1. NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM CỦA HỘI CHỨNG
THIẾU MÁU VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN
TRONG BỆNH VIÊM KHỚP DẠNG THẤP
Lª V¨n S¸u
Giáo viên hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. NGUYÔN VÜNHNGäC
LuËn v¨n th¹c sü y häc
13. Sơ đồ nghiên cứu
Bệnh nhân VKDT
Chia 2 nhóm Thiếu máu
và Không thiếu máu
Xét nghiệm bổ
sung: Ferritin, Sắt
huyết thanh, hồng
cầu lưới
Yếu tố liên quan:
chỉ số BMI, dùng
thuốc, tuổi, giai
đoạn bệnh…
Xét nghiệm : RF
máu lắng, CRP,
ProteinTP, Albumin
Globulin...
Đối chiếu, so sánh 2 nhóm về lâm
sàng, cận lâm sàng, thời gian bị
bệnh…
Đặc điểm và yếu tố liên quan đến thiếu
máu trong bệnh VKDT
®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p Nghiªn cøu
15. VËt liÖu vµ dông cô nghiªn cøuVËt liÖu vµ dông cô nghiªn cøu
-- M¸y ®Õm tÕ bµo tù ®éng CelltacM¸y ®Õm tÕ bµo tù ®éng Celltac αα cña NhËtcña NhËt
-- M¸y sinh hãaM¸y sinh hãa tự động Hitachi 912 của Nhậttự động Hitachi 912 của Nhật
-- KÝnh hiÓn vi quang häcKÝnh hiÓn vi quang häc
- Thuèc nhuém Giemsa, EDTAK3, Heparin...- Thuèc nhuém Giemsa, EDTAK3, Heparin...
- Bé kÝt ®Þnh lîng s¾t, ferritin cña h·ng Roche- Bé kÝt ®Þnh lîng s¾t, ferritin cña h·ng Roche
Xö lý sè liÖu:Xö lý sè liÖu:
-- Theo ph¬ng ph¸p thèng kª y häcTheo ph¬ng ph¸p thèng kª y häc
- Sö dông phÇn mÒm SPSS 16.0- Sö dông phÇn mÒm SPSS 16.0
®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p Nghiªn cøu
16. kÕt qu¶ vµ bµn luËn
1. Đặc điểm chung1. Đặc điểm chung
Đặc điểm về tuổi (55,7(55,7±11,9 tuổi)±11,9 tuổi)
Nhóm tuổi Số bệnh nhân Tỷ lệ%
≤35 9 5,9
36-45 7 4,6
46-55 60 39,5
56-65 49 32,2
>65 27 17,8
Tổng 152 100%
Chúng tôi:Chúng tôi: 36-65 tuổi chiếm 76,3%36-65 tuổi chiếm 76,3%
Lê Thị Liễu (2008):Lê Thị Liễu (2008): 73,7%73,7% - TB:- TB: 54,7 tuổi54,7 tuổi Nguyễn Thu Hiền (2000)Nguyễn Thu Hiền (2000) 72,6%72,6% -TB:-TB: 51,3 tuổi51,3 tuổi
17. Đặc điểm về giới (Nữ: 139 BN; Nam: 13 BN)
91.4%
8.6%
Nam
Nữ
Đỗ Thị Thanh Thủy (2000)Đỗ Thị Thanh Thủy (2000) 94%94% Nguyễn Thu Hiền (2000)Nguyễn Thu Hiền (2000) 92,3%92,3%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
1. Đặc điểm chung1. Đặc điểm chung
18. Phân bố theo thời gian mắc bệnh (60,5±68,7 tháng)
Thời gian Số lượng Tỷ lệ (%)
< 12 tháng 32 21,1
12-24 tháng 43 28,2
> 24 tháng 77 50,7
Tổng 152 100%
Lê Thị Liễu (2006): 55,4±66,7 tháng
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
1. Đặc điểm chung1. Đặc điểm chung
19. kÕt qu¶ vµ bµn luËn
Đánh giá giai đoạn tiến triển n Tỷ lệ %
Đang tiến triển 143 94,1
Không tiến triển 9 5,9
Tổng số 152 100%
Phân bố bệnh nhân theo tiêu chuẩn đợt tiến triển
1. Đặc điểm chung1. Đặc điểm chung
20. Đánh giá giai đoạn bệnh theo Steinbrocker
Nguyễn Thị Thanh Mai (2006) 56,7% Lê Thị Liễu (2008) 56,6%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
