SlideShare a Scribd company logo
1 of 22
MERAGUKAN KEMAMPUAN
MANUSIA UNTUK MENGETAHUI
SESUATU SECARA TEPAT
C.F. apatis, apologis, dogmatis,
kritis
JENISNYA
Dogmatic skepticism: Tidak ada yang bisa diketahui. Tidak ada
kebenaran sejati. Semua klaim pengetahuan manusia itu keliru.
Pyrrhonian skepticism: Kepastian itu tidak mungkin, orang yang
bijaksana harus menunda penilaian terhadap hal-hal yang bersifat
teoritis.
Empiricist foundationalism: Hanya pengalaman inderawi/realitas
yang bisa menjadi dasar penilaian.
Rationalist foundationalism: Panca indera memberikan pemahaman
yang subyektif atau bahkan manipulatif, hanya akal yang bisa
menemukan kebenaran yang universal.
Authoritarianism: Hanya orang-orang tertentu yang memiliki
daya/kekuatan untuk mengetahui dan memahami sesuatu secara benar
KONOTASI SKEPTISISME
 ANTI-EPISTEMOLOGI
 ANTI METAFISIKA
 ANTI ETIKA
BUDDHA & 6 ORANG BUTA
 BUDDHA: “HOW CAN YOU BE SURE OF WHAT
YOU CANNOT SEE? WE ARE ALL LIKE BLIND
PEOPLE IN THIS WORLD. WE CANNOT SEE GOD.
EACH OF YOU MAY BE PARTLY RIGHT, YET NONE
COMPLETELY SO”
PARA SALAF AL-SALIH
 Ra’yi Shawab wa Yahtamil al-Khata’
 Ra’yuka Khata’ wa Yahtamil al-Shawab
ARGUMEN SKEPTISISME: SEJARAH
 Sepanjang sejarah manusia selalu terjadi perselisihan
pandangan dalam berbagai bidang pengetahuan. Hal
ini membuktikan bahwa pengetahuan yang “pasti” itu
berada di luar jangkauan manusia
ARGUMEN SKEPTISISME: FISIKA
 KITA TIDAK MUNGKIN MENDAPATKAN
PENGETAHUAN TENTANG DUNIA NYATA/FISIK,
KARENA:
 PENGETAHUAN ADALAH TANGGAPAN AKAL
MANUSIA, BUKAN SESUATU YANG SESUNGGUHNYA
(DAS DING AN-SICH)
 PENGETAHUAN TIDAK LANGSUNG DIPEROLEH
DARI OBYEK, TETAPI DARI SUBYEK
 INDERA MEMBERI INFORMASI SEJAUH YANG
DITANGKAPNYA, BUKAN SESUAI KENYATAANNYA
ARGUMEN SKEPTISISME:
PSIKOLOGI
 KITA HIDUP SAAT INI, BERDASARKAN MASA
LALU, UNTUK MASA DEPAN
 TERNYATA MASA LALU ITU BAGI KITA HANYALAH
“INGATAN”, DAN INGATAN ADALAH DASAR
PENGETAHUAN YANG PALING TIDAK PASTI
 TERNYATA MASA DEPAN JUGA ADALAH SESUATU
YANG TIDAK JELAS DAN PENGETAHUAN
TENTANGNYA SIFATNYA “SPEKULATIF”
Model Skeptisisme
 Meragukan kemampuan manusia mengetahui sesuatu
secara mutlak_relativisme
 Meragukan pengetahuan yang dimiliki untuk
memperolah wawasan/pengetahuan baru yang lebih
tepat (ragu terhadap obyek pengetahuan)_sebagai
metode
RELATIVISME
 MODERAT: Segala Sesuatu sifatnya
“tergantung”_misalnya teori “jaringan makna” Derrida
 NIHILISME: “life is without objective meaning,
purpose, or intrinsic value”.
SKEPTISISME KAUM SOPHIS
 "Tiada yang mewujud. Kalaupun ada maujud, ia tidak
bisa diketahui. Dan kalaupun bisa diketahui, ia tidak
bisa dikomunikasikan." (Georgias)
 “Manusia adalah ukuran dari segala sesuatu”
(Protagoras)
 Apakah sesuatu itu benar atau salah, baik atau buruk,
harus selalu dipertimbangkan dalam kaitannya
dengan kebutuhan/kepentingan seseorang.
SKEPTISISME SOCRATES
 Filosof adalah seseorang yang mengakui bahwa ada banyak
hal yang tidak dipahaminya, dan dia merasa terganggu dan
tertantang karenanya.
