Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura

VIỆN KHOA HỌC ỨNG DỤNG HUTECH
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU TẠO CHẾ PHẨM
Nucleopolyhedrosis virus (NPV) ĐỂ PHÒNG TRỪ SÂU
KHOANG Spodoptera litura
Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Giảng viên hướng dẫn : TS. NGUYỄN THỊ HAI
Sinh viên thực hiện: HUỲNH THỊ NGỌC DIỆU
MSSV: 1411100016 Lớp: 14DSH01
TP. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2018.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH

Đồ án tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Đồ án tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu của chúng em dưới sự
hướng dẫn của tiến sĩ Nguyễn Thị Hai Viện Khoa Học Ứng Dụng HUTECH
của trường Đại học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh.
Những kết quả này hoàn toàn không sao chép từ các nghiên cứu khoa
học khác dưới bất kỳ hình thức nào.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm
Sinh viên thực hiện
Huỳnh Thị Ngọc Diệu

LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, chúng em xin gửi lời cảm ơn đến gia đình chúng em đã tạo
điều kiện cho chúng em học tập để chúng em có thành quả như ngày hôm nay.
Trong suốt khoảng thời gian học tại trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố
Hồ Chí Minh, chúng em đã được các thầy cô trong Viện Khoa Học Ứng Dụng
HUTECH đã hết lòng hướng dẫn và giúp đỡ chúng em trong quá trình học tập
tại trường, cũng như trong quá trình thực hiện đồ án. Chúng em xin chân thành
cám ơn đến Thầy Cô, nhờ có Thầy Cô đã trang bị kiến thức cho chúng em để
có thể thực hiện đồ án này. Chúng em cũng xin cảm ơn Thầy Cô trong phòng
thí nghiệm và các bạn cùng khóa đã quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện để
chúng em hoàn thành đồ án tốt nghiệp.
Đặc biệt, chúng em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Thị Hai đã
tận tình hướng dẫn, chỉ bảo chúng em trong suốt quá trình thực hiện đồ án.
Cuối cùng, chúng em xin cảm ơn các Thầy Cô trong hội đồng Phản Biện đã
dành thời gian đọc và nhận xét đồ án tốt nghiệp này. Chúng em xin gửi đến
Thầy Cô lời chúc sức khỏe trân trọng nhất.
Trong quá trình làm đồ án, do kinh nghiệm còn thiếu và kiến thức chưa
đầy đủ, nên có nhiều thiếu sót, mong các thầy cô bỏ qua.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm
Sinh viên thực hiện
Huỳnh Thị Ngọc Diệu

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU..........................................................................3
1.1. Giới thiệu về sâu khoang Spodoptera litura ...........................................................3
1.1.1 Đặc điểm hình thái .............................................................................................3
1.1.2 Đặc điểm sinh học và sinh thái ..........................................................................4
1.1.3 Mức độ gây hại....................................................................................................6
1.1.4 Biện pháp phòng trừ...........................................................................................6
1.2. Các nghiên cứu về phòng trừ sâu khoang………………………………………..7
1.2.1 Ngoài nước..........................................................................................................7
1.2.2 Trong nước..........................................................................................................8
1.3. Giới thiệu về Nucleopolyhedrosis virus (NPV).......................................................8
1.3.1 Giới thiệu chung .................................................................................................8
1.3.1.1 Đặc điểm hình thái ........................................................................................10
1.3.1.2 Cơ chế tác động của virus lên côn trùng ......................................................11
1.3.1.3 Hiệu lực diệt sâu............................................................................................14
1.3.1.4 Ưu nhược của NPV .......................................................................................15
1.3.2. Nghiên cứu sử dụng NPV để trừ sâu hại cây trồng .........................................16
1.3.2.1 Ngoài nước.....................................................................................................16
1.3.2.2 Trong nước.....................................................................................................19
1.3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình sản xuất NPV ........................................20
1.3.3.1 Nồng độ lây nhiễm.........................................................................................20
1.3.3.2 Tuổi sâu..........................................................................................................20
1.3.3.3 Thời gian thu hoạch sâu chết........................................................................21
1.3.4 Ảnh hưởng của các chất phụ gia đến hiệu lực diệt sâu của NPV .................21
1.3.5 Ảnh hưởng của các chất phụ gia và chất mang đến hiệu lực diệt sâu của
NPV ............................................................................................................................24
CHƢƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........26
2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ........................................................................26

2.2. Vật liệu ....................................................................................................................26
2.2.1 Nguyên liệu .......................................................................................................26
2.2.2 Dụng cụ.............................................................................................................26
2.2.3 Hóa chất ............................................................................................................26
2.3 Nội dung và phƣơng pháp nghiên cứu..................................................................27
2.3.1 Ảnh hƣởng của Acid boric đến hiệu lực diệt sâu của NPV..........................27
2.3.1.1 Chuẩn bị.........................................................................................................27
2.3.1.2 Tiến hành thí
nghiệm.....................................................................................30
2.3.2 Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu của NPV ............................32
2.3.2.1 Chuẩn bị.........................................................................................................32
2.3.2.2 Tiến hành thí nghiệm ....................................................................................34
2.3.3 Ảnh hƣởng của chất mang và chất phụ gia trong việc tạo chế phẩm.........35
2.3.3.1 Chuẩn bị.........................................................................................................36
2.3.3.2 Tiến hành thí nghiệm ....................................................................................38
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................................40
3.1 Ảnh hưởng của acid boric đến hiệu lực trừ sâu của NPV.....................................40
3.2 Ảnh hưởng của rỉ đường đến hiệu lực diệt sâu của NPV......................................41
3.3 Ảnh hưởng của chất mang đến hiệu lực diệt sâu của NPV...................................44
CHƢƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................47
4.1 Kết luận....................................................................................................................47
4.2 Kiến nghị..................................................................................................................47
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................48
A. TÀI LIỆU NƢỚC NGOÀI ......................................................................................48
B. TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT .........................................................................................52
C. TÀI LIỆU INTERNET............................................................................................52
PHỤ LỤC 1 ......................................................................................................................53
I. Ảnh hƣởng của acid boric đến hiệu lực diệt diệt sâu của NPV.............................53

II. Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt diệt sâu của NPV .............................54
III. Ảnh hƣởng của chất phụ gia và chất mang đến hiệu lực diệt sâu của NPV.....57
PHỤ LỤC 2 ......................................................................................................................61
I. Ảnh hƣởng của acid boric đến hiệu lực diệt diệt sâu của NPV.............................61
II. Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt diệt sâu của NPV .............................62
III. Ảnh hƣởng của chất phụ gia và chất mang đến hiệu lực diệt sâu của NPV.....63
PHỤ LỤC 3 ......................................................................................................................68
HÌNH ẢNH ....................................................................................................................68
Hình 1. Dịch ly tâm...................................................................................................68
Hình 2. Dịch đem đi ly tâm. .....................................................................................68
Hình 3. Pha dịch........................................................................................................68
Hình 4. Hộp thức ăn nhân tạo .................................................................................68
Hình 5. Cắt thức ăn thành 40 miếng………………………………………………69
Hình 6. Hộp nuôi sâu có thức ăn nhân tạo..............................................................69
Hình 7. Sâu tuổi 4......................................................................................................69
Hình 8. Phun dịch vào thức ăn nhân tạo. ...............................................................69
Hình 9. Gắp sâu vào thức ăn ……………………………………………………...70
Hình 10. Các hộp sâu……………………………....................................................70
Hình 12. Thể vùi virus..............................................................................................70
Hình 11. Buồng đếm. ................................................................................................70
Hình 13. Sâu ở các công thức...................................................................................71
Hình 14. Sâu chết do NPV........................................................................................72

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Các chế phẩm NPV đã đăng ký kiểm soát dịch hại ở nhiều nơi trên thế
giới.......................................................................................................................................9
Bảng 3.1. Ảnh hƣởng của acid boric bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV. ..40
Bảng 3.2 Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV. .....42
Bảng 3.3 Ảnh hƣởng của chất mang bổ sung đến số sâu chết do NPV ......................44
Bảng 3.4 Ảnh hƣởng của chất mang bổ sung đến hiệu lực sâu của NPV sau 8 ngày .
...........................................................................................................................................45

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1. Sâu khoang Spodoptera litura .........................................................................3
Hình 1.2 Ngài......................................................................................................................3
Hình 1.3. Vòng đời sâu khoang ........................................................................................5
Hình 1.4. Cơ chế tác động của Baculovirus ..................................................................11
Hình 1.5. Biểu hiện của sâu chết do NPV......................................................................12
Hình 1.6. Sự lây nhiễm của NPV lên sâu ký chủ ..........................................................13
Hình 1.7 Chu trình sống của virus côn trùng ...............................................................14
Hình 1.8. Rỉ đƣờng ..........................................................................................................24
Hình 2.1. Quy trình thử nghiệm ảnh hƣởng của acid boric đến hiệu lực diệt sâu của
NPV...................................................................................................................................27
Hình 2.2. Lấy sâu chết do NPV nghiền cùng với nƣớc cất, lọc và thu dịch thô.........28
Hình 2.3. Quy trình nuôi sâu phòng thí nghiệm...........................................................29
Hình 2.4. Thức ăn nhân tạo. ...........................................................................................30
Hình 2.5. Phun dịch và gắp sâu......................................................................................31
Hình 2.6 Quy trình thử nghiệm ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu của
NPV...................................................................................................................................32
Hình 2.7 Các hộp thức ăn đƣợc phun dịch và gắp sâu. ...............................................35
Hình 2.8. Quy trình thử nghiệm ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu của
NPV...................................................................................................................................36
Hình 3.1. Ảnh hƣởng của acid boric bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV ...41
Hình 3.2 Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV.......43

1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một nước sản xuất nông nghiệp, khí hậu nhiệt đới nóng ẩm
của Việt Nam thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng nhưng cũng rất thuận
lợi cho sự phát sinh, phát triển của sâu bệnh, cỏ dại gây hại mùa màng. Do vậy
việc sử dụng thuốc BVTV để phòng trừ sâu hại, dịch bệnh bảo vệ môi trường,
giữ vững an ninh lương thực quốc gia là một biện pháp quan trọng và chủ yếu.
Từ thập niên 70 đến thế kỷ 20, cùng với sự phát triển nhanh chóng của các
ngành khoa học, lĩnh vực hóa học và kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
(BVTV) đã có sự thay đổi rất mạnh mẽ: sự hiểu biết sâu hơn về phương thức
tác động của thuốc BVTV đã cho phép phát hiện ra nhiều hoạt chất mới có
phương thức tác động của BVTV đã cho phép phát hiện ra nhiều hoạt chất mới
có phương thức tác động khác trước, được sử dụng một cách hiệu quả và an
toàn trong ngành sản xuất nông nghiệp. Việc sử dụng thuốc trừ sâu quá mức
và bừa bãi trong thời gian dài dẫn đến một loạt vấn đề như: ô nhiễm môi
trường, mất đa dạng sinh học, phát triển quần thể sâu bệnh kháng thuốc, bùng
phát dịch hại thứ cấp, tăng đầu vào hóa chất và nguy hiểm độc hại do tích tụ
dư lượng thuốc trừ sâu trong chuỗi thức ăn (Armes et al. 1992; Kranthi et al.
2002).
Sâu khoang S. litura là loài sâu ăn tạp, gây hại trên nhiều loài cây trồng
(Matsuura and Naito 1997; Sahayaraj and Paulraj 1998). Các nghiên cứu cho
biết, sâu khoang đã kháng lại với nhiều loại thuốc trừ sâu hóa học dẫn đến sự
bùng phát thành dịch và sự thất bại của biện pháp quản lý loài sâu hại này
(Ahmad et al. 2007, Hong Tong et al, 2013). Để khắc phục tình trạng kháng
thuốc của sâu khoang, Nucleopolyhedrosis đã được sử dụng do khả năng gây
chết sâu cao nhưng lại an toàn đối với thiên địch và môi trường (Tohnishi et
al., 2005; Shaurub et al., 2014; Nasution et. al., 2015). SLNPV được chứng

2
minh có hiệu quả gây chết rất cao (Trang and Chaudhari, 2002; Kumari and
Sing, 2009; Nguyễn Thị Hai, Nguyễn Hoài Hương, 2015). Tuy nhiên tác nhân
sinh học nên NPV bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường. Vì vậy, việc
nghiên cứu để bảo quản virus, duy trì hiệu lực diệt sâu của virus là rất cần
thiết. Xuất phát từ yêu cầu trên, nhóm sinh viên tiến hành đề tài “Nghiên cứu
tạo chế phẩm Nucleopolyhedrosis virus NPV phù hợp để phòng trừ sâu
khoang Spodoptera litura”.
2.Mục đích nghiên cứu
Tìm ra chất bổ sung thích hợp để tạo chế phẩm NPV trừ sâu khoang
Spodoptera litura.
3.Mục tiêu nghiên cứu
Xác định ảnh hưởng của acid boric đến hiệu lực diệt sâu khoang của
NPV.
Xác định ảnh hưởng của rỉ đường đến hiệu lực diệt sâu khoang của
NPV.
Tìm ra loại chất mang và phụ gia phù hợp để tạo chế phẩm.
4.Nội dung nghiên cứu
Khảo sát ảnh hưởng cả acid boric đến hiệu lực diệt sâu của NPV.
Khảo sát ảnh hưởng của rỉ đường đến hiệu lực diệt sâu của NPV.
Khảo sát khả năng diệt sâu của các dạng chế phẩm.

