https://app.box.com/s/jl1edob42amgbhis3e6331wwlqoo98zc

1. Sáng kiến Dạy học theo STEM một số chủ đề
phần “vật sống”, Khoa học tự nhiên 6 (Quy
trình trồng nấm sò, Vi khuẩn và ứng dụng của
vi khuẩn trong chế biến thực phẩm)
WORD VERSION | 2023 EDITION
ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL
TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM
D Ạ Y H Ọ C T H E O Đ Ị N H
H Ư Ớ N G S T E M
Ths Nguyễn Thanh Tú
eBook Collection
Hỗ trợ trực tuyến
Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon
Mobi/Zalo 0905779594
Tài liệu chuẩn tham khảo
Phát triển kênh bởi
Ths Nguyễn Thanh Tú
Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :
Nguyen Thanh Tu Group
vectorstock.com/34594214

2. i
DANH M C KÝ HI U, CH VI T T T
T vi t t t Nghĩa ti ng Anh Nghĩa ti ng Vi t
ĐC Đ i ch ng
GQVĐ Gi i quy t v n đ
GV Giáo viên
HS H c sinh
NXB Nhà xu t b n
PH Ph huynh
PPDH Ph ng pháp d y h c
STEM
Science, Technology, Engineering
và Mathematics
Khoa h c, Công ngh , Kĩ
thu t và Toán h c
THCS Trung h c c s
THPT Trung h c ph thông
TN Th c nghi m
KHTN Khoa h c t nhiên
SKKN Sáng ki n kinh nghi m
KHBD K ho ch bài d y

3. ii
DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1. K t qu đi u tra m c đ quan tâm c a GV đ n phát tri n năng l c cho HS……..
B ng 1.2. K t qu đi u tra m c đ s d ng ph ng pháp d y h c c a GV………………..
B ng 1.3. K t qu đi u tra m c đ s d ng ph ng ti n d y h c c a GV…………………
B ng 1.4. K t qu đi u tra m c đ quan tâm c a GV t i đ i m i d y h c KHTN……….
B ng 1.5. K t qu đi u tra m c đ hi u bi t c a giáo viên t i các v n đ liên quan STEM..
B ng 2.1. Phân tích ch ng trình KHTN 6, ch đ v t s ng d i góc đ STEM….........
B ng 2.2. Phân tích ch ng trình KHTN 6 có th xây d ng ch đ STEM………………..
B ng 2.3. H th ng câu h i, v n đ c n gi i quy t trong m i ch đ ………………………
B ng 2.4. Tiêu chí đánh giá mô hình……………………………………………………...
B ng 2.5. Tiêu chí đánh giá d án…………………………………………………………
B ng 2.6. Tiêu chí đánh giá k năng th c hành (làm thí nghi m).………………………
B ng 3.1. Đ c đi m c a các l p di n ra th c nghi m……………………………………...
B ng 3.2. K t qu kh o sát m c đ h ng thú c a h c sinh l p đ i ch ng……………….
B ng 3.3. K t qu kh o sát m c đ h ng thú c a h c sinh l p th c nghi m…………….
B ng 3.4. B ng phân b t n s k t qu đi m l p TN và ĐC……………………………….
B ng 3.5. B ng phân b t n su t đi m s bài ki m tra…………………………………….
B ng 3.6. B ng phân b t n su t tích lũy đi m s bài ki m tra…………………………….
B ng 3.7. B ng phân lo i k t qu h c t p c a h c sinh……………………………………
B ng 3.8. B ng t ng h p các tham s đ c tr ng c a bài ki m tra………………………….
30
31
32
33
34
39
42
44
51
53
54
59
60
61
63
63
63
64
66

4. iii
DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1.1. Mô hình 5E áp d ng cho bài h c tích h p STEM……………………………...
Hình 1.2. Quy trình nghiên c u khoa h c………………………………………………..
Hình 1.3. Quy trình thi t k k thu t…………………………………………………….
Hình 1.4. Các b c d y h c gi i quy t v n đ …………………………………………...
Hình 1.5. Quy trình t ch c d y h c d án……………………………………………….
Hình 1.6. S đ thành ph n c u t o năng l c…………………………………………….
Hình 1.7. M i quan h gi a các môn h c……………………………………………….
Hình 1.8. Bi u đ m c đ quan tâm c a GV đ n phát tri n năng l c cho HS…………...
Hình 2.1. Quy trình thi t k và t ch c d y h c KHTN 6 theo mô hình giáo d c STEM...
Hình 2.2. M t s hình nh các s n ph m STEM do h c sinh th c hi n…………………..
Hình 3.1. Đ th bi u di n phân b t n su t tích lũy k t qu bài ki m tra………………...
Hình 3.2. Đ th phân lo i k t qu h c t p c a h c sinh………………………………….
12
14
15
22
24
26
28
31
40
46
64
65

5. M C L C
L I C M N.............................................................................................................i
DANH M C KÝ HI U, CH VI T T T.............................................................ii
DANH M C CÁC B NG ...................................................................................... iii
DANH M C CÁC HÌNH ........................................................................................iv
PH N I. ĐI U KI N HOÀN C NH T O RA SÁNG KI N
1. Lý do ch n đ tài................................................................................................1
2. M c đích nghiên c u .........................................................................................2
PH N 2. MÔ T GI I PHÁP
1. Mô t gi i pháp tr c khi t o ra sáng ki n
1.1. T ng quan l ch s nghiên c u giáo d c STEM............................................3
1.1.1. Giáo d c STEM trên th gi i .....................................................................3
1.1.2. Giáo d c STEM Vi t Nam.......................................................................6
1.2. C s lý lu n....................................................................................................8
1.2.1. Khái ni m STEM ........................................................................................8
1.2.2. M t s v n đ v giáo d c STEM.............................................................10
1.3. C s th c ti n ..............................................................................................28
1.3.1. Th c tr ng giáo d c STEM Vi t Nam hi n nay ....................................28
1.3.2. Th c tr ng giáo d c STEM trong d y h c KHTN, Trung h c c s .......30
2. Mô t gi i pháp sau khi có sáng ki n
2.1. Phân tích ch ng trình Khoa h c t nhiên 6 d i góc đ giáo d c
STEM ....................................................................................................................37
2.1.1. V trí Môn KHTN trong ch ng trình Ph thông.....................................37
2.1.2. Phân tích ch ng trình KHTN 6 (THCS).................................................38
2.1.3. Phân tích ch ng trình KHTN 6, ch đ “v t s ng” (THCS) d i góc đ
STEM...................................................................................................................38
2.2. Quy trình thi t k và t ch c m t s n i dung Khoa h c t nhiên 6 theo
đ nh h ng STEM ...............................................................................................40

6. 2.3. M t s n i dung Khoa h c t nhiên 6 t ch c d y h c theo mô hình giáo
d c STEM.............................................................................................................42
2.3.1. L a ch n ch đ .......................................................................................42
2.3.2. Xây d ng các câu h i, v n đ trong ch đ ..............................................43
2.3.3. T ch c d y h c và đánh giá....................................................................50
2.4. M t s k ho ch bài d y minh h a..............................................................56
3.TH C NGHI M S PH M...........................................................................58
3.1. M c đích th c nghi m s ph m..................................................................58
3.2. Nhi m v th c nghi m s ph m..................................................................58
3.3. N i dung th c nghi m s ph m ..................................................................58
3.4. Ti n hành th c nghi m s ph m.................................................................59
3.4.1. Đ i t ng th c nghi m s ph m..............................................................59
3.4.2. K ho ch th c nghi m s ph m ...............................................................59
3.4.3. Ti n hành th c nghi m s ph m ..............................................................59
3.5. Ph ng pháp th c nghi m s ph m...........................................................60
3.6. K t qu th c nghi m s ph m ....................................................................60
3.6.1. K t qu đ nh l ng...................................................................................60
3.6.2. K t qu đ nh tính......................................................................................67
PH N III. HI U QU DO SÁNG KI N ĐEM L I...........................................69
1. Hi u qu kinh t .................................................................................................69
2. Hi u qu xã h i .................................................................................................69
3. Kh năng áp d ng ..............................................................................................69
PH N IV. CAM K T…………………………………………………………….70
DANH M C TÀI LI U THAM KH O...............................................................72
PH L C.....................................................................................................................

8. 1
PH N I. ĐI U KI N HOÀN C NH T O RA SÁNG KI N
1. Lý do ch n đ tài
Công ngh 4.0, cu c cách m ng công nghi p th 4 hay cách m ng 4.0 là nh ng
cái tên đ c nh c đ n nhi u nh t trên các di n đàn v khoa h c, k thu t, kinh t , y
t , giáo d c, công nghi p… Công ngh 4.0 bùng n vào đ u th k 21 đã t o ra làn
sóng d d i, bao ph và làm chuy n bi n tích c c m i lĩnh v c, ngành ngh c a đ i
s ng xã h i. Giáo d c trong k nguyên s 4.0 là quá trình chuy n đ i giáo d c t
trang b ki n th c sang phát tri n toàn di n năng l c và ph m ch t ng i h c. Trong
Chi n l c phát tri n công nghi p Vi t Nam đ n năm 2025, t m nhìn đ n năm 2035
Chính ph đã xác đ nh 3 nhóm ngành công nghi p l a ch n u tiên phát tri n, g m:
ngành Công nghi p ch bi n, ch t o; ngành Đi n t và Vi n thông và ngành Năng
l ng m i và năng l ng tái t o. Đ đáp ng đ c nhu c u trên, giáo d c c n đào t o
m t l c l ng nhân l c thành th o trong lĩnh v c Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t,
Toán h c... Do v y, vi c t o c h i ti p c n v i các mô hình, các xu th giáo d c m i
đ c bi t là giáo d c STEM là c n thi t nh m thay đ i căn b n giáo d c ph thông t i
Vi t Nam.
STEM bao g m các ch cái vi t t t c a các t Science (khoa h c), Technology
(công ngh ), Engineering (k thu t) và Math (toán h c). Giáo d c STEM là m t
ch ng trình gi ng d y d a trên ý t ng trang b cho ng i h c nh ng ki n th c, kĩ
năng liên quan đ n (các lĩnh v c) khoa h c, công ngh , k thu t và toán h c - theo
cách ti p c n liên môn (interdisciplinary) và ng i h c có th áp d ng đ gi i quy t
v n đ trong cu c s ng hàng ngày. Thay vì các môn h c nh các đ i t ng tách bi t
và r i r c, STEM k t h p chúng thành m t mô hình h c t p g n k t d a trên các ng
d ng th c t .
Giáo d c STEM đ c tìm hi u và áp d ng Vi t Nam trong vài năm tr l i
đây, tuy nhiên m i đang b c th nghi m và truy n thông m r ng ch ch a tr
thành ho t đ ng giáo d c chính th c trong nhà tr ng ph thông. Giáo d c STEM
đ c t ch c trong các tr ng ph thông Vi t Nam th ng t p trung qua các hình
th c: d y h c tích h p theo đ nh h ng giáo d c STEM; sinh ho t câu l c b STEM;
các cu c thi, các ho t đ ng tr i nghi m sáng t o; ph i h p t ch c các ho t đ ng

9. 2
STEM gi a nhà tr ng và các t ch c t nhân; các s ki n STEM, ngày h i
STEM…tuy nhiên v n còn r t nhi u h n ch và khó khăn. Do đó, giáo d c STEM
c n nh n đ c s quan tâm c a toàn xã h i. Vi t Nam, giáo d c STEM ch a đ c
nghiên c u chuyên sâu. Hi n có r t ít công trình, bài báo v c s lí lu n, th c ti n
c a giáo d c STEM và ng d ng nó vào vi c d y h c các b môn.
Đ c bi t v i môn Khoa h c t nhiên, là m t môn Khoa h c th c nghi m g n
li n v i đ i s ng th c t , v i s t n t i và phát tri n c a chính con ng i, đòi h i ph i
d y – h c sao cho h c sinh đ c th c s t duy, sáng t o, bi t làm vi c, nghiên c u
khoa h c, giúp vi c ti p thu ki n th c đ c v ng ch c, nh k , nh lâu. Tuy nhiên,
trên th c t , môn KHTN là m t môn h c còn m i, vi c d y h c KHTN nhi u tr ng
còn mang tính hàn lâm, n ng lý thuy t làm cho h c sinh ng i h c, l i t duy, thi u
tính ch đ ng, sáng t o...
Môn KHTN, n i hàm đã mang y u t tích h p, do v y, vi c đ y m nh nghiên
c u giáo d c STEM trong d y h c KHTN đ c bi t là KHTN 6 hoàn toàn phù h p v i
đ nh h ng đ i m i căn b n, toàn di n n n giáo d c Vi t Nam nh m phát tri n các
năng l c c a ng i h c, đáp ng nh ng yêu c u c a xã h i hi n đ i.
V i nh ng lí do trên, tôi ch n đ tài “D y h c theo đ nh h ng STEM m t
s ch đ ph n “v t s ng”, Khoa h c t nhiên 6(KHTN 6)” nh m phát tri n năng
l c cho ng i h c và nâng cao ch t l ng d y h c.
2. M c đích nghiên c u
V n d ng m t s ph ng pháp d y h c theo đ nh h ng STEM vào d y h c
KHTN 6 nh m t o h ng thú cho ng i h c, giúp ng i h c phát tri n đ c năng l c
gi i quy t v n đ th c ti n và nâng cao ch t l ng d y h c.

