1. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
TUGASAN
JANUARI 2013 SEMESTER
KOD KURSUS EPM233
NAMA KURSUS MODEL & STRATEGI PEDAGOGI
PROGRAM SARJANA MUDA PENDIDIKAN
(PENGAJARAN BAHASA MELAYU SEKOLAH
RENDAH) DENGAN KEPUJIAN
NAMA PELAJAR
NO. MATRIK
NAMA FASILITATOR
PUSAT PEMBELAJARAN AEU KUDAT
|1

2. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
ISI KANDUNGAN
PERKARA MUKA SURAT
Pendahuluan 4
BAHAGIAN A : ESEI
1.Sejauh mana penggunaan strategi berpusatkan guru di 5
Sekolah Kebangsaan Landung Ayang,Kota Belud
1.1 Pengertian „Pengajaran‟ 5
1.2 Pengertian „Pembelajaran‟ 5
1.3 Pengertian „Pengajaran berpusatkan guru‟ 5
1.4 Pengertian „Pengajaran berpusatkan murid‟ 6
1.5 Penggunaan strategi pengajaran berpusatkan guru oleh 6
guru-guru SK Landung Ayang
1.6 Kelemahan pengajaran berpusatkan guru 7
1.7 Langkah yang perlu diambil bagi mengatasi kelemahan 7
strategi pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru
2. Teori-teori & strategi-strategi untukmelibatkan murid 8
“secara aktif dan menyeronokkan dengan sokongan pelbagai
bahan media yang sesuai” dalam proses P&P
2.1 Pengertian „Strategi‟ 8
2.2 Pengertian „Penglibatan aktif‟ 8
2.3 Pengertian „Bahan media‟ 9
2.4 Strategi-strategi yang melibatkan murid secara aktif dalam proses 9
pengajaran dan pembelajaran
2.5 Pelbagai bahan media yang menyokong proses P&P 14
3. Penaksiran yang “berkonsepkan Didik Hibur” 14
3.1 Pengertian „Penaksiran‟ 14
3.2 Pengertian „Didik Hibur‟ 14
3.3 Ciri-ciri „Didik Hibur‟ dalam pengajaran 15
|2

3. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
3.4 Objektif Didik Hibur 15
3.5 Aspek Didik Hiburt 17
3.6 Faktor Yang Mempengaruhi Pelaksanaan Didik Hibur 17
3.7 Ciri-ciri Aktiviti Didik Hibur 18
3.8 Pelaksanaan penaksiran berkonsepkan didik hibur 18
4. Isu-isu berkaitan dengan pengajaran & pembelajaran secara 18
aktif& menyeronokkan
4.1 Sejauh mana keberkesanan pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru 20
4.2 Sejauh mana keberkesanan pengajaran dan pembelajaran berpusatkan murid 20
4.3 Sejauh mana keberkesanan model pembelajaran kolaboratif terhadap proses
pengajaran dan pembelajaran
BAHAGIAN B : RANCANGAN PELAJARAN HARIAN 22
1. Rancangan Pengajaran Harian
Bahasa Melayu KSSR Tahun Satu
(Pembelajaran Kolaboratif)
Rumusan 25
Bibiliografi 26
|3

4. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Pendahuluan
Puji-pujian bagi Allah S.W.TTuhan yang menciptakan langit dan bumi, selawat dan
salam ke atas Nabi Muhammad s.a.w, juga ke atas keluarga dan para sahabat baginda.
Setinggi-tinggi kesyukuran ke hadrat Allah S.W.T di atas hidayah dan izin-Nya, tugasan bagi
kursus Model & Strategi Pedagogi (EPM233) ini dapat disempurnakan sepenuhnya.
Tugasan ini bertujuan untuk memperkenalkan guru kepada beberapa model dan
strategi pengajaran yang boleh digunakan dalam bilik darjah supaya pengajaran dan
pembelajaran lebih berpusatkan pelajar. Tugasan ini juga menumpukan kepada strategi-
strategi yang melibatkan murid secara aktif dalam proses pengajaran dan pembelajaran.
Sebagai contoh pembelajaran kolaboratif, kerja kumpulan, pembelajaran berasaskan inkuiri
dan masalah dan sebagainya.
Tugasan ini terbahagi kepada Bahagian A dan Bahagian B. Bahagian A
memperincikan penjelasan tentang pengajaran di Sekolah Kebangsaan Landung Ayang, Kota
Belud yang masih mengamalkan pengajaran berpusatkan guru; strategi melibatkan murid
“secara aktif dan menyeronokkan dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai dalam
proses pengajaran dan pembelajaran; bagaimana penaksiran adalah “berkonsepkan didik
hibur” dan seterusnya membincangkan tentang isu-isu berkaitan pengajaran dan
pembelajaran “secara aktif dan menyeronokkan”. Manakala Bahagian B melampirkan
Rancangan Pelajaran Harian yang memberi tumpuan kepada Pembelajaran Kolaboratif
(berpusatkan murid).
Saya ingin mengambil kesempatan untuk merakamkan setingi-tinggi ucapan terima
kasih kepada semua pihak yang terlibat sepanjang menjayakan tugasan ini terutamanya
kepada pihakpensyarah dan penyelia tugasan di atas tunjuk ajar kalian.Ucapan terima kasih
yang tak terhingga juga kepada rakan-rakan seperjuangan di atas sumbanganidea dan
pendapat kalian.Tugasan initelah memberi banyak pendedahan kepada diri saya tentang
beberapa model dan strategi pengajaran yang boleh digunakan dalam bilik darjah, Melalui
tugasan ini faktor-faktor pelaksanaan model dan strategi dapat dikenalpasti. Semoga Allah
S.W.T. memberkati hasil tugasan inidan diharap tugasan ini akan menjadi rujukan
bermanfaat kepada semua guru.
Disediakan oleh :
AEU Kudat
|4

5. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
BAHAGIAN A : ESEI
1.Sejauh mana penggunaan strategiPengajaran di SK Landung Ayang,Kota Belud
masih berpusatkan guru
Guru-guru di SK Landung Ayang (tempat saya bertugas) masih lagi mengamalkan
strategi pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru tetapi mereka menggunakannya untuk
beberapa langkah P&P tertentu sahaja.Sebelum saya membincangkan dapatan pemerhatian
saya ke atas strategi P&P yang digunakan oleh guru-guru Tahun 1 di sekolah saya mengajar,
beberapa penjelasan definisi ungkapan atau istilah penting berkaitan pengajaran dan
pembelajaran dikemukakan seperti berikut :
1.1 Pengertian „Pengajaran‟
Pengajaran adalah proses di mana kegiatan-kegiatan disusun untuk murid-murid
bertujuan untuk membawa perubahan tingkah laku pada diri mereka dalam proses
pembelajaran. Pengajaranm juga merupakan susunan maklumat dan suasana bagi
memudahkan pembelajaran (Heinich et. al., 1986). Gagne (1985) menyatakan bahawa
pengajaran adalah set tatacara luaran yang menyokong proses-proses dalaman yang berkaitan
bagi mencapai hasil pembelajaran. Manakala Wittrock (1979) mengatakan bahawa
pengajaran ialah aktiviti yang melibatkan proses meransang murid untuk membina maksud
atau erti berdasarkan pengalamannya, bukan meransang mereka mengeluarkan semula
pengetahuan orang lain.
1.2 Pengertian „Pembelajaran‟
Menurut Robert M. Gagne (1970), pembelajaran ialah perubahan tingkah laku atau
kebolehan seseotrang yang dapat dikekalkan, tidak termasuk perubahan yang disebabkan
proses pertumbuhan. Menurut Woofolk (1980) pula pembelajaran adalah perubahan dalaman
yang berlaku kepada seseorang dengan membentuk perkaitan baru atau sebagai potensi yang
sanggup menghasilkan tindak balas baru
1.3 Pengertian „Strategi Pemusatan guru‟
Brophy (1978) menyatakan bahawa pengajaran pemusatan guru merupakan pendekatan
yang mudah dirancang dan diurus, membekalkan model untuk pemikiran yang betul dan
mengelakkan suasana elitis yang sering dikaitkan dengan kaedah kumpulan. Strategi
pemusatan guru merupakan strategi pengajaran dan pembelajaran yang telah lama diamalkan
dalam bilik darjah.Di bawah strategi pengajaran dan pembelajaran ini, guru memainkan
|5

6. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
peranan yang utama.Di dalam kelas, guru yang menguasai dan mengawal segala aktiviti
pelajaran iaitu guru banyak memberi penerangan dan murid hanya duduk mendengar.
1.4 Pengertian „Strategi pemusatan murid‟
Strategi pemusatan murid bermaksud murid memainkan peranan penting dalam
proses pembelajaran. Murid digalakkan melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti
pembelajaran mereka. Guru merupakan seorang pemimpin yang memandu murid
menjalankan aktiviti pembelajaran sama ada aktiviti berkumpulan atau individu.
1.5 Penggunaan pengajaran berpusatkan guru oleh guru-guru SK Landung Ayang
Berdasarkan dapatan pemerhatian saya ke atas strategi yang digunakan oleh guru-guru
Tahun 1 SK Landung Ayang sewaktu proses P&P dijalankan, saya dapati strategi pengajaran
dan pembelajaran guru masih digunakan oleh guru-guru Tahun 1 tersebut. Penggunaannya
berlaku dalam beberapa langkah P&P iaitu set induksi, langkah 1 iaitu pengenalan isi
pelajaran, juga penggunaannyasewaktu menerangkan bagaimana menjalankan aktiviti P&P.
Selain itu, penggunaannya sewaktu penutup di mana guru merumus keseluruhan topik yang
diajar.
Suasana P&P ketika guru-guru tersebut menggunakan strategi pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru jelas kelihatan tidak memberangsangkan dari segi
penglibatan murid.Penglibatan murid yang sepatutnya diharap memberangsangkan telah
bertukar kepada pasif. Sukar untuk membuat penilaian sama ada murid-murid tersebut dapat
memahami penyampaian guru atau sebaliknya. Ia menjadi lebih sukar lagi apabila guru
bertanyakan soalan „„Bagaimana, anda faham atau tidak?‟‟, murid-murid keseluruhannya
menjawab beramai-ramai „„ya, kami faham‟‟. Sebaliknya sewaktu aktiviti P&P dimulakan,
ramai murid yang masih keliru dan tidak tahu bagaimana memulakannya.Ini menunjukkan
pengajaran berpusatkan guru tidak dapat memahamkan murid-murid sepenuhnya.Interaksi
murid dengan guru dan interaksi murid dengan murid amat terbatas dan adakalanya sedikit
pun tidak berlaku.Perasaan takut atau segan murid-murid tersebut telah menghalang mereka
untuk mengajukan soalan kepada guru. Guru pula mengawal sepenuhnya proses P&P dan
murid hanya duduk tidak pula berganjak dari kerusi masing-masing. Penglibatan murid
sangat pasif.Suasana P&P menjadi kurang seronok.
|6

7. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
1.6 Kelemahan pengajaran berpusatkan guru
Semasa proses P&P dijalankan, guru seorang sahaja yang memainkan peranan iaitu
menerangkan isi pelajaran, manakala murid hanya berperanan sebagai penonton sahaja.
Kesannya interaksi antara guru dengan murid dan antara murid dengan murid sangat terbatas
dan adakalanya tidak berlaku sebarang interaksi. Murid hanya mendengar dan terus
mendengar apa yang diajarkan.
Seterusnya ciri kepimpinan guru bersifat autokratik.Murid tidak berpeluang
menyumbangkan pendapat.Ini membuatkan tidak berlaku pengembangan idea di kalangan
murid. Pembelajaran melalui penyelesaian masalah juga tidak berlaku kerana guru tidak
mewujudkan sebarang sesi perbincangan atau sesi sumbang saran.
Strategi pengajaran dan pembelajaran lebih mengutamakan pencapaian objektif
pengajaran guru.Penyebaran ilmu pengetahuan lebih diutamakan daripada penyuburan nilai
murni atau perkembangan emosi.
Teknik mengajar guru ditumpukan kepada penyampaian fakta-fakta secara
menghafal.Pembelajaran murid sangat cenderung kepada tindakan mengingat dan
menghafal.Akibatnya murid tidak dilatih atau tidak dibiasakan membuat interpretasi.
Seterusnya penekanan hanya untuk pengelolaan kaedah keseluruhan kelas, namun
perbezaan murid dari sudut kebolehan dan minat murid tidak pula diambil kira.Akhirnya
murid-murid menjadi pasif, kurang minat, kurang kreatif dan kurang bermotivasi untuk
belajar subjek berkenaan dengan bersungguh-sungguh.
1.7 Langkah yang perlu diambil bagi mengatasi kelemahan strategi pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru
Terdapat beberapa langkah untuk mengatasi kelemahan strategi pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru.Berikut dikemukakan langkah-langkah
penambahbaikantersebut iaitu pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru
hendaklah digantikan dengan pengajaran berpusatkan murid.Dari sudut amalan guru,
guru boleh merancang pengajaran dan tugasan pembelajaran kemudian melaksanakannya
dengan melibatkan murid secara aktif.Guru boleh menggunakan pelbagai kaedah untuk
menyampaikan isi pelajaran yang memerlukan murid memberi respon sepenuhnya sebagai
contoh permainan, teka teki, demonstrasi atau tunjuk cara, bercerita, kaedah penyoalan,
pengajaran berpasukan, bercerita dan banyak lagi.
|7

8. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Selain itu, Bickford et al. (2002)mencadangkan „otonami terikat‟ untuk sudut
aktiviti pelajar. Dalam hal ini, guru mengkehendaki murid menjalankan tugasan yang diberi
dalam batasan bilik darjah dengan berpusatkan murid. Dengan itu, murid berpeluang
membuat penyiasatan atau perbincangansebelum menjawab persoalan tugasan. Hal ini
menunjukkan kepoada kita wujudnya kolaborasi antara murid dengan murid dan antara guru
dengan murid.
Guru juga perlu membuat persediaan terhadap tugasan pengajaran. Guru ditugaskan
untuk menentukan matlamat dan objektif pengajaran. Setelah itu, objektif tersebut diserap ke
dalam tugasan-tugasan yang akan dibuat sepenuhnya oleh murid. Guru boleh menganjurkan
tugasan atau sebarang aktiviti yang memerlukan murid bertanggungjawab dengan
pembelajaran mereka. Ini menghasilkan suasana interaksi antara murid dengan murid dan
guru dengan murid.
Dengan itu, amat jelas sekali jawapan kepada persoalan “Sejauh mana penggunaan
strategi pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru di sekolah tempat saya
bertugas.Semoga langkah-langkah yang dicadangkan untuk menambah baik kelemahan
pemusatan guru di atas, diharap dapat dijadikan panduan dan amalan pengajaran secara
berterusan.
2. Teori-teori dan Strategi-strategi melibatkan murid “secara aktif dan menyeronokkan
dengan sokongan pelbagai bahan media yang sesuai” dalam proses P&P
Proses pengajaran dan pembelajaran yang melibatkan murid secara aktif dan
menyeronokkan telah lama dipraktikkan sejak zaman Socrates lagi. Sebelum saya
memperjelas secara terperinci tentang bagaimana hendak melibatkan murid secara aktif dan
menyeronokkan dalam proses P&P, adalah lebih elok kita mengetahui terlebih dahulu
beberapa perkara asas tentang pengajaran dan pembelajaran. Berikut dikemukakan beberapa
informasi tentang perkara-perkara tersebut :
2.1 Pengertian „Strategi Pembelajaran‟
Strategi pembelajaran merujuk kepada ciri istimewa kepunyaan seseorang murid
untuk memperlihat, berinteraksi dan bergerak balas dalam suatu suasana pembelajaran.
2.2 Pengertian „Penglibatan aktif‟
Penglibatan aktif menurut Ewell (1997) ialah keadaan di mana murid berinteraksi
secara aktif dengan bahan pembelajaran serta dapat mengingat kembali maklumat dengan
|8

9. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
berkesan. Pelajar seharusnya dapat menyelesaikan masalah, mengemukakan cadangan,
memberikan pengertian baru, berkebolehan untuk menghubungkait apa yang telah dipelajari
kepada konteks yang baru.
2.3 Pengertian „Bahan media‟
Bahan ialah segala kelengkapan yang digunakan untuk membantu proses pengajaran.
Bahan media pula ada dua kategori iaitu media bercetak dan media elektronik. Contoh bagi
bahan media bercetak ialah buku, majalah dan surat khabar. Contoh bagibahan media
elektronik ialah komputer, radio, internet, CD, VCD, atau DVD dan lain-lain lagi. Selain itu
terdapat tiga kategori bahan yang boleh digunakan dalam P&P antaranya ialah bahan-
bahan yang bersifat konkrit seperti bahan-bahan maujud atau bahan realia; bahan separa konkrit
pula adalah seperti replika, gambar, model dan sebagainya adalah separa konkrit.; seterusnya bahan-
bahan bersifat abstrak pula antaranya ialah simbol-simbol lisan dan perkataan.
2.4 Teori–teori dan strategi-strategi melibatkan murid secara aktif dalam
prosespengajaran dan pembelajaran
Terdapat beberapa teori, strategidan teknik yang boleh digunakan untuk melibatkan
murid secara aktif dan menyeronokkan di sekolah antaranya teori pembelajaran Gagne
(1974, 1977), teori pembelajaran Ewell(1997), strategi pemusatan murid, strategi
pemusatan bahanseterusnnya beberapa teknik P&P yang afektif untuk dijalankan.
Teori pembelajaran Gagne (1974,1977). Gagne telah mengenal pasti lapan
peringkat pembelajaran. Setiap pembelajaran hanyaakan dicapai jika murid telah menuasai
pembelajaran sejak dari peringkat lebih awal. Peringkat tersebut ditunjukkan dalam rajah 1
berikut :
Rajah 1 : Lapan peringkat dalam Teori Pembelajaran Gagne
|9

10. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Mengikut teori ini lagi, terdapat lapanfasa pembelajaran dalam proses mengubah maklumat
kepada pengetahuan yang dipelajari iaitu peringkat pertama ‘motivasi’; peringkat kedua
‘memberikan perhatian’; peringkat ketiga dan keempat ‘perolehan dan ingatan’; peringkat
kelima ‘ingat kembali dan retrieval’; peringkat keenam ‘generalisasi’; peringkat ketujuh
‘prestasi’ dan diakhiri dengan peringkat kelapan ‘maklum balas & peneguhan’. Terdapat
beberapa implikasi proses pembelajaran Gagne terhadap proses pengajaran dan pembelajaran
antaranya ialah menarik perhatian murid dengan mengarah murid kepada topik pengajaran
termasuk set induksi;bahan bantu mengajar yang menarik dan dapat merangsang murid;
menyedarkan murid tentang objektif pelajaran dan matlamat pengajaran; merangsang
pengetahuan sedia ada dengan menggunakan pelbagai gaya pengajaran sebelum memulakan
pengajaran; membimbing pembelajaran supaya murid dapat mengekod maklumat dalam
ingatan jangka panjang dengan sokongan bahan yang jelas, tepat dan menarik;
melaksanakan perlakuan dengan meminta murid melatih kemahiran dan tingkah laku baru
dan dengan mengesahkan murid menguasai pengetahuan yang diajar; memberikan maklum
balas melalui latihan dalam pelajaran yang dapat mengesan kefahaman murid tentang
pembelajaran; menilai perlakuan dan prestasi melalui ujian pelbagai bentuk (formatif atau
sumatif) ketika akhir pengajaran guru; merangsang ingatan dan pemindahan
pembelajaran melalui contoh tambahan atau latihan-latihan bagi menambah baik
pemahaman murid terhadap pembelajaran yang telah dikuasai; seterusnya
memindahkan pengetahuan yang dipelajari ke dalam situasi baru.
Bagi Teori Pembelajaran Ewell (1997)pula, beliau memberi penekanan kepada
sebuah model pembelajaran yang menggambarkan prinsip pembelajaran serta mempengaruhi
penguasaan pengetahuan, perkembangan kemahiran dan kompetensi. Teori ini mementingkan
lapan prinsip utama iaitu penglibatan aktif, perkaitan dan corak, pembelajaran informal,
pengalaman langsung, situasi mendesak, maklum baalas berterusan, suasana yang
menyeronokkan dan akhir sekali prinsip refleksi. Penglibatan aktif ialah keadaan di mana
murid berinteraksi secara aktif dengan bahan pembelajaran serta dapat mengingat kembali
maklumat dengan berkesan. Ini bermaksud murid seharusnya dapat menyelesaikan masalah,
mengemukakan cadangan, memberikan pengertian baru, berkebolehan untuk
menghubungkait apa yang telah dipelajari kepada konteks yang baru. Sebagai contoh
mewujudkan perbincangan secara kelas. Perkaitan corak pula merujuk kepada adaptasi
terhadap konteks pembelajaran baru dan terhadap tugasan dengan mengait, mengorganisasi
| 10

11. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
dan menggunakan pengetahuan atau kemahiran yang telah dipelajari ke dalam struktur-
struktur baru. Hai ini memerlukan kepada pemikiran secara kritis.Sebagai contoh murid
Tahun 1 diminta menggambarkan suasana keluarga bahagia dengan melukis gambaran
mereka pada sehelai kertas putih.Pembelajaran informal pula bermaksud pembelajaran tidak
hanya berlaku di dalam bilik darjah atau pun dalam waktu pengajaran tetapi boleh berlaku di
mana-mana sahaja serta pada bila-bila masa. Ini bermaksud murid belajar sepanjang masa
bersama guru atau tanpa guru sama ada dilaksanakan dalam bilik darjah atau luar bilik darjah.
Prinsip pengalaman langsung pula ialah proses membina makna berdasarkan pengalaman. Ia
adalah merujuk kepada learning by doing di mana murid akan belajar jika mereka melakukan
aktiviti pembelajaran secara langsung. Pembelajaran langsung pula memberi fokus kepada
pembelajaran individu.Ia amat berkesan jika guru mengaplikasi kitaran pembelajaran
menyeluruh iaitu menentukan matlamat, membuat eksperimen, memerhati, menyemak
semula dan akhirnya membuat pelan tindakan. Prinsip seterusnya situasi mendesak di mana
murid apabila menghadapi masalah yang mencabar seterusnya menarik minat mereka kerana
penyelesaian dianggap sebagai mempunyai akibat sebenar, maka motivasi murid dan
pembelajaran akan berlaku. Ini bermaksud guru boleh menyediakan banyak peluang untuk
murid melibatkan diri dalam pelbagai kemahiran.Prinsip seterusnya maklum balas berterusan
iaitu maklumat yang diberikan kepada individu tentang kesesuaian tindakan dan juga
respon.Ia berperanan mempengaruhi proses afektif dan motivasi murid, sebagai
pembetulan atau insentif sepanjang proses pembelajaran supaya pembelajaran akan
berkekalan. Seterusnya suasana yang menyeronokkan iaitu suara guru, gaya kepimpinan
guru, sikap, kemesraan, kawalan kelas dan penggunaan ganjaran di dalam bilik darjah adalah
mempengaruhi persekitaran emosi bilik darjah. Jika persekitaran pembelajaran yang
menyeronokkan berjaya diwujudkan maka maklum balas serta pembelajaran berkesan akan
berlaku dengan lancar. Akhir sekali prinsip refleksi iaitu proses memikirkan atau merenung
kembali pengalaman dan implikasinya terhadap diri seseorang. Sebagaimana Knapp
(1993)menyatakan bahawa refleksi ialah cara untuk mengimbas kembali pengalaman bagi
membina makna tentang pembelajaran, belajar daripada pengalaman dan membentuk
pemahaman serta apresiasi baru.
Pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru perlu dimantapkan lagi
dengan pengajaran berpusatkan murid.Dari sudut amalan guru, guru boleh merancang
pengajaran dan tugasan pembelajaran kemudian melaksanakannya dengan melibatkan murid
secara aktif. Guru boleh menggunakan pelbagai kaedah untuk menyampaikan isi pelajaran
yang memerlukan murid memberi respon sepenuhnya sebagai contoh permainan, teka teki,
| 11

12. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
demonstrasi atau tunjuk cara, bercerita, kaedah penyoalan, pengajaran berpasukan, bercerita
dan banyak lagi. Selain itu, Bickford et al. (2002)mencadangkan „otonami terikat‟ untuk
sudut aktiviti pelajar. Dalam hal ini, guru mengkehendaki murid menjalankan tugasan yang
diberi dalam batasan bilik darjah dengan berpusatkan murid. Dengan itu, murid berpeluang
membuat penyiasatan atau perbincangan sebelum menjawab persoalan tugasan. Hal ini
menunjukkan kepoada kita wujudnya kolaborasi antara murid dengan murid dan antara guru
dengan murid.Satu sudut lagi iaitu sudut tugasan.Guru juga perlu membuat persediaan
terhadap tugasan pengajaran. Guru ditugaskan untuk menentukan matlamat dan objektif
pengajaran. Setelah itu, objektif tersebut diserap ke dalam tugasan-tugasan yang akan dibuat
sepenuhnya oleh murid. Guru boleh menganjurkan tugasan atau sebarang aktiviti yang
memerlukan murid bertanggungjawab dengan pembelajaran mereka. Ini menghasilkan
suasana interaksi antara murid dengan murid dan guru dengan murid.
Selain itu pembelajaran secara kumpulan merupakan salah satu daripada mod
pembelajaran yang dapat membantu mewujudkan P&P secara aktif dan menyeronokkan.
Maksud pembelajaran secara kumpulan ialah dua atau lebih murid akan disatukan secara bersama
dalam satu kumpulan dan melakukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran secara bersama bagi
mencapai matlamat pembelajaran yang sama. Dalam kumpulan kebolehan yang sama, guru mudah
memberi bimbingan dan tunjuk ajar berdasarkan tahap kebolehan murid yang lebih kurang sama.
Dalam kumpulan kebolehan yang berbeza pula, guru mengharapkan akan berlaku interaksi antara
murid dengan murid di mana murid yang lebih berkebolehan dapat membantu murid yang kurang
berkebolehan. Saiz kumpulan yang berdasarkan bilangan ahli dalam sesuatu kumpulan akan
menentukan darjah penglibatan dan interaksi murid sesama mereka. Kumpulan kecil yang
mengandungi ahli terdiri daripada dua hingga empat orang murid lebih bersifat tidak formal.Tidak
semestinya melantik seorang ketua untuk menyelaras aktiviti kumpulan.Kumpulan kecil begini
memberi peluang kepada ahli dalam kumpulan berinteraksi secara maksimum dalam melaksanakan
aktiviti pembelajaran.Manakala kumpulan yang sederhana besar pula terdiri daripada 5 hingga 10
orang ahli.Aktiviti dalam kumpulan yang dilakukan secara bersama lebih bersifat formal
kerana perlu ada seorang ketua untuk menyelaras aktiviti supaya dapat dilaksana dengan
lancar.Kumpulan besar yang ahlinya terdiri daripada lebih 10 orang murid dalam setiap kumpulan
sangat bersifat formal.Seorang ketua kumpulan yang amat berkebolehan.perlu dilantik untuk
menyelaras aktiviti kumpulan. Namun semakin ramai ahli kumpulan tersebut, maka darjah
penglibatan setiap murid dalam aktiviti pembelajaran semakain amat terbatas disebabkan bilangan
ahli yang terlalu ramai itu.Oleh itu, Newble dan Cannon (1995) telah menyarankan bahawa
pengajaran yang menggunakan kaedah kumpulan perlu ada ciri-ciri seperti penglibatan yang aktif di
pihak murid, pertemuan secara bersemuka dan aktiviti yang bertujuan tertentu dan bersebab.
| 12

13. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Selain itu, apabila kita merujuk kepada teori perkembangan kognitif oleh Piaget,
pada tahap umur tertentu kanak-kanak berfikir secara konkrit. Jika sesuatu
pengetahuan, kemahiran ataupun nilai yang disampaikan itu adalah dalam bentuk yang
konkrit dan bersifat kurang abstrak, maka pembelajaran kanak-kanak akan menjadi lebih
berkesan. Secara ringkasnya,bahan bantu belajar yang bersifat konkrit dapat membantu
murid belajar dengan lebih baik lagi.Contoh bahan-bahan yang bersifat konkrit antaranya
ialah bahan-bahan maujud atau bahan realia.Bahan separa konkrit pula adalah seperti replika,
gambar, model dan sebagainya adalah separa konkrit.Bahan-bahan bersifat abstrak pula
antaranya ialah simbol-simbol lisan dan perkataan.Namun bahan-bahan abstract lazimnya
sukar difahami jika dibandingkan dengan bahan-bahan yang konkrit dan separa konkrit.Oleh
yang demikian penggunaan bahan-bahan konkrit dalam pengajaran adalah sangat
perlu. Sehubungan itupenglibatan sebanyak mungkin pancaindera yang dimiliki murid-
murid semasa proses pembelajaran mereka adalah amat digalakkan.
Strategi pemusatan bahan juga turut membantu dalam melibatkan murid secara
aktif dan menyeronokkan.Bahan-bahan pembelajaran akanmembantu murid-murid
menguasai pengetahuan, kemahiran dan nilai yang berguna untuk kehidupan seharian mereka
kerana tentunya bahan-bahan yang dipilih oleh guru adalah bersifat kontekstual. Guru
digalakkan memilih bahan yang paling relevan dengan kehidupan harian murid-murid kerana
ini akan memudahkan proses pemahaman oleh murid. Penggunaan bahan-bahan berbentuk
realia atau model yang bersifat kontekstual sebagai sumber pembelajaran murid adalah
selaras dengan teori yang dikemukakan oleh Bandura.Selain itu bahan-bahan tersebut
mudah diperolehi.Penggunaan bahan-bahan dalam pengajaran dan pembelajaran juga
dapat memupuk nilai-nilai positif dalam diri murid seperti gemar membaca; membuat
penerokaan; ingin mencuba dan membuat eksperimen; menghargai sesuatu nilai
seperti nlai estetika dan sebagainya kepada murid-murid.Bahan pengajaran dan
pembelajaran juga diyakini dapat membangkitkan minat, motivasi dan rasa ingin tahu,
keyakinan diri, sifat kerjasama, dan disiplin dalam kalangan murid.Penggunaan bahan-
bahan pengajaran dan pembelajaran, dapat mengurangkan suasana yang tegang atau
rasa terkongkong kerana murid-murid disebokkan dengan aktiviti berkomunikasi atau
berbincang antara satu sama lain.
Secara keseluruhannya dapatlah dirumuskan bahawaguru-guru perlu mempelbagaikan
teori, strategi, kaedah dan teknik pengajaran dan pembelajaran supaya dapat melibatkan
murid secara aktif dan menyeronokkan dalam proses P&P. Pemilihan dan penggunaan bahan
media juga penting untukmenyokong proses P&P.
| 13

14. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
3. Penaksiran yang “berkonsepkan Didik Hibur”
3.1 Pengertian „Penaksiran‟
Pentaksiran atau penaksiran adalah perkataan Latin yang bermaksud „duduk
bersama‟ dengan murid dan mengesahkan respon adalah sama dengan apa yang
dimaksudkan. Dari segi definisinya, pentaksiran merupakan proses pengumpulan,
menterjemah, merekod dan menggunakan maklumat mengenai respon murid kepada tugas
pendidikan (David Lambert dan David Lines, 2000).
Manakala menurut Gearheart (1990), pentaksiran adalah proses pengumpulan dan
penterjemahan secara saintifik tentang sesuatu maklumat yang luas berdasarkan keputusan
intervensi dan apabila bersesuaian keputusan ditempatkan dan cadangan penempatan.
Lembaga Peperiksaan Malaysia (2000) pula mendefinisikan pentaksiran sebagai
proses pembelajaran yang merangkumi aktiviti menghurai, mengumpul, merekod, memberi
skor dan menterjemah maklumat tentang pembelajaran seseorang murid bagi sesuatu tujuan
tertentu.
3.2 Pengertian „Didik Hibur‟
Didik hibur bermaksud mendidik sambil berhibur.Menurut Kamus Dewan (2000)
didik bermaksud pelihara, jaga dengan hati-hati dan ajar; manakala hibur bermaksud
menyenangkan atau menggirangkan hati.
Didik hibur merupakan satu pendekatan dalam proses pengajaran dan pembelajaran
yang bersifat santai dan berhibur dengan penekanan perlaksanaan terhadap empat komponen
sastera iaitu nyanyian, lakonan, bercerita dan puisi. Dengan itu, murid-murid dapat merasai
keseronokan semasa belajar secara total kerana sesi pembelajaran telah dirancang dengan
sistematik.
3.3 Ciri-ciri „Didik Hibur‟ dalam pengajaran
Ciri-ciri didik hibur dalam pengajaranadalah sesi pembelajaran yang
menyeronokkan dengan kewujudan unsur kelakar, kecindan, unsur estetik, permainan muzik,
lakonan dan sebagainya.Ia jugaberperanan mengurangkan tahap kebimbangan dan ketakutan
murid kepada guru sebaliknya murid-murid sentiasa berada dalam keadaan pembelajaran
yang positif, gembira dan tidak sabar untuk mengikuti sesi pembelajaran aakan datang. Selain
itu,ia menganjurkan pembelajaranbetrkonsepkan aktiviti yang menarik seperti nyanyian atau
lakonan di mana murid-murid boleh main peranan dengan menyertai aktiviti tersebut sambil
berhibur. Objektif aktiviti pula tertumpu kepada pelbagai cara penyelesaian masalah dan
| 14

15. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
kepelbagaian cara persembahan dengan tidak menekankan unsur kalah atau menang dan
unsur ganjaran atau denda. Selain itu latihan dan penggunaannya menjurus kepada aktiviti
P&P. Aktiviti didik hibur tidak memberatkan kepada kesalahan murid sebaliknya
menekankan penglibatan murid seramai mungkin dalam aktiviti yang bersahaja dan
santai.Didik hibur juga menganjurkan aktiviti berkumpulan atau berpasangan bagi
menggalakkan semangat kerja berpasukan, kerjasama dan toleransi.Bagi murid-murid pula,
mereka bebas menyuarakan pendapat atau sebarang idea secara logik dalam keadaan terkawal
supaya menghasilkan persembahan yang menarik serta lebih banyak melibatkan komunikasi
bahasa tubuh.
3.4 Objektif Didik Hibur
Objektif didik hibur ialah mengguna dan memahami lirik lagu secara didik hibur;
mengguna dan memahami bahasa yang indah dan bahasa badan dalam lakonan dan bercerita;
dan akhir sekali mengguna dan memahami pantun dua kerat secara didik hibur.
3.5 Aspek Didik Hibur
Aspek didik hibur ialah nyanyian, bercerita, berlakon dan berpuisi.Nyanyian
adalah kata-kata yang disampaikan melalui alunan suara. Muzik boleh diganti dengan bunyi
bunyian yang direka dan proses ingatan bahasa yang dipelajari adalah melalui nyanyian. Ini
bertujuan membantu murid menguasai kosa kata, sebutan, intonasi, rima, tekanan dan
struktur ayat.Prinsip nyanyian dalam didik hibur ialah lagunya hendaklah sesuai dari sudut
tata bahasa, maksud dan bahasa.; melodinya perlu mudah diikuti dan yang hampir dengan
pengalaman murid; nyanyian itu hendaklah sesuai dengan tahap kesediaan dan pencapaian
murid; lagu juga hendaklah mempunyai jalan cerita, pengajaran, nilai dan motivasi; seronok
dan ceria iaitu tidak membebankan guru dan murid; seterusnya lagu hendaklah berkisar
dengan persekitaran dan kecenderungan. Kepentingan nyanyian dalam P&P ialah
mewujudkan suasana belajar yang seronok dan ceria; membantu murid mengingati apa-apa
yang dipelajari; membantu murid menguasai kosa kata, sebutan, intonasi, rima dan tekanan
serta struktur ayat; dan akhir sekali mengukuhkan aspek kefahaman berbahasa. Contoh
nyanyian adalah nyanyian lagu Tanya Sama Pokok, Tiga Kupang, Air Pasang Pagi, Lagu Oh
bulan dan lain-lain lagi.
Cerita ialah sesuatu yang dicakap, dibual dan diungkap secara langsung kepada
murid.Kanak-kanak suka mendengar cerita. Guru perlu bersedia dan bercerita secara
natural.Cerita boleh memberikan pengajaran, panduan, nilai murni dan menyuburkan
| 15

16. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
imaginasi.Antara ciri-ciri teknik bercerita ialah masa bercerita yang sesuai; ruang dan
suasana yang kondusif; peralatan cerita yang menarik digunakan; bentuk dan jenis cerita
harus ringkas; mesej yang jelas serta bermakna; berupaya meningkatkan bahasa dan
kemahiran asas berbahasa murid; dan seterusnya mementingkan penglibatan menyeluruh
murid. Terdapat dua jenis cerita iaitu jenis cerita tanpa alat dan jenis cerita
menggunakan alat, Jenis cerita tanpa alat ialah memerlukan kekuatan vokal atau bahasa
badan atau aksi.Manakala jenis cerita menggunakan alatan ialah cerita yang memerlukan alat
seperti tali, boneka, lakaran, kertas atau kain.Prinsip bercerita tanpa alat ialah nada suara
dan mimik yang beri gambaran watak, suasana dan emosi (sejuk, sayang, takut dan lain-lain);
ekspresi muka perlulah sesuai dengan emosi yang digambarkan dalam cerita contohnya
marah atau gembira atau terkejut atau sedih; elak daripada cerita yang sukar digarap oleh
kanak-kanak; bahasa yang digunakan mudah dan berulang-ulang; wujud hubungan mata
antara pencerita dengan pendengar; kemahiran dalam menggerakkan anggota badan tertentu
dapat menjelaskan isi cerita; pencerita atau guru perlu peka terhadap reaksi kanak-kanak.
Halangan atau gangguan terhadap tumpuan kanak-kanak hendaklah di atasi agar tidak
berpanjangan; dan akhir sekali ialah melibatkan kanak-kanan dalam penceritaan.Contoh
cerita antaranya pemotong kayu dan kapaknya.
Lakonanialah aktiviti atau pergerkan tubuh badan atau segala perlakuan manusia;
dilakukan oleh wataak-watak tertentu yang mencerminkan keadan sebenr atau meniru gaya
kegiatan manusia dalam masyarakat. Menurut Kamus Dewan (2000), lakonan ialah perihal
memainkan sesuatu drama; sandiwara dan sebagainya.Antara kebaikan lakonan ialah
membolehkan murid bertutur dengan gaya, suara, intonasi, nada dan sebutan yang betul;
menggunakan bahasa dalam situasi dan konteks tertentu dengan cara yang betul;
membolehkan murid-murid bertutur mengunakan bahasa yang kemas dan teratur,
membolehkan murid berinteraksi atau berhubung dengan dengan orang lain untuk
menyatakan perasaan, kehendak, pengalaman dan fikiran nrereka; melatih murid-murid
mendengar dengan baik dan dapat memahami apa yang didengarinya itu secara tepat;
menyuburkan semangat kekitaan, bertanggungjawab dan boleh bekerjasama dalam satu
kumpulan; mendorong pembentukan pemikiran yang lebih aktif dan kreatif dalam kalangan
murid; mengikis perasaan rendah diri, sifat malu dan pelbagai sifat negative lain; melatih
murid-murid memahami semua aspek kehidupan apabila mereka menghadapi keadaan
sebenar. Antaraprinsip lakonan pula ialah menepati objektif pengajaran iaitu untuk
mempertingkat kemahiran dan kebolehan berbahasa dalam kalangan murid; mempunyai tema
yang sesuai dengan pengalaman dan kebolehan murid; dialog dalam lakonan haruslah
| 16

17. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
menggunakan bahasa yang sesuai, mudah, jelas, ringkas dan senang difahami; mudah
dilaksanakan; semua murid diberi peluang ikut kebolehan; dan akhir sekali ialah merangsang
kemahiran intelek, emosi dan fizikal.
Puisiadalah terdiri daripada nyanyian dan pantun 2 kerat.Teknik penyampaian
nyanyian ialah lagu puisi, sajak atau bacaan berirama.Manakala teknik penyampaian pantun 2
kerat ialah pantun dan gurindam.Pantun merupakan bentuk puisi tradisi lisan masyarakat
Melayu.Pantun juga menggambarkan atau merupakan refleksi minda, social, budaya dan
kemasyarakat Melayu lama.Pantun juga merupakan puisi berangkap.Terdapat beberapa jenis
pantun iaitu pantun dua rangkap, pantun empat rangkap, pantun enam rangkap dan lapan
rangkap.Prinsip berpantun ialah aktiviti yang dirancang menepati objektif pengajaran
bahasa Maalaysia; pantun sebagai medium untuk memperkembang bakat seni yang ada
dalam diri murid; memberi peluang kepada semua murid yang terlibat dalam aktiviti
berpantun; pilih pantun yang mudah; guru membimbing murid mencipta pantun; guru
memilih pantun yang mempunyai maksud yang senang diingat, diucap dan mempunyai
makna khusus; guru membimbing murid mengujar dan mengucapkan pantun dengan sebutan
yang jelas dan intonasi yang betul; dan seterusnya pantun diajar secara didik hibur supaya
murid minat mempelajari bahasa Malaysia.
t
3.6 Faktor Yang Mempengaruhi Pelaksanaan Didik Hibur
Kejayaan sesebuah pengajaran& pembelajaran itu adalah memerlukan
kebijaksanaan guru sebagai pengurus dan perancang pengajaran dan pembelajaran
yang berkesan. Sebagai guru, beberapa perkara berikut perlu dipatuhi iaitu perwatakan guru
yang menarik, kecindan, tidak menakutkan aatau menggerunkan murid; bahasa yang
digunakan sesuai dengan tahap murid; guru tidak menjatuhkan air muka atau memalukan
murid di khalayak; guru seorang pengurus atau penganjur aktiviti yang baik; sepatutnya guru
boleh melakonkan pelbagai watak dalampelbagai aktiviti; guru boleh membuat pelbagai
suara; guru boleh memberi arahan dengan tepat dan menarik; seseorang yang prihatin dan
peka serta tajam daya pemerhatinnya; guru berkebolehan menukar atau melakukan
penyesuaian mendadak; dan seterusnya guru atau fasilitator perlu bersifat fleksibel.
3.7 Ciri-ciri Aktiviti Didik Hibur
Kejayaan didik hibur secara berkesan adalah bergantung kepada aktiviti yang
dirancang. Walau bagaimanapun terdapat beberapa ciri yang perlu diambil kira oleh guru
semasa merancang aktiviti didik hibur dalam bilik darjah iaitu aktiviti perlu disesuaikan
| 17

18. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
dengan tahap murid yang hendak diajar; menjalankan aktiviti di mana murid-murid sedia
ketahui berdasarkan silang budaya yang sama; penyerapan didik hibur memerlukan tempoh
pelaksanaan dan peruntukan masa pembelajaran yang sesuai atau waktu yang fleksibel;
aktiviti didik hibur boleh dilaksana, dijalankan dan diselesaikan bersama murid-murid tanpa
ada banyak masalah atau halangan; aktiviti yang dipilih tidak menjurus ke arah permusuhan
atau konflik antara murid; peraturan aktiviti tersebut adalah jelas, senang, mudah difahami
atau diikuti oleh murid; dan akhir sekali dapat memberi kepuasan kepada murid-murid yang
menyertainya serta boleh disertai seramai mungkin murid yang ada.
3.8 Pelaksanaan penaksiran berkonsepkan didik hibur
Dalam KSSR, penaksiran berkonsepkan Didik Hibur adalah menekankan hal
mendidik sambil menghibur. Pengisian transformasi KSSR dalam pelajaran Bahasa Melayu
adalah melalui kemahiran bahasa , aspek didik hibur dan aspek tatabahasa. Didik hibur
merupakan satu kaedah alternative semasa proses P&P Bahasa Melayu.
4. Isu-isu berkaitan dengan pengajaran & pembelajaran secara aktif & menyeronokkan
Isu-isu yang berkaitan dengan pengajaran dan pembelajaran secara aktif dan
menyeronokkan antaranya ialah sejauh mana keberkesanan pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru; sejauh mana keberkesanan pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan murid; sejauh mana keberkesanan strategi pembelajaran
kolaboratif terhadap proses pengajaran dan pembelajaran; dan sejauh manakah
keberkesanan pengajaran pemusatan bahan media terhadap proses P&P.
4.1 Sejauh mana keberkesanan pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru
Pengajaran dan pembelajaran berpusatkan guru mempunyai beberapa ciri penting yang
perlu kita ketahui antaranya guru memainkan peranan yang utama di dalam kelas, guru
bertindak menguasai dan mengawal segala aktiviti pelajaran, guru juga banyak memberi
penerangan dan murid hanya duduk mendengar. Selain itu guru lebih suka bergantung kepada
penggunaan buku teks sahaja sebagai bahan P&P. Hal ini boleh menjadikan murid cepat
berasa bosan untuk terus mempelajari sesuatu mata pelajaran itu dan lama kelamaan
menyebabkan kurangnya minat murid untuk mengikuti setiap kali P&P bagi mata pelajaran
tersebut. Berdasarkan kajian terdahulu, pencapaian murid meningkat apabila strategi
pengajaran berpusatkan murid digunakan oleh guru berbanding sebelumnya di mana strategi
pemusatan guru digunakan dalam proses P&P menunjukkan pencapaian murid kuarang
| 18

19. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
memuaskan. Jika kita lihat kajian tinjauan bertajuk„Persepsi Pelajar Terhadap Penggunaan
Buku Teks Jawi Pendidikan Islam Dalam Pembelajaran‟ oleh Affandey Ag. Ghani iaitu
satu kajian tinjauan ke atas pelajar Tingkatan 4,didapati bahawa guru yang menggunakan
buku teks sepenuhnya dalam pengajaran akan menyebabkan timbul rasa bosan di kalangan
murid terutamanya bg murid yang cergas.Punca utama murid menjadi bosan atau
tidak berminat untuk mengikuti sesuatu aktiviti P&P ialah kurangnya penerapan
pembelajaran berpusatkan murid sebaliknya lebih kepada pembelajaran berpusatkan guru.
Kaedah tradisional yang digunakan kebanyakan guru iaitu kaedah kuliah dan kaedah
penerangan terutamanya yang lebih berbentuk teori atau fakta akan membuatkan murid pasif,
bosan dan berasa tidak seronok seterusnya kurang minat untuk menyertai proses P&P
tambahan pula guru iti hanya menggunakan strategi pengajaran berpusatkan guru.
Penggunaan bahan atau sumber pengajaran yang sama setiap kali proses P&P
dijalankan telah menyebabkan murid cepat berasa bosan dan keinginan mereka untuk
mencuba bahan yang baru akan terhalang. Demikianlah penggunaan buku teks secara
total tanpa menggunakan bahan atau sumber P&P yang lain. Ini juga membuktikan bahawa
pemilihan bahan atau sumber P&P juga mempengaruhi kewujudan pengajaran dan
pembelajaran secara aktif dan menyeronokkan.
Kaedah pengajaran berpusatkan guru akan menghasilkan suasana pasif dan
tidak menyeronokkan dalam P&P merupakan salah satu punca murid tidak meminati
sesuatu pelajaran itu . Walhal, pengajaran dan pembelajaran sepatutnya hendaklah
berasaskan satu proses interaksi yang berterusan di antara murid dan guru. Proses
interaksi ini boleh berpusatkan murid atau guru. Pembelajaran berpusatkan guru
mengkehendaki guru supaya bertanggungjawab sepenuhnya menentukan objektif
pembelajaran, merangka tugasan pembelajaran dan memilih sumber pembelajaran untuk
murid. Sebaliknya dalam pembelajaran berpusatkan murid, murid adalah autonomousdan
mereka bertanggungjawab sepenuhnya menentukan hala tuju proses pembelajaran. Menurut
Koh Boh Koon (1992) proses pengajaran di dalam kelas seharusnya melibatkan dua pihak
iaitu guru dan murid. Sekiranya guru hanya menitikberatkan silibus yang perlu
dihabiskan berbanding aspek penguasaan kemahiran belajar dalam kalangan murid,
maka hal ini boleh menyebabkan interaksi dua hala antara guru dan murid menjadi hilang
fokus.Kemudian kesannya yang paling ketara ialah murid hilang minat (Atan Long, 1982).
Kesimpulan di sni, adalah lebih baik untuk guru-guru menggunakan strategi
pemusatan murid berbanding strategi pemusatan guru.
| 19

20. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
4.2 Sejauh mana keberkesanan pengajaran dan pembelajaran berpusatkan murid
Salah satu dapatan kajian tinjauan yang bertajuk „Persepsi Pelajar Terhadap
Penggunaan Buku Teks Jawi Pendidikan Islam Dalam Pembelajaran‟ oleh Affandey Ag.
Ghani ini ialah pencapaian murid meningkat apabila strategi pengajaran berpusatkan murid
digunakan oleh guru berbanding sebelumnya di mana strategi pemusatan guru digunakan
dalam proses P&P menunjukkan pencapaian murid kuarang memuaskan. Murid-murid
menunjukkan sikap yang positif dan suasana pembelajaran amat memberangsangkan
sekiranya guru menggunakan stretegi pengajaran dan pembelajaran berpusatkan
murid.Sebagaimana yang kita tahu bahawa dalam strategi pemusatan murid, murid
digalakkan melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti pembelajaran mereka. Guru
merupakan seorang pemimpin yang memandu murid menjalankan aktiviti pembelajaran sama
ada aktiviti berkumpulan atau individu.
Murid secara kelas atau pemusatan guru semasa mengikuti proses P&P akan
berhadapan dengan masalah interaksi yang amat terbatas. Sebaliknya jika strategi pemusatan
murid dijalankan, mereka akan membantu antara satu sama lain apabila terdedah dengan
pembelajaran berasaskan penyelesaian masalah. Murid juga menjadi lebih yakin untuk
mengajukan soalan atau menyumbangkan idea dan berani berdialog dengan guru contohnya
dalam aktiviti perbincangan.
Kesimpulannya, strategi pemusatan murid perlu diamalkan dalam proses P&P sama
ada di sekolah rendah mahupun di sekolah menengah kerana ia amat membantu melibatkan
murid secvara aktif dalam proses P&P.
4.3 Sejauh mana keberkesanan model pembelajaran kolaboratif terhadap proses
pengajaran dan pembelajaran
Berdasarkan dapatan kajian kes yang bertajuk Web 2.0 Dalam Pengajaran dan
Pembelajaran Bahasa Melayu oleh Zuraidah Saidin (Sekolah Rendah Beacon),respons dan
penglibatan murid di dalam kelas serta tugasan yang dihasilkan oleh murid adalah sangat
positif dan amat memberangsangkan; perbincangan secara kumpulan sebelum mencatat
respon telah berupaya membawa murid terhadap pemahaman lanjut mengenai persoalan jenis
„socratic‟ seterusnya murid dapat menjana idea melalui aktiviti P&P secara berkumpulan.
Daripada dapatan kajian ini, kita dapat melihat bukti keberkesanan model pembelajaran
kolaboratif dalam melibatkan murid secara aktif dan keberkesanannya dalam proses P&P
secara aktif dan menyeronokkan. Pembelajaran kolaboratif merupakan model pembelajaran
yang melibatkan sekumpulan murid yang berusaha bersama kea rah mencapai prestasi murid.
| 20

21. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Menurut Kamus Dewan (1998), kolaboratif membawa makna kjerjasam,a erat di antara dua
pihak atau lebih. Ia juga boleh ditafsir sebagai berusaha bersama untuk mencapai sesuatu
matlamat yang sama.Pembelajaran kolaboratif ini melibatkan kerjasama dari semua ahli
kumpulan dalam menyiapkan tugasan dan juga mencapai matlamat yang diingini.Tiga
matlamat utama model ini ialah matlamat intelek, matlamat social dan matlamat penyelesaian
masalah disiplin. Roger Johnsen (1987) dalam bukunya Educational Leadership, ibubapa
memandang positif dengan model pembelajaran kolaboratif ini kerana mereka merasakan
anak-anak mereka dapat dilatih cara memimpin, membuat keputusan dan menguruskan
masalah demi keperluan masa depan.
Hasil daripada perbincangan di atas, dapatlah dirumuskan bahawa model
pembelajaran kolaboratif amat sesuai digunakan dalam proses P&P di sekolah atau semua
peringkat pengajian kerana mampu mewujudkan P&P secara aktif dan menyeronokkan.
Keberkesanannya terbukti dan guru-guru hendaklah mainkan peranan dengan melaksanakan
P&P menggunakan model pembelajaran kolaboratif ini.
| 21

22. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
BAHAGIAN B : RANCANGAN PELAJARAN HARIAN
1. Rancangan Pengajaran Harian
Bahasa Melayu KSSR Tahun Satu
(Pembelajaran Kolaboratif)
Tema : Kebun Datuk Saya
Tajuk : Kebun Datuk saya
Peringkat Kelas : Tahun 1
Masa : 8.00 pagi -8.40 pagi
Objektif Pelajaran : Pada akhir pengajaran, murid dapat :
i. Menyebut seni kata lagu dengan
sebutan yang betul dan jelas melalui
nyanyian secara didik hibur.
ii. Menamakan haiwan-haiwan yang
terdapat dalam video.
Hasil Pembelajaran : Standard Pembelajaran :
i. Bercerita tentang sesuatu perkara dengan
tepat, sebutan yang jelas dan intonasi
yang betul menggunakan ayat tunggal.
Model/Nilai/Konsep/Prinsip/Teori/Hukum Model pembelajaran : Pembelajaran
kolaboratif
Nilai : Kasih sayang &keberanian
KBT : BCB-mendengar dengan teliti
KB : Visual ruang dan kinestetik
| 22

23. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
TKP : Visual ruang dan verbal linguistic
EMK : Kreativiti dan inovatif
1.1 membuat pemerhatian aktif untuk
mengumpul maklumat
1.1.1 menggunakan deria penglihatan,
pendengaran, sentuhan, rasa atau bau.
Bahan Pembelajaran & Pengajaran : Video, seni kata lagu, gambar tunggal, kad
perkataan dan lampiran.
Prosedur atau Langkah-langkah : a) Pembukaan
a) Pembukaan Bacaan doa (2 minit)
b) Aktiviti Set induksi (3 minit)
c) Penyoalan b) Aktiviti
d) Penutup
Langkah 1 (3 minit) :
-Murid diminta menamakan haiwan-
haiwan yang terdapat dalam video
yang dipaparkan dan membincangkan
tentang haiwan tersebut.
Contoh : Bunyi haiwan
Langkah 2 (15 minit) :
-Murid diminta menonton tayangan
video lagu Pak Mamat Ada Kebun.
-Kemudian murid diminta
menyebut/membaca seni kata lagu
pada gambar guru pamirkan.untuk
menyanyikan lagu tersebut sambil
melakukan aksi yang sesuai.
-Murid menyanyikan lagu itu secara
berkumpulan sambil melakukan akssi
yang sesuai.
| 23

24. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Langkah 3 (10 minit)
-Setiap kumpulan murid diminta
menyebut nama-nama haiwan pada
kad perkataan.
-Kemudia ketua kumpulan diminta
bercerita pendek tentang haiwan-
haiwan yang telag disebut tadi.
Penyoalan :
Murid-murid diminta menyambung
seni kata lagu yang tidak lengkap yang
mana guru menyebut sedikit seni kata
itu lalu meminta murid
menyambungnya.
c) Penutup:
Guru meminta sekali lagi murid
menyanyikan lagu „Datuk saya asa
kebun‟ sacara kelas.
Penilaian : Menjawab Instrumen Bahasa Melayu yang
menepati kehendak penaksiran yang
berkonsepkan didik hibur (2 minit)
| 24

25. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Rumusan
Secara konklusinya, dapatlah dirumuskan bahawa pengajaran di Sekolah Kebangsaan
Landung Ayang (sekolah tempat saya bertugas) masih menggunakan strategi pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru hanya dalam set induksi, pengenalan sesuatu isi pelajaran,
penutup P&P, dan untuk menjelaskan arahan bagaimana memulakan aktiviti P&P.
Pengajaran Berpusatkan guru gagal untuk melibatkan murid secara aktif dan menyeronokkan
dalam proses P&P kerana strategi ini mempunyai banyak kelemahan antaranya guru
mengawal sepenuhnya proses pembelajaran manakala murid hanya duduk dan terus
menonton/mendengar penerangan guru, sukar untuk guru membuat penilaian ke atas tahap
pemahaman murid kerana interaksi murid dengan guru terbatas, seterusnya guru terlalu
bergantung dengan penggunaan buku teks sahaja sehingga murid yang cergas pun cepat
merasa bosan. Strategi pengajaran dan pembelajaran berpusatkan murid dapat menambah
baik kelemahan pemusatan guru tersebut sesuai dengan ciri-cirinya yang berlawanan dengan
ciri-ciri pemusatan guru. Demikian juga model pembelajaran kolaboratif yang mementingkan
gerak kerja berkumpulan turut mendorong penglibatan murid dalam proses P&P secara aktif
dan menyeronokkan. Selain itu, penggunaan pelbagai bahan media dalam proses P&P juga
dapat menyumbang ke arah penglibatan murid dalam proses P&P secara aktif dan
menyeronokkan. Dalam KSSR, penaksiran berkonsepkan Didik Hibur adalah menekankan
hal mendidik sambil menghibur. Pengisian transformasi KSSR dalam pelajaran Bahasa
Melayu adalah melalui kemahiran bahasa , aspek didik hibur dan aspek tatabahasa. Manakala
isu-isu yang berkaitan dengan P&P bagi saya ialah sejauh mana keberkesanan pengajaran dan
pembelajaran berpusatkan guru, sejauh mana keberkesanan pengajaran dan pembelajaran
berpusatkan muriddan sejauh mana keberkesanan model pembelajaran kolaboratif terhadap
proses pengajaran dan pembelajaran. Setelah merujuk dapatan kajian lepas saya dapati
pengajaran berpusatkan guru banyak kelemahannya dan tidak berupaya melibatkan murid
dalam proses P&P secara aktif dan menyeronokkan. Sebaliknya pemusatan murid dan juga
model pembelajaran kolaboratif sangat menggalakkan penglibatan murid dalam proses P&P
secara aktif dan menyeronokkan.
| 25

26. TUGASAN : MODEL & STRATEGI PEDAGOGI (E P M 2 3 3)
Bibiliografi
Bahagian Perkembangan Kurikulum (2010). KSSR Kurikulum Standard Sekolah Rendah,
Kuala Lumpur :Kementerian Pelajaran Malaysia.
Bahagian Perkembanagan Kurikulum (2011). Dokumen Standard Kurikulum Standard
Sekolah Rendah (KSSR) : Modul Teras Asas Bahasa Malaysia Sekolah Kebangsaan
Tahun Satu, Kuala Lumpur : Kementerian Pelajaran Malaysia.
Hasan Langgulung (1981). Berapa tinjauan dalam pendidikan Islam. Kuala Lumpur :
Pustaka Antara.
Ikhsan Othman & Norila Md. Salleh (2005).Kurikulum dan Pengajaran Sekolah Rendah :
Aspek-aspek Yang Berkatia, Tanjung Malim : Quantum Books.
Kementerian Pendidikan Malaysia (1987).Kurikulum Baru Sekolah Rendah : Buku panduan
Khas, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa Dan Pustaka
Mok Soon Seng (1992).Pedagogi 2 : Strategi Pengajaran & Pembelajaran Mikro, Kuala
Lumpur : Kumpulan Budiman.
Rashidi Azizan dan Abdul Razak Habib (1995).Pengajaran Dalam Bilik
Darjah,Kaedah&Strategi, Kajang : Masa Enterprise.
Sharifah Alwiah Alsagoff (1986). Ilmu Pendidikan Pedagogi, Kuala lumpur : Heinemanm
Vishalache Balakrishnan (2010). Pembelajaran Aktif Dalam Pendidikan Moral : Inovasi dan
Kreativiti Guru, p. 1-5.
Zuraidah Saidin (2011). Web 2.0 Dalam Pengajaran Dan Pembelajaran Bahasa Melayu,
Seminar Bahsa Melayu : p. 31-37
| 26