ
có giá ngắ n hạ n chưa đế n hạ n thanh toán của các ngân hàng này.
Hoạ t động tái chiế t khấ u cung ứng nguồn vốn cho các ngân hàng thương
mạ i nên lãi suấ t tái chiế t khấ u thường thấ p hơn lãi suấ t chiế t khấ u. Tuy nhiên,
trong trường hợp ngân hàng trung ương muốn hạ n chế khả năng mở rộng của tín
dụng để đối phó với lạ m phát thì lãi suấ t tái chiế t khấ u có thể lớn hơn lãi suấ t
chiế t khấ u của các ngân hàng thương mạ i.
- Lãi suấ t liên ngân hàng là lãi suấ t mà các ngân hàng áp dụng cho nhau khi
vay trên thị trường liên ngân hàng. Lãi suấ t liên ngân hàng được hình thành qua
quan hệ cung cầ u vốn vay trên thị trường liên ngân hàng và chị u sự chi phối bởi
lãi suấ t mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng trung gian vay. Mức độ chi
phối này phụ thuộc vào sự phát triể n của hoạ t động thị trường mở và tỷ trọng sử
dụng vốn vay ngân hàng trung ương của các ngân hàng trung gian.
- Lãi suấ t cơ bả n là lãi suấ t được các ngân hàng sử dụng làm cơ sở để ấ n

đị nh mức lãi suấ t kinh doanh của mình.
Căn cứ vào giá trị thực của tiền lãi thu được, lãi suất gồm:
18

- Lãi suấ t danh nghĩa (nominal interest rate) là lãi suấ t được tính theo giá
trị danh nghĩa, không kể đế n tác động của lạ m phát. Lãi suấ t danh nghĩa
thường được công bố chính thức trên hợp đồng tín dụng.
- Lãi suấ t thực tế (real interest rate) là lãi suấ t được điề u chỉ nh lạ i cho đúng
theo những thay đổi về lạ m phát.
Lãi suấ t danh nghĩa và lãi suấ t thực tế có mối liên hệ được thể hiệ n
trong phương trình sau:
Lãi suấ t danh nghĩa = Lãi suấ t thực + tỷ lệ lạ m phát
Để thấ y rõ hơn sự khác nhau giữa lãi suấ t danh nghĩa và lãi suấ t thực tế
ta nghiên cứu ví dụ sau: Giả sử một khách hàng đế n ngân hàng vay một khoả n
tiề n để đầ u tư kinh doanh với lãi suấ t 7.5% một năm. Theo dự tính ban đầ u, khách
hàng này cho rằ ng mức giá sẽ không đổi trong thời gian một năm tới. Vì là người
đi vay nên cuối năm anh ta sẽ phả i trả 7,5% lãi suấ t, tức là anh ta mấ t đi cơ hội
mua một món hàng có giá trị bằ ng 7.5% món vay. Lúc này, lãi suấ t thực tế mà
anh ta phả i trả theo qui đổi của lượng hàng hóa và dị ch vụ là 7.5%, tức là: Ir = 7.5%
- 0% = 7.5%.
Giả sử tỷ lệ lạ m phát tăng lên 5% và lãi suấ t ngân hàng cho vay tăng lên
mức 10% một năm thì lãi suấ t thực tế mà khách hàng phả i trả theo qui đổi của
lượng hàng hóa và dị ch vụ là: Ir = 10% - 5% = 5%.
Nế u khách hàng này là người nắ m bắ t được lãi suấ t thực tế thì anh ta sẽ
quyế t đị nh vẫ n tiế p tục vay tiề n để đầ u tư vào dự án của mình mặ c dù lúc này lãi
suấ t tăng lên 10% so với 7.5% như ban đầ u. Bởi vì chi phí thực mà anh ta phả i
trả cho ngân hàng là thấ p hơn so với dự tính ban đầ u.
Như vậ y, có thể nói rằ ng lãi suấ t thực tế là chỉ dẫ n tốt hơn cho người dân
khi quyế t đị nh gửi tiề n hay vay tiề n từ ngân hàng, để đầ u tư vào chứng khoán
công ty hay mua trái phiế u chính phủ. Nế u chỉ nhìn vào lãi suấ t danh nghĩa có
thể có những đánh giá sai về thị trường tín dụng. Bởi vì lãi suấ t danh nghĩa cao

không có nghĩa là thị trường tín dụng đang rấ t căng thẳ ng do chi phí đi vay quá
cao. Nế u tỷ lệ lạ m phát cao thì chi phí đi vay thực ra rấ t thấ p.
Căn cứ vào tính linh hoạt của lãi suất, gồm:
19