3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Giới thiệu về sâu khoang Spodoptera litura
Tên khoa học: Spodoptera litura
Họ: Noctuidae
Bộ: Lepidoptera
1.1.1 Đặc điểm hình thái
Sâu khoang trưởng thành là loại ngài có màu xám hoặc nâu xám, cánh trước có
màu nâu vàng, có các vân ngang bạc trắng óng ánh, cánh sau màu hơi trắng.
Trứng hình bán cầu, mới đẻ màu vàng, sau màu tro tối xếp với nhau thành ổ, có
phủ một lớp lông màu vàng rơm.
Hình 1.1. Sâu khoang Spodoptera litura
(https://www.forestryimages.org/browse/detail.cfm?imgnum=1949066)
Hình 1.2 Ngài
(Nguồn: Trần Văn Hai, 2009).

4
Sâu non mới nở có màu xanh sáng, dài khoảng 1mm, đầu to đen bóng. Sâu non
đẫy sức có màu xám tro đến nâu đen, vạch lưng màu vàng ở đốt bụng thứ nhất có
khoang đen to nên được gọi là sâu khoang. Sâu có 5- 6 tuổi, đẫy sức trước khi hóa
nhộng dài 38-50 mm. Sâu làm nhộng trong đất (Hill, 1975; USDA, 1982; CABI,
2009).
Nhộng dài từ 15-22mm, có màu xanh nõn chuối, rất mềm ngay khi mới được
hình thành, sau đó chuyển dần sang màu vàng xanh, cuối cùng có màu nâu, thân cứng
dần và có màu nâu đỏ. Khi sắp vũ hoá, nhộng có màu nâu đen, các đốt cuối của nhộng
có thể cử động được. Mép trước đốt bụng thứ 4 và vòng quanh mép trước đốt bụng thứ
5-7 có nhiều chấm lõm, cuối bụng có một đôi gai ngắn (USDA, 1982; CABI, 2009).
1.1.2 Đặc điểm sinh học và sinh thái
Thời gian trứng: 2-6 ngày.
Sâu non có 6 tuổi: 12-37 ngày.
Tiền nhộng: 1-4 ngày.
Nhộng: 4-14 ngày.
Trưởng thành: 5-8 ngày.
Vòng đời trung bình của sâu khoang từ 25-48 ngày.
Hai đến năm ngày sau khi xuất hiện, trưởng thành cái cái đẻ 50 đến 300 trứng
theo từng ổ ở mặt dưới của lá (ưa thích). Trứng nở trong ba đến bốn ngày (Chari và
Patel, 1983). Một trưởng thành cái có thể đẻ là 1.500 đến 2.500 trứng trong khoảng sáu
đến tám ngày. Cây thầu dầu là loại vật chủ được ưa chuộng nhất cho các con cái đẻ
trứng (Chari và Patel, 1983). Các cánh đồng mới được tưới nước cũng rất hấp dẫn đối
với những con cái đẻ trứng.

5
Hình 1.3. Vòng đời sâu khoang
(Nguồn http://tiennong.vn/w79/sau-khoang-sau-an-tap-hai-rau-dau-spodoptera-
litura.aspx).
Sâu khoang thường trải qua 6 tuổi. Sâu tuổi 1 đến tuổi 3 không lẩn trốn ánh
sáng. Sâu từ tuổi 4 đến tuổi 6 chui xuống đất, có hiện tượng lẫn trốn ánh sáng nên ban
ngày thường ẩn nấp ở những chỗ kín trên mặt đất, hoặc chui xuống những khe nẻ ở
dưới mặt đất và đến tối thì chui lên để gây hại. Khi sâu đẫy sức thì chui xuống đất hoá
nhộng, trước khi hoá nhộng nó làm một kén bằng đất có hình bầu dục rồi chui vào đó
hoá nhộng. (Chari và Patel, 1983).
Nhộng thường vũ hoá vào buổi chiều mát và vào lúc chập tối, sau khi vũ hoá vài
giờ trưởng thành có thể bắt đầu giao phối và vào đêm hôm sau thì bắt đầu đẻ trứng.
Tuổi thọ trung bình của trưởng thành cái là 8,3 ngày và có thể đẻ được 2.673 trứng.
Tuổi thọ trung bình của trưởng thành đực là 10,4 ngày (Yamanaka và cộng sự, 1975;
Ahmed và cộng sự, 1979). Theo Yamanaka et al. (1975), trung bình một trưởng thành
cái có thể đẻ được 2000 – 2600 quả, thời gian đẻ trong trong khoảng 5 ngày ở 25 ° C
(77 ° C).
Sâu khoang phá nhiều loại cây nên có mặt quanh năm trên đồng ruộng. Sâu cắn
phá mạnh vào lúc sáng sớm nhưng khi có ánh nắng sâu chui xuống dưới tán lá để ẩn

6
nắp. Chiều mát sâu bắt đầu hoạt động trở lại và phá hại suốt đêm. Sâu vừa nở gặm vỏ
trứng và sống tập trung 1-2 ngày, nếu bị động sâu bò phân tán hoặc nhả tơ buông mình
xuống đất. Sâu tuổi 1-2 chỉ ăn gặm phần diệp lục của lá và chừa lại lớp biểu bì trắng, từ
tuổi 3 trở đi sâu ăn phá mạnh cắn thủng lá và gân lá. Ở tuổi lớn khi thiếu thức ăn, sâu
còn tập tính ăn thịt lẫn nhau và không những ăn phá lá cây mà còn ăn trụi cả thân,
cành, trái non. Sâu non phát triển thích hợp ở nhiệt độ và ẩm độ cao. Khi làm nhộng,
sâu chui xuống đất làm thành một khoang và nằm yên trong có hóa nhộng (Nguyễn
Văn Huỳnh và Lê Thị Sen, 2004).
1.1.3 Mức độ gây hại
Spodoptera litura là đối tượng gây hại nặng trên rau muống. Sâu non tuổi nhỏ
thường gây hại nghiêm trọng nhất bởi vì hàng trăm con sâu non tập trung lại ăn lá cây
và nhanh chóng làm lá cây xơ xác. Sâu non còn có thể gặm ăn vỏ quả làm giảm chất
lượng.
Sâu non có 6 tuổi, sâu tuổi nhỏ ăn biểu bì của lá, sâu tuổi lớn ăn cả thịt lá chỉ
chừa lại gân lá. Khi mật độ sâu cao có thể làm cho lá rụng nhanh.
1.1.4 Biện pháp phòng trừ
Biện pháp canh tác
Vệ sinh đồng ruộng trước và sau khi trồng, cày ải phơi đất, phơi và xử lý thuốc
trừ sâu hoặc cho ruộng ngập nước 2-3 ngày để diệt nhộng, sâu non có trong đất.
Phải thường xuyên đi thăm ruộng để kịp thời phát hiện sâu, ngắt bỏ ổ trứng
hoặc tiêu diệt sâu non mới nở khi chưa phân tán đi xa.
Biện pháp cơ giới vật lý
Diệt ổ trứng và sâu non bằng tay.
Biện pháp sinh học
Hạn chế phun thuốc để bảo tồn các loài thiên địch thường xuất hiện trên
ruộng: Nhiều tác nhân sinh học đã được sử dụng để trừ sâu khoang ăn tạp như : các
loại nấm côn trùng Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae, Paecilomyces

7
fumosorosea (Asi et al, 2013), vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Agsaoay, 1998),
Nuclepolyhedrosis viru...
Ngài sâu khoang có khuynh hướng thích mùi chua ngọt và ánh sáng đèn, do đó
có thể dùng bẫy bả chua ngọt để thu hút ngài khi chúng phát triển rộ. Bả chua ngọt
gồm 4 phần giấm + 1 phần mật + 1 phần rượu + 1 phần nước. Sau đó đem bả mồi vào
chậu rồi đặt ở ngoài ruộng vào buổi tối nơi thoáng gió có độ cao 1m so với mặt đất.
Dùng bẫy pheromone để dự báo trước sự đẻ trứng của sâu ăn tạp. Hàng ngày theo dõi
dự báo sự phát triển của sâu qua bẫy pheromone, thường xuyên ngắt bỏ ổ trứng và diệt
ấu trùng trên những ruộng dẫn dụ.
Dùng hoa hướng dương hay các loài cây có thể dẫn dụ sâu ăn tạp trồng xung
quanh ruộng canh tác để dễ dàng tiêu diệt.
Dùng sản phẩm sinh học có nguồn gốc nấm, vi khuẩn khi có những dấu hiệu
cắn phá lá đầu tiên. Thông thường 10 ngày sau phải phun thuốc lại.
Các loại chế phẩm vi sinh: thuốc có nguồn gốc từ Bt như V-BT; Biocin 8000
SC, Dipel 32 WP hoặc thuốc thảo mộc như Rotenone hoặc Neem. Có thể dùng thuốc
gốc Cúc tổng hợp như Karate 2.5 EC, SecSaigon 5 EC…, các loại thuốc có hoạt chất
Emamectin; Lufenuron hay hỗn hợp (Chlorantraniliprole + Abamectin)…
Biện pháp hóa học
Có thể dùng thuốc có gốc Pyrethroid như Sherpa, Polytrin. Dùng các loại chế
phẩm vi sinh như NPV, Vi-BT. Chú ý phun khi sâu còn nhỏ tuổi (sâu tuổi 1 – 2).
1.2. Các nghiên cứu về phòng trừ sâu khoang
1.2.1 Ngoài nƣớc
Sâu khoang ăn tạp (Spodoptera litura) là loài sâu hại nguy hiểm cho nền nông
nghiệp của nhiều nước ở châu Á, châu Phi và vùng Thái Bình Dương. Loài sâu này ăn
tạp và gây hại cho hơn 150 loài cây trồng khác nhau và là loài sâu hại chính trên các
loài cây trồng có giá trị kinh tế như bông, đậu nành, cà chua, thuốc lá, bắp, khoai tây và
các loài cây rau ăn lá (Hill, 1993 ; Rao et al, 1993). Sâu khoang phân bố khắp nơi trên

8
thế giới và gây hại nặng cho nhiều nước nhiệt đới như: Ấn Độ, Pakistans, Banglades,
Srilanca, Indonesia, Philippin, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Úc, Hawaii, các
nước Đông Nam Á (Hill, 1993; Singh and Jalali, 1997).
1.2.2 Trong nƣớc
Nghiên cứu môi trường dinh dưỡng nhân sinh khối nấm Isaria tenuipes để ứng
dụng phòng trừ sâu khoang Spodoptera litura (Fab.) hại cây trồng (Trần Văn Cảnh,
2012)
Nghiên cứu khả năng phòng trừ sâu khoang (Spodoptera litura fabricius) của
nấm ký sinh côn trùng Isaria javanica (friedrichs & bally) samson & hywel-jones
(Nguyễn Thị Bích Thảo, 2013).
Bằng phương pháp thu thập, tuyển chọn và khai thác khả năng phòng trừ sinh
học của các chủng Nucleopolyhedrosis NPV (NPV), nhóm tác giả Nguyễn Thị Hai,
Nguyễn Hoài Hương (2016) đã phân lập được 2 chủng NPV có hiệu quả cao đối với
sâu khoang ăn tạp.
Nghiên cứu sản xuất chế phẩm NPV-Spl (Nucle Polyhedrosis Virus) từ tế bào
gốc sâu khoang để phòng trừ sâu hại cây trồng nông nghiệp (Nguyễn Thị Như Quỳnh,
2014).
1.3. Giới thiệu về Nucleopolyhedrosis virus (NPV)
1.3.1 Giới thiệu chung
Nuclear polyhedrosis virus (NPV) thuộc họ Baculoviridea là một trong 7 thành
viên thuộc nhóm virus ký sinh côn trùng. Virus NPV có dạng hình que, kích thước 40 –
70 x 250 – 400 nm (80 – 180 kbp) (Phạm Thị Thùy, 2004). Baculovirus thuộc họ
Baculoviridae chỉ có 1 chi. Chi này được chia thành các nhóm phụ là virus đa diện
nhân (NPV), virus hạt (GV) và Oryctes giống virus (OV).
Theo Nguyễn Thị Như Quỳnh (2014), NPV có cấu tạo gồm: vỏ ngoài, vỏ
capsid, và lõi acid nucleic.

