2. PENDEKATAN = APPROACH
Jalan yang diambil - A way to
Means of reaching
A way of considering/dealing with
e.g. a problem: a new approach
3. PENGENALAN
Pendekatan dalam Pendidikan Moral telah
diperkenalkan sejak 1960an.
Digunakan secara meluas di seluruh dunia.
Sesuai jika diubahsuaikan mengikut
konteks budaya negara kita.
Menggabung beberapa pendekatan dan
menggunakan pendekatan Pendidikan
Moral secara eklektik.
5. GABUNGAN PENDEKATAN
Pendekatanmemberi beberapa alternatif
dalam pengajaran dan pembelajaran
Pendidikan Moral yang seharusnya
merangkumi ketiga-tiga dimensi
1. penaakulan/pemikiran moral, - kognitif
2. perasaan/emosi moral dan - afektif
3. perlakuan/ tindakan moral. - psikomotor
6. SATU MALAYSIA
• NILAI-NILAI 1 MALAYSIA
• Terdapat lapan nilai yang diterapkan dalam
konsep ‘1 Malaysia’. Nilai-nilai murni ini
diharap dapat menyatu padukan rakyat
Malaysia dengan fikiran dan tindakan yang
menjurus kepada satu matlamat iaitu untuk
negara.
• 1. Budaya kecemerlangan
2. Ketabahan
3. Rendah hati
4. Penerimaan
5. Kesetiaan
6. Meritokrasi
7. Pendidikan
8. Integriti
7. PENDEKATAN YANG DICADANGKAN
1. Pendekatan Penyiasatan Sosial
2. Pembelajaran Koperatif
3. Pemupukan Nilai
4. Analisis Nilai
5. Penyayang/ Kepedulian (Caring)
6. Penjelasan Nilai
7. Berasaskan Kemahiran
8. Perkembangan Kognitif
9. Refleksi Kendiri
8. • Pendekatan ini membantu murid melibatkan
diri secara aktif sebagai anggota masyarakat.
Melalui pendekatan ini, rasa prihatin dan
bertanggungjawab terhadap sesuatu isu
menjadi lebih mudah untuk diutarakan kerana
murid akan merasakan dirinya berada dalam
situasi tersebut.
9. Matlamat
Pendekatan penyiasatan sosial bermatlamat ;
(a) membolehkan murid berinteraksi dengan
orang lain,
(b) Menggalakkan murid menyiasat suasana
sosial yang baru
10. Cara Pelaksanaan
(a) Penyiasatan terbuka – mengembangkan interaksi
murid dan guru;meningkatkan peluang murid
berinteraksi dengan murid lain dan juga orang dewasa.
Murid juga menyiasat interaksi sosial dalam suasana
baru serta menyelesaikan masalah sosial yang
dihadapi,
(b) Penyiasatan terbimbing oleh guru – menyiasat
aktiviti atau situasi sosial yang baru, meransang
interaksi dengan orang yang belum dikenali dan dalam
situasi yang baru untuk menyesuaikan diri serta
menyelesaikan masalah.
11. • Antara teknik P&P yang sesuai digunakan
adalah seperti projek, khidmat sosial, lawatan,
kajian tindakan dan aktiviti yang melibatkan
pembelajaran berasaskan pengalaman.
12. • Pendekatan pembelajaran secara koperatif
akan mewujudkan suasana pembelajaran yang
saling pengantungan positif di mana pelajar
akan bekerja dan belajar bersama-sama untuk
mencapai sesuatu matlamat yang tertentu.
13. Ciri-ciri Pembelajaran Koperatif
• Pembelajaran koperatif mempunyai ciri-ciri
yang tertentu yang membezakan daripada
aktiviti di mana murid berkumpul untuk
melakukan sesuatu aktiviti seperti yang
digambarkan dalam jadual yang berikut:
14. Pembelajaran Berkumpulan Pembelajaran Berkumpulan Secara
Secara Koperatif Tradisional
Saling pengantungan positif Tidak saling pengantungan positif
Akauntabiliti individu Tidak ada akauntabiliti individu
Kumpulan yang heterogenous Kumpulan yang homogenoues
Bersama-sama memimpin Seorang pemimpin sahaja yang
Bersama-sama dilantik
bertanggungjawab Bertanggungjawab terhadap diri
Penekanan kepada tugas dan sahaja
proses Penekanan kepada tugas
Kemahiran sosial diajar secara Kemahiran sosial diajar secara
langsung implisit dan
Guru memerhati dan kadang kala diketepikan
membimbing Guru tidak mementingkan fungsi
Kumpulan menilai kumpulan
keberkesanan kendiri Tidak ada proses berkumpulan
15. • Pendekatan pembelajaran secara kooperatif dapat
mewujudkan kepekaan terhadap perasaaan dan
pandangan ahli kumpulan lain dan seterusnya
kesefahaman dan saling hormat antara satu sama
lain untuk kebaikan bersama.
• Segala konflik yang dihadapi oleh kumpulan juga
akan dapat ditangani secara bekerjasama dan
bertanggungjawab bersama untuk memastikan
bahawa kumpulan berjaya.