 ‘Orang yang paling biaksana adalah yang mengetahui
bahwa dia tidak tahu’.
 ‘Hanya satu yang aku tahu, yaitu bahwa aku tidak tahu
apa-apa.’
 Metode dialogis untuk menemukan kebenaran
 Skeptis dan menguji common-sense
METODE DIALOG SOCRATES
Tidak membekukan pemahaman,
melainkan justru mencairkannya.
Dengan dialog, masing-masing pihak
dapat menyadari kekurangannya.
Masing-masing pihak bisa saling
membantu menyem-purnakan
pemahamannya.
14
SKEPTISISME DESCARTES
 Kita tidak dapat mempercayai indera kita, misalnya
saat mimpi
 Segala sesuatu layak diragukan
 Meskipun demikian ada satu hal yang tidak
meragukan/pasti, yakni fakta bahwa saya sedang
meragukan.
 Meragukan = berpikir
 Berpikir = ada orang yang berpikir
 AKU BERPIKIR=AKU ADA
SKEPTISISME DAVID HUME
 Dunia penuh dengan konsep “tidak jelas”
 Kembali kepada Pengetahuan dari PENGALAMAN
SPONTAN
 Seluruh realitas adalah kumpulan persepsi (a bundle
of perceptions) manusia semata.
 Semua pemikiran/ide yang tidak dapat dilacak
kaitannya dengan dunia nyata/empiris harus ditolak.
 Semua pengetahuan dan teori berasal dari realitas,
baik dalam bentuk ide tunggal atau ide komplek
KRITIK HUME TERHADAP
KAUSALITAS & INDUKSI
 Konsep kausalitas mengandaikan bahwa jika peristiwa
B terjadi tepat setelah peristiwa A, maka A pasti yang
menyebabkan terjadinya B. Bagi Hume konsep sebab
akibat di dalam kasus itu sama sekali tidak bisa
dipastikan.
 Yang bisa dilihat oleh manusia adalah urutan dari
peristiwa, dan bukan kausalitas itu sendiri.
 Kausalitas adalah kepercayaan naif (animal faith).
 Induksi tidak memadai untuk membuktikan
kebenaran, karena orang tidak mungkin mengakses
seluruh fakta yang ada
KRITIK HUME KEPADA AGAMA/MUKJIZAT
 Pengetahuan Agama semuanya ‘omong-kosong’ sppekulasi
metafisik
 Mukjizat tidak pernah disaksikan oleh sekelompok orang-orang
cerdas.
 Orang memang suka pada peristiwa-peristiwa yang sensasional.
Mukjizat adalah salah satunya.
 Mayoritas mukjizat terjadi, ketika ilmu pengetahuan belum
berkembang.
 Mukjizat terdapat di setiap agama, dan setiap agama mengklaim
bahwa mukjizat merekalah yang paling benar.
 Banyak sejarahwan yang meragukan peristiwa-peristiwa di
dalam sejarah yang dianggap mukjizat. Mukjizat lebih
merupakan tafsiran subyektif dari orang-orang yang ingin
memperkenalkan ajaran agama baru.
SKEPTISISME DALAM AGAMA:
AGNOSTISISME
 Manusia tidak akan mampu memahami realitas yang
ultimate
 Bagi Kant Agnotisisme ada pada tiga hal: Tuhan,
Kebebasan dan Keabadian
 TANPA MERAGUKAN, ORANG TIDAK BERPIKIR
 SETIAP PENEMUAN DIMULAI DENGAN TANDA
TANYA
 SEJARAH PEMIKIRAN MANUSIA ADALAH SEJARAH
KESANGSIAN MANUSIA DALAM USAHANYA
MENCARI KEBENARAN
SKEPTISISME BISA + / -
 MERAGUKAN KEMAMPUAN MANUSIA
MEMPEROLEH PENGETAHUAN PASTI: BISA
MENJADI RENDAH HATI, TIDAK SOMBONG,
MENYADARI KETERBATASAN; BISA PULA MENJADI
SELALU MENYALAHKAN ORANG LAIN
 MERAGUKAN KETEPATAN PENGETAHUAN YANG
DIMILIKI: MEMBUAT ORANG KRITIS,
BERKEMBANG MAJU LEBIH BAIK; NAMUN JUGA
MELAHIRKAN UNCERTANITY YANG TIDAK
KONDUSIF UNTUK PRAKSIS
 Gnoti’s afton