10. 3
PH N II. MÔ T GI I PHÁP
1. Mô r gi i pháp tr c khi t o ra sáng ki n
1.1. T ng quan l ch s nghiên c u giáo d c STEM
1.1.1. Giáo d c STEM trên th gi i
D i góc nhìn l ch s , khái ni m v ngành STEM th c ra đã t n t i t khá lâu
tr c khi nó phát tri n r ng rãi nh ngày nay. Bi u hi n đ u tiên là vi c thành l p các
tr ng Đ i h c k thu t t i Châu Âu trong th k 19 nh : Napoleon’s School; for
Industry (1806-1815), Rensselaer Polytechnic Institute (1824), Vocational Education
Act (1917), Land Grant Act (1862). Đây là nh ng ngôi tr ng đ u tiên trên th gi i
đào t o STEM ch t l ng cao, cũng là n i n i khai sinh ra m t khía c nh quan tr ng
đáp ng vô s nhu c u c a con ng i trong b t c th i đ i nào.
Trong m t th p k g n đây v n đ nghiên c u v giáo d c STEM đã, đang
đ c r t nhi u nhà giáo d c quan tâm và nghiên c u nhi u qu c gia trên th gi i.
V i nh ng ti p c n khác nhau, giáo d c STEM s đ c hi u và tri n khai theo nh ng
cách khác nhau.
STEM có ngu n g c t qu khoa h c qu c gia (NSF) vào nh ng năm 1990 và
đã đ c s d ng nh m t c m t vi t t t chung cho m i s ki n, chính sách, ch ng
trình ho c liên quan đ n m t ho c m t s môn h c thu c 4 lĩnh v c S (Khoa h c), T
(Công ngh ), E (Kĩ thu t) và M (Toán h c). T i M , đ u nh ng năm 90, đã hình
thành xu h ng giáo d c m i g i là giáo d c STEM. Trong ch ng trình giáo d c
STEM, các môn h c v khoa h c công ngh không gi ng d y đ c l p mà tích h p l i
v i nhau thành m t môn h c thông qua ph ng pháp gi ng d y b ng d án, tr i
nghi m, th c hành…M t ví d cho s coi tr ng giáo d c STEM là ngày h i khoa h c
toàn qu c t i Nhà Tr ng l n th 5, 23/03/2015, t ng th ng M đã dành c ngày đ
trao đ i, trò chuy n v i các nhà khoa h c nhí, các s n ph m sáng t o c a h c sinh
đ c tr ng bày trong văn phòng Nhà Tr ng. Nghiên c u các n c có n n khoa h c
phát tri n nói chung nh M , Anh, Đ c… cho th y ngày h i khoa h c không ch thu
hút đ c s quan tâm c a đông đ o h c sinh, ph huynh mà còn thu hút s quan tâm
m nh m c a gi i truy n thông, chính khách, b i h n ai h t h hi u t m quan tr ng

11. 4
c a vi c nuôi d ng, th i bùng ni m đam mê khoa h c trong gi i tr là vô cùng quan
tr ng đ i v i s phát tri n b n v ng c a qu c gia.
M t th ng kê M cho th y t năm 2004 đ n năm 2014, vi c làm liên quan
đ n khoa h c và k thu t tăng 26%, g p hai l n so v i t c đ tăng tr ng trung bình
c a các ngành ngh khác. Trong khi đó, vi c làm STEM có t c đ tăng tr ng g p 4
l n so v i t c đ tăng tr ng trung bình c a các ngành khác n u tính t năm 1950
đ n 2007. V i s phát tri n c a khoa h c k thu t thì nhu c u vi c làm liên quan đ n
STEM ngày càng l n, đòi h i ngành giáo d c cũng ph i có nh ng thay đ i đ đáp
ng nhu c u c a xã h i. Giáo d c STEM có th t o ra nh ng con ng i đáp ng đ c
nhu c u công vi c c a th k m i, có tác đ ng l n đ n s thay đ i nên kinh t đ i
m i. Trong m t bài phát bi u tr c th ng ngh vi n M , Bill Gates đã t ng nói:
“Chúng ta không th duy trì đ c n n kinh t d n đ u toàn c u tr khi chúng ta xây
d ng đ c l c l ng lao đ ng có ki n th c và k năng đ sáng t o”. Bill Gates đ c
bi t nh n m nh đ n vai trò c a giáo d c trong vi c xây d ng l c l ng lao đ ng này.
Ông nói ti p: “Chúng ta cũng không th duy trì đ c m t n n kinh t sáng t o tr phi
chúng ta có nh ng công dân đ c đào t o t t v toán h c, khoa h c và k thu t”
Vai trò c a giáo d c STEM luôn đ c các nhà khoa h c nh n m nh và đánh
giá cao. Tháng 4 năm 2013, T ng th ng Barack Obama phát bi u t i H i ch Khoa
h c Nhà Tr ng hàng năm l n th ba: “M t trong nh ng đi u mà tôi t p trung khi làm
T ng th ng là làm th nào chúng ta t o ra m t ph ng pháp ti p c n toàn di n cho
khoa h c, công ngh , k thu t và toán h c (STEM)…Chúng ta c n ph i u tiên đào
t o đ i ngũ giáo viên trong các lĩnh v c này và đ đ m b o r ng t t c chúng ta là
m t qu c gia ngày căng danh cho các giáo viên s tôn tr ng cao h n mà h x ng
đáng”. Do nhu c u nhân l c cho các ngành liên quan đ n STEM trong t ng lai, M
đã nhìn nh n sâu s c v v n đ này, đã và đang có nh ng đ u t đ phát tri n giáo
d c STEM
Các nghiên c u liên quan đ n giáo d c STEM c a Trung Qu c b t đ u mu n
h n so v i M . Giai đo n đ u tiên, m t vài h c gi b t đ u nghiên c u v giáo d c
STEM ch vào năm 2008. Sau vài năm tìm hi u, giáo d c STEM đã xu t hi n Trung
Qu c vào kho ng năm 2013, m i ng i ngày càng quan tâm đ n giáo d c STEM.

12. 5
Giai đo n hai, t năm 2010 đ n 2015, các h c gi trong n c nh Zhongjian Zhao,
Huicheng Zhao và Shengquan Yu đã có nhi u nghiên c u v giáo d c STEM. N i
dung nghiên c u bao g m di n gi i v giáo d c STEM c a n c ngoài (t p trung
nghiên c u nhi u nh t là STEM t i M ) và nghiên c u lý thuy t v n i đ a hóa giáo
d c STEM c a Trung Qu c. Giai đo n ba là đào sâu th i gian nghiên c u. T năm
2015 đ n 2021, s l ng các bài nghiên c u trong năm 2021 và các nhà nghiên c u
tăng đ t bi n, các đ tài nghiên c u đ c đào sâu h n. S bùng n c a giáo d c
STEM Trung Qu c đ c thúc đ y b i chính sách khuy n khích c a chính ph , các
sáng ki n c a các tr ng h c cũng nh nh n th c c a ph huynh trong vi c chu n b
cho con cái h phát tri n nhân cách toàn di n là khá n i b t trong nh ng năm g n
đây.
Đã có r t nhi u ch ng trình và n l c thi t l p cách ti p c n qu c gia v giáo
d c STEM Úc. Trong năm 2009, ch ng trình iSTEM (Invigorating STEM) đ c
thành l p nh là m t ch ng trình làm giàu tri th c cho h c sinh trung h c Sydney,
Úc. Ch ng trình t p trung vào vi c cung c p các ho t đ ng cho sinh viên quan tâm
và gia đình c a h trong STEM. Thành công c a ch ng trình đã d n đ n nhi u
tr ng đ i h c và t ch c khoa h c h tr cho ch ng trình. Ch ng trình iSTEM
(iSTEM.com.au) cũng t ch c m t ch ng trình làm giàu đ đ a h c sinh và giáo
viên vào Ch ng trình H c vi n Không gian Hoa Kỳ. (Spacecamp.com.au) S công
nh n c p qu c gia v ch ng trình iSTEM bao g m gi i th ng NSW State
Engineering and Science v Đ i m i trong gi ng d y Toán và Khoa h c và Gi i
th ng Nhân quy n Hàng năm c a T ch c GoWest. Vào năm 2015, ng i 13 sáng
l p và đi u ph i ch ng trình, ti n sĩ Ken Silburn, đã nh n đ c gi i th ng c a Th
t ng Chính ph v Gi ng d y Khoa h c Trung c p. Trong tài li u th o lu n c a
chính ph Queensland, th t ng Úc cũng kh ng đ nh t m quan tr ng c a giáo d c
STEM: “Khoa h c, công ngh , k thu t và toán h c (STEM) giúp giáo d c k năng
cho ng i h c đóng vai trò quan tr ng trong t m nhìn Nhà n c thông minh” [39].
Tháng 11/2016, Giáo s Dan Shechtman, ng i đo t gi i Nobel v nghiên c u
hóa h c và khoa h c v t li u, cho bi t Israel ph i làm nhi u h n n a đ thúc đ y

13. 6
nghiên c u khoa h c đ đ m b o gi đ c công ngh c a mình. “Chính ph ph i
khuy n khích các nghiên c u khoa h c và k thu t đ tu i tr ”, Shechtman nói
trong m t cu c ph ng v n qua đi n tho i vào tu n tr c. “T t c tr em đ u ph i h c
ch ng trình c t lõi và chính ph ph i nâng cao trình đ c a m t s giáo viên”. Tháng
9/2013, Th t ng Malaysia ông Datuk Seri Najib Razak phát bi u: Malaysia d ki n
60% tr em và thanh thi u niên tham gia ch ng trình giáo d c v khoa h c, công
ngh , k thu t và toán h c (STEM) và s nghi p cho m t t ng lai t t đ p h n c a
đ t n c. Najib cho bi t tr em và thanh thi u niên có th b cu n hút b i khoa h c
thông qua m t ph ng pháp gi ng d y và h c t p thú v h n. Đó là hãy cho h tham
gia vào các d án th c t và cung c p cho h m t s d án đ y thách th c đ tìm gi i
pháp so v i cách ti p c n t trên xu ng mà ông c m th y khá là nhàm chán. Bên c nh
đó các n c đ u đã và đang phát tri n m nh m Giáo d c STEM.
1.1.2. Giáo d c STEM Vi t Nam
Khác v i các n c phát tri n trên th gi i nh M , giáo d c STEM du nh p
vào Vi t Nam không ph i b t ngu n t các nghiên c u khoa h c giáo d c hay t
chính sách vĩ mô v ngu n nhân l c mà b t ngu n t các cu c thi Robot dành cho
h c sinh t c p ti u h c d n ph thông trung h c do các công ty công ngh t i Vi t
Nam tri n khai cùng v i các t ch c n c ngoài. Ch ng trình giáo d c STEM l n
đ u đ c Công ty c ph n DDT Eduspec gi i thi u t i 2 thành ph l n là Hà N i và
H Chí Minh, sau đó đ c tri n khai t i Đà N ng vào năm 2013, C n Th vào năm
2016. Hi n nay đã có hàng ch c nghìn h c sinh t i các thành ph này theo h c và
tham d nhi u cu c thi trong su t nh ng năm v a qua. Vi t Nam các trung tâm
giáo d c ngo i khóa đã s m áp d ng các ch ng trình đào t o STEM cho h c sinh
nh : Endeavor Learning Institute, h c vi n sáng t o S3… đã đ c nhi u ph huynh
và h c sinh quan tâm.
Th c hi n ch tr ng đ i m i căn b n và toàn di n, t năm 2012 B Giáo d c
và Đào t o hàng năm đã t ch c các cu c thi “V n d ng ki n th c liên môn đ gi i
quy t các tình hu ng th c t dành cho h c sinh Trung h c” và “D y h c theo ch đ
tích h p liên môn dành cho giáo viên Trung h c”. Đ c bi t là cu c thi “Nghiên c u
khoa h c dành cho h c sinh Trung h c” đã tr thành đi m sáng trong ho t đ ng giáo

14. 7
d c. Qua các cu c thi đã t o c h i cho giáo viên và h c sinh giao l u, h c h i, chia
s kinh nghi m trong vi c đ i m i d y và h c đ ng th i kích thích s sáng t o, say
mê nghiên c u, tăng kh năng v n d ng ki n th c vào th c t [14].
Th c hi n Ch th s 16/CT-TTg ngày 04/5/2017 c a Th t ng Chính ph v
vi c tăng c ng năng l c ti p c n cu c Cách m ng công nghi p l n th 4, B Giáo
d c và Đào t o đã ph i h p v i H i đ ng Anh tri n khai ch ng trình thí đi m giáo
d c STEM cho m t s tr ng trung h c t i m t s t nh, thành ph . Cũng trong năm
h c 2017-2018, giáo d c STEM đã đ c B Giáo d c và Đào t o đ a vào các văn
b n h ng d n th c hi n nhi m v giáo d c trung h c và đ n nay ti p t c ch đ o các
đ a ph ng trên toàn qu c tích h p STEM trong quá trình th c hi n ch ng trình
giáo d c ph thông hi n hành nh ng môn có liên quan. Bên c nh đó, giáo d c
STEM đã đ c đ a vào nhi m v năm h c c a nhi u S Giáo d c và Đào t o trên c
n c [14]
Tr c đó, B Giáo d c và Đào t o đã tri n khai các phong trào, các cu c thi
trong nhà tr ng ph thông theo h ng này, đi n hình nh : cu c thi khoa h c k
thu t dành cho h c sinh trung h c; v n d ng ki n th c liên môn vào gi i quy t tình
hu ng th c ti n; sáng ki n giáo d c STEM – SchoolLAB dành cho h c sinh trung
h c… T nh ng ch ng trình thí đi m, nh ng phong trào, cu c thi này b c đ u đã
có nh ng tác đ ng tích c c, lan t a, làm chuy n bi n trong d y và h c t i các tr ng
ph thông trên c n c. Trên c s đó, h c sinh đ c th c hành, tr i nghi m nhi u
h n, h c t p g n v i cu c s ng th c h n. Tuy nhiên, các phong trào v n d ng l i
hình th c các cu c thi, thao gi ng mà ch a tr thành ho t đ ng th ng xuyên, ph
bi n và t nguy n c a giáo viên ph thông.
T i công văn s 3089/BGDĐT-GDTrH, ngày 14/8/2020 c a B Giáo d c và
Đào t o v vi c ti p t c tri n khai th c hi n Ch th s 16/CT-TTg ngày 04/5/2017
c a Th t ng Chính ph v vi c tăng c ng năng l c ti p c n cu c cách m ng công
nghi p l n th t ; nh m h tr các tr ng ph thông tri n khai th c hi n có hi u qu
giáo d c Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t và Toán h c (STEM), B Giáo d c và Đào
t o (GDĐT) h ng d n m t s n i dung th c hi n giáo d c STEM và t ch c, qu n

15. 8
lý ho t đ ng giáo d c STEM trong tr ng trung h c. Theo đó, n i dung bài h c
STEM đu c g n k t v i các v n đ th c ti n đ i s ng xã h i, khoa h c, công ngh
và h c sinh đu c yêu c u tìm các gi i pháp đ gi i quy t v n đ , chi m lĩnh ki n th c,
đáp ng yêu c u c n đ t c a bài h c.
T i Nam Đ nh, giáo d c STEM r t đ c s quan tâm và ng h c a toàn xã
h i. Hàng năm, S GDĐT và S KHCN th ng xuyên t ch c các cu c thi v STEM
t o m t sân ch i lành m nh, nh m kh i d y ti m năng, tính sang t o và phát tri n
năng l c cho các em h c sinh. V i m c đích t o ra m t sân ch i lành m nh, t o h ng
thú h c t p và phát tri n năng l c cho h c sinh, giúp h c sinh nh n rõ t m quan tr ng
c a vi c h c đi đôi v i hành, tr ng THCS Phùng Chí Kiên là đ n v tiên phong
trong vi c đ a giáo d c STEM vào các môn h c. Tuy b c đ u g p r t nhi u khó
khăn nh ng đã đ t đ c nh ng thành t u nh t đ nh, th y cô giáo và các em h c sinh
trong CLB STEM đã đ t đ c r t nhi u gi i th ng trong các cu c thi c p Phòng, S
Giáo D c t ch c.
1.2. C s lý lu n
1.2.1. Khái ni m STEM
1.2.1.1. STEM
STEM là thu t ng vi t t t c a 4 t ti ng Anh Science (khoa h c), Technology
(công ngh ), Engineering (kĩ thu t) và Mathematics (toán), đây đ u là các môn h c
đã và đang đ c gi ng d y trong các nhà tr ng Ph thông t i nhi u qu c gia. STEM
là m t ch ng trình gi ng d y d a trên ý t ng trang b cho ng i h c nh ng ki n
th c, kĩ năng liên quan đ n (các lĩnh v c) khoa h c, công ngh , k thu t và toán h c
- theo cách ti p c n liên môn (interdisciplinary) và ng i h c có th áp d ng đ gi i
quy t v n đ trong cu c s ng hàng ngày. Thay vì d y b n môn h c nh các đ i t ng
tách bi t và r i r c, STEM k t h p chúng thành m t mô hình h c t p g n k t d a trên
các ng d ng th c t . Có th nói, giáo d c STEM không h ng đ n m c tiêu đào t o
đ h c sinh tr thành nh ng nhà toán h c, nhà khoa h c, k s hay nh ng k thu t
viên mà ch y u là trang b cho h c sinh ki n th c, k năng đ làm vi c và phát tri n
trong th gi i công ngh hi n đ i ngày nay.