- Lãi suấ t cố đị nh là loạ i lãi suấ t được quy đị nh cố đị nh trong suốt thời hạ n
vay. Nó có ưu điể m là số tiề n lãi được cố đị nh và biế t trước. Nhưng nhược điể m là
bị ràng buộc vào một mức lãi nhấ t đị nh trong một khoả ng thời gian, mặ c dù lãi
suấ t thị trường đã thay đổi.
- Lãi suấ t thả nổi là lãi suấ t được quy đị nh là có thể lên xuống theo lãi suấ t
thị trường trong thời hạ n tín dụng. Lãi suấ t thả nổi vừa chứa đựng rủi ro lẫ n lợi
nhuậ n. Khi lãi suấ t tăng lên, người đi vay bị thiệ t so với trường hợp xác đị nh lãi
suấ t cố đị nh, người cho vay được lợi. Khi lãi suấ t giả m xuống, người cho vay bị
thiệ t, người đi vay được lợi.
Căn cứ vào loại tiề n cho vay, gồm:
- Lãi suấ t nội tệ là lãi suấ t cho vay và đi vay đồng nội tệ
- Lãi suấ t ngoạ i tệ là lãi suấ t cho vay và đi vay đồng ngoạ i tệ
Mối liên hệ giữa hai loại lãi suất này được thể hiện qua phương trình: rd = rf + ΔE
Trong đó: rd là lãi suấ t nội tệ , rf là lãi suấ t ngoạ i tệ , ΔE là mức tăng giá dự
tính
của tỷ giá hối đoái (hay đồng ngoạ i tệ ).
Căn cứ vào nguồn tín dụng trong nước hay quốc tế, gồm:
- Lãi suấ t trong nước hay lãi suấ t quốc gia (national interest rate) là lãi suấ t
áp dụng trong các hợp đồng tín dụng trong nước.
- Lãi suấ t quốc tế (international interest rate) là lãi suấ t áp dụng với các
hợp đồng tín dụng quốc tế . Lãi suấ t quốc tế thường thấ y LIBOR (London
Interbank Offered Rate) là lãi suấ t quốc tế lấ y trên thị trường liên ngân hàng
London.Ngoài ra còn có các lãi suấ t quốc tế khác như NIBOR (trên thị trường
NewYork), TIBOR (trên thị trường Tokyo), SIBOR (trên thị trường Singapore).
Lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng
Lãi suấ t cho vay bằ ng Việ t Nam đồng cũng là một loạ i lãi suấ t cho vay
nhưng đơn vị vốn trong giao dị ch vay là tiề n Việ t Nam đồng.

1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng đối với
khách hàng cá nhân
Trong các nề n kinh tế thị trường, nhà nhà nước chỉ đóng vai trò là người
điề u tiế t vĩ mô, thị trường tài chính và các tổ chức tài chính trung gian. Các
nước có nề n
20

kinh tế thị trường chủ yế u theo đuổi chính sách tự do hoá tài chính, do vậ y cơ chế
hình thành lãi suấ t chủ yế u dựa trên cơ chế thị trường. Đó là sự thay đổi về cung-
cầ u của vốn vay ả nh hưởng tới sự hình thành và biế n đổi lãi suấ t trên thị trường.
Cung về vốn vay bắ t nguồn từ những người có thu nhậ p dôi ra mà họ muốn
tiế t kiệ m và cho vay kiế m lời, qua đó cho thấ y rằ ng tiế t kiệ m là nguồn cung về
vốn vay. Còn cầ u về vốn vay bắ t nguồn từ các hộ gia đình và các doanh nghiệ p
muốn vay tiề n để đầ u tư, mua nhà đấ t hay xây dựng nhà máy... Như vậ y, đầ u tư
là nguồn gốc làm phát sinh nhu cầ u về vốn vay.
Trên thị trường có rấ t nhiề u tác nhân ả nh hưởng đế n sự thay đổi về cung và
cầ u vốn vay, dưới dây ta chỉ phân tích những tác nhân có ả nh hưởng quan trọng
đế n đường cung và đường cầ u về vốn vay, qua đó tác động đế n lãi suấ t.
Lãi suấ t đối với một khoả n cho vay nào đó được xác đị nh trên cơ sở thị
trường thông qua quá trình tác động qua lạ i giữa cung và cầ u tiề n vay. Do đó, trong
nề n kinh tế thị trường, lãi suấ t hay giá cả của khoả n vay được xác đị nh tạ i mức
giao nhau của đường cung vốn vay và đường cầ u vốn vay.
Mặ c dù chị u tác động của nhiề u yế u tố, nhưng trên quan điể m ngân
hàng thương mạ i thì 4 yế u tố được xem là quan trọ ng nhấ t không thể thiế u khi xác
đị nh lãi suấ t cho vay là:
– Bao gồm tấ t cả các chi phí huy động vốn.
– Bù đắ p các chi phí quả n lý và thực hiệ n khoả n
vay. – Trang trả i được các rủi ro trong hoạ t động
cho vay.
– Mang lạ i phầ n lợi nhuậ n hợp lý cho ngân hàng thương mạ i.
Bên cạ nh đó, lãi suấ t cho vay còn bị ả nh hưởng bởi các nhân tố khác như:
sự cạ nh tranh của các ngân hàng khác hoặ c các tổ chức tín dụng phi ngân hàng; mối
quan hệ , uy tín giữa ngân hàng và người đi vay; mục đích sử dụng tiề n vay
(vay công thương nghiệ p, vay đầ u tư kinh doanh bấ t động sả n, vay sả n xuấ t