More Related Content

What's hot

Studi kasus psikologi sosial
Studi kasus psikologi sosialStudi kasus psikologi sosial
Studi kasus psikologi sosial
elmakrufi
 
uveitis-anterior-referat
uveitis-anterior-referatuveitis-anterior-referat
uveitis-anterior-referat
Novi Vie Opie
 
Filsafat ilmu-mohammad-muslih
Filsafat ilmu-mohammad-muslihFilsafat ilmu-mohammad-muslih
Filsafat ilmu-mohammad-muslih
Wiwin Prehati
 
Aspek-Aspek Ontologi
Aspek-Aspek OntologiAspek-Aspek Ontologi
Aspek-Aspek Ontologi
Ady Setiawan
 
Makalah Konsep Aqidah Dalam Islam
Makalah Konsep Aqidah Dalam IslamMakalah Konsep Aqidah Dalam Islam
Makalah Konsep Aqidah Dalam Islam
hera wijaya
 

What's hot (20)

Aksiologi kelompok 3
Aksiologi kelompok 3Aksiologi kelompok 3
Aksiologi kelompok 3
 
Alat Ukur Psikologi
Alat Ukur PsikologiAlat Ukur Psikologi
Alat Ukur Psikologi
 
Metode Penyelidikan dalam Psikologi.pptx
Metode Penyelidikan dalam Psikologi.pptxMetode Penyelidikan dalam Psikologi.pptx
Metode Penyelidikan dalam Psikologi.pptx
 
Ppt msi "Pendekatan - Pendekatan Studi Islam"
Ppt msi "Pendekatan - Pendekatan Studi Islam"Ppt msi "Pendekatan - Pendekatan Studi Islam"
Ppt msi "Pendekatan - Pendekatan Studi Islam"
 
Studi kasus psikologi sosial
Studi kasus psikologi sosialStudi kasus psikologi sosial
Studi kasus psikologi sosial
 
Fenomena Syirik di Masyarakat
Fenomena Syirik di MasyarakatFenomena Syirik di Masyarakat
Fenomena Syirik di Masyarakat
 
PSIKOPAT
PSIKOPATPSIKOPAT
PSIKOPAT
 
Rhinitis alergi
Rhinitis alergi Rhinitis alergi
Rhinitis alergi
 
Konsep Filsafat dan Dasar Berfikir Filsafat
Konsep Filsafat dan Dasar Berfikir Filsafat Konsep Filsafat dan Dasar Berfikir Filsafat
Konsep Filsafat dan Dasar Berfikir Filsafat
 
Filsafat ilmu
Filsafat ilmuFilsafat ilmu
Filsafat ilmu
 
Marketing revolution
Marketing revolutionMarketing revolution
Marketing revolution
 
uveitis-anterior-referat
uveitis-anterior-referatuveitis-anterior-referat
uveitis-anterior-referat
 
Filsafat ilmu-mohammad-muslih
Filsafat ilmu-mohammad-muslihFilsafat ilmu-mohammad-muslih
Filsafat ilmu-mohammad-muslih
 
3. lensa
3. lensa3. lensa
3. lensa
 
Tanya Jawab Materi Pengantar Filsafat Ilmu Dari Sudut Pandang Ontologi, Epist...
Tanya Jawab Materi Pengantar Filsafat Ilmu Dari Sudut Pandang Ontologi, Epist...Tanya Jawab Materi Pengantar Filsafat Ilmu Dari Sudut Pandang Ontologi, Epist...
Tanya Jawab Materi Pengantar Filsafat Ilmu Dari Sudut Pandang Ontologi, Epist...
 