16. 9
1.2.1.2. Giáo d c STEM
Hi n nay, giáo d c STEM đ c nhi u t ch c, nhà giáo d c quan tâm nghiên
c u. ng c nh giáo d c và trên bình di n th gi i, STEM đ c hi u v i nghĩa là
giáo d c STEM [1]. Giáo d c STEM có m t s cách hi u khác nhau.
- Theo B Giáo d c Hoa Kỳ (2007): “Giáo d c STEM là m t ch ng trình nh m
cung c p h tr , tăng c ng, giáo d c Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t và Toán h c
(STEM) ti u h c và trung h c cho đ n b c sau đ i h c”.
- Nhóm tác gi Tsupros N., Kohler R., và Hallinen J. (2009) cho r ng: “Giáo d c
STEM là m t ph ng pháp h c t p ti p c n liên ngành, đó nh ng ki n th c hàn
lâm đ c k t h p ch t ch v i các bài h c th c t thông qua vi c HS đ c áp d ng
nh ng ki n th c Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t và Toán h c vào trong nh ng b i
c nh c th t o nên m t k t n i gi a nhà tr ng, c ng đ ng và các doanh nghi p cho
phép ng i h c phát tri n nh ng kĩ năng STEM và tăng kh năng c nh tranh trong
n n kinh t m i”.
- Tác gi Lê Xuân Quang (2017) cho r ng: “Giáo d c STEM là m t quan đi m d y
h c theo ti p c n liên ngành t hai trong các lĩnh v c Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t
và Toán h c tr lên. Trong đó n i dung h c t p đ c g n v i th c ti n, PPDH theo
quan đi m d y h c đ nh h ng hành đ ng.” [3]
- Ngoài ra, giáo d c STEM đ c hi u theo h ng là m t ph ng pháp d y h c theo
ti p c n liên ngành t ng h p thành m t mô hình h c t p t các lĩnh v c Khoa h c,
Công ngh , Kĩ thu t và Toán h c.
T ch c uy tín nh t hi n nay trong lĩnh giáo d c khoa h c trên th gi i là Hi p
h i các giáo viên d y khoa h c qu c gia M (National Science Teachers Association
– NSTA) đ c thành l p năm 1944, đã đ xu t ra khái ni m giáo d c STEM (STEM
education) v i cách đ nh nghĩa ban đ u nh sau: “Giáo d c STEM là m t cách ti p
c n liên ngành trong quá trình h c, trong đó các khái ni m h c thu t mang tính
nguyên t c đ c l ng ghép v i các bài h c trong th gi i th c, đó các h c sinh áp
d ng các ki n th c trong khoa h c, công ngh , k thu t và toán vào trong các b i
c nh c th , giúp k t n i gi a tr ng h c, c ng đ ng, n i làm vi c và các t ch c
toàn c u, đ t đó phát tri n các năng l c trong lĩnh v c STEM và cùng v i đó có th

17. 10
c nh tranh trong n n kinh k m i”. Xin l u ý “liên ngành” khác v i “đa ngành”. M c
dù cũng là có nhi u ngành, nhi u lĩnh v c nh “liên ngành” th hi n s k t n i và b
tr l n nhau trong các ngành. Do v y, n u m t ch ng trình h c, m t tr ng h c ch
có nhi u môn, nhi u giáo viên d y các ngành khác nhau mà không có s k t n i và
b tr l n nhau thì ch a đ c g i là giáo d c STEM.
1.2.2. M t s v n đ v giáo d c STEM
1.2.2.1. Đ c đi m c a giáo d c STEM
Nh v y, có th hi u STEM v i các đ c đi m nh sau:
Th nh t, Giáo d c STEM là ph ng th c giáo d c tích h p theo cách ti p
c n liên môn (interdisciplinary) và thông qua th c hành, ng d ng. Thay vì d y b n
môn h c nh các đ i t ng tách bi t và r i r c, STEM k t h p chúng thành m t mô
hình h c t p g n k t d a trên các ng d ng th c t . Giáo d c STEM s phá đi kho ng
cách gi a hàn lâm và th c ti n, STEM k t h p chúng thành m t mô hình h c t p g n
k t d a trên các ng d ng th c t .
Th hai, Giáo d c STEM đ cao đ n vi c hình thành và phát tri n năng l c
gi i quy t v n đ cho ng i h c. Trong m i bài h c theo ch đ STEM, đ t tr c
m t v n đ th c ti n, h c sinh, sinh viên s d ng các ki n th c thu c các môn h c
v i t duy logic, sáng t o.
Th ba, Giáo d c STEM k t n i t tr ng h c, c ng đ ng đ n các t ch c
toàn c u. Quá trình giáo d c STEM không ch h ng đ n v n đ c th c a n i
ng i h c mà ph i đ t trong m i liên h v i b i c nh kinh t toàn c u và các xu h ng
chung c a th gi i, ví d nh bi n đ i khí h u, năng l ng tái t o…
1.2.2.2. M c tiêu c a giáo d c STEM
Trong CT GDPT năm 2018: “Giáo d c STEM là mô hình giáo d c d a trên
cách ti p c n liên môn, giúp h c sinh áp d ng ki n th c khoa h c, công ngh , kĩ thu t
và toán h c vào gi i quy t m t s v n đ th c ti n trong b i c nh c th ”.
Nh v y, trong CT GDPT năm 2018, giáo d c STEM v a mang ý nghĩa thúc
đ y giáo d c các lĩnh v c khoa h c, công ngh , kĩ thu t và toán h c v a th hi n
ph ng pháp ti p c n liên môn, phát tri n năng l c và ph m ch t ng i h c. Ngoài
ra, giáo d c STEM còn góp ph n th c hi n các m c tiêu sau [24]:

18. 11
- Phát tri n các năng l c đ c thù c a các môn h c thu c lĩnh v c STEM cho HS. Đó
là kh năng v n d ng ki n th c, kĩ năng liên quan đ n các môn Khoa h c, Công ngh ,
Kĩ thu t Toán h c, bi t liên k t các ki n th c đ gi i quy t các v n đ th c ti n.
- Phát tri n các năng l c chung cho HS, phát tri n năng l c gi i quy t v n đ và sasg
t o, năng l c giao ti p và h p tác, năng l c t ch và t h c.
- Đ nh h ng ngh nghi p cho HS. Giáo d c STEM s t o cho HS ki n th c n n t ng
cho vi c h c t p m c đ cao h n cũng nh cho ngh nghi p trong t ng lai.
1.2.2.3. M t s cách ti p c n giáo d c STEM
Ti p c n theo mô hình 5E áp d ng cho bài h c tích h p STEM
Vào kho ng năm 1987 ti n sĩ Rodger W. Bybee (Hình 1) cùng v i các c ng
s c a mình làm vi c trong t ch c giáo d c Nghiên C u Khung Ch ng Trình D y
Sinh H c (BSCS – Biological Sciences Curriculum Study), có tr s t i Colorado,
M đã đ xu t m t mô hình d y h c c i ti n cho ch ng trình h c các môn b c ti u
h c. Mô hình 5E d a trên lí thuy t ki n t o (constructivism) v h c t p, theo đó
ng i h c xây d ng ki n th c t quá trình tr i nghi m. Thông qua cách hi u và ph n
ánh v các ho t đ ng đã tr i qua, v a mang tính cá nhân và tính xã h i, ng i h c có
th hòa h p ki n th c m i v i nh ng khái ni m đã bi t tr c đó. M c đích c a mô
hình này nh m t o ra không gian và th i gian (g i chung là các c h i) đ ng i h c
có th t xây d ng các khái ni m m t cách v ng ch c và ng d ng nó trong nh ng
hoàn c nh c th m t cách có trình t

19. 12
Hình 1.1. Mô hình 5E áp d ng cho bài h c tích h p STEM
Engagement (G n k t)
Trong giai đo n đ u c a chu kỳ h c t p, giáo viên làm vi c đ đ t đ c s
hi u bi t v ki n th c s n có c a h c sinh và xác đ nh b t kỳ kho ng tr ng ki n th c
nào. Đi u quan tr ng là khuy n khích quan tâm đ n các khái ni m s p t i đ h c sinh
có th s n sàng tìm hi u. Giáo viên có th làm cho h c sinh đ t câu h i m ho c ghi
l i nh ng gì h đã bi t v ch đ . Thông qua các ho t đ ng đa d ng, giáo viên thu
hút s chú ý và quan tâm c a h c sinh, t o không khí trong l p h c, h c sinh c m
th y có s liên h và k t n i v i nh ng ki n th c ho c tr i nghi m tr c đó. Giai
đo n này cho phép h c sinh g n k t, liên h l i v i các tr i nghi m và quan sát th c
t mà các em đã có tr c đó. Trong b c này, các khái ni m m i cũng s đ c gi i
thi u cho các em.
Kh o sát (Exploration)
Trong giai đo n này, h c sinh đ c ch đ ng khám phá các khái ni m m i
thông qua các tr i nghi m h c t p c th . Giáo viên cung c p nh ng ki n th c ho c
nh ng tr i nghi m mang tính c b n, n n t ng, d a vào đó các ki n th c m i có th
đ c b t đ u. Giai đo n này, h c sinh s tr c ti p khám phá và thao tác trên các v t

20. 13
li u ho c h c c đã đ c chu n b s n. Giáo viên có th yêu c u h c sinh th c hi n
các ho t đ ng nh quan sát, làm thí nghi m, thi t k , thu s li u.
Gi i thích (Explanation)
giai đo n này, giáo viên s h ng d n h c sinh t ng h p ki n th c m i và
đ t câu h i n u h c n làm rõ thêm. Giáo viên t o đi u ki n cho h c sinh đ c trình
bày, miêu t , phân tích các tr i nghi m ho c quan sát thu nh n đ c b c Khám
phá. b c này, giáo viên có th gi i thi u các thu t ng m i, khái ni m m i, công
th c m i, giúp h c sinh k t n i và th y đ c s liên h v i tr i nghi m tr c đó. Đ
giai đo n này có hi u qu , giáo viên nên yêu c u h c sinh chia s nh ng gì mà các
em đã h c đ c trong giai đo n Khám phá tr c khi gi i thi u thông tin chi ti t m t
cách tr c ti p h n.
Áp d ng c th (Elaborate)
Giai đo n này t p trung vào vi c t o cho h c sinh có đ c không gian áp d ng
nh ng gì đã h c đ c. Giáo viên giúp h c sinh th c hành và v n d ng các ki n th c
đã h c đ c b c Gi i thích, giúp h c sinh làm sâu s c h n các hi u bi t, khéo léo
h n các k năng, và có th áp d ng đ c trong nh ng tình hu ng và hoàn c nh đa
d ng khác nhau. Đi u này giúp các ki n th c tr nên sâu s c h n. Giáo viên có th
yêu c u h c sinh trình bày chi ti t ho c ti n hành kh o sát b sung đ c ng c các k
năng m i. Giai đo n này cũng nh m giúp h c sinh c ng c ki n th c tr c khi đ c
đánh giá thông qua các bài ki m tra.
Đánh giá (Evaluation)
Mô hình 5E cho phép đánh giá chính th c (d i d ng các bài ki m tra) và phi
chính th c (d i d ng nh ng câu h i nhanh). Trong giai đo n này, giáo viên có th
quan sát h c sinh thông qua các ho t đ ng nhóm nh ho c nhóm l n đ xem s t ng
tác trong quá trình h c. Cũng c n l u ý là h c sinh ti p c n các v n đ theo m t cách
khác d a trên nh ng gì h h c đ c. Các y u t h u ích khác c a Giai đo n đánh giá
bao g m t đánh giá, bài t p vi t và bài t p tr c nghi m, ho c các s n ph m. đây,
giáo viên s linh ho t s d ng các k thu t đánh giá đa d ng đ nh n bi t quá trình

21. 14
nh n th c và kh năng c a t ng h c sinh, t đó đ a ra các ph ng h ng đi u ch nh
và h tr h c sinh phù h p, giúp h c sinh đ t đ c các m c tiêu h c t p nh đã đ
ra.
Ti p c n theo mô hình nghiên c u khoa h c
Nghiên c u khoa h c đ c hi u là quá trình khám phá th gi i s v t xung
quanh thông qua các suy lu n, đánh giá, các nh n đ nh, thí nghi m đ hi u bi t thêm
v các hi n t ng, quy lu t v n hành c a s s ng [12]. Ph ng pháp nghiên c u khoa
h c là ph ng pháp nghiên c u trong đó các v n đ khoa h c, nh ng s li u liên quan
đ c thu th p nh m xây d ng nh ng gi thuy t và đ c ki m ch ng b ng th c
nghi m. Theo cách ti p c n này ng i h c đ c tìm hi u v cách các nhà khoa h c
khám phá ho c tr l i các câu h i khoa h c. Vi c ti p c n nghiên c u khoa h c đ c
th c hi n theo quy trình sau:
Hình 1.2. Quy trình nghiên c u khoa h c
Ti p c n theo mô hình thi t k kĩ thu t
Thi t k là năng l c quan sát và phát hi n v n đ c n gi i quy t, đ i m i trong
th c ti n; đ xu t đ c gi i pháp k thu t, công ngh đáp ng nhu c u, gi i quy t các
v n đ đã đ t ra; hi n th c hóa gi i pháp kĩ thu t, công ngh ; th nghi m và đánh giá
m c đ đáp ng nhu c u v m t s v n đ đ t ra. Quá trình thi t k là m t chi n l c
gi i quy t v n đ có tính h th ng, v i các tiêu chí ràng bu c, s d ng đ phát tri n
nhi u gi i pháp kh thi nh m đáp ng các nhu c u c a con ng i.