1. Đặc điểm chung1. Đặc điểm chung
33.6
54.6
11.8
0
10
20
30
40
50
60
Tỷlệ%
I II III
Giai đoạn
21. Tỷ lệ thiếu máu ở bệnh nhân ở bệnh nhân VKDT
26.3%73.7%
Nhóm TM
Nhóm không TM
Agrawal S (2006) 70,6% Swaak A (2006) 30-70%
Nguyễn Vĩnh Ngọc (2004) 88,1%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
22. Các thông số về xét nghiệm hồng cầu, Hb và Hct
Thông số về máu
Nhóm TM
( ±SD)
Nhóm không
TM ( ±SD)
P
Số lượng hồng cầu (T/l) 3,77±0,97 4,29±0,33
<0,05Hemoglobin (Hb) g/l 102,45±13,45 127,05±4,78
Hematocrit (Hct) l/l 0,325±0,040 0,386±0,107
XX
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
JJeffreyeffrey MRMR 3,78±0,36 T/ l3,78±0,36 T/ l Vreugdenhil G vµ céng sù (1990) Hct 0,30-
0,34 l/l
Helen A cïng céng sù (2002)Helen A cïng céng sù (2002) Hb 112,8Hb 112,8±11,2 g/l Hct
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
23. Tỷ lệ mức độ thiếu máu
Mức độ thiếu máu
(theo nồng độ Hb g/l)
Nhóm BN thiếu máu
n %
Thiếu máu nhẹ (Hb>90 g/l) 96 85,7
Thiếu máu vừa (Hb: 60-90 g/l) 14 12,5
Thiếu máu nặng (Hb<60g/l) 2 1,8
Tổng 112 100%
Goyal và cộng sự (2008) Nhẹ: 76% Vừa: 22% Nặng 2%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
24. Theo hình dạng hồng cầu (MCV trung bình(MCV trung bình 87,1987,19±±7,88 fl7,88 fl))
MCV (fl)
Nhóm TM Nhóm KTM
p
n % n %
Hồng cầu nhỏ (<80) 19 16,9 2 5
<0,05
Hồng cầu TB (80-100) 89 79,5 38 95
Hồng cầu to (>100) 4 3,6 0 0
Tổng 112 100% 40 100%
Goyal R MCV TB 84,6 fl Jeffrey MR MCV TB 87,3 fl
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
25. MCHC (g/l)
Nhóm TM Nhóm KTM
p
n % n %
Nhược sắc (<320 g/l) 73 65,2 10 25
<0,05Đẳng sắc (320-360 g/l) 39 34,8 30 75
Tổng 112 100% 40 100%
Goyal R MCHC TB 318 g/l Jeffrey MR MCHC TB 312 g/l
Theo nồng độ bão hòa Hb (MCHC trung bình(MCHC trung bình 315,29315,29±15,4 g/l±15,4 g/l))
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
26. Liên quan chỉ số ferritin và sắt ở BN bị thiếu máu
Ferritin
Sắt
Tổng
<7 µmol/l ≥7 µmol/l
≤50 ng/ml 35 31,3% 4 3,5% 39 34,8%
>50 ng/ml 11 9,8% 62 55,4% 73 65,2%
Tổng 46 41,1% 66 58,9% 112 100%
Chúng tôi:Chúng tôi: TM do thiếu sắt (IDA) 31,3% do RL mạn tính (ACD) 68,7%
Peeters HRM (1996) IDA 23% ACD 77% Ravindran V (2008) IDA 36% ACD 64%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
2. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
28. Liên quan giữa giới với thiếu máu
Giới
Nam Nữ
P
n % n %
Nhóm TM 11 84,6 101 72,7
>0.05Nhóm không TM 2 15,4 38 27,3
Tổng 13 100% 139 100%
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
29. kÕt qu¶ vµ bµn luËn
Liên quan giữa chỉ số BMI và thiếu máu
Chỉ số BMIChỉ số BMI
Nhóm thiNhóm thiếếu máuu máu Nhóm không TMNhóm không TM
pp
nn %% nn %%
<18,5<18,5 4343 38,438,4 66 1515
<0,05<0,05
18,5-24,918,5-24,9 6868 60,760,7 3333 82,582,5
>25>25 11 0,90,9 11 2,52,5