nông nghiệ p, vay tiêu dùng…); kỳ hạ n cho vay (kỳ hạ n càng dài thì lãi suấ t càng
cao do rủi ro trong việ c hoàn trả nợ vay gia tăng); tình hình diễ n biế n của nề n
kinh tế (tăng trưởng GDP, lạ m phát, thấ t nghiệ p…)…
21

́́
Thực tế ở các nước cho thấ y lãi suấ t cho vay thường chị u sự chi phối của
thị
trường tiề n tệ ngắ n hạ n và của các ngân hàng thương mạ i lớn. Bên cạ nh đó, lãi suấ t
thị trường còn chị u sự can thiệ p của ngân hàng trung ương, tùy theo chính sách
tiề n tệ là thắ t chặ t hay mở rộng. Khi thực hiệ n chính sách thắ t chặ t tiề n tệ ,
ngân hàng trung ương sẽ có biệ n pháp điề u tiế t để gián tiế p tăng lãi suấ t thị
trường nhằ m hạ n chế tín dụng, tăng lượng tiề n gởi tiế t kiệ m; và ngược lạ i khi muố n
mở rộng tiề n tệ ngân hàng trung ương sẽ điề u tiế t để gián tiế p giả m lãi suấ t thị
trường nhằ m thu hút người vay, giả m lượng tiề n gởi tiế t kiệ m.
Có thể tóm lạ i, lãi suấ t cho vay bằ ng Việ t Nam đồng chị u sự ả nh hưởng
của một số nhân tố tiêu biể u sau:
- Mức lạ m phát kỳ vọng
Khi mức lạ m phát được dự đoán sẽ tăng lên trong một thời kỳ nào đó, lãi
suấ t sẽ có xu hướng tăng.
Ta thấ y rằ ng : Lãi suấ t danh nghĩa = Lãi suấ t thực tế + Tỷ lệ lạ m phát
Do đó, để duy trì lãi suấ t thực tế không giả m, khi tỷ lệ lạ m phát tăng thì lãi
suấ t danh nghĩa cũng phả i tăng lên tương ứng.
Bên cạ nh đó, khi lạ m phát tăng, công chúng sẽ chuyể n phầ n tiế t kiệ m của
mình sang dự trữ hàng hóa hoặ c các dạ nh thức tài sả n phi tài chính khác như vàng,
ngoạ i tệ mạ nh hơn là cho vay. Điề u đó làm giả m cung về vốn vay, qua đó làm
dị ch chuyể n đường cung sang trái và làm lãi suấ t tăng lên. Ngược lạ i, ta thấ y rằ ng,
nế u lạ m phát dự tính có xu hướng giả m thì sẽ làm cho lãi suấ t giả m xuống.
- Cung cầ u của qũy cho vay
Bấ t kỳ sự thay đổi nào của cung và cầ u hoặ c cả cung và cầ u quỹ cho vay không
cùng một tỉ lệ đề u sẽ là thay đổi mức lãi suấ t trên thị trường, mức độ biế n động của
lãi suấ t cũng ít nhiề u phụ thuộc vào các qui đị nh của chính phủ và ngân hàng Trung
ương, song đa số các nước co nề n kinh tế thị trường đề u dựa vào nguyên lý này để

xác đị nh lãi suấ t. Từ điề u này cho thấ y, chúng ta có thể tác động vào cung cầ u trên
thị trường vốn để thay đổi lãi suấ t trong nề n kinh tế cho phù hợp với mục tiêu
chiế n lược trong từng thời kỳ: ví dụ như thay đổi cơ cấ u vốn đầ u tư, tậ p trung vốn
đầ u tư cho cac dự án trọng điể m.
22

