VERGİ ANAYASASI ÖNERİSİ

1. Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan.,“ Anayasal Vergi Hukuku Ve Mali Ayrımcılık, Seçkin Yayıncılık, Ankara,2019.
Sunumu Hazırlayan: Fatma Nur Gürel

2. Vergi Sistemi Ancak ‘’Anayasal Perspektif ‘’İçerisinde
Anlamlı Bir Şekilde Tartışılabilir.
James M. Buchanan
Sözleşme Özgür Devletin Temelidir.
James Madison
Kılıçsız Bir Sözleşme Laftan Başka Bir Şey Değildir.
Thomas Hobbes

3. VERGİ REFORMU KONUSUNDA BAZI TEMEL SORULAR?
Verginin Sınırı Nedir?
Vergiler Hangi Noktaya Kadar Artırılabilir?
Vergileme Yetkisi Anayasada Ne Şekilde
Sınırlandırılabilir?

4. 1-VERGİLERİN SINIRI NEDİR?
Devletin vergileme üzerinde hak
ve yetkisi sınırsız bir yetki midir?
Devlet bu yetkisini sınırsız bir
şekilde kullanabilir mi?
Vergiler hangi noktaya kadar
artırılabilir? Max Vergi oranı
nedir?
Krallığımızda, Krallık Toplu Meclisi’nin izni
olmadıkça zorla koruma parası ya da
yardım parası tarh edilemez..
Magna Carta

5. 2-VERGİLER HANGİ NOKTAYA KADAR ARTIRILABİLİR?

6. 3-VERGİLENDİRME YETKİSİ ANAYASADA NE ŞEKİLDE
SINIRLANDIRILABİLİR?
VERGİLEME
ÜZERİNDE
DEMOKRATİK
SINIRLAMALAR
MÜMKÜN
MÜDÜR?
DEĞİLSE ANAYASAL
SINIRLAMALAR
GETİRİLMELİ MİDİR?
VERGİYE
KONULACAK
SINIRLAR NE
ŞEKİLDE
DÜZENLENMELİ VE
UYGULANMALIDIR?

7. VERGİLEME YETKİSİNİN ANAYASAL NORMLARLA
SINIRLANDIRILMASINDA İKİ ÖNERİ
Kantitatif-nümerik
Normlarla Sınırlamalar
Prosedürel
Sınırlamalar

8. 1.PROSEDÜREL SINIRLAMALAR

9. 1.WİCKSELL ÖNERİSİ
Wicksell, kamu harcamalarındaki ilave
artış talebinin vergilerle karşılanmasının
yasama organının onayına tabi
tutulmasını önermektedir.
Kamu harcamalarının vergi dışı
finansman kaynaklarına başvurarak
finanse etmek engellenmiş olacaktır.
Kamu harcamalarında artış öngören bir
teklif mecliste onaylanırken, karşılığının
vergi olarak mecliste onaylanması
öngörülmektedir .
Her birim harcama artışı beraberinde vergi
yükünde de artış doğuracaktır .

10. 2.GENELLİK İLKESİ
Muafiyet
İstisna
Farklı
Tarifeler
Belirli coğrafi
bölgelere
merkezi yönetim
tarafından
yapılan özel
transferler
GENELLİK İLKESİNİ İHLAL EDEN
UYGULAMALAR
VERGİLEMEDE
HARCAMADA

11. 3.VERGİ ORANLARININ ANAYASADA DÜZ ORANLI
OLARAK BELİRLENMESİ
Vergi sistemindeki
ve vergi
oranlarındaki çok
sık yapılan
değişiklikleri
önlemek için vergi
oranları anayasa
belirlenmelidir.
Anayasal
iktisatçılara göre
vergi oranları
anayasada düz
oranlı olarak tespit
edilmelidir.
Düz oranlı vergileri
savunanların
başında;
‘’Friedrich A. von
Hayek, Milton
Friedman ve James
M. Buchanan’’
gelmektedir.
‘’Kongre Hangi Kaynaktan Elde Edilirse Edilsin,
Bireylerin Geliri Üzerinden Vergi Tarh Ve Tahsil Etme Hakkına Sahiptir.
Bireyler İçin Şahsi Bir İndirim Ve Mesleki Giderler İçin Tespit Edilecek Sabit Bir Tutarın
Dışında Kalan Tüm Gelire Aynı Vergi Uygulanır.’’
Friedman

12. 4.VERGİ KONULARININ ANAYASADA
BELİRLENMESİ

13. 5. DENK BÜTÇE ÖNERİSİ
Denk bütçenin
anayasal kural
haline getirilmesi
Vergi yükündeki
gereksiz artışları
engeller.
Her mali yıl içerisinde kamu gelir
ve giderlerinin birbirine denk
olacağına ilişkin bir kuralın
anayasa içerisine yer almasını
önerir.