9
Vỏ ngoài: là một lớp màng nhầy ngoài cùng có tính chất là protein và gọi là
protein ngoài. Protein ngoài mang trính kháng nguyên và có tác dụng kích thích hệ
thống miễn dịch của cơ thể vật chủ.
Vỏ capsid: Vỏ capsid nằm kế tiếp bên trong lớp vỏ ngoài và được ngăn cách với
lớp vỏ ngoài bởi một lớp keo dính. Protein cấu tạo nên vỏ Capsid được gọi là protein
trong. Protein trong mang tính kháng nguyên làm tăng khả năng gây bệnh của vi rút.
Genom: Genom của virus NPV là một phân tử DNA gồm 2 mạch xoắn kép
(DNA ds). Khi nhiễm vào tế bào vật chủ virus tuồn lõi DNA vào tế bào vật chủ, DNA
của virus sử dụng năng lượng, nguyên liệu và riboxom của tế bào vật chủ để tổng hợp
nên protein và quá trình nhân lên của DNA. Mặt khác khi tế bào bị nhiễm virus, DNA
của vi rút sinh ra men azenaza ức chế DNA của tế bào chủ và phân giải tạo thành các
nucleotit tự do. Sau khi tổng hợp đủ các thành phần như vỏ, DNA (lõi...), virus tiến
hành lắp ráp để tạo thành thể virus mới.
Bảng 1.1. Các chế phẩm NPV đã đăng ký kiểm soát dịch hại ở nhiều nơi trên thế
giới.
Côn trùng Tên thƣơng mại của sản phẩm Quốc gia
Heliothis spp. Biotrol VHZ and Virion H Mỹ
Heliothis spp. Elcar Mỹ
Lymantria dispar Gypcheck Mỹ
Mamestra brassicae Mamestrin Phần Lan
Neodiprion lecontei Lecont-virus Mỹ/Canada
Orgyia seudotsugata Biocontrol-1 and Virtuss Mỹ
Nguồn: Erayya et al (2013)

10
1.3.1.1 Đặc điểm hình thái
NPV có cấu trúc hình học, 5 - 6 đến 20 cạnh với nhiều nhóm virus khác nhau.
Các acid nucleic (DNA, RNA) gồm dạng sợi đơn và sợi đôi.
Theo Phạm Thị Thùy (2004), virus thuộc nhóm này có dạng hình que, kích
thước từ 40 - 70 nm x 250 - 400 nm, bên ngoài là một lớp vỏ có cấu tạo từ lipoprotein
bao quanh một lớp protein nằm trong lõi DNA (Nucleocapsid), trong có chứa các
virion, các virion bao gồm 11 - 25 polypeptide. Trong số polypeptide đó thì có khoảng
4 - 11 polypeptide được kết hợp với nucleocapsid và số polypeptide còn lại kết hợp với
capsid. DNA ở dạng sợi vòng gồm hai sợi, với trọng lượng phân tử từ 50 - 10 x 106
các
virion được bao quanh bởi một tinh thể protein và được gọi là thể vùi.
Kelly (1985) cho rằng, virus có dạng hình que có một hoặc nhiều nucleocapsid
được bao bọc bởi một lớp vỏ, nucleocapsid là một phức hợp gồm DNA và protein (gọi
tắc là Deoxyribo Nucleo Protein - DNP) và chúng cũng được bao quanh bởi một lớp vỏ
capsid (bên trong lớp vỏ capsid này chỉ có một hoặc nhiều nucleocapsid), nếu là một
nucleocapsid thì gọi là NPVs Nucleocapsid đơn, nếu có nhiều nucleocapsid trong vỏ
capsid thì gọi là NPVs Nucleocapsid – Multiple.
Cấu tạo của nucleocapsid: nucleocapsid có dạng hình que, dáng hơi cong,
đường kính 40 nm, dài 350 nm, có màng bọc bên ngoài (capsid). Nucleocapsid bao
gồm hai loại protein, đó là một lõi DNP protein và màng capsid protein và từ 3 - 8
polypeptide nhỏ (Summer, M.D et al, 1978).
Cấu tạo của thể virus: thể virus hình gậy gồm các nucleocapsid được bao bọc,
mỗi vỏ bao có thể có một hoặc nhiều nucleocapsid, có loại có tới 30 nucleocapsid. Lớp
vỏ bao gồm có lipid, trong vỏ còn có 8 - 10 polypeptide (Harrap, K.A., 1972., Kelly,
D.C., 1982, 1985).
Cấu tạo của khối đa diện (polyhedral): Theo Crook, N.E. et al (1982) thì
polyhedral là những khối kết tinh lớn, kích thước từ 1 - 4 µm, có dạng hình vuông hoặc
gần như hình cầu, bên trong có chứa nhiều hạt virus, có khi lên tới 100 hạt, bao quanh

11
các virus đó là mạng lưới kết tinh hình mắt cáo. Polyhedral còn bao gồm nhiều
polypeptide. Protein polyhedron có trọng lượng phân tử thay đổi từ 27.000 - 34.000
million , phụ thuộc vào loại virus (Bergold, G.H., 1963 Harrap, K.A., 1972).
Polyhedral có đặc điểm là ổn định ở pH trung tính. pH kiềm 9,5 trở lên sẽ làm nó bị
hòa tan (Faust, R.M. et al , 1966). Minon, F. et al (1979) còn cho biết polyhedra hoàn
thiện được một lớp vỏ có hình thái riêng biệt vây quanh, chức năng của lớp vỏ này
chưa được xác định.
1.3.1.2 Cơ chế tác động của virus lên côn trùng
Hình 1.4. Cơ chế tác động của Baculovirus
(https://sites.google.com/site/allaboutbiopesticides/home/entomopathogenic-virus)
Chế phẩm virus NPV được phun điều lên lá. Sau đó sâu ăn lá nhiễm virus NPV.
Thể vùi của virus cùng thức ăn xăm nhiễm vào ruột côn trùng. Tại ruột côn trùng dưới
tác động các men tiêu hóa thể vùi bị hòa tan và giải phóng các virion. Qua mô ruột
giữa các virion nhân lên và đi vào tế bào nhân ruột giữa. Tại đây các thế hệ virion mới
được hình thành và xâm nhập vào các cơ quan khác như hạt bạch huyết, tế bào thể mỡ,
ống tiêu hóa,...Sau giai đoạn cuối lây nhiễm sẽ hình thành các vỏ bọc bảo vệ các virion
sau đó tạo thành các PIB. Khi côn trùng chết sẽ giải phóng các PIB và tiếp tục lây

12
nhiễm sang các con khác. Sâu chết chứa lượng virus khoảng 108
PIB, thời gian gây
chết của virus đối với côn trùng từ 4 – 7 ngày. Virus NPV lây nhiễm khoảng 400 loài
côn trùng (chủ yếu là bộ cánh vẩy, cánh màng, bộ hai cánh).
A B
Hình 1.5. Biểu hiện của sâu chết do NPV.
(Nguồn: https://sinhhoc247.com/virus-gay-benh-va-ung-dung-cua-virus-trong-
thuc-tien-a5088.html).
Sâu non sau khi nhiễm NPV không có biểu hiện gì rõ rệt và không thay đổi về
thức ăn. Sau 5-7 ngày các đốt thân sưng phồng lên, căng mộng nước. Cơ thể sâu
chuyển sang màu trắng đục, da bở, dễ bị vỡ. Trước khi chết sâu thường leo lên ngọn
cây, bám chân vào cành cây, trút đầu xuống đất. Dịch chiết trắng chảy ra ngoài và sâu
chết (hiện tượng sâu chết treo). Dịch trắng tiếp tục chảy (Phạm Thị Thùy, 2004).

13
Hình 1.6. Sự lây nhiễm của NPV lên sâu ký chủ
( Nguồn: Hoover K, Grove M, Gardner M, Hughes DP, McNeij, & Slavicek,
2011).
Sau khi NPV vào cơ thể ký chủ côn trùng bằng đường tiêu hóa, sâu non ngừng
ăn, cơ thể sâu biến đổi về màu sắc. Sau 1-2 ngày cơ thể sâu căng phòng, mọng nước.
Cơ thể có màu vàng hoặc trắng. Hạ bì dễ bị nứt, chuyển động chậm, chết nhanh. Ngoài
đồng ruộng sâu chết do virus thường quan sát thấy đầu trút xuống dưới, dịch trắng chảy
ra ngoài (Phạm Văn Ty, Vũ Nguyên Thành, 2007).
Khi xâm nhập vào cơ thể côn trùng, các virus nhân lên ngay trong nhân hoặc
trong chất nguyên sinh của tế bào, phá hủy các mô làm cho vật chủ chết. Những côn
trùng còn sống sót vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng trong giai đoạn nhộng (nhộng bị thối,
ngoài vũ hóa bị biến dạng), trong giai đoạn trưởng thành (khả năng đẻ trứng giảm) và
ảnh hưởng tới các thế hệ sau. Nguồn virus tồn động trong tự nhiên lại lây nhiễm cho
các thế hệ mới. Trên cơ sở khoa học này, virus gây bệnh cho côn trùng ngày càng được
chú ý nghiên cứu và được coi là một trong những nhân tố có triển vọng trong phương
pháp sinh học để phòng chống sâu hại cho cây trồng (Nguyễn Thị Như Quỳnh, 2014).