- Thuế thu nhậ p
Thuế thu nhậ p luôn tác động đế n lãi suấ t giống như khi thuế tác động đế n
giá cả hàng hóa. Thông thường người ta quan tâm nhiề u đế n lợi nhuậ n sau thuế
hơn là thu nhậ p danh nghĩa. Nên khi thuế thu nhậ p tăng lên, nó làm giả m đi một
phầ n thu nhậ p của những cá nhân và tổ chức cung cấ p dị ch vụ tín dụng hay
những người tham gia chứng khoán. Nghĩa là khi thuế thu nhậ p tăng, phầ n tiế t
kiệ m của các cá nhân và tổ chức sẽ giả m đi, do đó lượng tiề n cho vay trên thị
trường sẽ giả m đi. Qua đó làm giả m cung về vốn vay, đường cung vốn vay dị ch
chuyể n sang trái, lãi suấ t tăng lên. Ngược lạ i, khi thuế thu nhậ p giả m đi sẽ là nhân
tố làm giả m lãi suấ t.
- Ngân sách của chính phủ
Ta biế t rằ ng: Tiế t kiệ m quốc dân = Tiế t kiệ m tư nhân + Tiế t kiệ m Chính phủ.
Khi Chính phủ chi tiêu nhiề u hơn thu nhậ p từ thuế , tình trạ ng thâm hụt
ngân
sách làm giả m tiế t kiệ m quốc dân, cung về vốn vay giả m, đường cung vốn vay
dị ch chuyể n sang trái và làm tăng lãi suấ t cân bằ ng. Bên cạ nh đó, Chính phủ bội
chi ngân sách như vậ y sẽ tác động đế n tâm lý dân chúng về sự gia tăng của lạ m
phát và nó sẽ gây sức ép làm tăng lãi suấ t.
- Các yế u tố khác của đời sống xã hội
Ngoài những yế u tố trên, sự thay đổi của lãi suấ t trên thị trường còn chị u
ả nh hưởng của nhiề u yế u tố thuộc về đời sống xã hội khác như: sự đa dạ ng của các
công cụ tài chính, sự phát triể n của các thể chế tài chính trung gian, sự thay đổi
trong cơ cấ u chứng khoán, hiệ u suấ t sử dụng vốn trong các thời kỳ khác nhau do
những thay đổi trong công nghệ và sự phát triể n mang tính chu kỳ của nề n kinh tế ,
và cả các biế n động về kinh tế , chính trị ,... cũng ít nhiề u ả nh hưởng đế n lãi suấ t.
1.3.3. Pháp luật về lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng đối với khách hàng
cá nhân của các ngân hàng thương mại

Theo bả n chấ t kinh tế , lãi suất là phạ m trù kinh tế , là một loại giá cả đặ c biệt
khác với giá cả của những hàng hóa thông thường và chị u sự chi phối của các quy
luật thị trường. Khi khẳng đị nh lãi suất là một loại giá cả có ý nghĩa không chỉ về
mặt lý luậ n mà còn có ý nghĩa thực tiễ n sâu sắc trong việ c hình thành và chỉ đạ o về
chính sách lãi suất. Lãi suấ t là một công cụ tích cực trong phát triể n kinh tế, đồng
thời là công cụ kìm hãm
23