• Pendekatan ini amat digalakkan dalam pengajaran
dan pembelajaran pendidikan moral.
16. • Fokus utama dalam pemupukan nilai ialah
menanamkan set nilai budaya masyarakat ke
dalam diri individu supaya menjamin
kesinambungan budaya masyarakat tersebut.
Set nilai ini dianggap sebagai standard tingkah
laku moral yang patut diamalkan dalam
kehidupan harian, sama ada secara peribadi
atau dalam hubungannya dengan orang lain.
17. Cara Pelaksanaan
Pendekatan pemupukan nilai boleh dilaksanakan melalui
cara yang berikut:
(a) Melalui contoh teladan daripada tokoh-tokoh
tempatan, negara dan luar negeri.
(b) Pengukuhan perlakuan positif kepada tingkah laku
yang baik dan dendaan yang sesuai bila berlaku
nya tingkah laku negatif.
(c) Memberi keterangan serta memanipulasi keadaan
atau pengalaman yang dialami oleh pelajar supaya
mereka menerima dengan baik sesuatu nilai yang
dikehendaki.
18. • Pendekatan pemupukan nilai tidak boleh dikaitkan dengan
pendekatan indoktrinasi atau propaganda yang hanya
menekankan penerimaan sesuatu doktrin tanpa mengambil
kira pemikiran yang rasional. Pendekatan pemupukan nilai
memberi peluang kepada pelajar memahami, menganalisis
sesuatu nilai sebelum menerima and menghayati nilai
tersebut yang berlandaskann kepada prinsip moral.
Walaupun pendekatan ini mudah digunakan, ia lebih
cenderung kepada pemusatan guru dalam pengajaran dan
pembelajaran pendidikan moral. Oleh itu, guru perlu
menggunakan pendekatan lain yang memberi peluang yang
lebih kepada pelajar melibatkan secara aktif dalam
pengajaran dan pembelajaran pendidikan moral.
19. • Fokus utama pendekatan analisis nilai ialah
memberi kemahiran pemikiran yang logik dan
sistematik dalam penyelesaian sesuatu isu nilai
seperti isu berkaitan dengan polisi awam (seperti
keselamatan negara, dadah), hak individu dan
alam sekitar.
• Pendekatan ini memerlukan seseorang
mengumpul dan menimbangkan fakta yang
releven sebelum membuat sesuatu keputusan.
20. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan pendekatan analisis nilai ialah
seperti yang berikut.
(a) Kenal pasti dan menjelaskan soalan/isu nilai
(b) Mengumpul fakta/bukti untuk membuat
pertimbangan nilai
(c) Menilai fakta yang relevan dan membuat
keputusan tentatif
(d) Menguji keputusan tentatif dengan situasi yang
berbeza, meletakkan diri ke dalam situasi sebenar atau
berdasarkan kepada prinsip moral yang sejagat
21. • Pendekatan ini akan melibatkan pelajar secara
aktif dalam proses menganalisis nilai secara
objektif yang berasaskan kepada fakta yang
relevan. Oleh kerana pendekatan ini
menekankan kepada lebih kepada aspek kognitif
berbanding dengan aspek emosi/afektif dalam
proses analisis nilai, maka guru disarankan agar
juga menggunakan pendekatan lain dalam
pengajaran dan pembelajaran pendidikan moral.
22. • Pendekatan penyayang/kepedulian atau caring dalam
pendidikan moral berasaskan kepada kritikan
pendekatan yang memberi tumpuan kepada konsep
saling pergantungan dan prihatin dalam sesuatu
perhubungan dan pertalian dengan orang lain.
• Pendekatan penyayang ini bertujuan untuk mengekal
dan mengekuhkan amalan penyayang di dalam diri
sendiri dan sesiapa sahaja seorang individu itu
mempunyai perhubungan. Ini bermaksud bahawa
perkembangan penyayang seorang individu adalah
sesuatu yang dalaman.
23. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan pendekatan penyayang ialah
melalui empat aspek yang berikut.
(a) Modeling - tumpuan harus diberika kepada
perkembangan pelajar sebagai seorang yang
memberi sayang ( carer) dan menerima sayang (
cared for ). Melalui teladan, maka konsep
penyayang dapat ditunjukkan dalam tingkah laku
yang mereka boleh memerhati dan mengikuti.
24. (b) Dialog - diadakan dengan pelajar tentang
konsep penyayang dengan membimbing pelajar
membuat refleksi dan menganalisis perlakuan
dan reaksinya sebagai seorang yang dapat
memberi sayang (carer) dan perhubungannya
dengan orang yang memberikan sayang (cared
for).
25. (c) Amali - mengadakan amali dalam
menjalankan usaha penyayang bersama dengan
model dewasa seperti melibatkan dalam
khidmat sosial atau komuniti.
(d) Pengesahan - mengesah dan menggalakkan “
the best in others ” dalam perhubungan antara
individu.
26. • Pendekatan penyayang ini mengembangkan
tingkah laku moral yang mengekalkan
prihatin/penyayang dalam masyarakat dengan
cara caregiving bukan caretaking. Oleh
kerana pendekatan ini lebih mengutamakan
prinsip penyayang ( care) , maka guru
disarankan supaya menggabungkan pendekatan
yang mengembangkan prinsip keadilan dalam
pengajaran dan pembelajaran pendidian moral.