22. 15
Ti p c n theo quy trình Escape Room
Escape Room là m t trò ch i theo nhóm. Trong trò ch i này ng i ch i có
nhi m v gi i quy t câu đ , các nhi m v khác nhau m t ho c nhi u căn phòng đ
đ t đ c m c tiêu c th trong m t th i gian xác đ nh. Thông qua trò ch i, ng i
ch i hình thành đ c nhi u kĩ năng nh gi i quy t v n đ , kh năng sáng t o, tinh
th n đ ng đ i, cách th c hi n m c tiêu…
Vi c s d ng Escape Room trong giáo d c STEM giúp h c sinh đ c làm vi c
và h c t p v i quy trình nghiên c u khoa h c, thi t k kĩ thu t góp ph n hình thành,
phát tri n năng l c STEM cho ng i h c.
Hình 1.3. Quy trình thi t k k thu t
1.2.2.4. Đ c tr ng c a bài h c STEM
V hình th c, các bài h c STEM gi ng nh các bài khoa h c có thí nghi m,
tuy nhiên, các bài d y STEM có đ c tr ng sau:
M t là, bài h c STEM đ c g n v i m t tình hu ng, v n đ th c ti n. Nh ng
tình hu ng, v n đ th c ti n có ý nghĩa v i HS. Tuy nhiên, vi c l a ch n tình hu ng
ph i phù h p v i kh năng nh n th c, đi u ki n v t ch t c a ng i h c.
Hai là, bài h c STEM d n HS vào chu i ho t đ ng tìm tòi, khám phá có “k t
thúc m ”. Trong các bài h c STEM, con đ ng h c t p có k t thúc m , các th
nghi m khoa h c s d ng nhi u cách ti p c n khác nhau, cho k t qu ch a ch c gi ng
nhau, có th m c sai l m, ch p nh n h c t sai l m và th l i. Trong quy trình bài

23. 16
h c, các nhóm HS th nghi m các ý t ng d a trên nghiên c u c a mình. S t p
trung c a HS là phát tri n các gi i pháp. Bài h c STEM không quá ràng bu c v ki n
th c, kĩ năng, đi u ràng bu c (n u có) ch là nh ng v t li u đ c cung c p s n ho c
cách gi i h n đi u ki n s n ph m. “Vi c gi i h n ngu n l c t o ra s n ph m không
làm h n ch tính sáng t o c a ng i h c mà làm tăng kh năng thích ng v i vi c
GQVĐ trong m t hoàn c nh c th c a nhà tr ng” [25].
Ba là, bài h c STEM th ng đ c mô ph ng theo quy trình thi t k kĩ thu t.
Quy trình thi t k kĩ thu t mô t cách mà các kĩ s s d ng đ GQVĐ, tr c m t tình
hu ng th c t ng i thi t k kĩ thu t đ t ra các câu h i, hình dung ra gi i pháp, l p
k ho ch, t o ra mô hình (lí thuy t) ti n hành ch t o th nghi m ki m nghi m mô
hình lí thuy t, c i ti n (n u có) và đ a vào ng d ng. Shulmam (2006) đã l p lu n
r ng, quy trình thi t k kĩ thu t có th tr thành chi n l c s ph m cho GD kĩ thu t,
h tr hình thành các thói quen t duy kĩ thu t [25], phù h p v i ti n trình bài h c
STEM v n d ng. Xu t phát t m t tình hu ng, v n đ do GV nêu ra, HS xác đ nh
đ c v n đ c n gi i quy t, xây d ng m t mô hình lí thuy t (mô hình t ng t ng).
T đó, d a theo quy trình mà các kĩ s đã làm chuy n mô hình t ng t ng thành
mô hình th c nghi m (mô hình v t ch t) đ GQVĐ.
B n là, ài h c STEM h ng t i vi c phát tri n NL cho HS. Bài h c STEM t o
c h i cho HS v n d ng ki n th c, kĩ năng nhi u lĩnh v c khác nhau vào quá trình
gi i quy t tình hu ng th c ti n, “chuy n hóa” ki n th c, kĩ năng thành NL. Đ ng
th i, nh quá trình gi i quy t tình hu ng, HS tích lũy d n d n các ki n th c, kĩ năng
m i - t phát tri n NL c a mình
Th năm, bài h c STEM có các n i dung Toán h c và Khoa h c đ c liên k t
ch t ch đ gi i quy t v n đ đ t ra. V i nhi m v thi t k các s n ph m, vi c d y
h c có th t t h n n u có giáo viên ngh thu t. Các đ i mu n s n ph m c a mình thu
hút, h p d n, đ c th tr ng ch p nh n thì c n có ngh thu t thêm vào. Khi ngh
thu t đ c thêm vào, các t vi t t t STEM s tr thành STEAM.
Th sáu, bài h c STEM không có câu tr l i đúng duy nh t k c vi c th -
sai - ch nh cũng là m t ph n c n thi t c a bài h c. Có nh ng thí nghi m khoa h c
cho các đ i s đ c di n ra cùng lúc, có th gi ng nhau nh ng ch a ch c đã ra k t

24. 17
qu gi ng nhau. Qua đó, HS có th ch p nh n các k t qu t ng t ho c bác b m t
gi thuy t nào đó. L p h c STEM h tr các HS đ a ra nhi u câu tr l i đúng và
nhi u cách ti p c n. Khi th c hi n các gi i pháp, vi c không thành công và đi u ch nh
cũng là m t ph n c a bài h c STEM.
1.2.2.5. Quy trình xây d ng và t ch c d y h c STEM
V i các đ c tr ng c a bài h c STEM đã trình bày, m t bài h c STEM có th
đ c xây d ng theo các b c sau [37]:
B c 1: L a ch n n i dung d y h c
Chu n b các n i dung d y h c STEM giáo viên có th l a ch n m t s cách
sau:
- GV d a vào ki n th c đã h c trong ch ng trình môn h c và các hi n t ng
g n v i th c ti n t đó tìm nh ng đi m chung trong ch ng trình đ có th liên k t
ho c t m t ch đ phân tích thành các n i dung STEM.
- Xu t phá t nhu c u th c ti n trong sinh ho t, sàn xu t và h c t p
- Tham kh o nh ng ý t ng có s n, tìm thu n l i và khó khăn khi ch t o, thi t
k s n ph m t đó c i ti n s n ph m d a vào tình hình th c t t i đ a ph ng và nhà
tr ng
B c 2: Xác đ nh rõ v n đ c n gi i quy t
D a trên vi c l a ch n n i dung ch đ , bài d y STEM, giáo viên có th đ a
ra các tình hu ng có v n đ g n v i th c ti n làm cho h c sinh có nhu c u th c hi n
nhi m v h c t p đ ph i gi i quy t ngay. Giáo viên đ a ra các tình hu ng có v n đ
thông qua các câu h i g i m nh “có quy trình tr ng n m s ch v i th i gian ng n
và giá thành r hay không? thi t k thùng rác thông minh d a trên v t li u tái ch li u
có kh thi…” thông qua vi c tr l i các câu h i đó h c sinh s t tìm hi u các ki n
th c liên quan đ ng th i cũng giúp các em phát tri n các năng l c.
B c 3: Giáo viên đ a ra các tiêu chí ch t l ng, s n ph m nh th nào đ c
coi là đ t k t qu .
Tiêu chí ch t l ng s n ph m trong bài d y STEM là y u t có vai trò quan
tr ng trong đ nh h ng m c tiêu, n i dung và hính th c t ch c ho t đ ng d y h c.

25. 18
T các tiêu chí đ t ra h c sinh s l a ch n các gi i pháp phù h p nh t v i b i c nh
và đ c đi m tình hình hi n có.
Sau khi đ t v n đ , GV c n đ t ra các tiêu chu n cho s n ph m. Ví d mô hình
tr ng n m r m, n m m , quy trình s n xu t s a chua… nh th nào là đ ch t l ng,
đ t chu n.
Nh ng tiêu chí mà giáo viên c n xác đ nh c th cho các s n ph m c a h c
sinh:
- C n huy đ ng nh ng n i dung ki n th c nào
- L a ch n đ a ra gi i pháp nào là kh thi nh t v i tình hình c s v t ch t và
các trang thi t b hi n có. Vi c l a ch n gi i pháp t i u nh t cho s n ph nên cho
HS quy trình th - sai - ch nh đ đ a ra quy trình đúng, GV có th tùy m c tiêu đ
thay đ i th t các bài h c thành ph n. Trong các ph ng án đã đ a ra, GV s s
d ng các câu h i (thông qua kinh nghi m, hi u bi t) đ đ nh h ng HS l a ch n m t
ph ng án phù h p v i HS. Các nhóm sau khi ch t o xong s n ph m đ u tiên, c n
th nghi m k t qu . Ghi chép l i s li u thu th p đ c và phân tích s li u đó. Thông
qua quá trình th - sai – ch nh, GV không ch d y cho HS ki n th c mà cao h n là
d y cho HS cách t duy t đó phát tri n năng l c.
B c 4: T ch c hoat đ ng d y h c
GV xây d ng t ch c ho t đ ng bài h c n i dung tích h p STEM hi u qu
d a theo các ph ng pháp và k thu t d y h c tích c c. M i ho t đ ng đ c thi t k
v m c tiêu, n i dung, s n ph m h c t p c a h c sinh…ph i rõ ràng, c th , chi ti t.
Tùy vào các ki u t ch c d y h c khác nhau thì n i dung đ c th c hi n trong các
b c l i đ c v n d ng m t cách khác nhau.
1.2.2.6. Ph ng pháp, k thu t t ch c d y h c tích h p STEM
Trong quá trình d y h c nói chung và d y h c tích h p nói riêng, c n h ng
đ n ph i h p nhi u ph ng pháp và k thu t d y h c tích c c, m c đích nh m [23]:
- T o h ng thú h c t p tích c c cho h c sinh.
- Tăng kh năng v n d ng lý thuy t vào th c hành th c t cho h c sinh.
- Đánh giá k t qu d y h c và ho t đ ng c a HS thông qua nhi u hình th c
- Phát tri n năng l c, đ c bi t là năng l c sáng t o cho h c sinh.

26. 19
M t s ph ng pháp và kĩ thu t d y h c tích c c đ c s d ng trong d y h c
STEM:
Ph ng pháp d y h c nhóm
* B n ch t
D y h c nhóm còn đ c g i b ng nh ng tên khác nhau nh : D y h c h p tác,
D y h c theo nhóm nh , trong đó HS c a m t l p h c đ c chia thành các nhóm nh ,
trong kho ng th i gian gi i h n, m i nhóm t l c hoàn thành các nhi m v h c t p
trên c s phân công và h p tác làm vi c. K t qu làm vi c c a nhóm sau đó đ c
trình bày và đánh giá tr c toàn l p.
D y h c nhóm n u đ c t ch c t t s phát huy đ c tính tích c c, tính trách nhi m;
phát tri n năng l c c ng tác làm vi c và năng l c giao ti p c a HS.
* Quy trình th c hi n
Ti n trình d y h c nhóm có th đ c chia thành 3 giai đo n c b n:
a. Làm vi c toàn l p: Nh p đ và giao nhi m v
- Gi i thi u ch đ
- Xác đ nh nhi m v các nhóm
- Thành l p nhóm
b. Làm vi c nhóm
- Chu n b ch làm vi c
- L p k ho ch làm vi c
- Tho thu n quy t c làm vi c
- Ti n hành gi i quy t các nhi m v
- Chu n b báo cáo k t qu .
c. Làm vi c toàn l p: Trình bày k t qu , đánh giá
- Các nhóm trình bày k t qu
- Đánh giá k t qu .
* M t s l u ý
Có r t nhi u cách đ thành l p nhóm theo các tiêu chí khác nhau, không nên áp d ng
m t tiêu chí duy nh t trong c năm h c. S l ng HS/1 nhóm nên t 4- 6 HS.

27. 20
Nhi m v c a các nhóm có th gi ng nhau, ho c m i nhóm nh n m t nhi m v khác
nhau, là các ph n trong m t ch đ chung.
D y h c nhóm th ng đ c áp d ng đ đi sâu, luy n t p, c ng c m t ch đ
đã h c ho c cũng có th tìm hi u m t ch đ m i.
Các câu h i ki m tra dùng cho vi c chu n b d y h c nhóm:
- Ch đ có h p v i d y h c nhóm không?
- Các nhóm làm vi c v i nhi m v gi ng hay khác nhau?
- HS đã có đ ki n th c đi u ki n cho công vi c nhóm ch a?
- C n trình bày nhi m v làm vi c nhóm nh th nào?
- C n chia nhóm theo tiêu chí nào?
- C n t ch c phòng làm vi c, kê bàn gh nh th nào?
* Các k thu t chia nhóm:
Khi t ch c cho HS ho t đ ng theo nhóm, GV nên s d ng nhi u cách chia
nhóm khác nhau đ gây h ng thú cho HS, đ ng th i t o c h i cho các em đ c h c
h i, giao l u v i nhi u b n khác nhau trong l p. D i đây là m t s cách chia nhóm:
a/ Chia nhóm theo s đi m danh, theo các màu s c, theo các loài hoa, các mùa trong
năm...
- GV yêu c u HS đi m danh t 1 đ n 4/5/6... (tùy theo s nhóm GV mu n có là 4,5
hay 6 nhóm…); ho c đi m danh theo các màu (xanh, đ , tím, vàng...); ho c đi m
danh theo các loài hoa (h ng, lan, hu , cúc...); hay đi m danh theo các mùa (xuân,
h , thu, đông...)
- Yêu c u các HS có cùng m t s đi m danh ho c cùng m t m u/cùng m t loài
hoa/cùng m t mùa s vào cùng m t nhóm.
b/ Chia nhóm theo hình ghép
- GV c t m t s b c hình ra thành 3/4/5... m nh khác nhau, tùy theo s HS mu n có
là 3/4/5... HS trong m i nhóm. L u ý là s b c hình c n t ng ng v i s nhóm mà
GV mu n có.
- HS b c ng u nhiên m i em m t m nh c t.
- HS ph i tìm các b n có các m nh c t phù h p đ ghép l i thành m t t m hình hoàn
ch nh.

28. 21
- Nh ng HS có m nh c t c a cùng m t b c hình s t o thành m t nhóm.
c/ Chia nhóm theo s thích
GV có th chia HS thành các nhóm có cùng s thích đ các em có th cùng
th c hi n m t công vi c yêu thích ho c bi u đ t k t qu công vi c c a nhóm d i các
hình th c phù h p v i s tr ng c a các em. Ví d : Nhóm H a sĩ, Nhóm Nhà th ,
Nhóm Hùng bi n…
d/ Chia nhóm theo tháng sinh: Các HS có cùng tháng sinh s làm thành m t nhóm.
Ngoài ra còn có nhi u cách chia nhóm khác nh : nhóm cùng trình đ , nhóm h n h p,
nhóm theo gi i tính...
D y h c gi i quy t v n đ
* B n ch t
D y h c (DH) phát hi n và gi i quy t v n đ (GQVĐ) là PPDH đ t ra tr c
HS các v n đ nh n th c có ch a đ ng mâu thu n gi a cái đã bi t và cái ch a bi t,
chuy n HS vào tình hu ng có v n đ , kích thích h t l c, ch đ ng và có nhu c u
mong mu n gi i quy t v n đ .
* Quy trình th c hi n
- Xác đ nh, nh n d ng v n đ /tình hu ng;
- Thu th p thông tin có liên quan đ n v n đ /tình hu ng đ t ra;
- Li t kê các cách gi i quy t có th có;
- Phân tích, đánh giá k t qu m i cách gi i quy t (tích c c, h n ch , c m xúc, giá tr )
- So sánh k t qu các cách gi i quy t;
- L a ch n cách gi i quy t t i u nh t;
- Th c hi n theo cách gi i quy t đã l a ch n;
- Rút kinh nghi m cho vi c gi i quy t nh ng v n đ , tình hu ng khác.
* M t s l u ý
Các v n đ / tình hu ng đ a ra đ HS x lí, gi i quy t c n tho mãn các yêu c u sau:
- Phù h p v i ch đ bài h c
- Phù h p v i trình đ nh n th c c a HS
- V n đ / tình hu ng ph i g n gũi v i cu c s ng th c c a HS

29. 22
- V n đ / tình hu ng có th di n t b ng kênh ch ho c kênh hình, ho c k t h p c
hai kênh ch và kênh hình hay qua ti u ph m đóng vai c a HS
- V n đ / tình hu ng c n có đ dài v a ph i
- V n đ / tình hu ng ph i ch a đ ng nh ng mâu thu n c n gi i quy t, g i ra cho HS
nhi u h ng suy nghĩ, nhi u cách gi i quy t v n đ .
T ch c cho HS gi i quy t, x lí v n đ / tình hu ng c n chú ý:
- Các nhóm HS có th gi i quy t cùng m t v n đ / tình hu ng ho c các v n đ / tình
hu ng khác nhau, tuỳ theo m c đích c a ho t đ ng.
- HS c n xác đ nh rõ v n đ tr c khi đi vào gi i quy t v n đ .
- C n s d ng ph ng pháp đ ng não đ HS li t kê các cách gi i quy t có th có.
- Cách gi i quy t t i u đ i v i m i HS có th gi ng ho c khác nhau.
Hình 1.4 Quy trình tìm gi i pháp cho v n đ