Power Point Filsafat Hubungan Ilmu Metafisika dengan Ontologi
Power Point Filsafat Hubungan Ilmu Metafisika dengan OntologiPower Point Filsafat Hubungan Ilmu Metafisika dengan Ontologi
Power Point Filsafat Hubungan Ilmu Metafisika dengan Ontologi
 
Aspek-Aspek Ontologi
Aspek-Aspek OntologiAspek-Aspek Ontologi
Aspek-Aspek Ontologi
 
Miopi
Miopi Miopi
Miopi
 
Epistemologi Dalam Filsafat
Epistemologi Dalam FilsafatEpistemologi Dalam Filsafat
Epistemologi Dalam Filsafat
 
Makalah Konsep Aqidah Dalam Islam
Makalah Konsep Aqidah Dalam IslamMakalah Konsep Aqidah Dalam Islam
Makalah Konsep Aqidah Dalam Islam
 

Similar to Skeptisisme

Islam dalam pandangan epistimologi
Islam dalam pandangan epistimologiIslam dalam pandangan epistimologi
Islam dalam pandangan epistimologi
M fazrul
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
Pahlepy2013
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
Pahlepy2013
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
Pahlepy2013
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
Pahlepy2013
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
Pahlepy2013
 
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptxAQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
fiafifahNur
 
Epistemologi makna & kebenaran ok
Epistemologi makna & kebenaran okEpistemologi makna & kebenaran ok
Epistemologi makna & kebenaran ok
Rizal Fahmi
 

Similar to Skeptisisme (20)

perkembangan ilmu & metode pengetahuan
perkembangan ilmu & metode pengetahuanperkembangan ilmu & metode pengetahuan
perkembangan ilmu & metode pengetahuan
 
Filsafat kurikulum
Filsafat kurikulumFilsafat kurikulum
Filsafat kurikulum
 
PERKEMBANGAN PEMIKIRAN NON ILMIAH DALAM MASYARAKAT MODERN.ppt
PERKEMBANGAN PEMIKIRAN NON ILMIAH DALAM MASYARAKAT MODERN.pptPERKEMBANGAN PEMIKIRAN NON ILMIAH DALAM MASYARAKAT MODERN.ppt
PERKEMBANGAN PEMIKIRAN NON ILMIAH DALAM MASYARAKAT MODERN.ppt
 
Peta minda kaedah epistemologi
Peta minda kaedah epistemologiPeta minda kaedah epistemologi
Peta minda kaedah epistemologi
 
Tajuk 6 Epistemologi
Tajuk 6 EpistemologiTajuk 6 Epistemologi
Tajuk 6 Epistemologi
 
Islam dalam pandangan epistimologi
Islam dalam pandangan epistimologiIslam dalam pandangan epistimologi
Islam dalam pandangan epistimologi
 
PENGANTAR FALSAFAH
 PENGANTAR FALSAFAH PENGANTAR FALSAFAH
PENGANTAR FALSAFAH
 
UTS Filsafat Ilmu.pdf
UTS Filsafat Ilmu.pdfUTS Filsafat Ilmu.pdf
UTS Filsafat Ilmu.pdf
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
 
Aliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme reviAliran rasionalisme revi
Aliran rasionalisme revi
 
Filsafat ilmu
Filsafat ilmuFilsafat ilmu
Filsafat ilmu
 
Metodologi berfikir - adri 2022.pptx
Metodologi berfikir - adri 2022.pptxMetodologi berfikir - adri 2022.pptx
Metodologi berfikir - adri 2022.pptx
 
Filsafat zaman modern
Filsafat zaman modernFilsafat zaman modern
Filsafat zaman modern
 
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptxAQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
AQILAH NUR _ PROFESI PPT FILSAFAT TUGAS 7.pptx
 
Epistemologi makna & kebenaran ok
Epistemologi makna & kebenaran okEpistemologi makna & kebenaran ok
Epistemologi makna & kebenaran ok
 
