Кейбір дәрілік заттарды енгізу ерекшеліктері

1. ТҮРКІСТАН МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖІ
№ 7 МЕЙІРБИКЕ ІСІ ЖӘНЕ ТУЫСТАС ПӘНДЕР
ЦИКЛДІК ӘДІСТЕМЕЛІК КОМИССИЯСЫ
«МЕДБИКЕ ІСІ НЕГІЗДЕРІ» ПӘНІНЕН ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА
АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
Бөлім 2
Дәрілік терапия тәсілдері және әдістері.
Тақырып 2.11.1
Кей дәрілік заттарды (инсулин, гепарин, жүрекгликозидтері) енгізу
ерекшеліктері.
Мамандығы : 0302000 – «Медбикелік іс»
Біліктілігі: 0302033 – «Жалпы практикадағы медбике»
Курс: 3
Семестр: V
Түркістан

2. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 2-ші беті
1 Әзірлегендер «Медбике ісі негіздері» пәнінің оқытушылары: Ходжаева. Н.Т.
2 № 7 Мейірбике ісі және туыстас пәндер циклдік әдістемелік комиссиясының мәжілісінде
талқыланып бекітуге ұсынылған.
3 Хаттама №_____ ______________ 2017__ жыл
4 ЦӘК төрайымы ____________ Бабаханова Г. А.
(қолы)

3. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 3-ші беті
Сабақтың тақырыбы :
Кейбір дәрілік препараттарды енгізу ерекшеліктері.
Сабақтың түрі: тәжірибелік сабақ
Сабақ барысында қолданылатын педагогикалық технологиялар :
- ұжымдық технологиялары
- интерактивті кластер технологиялары;
Белгіленген технологияларды іске асыру әдістері :
- нығыздап сұрау;
- кәсіптік бағдар беру;
- өзіндік жұмыс;
- стандарттар бойынша тапсырмаларды орындау;
- тест сұрақтарына жауап беру;
- тақырып бойынша ситуациялық есептер шығару
- кластер құрастыру;
- тест диктант жазу
- бағалау және бақылау;
Сабақтың мақсаты :
Білімділік :
Студенттерге дәрілік заттардың негізгі топтарын, оларды ағзаға енгізу ерекшеліктерін,
дәрілерді жаздырып алу, есірткілік және әсері күшті дәрілерді сақтау және есепке алу
құжаттамаларын жүргізу тәртібін, дәрігерлік тағайындау парағынан тағайындалған дәрі-
дәрмектерді іріктеуді түсіндіру және үйрету.
Дамытушылық :
Студенттердің логикалық , клиникалық ойлау қабылетін дамыту, өз мамандығына деген және
пәнге деген қызығушылығын арттыру, оқу, іздену , өзін-өзі дамыту, жалпы медицинаға деген
ынтаны арттыру.
Тәрбиелік :
Студенттерді өз міндеттерін атқарғанда жауапкершілікке, ұқыптылыққа, сабырлыққа
тәрбиелеу, этика және деонтологиялық принциптердісақтауға баулу.
Пәнішілік байланыс :
- медициналық этика және деонтология;
- зарарсыздандыру және залалсыздандыру;
- аурухана ішілік инфекция проблемалары;
- науқастың жеке басының тазалығы;
- науқастың функционалдық жағдайын бақылау
- қарапайым физиотерапия
- дәрілік заттарды жаздырып алу, сақтау, тарату, қолдану түрлері;
- дәрілік заттарды парентералды енгізу әдістері;
Пәндер аралық байланыс :
Қамтитын пәндер:
- Қалыпты анатомия – тіндер, бұлшықеттер туралы ілім

4. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 4-ші беті
- Қалыпты физиология - қозғыш тіндер, бұлшықеттердің жиырылуы
- Патологиялық анатомия - жасуша мен тіндердің зақымдануы
- Латын тілі – медициналық терминдер. Рецепт жазу
- Фармакология негіздері – Дәрілерді енгізу жолдары. Инъекцияға арналған дәрілік
формалар
- Микробиология және вирусология - Сыртқы ортада кең таралған патогенді
микроорганизмдер
Қамтылатын пәндер:
-Терапиядағы медбикелік күтім - Дәрілерді енгізу ерекшеліктері (бұлшық етке, күре
тамырға, бронхиальды лаваж)
- Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядағы медбикелік күтім - Медикаментозды
емдеу әдістері
- Педиатриядағы медбикелік күтім - Науқастарды емдеу әдістері. Вакцинопрофилактика.
-Хирургиядағы медбикелік күтім - Науқастарды емдеу әдістері. Медикаментозды терапия.
Жедел іріңді жұқпалар.
- Акушерия және гинекологиядағы медбикелік күтім - Гинекологиялық науқастарды
емдеу әдістері.
- Медициналық психология - Психогигиена, психопрофилактика, психотерапия.
Соматогения, психогения, ятрогения туралы түсінік.
-Эпидемиология және жұқпалы аурулардағы медбикелік күтім - Жұқпалы ауруларды
емдеу ерекшеліктері. Вакцинопрофилактика
Студент білуі тиіс :
- емшара бөлмесінің жабдықталуын, құжаттарын;
- ЕПҰ-да санитарлық-эпидемияға қарсы тәртіп бойынша негізгі бұйрықтарды,
әдістемелік нұсқауларды;
- Кейбір дәрілік заттардың: инсулин, гепаринр, жүрек гликозидтері, майлы ерітінділер
дозаларын, енгізу жолдарын және енгізу жылдамдығын;
- Олардың әсер ету механизмдерін;
- Кейбір дәрілік заттардың: инсулин, гепаринр, жүрек гликозидтері, майлы
ерітінділердің тағайындау көрсеткіштерін және кері көрсеткіштерін;
- манипуляцияларды орындаған кезде асептика ережелерін сақтауды;
- емшараларды жүргізу мақсатын;
- инъекция жасау техникасын;
- әр түрлі инъекцияларда болуы мүмкін асқынуларды (инфильтрат, абсцесс, жүйке
сабауының зақымдалуы, тромбофлебит, флебит, майлы және ауалы эмболия, гематома,
аллергиялық реакциялар) және олардың алдын алуға бағытталған шараларды;
- инъекция орындағанда және қолданылған құрал-саймандарды, заттарды өңдеу кезінде
инфекциялық қауіпсіздікті;
- қарттарға және балаларға инъекция орындау ерекшеліктерін;
Студент игеруі тиіс :
- дәрігердің ем тағайын-дайтын парағынан іріктеу жүргізуді;
- жұмыс орнын, өзін инъекцияға дайындауды;
- антибиотиктерді есептеуді, ерітуді;
- дәрілерді ампуладан, флаконнан сорып алуды;
- инсулин, гепаринр, жүрек гликозидтерін енгізуді;
- асқынулардың алдын алуды;
- қолданылған құралдарды өңдеуді;

5. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 5-ші беті
Уақыты : 180 мин.
Сабақтың жабдықталуы :
Көрнекі құралдар : фантомдар;
плакаттар №32- дәрілік заттарды енгізу жолдары;
интернеттен алынған сүреттер
Қажетті заттар :
дәрігерлік тағайындау парағы (ф № 004/у), ауру тарихы, дәрілік заттар ампулада, флакондар;
шприцтер; қолғап; бұрау, клеенкалы жастықша; 70% спирт, мақта, пинцет, астауша;
контейнерлер; дез ерітіндісі бар ыдыс; манекен; инъекцияға арналған фантомдар т.б.
Үлестірме материалдар :
Тесттер, ситуациялық есептер, тапсырмалар
Техникалық оқу құралдары :
Мультимедиалық кешендер :
Сабақ барысында қолданылатын оқу-әдістемелік құралдар :
Негізгі әдебиет:
1. Муратбекова С.К. «Основы сестринского дела» - Кокшетау, 2012г
2. Секенова Ж.К. және т.б. Организация инфекционного контроля в ЛПУ (Алматы
2005г.).
3. Муратбекова С.К., Аминов М.Г., Ярошинская И.К., Воронова Г.С., Куспанова А.Р.
«Актуальные вопросы внутрибольничных инфекций. Стандарты действий по
профилактике ВБИ» г. Кокшетау 2012 г.
4. Мейірбикелік іс негіздері. С. Қ. Муратбекова – Астана, 2007 г.
5. «Всё по уходу за больным на дому» под редакцией акад. РАМН Ю.П. Никитина,
ГЭОТАР – Медиа, 2009 г
6. Туркина Н.В. «Общий уход за больными» - Москва 2007гМухина С.А
7. Широкова Н.В. және т.б. «Основы сестринского дела»: Алгоритмы манипуляций:
учебное пособие М. ГЭОТАР – Медиа, 2009 г.
8. Нурманова М.Ш. және т.б. Сборник стандартов сестринских технологий по
дисциплине «Основы сестринского дела» г. Алматы «Sunnur» ТОО, 2011 г.
9. Мейірбике ісі негіздері пәне бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының
жинағы Нурманова М.Ш. және т.б., Қарағанды: ЖК «Ақ Нұр баспасы», 2012 ж.
Қосымша әдебиеттер:
1.Осипова В.Л. «Внутрибольничная инфекция»: учебное пособие М. ГЭОТАР – Медиа,
2012 г.
2. Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум. Морозова Г.И. – М.,
2009 г.
WEB сайттар тізімі:
1 www.yandex.ru
2 www.rambler.ru
3 www.mail.ru
4 www.medeponim.ru
5 www.med.ru
6 www.doctor.ru

6. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 6-ші беті
7 www.info-health.kz
8 www.medstudent.ucoz.kz
9 www.medcenter.kz
10 www.svsmedical.kz
11 www.medmedia.kz
Сабақтың хронокартасы
№ Сабақ бөлімдерінің атауы Сабақтың
ұзақтығы
І Ұйымдастыру сәті 2 мин
ІІ Тақырыпқа мотивациялық сипаттама беру 3 мин.
ІІІ Студенттердің теориялық білімін бақылау 25 мин.
ІV Тәжірибелік дағдылардың орындалу техникасын түсіндіру
және демонстрациялау
35 мин.
V Студенттердің өзіндік жұмысына әдістемелік бағдар беру 10 мин.
VІ Студенттердің өзіндік жұмысы 90 мин.
VІІ Сабақты қорытындылау 10 мин.
VІІІ Үйге тапсырма 5 мин
Сабақтың барысы :
І Ұйымдастыру кезеңі -2 мин.
Студенттердің киімдерінің сырт көрінісіне, сабаққа қатысуына, бөлменің
тазалығына көңіл бөлу. Журнал толтыру.
ІІ Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау -3 мин.
Тақырыптың мотивациялық сипаттамасы:
Парентеральдық енгізу әдісі асептика және антисептика ережелерін қатаң сақтауды талап
етеді, өткені залалсыздандыру бұзылған жағдайда ағзаға ауыр асқынулар тудыратын
патогендік микроағзалар түсүі мүмкін екенін ескере отырып, құралдар әр уақытта
залалсыздандырылған, ал мейірбикенің қолдары мұқият түрде өңделген болуы керек.
Антибиотиктерді бұлшық етке жиі енгізеді. Антибиотиктер арнайы флакондарда кристалды
ұнтақ түрде шығарылады. Қолданар алдында оны залалсыздандырылған изотониялық хлорид
натрий ерітіндісімен ерітеді (физиологиялық 0,9% натрий хлорид ерітіндісі),инъекция жасауға
арналған сумен немесе 0,5% новокаин ерітіндісімен ерітеді.
Ал инсулин тері астына тамақтанудан 30 минут бұрын енгізіледі. Инсулин флакондарда 5 мл-
ден шығарылады. 1 мл-де 40 Ед инсулин бар. Инсулинді енгізу үшін арнайы инсулин-шприцін
қолданады. Липодистрофия асқынуды болдырмау үшін егу жасайтын жерлерін жиі ауыстыру
керек.
Жүрек гликозидтерін: Строфантин, Коргликон және тағы басқа дәрілерді көк тамырға егудің
алдында еріту керек. Оның концентрациясын азайту үшін және 1 минутта 1-мл ден ақырын
енгізу керек. Дәрі қанға тез түсіп, ағзаға тез әсерін тигізеді. Тамырға дәріні ерітпей енгізуден
өмірге қауіпті асқынулар болуы мүмкін: жүректің, тыныс алудың тоқталуы, анафилактикалық
шок.
Көк тамыр ішіне 10% кальций хлоридін өте тиянақты енгізу керек. Оны алдымен
физерітіндімен 1:1 ерітіп, қатаң түрде көк тамырдың ішіне енгізеді. Енгізер кезінде ине
тамырдан шығып кетпеуін қадағалау керек.
Майлы ерітінділерді және суспензияларды көк тамырдың ішіне енгізуге болмайды!

7. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 7-ші беті
ІІІ Білім деңгейін көрнекілік және оқытудың техникалық құралдардың
көмегімен нығыздап сұрау- 25 мин.
Ауызша сұрау:
1. Инсулинді есептеу, еріту, енгізу ерекшіліктері
2. Гепаринді егу ерекшеліктерін атаңыз
3. Жүрек гликозидтерін қолдану, енгізу ерекшеліктері
4. Строфантин әсер ету механизмі, қолдану көрсетілімдері
5. Коргликон әсер ету механизмі, қолдану көрсетілімдері
6. Инъекциядан кейін байқалатын асқынулар
7. Анафилактикалық шок кезінде алғашқы көмек
Жауаптары:
1. Инсулин дозасын есептеу
Инсулин - ұйқы безі гармоны болып саналады, көмірсу алмасуына әсерін тигізеді. Қандағы
глюкозаның жасуша мембраналары арқылы өтуін жеңілдетеді, артық глюкозаны гликогенге
айналдырып, қор ретінде бауырға жібереді.
Қолданылуы – қантты диабет ауруының орташа және ауыр түрлерінде емдеу үшін
қолданылады.
Инсулин – мөлдір сұйықтық, флакондарда жиі 5 мл мөлшерде шығарылады. (1 мл-де
40,80,100 ЕД болуы мүмкін)
Қантты диабет терапиясында қарапайым инсулин (6-8 сағат әсер етеді) және әсері ұзартылған
инсулин (12-36 сағатқа дейін) қолданылады.
Инсулиннің әсері қандағы және зәрдегі қант деңгейінің өзгеруіне қарай бағаланады.
Инсулинді егу үшін арнайы инсулинді шприцтер (1-2 мл) қолданылады. Шприц дәрінің
мөлшерін нақты салу үшін қосымша бөлектерге бөлінген. Инсулинді шприцке алған кезде 1-2
бөлік артық алу қажет. Шприцтың ауасын шығарған кезде инсулин мөлшерін қажет деңгейге
дейін жеткізеді.
Инсулин тері астына иықтың сыртқы бөлігіне, санның сыртқы бөлігіне, іш аймағына
(кіндік айналасы), жамбасқа егіледі. Теріні спиртпен өңдеп, спирттің кебуін күту қажет (спирт
әсерінен инсулиннің әсері жойылуы мүмкін). Инъекция салу орнын «жұлдызша» ережесіне
қарай, сағат тілімен ауыстырып отыру қажет.

8. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 8-ші беті
нсулин аурудың ауырлық дәрежесіне қарай тәулігіне 1-3 рет тамақтан 15-20 минут алдын
енгізіледі.
Инсулинді енгізгеннен кейін келесі асқынулар болуы мүмкін: аллергиялық реакция, инсулинге
резистенттік, липодистрофия, ісіктер, гипогликемиялық кома. Инсулинді есептеу: (ЕД - өлшем
деген ұғым)
1мл -100 ЕД 1мл - 40 ЕД
0,1 мл -10 ЕД 0,1 мл - 4 ЕД
0,2 мл -20 ЕД 0,2 мл – 8 ЕД
0,3 мл -30 ЕД 0,3 мл - 12 ЕД
0,4 мл -40 ЕД 0,4 мл - 16 ЕД
0,5 мл -50 ЕД 0,5 мл - 20 ЕД
0,6 мл -60 ЕД 0,6 мл - 24 ЕД
0,7 мл -70 ЕД 0,7 мл - 28 ЕД
0,8 мл-80 ЕД 0,8 мл - 32 ЕД
0,9 мл -90 ЕД 0,9 мл - 36 ЕД

9. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 9-ші беті
2. Гепаринді егу ерекшеліктері
Гепарин тікелей әсер ететін антикоагулянт: тромбиндің пайда болуын тоқтатады, қанның
ұюына кедергі жасайды. Гепарин жедел миокард инфарктісінде, жүрекке және қан
тамырларына операция жасағанда, өкпе және ми қан тамырларына тромбоэмболиясында,
тромбофлебитте, тромбоэмболия асқынуларының алдын алу және емдеуде қолданылады.
Мөлшері – жеке дәрігер тағайындайды: 5000 Б әр 4-6 сағатта, күре тамырға, бұлшық етке
немесе тері астына терең енгізіледі.
Асқынулары:
Геморрагиялық асқынулар: гематурия (қанның зәрде пайда болуы), буындарға қан құйылуы,
ішектегі асқазан қан ағуы, тері астына, бұлшық етке инъекция жасаған жерде гематоманың
пайда болуы.
Мақсаты: қанның ұйығыштығын төмендету және гепариннің дәл мөлшерін жіберу.
Қолдануға болмайтын жағдай: анемия, жара бар аурулар, қан аурулары.
Керектілер: 1 мл 5000 Ед гепарин ерітіндісі флаконда, 1-2 мл шприц, астауша, спирт, мақта
шаригі. Дәрінің мөлшерін тек қана дәрігер белгілейді, флаконды жоғары қаратып, керекті
мөлшерде дәріні сорып алып, инені ауыстырып, тері астына салатын инені салып, ауасын
шығарып, дайындап қоямыз.
Науқасты жатқызамыз немесе отырғызамыз. Егуді тері астына жасаймыз. Ем шара жасалғаны
туралы арнайы қағазға белгі қояды. Қажет жағдайда дәрігердің нұсқауы бойынша гепариннің
антагонисты 1% протамин сульфаты 5 мл күре тамырға, дицинон 1-2 мл бұлшық етке, тамырға
жіберіледі.

10. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 10-ші беті
Есте сақтаңыз!
1. Гепаринмен емдеу коагулограмма (қан анализі, негізгі көрсеткіш- қанның ұю
уақыты) бақылуымен жүзеге асады, дәрігердің қатаң тағайындауымен 7 күннен
аспайды.
2. Геморрагиялық асқынулардың алдын алу үшін науқасты бақылау қажет.
3. Күнде жалпы зәр анализін тексеріп, зәрдің түсін бақылау қажет.
3. Жүрек гликозидтерін қолдану ерекшеліктері.
Жүректің кейбір аурулары жүрек жиырылуының әлсіреуімен байқалады. Бұл кезде
жүрек өзіне түсетін қанды айналдыруға шамасы жетпейді – жүрек жетіпеушілігі дамиды.
Жүрек жетіспеушілігі ағза мен ткандердегі қан іркілуімен, ісіктердің пайда болуымен,
ағзалардың қызметінің бұзылуымен байқалады. Созылмалы жүрек жетіспеушілігінде барлық
жетіспеушілік симптомдары біртіндеп дамиды. Жедел жүрек жетіспеушілігі- бірден болатын
ауыр жағдай, ауру өміріне қауіпті. Жүрек жетіспеушілігінде жүрек бұлшық еттеріне әсер
ететін дәрі – дәрмектерге жүрек гликозидтері жатады. Жүрек гликозидтері жүрек
жетіспеушілігінде жүректің жиырылуын күшейтеді, жүректің жәй соғуына (брадикардия)
алып келеді. Жүрек гликозидтерінің әсерінен жүрек жұмысы ұлғаяды, қанның минуттық
көлемі көбейеді, қанның іркілуі, ісіктер азаяды және баолық ағза функциялары жақсарады.
Жүрек гликозидтері жүрек дағдысын (автоматизм) жоғарылатады және жүректің өткізгіштік
жүйесінен импульстердың өтүін бұзады. Жүрек гликозидтері майларда және суда ериді.
Майда еритін жүрек гликозидтеріне дигидоксин, целанид, дигоксин жатады. Суда еритін
жүрек гликозидтеріне строфантин, коргликон жатады.
4. Строфантин
Строфантин жүрек гликозидтеріне жатады. Ол миокардтың күшін және жиырылуын
күшейтеді, жүрек соғуын азайтады.Жүрек жеткіліксіздігінде жүрек соққысын және минуттық
көлемін күшейтеді, қарыншалардың босаңсуын жақсартады, жүрек көлемін азайтады.Көк
тамырдан енгізу кезінде 3-10 минуттан кейін әсер етеді, 1-3 күнге дейін созылады.
Қолдану көрсетілімдері:
- жүрек жеткіліксіздігі
- тахикардия
- аритмия
Строфантин 1 мл 0,025% немесе 0,05% ерітінді ампулада шығарылады.
Қолдану:
- көк тамырға 0,025% - 0,25 мг (1 мл)

11. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 11-ші беті
10-20 мл - 5%, 20%, 40% глюкоза ерітіндісімен немесе изотониялық ерітіндісімен (Na Cl)
ерітеміз. Баяу 5-6 минут ішінде жіберу керек, тез жіберсек шоктың дамуын себеб болады,
тәуілігіне 1 рет қолданылады, немесе тамшылатып 100 мл изотониялық ерітіндімен немесе 5%
глюкоза ерітіндісімен жібереміз.
Науқастың жалпы жағдайын және жүрек қан тамыр жағдайларын тексеріп, барып қолданады.
Жүрек гликозидтерінің токсикалық әсері нәтижесінде ас қорту жүйесінің, орталық жүйке
жүйесінің қызметі бұзылуы мүмкін. Сонымен қатар көрудің нашарлауы, жүрек ритмі және
өткізгіштігі бұзылуы мүмкін. Строфантин қатаң дәрігердің тағайындауымен жіберіледі. Жүрек
гликозидтерін енгізген кезде науқастың жалпы жағдайын, жүрек- қан тамыр қызметін
бақылау қажет.
Есте сақтаңыз: Жүрек гликозидтерін бір уақытта диуретиктермен (гипотиазид, диакарб,
фуросемид) тағайындау калий жоғалтуға әкеледі. Бұл аритмиямен сипатталатын
гликозидты интоксикацияға әкеледі.
5. Коргликон
Коргликон жүрек гликозидтеріне жатады. Әсері строфантиннің әсеріне жақын. Коргликон
тікелей Na+, K+ иондарына әсер етеді, ол өз орнында жүрек бұлшық еттеріне әсері зор.
Көк тамырға енгізгенде 3-5 минуттан кейін әсері көрінеді. Ағзадан зәр арқылы 28 сағат ішінде
шығарылады.
Қолдану көрсетілімдері:
- жедел және созылмалы жүрек жеткіліксіздігі
- пароксизмальды қарыншааралық тахикардия
Қолдану дозасы:
Коргликон 0,06% - 1 мл ерітінді ампулада 1 қорапшада 10 дана шығарылады
Көк тамырға 5-6 минут ішінде енгізіледі, 5% - 10-20 мл глюкоза ерітіндісімен бірге тәулігіне
1-2 рет. Ересектерге 0,5-1 мл, жас балдарға: 2-5 жас- 0,2-0,5мл; 6-12 жас- 0,5-0,75 мл, тәулігіне
2 рет- 8-10 сағат аралығында.
Кері әсері:
- Брадикардия
- экстрасистолия
- жүрек өткізгіштігінің бұзылуы
- лоқсу
- жүрек айнуы
- құсу
- іштің ауырсынуы
- диарея
- көрудің нашарлауы

12. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 12-ші беті
Кері көрсеткіштері:
- жедел миокардит
- эндокардит
- брадикардия
- стенокардия
- 2 жасқа дейінгі балаларға
5. Инъекциядан кейін байқалатын асқынулар
Дәрілерді парентеральды енгізген кезде жиі: инфильтраттар, абсцесс, флегмона,
некроз, аллергиялық реакция байқалады. Олар асептика ережелерін сақтамаудан дамиды:
стерильды болмаған шприцтерді қолдану, мейірбике қолдарын дұрыс өңдемеу, дәрілік
заттарды енгізу ережелерін сақтамау, аллергологиялық анамнезді анықтамау. Әсіресе
келесі дәрілердің ерітінділерін енгізгенде назар аудару қажет: эуфиллин, кордиамин,
кокарбоксилаза, камфора, дибазол, папверин, витамин В6 , НО-ШПА және әсіресе 25%
магний сульфат ерітіндісі.
Дәрілік заттарды енгізгенде асептика ережелері бұзылса, алғашқы тәулікте қабыну
инфильтрат белгілері анықталады. Инъекция орнында ауырсыну, терісінің қызаруы,
жергілікті температуралық реакция байқалады. Асқынулар байқалған жағдайда дереу
дәрігерге хабарлау қажет. Дәрігер қыздыру компресстері тағайындайды. Егер көмек
көрсетілмесе, абсцесс- яғни ұлпалардың іріңді қабынуы байқалады. Жалпы
температуралық реакция, тұрақты қатты ауырсыну, айқын гиперемия, флюктуация
байқалады. Бұл жағдайда дәрігер- хирургты шақыртып хирургиялық ем тағайындау қажет.
Тері астына, бұлшық етке егу жасауға болмайтын аймақтар
Липодистрофия- жиі инсулин енгізгенде дамиды. Инъекция орнында тері асты май
қабатының атрофиясы немесе гипертрофиясы байқалады.
Иненің сынуы- ескі инелерді қолданғанда, бұлшық етке инъекция жасау кезінде жамбас
бұлшық еттерінің бірден жиырылуында егу жасағанда инені канюлясына дейін енгізгенде
болуы мүмкін.
Майлы эмболия – майлы ерітінділерді тері астына, бұлшық етке енгізгенде қан тамырына
ине тиген кезде болуы мүмкін, немесе дәріні қателесіп күре тамырға енгізгенде байқалады.
Артериядағы майлы эмболия тамырдың бітелуіне, айналадағы ұлпалар қоректенуі бұзылуына,
олардың некрозына әкеледі. Некроздың белгілері – инъекция орнында күшейетін ауырсыну,
ісіну, қызару немесе терінің көгеруі, жергілікті және жалпы қызба. Егер майлы эмбол венада
болса, қанмен өкпе тамырларына барады. Өкпе тамырлары эмболиясының белгілері: бірден

13. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 13-ші беті
байқалатын тұншығу, жөтел, дененің жоғарғы бөлігінің көгеруі (цианоз), кеудесінде қысылу
сезімі.
Ауа эмболиясы- майлы эмболия сияқты өмірге қауіпті асқынуларға жатады, күре тамырға
дәріні енгізгенде немесе тамшылап жібергенде шприцте немесе жүйеде ауаның қалып
кетуінен болады. Ауа эмболиясының белгілері майлы эмболияға ұқсас, бірақ олар жылдам
дамиды (1 минут ішінде), өйткені шынтақ венасы ірі болып өкпе тамырларына анатомиялық
жақын орналасқан.
Дәрілерді қателесіп жіберуді де инъекциялардың асқынуы деп қарастыру қажет. Бұндай
жағдайларда инъекция орнына 0,9 % натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісін (50-80 мл)
жіберу керек. Бұл қателесіп жіберілген дәрінің концентрациясы төмендететіп, ұлпаларды
тітіркендіруді төмендетеді. Осы мақсатпен инъекция орнына мұзды мұйық қоюға болады.
Қателесіп жіберілген дәрінің антогонистін егуді тек дәрігер тағайындайды.
Егер дәрі қателесіп тері астына жіберілсе, натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісін
жіберуден алдын инъекция орнына жоғарыға бұрау салу қажет (дәрілік заттың қанға сорылуы
баяулайды).
Жүйке сабауының зақымдалуы - күре тамырға және бұлшық етке инъекция жасағанда
механикалық (инъекция орнын дұрыс таңдамағанда) немесе химиялық дәрілік зат депосі
жүйжджкеге жақын болса ( тамыр ішіне инъекция жасағанда дәрінің бір бөлігі тері астына
кетуі мүмкін), және жүйкені қоректендіретін қан тамыр бітелгенде байқалады. Асқыну
ауырлығы әртүрлі болып –невриттен (жүйкенің қабынуы) параличке (қызметтің жоғалуы)
дейін болуы мүмкін.
Тромбофлебит – күре тамырдың тромб түзілуімен байқалатын қабынуы. Жиі өткір болмаған
инелерді қолданғанда немесе бір тамырға жиі венепункция жасағаннан байқалады. Оның
белгілері: күре тамыр бойымен ауырсыну, тері гиперемиясы және инфильтраттардың пайда
болуы. Дене температурасы субфебрилды болуы мүмкін
.

14. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 14-ші беті
Некроз (ұлпалардың өлі еттенуі) - венепункцияны дұрыс жасамағанда немесе қатты
тітіркендіргіш заттарды көп мөлшерде тері астына енгізгенде дамиды. Жиі кальций
хлоридінің 10 % ерітіндісін дұрыс енгізбегенде байқалады. Егер ерітінді тері астына енгізілсе,
дәрілерді қателесіп жібергендегі іс-шараларды жүргізуге болады, тек мұзды мұйықты қоюға
болмайды (10 % кальций хлорид ерітіндісі жергілікті тітіркендіргіштік әсерімен қауіпті).
Гематома (тері астына қан кету) – венепункцияны дұрыс жасамағанда байқалады: тері
астында қызыл дақ пайда болады, өйткені ине күре тамырдың екі қабырғасында тесіп, қан тері
астына жиналады. Бұл жағдайда венепункцияны тоқтатып, инъекция орнын спиртке малынған
мақтамен бір неше минут басып тұру қажет. Тағайындалған инъекцияны пациенттің басқа
тамырына жүргізеді, гематома орнына жергілікті жартылай спиртті компресс қойылады.
Сепсис (жалпы инфекциялық ауру) – тамыр ішілік инъекция кезінде асептика ережелерін
бұзғанда, және стерильді болмаған ерітінділерді қолданғанда дамиды. Инъекциядан кейінгі
асқынуларға вирусты гепатит В,С және ЖИТС жатады.
Вирусты гепатитте инкубациялық кезең 2-6 айға созылады, ЖИТС-да 6-12 аптадан бірнеше
айларға созылады.
7. Анафилактикалық шок аллергиялық реакциялардың ауыр түрі болып шок есептеледі.
Ол антибиотиктерді, сарысуларды, әр түрлі белокты және басқа дәрілік заттарды жиі
енгізгенде дамиды.
Анафилактикалық шок
Өте тез дамуы мүмкін, сондықтан уақытты жоғалтуға болмайды, жедел көмек
көрсетіп, емделушіге аллергиялық реакциясының дамуы туралы дәрігерге жеткізу керек.
Анафилактикалық шоктың белгілері:
 Терінің жалпы қызаруы
 Бөртпелер
 Жөтел ұстамасы
 Тынышсыздық
 Ентігу
 Құсу
 Артериялық қысымның төмендеуі
 Жүрек соғуы
Аллергиялық реакциялар – есекжем, жедел конъюктивит, Квинке ісігі түрінде байқалады.
Аллергиялық реакциялардың ең ауыр түрі- анафилактикалық шок.
Анафилактикалық шок- дәрілік затты енгізгеннен кейін бірнеше секунд немесе минуттан соң
дамиды. Шоктың алғашқы белгілеріне жатады: терінің жалпы қызаруы, бөртпелер, жөтел
ұстамасы, мазасыздану, тыныс алудың бұзылуы, құсу, қан қысымының төмендеуі, жүрек соғу,

15. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 15-ші беті
аритмия. Жиі жедел тыныс жетіспеушілігі, жедел жүрек-қан тамыр жетіспеушілігі өлімге
алып келеді.
ІV Тәжірибелік дағдыларды орындау техникасын (иллюстративті) көрсетіп түсіндіру
және демонстрациялау - 35 мин.
Сабақта меңгеретін дағдылар :
1. Дәріні ампуладан, флаконнан алу алгоритмі.
2. Инсулинді енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау іс -әрекеттері.
3. Гепарин ерітіндісін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау
іс - әрекеттері.
4. Строфантин және коргликон ерітінділерін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша
орындау іс -әрекеттері.
5. Анафилактикалық шокта алғашқы көмек
1. Дәріні ампуладан, флаконнан алу алгоритмі.
АМПУЛАДАН ДӘРІЛІК ЕРІТІНДІНІ СОРЫП АЛУ
Мақсаты: дәрілік ерітіндіні парентеральды жолмен енгізу.
Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы.
Дайындаңыз: залалсыздандырылған: бір рет қолданылатын шприцті, мақта
шариктерін, қолғапты, дәрілік ерітіндісі бар ампуланы, зарарсыздандыру ерітіндісіндегі
пинцетті, лотокті, тері антисептигін, егеуішті, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған
контейнерді, егу кабинетіндегі дәрігердің ем тағайындаған журналы.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Дәрігер тағайындаған дәрілік ерітіндіні алып, дәрігердің ем тағайындаған парағындағы
жазбамен салыстырыңыз.
2. Дәрілік препараттын атын, оның қоюлығын және дозасын көңіл қойып оқыңыз, ерітіндінің
сақталу мерзімін және сыртқы түрін тексеріңіз.
3. Гигиеналық деңгейде қолыңызға тазартуды жүргізіп, тері антисептигімен өңдеңіз,
қолғапты киіңіз.
4. Бір рет қолданылатын шприцті ораудан құрастырыңыз (стандартты қара).
5. Сол қолға ампуланы алыңыз, оны сәл сілкіңіз, барлық дәрілік ерітінді ампуланың кең
бөлігінде болуы керек.
6. Ампуланың мойнын тері антисептигімен суландырылған мақта шаригімен жоғарыдан
төмен қарай қозғалыспен тазартыңыз. Қолданылған мақта шариктерін қауіпсіз жинауға
және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
7. Ампуланың тар жіңішке бөлігін егеуішпен кесіңіз.
8. Мақта шаригімен ампуланың мойнын орап алып, кесетін жерді сүртіп, ампуланы ашыңыз,
оны өзіңізден жылдам қозғалыспен сындырыңыз. Ампуланың сынығын және пайдаланған
мақта шариктерін кауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
9. Сол қолдың II және III саусақтары арасына ашылған ампуланы алыңыз, оның ашылған
бөлігі алақанның ішінде болуы керек.
10. Оң қолға құрастырылған шприцті алыңыз. II саусақпен-иненің канюласын, I, III, IV –
цилиндрді, V – поршенді ұстаңыз.
11. Инені абайлап ампулаға 0,5 мм ұзындыққа оның шетіне тигізбей енгізіңіз, сол қолдың IV
саусағы канюляда, ал I және V саусақтарғы цилиндрде. Оң қолмен поршенді төмен қарай

16. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 16-ші беті
тартып, шприцке қажет мөлшердегі ерітіндіні сорып алыңыз, кадағалаңыз, ине үнемі
ерітіндіде батырулы болуы керек.
12. Шамамен сұйықтың азаюы бойынша ампуланың түбін жоғары көтеріп дәрілік ерітіндіні
ақырын сорып алыңыз.
13. Ерітіндіні сорып алған соң инені ауыстырып, иньекцияға арналған инені кигізіңіз. Бір рет
қолданылатын шприцпен жұмыс істегенде, ораудағы басқа залалсыздандырылған инені
пайдалаңыз.
14. Сол қолмен шприцті қатаң тіке қалыпта, көз деңгейінде, инесін жоғары қаратып ұстаңыз,
ауасын шығарыңыз. (V саусақ – поршенде, ІІ – иненің канюлясында, I, III, IV саусақтар –
цилиндрде).
15. Оң қолдың үлкен саусағымен поршенді басыңыз, II және III саусақтармен цилиндрдің
жиегін қамтып ұстап, иненің өткізгіштігін тексеріңіз ауаны және 1-2 тамшы дәрілік
ерітіндіні ығыстырып шығарыңыз. Қорғаныш қалпағын инеден алмаймыз.
16. Шприцті дәрілік ерітіндісімен, тері антисептигімен суландырылған мақта шариктерін
ораудың ішкі бетіне салыңыз.
17. Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
ФЛАКОННАН ДӘРІЛІК ЕРІТІНДІНІ СОРЫП АЛУ
Мақсаты: дәрілік ерітіндіні парентеральды жолмен енгізу.
Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы бойынша.
Дайындаңыз: залалсыздандырылған: бір рет қолданылатын шприцті, мақта
шариктерін, қолғапты, зарарсыздандыру ерітіндісіндегі пинцетті, лотокті, флакондағы дәрілік
ерітіндіні, еріткішті, тері антисептигін, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Дәрігер тағайындаған дәрілік затты қолға алып, ем тағайындайтын парақпен
салыстырыңыз.
2. Дәрілік заттың атын, дозасын, көңіл қойып оқыңыз сақталу мерзімін және сыртқы
көрінісін тексеріңіз
3. Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуып, тері антисептигімен қолыңызды өңдеңіз.
Қолғапты киіңіз.
4. Орауды ашып, шприцті құрастырыңыз (стандартты қара).
5. Зарарсыздандыру ерітіндісіндегі пинцетті алып, флаконның алюминий (күміс тәрізді)
қақпағының ортанғы бөлігін ашыңыз.
6. Тері антисептигіне суландырылған мақта шаригімен флаконның резеңке тығынын сүртіңіз.
Оны кептіріңіз.
7. Оң қолға құрастырылған шприцті алыңыз: II саусақты иненің канюлясында, I, III және IV
саусақтарды – цилиндрде, V саусақты – шприц поршенінде ұстаңыз.
8. Шприцті 900 бұрышта ұстап отыра, флакон тығынының ортасын инемен тесіп, флаконға
инені 0,5-1,0 см енгізіңіз, сол қолмен флаконды ұстаңыз.
9. Флаконның түбін жоғары қаратып көтеріп, сол қолдың II және III саусақтары арасында
ұстай отыра, IV саусақ – канюляда, I және V саусақтарды шприцтің цилиндрінде ұстаңыз.
Оң қолмен дәрілік ерітіндіні қажет мөлшерде сорып алыңыз.
10. Шприцті сорып алған дәрілік ерітіндісімен флакон инесінен алып тастаңыз, инъекцияға
арналған инені шприцке кигізіп, оны бекітіңіз.
11. Шприцті сол қолға тік қалыпта көз деңгейінде инесін жоғары қаратып ұстаңыз: V саусақ –
шприц поршенінде, II саусақ - иненің канюлясында, I, III және IV саусақтар – цилиндрде).

17. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 17-ші беті
12. Оң қолдың үлкен саусағымен поршенді басыңыз, ІІ және ІІІ саусақтармен цилиндрдің
жиегінен ұстаңыз. Иненің өткізгіштігін тексеріп, ауаны және 1-2 тамшы ерітіндіні
шығарыңыз. Инеден қорғаныш қақпағын алмайды.
13. Дайындалған шприцті және тері антисептигімен суландырған мақта шариктерін ораудың
ішкі бетіне салыңыз.
14. Қолғапты шешіп, контейнерге салыңыз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
2. Инсулинді енгізу ережесін стандарт бойынша орындау іс -әрекеттері.
ИНСУЛИНДІ ЕНГІЗУ
Мақсаты: қандағы глюкоза деңгейін төмендету үшін белгіленген уақытта инсулиннің
дәл дозасын енгізу.
Қолдану көрсетілімдері: инсулинге тәуелді қант диабеті, кетоацидоз, команы емдеу.
Қарсы көрсетілімдері: гипогликемиялық кома, инсулинге аллергиялық реакция
болған жағдайда.
Асқынулар: аллергиялық реакция, майлы дистрофия, ісіктер.
Енгізілетін жерлері: иықтың жоғарғы бөлігінің сыртқы беті және жамбастың ортаңғы
бөлігінің сыртқы беті, жауырын асты аймағы іш пердесінің алдынғы беті.
Дайындаңыз: инсулин ерітіндісі бар флаконды, тері антисептигін,
залалсыздандырылған: лотокті, зарарсыздандыру ерітіндісіндегі пинцетті, мақта шариктерін,
бір рет қолданылатын инсулин шприцтерін, қолғапты, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған
контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз және оны жүргізуге келісімін
алыңыз;
2. Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартыңыз, оларды тері антисептигімен өңдеңіз.
Қолғапты киіңіз.
3. Флаконның жазуын оқыңыз: атын, дозасын, сақталу мерзімін. Дәрігердің ем
тағайындайтын парағымен салыстырыңыз. Флакон қорабындағы және этикеткасындағы
инсулиннің атын және әріптік белгілерін тексеріңіз.
4. Флакондағы инсулиннің сапасына қарап бақылау жүргізіңіз. Дәрінің қоюлығына көңіл
аударыңыз, 1 мл инсулиннің ЕД санына. Инсулин мен шприцтің белгілерін көңіл қойып
оқыңыз. Қоюлық негізіне қарап, шприцтің бір бөлігінде қанша бірлік инсулин бар екенін
есептеңіз.
5. Ұзақ уақытқа әсер ететін инсулин флаконын 3-5 минуттай екі алақан арасында
ысқылаңыз. Ерітінді бір қалыпты лайлы болуы керек (сілкуге болмайды!). Қысқа уақытқа
әсер ететін инсулин мөлдір, оны араластырудың қажеті жоқ.
6. Флакондағы инсулинді су моншасында 36-370С температурасына дейін жылытыңыз.
7. Ораудағы инсулин шприцін алыңыз. Ораудың сақталу мерзімін және
саңылаусыздығын тексеріңіз. Орауды ашып, шприцті құрастырыңыз.
8. Флаконның металды қақпағын пинцетпен ашыңыз.
9. Флаконның резеңке тығынын тері антисептигіне суландырған мақта шаригімен екі рет
тазартыңыз. Флаконды шетке қарай қойыңыз, тері антисептигі кепкенше күтіңіз.
10. Инсулин шприцін қолға алып, шприцтің поршенін тартыңыз, қанша бірлік инсулин
сорып алу қажеттілігін. Шприцке ауа сорып алыңыз. Ауаның мөлшері, енгізілетін
инсулиннің дозасына тең келуі тиіс.
11. Шприцке сорып алынған ауаны флакондағы инсулинге енгізіңіз.
12. Науқасты жатуын немесе отыруын сұраңыз.

18. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 18-ші беті
13. Инъекция жасайтын жерді тізбектілікпен тері антисептигіне суландырған екі мақта
шариктерімен тазартыңыз, алдымен үлкен көлемді, сосын тура инъекция жасайтын
орынды. Терісі кебуі керек.
14. Шприцтен қалпақты алыңыз, оны енгізер алдында ауаны шығарыңыз және
инсулиннің мөлшерін қажетті дозаға дейін жеткізіңіз.
15. Оң қолыңызға шприцті алыңыз.
16. Сол қолдың І және ІІ саусақтарымен терінің тазартылған учаскесін үш бұрышты
қыртысы негізі төмен қараған жағынан жиыстырыңыз.
17. Тері асты майлы қабаты ортасына 30-450 бұрышпен үш бұрыш қыртысы негізіне,
иненің қиығын жоғары қаратып ұстап иненің ұзындығына жылдам қозғалыспен енгізіңіз.
18. Сол қолды босатып, қыртысты жіберіңіз.
19. Инсулинді жаймен еңгізіңіз, ине қан тамырларына түспегенін тексеріңіз.
20. Жылдам қозғалыспен инені шығарыңыз, құрғақ залалсыздандырылған мақта
шаригін инъекция жасаған жерге қойыңыз.
21. Науқасты тамақтандырыңыз.
22. Қолғапты шешіңіз.
23. Қолданылған шприцті, мақта шариктерін, қолғапты қауіпсіз жинауға және жоюға
арналған контейнерге салыңыз.
24. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
3. Строфантин және коргликон ерітінділерін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша
орындау іс - әрекеттері.
Мақсаты: емдік-дәрілік ерітіндіні қанға ағым екпінімен енгізу.
Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы.
Қарсы көрсетілімдері: дәрілік затқа аллергиялық реакция, болжаған инъекция
жасайтын жердің терісінің және тері шелмайының закымдануы, тесетін көк тамырдың
қабынуы (флебит).
Енгізілетін жерлері: шынтақ бүгілісінің, білектің, қолдың беткейлік, аяқтың сыртқы
беткейлік
Асқынулар: гематома (қан ісік), некроз (өлі еттену), флебит (көк тамырдың қабынуы),
тромбофлебит (көк тамырдың тромбозы және қабынуы), дәрлік затты қате енгізу, дәрілік және
ауалы эмболия (қан тамырдың эмболиямен тығындалуы), сепсис (микробтардың қанға тарап
кетуі), АҚТҚ, гепатит (бауырдың қабынуы), аллергиялық реакциялар, анафилактикалық шок.

19. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 19-ші беті
Дайындаңыз: залалсыздандырылған: Көлемі 10-20 мл бір рет қолданылатын шприцті (иненің
ұзындығы 40 мм), лотокті, салфеткаларды, мақта шариктерін, тері антисептигін, ампулада
дәрілік ерітіндіні- строфантин 0,025% - 0,25 мг (1 мл) немесе коргликон 0,06% - 1 мл,10-20 мл
- 5%, 20%, 40% глюкоза ерітіндісі немесе изотониялық ерітінді (Na Cl), резеңке қолғапты,
клеенкалы валикті, резеңке бұрауды (венозды манжетаны), зарарсыздандыру ерітіндісіндегі
пинцетті, шокқа қарсы арналған жиынтықты, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған
контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз. Дәрілік
ерітінді туралы қажетті мәліметті беріңіз.
2. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз, тері антисептигімен өңдеңіз, демперде
мен қолғапты киіңіз.
3. Орауды ашып, шприцті құрастырыңыз (стандартты қара).
4. Ампуладан дәрілік ерітіндіні сорып алыңыз (хлорид кальций 10% – 10мл)(стандартты
қара).
5. Науқасты отырғызыңыз немесе кушеткаға жатқызыңыз.
6. Науқастың шынтақ астына клеенкалы валикті (жастықшаны) орналастырыңыз (шынтақ
буынында қолды максимальды жазу үшін).
7. Резеңке бұрауды (венозды манжетаны) иықтың ортаңғы бөлігіне салфетканың немесе
ішкі киімінің үстінен байлаңыз.
8. Бұрауды былай байлаңыз: оның бос ұштары жоғары қарай бағытталған болады, ал
ілгегі төмен, қаржілік артериясында тамыр соғуы өзгермеуі керек.
9. Науқастың жұдырығын бірнеше рет қысуын және ашуын, сосын оның қысуын (қанды
көк тамырға қарай айдау үшін) сұраңыз.
10. Науқастың білегін қол ұшынан, шынтақ бүгілісіне қарай бағыттап уқалаңыз, қолдың
ұшымен сәл ғана шапалакпен шынтақ шұңқыры аймағын ұрыңыз (көк тамырдың
толуын күшейту үшін).
11. Көк тамырды зерттеңіз. Қолмен сипалап, ең көп толған көк тамырды табыңыз.
12. Қолғапты тері антисептигімен тазартыңыз.
13. Тері антисептигімен суландырған мақта шариктерімен екі рет тазартыңыз, үшінші
мақта шаригін сол қолдың IV және V саусақтар арасына салыңыз.
14. Оң қолға шприцті алып: II саусақпен – иненің канюлясын, V саусақпен – шприцтің
поршенін, III, IV, І – саусақтармен цилиндрді ұстаңыз.
15. Шприцте ауаның жоқтығын тексеріңіз.
16. Сол қолдың үлкен саусағымен шынтақтың бүгілген аймағының терісін біраз қозғалтып,
шетіне қарай тартыңыз, көк тамырды бекітуге және қолдағы шприцтің қалпын ауыстырмай
отыра, иненің қиығын жоғары қаратып ұстап, көк тамырға қатарластыра ұстап, көк тамырды
тесіңіз, сосын абайлап иненің үштен бір ұзындығын «қуысқа» түскенін сезгенше көк тамырға
енгізіңіз.
17. Поршенді өзіңізге қарай тартқанда шприцте қан көрінуі керек, иненің көк тамырда
екеніне көзіңізді жеткізіңіз.
18. Сол қолмен бұраудың бір бос шетін тартып шешіңіз, науқастан жұдырықты ашуын
сұраңыз.
19. Ине көк тамырда екеніне қайтадан көзіңізді жеткізіңіз.
20. Шприцтің қалпын өзгертпей отыра, сол қолдың бірінші саусағымен поршенді басып,
шприцтің поршенін тірелгенге дейін жібермей, жайымен, баяу 5-6 минут ішінде дәрілік
ерітіндіні көк тамырға енгізіңіз.

20. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 20-ші беті
21. Залалсыздандырылған, спирттелген 3-ші мақта шаригін тесілген жерге басып, инені
шығарыңыз.
22. Тесілген жерді тері антисептигімен суландырған мақта шаригімен 3-5 минуттай басып,
науқастан қан толық тоқтағанға дейін шынтақ бүгілісінен қолын бүгуін сұраңыз.
23. Мақта шаригін контейнерге салыңыз.
24. Шприцті инесімен, иненің қалпағын кигізбей қолғапты арнайы контейнерге салыңыз.
25. Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
Ескерту: - арнайы венозды манжетканы қолданғанда ондағы клапанды тарс еткізіп
ілгешегін жабады және венозды қанағым тоқтағанға дейін оның бос шетін тартады.
- Науқастың жалпы жағдайын және жүрек қан тамыр жағдайларын тексеріп, барып
қолданады.
- Жүрек гликозидтерінің токсикалық әсері нәтижесінде ас қорту жүйесінің, орталық
жүйке жүйесінің қызметі бұзылуы мүмкін. Сонымен қатар көрудің нашарлауы, жүрек ритмі
және өткізгіштігі бұзылуы мүмкін.
- Строфантин және коргликон қатаң дәрігердің тағайындауымен жіберіледі. Жүрек
гликозидтерін енгізген кезде науқастың жалпы жағдайын, жүрек- қан тамыр қызметін
бақылау қажет.
Есте сақтаңыз: Жүрек гликозидтерін бір уақытта диуретиктермен (гипотиазид, диакарб,
фуросемид) тағайындау калий жоғалтуға әкеледі. Бұл аритмиямен сипатталатын
гликозидты интоксикацияға әкеледі.
4. Гепарин ерітіндісін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау
іс - әрекеттері.
Мақсаты: емдік – тері асты майлы тіндерге дәрілік ерітіндіні енгізу, жергілікті
жансыздандыру.
Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы.
Қарсы көрсетілімдері: дәрілерге аллергиялық реакцияның болуы, инъекция жасайтын
жерде терінің және тері асты майлы тіндердің зақымдануы.

21. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 21-ші беті
Асқынулар: жергілікті қабыну процесі (инфильтрат), дәрілерді қателесіп енгізу,
вирустік гепатит, АҚТҚ, аллергиялық реакция, анафилактикалық шок, сепсис.
Енгізілетін жерлері: иықтың сыртқы бетінің жоғары бөлігі, санның алдыңғы бетінің
ортаңғы бөлігі, іш перделік беттің алды, жауырын асты аймағы.
Дайындаңыз: залалсыздандырылған: сыйымдылығы 1-2 мл бір рет қолданылатын
шприцті, ұзындығы 20 мм инені, мақта шариктерін, қолғапты, дәрігер тағайындаған гепарин
ерітіндісін флаконда 1 мл 5000 Ед, тері антисептигі, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған
контейнерді.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз, дәрілік ерітінді туралы
қажетті мәліметті хабарлаңыз.
2. Гигиеналық деңгейде қолды тазартып, қолыңызды тері антисептиктерімен
өңдеңіз, қолғапты киіңіз.
3. Бір рет қолданылатын орауды ашып, шприцті құрастырыңыз (стандартты
қараңыз).
4. Шприцке дәрілік ерітіндіні сорып алыңыз (стандартты қараңыз).
5. Науқасты отырғыңыз немесе жатқызыңыз.
6. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.
7. Тері антисептиктермен суландырған екі мақта шаригімен инъекция жасайтын
жерді реттілікпен тазартыңыз: ең алғаш үлкен көлемді, сосын тұп-тура инъекция жасайтын
жерді. (мақта шариктерін контейнерге салыңыз).
8. Сол қолдың ІV-V саусақтар арасына тері антисептигімен суландырған үшінші
мақта шаригін салыңыз.
9. Оң қолға шприцті алыңыз: оң қолдың ІІ саусағымен иненің канюлясынан, V
саусақпен – шприцттің поршенінен, ІІІ, ІV, І саусақтармен цилиндрден ұстаңыз.
10. Инъекция жасайтын жердің терісін сол қолдың І және ІІ саусақтармен үшкілдің
негізі төмен қараған үш бұрышты түрдегі қыртысты жинаңыз.
11. Тері қыртысының негізіне инені 450С бұрышпен ұстап, иненің ұзындығын 2/3
тереңдікке енгізіңіз, қолдың сұқ саусағымен иненің канюлясынан ұстаңыз.
12. Сол қолды поршенге ауыстырып (бір қолдан екінші қолға шприцті
ауыстырмаңыз), І және ІІ саусақтармен цилиндрдің жиегін қамтып ұстап, саусақпен поршенді
басып, дәрілік ерітіндіні енгізіңіз.
13. Тері антисептигімен суландырған мақта шаригін инъекция жасаған жерге
қойыңыз.
14. Иненің канюлясынан ұстап отырып, жылдам қимылмен шығарыңыз.
15. Теріден мақта шаригін алмай, инъекция жасалған жерді жеңіл уқалаңыз.
16. Инеге қалпағын кигізбей шприцті, мақта шариктерін және қолғапты қауіпсіз
жоюға арналған контейнерге салыңыз.
17. Қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
18. Науқастың хал-жағдайын сұраңыз.
- Ем шара жасалғаны туралы арнайы қағазға белгі қояды. Қажет жағдайда дәрігердің
нұсқауы бойынша гепариннің антагонисты 1% протамин сульфаты 5 мл күре тамырға,
дицинон 1-2 мл бұлшық етке, тамырға жіберіледі.

22. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 22-ші беті
-
Есте сақтаңыз!
1. Гепаринмен емдеу коагулограмма (қан анализі, негізгі көрсеткіш- қанның ұю
уақыты) бақылуымен жүзеге асады, дәрігердің қатаң тағайындауымен 7 күннен
аспайды.
2. Геморрагиялық асқынулардың алдын алу үшін науқасты бақылау қажет.
3. Күнде жалпы зәр анализін тексеріп, зәрдің түсін бақылау қажет.
7.Анафилактикалық шок кезіндегі көмек
Іс- әрекеттер:
Есте сақтаңыз! Шоктың белгілері көрінген жағдайда:
 Емделушіні жатқызу, дәрігерге айту.
 Егу жасаған жерінен жоғары резеңке бұрауды байлау және мұзды мұйық қою.
 Тері астына 0,5 мл 0,1% адреналин ерітіндісін енгізу және сол мөлшерде егу жасаған
жеріне енгізу.

23. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 23-ші беті
 Емделушіге маска арқылы ылғалданған оттегіні беру
 Дәрігердің нұсқауымен жүрек-тамыр және тыныс алу дәрілерді енгізуге дайындау:
кордиамин, кофеин, мезатон, эуфиллин.
 Полиглюкинді тамшылап енгізу үшін тамшылау жүйесін құрастыру.
Анафилактикалық шок кезіндегі көмек
Көрсетілімі: аллергеннің ағзаға енуін тоқтату, өмірлік маңызды
мүшелердің қызметін қалпына келтіру.
Міндетті шарттар: тәулік бойы пациентті бақылау (рецидив қаупі);
р/с Мейірбикелік көмек жоспары Негізделуі
1 Пациент жағдайының ауырлығын бағалау және
дәрігерді шақыруды қамтамасыз ету
2 Аллергеннің енуін тоқтату (инені күре тамырда
қалдыру, егер аллерген күре тамырға егілген болса)
Иньекция орнынан жоғары
бұрау (егер күре тамырға
егілген болса) салу
3 Науқасты жатқызу және тілді фиксациялау: басын
бір шетке бұру, төменгі жақты алдына тартып, тіс
протездерін алып тастау, төсектің аяқ жағын көтеру
Асфиксияның алдын алу үшін,
бас ми қан айналымын
жақсарту және жүрекке
қанның келуін күшейту үшін
4 Дәрігердің тағайындауы бойынша: 0,5мл 1%
адреналин ерітіндісін 5 мл физ.ерітіндісімен күре
тамырға жіберу
Қан тамырларын тарылту,
аллергеннің қанға сорылуын
баяулату үшін
5. Иньекция орнына мұзды мұйық қою Тамырларды тарылту,
аллергеннің қанға сорылуын
баяулату үшін
6 Таза ауамен қамтамасыз ету. Ылғалды оттегі беру Ұлпалардың оксигенациясын
жақсарту үшін
7 Қажет заттарды құрал-саймандарды дайындау:
-күре тамырға егу үшін жүйені, шприцтерді;
-өкпенің жасанды вентиляциясы аппаратын, кеңірдек
интубациясына қажет заттарды;
-дәрілік препараттарды.
Аллергиялық реакция- ны басу
үшін, жүрек қызметін
қалыптастыру үшін, қан
қысымын көтеру, жоғары
тыныс жолдары шырышты
қабықтарының ісінуін тоқтату
және болуы мүмкін
асқынулардың алдын алу үшін
8 Дәрігердің тағайындауы бойынша:
-тері астына 0,5-1мл 0,1% адреналин ерітінді- сін
аллерген енгізген жерге егу және тамшылап жіберу
Қажет жағдайда әр 10-15
минут сайын адре-налин егуді
қайталау
9 Кортикостероидтарды парентеральды жіберу:
30-60 мг (150 мл-ге дейін) преднизалон немесе 150-
300мг гидрокортизон 10-15 мл 5% глюкоза
ерітіндісімен қоса
Аллергиялық реакцияны басу
үшін
10 Антигистаминдер (десенсибилизациялаушы)
заттарды егу;
1% супрастин 2,0-4,0 мл;
0,25 % пипольфен 2,0-4,0 мл;
Жоғары тыныс жолдары ның
шырышты қабық-тарының
ісінуін қайтару және
десенсибилиза-циялау

24. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 24-ші беті
1% димедрол 2,0-5мл парентеральды мақсатымен
11 Көрсетілімдеріне қарай тағайындалады: жүрек
гликозидтері - строфантин 0,05%-0,5 мл 10 мл
физиологиялық ерітіндімен қоса күре тамырға;
0,06 %-1мл коргликон 10мл физиологиялық
ерітіндімен күре тамырға өте жай;
зәр айдайтын дәрілер: лазикс (фуросемид) 40-60 мл
күре тамырға
Жүрек жетіспеушілігі
белгілері пайда бол-ғанда
12 2,4% эуфиллин 10,0 күре тамырға 10 мл
физиологиялық ерітіндімен қоса
Асфиксия және тұншығуда
13 Кордиамин 2,0; кофеин 2,0 Жүрек қызметін жақ-сарту
және қан қысы-мын көтеру
үшін
14 Реанимациялық шараларды жүргізу (жүректің жабық
массажы, жасанды тыныс)
Қажет жағдайда
15 Жандандыру бөліміне госпитализациялау
V Студенттердің өзіндік жұмысына әдістемелік бағдар беру – 10 мин.
Топты үш топшаға бөліп, орындау іс әрекеттерінің тапсырмаларын беру және
дағдыларды орындауға қажетті заттарды дайындауға нұсқау беру.
VI Тәжірибелік тапсырмаларды орындаудағы оқушылардың өзіндік жұмысы / 90 мин/
Тапсырма 1
Дәріні ампуладан, флаконнан алу алгоритмі. (10-15 мин.)
Тапсырма 2
Инсулинді есептеу, енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау іс -әрекеттері. (10-15
мин.)
Тапсырма 3.
Строфантин және коргликон ерітіндісін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау
іс - әрекеттері. (10-15 мин.)
Тапсырма 4.
Гепарин ерітіндісін енгізу ерекшеліктерін стандарт бойынша орындау іс -әрекеттері. (10-15
мин.)
Тапсырма 5.
Анафилактикалық шок кезінде науқасқа көмек көрсетуді манекенде орындау іс- әрекеті
(10-15 мин.)
Тапсырма 6.
Тест сұрақтарына жауап беру - 10мин
І нұсқа
1. Инсулин қандай гармон
А. ұйқы безі гармоны, көмір алмасуына әсер етеді
В. асқазанның гармоны
С. қәтерлі ісіктеді жою үшін қолданылатын гармон
Д. иммунитетті күшейтетін гармон
Е. бүйрек үсті безі гармоны
2. Инсулин қолданылады

25. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 25-ші беті
А. бауыр ауруларында
В. қантты диабетте
С. гастрит, асқазанның жара ауруы
Д. диспепсия, эзофагит
Е. бронхит, пневмония.
3. Гепаринді қолдану көрсетілімі
А. бронхит, плеврит
В. неврит, миозит
С. радикулит, остеохондроз
Д. тромбофлебит, миокард инфарктісі
Е. ревматизм, ревматоидный артрит
4. Строфантин көк тамырға енгізіледі
А. 10-20 мл - 5% - 40% глюкоза ерітіндісі мен
В. 5-10 мл – 2,4% эуфиллин ерітіндісі мен
С. 10 мл - 25% - магний сульфат ерітіндісі мен
Д. 1 мл – 0,06% - коргликон ерітіндісі мен
Е. 1 мл – 1% - димедрол ерітіндісі мен
5. Коргликоннің кері көрсеткіштері:
А. пневмония, бронхит
В. аритмия, экстрасистолия
С. бронх демікпесі
Д. гастрит, холецистит
Е. брадикардия, 2 жасқа дейінгі балаларға
6. Майлы эмболия дамиды:
А. майлы ерітінділерді к/т, б/е, т/а енгізгенде
Б. майлы ерітінділерді сыртқа қолданғанда
С. майлы ерітінділерді ингаляциялық жолмен енгізгенде
Д. майлы ерітінділерді клизма арқылы жібергенде
Е. майлы ерітінділерді құыстарға енгізгенде
7. Жүрек гликозидтері дегеніміз:
А. жүрек жетіспеушілігінде жүрек бұлшық еттеріне әсер ететін дәрі дәрмектер
В. тыныс жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
С. бүйрек жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
Д. қабынуға қарсы қолданылатын дәрі дәрмектер
Е. ми қызметін жақсартатын дәрі дәрмектер
8. Коргликон ерітіндісі шығарылады:
А. 0,06% - 1 мл
В. 0,05% - 1 мл
С. 0,04% - 1 мл
Д. 2,4% - 1 мл
Е. 1% - 1 мл
9. Инсулинді енгізгеннен кейін байқалатын асқынулар:
А. абсцесс, некроз
В. флебит, тромбофлебит
С. липодистрофия, гипогликемиялық кома
Д. жүйке сабауының зақымдалуы
Е. майлы эмболия

26. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 26-ші беті
10. Гепарин енгізіледі:
А. 1000 Б әр 6 сағатта
В. 2000 Б әр 4-6 сағ
С. 5000 Б әр 4-6 сағ
Д. 3000 Б әр 4-6 сағ
Е. 5000 Б әр 6-8 сағ
ІІ нұсқа
1. Инсулин егілетін орындар
А. Көк тамырға
В. Бұлшық етке
С. Көк тамырға және бұлшық етке
Д. Тері астына
Е. Тері ішіне
2. Гепариннің әсері
А. антикоагулянт, қанның уюына кедергі жасайды
В. қан кетуіне алып келеді
С. қан айналымды жақсартады
Д. қабынуға қарсы
Е. ми қызметін жақсартады
3. Жүрек гликозидтері дегеніміз:
А. жүрек жетіспеушілігінде жүрек бұлшық еттеріне әсер ететін дәрі дәрмектер
В. тыныс жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
С. бүйрек жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
Д. қабынуға қарсы қолданылатын дәрі дәрмектер
Е. ми қызметін жақсартатын дәрі дәрмектер
4. Коргликон ерітіндісі шығарылады:
А. 0,06% - 1 мл
В. 0,05% - 1 мл
С. 0,04% - 1 мл
Д. 2,4% - 1 мл
Е. 1% - 1 мл
5. Майлы эмболия дамиды:
А. майлы ерітінділерді к/т, б/е, т/а енгізгенде
Б. майлы ерітінділерді сыртқа қолданғанда
С. майлы ерітінділерді ингаляциялық жолмен енгізгенде
Д. майлы ерітінділерді клизма арқылы жібергенде
Е. майлы ерітінділерді құыстарға енгізгенде
6. Дәрілік ерітінділерді қәтелесіп жіберілгенде
А. 40% - глюкоза ерітіндісі жіберіледі
В. 0,9% - натрий хлорид ерітіндісі жіберіледі
С. 2,4% - эуфиллин ерітіндісі жіберіледі
Д. 0,5% - новокаин ерітіндісі жіберіледі
Е. 0,025% - строфантин ерітіндісі жіберіледі
7. Жүрек гликозидтеріне жатады:
А. эуфиллин
Б. гепарин
С. инсулин

27. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 27-ші беті
Д. бициллин
Е. строфантин, коргликон
8. Гепарин енгізіледі:
А. 1000 Б әр 6 сағатта
В. 2000 Б әр 4-6 сағ
С. 5000 Б әр 4-6 сағ
Д. 3000 Б әр 4-6 сағ
Е. 5000 Б әр 6-8 сағ
9. Строфантин шығарылады:
А. 0,05% - 0,06% - 1 мл
В. 0,03% - 0,025% - 1 мл
С. 0,05% - 0,1% - 1 мл
Д. 0,05% - 0,025% - 1 мл
Е. 0,1% - 0,02% - 1 мл
10. Инсулинді енгізгеннен кейін байқалатын асқынулар:
А. абсцесс, некроз
В. флебит, тромбофлебит
С. липодистрофия, гипогликемиялық кома
Д. жүйке сабауының зақымдалуы
Е. майлы эмболия
ІІІ – нұсқа
1. Инсулинді енгізгеннен кейін байқалатын асқынулар:
А. абсцесс, некроз
В. флебит, тромбофлебит
С. липодистрофия, гипогликемиялық кома
Д. жүйке сабауының зақымдалуы
Е. майлы эмболия
2. Гепарин енгізіледі:
А. 1000 Б әр 6 сағатта
В. 2000 Б әр 4-6 сағ
С. 5000 Б әр 4-6 сағ
Д. 3000 Б әр 4-6 сағ
Е. 5000 Б әр 6-8 сағ
3. Строфантин шығарылады:
А. 0,05% - 0,06% - 1 мл
В. 0,03% - 0,025% - 1 мл
С. 0,05% - 0,1% - 1 мл
Д. 0,05% - 0,025% - 1 мл
Е. 0,1% - 0,02% - 1 мл
4. Коргликонның кері әсері:
А. жөтел, қақырық тастау
В. қызуы көтерілуі
С. қалтырау, суық тер
Д. диарея, көрудің нашарлауы
Е. ұйқысыздық
5. Инсулин қандай гармон
А. ұйқы безі гармоны, көмір алмасуына әсер етеді
В. асқазанның гармоны

28. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 28-ші беті
С. қәтерлі ісіктеді жою үшін қолданылатын гармон
Д. иммунитетті күшейтетін гармон
Е. бүйрек үсті безі гармоны
6. Инсулин қолданылады
А. бауыр ауруларында
В. қантты диабетте
С. гастрит, асқазанның жара ауруы
Д. диспепсия, эзофагит
Е. бронхит, пневмония.
7. Инсулин егілетін орындар
А. Көк тамырға
В. Бұлшық етке
С. Көк тамырға және бұлшық етке
Д. Тері астына
Е. Тері ішіне
8. Гепариннің әсері
А. антикоагулянт, қанның уюына кедергі жасайды
В. қан кетуіне алып келеді
С. қан айналымды жақсартады
Д. қабынуға қарсы
Е. ми қызметін жақсартады
9. Жүрек гликозидтері дегеніміз:
А. жүрек жетіспеушілігінде жүрек бұлшық еттеріне әсер ететін дәрі дәрмектер
В. тыныс жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
С. бүйрек жетіспеушілігінде қолданылатын дәрі дәрмектер
Д. қабынуға қарсы қолданылатын дәрі дәрмектер
Е. ми қызметін жақсартатын дәрі дәрмектер
10. Дәрілік ерітінділерді қәтелесіп жіберілгенде
А. 40% - глюкоза ерітіндісі жіберіледі
В. 0,9% - натрий хлорид ерітіндісі жіберіледі
С. 2,4% - эуфиллин ерітіндісі жіберіледі
Д. 0,5% - новокаин ерітіндісі жіберіледі
Е. 0,025% - строфантин ерітіндісі жіберіледі

29. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 29-ші беті
Эталон жауаптары :
І - нұсқа ІІ – нұсқа
1 – А 1 – Д
2 – В 2 – А
3 – Д 3 – А
4 – А 4 – А
5 – Е 5 – А
6 – А 6 – В
7 – А 7 – Е
8 – А 8 – С
9 – С 9 – Д
10 – С 10 – С
ІІІ - нұсқа
1 – С 6 – В
2 – С 7 - Д
3 – Д 8 - А
4 – Д 9 - А
5 – А 10 – В

30. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 30-ші беті
Тапсырма 5
Интерактивті тақтада тапсырмаларды орындау – (10-15мин.)
Тапсырма - 1 Тінтуір көмегімен “А” тізіміне кіретін дәрілерді таңдап
сейфке жіберіңіз
омнопон
эуфиллин
дибазол
стрихнин
промедол
строфантин кокаин
атропин
викасол
бициллин
Тапсырма -1. Тінтуір көмегімен “А” тізіміне кіретін дәрілерді таңдап
сейфке жіберіңіз.
эуфиллин
дибазол
викасол
бициллин
стрихнин промедол
омнопон
строфантин
кокаин
атропин

31. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 31-ші беті
1. Дәрілерді парентеральді енгізу әдісіне: тері ішіне, бұлшық етке,
күре тамырға, қынапқа енгізу жатады
жоқиә
3. Дәрілерді энтеральді енгізу жолдарына ауыз арқылы, тіл асты,
тік ішек арқылы енгізу жатады.
4. Дәрілерді күнде жаздырып алу қажет.
10. “А” тізіміне улы, есірткі дәрілер кіреді.
5. Улы, есірткілік дәрілерге талап ету құжатын бөлек бланкіге, 3 данадан
латын тілінде жазады.
6. Дәріханада жасалған сыртқы қолдануға арналған дәрілер ақ түсті
болуы керек.
7. Дәрілердің этикеткаларында дәрілердің атауы, мөлшері, даярлау мерзімі,
болуы мүмкін кері әсерлері көрсетіледі.
8. Қатты түрдегі дәрілік формаларға таблетка, драже, ұнтақтар жатады.
9. Сұйық түрдегі дәрілік формаларға ерітінділер, эмульсиялар,
суспензиялар, ембалауыздар жатады.
2. Дәрілер бүріккен жолмен тыныс жолдары арқылы енгізіледі.
12. Люминал, атропин “В” тізіміне кіреді.
11. Омнопон, промедол “А” тізіміне кіреді.
Тапсырма-2 Берілген анықтамаларға cәйкес “иә” немесе “жоқ” белгісін
қойыңыз
1. Дәрілерді парентеральді енгізу әдісіне: тері ішіне, бұлшық етке,
күре тамырға, қынапқа енгізу жатады
+
+
жоқ
+
+
+
иә
+
+
+
+
+
+
3. Дәрілерді энтеральді енгізу жолдарына ауыз арқылы, тіл асты,
тік ішек арқылы енгізу жатады.
4. Дәрілерді күнде жаздырып алу қажет.
10. “А” тізіміне улы, есірткі дәрілер кіреді.
5. Улы, есірткілік дәрілерге талап ету құжатын бөлек бланкіге, 3 данадан
латын тілінде жазады.
6. Дәріханада жасалған сыртқы қолдануға арналған дәрілер ақ түсті
болуы керек.
7. Дәрілердің этикеткаларында дәрілердің атауы, мөлшері, даярлау мерзімі,
болуы мүмкін кері әсерлері көрсетіледі.
8. Қатты түрдегі дәрілік формаларға таблетка, драже, ұнтақтар жатады.
9. Сұйық түрдегі дәрілік формаларға ерітінділер, эмульсиялар,
суспензиялар, ембалауыздар жатады.
2. Дәрілер бүріккен жолмен тыныс жолдары арқылы енгізіледі.
+12. Люминал, атропин “В” тізіміне кіреді.
11. Омнопон, промедол “А” тізіміне кіреді.
Тапсырма-2 Берілген анықтамаларға сәйкес “иә” немесе “жоқ” белгісін
қойыңыз

32. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 32-ші беті
Тапсырма - 4 Тінтуір көмегімен төмендегі жауаптардан пайдаланып
ұяшықтарды толтырыңыз
Сұйық түрдегі
дәрілік формалар
микстура
экстракт ерітінді линимент эмульсия қайнатпа
суспензиятұндырмапаста
ұнтақ
ембалауыз
драже
Тапсырма - 4 Тінтуір көмегімен төмендегі жауаптардан пайдаланып
ұяшықтарды толтырыңыз
Сұйық түрдегі
дәрілік формалар
микстура
экстракт
ерітінді
линимент
қайнатпа
эмульсия
тұндырма
суспензия
паста
ұнтақ
ембалауыз
драже

33. Тәжірибелік сабаққа
арналған әдістемелік өңдеу
ӘӨ-05.1.7-07.8
15- нұсқа
38 беттің 33-ші беті
Тапсырма - 5 Тінтуір көмегімен төмендегі жауаптардан пайдаланып
ұяшықтарды толтырыңыз
Жұмсақ
түрдегі дәрілік
формалар
Қатты
түрдегі дәрілік
формалар
таблетка эмульсия
линимент тұндырма
ұнтақ
ембалауыз паста
майлар
дражемикстура
экстракт
суспензия
Тапсырма - 5 Тінтуір көмегімен төмендегі жауаптардан пайдаланып
ұяшықтарды толтырыңыз
ұнтақ ембалауыз
Жұмсақ
түрдегі дәрілік
формалар
Қатты
түрдегі дәрілік
формалар
драже
таблетка
майлар
паста
эмульсия
линимент тұндырма
микстура
экстракт
суспензия