30. 23
D y h c d án
* B n ch t
D y h c theo d án còn g i là ph ng pháp d án, trong đó HS th c hi n m t
nhi m v h c t p ph c h p, g n v i th c ti n, k t h p lí thuy t v i th c hành.
Nhi m v này đ c ng i h c th c hi n v i tính t l c cao, t vi c l p k ho ch đ n
vi c th c hi n và đánh giá k t qu th c hi n d án. Hình th c làm vi c ch y u là
theo nhóm. K t qu d án là nh ng s n ph m hành đ ng có th gi i thi u đ c.
* Quy trình th c hi n
- B c1: L p k ho ch
+ L a ch n ch đ
+ Xây d ng ti u ch đ
+ L p k ho ch các nhi m v h c t p
- B c 2: Th c hi n d án
+ Thu th p thông tin
+ Th c hi n đi u tra
+ Th o lu n v i các thành viên khác
+ Tham v n giáo viên h ng d n
- B c 3: T ng h p k t qu
+ T ng h p các k t qu
+ Xây d ng s n ph m
+ Trình bày k t qu
+ Ph n ánh l i quá trình h c t p
* M t s l u ý
Các d án h c t p c n góp ph n g n vi c h c t p trong nhà tr ng v i th c
ti n đ i s ng, xã h i; có s k t h p gi a nghiên c u lí thuy t và v n d ng lí thuy t
vào ho t đ ng th c ti n, th c hành.
Nhi m v d án c n ch a đ ng nh ng v n đ phù h p v i trình đ và kh
năng c a HS. HS đ c tham gia ch n đ tài, n i dung h c t p phù h p v i kh năng
và h ng thú cá nhân. N i dung d án có s k t h p tri th c c a nhi u lĩnh v c ho c
môn h c khác nhau nh m gi i quy t m t v n đ mang tính ph c h p. Các d án h c

31. 24
t p th ng đ c th c hi n theo nhóm, trong đó có s c ng tác làm vi c và s phân
công công vi c gi a các thành viên trong nhóm. S n ph m c a d án không gi i h n
trong nh ng thu ho ch lý thuy t; s n ph m này có th s d ng, công b , gi i thi u.
Có th phân chia d y h c d án thành 5 giai đo n nh sau:
Hình 1.5. Quy trình t ch c d y h c d án
1.2.2.7. Các con đ ng giáo d c STEM cho h c sinh
Hi n nay, h u h t các tr ng ph thông trên th gi i nói chung và Vi t Nam
nói riêng ch a có môn h c STEM mà n i dung d y h c đ c l ng ghép thông qua
các môn khoa h c, các ho t đ ng ngoài gi lên l p ho c tri n khai câu l c b khoa
h c.
* Giáo d c STEM qua các ho t đ ng ngoài gi lên l p
Ho t đ ng ngoài gi lên l p là m t trong nh ng n i dung giáo d c toàn di n
cho h c sinh và là s ti p n i các ho t đ ng d y h c trên l p nh m kh c sâu n i dung
h c t p c a các môn h c đ ng th i giúp các em trang b đ y đ nh ng ki n th c, kĩ
năng c n thi t t đó hình thành và phát tri n năng l c cho ng i h c. B ng các ho t
đ ng tr i nghi m, ng i h c có c h i th hi n năng l c cá nhân, rèn luy n kĩ năng
giao ti p, s t tin và cũng qua đó giáo viên có th phát hi n đ c đi m n i tr i ho c
h n ch c a h c sinh t đó có nh ng bi n pháp h tr k p th i [14].
Các ho t đ ng ngoài gi lên l p đ c quan tâm và xây d ng v i các ch đ đa
d ng, h c sinh có th khám phá th gi i t nhiên, khoa h c Trái Đ t, các thành t u

32. 25
khoa h c kĩ thu t… Thông qua các n i dung đ c xây d ng ng i h c có c h i đ c
v n d ng các ki n th c đã phát hi n vào gi i thích th c ti n.
Ngoài ra, hình th c t ch c câu l c b các tr ng trung h c giúp k t n i
nh ng h c sinh có chung ni m đam mê khám phá tri th c khoa h c. V i các d án
đ c xây d ng, h c sinh đ c th a s c sáng t o các s n ph m và là ti n đ cho nh ng
ý t ng đáp ng yêu c u c a th i đ i công nghi p m i.
* Giáo d c STEM thông qua h th ng các môn khoa h c
Mô hình d y h c STEM các n c trên th gi i ph bi n v i vi c d y thông
qua các môn Khoa h c t nhiên. N i dung các môn h c này đ c truy n t i d i
d ng ch đ STEM. Các ch đ STEM có th đ c d y trong m t môn h c ho c d y
trong nhi u môn ph i h p [14].
Trong đó vi c d y STEM thông qua m t môn h c là đ n gi n nh t. Ch đ
đ c hình thành thông qua các b c là thi t l p v n đ , thi t k ph ng pháp, thu
th p thông tin và rút ra k t lu n.
Các ch đ STEM thông qua nhi u môn h c nghĩa là ch đ STEM bao trùm
nhi u h n m t môn h c. Các môn h c khác nhau s d y ch đ đó theo góc riêng c a
mình. Các ch đ STEM thông qua nhi u môn ph i h p là hình th c ph c t p nh t.
Nó đòi h i các môn h c ph i có s g n k t ch t ch v n i dung, nh ng môn h c
tr c là ti n đ cho nh ng môn h c sau và có s ph i h p linh ho t gi a các giáo
viên ph trách.
1.2.2.8. Ý nghĩa c a d y h c theo đ nh h ng giáo d c STEM
* Giáo d c STEM góp ph n hình thành, phát tri n năng l c ng i h c
Năng l c đ c hi u là kh năng th c hi n thành công các ho t đ ng trong m t
b i c nh nh t đ nh nh có s ph i h p c a ki n th c, k năng và các thu c tính cá
nhân khác nh h ng thú, ni m tin, ý chí... Năng l c c a m i cá nhân đ c đánh giá
d a trên ph ng th c và k t qu ho t đ ng c a cá nhân đó khi gi i quy t các v n đ
c a cu c s ng [3].
Trong ng c nh giáo d c, năng l c là s k t h p rõ ràng, có h th ng c a ki n
th c, kĩ năng và thái đ s n sàng c a m i cá nhân đ gi i quy t v n đ c th m t
cách hi u qu và trách nhi m trong nh ng tình hu ng linh ho t [15].

33. 26
T khái ni m v năng l c đ c trình bày trên, có th ch ra 2 đ c đi m quan
tr ng c a năng l c. Th nh t, năng l c là m t h th ng thu c tính cá nhân ch không
ch riêng m t thu c tính nh t đ nh. Th hai, năng l c ch t n t i trong ho t đ ng,
thông qua ho t đ ng mà năng l c đ c rèn luy n và phát huy [15].
V thành ph n c u t o, năng l c đ c c u thành b i các thành t ki n th c, kĩ
năng, thái đ , tình c m, đ ng c , t ch t… Các y u t trên đ c liên h v i nhau
trong s đ sau [3]:
Hình 1.6. S đ thành ph n c u t o năng l c
Ch ng trình h c ph thông hi n nay đang h ng đ n phát tri n cho h c sinh
h th ng năng l c chung (năng l c giao ti p và h p tác, năng l c gi i quy t v n đ ,
năng l c t c h c…) và m t s năng l c chuy n bi t v i t ng b môn. Ví d v i b
môn KHTN là năng l c nh n th c tri th c v Sinh h c, V t lý, Hóa h c, năng l c
nghiên c u, năng l c th c đ a và năng l c th c hi n trong phòng thí nghi m [15].
D y h c tích h p STEM th ng g n v i các nhi m v th c ti n, do đó c n đòi
h i s d ng ki n th c, kĩ năng, ph ng pháp m t cách linh ho t và t ng h p. Cũng
b i xu t phát t th c ti n nên các tình hu ng g n gũi và h p d n v i ng i h c đòi
h i ng i h c có nhu c u gi i quy t b ng cách đ t v n đ , trình bày v n đ , đ xu t,

34. 27
th c hi n gi i pháp và đ a ra k t lu n [14]. Do v y, mô hình giáo d c STEM còn
đ c coi là mô hình giáo d c đào t o kĩ năng th k XXI [33] đáp ng nhu c u phát
tri n năng l c toàn di n cho ng i h c.
* Giáo d c STEM giúp trang b ki n th c STEM đ chu n b cho nhu c u nhân
l c STEM
T t c 10 công vi c có m c l ng cao nh t đ u thu c lĩnh v c STEM hay t l
các công vi c v STEM đang ngày càng tăng cao [38]. M đ c coi là cái nôi c a
giáo d c tích h p STEM. Giáo d c tích h p STEM đã tr thành ch đ quan tr ng
trong các cu c th o lu n và các s ki n lên k ho ch n c Mĩ trong nh ng năm g n
đây do nhu c u các công vi c liên quan đ n STEM ngày càng tăng cao.
Hi n nay, các t ch c cũng đã đ a ra nh ng d n ch ng b ng các con s sau
khi nghiên c u đ nh n m nh s c n thi t c a các ngh nghi p liên quan đ n STEM.
“T c đ tăng tr ng c a các ngh v STEM t năm 1950 đ n năm 2007 đã tăng g p
4 l n so v i t c đ trung bình các ngành ngh nói chung (s li u U.S)”. V y v n đ
là có c n d y h c tích h p STEM cho h c sinh không hay d y h c cho sinh viên là
đ . Nhi u ý ki n c a các nhà phân tích đ c đ a ra v i các thu t ng khác nhau
nh ng t a chung l i đa s đ u đ a ra quan đi m nên d y h c tích h p STEM ngay t
c p h c nh .
Giáo d c – xét cho t i cùng thì nhi m v là cung c p cho ng i h c nh ng
ki n th c, kĩ năng đ gi i quy t các v n đ trong th c ti n cu c s ng. Đ i đa s các
v n đ trong cu c s ng không c n t i các ki n th c quá hàn lâm, sâu r ng nh ng c n
s t ng h p c a khoa h c, công ngh , k thu t và toán h c.
Đ i v i các c p h c nh , vi c d y cho các em t duy theo STEM là v n đ
quan tr ng. Tuy nhiên, thách th c đ i v i GV là cách th c chu n b ho t đ ng, đ t
câu h i, làm th nào đ HS không quá căng th ng nh ng l i đi đúng tr ng tâm c a
STEM, làm th nào đ các em có th k t n i t ng lai khoa h c và thành công ngh
nghi p.
* Giáo d c STEM góp ph n thi t l p m i quan h đa chi u gi a ki n th c, kĩ
năng và ph ng pháp h c t p các môn h c

35. 28
Khi h c t p đ n môn, các ki n th c, ph ng pháp c a các môn h c đ c l p
l i. Đôi khi x y ra tình tr ng ki n th c r i r c và có s l p l i đ n đi u. D y h c tích
h p s k t n i các môn h c v i nhau trong s tác đ ng qua l i, g n bó m t thi t. Tuy
nhiên s tích h p đây là s th ng nh t không ph i c ng g p. Do v y các ki n th c
đ c t ch c m t cách khá hi u qu .
M i quan h c a các môn h c có th đ c miêu t theo s đ sau [30]:
Hình 1.7. M i quan h gi a các môn h c
Trong STEM, các lĩnh v c có tác đ ng hai chi u, là công c , là s b tr , là
ng d ng, là s thúc đ y. S tác đ ng qua l i đó, làm cho 4 lĩnh v c tr nên ch t ch
h n, có m i quan h ràng bu c h n.
1.3. C s th c ti n
1.3.1. Th c tr ng giáo d c STEM Vi t Nam hi n nay
Sau khi B giáo d c và Đào t o đ a ra ch đ o, h ng d n th c hi n nhi m v
năm h c t năm 2014 v vi c v n d ng mô hình giáo d c STEM trong nhà tr ng đã
có h n 50 d án đ c xây d ng và th c hi n. Năm h c 2016 – 2017 ti n hành thí
đi m t i 14 tr ng và đã có h n 79 d án đ t k t qu tích c c nh :

36. 29
- Cán b qu n lý, GV, HS, PH ngày càng có nh n th c đúng đ n v t m quan
tr ng c a mô hình giáo d c STEM.
- Các d án STEM b c đ u kh ng đ nh tính kh thi.
- Phát tri n CLB STEM trong nhà tr ng.
- Nh n đ c đ c s quan tâm c a c ng đ ng và c a ph huynh.
* T i tr ng THPT chuyên Lê H ng Phong (Nam Đ nh)
Sau tri n khai thí đi m giáo d c STEM, tuy còn m t s khó khăn v kinh phí,
c s v t ch t nh ng đã có r t nhi u d án đ c th c hi n và có tính kh thi nh : d
án giá sách, thâm canh rau s ch trên mái nhà, n m cao to, mĩ ph m thiên nhiên, cây
c u Nam Vân… Ngoài các d án, tr ng còn có các cách ti p c n STEM khác nh :
tham gia ch t o tên l a n c trong h i thao Giáo d c qu c phòng, tham gia cu c thi
NCKHKT có 4 đ tài d thi c p qu c gia. Bên c nh đó còn duy trì đ c CLB STEM
và t ch c thành công ngày h i STEM v i h n 80 s n ph m tham gia.
* T i tr ng THCS Phùng Chí Kiên
Các ho t đ ng giáo d c STEM đ c t ch c cách ti p c n khác nhau, th
hi n m t s n i dung:
+ T ch c ho t đ ng CLB: Tr ng đã xây d ng CLB Khoa h c kỳ thú, thu
hút đ c r t nhi u HS tham gia và đ t đ c k t qu nh t đ nh. HS đ c trang b các
ki n th c khoa h c t nhiên, các nguyên lý c b n t đó có kh năng l p ráp, sáng
t o và đam mê v i các s n ph m công ngh . Bên c nh đó, HS trung h c còn đ c
khám phá khoa h c thông qua các thí nghi m vui, phim khoa h c và l p ráp các thi t
b , đ ch i khoa h c. Các thành viên c a CLB đã tham gia nhi u cu c thi v STEM
do c p Phòng, S t ch c và đã mang v cho tr ng r t nhi u thành tích.
+ D y h c tích h p STEM: GV l a ch n các n i dung chính khóa và l p k
ho ch d y h c theo mô hình giáo d c STEM. M t s ch đ đ c th c hi n: Năng
l ng và phát tri n b n v ng, th y đi n trong đ i s ng, ng d ng toán h c trong
chuy n đ ng ném xiên, hi u ng lá sen, chi t xu t tinh d u s …
+ L p h c đ nh h ng ngh STEM: GV đ a ra các n i dung d y h c STEM
có đ nh h ng ngh nghi p cho HS. N i dung h c t p là các d án gi i quy t các v n
đ c a th c ti n. M t s d án đ c th c hi n: “Robot t đ ng đo thân nhi t và kh