14
Hình 1.7 Chu trình sống của virus côn trùng
(Nguồn: Jim McNeil, Department of Entomology, Penn State University, 2010).
1.3.1.3 Hiệu lực diệt sâu
Phụ thuộc vào điều kiện bảo quản chế phẩm. Mẫu NPV được lưu trữ trong điều
kiện lạnh, có thể duy trì hiệu quả của nó lên đến 8 tháng (100%), và đến tháng thứ
mười, có một sự suy giảm nhẹ (97,50%) nhưng nó không đáng kể, trong khi mẫu NPV
được lưu trữ trong nồi đất và ở nhiệt độ phòng (cả trong chai màu hổ phách và chai
thủy tinh) hiệu quả được duy trì lên đến 4 tháng và sau đó độc lực bắt đầu giảm. Do
tăng hoạt tính của vi khuẩn.
Sự thay đổi trong pH của huyền phù virus được lưu trữ trong điều kiện lạnh là
rất chậm từ axit đến bình thường (5-7) pH như chống lại kiềm ở điều kiện môi trường
xung quanh. Chủ yếu là do sự tăng trưởng của các vi khuẩn khác và điều kiện ấm, dẫn
đến giảm độc lực của các cơ quan virus. Nhiều nhà khoa học đã báo cáo rằng virus có

15
thể được bảo quản trong hơn 10 năm ở mức 40
C mà không bị mất độc lực. Độc lực
hiệu quả nhất khi pH trung tính và giảm khi pH cao.
Độc lực của virus phụ thuộc vào chất lượng của vi-rút, điều kiện bảo quản và
thời gian lưu trữ, nhiệt độ và độ pH của sản phẩm.
Các nghiên cứu đều chỉ ra rằng NPV có hiệu lực gây chết rất cao trên sâu
khoang. Sâu càng nhỏ mức độ mẫn cảm càng cao (Boucias et al, 1980; Bucher and
Turnck, 1983; Smith and Vlak, 1988; Mohammad et al, 2002). Giá trị LC50 NPV trên
sâu khoang từ tuổi 1 đến tuổi 4 được ghi nhận tương ứng là 3,2 x 106
; 1,1 x 107
; 1,3 x
107
và 4,7 x 107
PIB/ml (Mahammad et al, 2002).
1.3.1.4 Ƣu nhƣợc của NPV
Ưu điểm của NPV không gây độc hại cho người cũng như gia súc. Do là chế
phẩm vi sinh nên không gây ô nhiễm môi trường và không còn tồn dư lượng thuốc trên
rau quả. Không ảnh hưởng đến các loài ngoài vật chủ nên sẽ không gây hại đến thiên
địch cũng như các vi sinh vật có lợi với con người. Chế phẩm dễ sử dụng với các thiết
bị phun thuốc thông thường. Hiệu quả cao do có độc lực cao.
Bên cạnh đó chế phẩm sẽ mất hiệu quả khi có tia UV chiếu vào. Vì thế nên phun
vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối. Đối với sâu non thì chế phẩm có tác dụng mạnh hơn
so với sâu trưởng thành. Vì là tác nhân sinh học nên NPV dễ bị mất tác dụng khi điều
kiện ngoài đồng không thích hợp (nhiệt độ, độ ẩm,…) do đó việc sử dụng chúng không
thuận lợi bằng thuốc hóa học (Phạm Thị Thùy, 2004).
NPV có thể sản xuất bằng phương pháp invivo và invitro. Tuy nhiên, NPV được
thương mại hóa hiện nay trên thế giới chủ yếu được sản xuất bằng phương pháp invivo
(Tuan S.J. W.L. Chen, and S.S. Kao. 1998; Monobrullah M et al, 2000). Trong đó,
NPV của các loài thuộc chi Spodoptera được sử dụng nhiều nhất trên phạm vi toàn thế
giới (Monobrullah, M.; Nagata, M., 2000). Nhiều chế phẩm đã được thương mại hóa
để trừ sâu khoang ăn tạp là SOMSTAR TM–SL, SpodopterinTM, Spodoptera litura
NPV, sử dụng trên rau, cà chua, bắp, bông vải (Gupta và cộng sự, 2005).

16
1.3.2. Nghiên cứu sử dụng NPV để trừ sâu hại cây trồng
1.3.2.1 Ngoài nƣớc
Hiệu lực diệt sâu khoang ăn tạp của các chủng NPV: Các nghiên cứu đều chỉ
ra rằng NPV có hiệu lực gây chết rất cao trên sâu khoang. Sâu càng nhỏ mức độ mẫn
cảm càng cao (Boucias et al, 1980; Bucher and Turnck, 1983; Smith and Vlak, 1988;
Mohammad et al, 2002). Giá trị LC50 NPV trên sâu khoang từ tuổi 1 đến tuổi 4 được
ghi nhận tương ứng là 3,2 x 106
; 1,1 x 107
; 1,3 x 107
và 4,7 x 107
PIB/ml
(Mahammad et al, 2002).
Nghiên cứu, sản xuất Nucleopolyhedrosis virus (NPV): So sánh sản lượng
NPV đạt được khi dùng sâu 7, 8, 9 và 10 ngày tuổi để sản xuất NPV, Monobrullah và
Nagata (2000) cho biết, sản lượng NPV cao nhất khi sử dụng sâu 9 ngày tuổi (trọng
lượng 125 – 155mg) để nhiễm NPV. Sản lượng NPV cao nhất được cho biết là 3,91 x
109
PIB/ml khi nhiễm ở nồng độ là 4,8 x 106
PIB/ml.
Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ đến sản xuất NPV: Các tác giả cho rằng,
NPV bị ảnh hưởng rất rõ bởi yếu tố nhiệt độ. Mohammad (2002), Sajap et al (2007)
cho biết, tỷ lệ sâu chết tăng khi tăng nhiệt độ nuôi sâu và giá trị LT50 thì ngược lại. Giá
trị LT50 khi nhiễm sâu ở 200
C tăng 4 lần so với khi nuôi ở nhiệt độ 300
C (Mohammad,
2002). Cũng theo tác giả này, điều kiện tối thích để sản xuất invitro NPV trên sâu
khoang là 300
C.
Ảnh hưởng của tia cực tím đến NPV: Các nghiên cứu đã chứng minh rằng hiệu
lực trừ sâu của NPV bị suy giảm do ảnh hưởng của tia UV có trong nắng mặt trời
(ELnagar 1982; Jgnoffo và cộng sự, 1989; Jones và cộng sự, 1993; El Salamouny và
cộng sự, 2009). Vì vậy, khi sử dụng NPV để trừ sâu trên đồng, cần thiết phải bổ sung
chất chống tia cực tím, bảo vệ NPV (Shapiro et al., 2008). Từ khá lâu, Ignoffo và
Garcia (1994) đã chứng minh rằng chất chống oxy hóa đóng vai trò hấp thụ tia cực tím
và nhờ vậy đã bảo vệ được NPV. Nhiều cố gắng đã được thực hiện để bảo vệ NPV
khỏi tác động của tia UV có trong nắng mặt trời bằng cách sử dụng các hóa chất để làm

17
phụ gia như các loại thuốc nhuộm (Shapiro,1989; Ramakrichman và Chaudhary, 1991;
Reddy và Divakar, 2001) hoặc Cu(NO3)2 và CuSO4 (Arivudainambi và cộng sự, 2000).
Các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên như lignin (phụ phẩm của công nghiệp giấy) cũng
có khả năng bảo vệ NPV khỏi ảnh hưởng của tia UV (Jacques,1977; Tames-guera và
cộng sự, 2000; El Salamouny và cộng sự, 2002; Elnagar và cộng sự, 2003).
Các nghiên cứu cũng cho biết các chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ NPV
từ nắng mặt trời như Dilodin và Inol (Zarin và Eglite, 1985), các Vitamin
(Murahabaskaran và cộng sự, 2000) hoặc các chất có nguồn gốc từ thiên nhiên như:
folic acid (Deotale và cộng sự, 2007); Riboflavin, Pyridoxin, dịch chiết của lá xoài và
lá bạch đàn (Deotale và cộng sự, 2003), dịch chiết từ cây cacao, cà và cây cà phê
(Salamouny và cộng sự, 2009). Theo A. El-Helaly và cộng sự (2008) thì có nhiều chất
chống oxy hóa có nguồn gốc từ thực vật có khả năng bảo vệ NPV khỏi tác động của tia
UV như trà xanh, bắp cải tím, cacao, ớt, cà phê... Hai mươi bốn phenolics đã được xác
định từ trà xanh (Caffin et al 2004) đều có khả năng hấp phụ được tia cực tím. Từ
những thử nghiệm trên NPV của sâu xanh da láng, Martin Shapiro et al (2009) cho
biết, dung dịch nước trà xanh là một chất hấp thụ tia cực tím tuyệt vời, bảo vệ
Nucleopolyhedrois NPV của sâu xanh da láng (Spodoptera exigua).
Nghiên cứu tăng cường hiệu lực diệt sâu của NPV: Tiêu chí để tạo chế phẩm
NPV trừ sâu là kéo dài hoạt lực cũng như sự bền vững của NPV trên đồng (Jones et al ,
1997). Việc tạo chế phẩm có thể cải thiện đáng kể hiệu quả của NPV. Các chất phụ gia
cho vào NPV nhằm kích thích sự ăn của sâu ký chủ hoặc tăng cường hiệu lực gây chết
của NPV ( Bell và Kanavel , 1975; Burges và Jones , 1998).
Để tăng hiệu lực trừ sâu và rút ngắn thời gian ủ bệnh do NPV, các tác giả đã
phối trộn NPV với nhiều sản phẩm khác như: thuốc trừ sâu, chế phẩm Neem, acid
boric, rỉ đường…. Rabindra và cộng sự (1997) cho biết phối hợp NPV (liều lượng 5 x
105
PIB/ml) + mật đường (1%) + dịch chiết neem (0,1%) cho hiệu quả diệt sâu khoang
tăng hơn so với không trộn. Tác giả cho biết, nếu không bổ sung rỉ đường thì sự phối

18
hợp này không có hiệu quả. Tương tự như vậy, Baskaran và cộng sự (1999) cho biết,
phối trộn NPV (2 X 104
PIB/ml) với dầu neem 1% và dịch chiết bánh dầu neem 5%
cũng làm tăng hiệu quả diệt sâu của NPV. Các tác giả thống nhất rằng, việc bổ sung
dịch chiết neem vào chế phẩm NPV làm cho sâu khoang chết nhanh hơn so với không
bổ sung và quan trọng hơn cả là làm giảm được tác động của neem đối với các loài
thiên địch. Seon-Gon Kim và ctv (2001) cho biết, phối trộn nồng độ 1x108
PIB/ml với
NeemAZA-T/S nồng độ 200 ppm có giá trị LT50 và LT90 là 1,94 ngày và 8,33 ngày.
Hiệu lực diệt sâu của Spodoptera litura NPV (SLNPV) nồng độ 1x108
PIB/ml với
NeemAZA-T/S nồng độ 75–200 ppm cho kết quả diệt sâu chết 100% sau 9 ngày thí
nghiệm.
Tạo chế phẩm thương mại NPV: NPV Spodoptera litura được sản xuất dưới
dạng bột thấm nước theo công thức: 50% sâu bị chết do NPV đã được đem đông lạnh
+ 20% hỗn hợp bao gồm silica tổng hợp (Neosyl) và chất hoạt động bề mặt (Etocas
30). Kaolin cho vào như là chất chống đóng cục (Mcking ley và cộng sự, 1989).
Nghiên cứu ảnh hưởng của các chất mang trong chế phẩm bột thấm nước, Claudia C.
Medugno và cộng sự (1999) cho rằng, trộn kaolin sẽ làm giảm hiệu lực của chế phẩm
trong thời gian bảo quản.
Đối với chế phẩm dạng nước, Jin và cộng sự (2000) cho biết, thêm đường
Sucrose (1-5%) làm tăng khả năng ăn của sâu. Thêm đường trắng hoặc rỉ đường và
Triton X- 100 có khả năng tăng hiệu lực của chế phẩm. Tuy nhiên cơ chế tác động của
rỉ đường vẫn chưa được làm rõ.
Các nghiên cứu đều cho rằng, hiệu lực của NPV ảnh hưởng bởi thời gian và
biện pháp bảo quản. Rodrigo Lasa và cộng sự (2008) cho biết, hiệu lực trừ sâu xanh da
láng của NPV SENPV bị giảm 16,67 lần sau 18 tháng bảo quản ở nhiệt độ 250
C và
hiệu lực không thay đổi nếu bảo quản NPV ở điều kiện 40
C và -200
C. Nhóm tác giả
cũng cho biết, bổ sung các chất kháng khuẩn và chất chống oxy hóa có thể duy trì hiệu
lực của NPV trong vòng 18 tháng ở điều kiện bảo quản trong tủ lạnh.