của chính sự phát triể n ấ y tùy thuộc vào sự điề u hành chuẩ n xác của các nhà lãnh đạ o
khi
ra quyế t đị nh thay đổi lãi suất. Do vậ y cầ n có các quy đị nh điều chỉ nh về lãi suất.
Các quy đị nh của nhà nước về lãi suất được gọi là pháp luật về lãi suất.
Pháp luậ t về lãi suấ t cho vay bằ ng Việ t Nam đồng đối với khách hàng cá
nhân của các ngân hàng thương mạ i là những quy tắ c xử sự chung có tính chấ t
bắ t buộc được nhà nước ban hành hoặ c thừa nhậ n nhằ m điề u chỉ nh lãi suấ t cho
vay bằ ng Việ t Nam đồng đối với khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương
mạ i. Hiệ n nay trong điề u kiệ n pháp lý Việ t Nam, pháp luậ t về lãi suấ t cho vay
bằ ng Việ t Nam đồng đối với khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mạ i
được chia thành hai nhóm gồm: Các văn bả n luậ t và các văn bả n dưới luậ t.
Các văn bả n luật điề u chỉ nh về lãi suất cho vay bằng Việt Nam đồng đối với
khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mại gồm Hiế n pháp, Bộ luật Dân sự,
Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Ngân hàng nhà nước Việt Nam. Đây là những văn
bả n ghi nhậ n tư tưởng và những quy đị nh mang tính đị nh hướng chung đối với lãi
suất cho vay bằng Việt Nam đồng đối với khách hàng cá nhân của các ngân hàng
thương mại.
Các văn bả n dưới luậ t gồ m tậ p hợp những thông tư do Ngân hàng nhà
nước Việ t Nam ban hành nhằ m cụ thể hoá những quy đị nh của luậ t về lãi suấ t cho
mạ i. Là căn cứ thực thi trực tiế p của các ngân hàng thương mạ i khi điề u chỉ nh lãi
suấ t của mình.
Cụ thể , có thể tóm gọn các thành tố cấ u thành nên hệ thống văn bả n quy
phạ m điề u chỉ nh vấ n đề lãi suấ t cho vay bằ ng Việ t Nam đồ ng của các khách
hàng cá nhân của ngân hàng thương mạ i ở Việ t Nam hiệ n nay bao gồm:
- Hiế n pháp. Hiế n pháp là văn kiệ n bao trùm cả hệ thống pháp luậ t, có giá
trị đị nh hướng và kiể m chứng các ngành luậ t, chế đị nh pháp luậ t và thậ m chí là

quy phạ m pháp luậ t. Đối với lĩnh vực cho vay, Hiế n pháp hiế n đị nh vị trí, vai trò
của ngân hàng nhà nước Việ t Nam cùng các tư tưởng đị nh hướng về vấ n đề liên
quan đế n tín dụng.
- Luậ t Ngân hành nhà nước Việ t Nam. Đây là văn bả n quy đị nh hoạ t động
của ngân hàng nhà nước Việ t Nam - là cơ quan quả n lý nhà nước ngang Bộ về
hoạ t động tín dụng nói chung và lãi suấ t cho vay nói riêng.
24

- Luậ t Các tổ chức tín dụng. Luậ t này quy đị nh về việ c thành lậ p, tổ chức,
hoạ t động, kiể m soát đặ c biệ t, tổ chức lạ i, giả i thể tổ chức tín dụng; việ c thành lậ p,
tổ chức, hoạ t động của chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đạ i diệ n của
tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạ t động ngân hàng.
- Bộ luậ t Dân sự. Bộ luậ t Dân sự quy đị nh các quyề n và nghĩa vụ trong quan
hệ dân sự. Trong đó có ghi nhậ n về hoạ t động cho vay của các tổ chức tín dụng và
khác hàng và lãi suấ t của hoạ t động cho vay theo thoả thuậ n dân sự.
- Các Thông tư của Ngân hàng nhà nước Việ t Nam điề u chỉ nh về hoạ t động
vay và lãi suấ t cho vay. Đây là những văn bả n quy phạ m pháp luậ t của Thống
đốc Ngân hàng Nhà nước Việ t Nam ban hành nhằ m cụ thể hoá các quy đị nh của
pháp luậ t về hoạ t động cho vay và lãi suấ t cho vay. Đồng thời trực tiế p quy đị nh
về các nội dung này làm căn cứ gầ n nhấ t cho các ngân hàng ban hành mức lãi suấ t
cho vay của mình.
- Các quy đị nh về mức lãi suấ t cho vay do từng ngân hàng thương mạ i
ban hành. Trên cơ sở các quy đị nh của những văn bả n pháp lý kể trên, ngân hàng
thương mạ i sẽ có những thoả thuậ n cụ thể với khách hàng về mức lãi suấ t cho vay
và ban hành quyế t đị nh mức lãi suấ t phù hợp với pháp luậ t, với điề u kiệ n thực tế
của ngân hàng và các yế u tố tác động khác. Đây là văn bả n quy đị nh chi tiế t đị nh
mức lãi suấ t cho vay và có sự khác nhau giữa các ngân hàng thương mạ i.
Thông thường pháp luậ t về lãi suấ t nói chung và pháp luậ t về lãi suấ t cho
mạ i nói riêng quy đị nh các nội dung sau:
- Quy đị nh lãi suất cho vay. Việ c quy đị nh lãi suất cho vay thường thông
qua cơ chế điều hành (điề u tiết) lãi suất cho vay của Ngân hàng Nhà nước, cụ thể: ấn
đị nh lãi suất cho vay cụ thể, chi tiết; Khống chế chênh lệch lãi suấ t cho vay - huy
động vốn; đưa ra khung lãi suất (ấn đị nh lãi suất tối thiểu về tiề n gửi, tối đa về tiề n
cho vay); Lãi suất cơ bản cộng với biên độ dao động cụ thể v.v... Bên cạ nh đó còn