37. 30
khu n”, “Mô hình nhà thông minh”, “Thi t b gia đình thông minh”, “Tên l a n c”,
“Máy bay không ng i lái”…
Các ho t đ ng STEM đ c đ a ra phù h p v i t ng kh i l p t ng n i dung
ki n th c mà các em đ c h c. Trong th i gian s p t i, nhà tr ng s tri n khai thêm
nh ng câu l c b ngo i khóa nh m đáp ng nhu c u khám phá, tìm hi u v STEM
dành cho các con h c sinh.
T t c các ho t đ ng đ c t ch c giúp HS ti p c n v i mô hình giáo d c
STEM đã có k t qu n t ng, không ch giúp HS phát hi n các ki n th c khoa h c
mà còn phát tri n các kĩ năng STEM và năng l c gi i quy t v n đ . B c đ u nh n
đ c ph n h i tích c c t PH cũng nh s h tr tích c c c a các đ n vi s n xu t…
1.3.2. Th c tr ng giáo d c STEM trong d y h c KHTN, Trung h c c s
Đ tìm hi u th c tr ng giáo d c STEM trong d y h c KHTN, nghiên c u đã
ti n hành đi u tra giáo viên trong tr ng THCS Phùng Chí Kiên
1.3.2.1. V m c đ quan tâm c a GV đ n phát tri n năng l c c a h c sinh
K t qu cho th y h u h t các giáo viên đ u quan tâm t i s hình thành và phát
tri n các năng l c chung nh : Năng l c t h c, năng l c gi i quy t v n đ , năng l c
h p tác nhóm, năng l c giao ti p… (b ng 1.1).
B ng 1.1. K t qu đi u tra m c đ quan tâm c a GV đ n phát tri n năng
l c cho HS
Năng l c chung
M c đ quan tâm
Th ng
xuyên
Th nh
tho ng
Hi m khi
Ch a
bao gi
Không
tr l i
SL % SL % SL % SL % SL %
Năng l c t h c 30 60 14 28 6 12 0 0 0 0
Năng l c gi i quy t v n đ 20 40 20 40 10 20 0 0 0 0
Năng l c h p tác 28 56 13 26 9 18 0 0 0 0
Năng l c giao ti p 26 52 17 34 7 14 0 0 0 0
Năng l c sáng t o 15 30 23 46 12 24 0 0 0 0
Năng l c tính toán 15 30 18 36 17 34 0 0 0 0

38. 31
Năng l c s d ng CNTT 16 32 16 32 18 36 0 0 0 0
Năng l c th c nghi m 17 34 23 46 10 20 0 0 0 0
Năng l c nghiên c u 13 26 31 62 6 12 0 0 0 0
Xét m c đ th ng xuyên s d ng, các năng l c đ c chú tr ng th c hi n
theo m c đ nh sau:
Hình 1.8. Bi u đ m c đ quan tâm c a GV đ n phát tri n năng l c cho HS
1.3.2.2. V vi c s d ng các ph ng pháp d y h c c a giáo viên
Thông qua s li u thu th p đ c t phi u đi u tra cho th y, các giáo viên đã
chú ý t i vi c s d ng các PPDH khác nhau trong d y h c KHTN nh m phát tri n
năng l c cho h c sinh. Các PPDH th ng xuyên đ c giáo viên s d ng là ph ng
pháp thuy t trình, v n đáp tìm tòi, nêu và gi i quy t v n đ , d y h c theo nhóm... Còn
PPDH d án, d y h c theo ch đ tích h p, d y h c th c hành còn ch a đ c s d ng
th ng xuyên. Đ c bi t là d y h c d án và d y h c tích h p liên môn, đây là hình
th c t ch c d y h c l y ng i h c làm trung tâm, giúp phát tri n toàn di n các năng
l c c a h c sinh.
B ng 1.2. K t qu đi u tra m c đ s d ng ph ng pháp d y h c c a GV
STT N i dung S l ng
1
Hình th c d y h c c a th y cô th ng là: S GV ch n
D y h c ngo i khóa toàn tr ng 50
D y h c theo k ho ch d y h c 0
60%
40%
56%
26%
30% 30% 32% 34%
26%
0
10
20
30
40
50
60
70
Năng l c
t h c
Năng l c
gi i
quy t
v n đ
Năng l c
h p tác
Năng l c
giao ti p
Năng l c
sáng t o
Năng l c
tính toán
Năng l c
s d ng
CNTT
Năng l c
th c
nghi m
Năng l c
nghiên
c u

39. 32
D y h c tr i nghi m theo nhóm 0
D y h c sinh ho t h ng nghi p 15
D y h c l ng ghép vào môn khoa h c 50
Hình th c khác 0
2
Ph ng pháp, k thu t d y h c th y cô th ng s
d ng:
S s GV ch n
D y h c d án 2
D y h c nhóm 15
D y h c tr i nghi m 5
K thu t b n đ t duy 50
D y h c theo tr m 0
D y h c nêu và gi i quy t v n đ 30
STEM 5
Thuy t trình 50
V n đáp 50
Tr c quan 50
Ph ng pháp khác 23
1.3.2.3. V vi c s d ng các ph ng ti n d y h c:
Kh o sát các giáo viên trong tr ng v vi c s d ng các ph ng ti n d y h c
trong quá trình d y h c KHTN các m c đ th ng xuyên, th nh tho ng, hi m khi
và ch a bao gi thu đ c s li u th hi n b ng sau:
B ng 1.3. K t qu đi u tra m c đ s d ng ph ng ti n d y h c c a GV
Ph ng ti n d y h c
M c đ s d ng
Th ng
xuyên
Th nh
tho ng
Hi m khi
Ch a
bao gi
Không
tr l i
SL % SL % SL % SL % SL %
Sách giáo khoa 45 90 5 10 0 0 0 0 0 0
Mô hình, m u v t 26 52 22 44 2 4 0 0 0 0

40. 33
Máy tính 17 34 27 54 6 12 0 0 0 0
Máy chi u 20 40 19 38 11 22 0 0 0 0
B ng t ng tác 4 8 5 10 31 62 10 20 0 0
Tranh nh, clip 41 82 9 18 0 0 0 0 0 0
Các ph ng ti n khác 4 8 10 20 26 52 10 20 0 0
Qua b ng trên cho th y c s v t ch t các tr ng đã trang b khá đ y đ v
thi t b máy tính, máy chi u nên nhi u giáo viên đã ng d ng công ngh thông tin
t ng đ i thành th o trong d y h c. M t s ph ng ti n truy n th ng nh tranh hình,
m u v t, mô hình đ c s d ng ph bi n. Tuy nhiên hi n nay, vi c s d ng CNTT
vào vi c d y h c c a các giáo viên r t h n ch . GV ch y u s d ng m t vài thi t b ,
ph n m m c b n trong các gi d y trên l p nh các ph n m m powerpoint, azota,
đôi khi s d ng iminmap…
1.3.2.4. V m c đ quan tâm t i đ i m i d y h c KHTN
Nghiên c u t p trung đi u tra m c đ đ ng tình v i m t s quan đi m đ i m i
d y h c KHTN các khía c nh khác nhau nh t o h ng thú h c t p cho h c sinh, đ i
m i trong hình th c ki m tra đánh giá và đ a ra các tình hu ng g n v i th c ti n
trong d y h c… Câu h i đ c đ a ra các m c đ “R t không đ ng ý” đ n “Đ ng
ý” theo thang t 1 đ n 5. K t qu thu đ c nh sau:
B ng 1.4. K t qu đi u tra m c đ quan tâm c a GV t i đ i m i d y h c
KHTN
N i dung
R t không đ ng ý R t đ ng ý
1 2 3 4 5
1. Trong quá trình gi ng d y, c n chú ý đ n
vi c t o h ng thú h c t p cho h c sinh.
0% 0% 46% 20% 34%
2. Trong quá trình gi ng d y, c n th ng
xuyên giao nhi m v cho h c sinh t o ra các
s n ph m liên quan đ n môn h c.
0% 10% 12% 22% 56%

41. 34
3. Trong quá trình gi ng d y, c n chú ý t i v c
th ng xuyên đ i m i ki m tra đánh giá theo
đ nh h ng phát tri n năng l c.
0% 34% 20% 46% 20%
4. Trong quá trình gi ng d y, c n c p nh t các
ki n th c khoa h c m i nh t cho h c sinh, đ c
bi t là các tình hu ng, v n đ g n v i th c
ti n.
0% 12% 20% 44% 24%
5. Đ i m i giáo d c toàn di n theo đ nh h ng
STEM là r t quan tr ng.
0% 0% 30% 40% 30%
6. Giáo d c STEM làm thay đ i tích c c quá
trình khám phá tri th c c a h c sinh.
0% 18% 14% 34% 34%
7. Trong quá trình d y h c, c n th ng xuyên
thi t k các ho t đ ng liên quan đ n STEM.
0% 10% 26% 54% 10%
K t qu cho th y đa s GV đã quan tâm đ n vi c t o h ng thú h c t p cho h c
sinh. Tuy nhiên vi c đ i m i hình th c ki m tra đánh giá, đ a ra các tình hu ng g n
v i th c t cũng nh c p nh t các thông tin khoa h c m i nh t cho h c sinh ch a
đ c th c hi n m t cách th ng xuyên. Vi c ti n hành t ch c ho t đ ng cho h c
sinh nh m t o ra các s n ph m hay đ nh h ng h c sinh v n d ng ki n th c đ gi i
quy t các tình hu ng th c ti n ch a đ c nhi u. Do v y k t qu d y h c ch a đ ng
b và có tính h th ng.
1.3.2.5. V m c đ quan tâm đ n các v n đ STEM
Ti n hành đi u tra v m c đ quan tâm c a GV đ i v i các v n đ STEM thu
đ c s li u nh sau:
B ng 1.5. K t qu đi u tra m c đ hi u bi t c a giáo viên t i các v n đ liên
quan STEM
STEM và các v n đ liên quan
R t không quan tâm R t quan tâm
1 2 3 4 5
SL % SL % SL % SL % SL %

42. 35
1. Các cu c thi v lĩnh v c nghiên c u
khoa h c, k thu t, v n d ng các ki n
th c liên môn vào th c ti n.
10 20 27 54 3 6 0 0 10 20
2. Các khái ni m liên quan đ n giáo
d c theo đ nh h ng STEM.
15 30 25 50 5 10 0 0 5 10
3. Đ i m i giáo d c toàn di n theo
đ nh h ng STEM.
17 34 29 58 2 4 0 0 2 4
4. Các môn h c STEM. 10 20 20 40 10 20 0 0 10 20
5. Ngày h i STEM. 23 46 17 34 5 10 0 0 5 10
6. Ngh nghi p STEM. 28 56 9 18 4 8 0 0 9 18
Hi n nay, các thu t ng liên quan đ n STEM đ c s d ng nhi u, giáo viên
đã bi t t i STEM thông qua các ho t đ ng t p hu n, các cu c thi, ngày h i khoa
h c… Tuy nhiên đi u tra trên cho th y v n còn nhi u th y cô ch a th ng xuyên
quan tâm và đ ý đ n STEM cũng nh các v n đ liên quan.

43. 36
Trong ph n 1, tôi đã trình bày t ng quan v c s lý lu n và th c ti n c a vi c
d y h c môn KHTN theo mô hình giáo d c STEM. Nh ng nghiên c u đã đ a ra các
n i dung chính sau:
Giáo d c STEM hi n nay đã và đang tr thành m t xu h ng mang tính t t
y u. Vi t Nam đang ti p c n v i mô hình giáo d c STEM tuy nhiên vi c nghiên c u
c s lý lu n và th c ti n c a giáo d c STEM nói chung và trong gi ng d y môn
KHTN nói riêng ch a đ c quan tâm đúng m c.
Có r t nhi u cách hi u v giáo d c STEM tuy nhiên c n l u ý hai đi m c
b n. Th nh t là b n ch t c a giáo d c STEM là d y h c tích h p g m các lĩnh v c
Khoa h c, Công ngh , Kĩ thu t và Toán h c. Th hai là thông qua mô hình giáo d c
STEM không ch cung c p cho h c sinh ki n th c lý thuy t mà còn xây d ng các
ho t đ ng giúp h c sinh đ c tr i nghi m, v n d ng các ki n th c đã h c đ gi i
quy t các v n đ c a th c t cu c s ng, t đó hình thành và phát tri n năng l c cho
ng i h c đáp ng đ c yêu c u c a th i đ i.
Áp d ng các c s lí lu n và th c ti n đ c trình bày ph n 1, ph n 2 s xây
d ng các ho t đ ng c th trong d y h c KHTN 6 nh m phát tri n năng l c gi i quy t
v n đ th c ti n c a h c sinh.

44. 37
2. Mô t gi i pháp sau khi có sáng ki n
2.1. Phân tích ch ng trình KHTN d i góc đ giáo d c STEM
“SKKN đ c vi t d a trên n i dung ch ng trình b sách K t n i tri th c – Nxb Giáo
d c”
2.1.1. V trí Môn KHTN trong ch ng trình Ph thông
Khoa h c t nhiên là môn h c có ý nghĩa quan tr ng đ i v i s phát tri n toàn
di n c a h c sinh, có vai trò n n t ng trong vi c hình thành và phát tri n th gi i quan
khoa h c c a h c sinh c p trung h c c s . Môn Khoa h c t nhiên đ c xây d ng
và phát tri n trên n n t ng c a khoa h c v t lí, hóa h c, sinh h c và khoa h c Trái
Đ t...Đ i t ng nghiên c u c a Khoa h c t nhiên là các s v t, hi n t ng, quá
trình, các thu c tính c b n v s t n t i, v n đ ng c a th gi i t nhiên. Vì v y, trong
môn Khoa h c t nhiên nh ng nguyên lí và khái ni m chung nh t c a th gi i t
nhiên đ c tích h p xuyên su t các m ch n i dung. Trong quá trình d y h c, các
m ch n i dung đ c t ch c sao cho v a tích h p theo nguyên lí c a t nhiên, v a
đ m b o logic bên trong c a t ng m ch n i dung. Khoa h c t nhiên là khoa h c có
s k t h p nhu n nhuy n lí thuy t v i th c nghi m. Vì v y, th c hành, thí nghi m
trong phòng th c hành, phòng h c b môn, ngoài th c đ a có vai trò và ý nghĩa quan
tr ng, là hình th c d y h c đ c tr ng c a môn h c này. Qua đó, năng l c khoa h c
t nhiên c a h c sinh đ c hình thành và phát tri n. Nhi u ki n th c khoa h c t
nhiên r t g n gũi v i cu c s ng h ng ngày c a h c sinh, đây là đi u ki n thu n l i đ
t ch c cho h c sinh tr i nghi m, nâng cao năng l c nh n th c khoa h c t nhiên,
năng l c tìm hi u t nhiên và v n d ng ki n th c, kĩ năng đã h c vào th c ti n. Khoa
h c t nhiên luôn đ i m i đ đáp ng yêu c u c a cu c s ng hi n đ i. Do v y giáo
d c ph thông c n ph i liên t c c p nh t nh ng thành t u khoa h c m i, ph n ánh
đ c nh ng ti n b c a các ngành khoa h c, công ngh và kĩ thu t. Đ c đi m này đòi
h i ch ng trình môn Khoa h c t nhiên ph i tinh gi n các n i dung có tính mô t đ
t ch c cho h c sinh tìm tòi, nh n th c các ki n th c khoa h c có tính nguyên lí, c
s cho quy trình ng d ng khoa h c vào th c ti n cu c s ng. [11].