19
1.3.2.2 Trong nƣớc
NPV được ghi nhận là một trong những loài thiên địch xuất hiện khá phổ biến
trên đồng ruộng ở Việt Nam (Nguyễn Văn Cảm và CTV, 1992; Nguyễn Thị Hai,
1996). Sâu khoang trên lạc có tỷ lệ chết NPV khá cao, có khi lên tới 50 – 60% (Phạm
Văn Lầm, 2004).
NPV đã được quan tâm nghiên cứu và sử dụng ở Việt Nam từ đầu những năm
1980. Khởi đầu là việc nghiên cứu và sử dụng NPV để trừ sâu xanh hại bông của Viện
nghiên cứu Bông và Viện bảo vệ Thực vật. Sau đó là SENPV trừ sâu xanh da láng,
cũng được phát triển khá mạnh và sử dụng rất hiệu quả để trừ sâu xanh da láng
(Spodoptera exigua) hại trên bông, nho, hành tỏi.
Các kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng NPV có hiệu lực trừ sâu tương đương
hoặc cao hơn so với thuốc hóa học (Phạm Hữu Nhượng và CTV, 2005; Hoàng Thị Việt
và ctv,1999, 2000; Ngô Trung Sơn, 2001; Nguyễn Thị Hai, 2004; Phạm Văn Lầm,
2004; Nguyễn Văn Tuất, 2004).
Một số NPV đã được thương mại hóa để trừ sâu ở Việt Nam (Lê Quang Quyến
et al, 2002; Nguyễn Văn Tuất, 2004). NPV trừ sâu khoang đã được tiến hành tại Viện
Bảo vệ Thực vật (Nguyễn Văn Tuất, 2004). Thử nghiệm trên đồng ruộng cho biết, Sử
dụng chế phẩm NPV, V-Bt trừ sâu xanh, sâu khoang hại lạc cho hiệu quả 76-77%.
Tại các tỉnh phía Nam, gần đây các chủng NPV sâu khoang cũng được trường
được phân lập tại trường Đại học Cần Thơ. Kết quả cho biết, độ hữu hiệu của 2 dòng
NPV thu thập tại Trà Vinh và An Giang đối với sâu khoang ăn tạp cho hiệu quả trên
90% sau 9 ngày xử lý (Trần Văn Hai, 2010).
Đánh giá hoạt lực trừ sâu của NPV trên sâu khoang, Tran Thi Kieu Trang et al
(2002) cho biết, sâu 2 ngày tuổi mẫn cảm gấp 1.500.000 lần so với sâu 8 ngày tuổi.
Nghiên cứu sử dụng các chất lọc tia cực tím trên HaNPV, Ngô Trung Sơn (2001) cho
biết, sữa lọc béo, than hoạt tính và rỉ đường có khả năng giảm được tác hại của tia cực
tím. Theo tác giả, nếu phơi HaNPV ngoài nắng 1 giờ, hiệu lực diệt sâu xanh của chúng

20
chỉ còn 37%, song nếu dịch HaNPV có trộn 3% sữa lọc béo thì hiệu lực diệt sâu vẫn
còn 81%, còn trộn 3% than hiệu tính thì hiệu lực của HaNPV cũng còn 50%.
1.3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình sản xuất NPV
1.3.3.1 Nồng độ lây nhiễm
Sản lượng tối đa của virus có liên quan chặt chẽ đến tuổi sâu và nồng độ lây
nhiễm virus. Tổng số virus được sinh ra tương quan thuận với trọng lượng sâu đem đi
nhiễm (Jones, 2000). Mối tương quan giữa nồng độ nhiễm và sản lượng virus đã được
nhiều tác giả nghiên cứu (Shapiro, 1986) với nhiều phương pháp khác nhau. Hyblaea
puera Biji et al. ( 2006) cho rằng, nếu tiếp tục cho sâu ăn thức ăn bị nhiễm cho đến khi
sâu bị nhiễm bệnh thì hiệu quả sẽ cao hơn so với chỉ cho ăn thức ăn bị nhiễm virus
trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu nhiễm với nồng độ thể vùi cao, virus sẽ gây
hại cho các cơ quan nội tạng và gây chết sâu trước khi virus nhân lên đủ nhiều. Trái lại,
nếu nhiễm với nồng độ quá thấp, thì lượng virus sẽ không tối ưu bởi vì sâu vào nhộng.
Để xác định nồng độ lây nhiễm thích hợp cho từng loài sâu, người ta phải xác định giá
trị LC50, LC90 cho từng tuổi sâu. Giá trị LC50 và LC90 sẽ giúp xác định được nồng
độ lây nhiễm thích hợp cho từng tuổi sâu. Giá trị LC50, LC90 thay đổi tùy thuộc vào
từng tuổi sâu, từng loài sâu và từng chủng NPV tương ứng.
1.3.3.2 Tuổi sâu
Thông thường nếu nhiễm sâu tuổi quá nhỏ chúng sẽ chết nhanh trước khi cơ thể
đạt sinh khối tối đa nhưng nếu nhiễm sâu càng lớn thì khả năng kháng với virus càng
cao ( Briese, 1986) và cả hai trường hợp đều đạt sản lượng không cao. Thông thường,
người ta thường nhiễm sâu vào thời điểm trước khi lột xác sang tuổi cuối 2 ngày ( O
„Reilly et al., 1994). Xác định tuổi sâu xanh (Helicoverpa armigera) thích hợp nhất để
nhiễm H.armigera NPV ( HearNPV), Gupta et al. (2007) đã làm thí nghiệm nhiễm sâu
với nồng độ 1 x 104
PIB/sâu cho sâu 5,7,8,9,10 và 11 ngày tuổi. Sản lượng virus đạt cao
nhất khi ở công thức nhiễm sâu 7 và 8 ngày tuổi. Sâu càng nhỏ lượng virus/sâu càng
thấp hơn có ý nghĩa so với sâu tuổi lớn. Sâu càng lớn tỷ lệ vào nhộng càng cao. Sản

21
lượng virus đạt cao nhất của HearNPV đạt được khi nhiễm trên sâu tuổi 5 với nồng độ
nhiễm là 5 x 105
OB/sâu (Mehrvar et al., 2007). Trong khi đó, Ziemnicka (2008) lại cho
rằng, tuổi 4 là tuổi tối ưu để nhiễm Leucorma salicis NPV đối với sâu Leucoma salicis.
Nhiều tác giả khác lại cho rằng, nhiễm sâu tuổi 3 cho sản lượng virus cao nhất (Li &
Skinner, 2005). Vì vậy, để đạt hiệu suất tối đa, cần phải xác định tuổi sâu tương ứng
với từng nồng độ nhiễm cho từng loài sâu hại.
1.3.3.3 Thời gian thu hoạch sâu chết
Các kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, trong điều kiện invivo, sản lượng virus
đạt cao nhất khi thu sâu chết ( Gupta, 2007; Mehrvar et al., 2007). Thời gian thu hoạch
đóng vài trò quan trọng trong quy trình sản xuất Spodoptera Littoralis NPV trong sâu
khoang S.Littoralis ( Grzywacz et al., 1998). Nếu thu hoạch quá sớm, hoạt tính sinh
học của virus sẽ giảm. Trái lại, nếu để các mô vỡ ra trước khi thu hoạch thì virus sẽ
phát tán ra thức ăn rất khó thu hoạch. Tốt nhất là nên thu hoạch sớm ngay sau khi sâu
chết. Các nghiên cứu cho thấy, đối với NPV gây chết sâu khoang ăn tạp, sâu vừa mới
chết cho sản lượng virus cao nhất. Ở sâu sống vào thời điểm 8 ngày sau khi sâu chết,
lượng virus cũng còn đạt khá cao nhưng virus chưa thành thục nên hoạt tính diệt sâu
không cao. Trái lại nếu để quá muộn, da sâu vỡ ra thì lượng virus sẽ giảm đi hơn ½ (
Nguyễn Thị Hai, 2014). Vì vậy, thường trong sản xuất, người ta phải thu sâu chết hàng
ngày, thậm chí 2 lần/ngày.
1.3.4 Ảnh hƣởng của các chất phụ gia đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Hầu hết, việc phòng trừ sâu hại bằng NPV chủ yếu là phun virus hòa tan trong
nước. Tuy nhiên, gần đây, việc tạo chế phẩm NPV đang được nghiên cứu nhằm tăng
thêm độ bền của virus và duy trì hiệu quả của chế phẩm trên đồng ruộng. Ngoài ra, các
chất phụ gia được cho vào để kích thích sự ăn của sâu ký chủ để tăng khả năng gây
chết hoặc tăng cường hiệu quả diệt sâu ký chủ của NPV (Burges and Jones, 1998, Juan
Cisneros et al, 2002).

22
Acid Boric: Acid Boric, còn được gọi là acid bằng toan hoặc acid orthoboric, có
công thức hóa học H3BO3, là một acid yếu của Bo thường được sử dụng như một chất
khử trùng, thuốc trừ sâu bọ, là một tiền chất của các hợp chất hóa học khác.
Acid Boric có tính kháng sinh nhẹ chống nhiễm trùng do nấm hoặc vi khuẩn.
Acid boric ảnh hưởng đến các điều kiện trong ruột của côn trùng, có thể bằng
cách thay đổi tính toàn vẹn, tính thấm của các tế bào của biểu bì ruột. Độc tính của acid
boric có thể gây căng thẳng sinh lý của sâu hại, làm tăng tính nhạy cảm với virus (Ya-
dava, 1970; Shapiro và Bell, 1982).
Acid boric (H3BO3) được sử dụng để kiểm soát kiến và gián (Hayes andLaws,
1991). Hợp chất này đã chứng minh làm tăng hoạt tính của B. thuringiensis và một số
baculovirus (Shapiro và Bell, 1982, Morris và cộng sự, 1995). Hiệu quả diệt sâu của
virus được tăng lên theo nồng độ acid bổ sung. Ví dụ, giá trị LC50 của NPV của
Anticarsia gemmatalis (Hučbner) đã được giảm khoảng năm lần với việc bổ sung
0,045% acid boric. Thời gian gây chết (LT50) cũng giảm (Morales và cộng sự, 1997).
Các kết quả tương tự đã được biết với NPV của Lymantria dispar (L.) và Spodoptera
litura (F.) khi trộn với acid boric 0,5-1% (Shapiro và Bell, 1982; Chaudhari, 1992).
Hiệu quả của acid boric trên các baculovirus đã được công nhận trong nhiều
thập kỷ (Yadava, 1970), rất ít nghiên cứu thực địa đánh giá các công thức + acid boric
của virus. Tại Ấn Độ, Bujjur et al (1991) cho biết hiệu lực diệt sâu Helicoverpa
armigera (Huèbner) của NPV trên hoa hướng dương trên hướng dương tăng 4 lần khi
trộn thêm 0,5% acid boric. Tương tự, Chundurwar et al(1990) cho rằng, hiệu quả
phòng trừ sâu H.armigera khi bổ sung 0,5% acid boric vào NPV.
Thử nghiệm hiệu quả diệt sâu Spodoptera frugiperda của NPV trong điều kiện
có bổ sung acid boric 0,5 - 4%, Juan Cisneros et al (2002) cho biết, với nồng độ 0,5 -
4%, acid boric đơn độc không gây chết sâu. Cụ thể khi cho ăn với acid boric đơn độc,
sâu không chết nhưng khi bổ sung acid boric vào NPV thì khả năng gây chết sâu của
NPV tăng lên. Tác giả cũng cho biết, với nồng độ bổ sung từ 0,5 - 1% acid boric thì

23
hiệu lực gây chết sâu của NPV không sai khác so với không bổ sung acid boric. Nhưng
khi tăng nồng độ acid boric lên trên mức này, hiệu lực diệt sâu của NPV tăng lên đáng
kể. Thử nghiệm hiệu lực Spodoptera frugiperda trên đồng ruộng, Juan Cisneros et al
(2002) cũng cho biết, với nồng độ 0,5-4%, acid boric không tác động đến thiên địch.
Sử dụng chế phẩm virus dạng bột.
Theo Cisneros et al (2001), việc bổ sung acid boric vào chế phẩm NPV không
làm tăng đáng kể chi phí và không có độc tính đối với động vật máu nóng. Lê Văn
Trịnh et al (2012) cho biết, chế phẩm NPV + acid boric 0,5% cho hiệu quả trừ sâu cao
hơn không bổ sung acid boric là 2,29%.
Acid Boric cũng làm tăng hoạt tính của B. thuringiensis ở Lepidoptera tới mức
độ tương tự như các virus baculo (Doane và Wallis, 1964, Govindarajan và cộng sự,
1976, Morris và cộng sự, 1995). Ngoài ra, độc tính của acid boric có thể gây ra ảnh
hưởng sinh lý của côn trùng, tăng khả năng nhiễm virus (Yadava, 1970, Shapiro and
Bell, 1982).
Rỉ Đường: Rỉ đường hay rỉ mật, mật rỉ, mật rỉ đường, còn được gọi ngắn gọn
là mật, là chất lỏng đặc sánh còn lại sau khi đã rút đường bằng phương pháp cô đặc và
kết tinh. Đây là sản phẩm phụ của công nghiệp chế biến đường (đường mía, đường
nho, đường củ cải). Trong tiếng Anh, rỉ mật được gọi là molasses, xuất phát từ tiếng
Bồ Đào Nha melaço, là dạng so sánh hơn nhất của mel, từ Latin (và Bồ Đào Nha) của
"mật ong". Chất lượng của rỉ đường phụ thuộc vào độ chín của mía hoặc củ cải nguyên
liệu, lượng đường chiết được và phương pháp chiết đường.
Để tăng hiệu lực trừ sâu của NPV khi phun lên đồng bằng cách bổ sung phụ gia
để tăng độ bám dính và sức ăn của sâu, Progar et al (2010) cho biết đã sử dụng 25% rỉ
đường. Shapiro et al (1983) cho biết rỉ đường giữ vai trò là chất chống tia UV ở nồng
độ 5%. Thuốc nhuộm Stillbebne cũng được khuyến cáo để cải thiện hiệu quả diệt sâu
của baculovirus (Lasa et al, 2007).