Tugas Akhir Kelompok 8 Pengantar Filsafat Ilmu.pptx
Tugas Akhir Kelompok 8 Pengantar Filsafat Ilmu.pptxTugas Akhir Kelompok 8 Pengantar Filsafat Ilmu.pptx
Tugas Akhir Kelompok 8 Pengantar Filsafat Ilmu.pptx
 
Berfikir ilmia dan objektif dalam tindakan
Berfikir ilmia dan objektif dalam tindakanBerfikir ilmia dan objektif dalam tindakan
Berfikir ilmia dan objektif dalam tindakan
 

Recently uploaded

KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.docKISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
riska190321
 
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptxperwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
Mas PauLs
 
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran  IDM 2024 di kec Plumbon.pptxMateri Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran  IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
AvivThea
 
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.docPresentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
LeoRahmanBoyanese
 
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptxPPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
iwidyastama85
 
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdfAKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
yulizar29
 
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptxAksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
AgusSuarno2
 

Recently uploaded (20)

MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Mekanisme Mendengar Pada Manusia dan Hewan.pptx
Mekanisme Mendengar Pada Manusia dan Hewan.pptxMekanisme Mendengar Pada Manusia dan Hewan.pptx
Mekanisme Mendengar Pada Manusia dan Hewan.pptx
 
MODUL AJAR PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 5 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.docKISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
KISI KISI SAS GENAP-PAI 7- KUMER-2023.doc
 
Informatika Latihan Soal Kelas Tujuh.pptx
Informatika Latihan Soal Kelas Tujuh.pptxInformatika Latihan Soal Kelas Tujuh.pptx
Informatika Latihan Soal Kelas Tujuh.pptx
 
Modul Ajar Matematika Kelas 5 Fase C Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 5 Fase C Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Matematika Kelas 5 Fase C Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Matematika Kelas 5 Fase C Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
 
UAS Matematika kelas IX 2024 HK_2024.pdf
UAS Matematika kelas IX 2024 HK_2024.pdfUAS Matematika kelas IX 2024 HK_2024.pdf
UAS Matematika kelas IX 2024 HK_2024.pdf
 
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR SENI RUPA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI RUPA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptxperwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
perwalian IKLIM SEKOLAH AMAN Mencegah Intoleransi.pptx
 
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran  IDM 2024 di kec Plumbon.pptxMateri Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran  IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
Materi Bid PPM Bappeda Sos Pemutakhiran IDM 2024 di kec Plumbon.pptx
 
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.docPresentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
Presentasi-ruang-kolaborasi-modul-1.4.doc
 
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptxPPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
PPt-Juknis-PPDB-2024 (TerbarU) kabupaten GIanyar.pptx
 
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR MATEMATIKA KELAS 2 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR SENI MUSIK KELAS 4 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdfAKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
AKSI NYATA Menyelenggarakan Pelaporan Belajar Oleh Murid.pdf
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 3 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Aksi Nyata Modul 1.3 Visi Guru penggerak
Aksi Nyata Modul 1.3 Visi Guru penggerakAksi Nyata Modul 1.3 Visi Guru penggerak
Aksi Nyata Modul 1.3 Visi Guru penggerak
 
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
PELAKSANAAN + Link2 MATERI Training_ "AUDIT INTERNAL + SISTEM MANAJEMEN MUTU ...
 
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptxAksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
Aksi Nyata Cegah Perundungan Mulai dari Kelas [Guru].pptx
 