27. • Pendekatan penjelasan nilai membimbing
pelajar menyedari dan kenal pasti tentang
perasaan dan nilai peribadi dan orang lain
serta berkomunikasi secara terbuka nilainya
kepada orang lain.
• Pendekatan ini melibatkan penggunaan
pemikiran rasional dan kesedaran emosi diri
dan orang lain dalam pembentukan sesuatu
set nilai peribadinya.
28. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan pendekatan penjelasan nilai
merangkumi tiga proses menjelaskan nilai kendiri
seseorang individu seperti yang berikut:
a. Proses memilih:
(i) memilih secara bebas
(ii) dari pelbagai pilihan yang sedia ada
(iii) menimbangkan kesan-kesan ke atas setiap
pilihan
29. Cara Pelaksanaan
b. Proses menghargai
(i) mengharagi setiap keputusan yang telah
diambil
(ii) menyatakan secara terbuka
c. Proses bertindak
(i) bertindak ke atas keputusan yang telah
diambil
(ii) sentiasa mengamalkan nilai yang dipilih
secara berterusan dalam kehidupannya
30. • Dalam mengendalikan pendekatan penjelasan nilai,
guru berperanan sebagai seorang fasilitator atau
pembimbing. Guru perlu menerima segala keputusan
yang telah diambil oleh pelajar tanpa memihak kepada
mana-mana pelajar . Masalah akan timbul sekiranya
keputusan pelajar bertentangan dengan nilai murni
masyarakat Malaysia. Untuk mengatasi masalah ini,
guru perlu peka dan menggabungkan pendekatan ini
dengan pendekatan lain (seperti analisis nilai) supaya
lebih membimbing pelajar membuat keputusan yang
lebih menepati aspirasi masyarakat dan negara.
31. Pendekatan ini memberikan keutamaan
kepada proses sensitiviti beretika,
pertimbangan beretika, motivasi beretika dan
tindakan beretika.
32. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan pendekatan ini ialah
seperti yang berikut:
(a) Simulasi
(b) Perbincangan
(c) Sesi refleksi
(d) permainan
33. • Dalam menggunakan pendekatan ini, seorang guru
harus menerima pendapat pelajar dengan fikiran
terbuka dan membimbing mereka mempertingkatkan
tahap penaakulan moral mereka. Yang menjadikan
fokus dalam pendekatan ini ialah proses (struktur)
bukan keputusan
(kandungan)Penaakulan/pertimbangan.
• Oleh kerana pendekatan ini lebih memokuskan kepada
aspek kognitif moral, maka guru perlu menggunakan
pendekatan lain supaya aspek emosi moral dan
perlakuan moral diberikan penekanan yang setara.
34. Pendekatan perkembangan moral kognitif ini
bertujuan untuk membimbing seseorang
mengembangkan pertimbangan moral secara
peringkat iaitu
a. peringkat mematuhi peraturan moral kerana
takut hukuman oleh pihak yang berautoriti
b. peringkat berautonomi di mana keputusan
moral ialah berasaskan kepada prinsip moral
yang sejagat.
35. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan pendekatan perkembangan
moral kognitif ialah seperti yang berikut:
(a) Mengemukakan satu dilema moral dan soalan
probe untuk seseorang berfikir tentang
beberapa alternative dalam dilemma tersebut.
(b) Membuat pilihan moral dan memberi sebab ke
atas pilihan tersebut.
(c) Berdasarkan kepada sebab yang diberikan
tentukan peringkat pertimbangan moral
(d) Tambah soalan probe untuk meningkatkan
tahap pemikiran moral murid.
37. Pendekatan refleksi kendiri membolehkan
murid merenung, mereflek dan membuat
timbang tara tentang sikap serta perlakuan
sendiri samada diterima atau tidak dalam
masyarakat.
38. Cara Pelaksanaan
Cara melaksanakan ialah seperti yang berikut:
(a) Refleksi
(b) Simulasi
(c) Main peranan
(d) dsb
39. • Pendekatan refleksi kendiri ini penting untuk
murid mengenali dan membri peluang kepada
diri sendiri.
• Murid juga dapat menentukan nilai mereka
dalam mengenal pasti dan menyelesaikan
sesuatu masalah moral.
40. Pendekatan dalam pendidikan moral yang
dibentukkan adalah berasaskan kepada pelbagai
teori yang berkaitan dengan perkembangan
moral dan pembentukan sahsiahindividu.
Dengan menguasai pendekatan-pendekatan ini,
guru dapat memilih teknik pengajaran dan
pembelajaran yang sesuai untuk mengembang
ketiga-tiga aspek dalam pendidikan moral iaitu
pemikiran moral, perasaan moral dan amalan
moral. Selain daripada itu, seorang guru harus
mewujudkan satu suasana atau iklim moral
dalam pembelajaran dan pembelajaran
pendidian moral. Iklim atau suasana moral akan
wujud jika adanya amalan nilai-nilai murni di