24
Hình 1.8 Rỉ đường
Đánh giá hiệu lực diệt sâu của việc sử dụng các chất phụ gia để tăng hiệu lực
diệt sâu xanh đục quả của HearNPV , A.Mehvar et al (1975) cho biết việc sử dụng các
chất phụ gia đã làm tăng tỉ lệ chết của sâu lên đáng kể so với việc chỉ phun virus đơn
độc. Công thức tạo chế phẩm bao gồm ba chất phụ gia rỉ đường (5%) + tinopal (0,2%)
+ thuốc nhuộm (0,1%).
1.3.5 Ảnh hƣởng của các chất phụ gia và chất mang đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Bột Talc: Talc là một magiê ngậm nước silicat khoáng sản với một thành phần
hóa học của Mg3Si4O10(OH)2. Mặc dù các thành phần của bột talc thường nằm gần với
công thức tổng quát này, thay thế một số chất xảy ra. Một lượng nhỏ Al hoặc Ti có thể
thay thế cho Si; một lượng nhỏ Fe, Mn và Al có thể thay thế cho Mg; và, một lượng rất
nhỏ của Ca có thể thay thế cho Mg. Khi số lượng lớn Fe thay thế cho Mg khoáng chất
được biết đến như "minnesotaite". Khi số lượng lớn Al thay thế cho Mg khoáng chất
được biết đến như pyrophyllite.
Bột talc được sử dụng như một phụ gia cho thuốc trừ sâu và thuốc diệt nấm. Nó
có thể dễ dàng được thổi qua một miệng vòi và dễ dàng dính vào lá và thân cây.
Theo Indrayani et al (1993), Mirani (2008) thì trong giai đoạn bảo quản virus để
duy trì tính ổn định hiệu quả của virus được sử dụng dưới dạng bột hay dạng lỏng.

25
Theo Arsyad (2009) vật liệu thường được sử dụng để tạo dạng bột là các chất
hữu cơ và khoáng chất như bột talc và tinh bột vì nó như một chất bảo vệ, có khả năng
như một chất mang (Foster, 2012).
Tác giả Arifin (1993) cho biết, công thức dạng bột sử dụng dịch NPV với nồng
độ đã biết trộn với bột talc và tinh bột, để ở nhiệt độ phòng suốt 24h đến khi khô, hỗn
hợp được đem đi nghiền và sàng lọc cho đến khi tạo thành dạng bột virus.
Glycerol: được xem như chất bảo quản để bảo quản virus.
Carboxymethylcellulose (CMC): là một chất gây đậm đặc làm thay đổi độ nhớt
của dịch phun, tránh tạo ra những giọt nhỏ trong quá trình phun và tránh sự bay hơi của
các giọt sau khi phun. Nó cũng có tác dụng như chất chống rửa trôi, ngoài ra còn được
sử dụng để tăng độ nhớt và hạn chế sự rửa trôi khỏi mặt lá.
Theo Chalit (1992) cho biết, khi bổ sung bột sữa, rỉ đường, CMC và Triton CS7
vào dịch NPV thì cho tỷ lệ tử vong của sâu cao hơn so với việc chỉ sử dụng dịch virus
đông lạnh mà không bổ sung thêm các chất phụ gia và chất mang.

26
CHƢƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu được tiến hành từ tháng 3/2018 đến tháng 8/2018 tại phòng
thí nghiệm Viện Khoa Học Ứng Dụng của trường Đại Học Công Nghệ TP HCM -
HUTECH.
2.2. Vật liệu
2.2.1 Nguyên liệu
Nguồn sâu : Sâu khoang được thu tại ruộng rau muống ở khu vực xã Nhị Bình,
huyện Hóc Môn, được đem về phòng thí nghiệm nuôi trên môi trường thức ăn nhân
tạo.
Nguồn virus : Do phòng thí nghiệm của Viện Khoa học Ứng Dụng, Đại Học
Công Nghệ Tp.Hồ Chí Minh cung cấp.
2.2.2 Dụng cụ
Hộp nuôi sâu
Kẹp, chổi lông bắt sâu
Cân điện tử
Máy xay sinh tố
Các loại cốc thủy tinh
Các loại pipette
Micropipette
Đầu tuýp
Ống nghiệm
Bút lông ghi mẫu
Bông gòn, khăn giấy
Bao nhựa, giấy báo
Đèn cồn
Thiết bị:
Kính hiển vi
Buồng đếm hồng cầu
Tủ lạnh
Máy ly tâm
Bếp từ
Tủ sấy
2.2.3 Hóa chất
Agar Methyl-paraben

27
Formaldehyde
Acid sorbic
Acid ascorbic
Men bánh mì
Vitamin E
NaCl
Bột talc
Bột mì
CMC
Glycerol
Tween 80
Rỉ đường
2.3 Nội dung và phƣơng pháp nghiên cứu
2.3.1 Ảnh hƣởng của Acid boric đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Hình 2.1. Quy trình thử nghiệm ảnh hưởng của acid boric đến hiệu lực diệt sâu của
NPV.
2.3.1.1 Chuẩn bị
Chuẩn bị virus : Sâu chết do nhiễm NPV được đem đi nghiền lọc theo tỉ lệ 1
sâu/ 1ml nước cất thu dịch thô, dịch thô được đem đi ly tâm 2 lần theo phương pháp
của Karma et al (2012). Lần thứ nhất ly tâm 500 vòng/ 10 phút bỏ cặn thu dịch, lần 2 ly
Sâu chết do NPV
Nghiền lọc, ly tâm
Định lượng dịch virus
Pha loãng 108
PIB/ml
NPV 5 x 107
PIB/ml + acid boric
Hiệu lực gây chết
Acid boric
1,2,3,4%
Sâu bắt ngoài đồng
Nhộng
Trưởng thành
Trứng
Sâu tuổi 4
Nuôi trên thức ăn
nhân tạo
Hút 100 µL

28
tâm 5000 vòng/15 phút lọc lấy cặn bỏ dịch. Thu cặn định mức bằng với thể tích ban
đầu thu được dịch ly tâm. Dịch được đem đi kiểm tra thể vùi bằng buồng đếm hồng cầu
dưới kính hiển vi. Sau đó đem định lượng đủ 107
PIB/ml.
A B C
Hình 2.2. Lấy sâu chết do NPV nghiền cùng với nước cất, lọc và thu dịch thô.
Phƣơng pháp xác định hàm lƣợng virus:: Tiến hành dùng micropipet lấy 1ml
dịch + 9ml nước muối sinh lý rồi pha loãng tiếp ra nồng độ 10-2
và 10-3
. Kiểm tra mật
độ thể vùi trên buồng đếm hồng cầu dưới kính hiển vi. Nồng độ PIB/ml được xác định
bằng công thức:
Với:
a: số PIB đếm được
n: nồng độ pha loãng
Chuẩn bị sâu: Sâu khoang được thu tại ruộng rau muống ở khu vực xã Nhị
Bình, huyện Hóc Môn, được đem về phòng thí nghiệm nuôi trên môi trường thức ăn
nhân tạo đến khi đạt tuổi 4 thì tiến hành thí nghiệm. Thức ăn nhân tạo bao gồm: 200g
Hàm lƣợng thể vùi = 5 x a x n x104
( PIB/ml )

29
bột đậu xanh, 30g men bánh mì, 3,5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid,
2,5ml formaldehyde, 10g agar, 750ml nước cất và 1% vitamin E.
Cách chế biến thức ăn: Đậu đã được làm sạch với nước rồi phơi ráo cho vào
máy xay sinh tố xay thành bột rồi cho nước cất và các thành phần nguyên liệu: Men
bánh mì, Methyl-paraben, Sorbic acid vào máy xay sinh tố xay chung với nhau. Đun
agar với nước cho sôi rồi cho vào máy xay sinh tố xay đều rồi cho các nguyên liệu còn
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6) để nguội.
Hình 2.3. Quy trình nuôi sâu phòng thí nghiệm.
Chuẩn bị thức ăn : Thức ăn nhân tạo bao gồm: 200g bột đậu xanh, 30g men
bánh mì, 3.5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid, 10g agar, 750ml nước
cất và 1% vitamin E. (Theo Ahmad et al, 2015).
Nuôi trên môi trường thức
ăn nhân tạo
Nhộng
Trưởng thành
Sâu tuổi 1
Sâu tuổi 4
Sâu thu ngoài đồng

30
Hình 2.4. Thức ăn nhân tạo.
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6cm) để nguội. Chú ý không
được cho formaldehyde vào thức ăn nhân tạo để thử nghiệm.
2.3.1.2 Tiến hành thí nghiệm
Bố trí thí nghiệm
Thí nghiệm có 6 công thức:
CT1: dịch NPV 5 x 107
PIB/ml
PIB/ml + acid boric 0,5%
PIB/ml + acid boric 1%
PIB/ml + acid boric 1,5%
PIB/ml + acid boric 2%
CT6: đối chứng nước cất.
Thí nghiệm lặp lại 3 lần. Mỗi lần nhắc 30 sâu.

31
Phương pháp lây nhiễm: Lấy 5ml dịch virus có nồng độ 108
PIB/ml đem hòa
với 5ml dung dịch acid boric có nồng 1, 2, 3, 4% ta được dịch virus có nồng độ 5 x 107
PIB/ml + acid boric 0,5; 1; 1,5 và 2%.
Hình 2.5. Phun dịch và gắp sâu.
Thức ăn nhân tạo (không bỏ formaldehyde) cắt làm 40 miếng 2 x 2,25cm cho
vào mỗi hộp nhựa, mỗi công thức sử dụng 90 hộp với 30 hộp mỗi lần nhắc. Dùng
micropipette hút 100µL dịch đã được pha phun đều vào các cạnh và bề mặt của thức ăn
vừa đủ để khô 15 phút, chọn sâu cùng tuổi cùng kích thước gắp sâu (cần gắp nhẹ tay
tránh sâu chết hoặc không lột xác được trong quá trình khảo sát) vào hộp và đậy nắp
hộp lại. Quan sát sâu mỗi ngày cho đến khi sâu chết hết hoặc hóa nhộng.
Chỉ tiêu theo dõi: hiệu lực diệt sâu (%)
Hiệu lực diệt sâu đƣợc tính theo công thức Abbott (1925):
Với:
H%: hiệu lực diệt sâu (%)
T: Số sâu sống ở công thức thí nghiệm
C: Số sâu sống ở công thức đối chứng.
H (%) = (1-
T
C
) x 100%

32
2.3.2 Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Hình 2.6 Quy trình thử nghiệm ảnh hưởng của rỉ đường đến hiệu lực diệt sâu của
NPV.
Chuẩn bị virus : Sâu chết do nhiễm NPV được đem đi nghiền lọc theo tỉ lệ 1
dưới kính hiển vi. Sau đó định lượng dịch 108
PIB/ml.
Sâu chết do NPV
Dịch virus
Định lượng 108
PIB/ml
Hiệu lực diệt sâu
Sâu bắt ngoài đồng
Nhộng
Trưởng thành
Trứng
Sâu tuổi 4
Rỉ
đường
Nuôi trên thức
ăn nhân tạo
NPV 5 x 107
PIB/sâu + rỉ
đường
Hút 100µL

33
Phƣơng pháp xác định hàm lƣợng virus:: Tiến hành dùng micropipet lấy 1ml
và 10-3
. Kiểm tra mật
độ thể vùi trên buồng đếm hồng cầu dưới kính hiển vi. Nồng độ PIB/ml được xác định
bằng công thức:
Với:
bột đậu xanh, 30g men bánh mì, 3,5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid,
2,5ml formaldehyde, 10g agar, 750ml nước cất và 1% vitamin E (Theo Ahmad et al,
2015).
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6) để nguội.
Chuẩn bị thức ăn : Thức ăn nhân tạo bao gồm: 200g bột đậu xanh, 30g men
bánh mì, 3,5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid, 10g agar, 750ml nước
cất và 1% vitamin E.
( PIB/ml )

34
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6) để nguội. Chú ý không
Thí nghiệm có 6 công thức:
PIB/ml
PIB/ml + rỉ đường 2%
PIB/ml + rỉ đường 5% + acid boric 1%
CT6: đối chứng nước cất.
Thí nghiệm lặp lại 3 lần, mỗi lần 30 sâu.
Phương pháp lây nhiễm: Lấy 5ml dịch huyền phù có nồng độ 108
PIB/ml đem
hòa với 5ml dịch rỉ đường 4, 10, 20% để được dung dịch NPV 5 x 107
PIB/ml + rỉ
đường 2; 5; 10% và 1% acid boric.
vào mỗi hộp nhựa, mỗi công thức sử dụng 90 hộp với 30 hộp mỗi lần nhắc. Dùng
micropipette hút 100µL phun đều vào các cạnh và bề mặt của thức ăn vừa đủ để khô 15
phút, chọn sâu cùng tuổi cùng kích thước gắp sâu (cần gắp nhẹ tay tránh sâu chết hoặc
không lột xác được trong quá trình khảo sát) vào hộp (Karma , 2012) và đậy nắp hộp
lại.
Quan sát sâu mỗi ngày cho đến khi sâu chết hoặc hóa nhộng.