Skeptisisme

  • 1.
  • 2. MERAGUKAN KEMAMPUAN MANUSIA UNTUK MENGETAHUI SESUATU SECARA TEPAT C.F. apatis, apologis, dogmatis, kritis
  • 3. JENISNYA Dogmatic skepticism: Tidak ada yang bisa diketahui. Tidak ada kebenaran sejati. Semua klaim pengetahuan manusia itu keliru. Pyrrhonian skepticism: Kepastian itu tidak mungkin, orang yang bijaksana harus menunda penilaian terhadap hal-hal yang bersifat teoritis. Empiricist foundationalism: Hanya pengalaman inderawi/realitas yang bisa menjadi dasar penilaian. Rationalist foundationalism: Panca indera memberikan pemahaman yang subyektif atau bahkan manipulatif, hanya akal yang bisa menemukan kebenaran yang universal. Authoritarianism: Hanya orang-orang tertentu yang memiliki daya/kekuatan untuk mengetahui dan memahami sesuatu secara benar
  • 4. KONOTASI SKEPTISISME  ANTI-EPISTEMOLOGI  ANTI METAFISIKA  ANTI ETIKA
  • 5. BUDDHA & 6 ORANG BUTA  BUDDHA: “HOW CAN YOU BE SURE OF WHAT YOU CANNOT SEE? WE ARE ALL LIKE BLIND PEOPLE IN THIS WORLD. WE CANNOT SEE GOD. EACH OF YOU MAY BE PARTLY RIGHT, YET NONE COMPLETELY SO”
  • 6. PARA SALAF AL-SALIH  Ra’yi Shawab wa Yahtamil al-Khata’  Ra’yuka Khata’ wa Yahtamil al-Shawab
  • 7. ARGUMEN SKEPTISISME: SEJARAH  Sepanjang sejarah manusia selalu terjadi perselisihan pandangan dalam berbagai bidang pengetahuan. Hal ini membuktikan bahwa pengetahuan yang “pasti” itu berada di luar jangkauan manusia
  • 8. ARGUMEN SKEPTISISME: FISIKA  KITA TIDAK MUNGKIN MENDAPATKAN PENGETAHUAN TENTANG DUNIA NYATA/FISIK, KARENA:  PENGETAHUAN ADALAH TANGGAPAN AKAL MANUSIA, BUKAN SESUATU YANG SESUNGGUHNYA (DAS DING AN-SICH)  PENGETAHUAN TIDAK LANGSUNG DIPEROLEH DARI OBYEK, TETAPI DARI SUBYEK  INDERA MEMBERI INFORMASI SEJAUH YANG DITANGKAPNYA, BUKAN SESUAI KENYATAANNYA
  • 9. ARGUMEN SKEPTISISME: PSIKOLOGI  KITA HIDUP SAAT INI, BERDASARKAN MASA LALU, UNTUK MASA DEPAN  TERNYATA MASA LALU ITU BAGI KITA HANYALAH “INGATAN”, DAN INGATAN ADALAH DASAR PENGETAHUAN YANG PALING TIDAK PASTI  TERNYATA MASA DEPAN JUGA ADALAH SESUATU YANG TIDAK JELAS DAN PENGETAHUAN TENTANGNYA SIFATNYA “SPEKULATIF”
  • 10. Model Skeptisisme  Meragukan kemampuan manusia mengetahui sesuatu secara mutlak_relativisme  Meragukan pengetahuan yang dimiliki untuk memperolah wawasan/pengetahuan baru yang lebih tepat (ragu terhadap obyek pengetahuan)_sebagai metode
  • 11. RELATIVISME  MODERAT: Segala Sesuatu sifatnya “tergantung”_misalnya teori “jaringan makna” Derrida  NIHILISME: “life is without objective meaning, purpose, or intrinsic value”.
  • 12. SKEPTISISME KAUM SOPHIS  "Tiada yang mewujud. Kalaupun ada maujud, ia tidak bisa diketahui. Dan kalaupun bisa diketahui, ia tidak bisa dikomunikasikan." (Georgias)  “Manusia adalah ukuran dari segala sesuatu” (Protagoras)  Apakah sesuatu itu benar atau salah, baik atau buruk, harus selalu dipertimbangkan dalam kaitannya dengan kebutuhan/kepentingan seseorang.