điề u hành lãi suất gián tiếp cho phép sử dụng được một hệ thống các công cụ gián
tiếp hiệu quả như: nghiệ p vụ thị trường mở, chính sách tái cấ p vốn v.v… hoặc thỏa
thuậ n lãi suất cho vay;
- Kiể m soát lãi suấ t cho vay. Lãi suấ t cho vay là một nội dung quan trọng
trong lĩnh vực tài chính của một quốc gia, nó cầ n được tự do nhưng không phả i tự
do hoàn
25

toàn mà cầ n xác lậ p nó trong trạ ng thái tự do có khuôn khổ. Nế u để lãi suấ t tự do
hoàn
toàn sẽ dễ dẫ n đế n trạ ng thái tiêu cực khi nhiề u tổ chức tài chính lợi dụng chúng để
áp đặ t các lợi ích của mình, gây lũng đoạ n nề n tài chính, ả nh hưởng nặ ng nề đế n
hoạ t động của các pháp nhân và thể nhân khác. Pháp luậ t hiệ n là công cụ quan
trọng nhấ t để kiể m soát lãi suấ t cho vay Bằ ng các quy đị nh trực tiế p hoặ c tiế p xác
đị nh giới hạ n cầ n thiế t cho lãi suấ t được tự do quyế t đị nh bởi các ngân hàng thương
mạ i, song cũng đả m bả o kiể m soát được hoạ t này để không sa vào tình trạ ng bị lạ m
dụng;
- Xử lý các vi phạ m về lãi suấ t cho vay. Mặ c dù đã có những quy đị nh
nhằ m giới hạ n sự tự do của lãi suấ t hướng tới kiể m soát hoạ t động này trong
phạ m vi cho phép, song trong quá trình thực hiệ n, vì nhiề u lý do khác nhau, các
ngân hàng thương mạ i thường có xu hướng phá rào, các vi phạ m pháp luậ t về lãi
suấ t cho vay xuấ t hiệ n thường xuyên và cầ n đế n những chế tài xử lý. Một lầ n nữa,
pháp luậ t sẽ thực hiệ n chức năng pháp đị nh rõ ràng các chế tài, đả m bả o căn cứ để
xử lý vi phạ m pháp luậ t về lãi suấ t cho vay;
- Giả i quyế t tranh chấ p phát sinh từ lãi suấ t cho vay. Hoạ t động lãi suấ t
cũng giống như các hoạ t động tài chính, ngân hàng khác thường xuyên phát sinh
các tranh chấ p. Thông thường, để giả i quyế t tranh chấ p giữa các tổ chức và cá
nhân liên quan đế n vấ n đề lãi suấ t sẽ ưu tiên sử dụng biệ n pháp thoả thuậ n. Tuy
nhiên, trong một số trường hợp, biệ n pháp thoả thuậ n trở nên vô hiệ u. Lúc này, các
tổ chức, cá nhân sẽ tìm đế n toà án hoặ c các thiế t chế phân xử khác để giả i quyế t

tranh chấ p của mình. Pháp luậ t trở thành căn cứ cho mọi phân xử trong tranh chấ p
lãi suấ t;

Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam Hiện Nay.

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam Hiện Nay.

Similar to Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam Hiện Nay. (20)

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài Trangluanvan.com / 0934.536.149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ Sở Lý Luận Luận Văn Pháp Luật Về Lãi Suất Cho Vay Bằng Việt Nam Đồng Dành Cho Khách Hàng Cá Nhân Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam Hiện Nay.