35
Hình 2.7 Các hộp thức ăn được phun dịch và gắp sâu.
Chỉ tiêu theo dõi: Hiệu lực diệt sâu (%)
Hiệu lực diệt sâu đƣợc tính theo công thức:
Với:
H: hiệu lực diệt sâu (%)
2.3.3 Ảnh hƣởng của chất mang và chất phụ gia trong việc tạo chế phẩm
H% = (1-
T
C
) x 100%
Sâu chết do NPV

36
mk
Hình 2.8. Quy trình thử nghiệm ảnh hưởng của rỉ đường đến hiệu lực diệt sâu của
NPV.
Chuẩn bị virus: Sâu chết do nhiễm NPV được đem đi nghiền lọc theo tỉ lệ 1
dưới kính hiển vi. Sau đó định lượng dịch 108
PIB/ml.
Phương pháp xác định hàm lượng virus: Tiến hành dùng micropipet lấy 1ml
và 10-3
. Kiểm tra mật
độ thể
Dịch virus
Trộn chế phẩm
Sâu thu ngoài đồng
Nuôi trên thức ăn
nhân tạo
Nhộng
Trưởng thành
Trứng
Sâu tuổi 4
NPV 5 x 107
PIB/ml + phụ
gia và chất mang
Hút 100µL
Hiệu lực diệt sâu

37
vùi trên buồng đếm hồng cầu dưới kính hiển vi. Nồng độ PIB/ml được xác định bằng
công thức:
Với:
bột đậu xanh, 30g men bánh mì, 3.5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid,
2.5ml formaldehyde, 10g agar, 750ml nước cất và 1% vitamin E.
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6cm) để nguội.
Chuẩn bị thức ăn: Thức ăn nhân tạo bao gồm: 200g bột đậu xanh, 30g men
bánh mì, 3.5g ascorbic acid, 2g methyl-paraben, 1g sorbic acid, 10g agar, 750ml nước
cất và 1% vitamin E.
( PIB/ml )

38
lại vào xay đều. Sau đó đổ thức ăn vào hộp nhựa (18x10x6cm) để nguội. Chú ý không
Thí nghiệm được chia thành 6 công thức:
PIB/ml
PIB/ml + glycerol 10%
PIB/ml + glycerol 10% + bột talc
PIB/ml + glycerol 10% + CMC 5% + bột talc
PIB/ml + glycerol 10% + CMC 10% + bột talc
CT6: đối chứng nước cất
Thí nghiệm lặp lại 3 lần. mỗi lần nhắc 30 sâu.
Phương pháp lây nhiễm: Pha loãng dịch ra nồng độ 10-1
trộn với glycerol 10%,
CMC ở 5%; 10% thêm bột talc vừa đủ.
vào mỗi hộp nhựa, mỗi công thức sử dụng 90 hộp với 30 hộp mỗi lần nhắc. Hòa tan 1g
bột vào 1 lít nước tạo thành dịch lỏng. Dùng micropipette hút 100µL phun đều vào các
cạnh và bề mặt thức ăn vừa thấm đủ để khô 15 phút, chọn sâu cùng tuổi cùng kích
thước sâu (cần gắp nhẹ tay tránh sâu chết hoặc không lột xác được trong quá trình khảo
sát) vào hộp (Karma, 2012) và đậy nắp hộp lại. Quan sát sâu mỗi ngày cho đến khi sâu
chết hoặc hóa nhộng.
Chỉ tiêu theo dõi: số sâu chết và hiệu lực diệt sâu của NPV.
Hiệu lực diệt sâu đƣợc tính theo công thức:
H% = (1-
T
C
) x 100%

39
Với:
H: hiệu lực diệt sâu (%)

40
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1 Ảnh hƣởng của acid boric đến hiệu lực trừ sâu của NPV
Bảng 3.1. Ảnh hƣởng của chất bổ sung acid boric đến hiệu lực diệt sâu (%) của
NPV qua các ngày nhiễm ở các công thức.
Công thức
Hiệu lực diệt sâu (%)
5 ngày 7 ngày
Dịch NPV 5x107
PIB/ml 6,67d 63,33c
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + acid boric 0,5% 15,56c 71,11bc
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + acid boric 1% 23,33bc 85,56a
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + acid boric 1,5% 25,56b 83,33ab
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + acid boric 2% 40,00a 87,78a
CV (%) 12,15 8,22
Chú thích: số liệu tính được giá trị trung bình của các lần lặp lại ± SD trong
cùng một cột có cùng chữ cái theo sau giống nhau thì khác biệt không có ý nghĩa thống
kê với độ tin cậy 95%. Với ns là không khác biệt thống kê α= 0,05.
Kết quả ở bảng 3.1 cho thấy sau 5 ngày khảo sát thì ở các công thức dịch NPV
có bổ sung acid boric đều đem lại hiệu quả diệt sâu cao hơn so với dịch NPV không bổ
sung acid boric. Cụ thể khi bổ sung acid boric ở nồng độ 0,5%; 1%; 1,5% và 2% cho
hiệu lực diệt sâu lần lượt là 15,56%; 23,33%; 25,56% và 40%. Trong khi đó bổ sung
acid boric 0,5% và 1% cho hiệu lực diệt sâu không sai khác.
Sau 7 ngày thử nghiệm thì hiệu lực diệt sâu ở các công thức tăng lên đáng kể.
Việc bổ sung acid boric cũng làm tăng hiệu lực diệt sâu lên đáng kể so với việc không
bổ sung acid boric. Tuy nhiên ở công thức NPV có bổ sung 0,5% acid boric cho hiệu
lực không sai khác so với không bổ sung acid boric vào NPV. Khi bổ sung acid boric ở
nồng độ 1%; 1,5% và 2% vào NPV thì cho kết quả không sai khác nhau với hiệu lực
diệt sâu lần lượt là 85,56%; 83,33% và 87,78%.

41
Như vậy, khi bổ sung acid boric từ 1 – 2% thì làm tăng đáng kể hiệu lực diệt sâu
của NPV. Kết quả này cũng chỉ ra việc có thể sử dụng phối hợp acid boric với NPV để
làm tăng hiệu lực diệt sâu.
Hình 3.1. Ảnh hƣởng của chất bổ sung acid boric đến hiệu lực diệt sâu (%) của
Acid boric được sử dụng để diệt côn trùng như kiến, gián, tuy nhiên bổ sung ở
nồng độ khoảng 2% thì có thể tăng khả năng diệt sâu của dịch NPV.
So với kết quả của Juan Cisneros et al (2002), theo các tác giả khi bổ sung acid
boric vào dịch NPV với nồng độ 0,5 – 4% làm tăng khả năng gây chết sâu của NPV.
Tuy nhiên 0,5 – 1% thì cho kết quả không khác so với dịch NPV không bổ sung acid
boric. Khi tăng lượng acid boric trên mức này thì hiệu lực diệt sâu tăng lên đáng kể.
Trong khi ở nghiên cứu này thì khi bổ sung acid boric từ 1 – 2% cũng làm tăng hiệu
lực diệt sâu so với dịch NPV không bổ sung acid boric.
5.107
5.107
5.107
5.107
5.107

42
3.2 Ảnh hƣởng của rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Nhiều nghiên cứu cho biết bổ sung rỉ đường đều làm tăng hiệu lực diệt sâu của
NPV trên đồng ruộng (FAO, 2012; Karma et al, 2012). Tuy nhiên cơ chế làm tăng hiệu
lực diệt sâu của rỉ đường vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Theo Shapiro et al (1983) bổ
sung rỉ đường 5% có khả năng bảo vệ NPV khỏi tác động của tia cực tím. Còn theo
Burges (1998) bổ sung rỉ đường vào NPV có tác dụng làm tăng khả năng ăn của sâu và
nhờ đó tăng hiệu lực diệt sâu của NPV.
Bảng 3.2 Ảnh hƣởng của chất bổ sung rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu (%) của
Công thức
Hiệu lực diệt sâu (%)
5 ngày 7 ngày
Dịch NPV 5x107
PIB/ml 6,67b 63,33c
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + rỉ đường 2% 25,56a 70,00bc
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + rỉ đường 5% 26,67a 76,67b
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + rỉ đường 10% 27,78a 73,33bc
Dịch NPV 5x107
PIB/ml + acid boric 1% + rỉ đường 5% 33,33a 94,44a
CV (%) 15,62 6,32
kê với độ tin cậy 95%.. Với ns là không khác biệt thống kê α= 0,05.

43
Hình 3.2 Ảnh hƣởng của chất bổ sung rỉ đƣờng đến hiệu lực diệt sâu (%) của
Kết quả ở bảng 3.2 cho biết, sau 5 ngày khảo sát thì hiệu lực diệt sâu ở các công
thức đều tăng. Các công thức bổ sung rỉ đường 2%, 5%, 10% thì cao hơn so với dịch
không bổ sung rỉ đường.
Sau 7 ngày khảo sát thì hiệu lực diệt sâu ở tất cả các công thức đều tăng đáng
kể. Khi bổ sung rỉ đường 2% vào dịch NPV đạt hiệu lực 70% không sai khác với khi
bổ sung sung rỉ đường 10% vào dịch là 73,33%. Dịch NPV + 5% rỉ đường cho hiệu lực
diệt sâu đạt 76,67% cao hơn so với khi bổ sung rỉ đường 2 và 10%. Tuy nhiên khi trộn
thêm 1% acid boric với 10% rỉ đường vào dịch NPV thì đạt hiệu lực cao nhất với
94,44%.
Như vậy, việc bổ sung rỉ đường 5% vào NPV cho hiệu lực diệt sâu cao hơn so
với không bổ sung. Mặc khác bổ sung rỉ đường 5% kết hợp với bổ sung acid boric 1%
5.107
5.107
5.107
5.107
5.107