TổngTổng 112112 100%100% 4040 100%100%
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
30. kÕt qu¶ vµ bµn luËn
Liên quan giữa thời gian bị bệnh VKDT và thiếu máu
Thời gian bị
bệnh
Nhóm TM Nhóm KTM
p
n % n %
< 12 tháng 20 17,9 12 30
>0,05
12-24 tháng 37 33 6 15
> 24 tháng 55 49,1 22 55
Tổng số 112 100% 40 100%
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
31. Liên quan giữa hội chứng viêm sinh học và thiếu máu
Nhóm bệnh
nhân
Máu lắng 1h (mm) CRP (mg/dl)
n (TB ±SD) n (TB ±SD)
Thiếu máu 112 83,08±26,10 112 9,13±8,89
Không thiếu máu 40 61,75±26,18 40 5,74±5,52
p <0,05 <0,05
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
32. kÕt qu¶ vµ bµn luËn
Liên quan giữa mức độ hoạt động bệnh và thiếu máu
Mức độ hoạt động
bệnh (DAS 28)
Nhóm TM Nhóm KTM
p
n % n %
≤5,1 2 1,8 5 12,5
<0,05>5,1 110 98,2 35 87,5
Tổng 112 100% 40 100%
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
33. Liên quan giữa dùng thuốc điều trị cơ bản với thiếu máu
Thuốc điều trị cơ
bản-DMARDś
Nhóm thiếu máu Nhóm không TM
OR
n % n %
Có dùng 47 41,9 25 62,5
0,43Không dùng 65 58,1 15 37,5
Tổng 112 100% 40 100%
OR = 0,43 CI 95%: 0,19<OR<0,97 (p=0,025)(p=0,025)
Doyle MK và cộng sự (2009):Doyle MK và cộng sự (2009): điều trị infliximab và methotrexateđiều trị infliximab và methotrexate → tăng Hb→ tăng Hb
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
34. Liên quan giữa thiếu máu với các bệnh kết hợp khác
Kết hợp với các
bệnh khác
Nhóm thiếu máu Nhóm không TM
OR
n % n %
Có 41 36,6 7 17,5
2,72
Không 71 63,4 33 82,5
Tổng 112 100% 40 100%
OR = 2,72 CI 95%: 1,03<OR<7,45 (p=0,042)(p=0,042)
kÕt qu¶ vµ bµn luËn
3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan
35. KÕt luËn
1. Đặc điểm thiếu máu ở bệnh nhân VKDT
Tỷ lệ thiếu máu: 73,7%
Nhóm tuổi hay bị thiếu máu từ 46 - 65 tuổi chiếm 72,3%
Mức độ thiếu máu: nhẹ 85,7%, vừa 12,5%, nặng 1,8%
Hình thái thiếu máu: 16,9% HC nhỏ, 79,5% TB, 3,6% to
Độ bảo hòa Hb: 65,2% TM nhược sắc, 34,8% đẳng sắc
Nguyên nhân: - 31,3% thiếu máu do thiếu sắt
- 68,7% TM do các rối loạn mạn tính
36. 2. Đánh giá yếu tố liên quan đến thiếu máu ở bệnh VKDT
2.1. Có liên quan2.1. Có liên quan
Chỉ số khối cơ thể (BMI)Chỉ số khối cơ thể (BMI)
Yếu tố viêmYếu tố viêm
Mức độ hoạt động bệnhMức độ hoạt động bệnh
Thuốc điều trị cơ bảnThuốc điều trị cơ bản
Bệnh phối hợp với VKDTBệnh phối hợp với VKDT
2.2. Không liên quan2.2. Không liên quan
TuổiTuổi
GiớiGiới
Thời gian bị bệnhThời gian bị bệnh
Giai đoạn bệnhGiai đoạn bệnh
KÕt luËn
37. KIÕN NGHÞ
Ngoài điều trị cơ bản bệnh VKDT cần quan tâm tới toàn trạngNgoài điều trị cơ bản bệnh VKDT cần quan tâm tới toàn trạng
bệnh nhân: dinh dưỡng, điều trị các bệnh kết hợp, bổ sung đủbệnh nhân: dinh dưỡng, điều trị các bệnh kết hợp, bổ sung đủ
sắt để hạn chế thiếu máu.sắt để hạn chế thiếu máu.