14. 6.İDARELER-ARASI MALİ PAYLAŞIM
İLKELERİNİN ANAYASADA BELİRLENMESİ
Merkezi
yönetimin güç
ve yetkilerini
sınırlandırır.
Dolaylı yönden
vergileme yetkisi
de kısmen
sınırlanmış olur.
Merkezi yönetim ile
yerel yönetimler
arasındaki hizmet
ve kaynak
bölüşümünün
anayasal düzeyde
yapılması

15. 7.VERGİLEMEDE FAYDA YAKLAŞIMI VE TAHSİS İLKESİ
Belirli bir gelirin
belirli bir harcamaya
finansmanı tahsis
ilkesini ifade eder.
Tahsis yönetimi
fayda ilkesinin
uygulanmasına
imkan sağlar.
Vatandaşlar
aldıkları hizmete
bedel
ödeyeceklerinden
dolayı kamu
disiplini sağlanmış
olur.

16. TAHSİS İLKESİ
Vergi sadece
hizmetten
yararlananlardan
alınacağı için
vergi adaletine
uygun olduğu
söylenebilir.
Tahsis ilkesi ile
finanse edilen
harcamaların
devamlılığının
sağlanması
daha kolaydır.
Seçmen ya da
vergi
yükümlülerinin
kamusal mal ve
hizmetlere
tercihleri
belirlenebilir.
Siyasi karar
organları fayda
ve maliyet
analizini daha
sağlıklı olarak
yapabilirler.
Kamu
harcamalarının
daha süratle
yapılmasına
imkan
sağlayabilir.
TAHSİS İLKESİNİN UYGULANMASI ŞU AÇILARDAN SAVUNULMAKTADIR ;

17. 2.KANTİTATİF SINIRLAMALAR
TOPLAM VERGİ
YÜKÜNÜN ORANSAL
OLARAK
BELİRLENMESİ
MAKSİMUM VERGİ
ORANININ
BELİRLENMESİ
Örneğin, Toplam Vergi Gelirlerinin GSYİH Ya Da
GSMH'ye Oranı Açık Olarak Anayasada
Belirlenebilir .
İktidarı vergileme yetkisini sınırlandırır.
Örneğin; California Anayasası’nda
“Gayrimenkullerin Gerçek Piyasa Değeri
Üzerine Maksimum Yüzde 1 Oranında Bir
Vergi Konulacağı” Hükmü Yer Almaktadır .

18. JAMES M. BUCHANAN

19. 1.
•Kamu harcamalarının vergilerle karşılanması. (Harcama programları ile bunun karşılığı olan vergilerin kaliteli çoğunluk kuralı ile
parlamentoda kabul edilmesi önerisi)
2.
•Kamu harcamalarındaki ilave artış talebinin vergilerle karşılanması ve yasama organının kaliteli çoğunluk kararı ile onaylanması,
3.
•Vergilemede genellik ilkesinin uygulanması. Hiçbir kişiye, kuruma ve sektöre özel vergi ayrıcalıkları (istisna, muafiyet vs.)
sağlanmaması,
4.
•Parlamenter sistemin yapısında değişiklik yapılması. Vergi ile ilgili genel kuralların normal yasama görevini yapan
parlamento dışında bir başka üst parlamento (Vergi Meclisi) tarafından oluşturulması; yeni vergiler koymak, mevcut
vergi oranlarını arttırmak yetkisinin üst meclise bırakılması. (Friedrich A. von Hayek Önerisi),
5. •Vergi oranlarının vergi konuları itibariyle ayrı ayrı “tek oranlı” olarak belirlenmesi,
6.
•Vergi konularının genellik ilkesine uygun olarak geniş kapsamlı (comprehensive) olarak belirlenmesi,
SONUÇ VE ÖNERİLER
7.
•İdarelerlerarası mali paylaşım (hizmet paylaşımı + kaynak paylaşımı) ilkelerinin belirlenmesi; merkezi yönetim ve yerel
yönetimlerin vergileme yetkilerinin birbirinden ayrılması ve mali özerkliğin anayasada güvence altına alınması,
8.
•Vergi gelirlerinin kullanım yerlerinin belirlenmesi; vergilemede fayda ilkesi ve tahsis ilkesinin benimsenmesi.