GELENEKSEL MALİYE VE YENİ MALİYE PERSPEKTİFLERİNDEN VERGİ TEORİSİ VE VERGİ POLİTİKASI YAKLAŞIMLARI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

1. GELENEKSEL MALİYE VE YENİ MALİYE
PERSPEKTİFLERİNDEN
VERGİ TEORİSİ VE VERGİ POLİTİKASI
YAKLAŞIMLARI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR
Prof. Dr. COŞKUN CAN AKTAN
Bu sunum şu kaynaktan yararlanarak hazırlanmıştır.
Kaynak: C C Aktan, Kamu Ekonomisi ve Kamu Maliyesi, İzmir: 2009.
Sunumu Hazırlayan: Gökçe Deniz
1

2. GELENEKSEL
MALİYE
Artan oranlı vergi tarifesi
savunulmaktadır.
Adem-i Tahsis İlkesi
(Belirli kamu gelirlerinin
belirli kamu hizmetlerine
kullanılmaması)
Sınırsız vergileme gücü:
Devletin vergileme
yetkisinin sınırları üzerinde
durulmamaktadır.
MALİ KONULAR
Vergi tarifelerindeki
değişim
Kamu gelirlerinin
kamu hizmetlerine
yönelik kullanılması
Devletin vergileme
gücünü kullanımı
YENİ MALİYE
Düz oranlı vergi tarifesi
önem kazanmaktadır.
Tahsis İlkesi (Belirli kamu
gelirlerinin belirli kamu
hizmetlerine kullanılması)
Sınırlı vergileme gücü:
Devletin vergileme yetkisini
sınırlayacak anayasal ve
yasal kuralların önemi
üzerinde durulmaktadır
Geleneksel Maliye ile Yeni Maliye Yaklaşımlarının Karşılaştırılması:
Vergileme
2

3. • Ödeme gücü yaklaşımı
• Klasik vergileme ilkeleri yanısıra vergilemede esneklik ve yeterlilik
(adequacy) ilkeleri üzerinde durulmaktadır.
• Vergi yönetimi vergi yasalarını ve vergi ile ilgili kuralları değiştirme
konusunda takdir hakkında sahiptir. (Esneklik ilkesi)
• Vergilemede yasallık ilkesi genel kabul görmektedir.
GELENEKSEL MALİYE
• Vergilemede adaletin sağlanması için kullanılan yöntem
• Vergileme ilkeleri
• Vergilemede takdir sorunu
• Vergilerin temel dayanakları
MALİ KONULAR
• Ödeme gücü yaklaşımı + fayda yaklaşımı
• Vergilemede istikrar ve öngörülebilirlik ilkeleri üzerinde durulmaktadır.
• Vergi yönetiminin vergi yasalarını ve vergi ile ilgili kuralları değiştirmesi
anayasal kurallara tabi olmalıdır. Bağlayıcılık ilkesi (bindingprinciple)
• Vergilerin yasal olması yetmez, meşruiyeti de önem taşır.
YENİ MALİYE
3

4. GELENEKSEL MALİYE
• Yasama organı, vergi ile ilgili
yasa çıkarma hakkına ve
yetkisine sahiptir. Yasama
organı kararlarını basit
çoğunluk kuralına göre alır.
• Adalet ilkesine ağırlık
verilmesi
MALİ KONULAR
• Vergileme ile ilgili kurallar
• Vergileme ilkeleri açısından
YENİ MALİYE
• Vergi ile ilgili genel kurallar
anayasada yer almalıdır.
Yasama organı kaliteli
çoğunluk kuralına dayalı
olarak anayasal vergileme
kurallarında değişiklik
yapabilmelidir.
• Etkinlik ilkesinin öneminin
artması
4

5. GELENEKSEL
MALİYE
• İstisna ve muafiyetlerin yoğun şekilde kullanımı (Vergilemede özellik
ilkesi)
• Dar kapsamlı vergiler
• Teşvik edici vergi politikası
MALİ
KONULAR
• Vergilemede muafiyet ve istisnaların kapsamı
• Vergilerin Kapsamı
• Vergilerin ekonomiyi yönlendirme fonksiyonu
YENİ MALİYE
• İstisna ve muafiyetlerin sınırlı şekilde kullanımı (Vergilemede genellik
ilkesi)
• Geniş kapsamlı vergiler
• Tarafsız vergi politikası
5

6. 6

7. MALİ KONULAR
• Kamu borçlanmasının,
ekonomik büyüme ve
kalkınmayı sağlama
yönünden etkisi
• Borçlanmanın nasıl bir kamu
geliri olarak değerlendirildiği
GELENEKSEL MALİYE
• Borçlanma, ekonomik
büyüme ve kalkınmayı
sağlamada etkilidir.
• Borçlanma olağan gelir
kaynağıdır.
YENİ MALİYE
• Borçlanma, ekonomik
büyüme ve kalkınmayı
sağlamada etkin değildir.
• Borçlanma olağanüstü gelir
kaynağıdır.
7