45. 38
2.1.2. Phân tích ch ng trình KHTN 6(THCS)
2.1.2.1. M c tiêu ch ng trình KHTN 6(THCS)
Th c hi n m c tiêu c a giáo d c ph thông: Cùng v i các môn h c khác, môn
Khoa h c t nhiên góp ph n th c hi n m c tiêu c a giáo d c ph thông, giúp h c
sinh phát tri n hài hoà v th ch t và tinh th n; tr thành ng i h c tích c c, t tin,
có năng l c h c t p su t đ i; có nh ng ph m ch t t t đ p và năng l c c n thi t đ tr
thành ng i công dân có trách nhi m, ng i lao đ ng có văn hoá, c n cù, sáng t o,
đáp ng nhu c u phát tri n c a cá nhân và yêu c u c a s nghi p xây d ng, b o v
đ t n c trong th i đ i toàn c u hóa và cách m ng công nghi p m i.
2.1.2.2. C u trúc ch ng trình KHTN 6(THCS)
Ch đ khoa h c ch y u c a ch ng trình môn Khoa h c t nhiên g m:
a. Ch t và s bi n đ i c a ch t: ch t có xung quanh ta, c u trúc c a ch t,
chuy n hoá hoá h c các ch t;
b. V t s ng: S đa d ng trong t ch c và c u trúc c a v t s ng; các ho t đ ng
s ng; con ng i và s c kho ; sinh v t và môi tr ng; di truy n, bi n d và ti n hoá;
c. Năng l ng và s bi n đ i: năng l ng, các quá trình v t lí, l c và s chuy n
đ ng;
d. Trái Đ t và b u tr i: chuy n đ ng trên b u tr i, M t Trăng, h M t Tr i,
Ngân Hà, hóa h c v Trái Đ t, m t s chu trình sinh – đ a – hóa, Sinh quy n. Các
ch đ đ c s p x p ch y u theo logic tuy n tính, có k t h p m c đ nh t đ nh
v i c u trúc đ ng tâm, đ ng th i có thêm m t s ch đ tích h p nh m hình thành
các nguyên lí, quy lu t chung c a th gi i t nhiên.
2.1.3. Phân tích ch ng trình KHTN 6, ch đ “v t s ng” (THCS) d i góc đ
STEM
Trong ch ng trình KHTN 6, các em h c sinh s đ c tìm hi u sâu v n i
dung ki n th c liên quan đ n KHTN t c p đ d i t bào(virus) đ n c p đ t b o
(vi khu n, c th đ n bào) và c th đa bào. Xét trên góc đ STEM, ch ng trình
KHTN 6, ph n “v t s ng” đ c phân tích nh sau:

46. 39
B ng 2.1. Phân tích ch ng trình KHTN 6, ch đ v t s ng d i góc đ STEM
Góc đ STEM Phân tích SGK hi n hành
S
- Khái ni m, đ c đi m c u t o và ch c năng c a t bào.
- S khác nhau gi a t bào nhân s và t bào nhân th c; t bào đ ng
v t và t bào th c v t
- M i quan h gi a t bào, mô, c quan, h c quan và c th .
- Ý nghĩa c a s l n lên và sinh s n c a t bào.
- Nh n bi t đ c cách xây d ng khóa l ng phân và th c hành xây
d ng đ c khóa l ng phân v i đ i t ng sinh v t...
- Đa d ng sinh v t
T
- Ch y u xu t hi n trong m t s n i dung th c hành:
+ Ch p nh và làm đ c b s u t p nh v các nhóm sinh v t (th c
v t, đ ng v t có x ng s ng, đ ng v t không x ng s ng).
+ K đ c tên m t s đ ng v t không x ng s ng qua nh ch p và
video
E
- Th hi n qua m t s thí nghi m và các n i dung th c hành:
+ Quan sát c u t o t bào và mô trên kính hi n vi.
+ Quan sát và v đ c hình c th đ n bào.
+ Quan sát và mô t đ c các c quan c u t o cây xanh.
+ Quan sát mô hình và mô t đ c c u t o c th ng i.
+ Quan sát hình nh mô t đ c hình d ng, c u t o đ n gi n c a virut,
vi khu n, phân bi t đ c virut và vi khu n.
+ Quan sát và v đ c hình nguyên sinh v t d i kính lúp và kính hi n
vi quang h c.
+ Thông qua th c hành, quan sát và v đ c hình m t s lo i n m
(quan sát b ng m t th ng ho c kính lúp).
M
- Ch y u xu t hi n trong m t s n i dung th c hành:
+ V đ c hình vi khu n quan sát đ c d i kính hi n vi quang h c.
+ Quan sát và phân bi t đ c m t s nhóm th c v t ngoài thiên nhiên.

47. 40
+ Th c hi n đ c m t s ph ng pháp tìm hi u sinh v t ngoài thiên
nhiên: quan sát b ng m t th ng, kính lúp, ng nhòm, ghi chép, đo
đ m, nh n xét và rút ra k t lu n
Nh v y, có th th y các y u t STEM đã đ c l ng ghép trong n i dung
ch ng trình KHTN 6 nh ng ch a nhi u, c u trúc m t bài h c ch y u đi theo các
b c: Gi i thi u v n đ chung → Cung c p thông tin → Đ t câu h i, bài t p th o
lu n→ V n d ng th c ti n. V i hàm l ng ki n th c t ng đ i nhi u và khó, ti p
c n bài h c theo hình th c này ph n nào s làm các n i dung tr nên n ng tính lý
thuy t, ít liên h v i th c t và khó t o h ng thú cho h c sinh
2.2. Quy trình thi t k ti n trình d y h c STEM
T vi c phân tích ch ng trình KHTN 6, chúng tôi đ a ra quy trình d y h c
STEM nh sau [27]:
Hình 2.1. Quy trình thi t k ti n trình d y h c STEM
L a ch n ch đ d y h c
Xác đ nh n i dung ki n th c n n
Đ xu t gi i pháp thông qua h th ng câu
h i đ nh h ng
L a ch n gi i pháp phù h p
Thi t k các ho t đ ng STEM
Th nghi m và đánh giá
Chia s và th o lu n
Ph n h i, b sung, ch nh s a ch đ hoàn thi n

48. 41
B c 1: L a ch n ch đ d y h c
Ng i d y c n đ a ra đ c m t s ki n th c c t lõi v Khoa h c, Công ngh ,
K thu t và Toán h c. T đó tìm đi m chung trong n i dung ch ng trình đ có th
liên k t ho c t m t ch đ phân tích thành các n i dung STEM. Khi đã xây d ng
đ c m ch n i dung chính c a ch đ , giáo viên c n k t n i n i dung đó v i các s n
ph m, ng d ng th c t và xác đ nh ki n th c thu c các môn h c STEM đ gi i quy t
v n đ .
Giáo viên cũng có th l a ch n ch đ d y h c STEM t chình nh ng v n đ
xu t phát t th c ti n g n v i n i dung ki n th c.
Đ phát tri n các k năng STEM, ng i d y c n ph i h p các hình th c d y
h c phát tri n năng l c nh d y h c tích h p, d y h c d án, d y h c gi i quy t v n
đ ... M t trong nh ng th c đo quan tr ng đ đánh giá m c đ ti p nh n ki n th c
c a ng i h c chính là các s n ph m h c t p. b c này, giáo viên c n đ nh h ng
rõ cho HS các s n ph m cùng tiêu chí đánh giá c th . Nh đó, ng i h c đ nh h ng
đ c quy trình t o ra s n ph m và ch t l ng c a s n ph m.
B c 2: Xác đ nh n i dung ki n th c n n
Th c ch t c a b c này là xác đ nh đ c các n i dung ki n th c c th trong
các môn h c có liên quan đ n ch đ STEM nh Toán h c, V t lí, Hóa h c, Sinh h c,
Công ngh , K thu t...
Giáo viên c n xác đ nh n i dung chính c n gi i quy t c a ch đ , t đó đ a ra
các câu h i t ng ng đ đ nh h ng ho t đ ng h c t p cho h c sinh, có th kèm theo
các tiêu chí, yêu c u c th đ gi i quy t nhi m v .
M c tiêu đ c xác đ nh là căn c đ đánh giá ch t l ng và hi u qu c a bài
h c. Vì v y, m c tiêu d y h c ph i đ c xác đ nh m t cách t ng minh, có th làm
căn c đ đánh giá đ c m c đ đ t đ c m c tiêu c a ng i h c.
B c 3: L a ch n gi i pháp thi t k các ho t đ ng STEM
Trong b c này, giáo viên c n thi t k các ho t đ ng h c t p cho h c sinh d a
trên c s n i dung và m c tiêu d y h c. Vi c giao nhi m v cho h c sinh c n chú ý
t i đ nh h ng phát tri n năng l c cho ng i h c.

49. 42
Ti n hành thi t k KHBD hoàn ch nh cho ch đ , l a ch n ho t đ ng phù h p.
Chú ý k t h p gi a các giáo viên các môn/lĩnh v c khác nhau.
B c 4: Th nghi m và đánh giá
Thông qua ch t o th nghi m các s n ph m theo thi t k ban đ u, HS nh n xét và
đánh giá. Sau đó h c sinh có th đi u ch nh đ phù h p v i yêu c u thi t k và m c
tiêu ban đ u.
B c 5: Thu th p thông tin ph n h i, b sung, hoàn thi n
Đây là giai đo n tri n khai nhi m v và n i dung h c t p. Giai đo n này c n
xây d ng đ c môi tr ng h c t p cho toàn th h c sinh theo mô hình giáo d c
STEM. Giáo viên t o đi u ki n cho HS đ c t ch c đ trình bày, gi i thích, đ a ra
ý ki n c a mình đ b o v ph ng án th c hi n và hoàn thi n s n ph m
2.3. M t s n i dung có th t ch c d y h c STEM trong ch đ “v t s ng”, môn
KHTN 6
2.3.1. L a ch n ch đ
Theo phân tích ch ng trình nh trên, có th l a ch n m t s ch đ KHTN 6
đ d y h c STEM nh sau:
B ng 2.2. Phân tích m t s n i dung KHTN có th xây d ng ch đ STEM
STT Ch đ Bài Đ nh h ng s n ph m STEM
1 T BÀO.
Bài 18. T bào – Đ n v c b n
c a s s ng
Bài 19. C u t o và ch c năng
các thành ph n c a t bào.
Bài 20. S l n lên và sinh s n
c a t bào.
Bài 21. Th c hành: Quan sát và
phân bi t m t s lo i t bào
- Kính hi n vi, kính lúp “giá r ”
- Thi t k mô hình t bào và thuy t
trình v các thành ph n c a t bào.
- Tiêu b n t bào đ ng v t và th c
v t…
2
T T
BÀO Đ N
C TH
Bài 22. C th sinh v t.
Bài 23. T ch c c th đa bào.
Bài 24. Th c hành: Quan sát và
- Mô hình trùng roi, trùng bi n hình,
trùng giày…

50. 43
2.3.2. Xây d ng các câu h i, v n đ trong ch đ
Sau khi l a ch n ch đ c n xây d ng b câu h i và các v n đ liên quan đ xác
đ nh đ c l ng ki n th c c a ch đ t ng ng v i n i dung thu c lĩnh v c nào. H
th ng câu h i đ nh h ng c a các ch đ đ c th hi n trong b ng sau:
mô t c th đ n bào, c th đa
bào.
3
ĐA D NG
TH GI I
S NG
Bài 25. H th ng phân lo i sinh
v t.
Bài 26. Khoá l ng phân
Bài 27. Vi khu n
Bài 28. Th c hành: Làm s a
chua và quan sát vi khu n
Bài 29. Virus.
Bài 30. Nguyên sinh v t.
Bài 31. Th c hành: Quan sát
nguyên sinh v t.
Bài 32. N m.
Bài 33. Th c hành: Quan sát các
lo i n m.
Bài 34. Th c v t.
Bài 35. Th c hành: Quan sát và
phân bi t m t s nhóm th c v t.
Bài 36. Đ ng v t.
Bài 37. Th c hành: Quan sát và
nh n bi t m t s nhóm đ ng v t
ngoài thiên nhiên
Bài 38. Đa d ng sinh h c
Bài 39. Tìm hi u sinh v t ngoài
thiên nhiên.
- Mô hình khóa l ng phân c a n m, cây
hoa màu, cây c nh v n tr ng, đ ng v t
nuôi trong nhà…
- Vi khu n và ng d ng c a vi khu n
trong ch bi n th c ph m
- S a chua “c u v ng”
- Mô hình t bào đ ng v t, th c v t.
- Mô hình tr ng n m m t i nhà…

51. 44
B ng 2.3. H th ng câu h i, v n đ c n gi i quy t trong m i ch đ và m t s
n i dung STEM
STT Ch đ Bài
H th ng câu h i, v n đ c n gi i
quy t
1 T BÀO.
Bài 18. T bào – Đ n v c b n
c a s s ng
Bài 19. C u t o và ch c năng
các thành ph n c a t bào.
Bài 20. S l n lên và sinh s n
c a t bào.
Bài 21. Th c hành: Quan sát và
phân bi t m t s lo i t bào
- T bào có kích th c r t nh màm
m t th ng không nhìn th y. Có
nh ng cách nào có th quan sát đ c
t bào?
- M t t bào g m nh ng thành ph n
nào? Phân bi t t bào đ ng v t và th c
v t.
+ C u t o phù h p v i ch c năng c a
t bào.
+ Đ nh nghĩa mô, m t s lo i mô
chính.
+ Thao tác soi kính hi n vi quan sát
c u t o t bào, mô.
+ Thi t k , l p ráp, thuy t trình v mô
hình c u t o t bào.
2
T T
BÀO Đ N
C TH
Bài 22. C th sinh v t.
Bài 23. T ch c c th đa bào.
Bài 24. Th c hành: Quan sát và
mô t c th đ n bào, c th đa
bào.
- Phân bi t c th đ n bào và đa bào
- S khác nhau gi a t bào đ ng v t và
th c v t
- T i sao nhi u sinh v t c th ch g m
1 t bào v n có kh năng sinh tr ng
và phát tri n bình th ng?

52. 45
3
ĐA D NG
TH GI I
S NG
Bài 25. H th ng phân lo i sinh
v t.
Bài 26. Khoá l ng phân
Bài 27. Vi khu n
Bài 28. Th c hành: Làm s a
chua và quan sát vi khu n
Bài 29. Virus.
Bài 30. Nguyên sinh v t.
Bài 31. Th c hành: Quan sát
nguyên sinh v t.
Bài 32. N m.
Bài 33. Th c hành: Quan sát các
lo i n m.
Bài 34. Th c v t.
Bài 35. Th c hành: Quan sát và
phân bi t m t s nhóm th c v t.
Bài 36. Đ ng v t.
Bài 37. Th c hành: Quan sát và
nh n bi t m t s nhóm đ ng v t
ngoài thiên nhiên
Bài 38. Đa d ng sinh h c
Bài 39. Tìm hi u sinh v t ngoài
thiên nhiên.
- Trái Đ t có r t nhi u loài sinh v t khác
nhau, làm th nào các nhà khoa h c có th
phân bi t chúng? D a vào đâu ng i ta
phân bi t đ c các nhóm sinh v t khác
nhau?
- S a chua lên men đ c là nh đâu?
Đ làm s a chua chúng ta c n nh ng
nguyên li u nào? Nh ng đi u ki n nào
đ lên men s a chua thành công?
+ Đ c đi m v môi tr ng s ng c a
các lo i virus và vi khu n
+ Đi u ki n v dinh d ng và nhi t đ
- Cho bi t nh ng đi u ki n đ n m
sinh tr ng và phát tri n bình th ng.
Đ tăng năng xu t và rút ng n th i
gian tr ng n m chúng ta c n c i ti n
đi u gì?
+ Đi u ki n thích h p cho n m sinh
tr ng
+ Các k thu t c y ghép phôi n m

53. 46
Hình 2.2. M t s hình nh các s n ph m STEM do h c sinh th c hi n
Mô hình Robot đo thân nhi t và kh khu n t đ ng

54. 47
HS thi t k mô hình ngôi nhà thông minh

55. 48
M t s ho t đ ng STEM c a HS t i tr ng

56. 49

57. 50
2.3.3. T ch c d y h c và đánh giá
Giáo viên t ch c d y h c g m 3 giai đo n: Gi i thi u tr i nghi m k t
thúc. Trong đó giai đo n gi i thi u c n nêu đ c tiêu chí c th cho t ng ho t đ ng.
Giai đo n tr i nghi m nh m giúp ng i h c đ c t khám phá tri th c b ng vi c v n
d ng ki n th c trong các lĩnh v c đ gi i quy t v n đ . Cu i cùng là giai đo n k t
thúc ho t đ ng tr i nghi m, ng i h c hoàn thi n n i dung và báo cáo s n ph m.
2.3.3.1. Các nguyên t c xây d ng tiêu chí đánh giá
S n ph m c a ho t đ ng giáo d c STEM vô cùng đa d ng và phong phú. Vì
v y giáo viên c n thi t k các hình th c và công c đánh giá t ng ng. Trong quá
trình đánh giá c n th c hi n d a trên m t s nguyên t c nh sau:
C n k t h p gi a s đánh giá c a giáo viên, c a h c sinh đánh giá l n nhau và
t đánh giá đ thu đ c k t qu khách quan.
Đánh giá ph i h ng t i s hình thành và phát tri n năng l c thông qua m c
tiêu đ ra.
Đánh giá ph i g n li n v i th c ti n nghĩa, chú ý t i tính phát tri n, vi c v n
d ng đ c các ki n th c vào th c ti n.
2.3.3.2. Các yêu c u đánh giá ng i h c trong quá trình h c t p
Đánh giá k t qu cá nhân: Đánh giá quá trình h c t p c a ng i h c, chú tr ng
đánh giá v năng l c và ph m ch t ng i h c.
Đánh giá k t qu c a quá trình h c t p d a theo ho t đ ng nhóm.
2.3.3.3. Xây d ng rubric đánh giá ng i h c
Rubric là công c th hi n tính hi u qu khi đánh giá k t qu ng i h c hi n
nay. Tùy theo m c tiêu đánh giá mà rubric cũng đ c thi t k khác nhau. Tuy nhiên
v n d a trên c s là so sánh k t qu thu đ c v i các m c tiêu c a bài h c đ xây
d ng các tiêu chí cho rubric h p lý. D i đây là m t s ví d v các rubric đánh giá
s n ph m c a ti t h c STEM.