44
cho hiệu lực diệt sâu cao nhất. Kết quả này cũng trùng với kết quả của một số tác giả
khác.
Theo Shapiro et al (1983) cho biết bổ sung rỉ đường với 5 % cho hiệu quả diệt
sâu tốt nhất. Đánh giá hiệu lực diệt sâu của việc sử dụng các chất phụ gia để tăng hiệu
lực diệt sâu, A.Mehvar et al (1975) cho biết việc sử dụng các chất phụ gia đã làm tăng
tỉ lệ chết của sâu lên đáng kể so với việc chỉ phun virus đơn độc, tác giả cũng khuyến
cáo sử dụng rỉ đường ở mức 5%.
3.3 Ảnh hƣởng của chất mang đến hiệu lực diệt sâu của NPV
Bảng 3.3 cho thấy, sau 4 ngày khảo sát số sâu chết ở các công thức so với đối
chứng thì không sai khác nhau. Sang ngày thứ 5 thì sâu bắt ở các công thức dịch NPV
bắt đầu chết. Qua ngày thứ 7 thì số liệu sâu chết tăng lên đáng kể, ở công thức dịch
NPV bổ sung glycerol 10% cho kết quả sâu chết nhiều nhất với số sâu trung bình là
27,33 sâu. Tuy nhiên cũng không sai khác với dịch NPV đơn độc không bổ sung phụ
gia và chất mang. Công thức dịch NPV + 10% glycerol + 10% CMC + bột Talc lần
lượt là 26,67 sâu và 25,67 sâu.
Kết quả sau 8 ngày nhiễm ở bảng 3.3 thì số sâu chết cũng tăng lên. Số lượng sâu
chết nhiều nhất vẫn ở công thức dịch NPV +10% glycerol với 29,33 sâu và không sai
khác với công thức dịch NPV đơn độc với lượng sâu chết 28,67 sâu.
Dịch NPV +10% glycerol + CMC 5%; 10% + bột talc cho số lượng sâu chết lần
lượt là 26,33 sâu và 26,67 sâu không sai khác so với dịch NPV +10% glycerol + bột
talc không bổ sung CMC với lượng sâu chết là 26,00 sâu.
Bảng 3.3 Ảnh hƣởng của chất mang bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV
qua các ngày nhiễm ở các công thức.
Kí
hiệu
Công thức
Số sâu chết theo từng ngày
5 ngày 6 ngày 7 ngày 8 ngày
ĐC Nước cất 0,00b 0,00b 0,00d 0,00d

45
CT1 NPV 5x107
PIB/ml (dịch gốc) 8,33a 17,33a 26,67ab 28,67ab
CT2
NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol
10%
7,67a 17,33a 27,33a 29,33a
CT3
NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol
10% + Bột talc
7,00a 15,33a 23,33c 26,00c
CT4
NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol
10% + CMC 5%+ Bột talc
9,33a 16,67a 25,33b 26,33bc
CT5
NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol
10% + CMC 10%+ Bột talc
8,33a 16,33a 25,67ab 26,67bc
CV (%) 29,09 10,08 4,54 6,01
Bảng 3.4 Ảnh hƣởng của chất mang bổ sung đến hiệu lực diệt sâu (%) của NPV
qua các ngày nhiễm ở các công thức.
CT Công thức Hiệu lực diệt sâu (%) sau 8 ngày
1 NPV 5x107
PIB/ml 95,56ab
2 NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol 10% 97,78a
3 NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol 10% + Bột talc 86,67b
4 NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol 10% + CMC
5%+ Bột talc
87,78b
5 NPV 5x107
PIB/ml + Glycerol 10% + CMC
10%+ Bột talc
88,89b
CV (%) 8,46

46
Theo kết quả ở bảng 3.4 cho thấy ở công thức NPV + 10% glycerol có hiệu lực
diệt sâu cao nhất với 97,78%. Tuy nhiên vẫn không sai khác so với hiệu lực diệt sâu
của dịch NPV đơn độc không bổ sung phụ gia hay chất mang.
Ở các công thức NPV có bổ sung chất phụ gia và chất mang thì cho hiệu lực diệt
sâu như nhau. Cụ thể như, dịch NPV + 10% glycerol + bột talc; dịch NPV + 10%
glycerol + CMC 5% + bột talc và dịch NPV + 10% glycerol +CMC 10% + bột talc cho
hiệu lực diệt sâu có kết quả lần lượt là 86,67%; 87,78% và 88,89% và không sai khác
có ý nghĩa so với giữa chúng với nhau và so với đối chứng không bổ sung.
Như vậy, bổ sung glycerol 10% bổ sung bột talc hoặc bổ sung glycerol + bột
talc + CMC không làm giảm có ý nghĩa hiệu lực diệt sâu của NPV sau 8 ngày khảo sát.
Kết quả trên cũng trùng khớp với kết quả của một vài tác giả.
Theo Karma et al (2012) thì khi tác giả sử dụng chất mang để bổ sung vào dịch
NPV cũng không cho hiệu quả diệt sâu cao hơn khi sử dụng dịch NPV đơn độc hoặc
dịch NPV bổ sung thêm 10% glycerol. Nhưng tác giả Chalit (1992) lại cho rằng, khi bổ
sung các chất phụ gia và chất mang cụ thể là CMC, bột sữa, triton CS7, dầu đậu nành
vào NPV thì cho tỷ lệ sâu chết cao hơn so với việc chỉ sử dụng dịch NPV đơn độc. Kết
quả này cho phép sử dụng bổ sung glycerol, CMC và bột talc để tạo chế phẩm SLNPV.

47
CHƢƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
4.1 Kết luận
Bổ sung acid boric ở các nồng độ 1%; 1,5%; 2% vào dịch NPV đều cho hiệu
lực diệt sâu của NPV tương ứng 85,56%; 83,33% và 87,78% - cao hơn so với việc
không bổ sung acid boric.
Bổ sung rỉ đường 5% làm tăng hiệu lực diệt sâu của NPV. Bổ sung rỉ đường 2%
và 10% không làm tăng có ý nghĩa hiệu lực diệt sâu của NPV. Hiệu lực diệt sâu lên cao
nhất là 94,44% khi bổ sung 1% acid boric + 5% rỉ đường vào dịch NPV.
Có thể sử dụng dịch NPV đơn độc, dịch NPV bổ sung thêm 10% glycerol hoặc
dịch NPV bổ sung 10% glycerol + 10% CMC + bột talc vừa đủ để tạo chế phẩm NPV
dạng bột.
4.2 Kiến nghị
Có thể sử dụng acid boric ở mức 1% với dịch NPV khi phun trên đồng để làm
tăng hiệu lực diệt sâu của NPV.
Thử nghiệm hiệu lực diệt sâu của NPV có bổ sung acid boric và rỉ đường trên
đồng ruộng.
Có thể sử dụng glycerol, CMC, bột talc để tạo chế phẩm SLNPV và thử nghiệm
trên đồng ruộng.

48
TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. TÀI LIỆU NƢỚC NGOÀI
A. Mehrvar, R.J. Rabindra, K. Veenakumari and G.B. Narabenchi, 1975, Evaluation of
Adjuvants for Increased Efficacy of HearNPV Against Helicoverpa armigera
(Hubner) Using Suntest Machine, Article in Bulletin of entomological research
65(03):507 - 514 · October 1975 with 23.
Ahmad-Ur-Rahman Saljoqi, Riaz ul Haq, Ehsan-ul-haq, Javed G. Khan, Ghulam Ali,
Rearing of Spodoptera litura (Fabricius) on Different Artificial Diets and its
Parasitization with Trichogramma chilonis (Ishii).
Arsyad, M. 2009. Studi Isolasi Bakteri Rhizobium yang Diinokulasikan Ke Dalam
Dolomit Sebagai Pembawa (Carrier) Serta Pemanfaatannya Sebagai Pupuk
Mikroba. Thesis. University of North Sumatra. Medan
Bijjur, S., K.A. Kulkarni and S.Lingappa. 1993. Evaluation of nuclearpolyhedrosis
virus with certain adjuvants for the control of Helicoverpaarmigera (Hubner).
Karnataka J. Agric. Sci.
Bujjur, S., Kulkarni, K. A., and Lingappa, S. 1991. Evaluation of nuclear polyhedrosis
with certain adjuvants for the control of Heliothis armigera (Hu¨bner). Indian J.
Entomol.
Burges, H. D., and Jones, K. A. 1998. Formulation of bacteria, viruses and protozoa to
control insects. In “Formulation of Microbial Biopesticides: Beneficial
Microorganisms, Nematodes and Seed Treatments” (H. D. Burges, Ed.),.
Kluwer Academic, Dordrecht.
CABI. 2009. Crop protection compendium: global module. Commonwealth
Agricultural Bureau International, Wallingford, UK.
Chalit Mahattana-art, 1992, Bioinsecticide formulation of nuclear polyhedrosis virus of
the American bollworm, Heliothis armigera (Hubner), Kasetsart Univ,
Bangkok (Thailand), Graduate shool [Corporate Author].

49
Chari, M. S. andS. N. Patel. 1983. Cotton leaf worm Spodoptera litura Fabricius its
biology and integrated control measures. Cotton Dev
Chundurwar, R. M., Pawar, V. M., and More, M. R. 1990. Efficacy of nuclear
polyhedrosis virus in combination with boric acid and tannic acid against
Helicoverpa armigera (Hu¨b.) on chickpea. Int. Chickpea Newsl.
Doane, C. C., and Wallis, R. C. 1964. Enhancement of the action of Bacillus
thuringiensis var. thuringiensis Berliner on Porthetria dispar (Linnaeus) in
laboratory tests. J. Insect Pathol.
EPPO/CABI. 1997. Spodoptera littoralis and Spodoptera litura. In: Smith IM,
McNamara DG, Scott PR, Holderness M, eds. Quarantine pests for Europe.
2nd edition. Wallingford, UK: CAB Internationa
Foster, N. 2012. What Is Corn Starch.http://www.wisegeek.com/what-is-
cornstarch.htm.
Retrieved October 16 at 18:09 pm.
G. P. Gupta; Sidra Rani; A. Birah; Mahadevan Raghuraman (2005), Improved artificial
diet for mass rearing of the tobacco caterpillar, Spodoptera litura (Lepidoptera
Noctuidae).
Govindarajan, R., Jayaraj, S., and Narayanan, K. 1976. Mortality of the tobacco
caterpillar, Spodoptera litura (F.) when treated with Bacillus thuringiensis
combinations with boric acid and insecticides. Phytoparasitica.
Hayes, W. J., Jr., and Laws, E. R. 1991. “Handbook of Pesticide Toxicology.”
Academic Press, San Diego.
Hill, D. S. 1975. Agricultural insect pests of the tropics and their control. Cambridge
Univ. Press, London.
Hoover K, Grove M, Gardner M, Hughes DP, McNeil, J, & Slavicek J (2011). A. Gene
for an extended phenotype. Science (New York, N.Y), 333 (6048) PMID:
21903803.

50
Indrayani, I.G.A.A., D. Winarno, and Soebandrijo. 1993. Efektivitas Npv Dengan
Berbagai. Bahan Pembawa Terhadap Spodoptera litura F. dan Helicoverpa
armigera Hubner Pada Kapas. Juli 1995-Juni 1996. Installation Asembagus
Research, Situbondo, East Java.
Jones, K.A. and D.J. Mckinely. 1986. UV inactivation of Spodoptera litura nuclear
polyhedrosis virus in Egypt: assessment and protection. In “Fundamentals and
applied aspects of Invertebrate pathology” (eds. Samson, R. A., Vlak, J. M. and
Peters, D), Proceedings IV International Colloquium on invertebrate pathology,
wageningen, Netherlands.
Karma Choden Bhutia et al, 2012, Evaluation and production of improved formulation
of nucleopolyhedrosis virus of Spodoptera litura, Bulletin of Insectology 65
(2): 247-256.
Lasa, R., C. Ruiz-Portero, M.D. Alcazar, J. E. Belda, P. Caballero and T. Williams.
2007. Efficacy of optical brightener formulations of Spodoptera exigua multiple
nucleopolyhedrosis (SeMNPV) as a biological insecticide in green houses in
Southern Spain. Biol. Control.
Maramorosch, K. and K.E. Sherman. 1985. Viral Insecticides for Biological Control.
London: Academic Press Inc.
Morris, O. N., Converse, V., and Kanagaratnam, P. 1995. Chemical additive effects on
the efficacy of Bacillus thuringiensis Berliner subsp. kurstaki against Mamestra
configurata (Lepidoptera: Noctuidae). J. Econ. Entomol.
Morris, O.N. 1971. The effect of sunlight, ultraviolet, gamma radiations and
temperature on infectivity of a nulearpolyhedrosis virus. J. Invertebr. Pathol.
S. Prabhu and C.A. Mahalingam, 2017, Effect of Sunlight and UV Light against
DpNPV (Nuclear Polyhedrosis Virus) Formulation on Larval Mortality of
Mulberry

Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura

Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura

Similar to Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura (20)

More from https://www.facebook.com/garmentspace

More from https://www.facebook.com/garmentspace (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Nghiên cứu tạo chế phẩm nucleopolyhedrosis virus (npv) để phòng trừ sâu khoang spodoptera litura