  • 13. SKEPTISISME SOCRATES  Filosof adalah seseorang yang mengakui bahwa ada banyak hal yang tidak dipahaminya, dan dia merasa terganggu dan tertantang karenanya.  ‘Orang yang paling biaksana adalah yang mengetahui bahwa dia tidak tahu’.  ‘Hanya satu yang aku tahu, yaitu bahwa aku tidak tahu apa-apa.’  Metode dialogis untuk menemukan kebenaran  Skeptis dan menguji common-sense
  • 14. METODE DIALOG SOCRATES Tidak membekukan pemahaman, melainkan justru mencairkannya. Dengan dialog, masing-masing pihak dapat menyadari kekurangannya. Masing-masing pihak bisa saling membantu menyem-purnakan pemahamannya. 14
  • 15. SKEPTISISME DESCARTES  Kita tidak dapat mempercayai indera kita, misalnya saat mimpi  Segala sesuatu layak diragukan  Meskipun demikian ada satu hal yang tidak meragukan/pasti, yakni fakta bahwa saya sedang meragukan.  Meragukan = berpikir  Berpikir = ada orang yang berpikir  AKU BERPIKIR=AKU ADA
  • 16. SKEPTISISME DAVID HUME  Dunia penuh dengan konsep “tidak jelas”  Kembali kepada Pengetahuan dari PENGALAMAN SPONTAN  Seluruh realitas adalah kumpulan persepsi (a bundle of perceptions) manusia semata.  Semua pemikiran/ide yang tidak dapat dilacak kaitannya dengan dunia nyata/empiris harus ditolak.  Semua pengetahuan dan teori berasal dari realitas, baik dalam bentuk ide tunggal atau ide komplek
  • 17. KRITIK HUME TERHADAP KAUSALITAS & INDUKSI  Konsep kausalitas mengandaikan bahwa jika peristiwa B terjadi tepat setelah peristiwa A, maka A pasti yang menyebabkan terjadinya B. Bagi Hume konsep sebab akibat di dalam kasus itu sama sekali tidak bisa dipastikan.  Yang bisa dilihat oleh manusia adalah urutan dari peristiwa, dan bukan kausalitas itu sendiri.  Kausalitas adalah kepercayaan naif (animal faith).  Induksi tidak memadai untuk membuktikan kebenaran, karena orang tidak mungkin mengakses seluruh fakta yang ada
  • 18. KRITIK HUME KEPADA AGAMA/MUKJIZAT  Pengetahuan Agama semuanya ‘omong-kosong’ sppekulasi metafisik  Mukjizat tidak pernah disaksikan oleh sekelompok orang-orang cerdas.  Orang memang suka pada peristiwa-peristiwa yang sensasional. Mukjizat adalah salah satunya.  Mayoritas mukjizat terjadi, ketika ilmu pengetahuan belum berkembang.  Mukjizat terdapat di setiap agama, dan setiap agama mengklaim bahwa mukjizat merekalah yang paling benar.  Banyak sejarahwan yang meragukan peristiwa-peristiwa di dalam sejarah yang dianggap mukjizat. Mukjizat lebih merupakan tafsiran subyektif dari orang-orang yang ingin memperkenalkan ajaran agama baru.
  • 19. SKEPTISISME DALAM AGAMA: AGNOSTISISME  Manusia tidak akan mampu memahami realitas yang ultimate  Bagi Kant Agnotisisme ada pada tiga hal: Tuhan, Kebebasan dan Keabadian
  • 20.  TANPA MERAGUKAN, ORANG TIDAK BERPIKIR  SETIAP PENEMUAN DIMULAI DENGAN TANDA TANYA  SEJARAH PEMIKIRAN MANUSIA ADALAH SEJARAH KESANGSIAN MANUSIA DALAM USAHANYA MENCARI KEBENARAN
  • 21. SKEPTISISME BISA + / -  MERAGUKAN KEMAMPUAN MANUSIA MEMPEROLEH PENGETAHUAN PASTI: BISA MENJADI RENDAH HATI, TIDAK SOMBONG, MENYADARI KETERBATASAN; BISA PULA MENJADI SELALU MENYALAHKAN ORANG LAIN  MERAGUKAN KETEPATAN PENGETAHUAN YANG DIMILIKI: MEMBUAT ORANG KRITIS, BERKEMBANG MAJU LEBIH BAIK; NAMUN JUGA MELAHIRKAN UNCERTANITY YANG TIDAK KONDUSIF UNTUK PRAKSIS