58. 51
B ng 2.4. Tiêu chí đánh giá mô hình
Tiêu chí Xu t s c T t Trung bình Y u
M c đ áp
d ng lý
thuy t
40%
Nêu b t đ c n i
dung lý thuy t,
áp d ng chính
xác các nguyên
lý và gi i thích
đ c s phù h p
v nguyên lý và
ho t đ ng c a
s n ph m. Mô
ph ng chính xác
n i dung bài h c.
Áp d ng các
ki n th c lý
thuy t t ng đ i
chính xác và đ y
đ , có m t s n i
dung ch a tr l i
đ c s liên
quan gi a lý
thuy t và th c t .
M c đ áp d ng lý
thuy t vào s n ph m
ch a cao. Thông tin
đ c hình dung qua
mô hình ch a bao
quát đ c n i dung
bài h c. M t s n i
dung chính c a bài
h c không truy n đ t
đ c qua s n ph m.
Không li n h đ c
v i lý thuy t, kh
năng ng d ng th p.
Không gi i thích
đ c các câu h i t i
sao? v nguyên lý
ho t đ ng và ng
d ng c a s n ph m.
10 8…………..9 7 0……………6
Tính th m
m
20%
Mô hình đ p,
nhi u chi ti t t
m , sinh đ ng,
s p x p h p lý.
Mô hình đ p, các
chi ti t sinh đ ng
nh ng s p x p 1
s ch không
h p lý
Mô hình ch a mang
tính th m m cao, s
s p x p các chi ti t
còn r i r c, thi u h p
lý.
Mô hình không đ p,
thi u h p lý.
10 8…………..9 7 0……………6
Tính sáng
t o
10%
Mô hình có nhi u
chi ti t sáng t o,
gây h p d n
ng i xem, làm
n i bât ch đ ,
gi i thích đ c
các y u t bên
ngoài bài h c.
Mô hình có
t ng đ i nhi u
chi ti t sáng t o,
bám sát ch đ
tuy nhiên ch a
m r ng đ c
ph m vi bài h c.
Mô hình bám sát n i
dung bài h c nh ng
ch a có tính sáng t o
cao. Ch a m r ng
đ c ph m vi bài h c
Mô hình không sáng
t o, ch a nêu b t
đ c n i dung bài
h c.
10 8…………..9 7 0……………6

59. 52
M c đ ng
d ng (kh
thi)
10%
ng d ng r ng
rãi, gi i thích
đ c các y u t
bên ngoài bài
h c. Mô hình d
s d ng.
ng d ng đ c
trong m t s lĩnh
v c (3 – 4) liên
quan. D s
d ng
ng d ng đ c
trong m t s ít
tr ng h p (<3).
T ng đ i d đ s
d ng r ng rãi.
Mô hình khó đ s
d ng. Không liên h
đ c v i nh ng ng
d ng trong th c t .
10 8…………..9 7 0……………6
Đ b n
10%
Mô hình l u gi
đ c trong th i
gian lâu dài.
Không b h ng
hóc.
Mô hình l u gi
đ c trong
kho ng th i gian
khá dài. Các chi
ti t g n k t t t
nh ng có th b
h ng hóc n u tác
đ ng m nh.
Mô hình còn l ng
l o, các chi ti t g n
k t ch a t t. Th i
gian l u gi không
cao, d b h ng.
Mô hình nhanh h ng,
d m t chi ti t.
Không đ đ c lâu.
10 8…………..9 7 0……………6
Đ ti t ki m
v t li u và
th i gian ch
t o (s d ng
nh ng v t
li u có s n,
d tìm)
10%
S d ng các v t
li u có s n, v t
li u tái ch d
tìm. S n ph m
ch t o trong
kho ng th i gian
ng n.
S d ng các v t
li u t ng đ i
đ n gi n, d tìm.
Th i gian làm
s n ph m t ng
đ i nhanh g n.
V t li u s d ng
ch a đ c tri t đ .
Còn lãng phí. Th i
gian t ng đ i dài đ
ch t o s n ph m.
V t li u không h p
lý, khó tìm, ch a ti t
ki m t i đa.
10 8…………..9 7 0……………6
Đi m
T ng

60. 53
B ng 2.5. Tiêu chí đánh giá d án
Tiêu chí Xu t s c T t Trung bình Y u
Ki n th c n n
t ng c a d
án
40%
D án nêu b t
đ c đ y đ ki n
th c yêu c u; có
s phân tích,
đánh giá, sáng
t o trong vi c
v n d ng các
ki n th c vào
th c t ; cung c p
thêm các thông
tin b ích.
Trình bày đ y
đ ki n th c
yêu c u; cung
c p thêm các
ki n th c b
ích. Tuy nhiên
ki n th c đ a
ra ch a đ c
nh n đ nh,
đánh giá.
Trình bày đ y đ
ki n th c đ c yêu
c u, ch a cung c p
đ c thêm các
thông tin b ích.
Ch a có s phân
tích và đánh giá
thông tin.
Các ki n th c đ a ra
còn thi u nhi u.
Không đ a ra đ c
các n i dung thông
tin ch ch t.
10 8…………..9 7 0……………6
Ý t ng d
án
20%
Ý t ng d án
đ c đáo, sáng
t o, d án đ c
trình bày m t
cách khoa h c,
b c c rõ ràng,
h p lý.
Ý t ng d án
khá đ c đáo,
tuy nhiên ch a
đ c trình bày
m t cách th c
s rõ ràng
khiên ng i
nghe ch a hình
dung đ c toàn
b n i dung.
Ý t ng ch a th c
s đ c đáo, còn d a
trên t duy quen
thu c. Trình bày
đ c m t s ph n
tr ng tâm nh ng
ch a logic.
Ý t ng d án còn s
sài, không nêu b t
đ c ch đ chính.
C u trúc d án ch a
đ c h p lý, rõ ràng.
10 8…………..9 7 0……………6
M c đ kh
thi c a d án
10%
ng d ng r ng
rãi, gi i thích
đ c các y u t
bên ngoài bài
ng d ng đ c
trong m t s
lĩnh v c (3 – 4)
liên quan. Có
ng d ng đ c
trong m t s ít
tr ng h p (<3).
T ng đ i d t
Khó áp d ng trong
các n i dung m
r ng. Ch a liên h

61. 54
h c. Có th t
ch c d án
ph m vi m r ng.
th t ch c
đ c ph m vi
t ng đ i r ng.
ch c ph m vi
r ng.
đ c v i các ng
d ng trong th c t .
10 8…………..9 7 0……………6
S n ph m c a
d án
5%
T t c các s n
ph m đ u có tính
ng d ng cao,
hình th c đ p,
b n, s d ng các
nguyên li u có
s n góp ph n
gi m thi u ô
nhi m môi
tr ng.
H u h t s n
ph m ng d ng
đ c trong
th c t , các v t
li u t ng đ i
đ n gi n, d
tìm, hình th c
đ p m t, có th
l u tr trong
th i gian dài.
H u h t s n ph m
ch a có tính ng
d ng cao, quá trình
th c hi n m t nhi u
th i gian, v t li u
ch a đ c s d ng
tri t đ .
Các s n ph m ch a
đ c đ u t hoàn
thi n, v t li u không
h p lý, khó tìm, ch a
ti t ki m t i đa th i
gian th c hi n.
10 8…………..9 7 0……………6
M c đ đóng
góp c a các
thành viên
trong nhóm
vào d án
5%
D án huy đ ng
đ c s đóng
góp c a t t c
thành viên.
Đa ph n các
thành viên
tham gia đóng
góp ý ki n cho
d án.
Ph n l n các thành
viên có tham gia
đóng góp ý ki n
nh ng phân công
công vi c không
h p lý
Công vi c ch a đ c
phân chia h p lý cho
các thành viên.
Nhóm ho t đ ng
ch a th c s tích
c c.
10 8…………..9 7 0……………6
Đi m
T ng
B ng 2.6. Tiêu chí đánh giá k năng th c hành (làm thí nghi m)
Tiêu chí Xu t s c T t Trung bình Y u
M c đ
ti p nh n
Gi i thích đ c
đ y đ , chính xác
Gi i thích t ng
đ i đ y đ các n i
Ch a nêu đ c
toàn b các n i
Ch a hình dung
đ c n i dung c a

62. 55
ki n th c
và liên h
đ c lý
thuy t v i
n i dung
th c hành
40%
các nguyên lý
đ c v n d ng
trong bài th c
hành. Nêu đ c
rõ ràng các yêu
c u và trình t
th c hi n c a bài
th c hành.
dung lý thuy t đ c
v n d ng trong bài
th c hành. Nêu
đ c các yêu c u và
trình t th c hi n
c a bài th c hành
nh ng còn thi u sót
m t s b c (1-2).
dung lý thuy t
đ c ng d ng.
Còn m h v các
b c thí nghi m
và k t qu c n đ t
c a bài th c hành.
bài th c hành là gì và
các b c c n th c
hi n ra sao. Các n i
dung lý thuy t đ c
ng d ng ch a đ c
xác đ nh đúng, còn
nh m l n các đ n v
ki n th c v i nhau.
10 8…………..9 7 0……………6
K năng
th c hành
30%
Các b c làm thí
nghi m r t đúng
tháo tác, k t qu
chu n xác. Tuân
th các quy đ nh
an toàn thí
nghi m đã đ c
ph bi n.
S n ph m và thí
nghi m làm t ng
đ i chính xác, m t
s ph n v an toàn
thí nghi m còn
ch a th c hi n
đúng.
Các thao tác c
b n đã th c hi n
đ c nh ng ch a
đúng k thu t. Đôi
khi ch a chú ý
th c hành đúng
các n i quy v an
toàn thí nghi m.
Các thao tác ch a
đ c th c hi n chính
xác, k t qu còn sai
l ch. Ch a th c hi n
các quy đ nh an toàn
PTN.
10 8…………..9 7 0……………6
K năng
làm vi c
nhóm
10%
Hăng hái đ a ra ý
ki n th o lu n,
t p trung cao,
hoàn thành t t
các nhi m v .
Hoàn thành đ c
các nhi m v giáo
viên yêu c u, đôi
khi còn m t t p
trung.
R t ít khi đ a ra ý
ki n trong ho t
đ ng c a nhóm,
đôi khi còn đ
thành viên khác
làm thay nhi m v
c a mình.
Các thành viên ch a
hoàn thành nhi m v
đ c giao và không
tích c c đóng góp ý
ki n cho nhóm.
10 8…………..9 7 0……………6
K năng
gi i thích
Kh năng quan
sát t t, gi i thích
chính xác k t qu
Quan sát khá t t các
hi n t ng, gi i
thích t ng đ i
Đa ph n ch a nêu
đ c nguyên lý
c a các thí
Kh năng quan sát
không t t, nh n đ nh
và gi i thích thí

63. 56
k t qu sau
thí nghi m
15%
thí nghi m, phân
tích đ c các
nguyên nhân và
y u t tác đ ng
n u thí nghi m
ch a thành công.
chính xác k t qu
thí nghi m, v n
d ng đ c các ki n
th c đã h c đ phân
tích hi n t ng n u
thí nghi m ch a
thành công.
nghi m. Ch a gi i
thích đ c các
h ng x y ra c a
hi n t ng, kh
năng quan sát và
d đoán ch a th c
s t t.
nghi m còn s sài,
ch a đúng tr ng tâm,
ki n th c đ a vào
còn nh m l n.
10 8…………..9 7 0……………6
K năng
làm báo
cáo th c
hành
5%
N i dung đ a ra
có tính khoa h c.
B c c h p lý.
Có đ y đ h
th ng thông tin
c n thi t
Trình bày n i dung
có tính khoa h c, b
c c t ng đ i rõ
ràng, ghi đ y đ các
thông tin
Có đ thông tin c
b n nh ng b c c
bài báo cáo còn
thi u h p lý, ch a
rõ ràng.
Trình bày ch a khoa
h c, thi u logic,
không ghi đ thông
tin c b n c a báo
cáo.
10 8…………..9 7 0……………6
2.4. M t s KHBD minh h a
Quy trình thi t k và t ch c ho t đ ng d y h c theo đ nh h ng STEM trên
đây là quy trình chung cho t t c các ch đ môn h c có th d y STEM. Trong khuôn
kh sang ki n kinh nghi m, chúng tôi ch xin phân tích nh ng đi m c b n trong Quy
trình thi t k và t ch c d y h c ch đ “v t s ng”, môn KHTN 6 theo đ nh h ng
giáo d c STEM qua m t s ví d 2 ch đ sau.
- Ch đ : “Quy trình tr ng n m sò”.
- Ch đ : “Vi khu n và ng d ng c a vi khu n trong ch bi n th c ph m”.
Ch đ giáo d c STEM này đã đ c thi t k và t ch c d y h c t i tr ng
THCS Phùng Chí Kiên, TP Nam Đ nh. Chi ti t KHBD các ch đ s đ c trình bày
chi ti t trong ph n Ph l c.

64. 57
Nh v y vi c phân tích m c tiêu, n i dung môn KHTN 6 cho th y s phù h p
trong vi c xây d ng các ch đ STEM. N i dung ch ng 2 đã gi i quy t đ c m t
s nhi m v c b n:
Ti p t c hoàn thi n c s th c ti n cho vi c v n d ng mô hình giáo d c STEM.
V n d ng c s lý lu n c a ph n đ ti n hành xây d ng m t s ch đ STEM
trong ch ng trình KHTN 6, ph n “v t s ng”.
Xây d ng đ c các tiêu chí đánh giá cá nhân, ho t đ ng nhóm, bài t p nhóm,
s n ph m nhóm…
N i dung ph n 3 s làm rõ tính kh thi c a các ch đ đã đ c xây d ng thông
qua ho t đ ng th c nghi m và đánh giá s ti n b c a h c sinh.