Cơ sở lý luận về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp. “Thuế TNDN là loại thuế trực thu và khoản thu từ loại thuế này chiếm một tỷ trọng lớn trong cơ cấu thu NSNN. Điều này được thể hiện bởi phạm vi áp dụng của thuế TNDN là tương đối rộng, bao quát các nguồn thu từ các đối tượng nộp thuế tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại thu nhập ở mọi lĩnh vực, trên mọi địa bàn. Cùng với xu hướng phát triển kinh tế, quy mô của các hoạt động kinh tế ngày càng được mở rộng hiệu quả kinh doanh ngày càng cao sẽ tạo ra nguồn thu về thuế TNDN ngày càng lớn cho NSNN” [1].

1. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CĂN CỨ TÍNH
THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP
1.1. Sự cần thiết của thuế thu nhập doanh nghiệp trong nền kinh tế thị
trường
Thuế TNDN là một trong những sắc thuế đóng vai trò quan trọng cho sự tồn tại
và phát triển của Nhà nước, nhất là trong nền kinh tế thị trường, cụ thể như sau:
Thứ nhất, thuế TNDN là nguồn thu quan trọng của NSNN
“Thuế TNDN là loại thuế trực thu và khoản thu từ loại thuế này chiếm một tỷ
trọng lớn trong cơ cấu thu NSNN. Điều này được thể hiện bởi phạm vi áp dụng của
thuế TNDN là tương đối rộng, bao quát các nguồn thu từ các đối tượng nộp thuế tiến
hành hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại thu nhập ở mọi lĩnh vực, trên mọi địa
bàn. Cùng với xu hướng phát triển kinh tế, quy mô của các hoạt động kinh tế ngày
càng được mở rộng hiệu quả kinh doanh ngày càng cao sẽ tạo ra nguồn thu về thuế
TNDN ngày càng lớn cho NSNN” [1].
Thứ hai, thuế TNDN là công cụ quan trọng của Nhà nước trong việc điều tiết vĩ
mô nền kinh tế.
Nhà nước ban hành một hệ thống pháp luật về thuế TNDN áp dụng chung cho
các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế, tạo sự bình đẳng trong
cạnh tranh góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển.
“Nhà nước có thể hạ thấp mức thuế suất, tạo ra những điều kiện ưu đãi về thuế
thuận lợi nhằm kích thích nhu cầu tiêu dùng để tăng đầu tư và mở rộng sản xuất để
nhằm nền kinh tế thoát khỏi khủng hoảng nhanh chóng. Ngược lại, Nhà nước có thể
tăng thuế, thu hẹp đầu tư, Nhà nước có thể giữ vững nhịp độ tăng trưởng theo mục
tiêu đặt ra nếu trong thời kỳ phát triển quá mức nền kinh tế có nguy cơ dẫn đến sự
mất cân đối. Như vậy, trong cùng một hành lang pháp lý như nhau, các doanh nghiệp
sản xuất cùng một mặt hàng như nhau, cùng bán trên thị trường như nhau nếu cơ sở
sản xuất càng hạ thấp giá thành sản phẩm, càng thu được nhiều lợi nhuận
6

2. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
thì càng phát triển mạnh và ngược lại thì các doanh nghiệp sẽ càng dễ dẫn đến tình
trạng phá sản” [3].
Nhà nước có thể thúc đẩy sự phát triển của các ngành quan trọng nhất, giữ vững
vị trí then chốt trong nền kinh tế hoặc san bằng tốc độ tăng trưởng giữa các ngành
nghề thông qua chính sách thuế TNDN. Nhà nước không chỉ khuyến khích đầu tư
bằng việc đưa ra một mức thuế suất hợp lý mà còn sử dụng biện pháp miễn, giảm
thuế TNDN như một biện pháp khuyến khích đầu tư vào các ngành nghề, các lĩnh
vực, các vùng mà nhà nước cần tập trung khuyến khích đầu tư nhằm đảm bảo cơ cấu
kinh tế theo vùng, ngành hợp lý.Như vậy, thuế TNDN là một trong những công cụ để
Nhà nước điều chỉnh cơ cấu vùng, ngành kinh tế hợp lý [4].
Thứ ba, Thuế TNDN là một công cụ của Nhà nước thề hiện chính sách công
bằng xã hội
Trong chính sách thuế TNDN, Nhà nước đã thiết kế đối tượng điều tiết khác
nhau với các mức thuế suất và chế độ ưu đãi khác nhau. Từ đó, kích thích các doanh
nghiệp đầu tư phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh để có thu nhập cao một cách
chính đáng. Một trong những vai trò của thuế TNDN là điều tiết thu nhập, đảm bảo
sự công bằng trong phân phối thu nhập xã hội. Thuế TNDN được áp dụng cho các
loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thể hiện sự bình đẳng, công bằng
về chiều ngang và chiều dọc. Về chiều ngang, bất kể một doanh nghiệp nào kinh
doanh dưới bất kỳ hình thức nào nếu có thu nhập tính thuế thì phải nộp thuế TNDN.
Về chiều dọc, các doanh nghiệp với cùng một ngành nghề kinh doanh không phân
biệt quy mô kinh doanh nếu phát sinh thu nhập tính thuế thì đều phải nộp thuế TNDN.
1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Để đưa ra cách hiểu về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp, trước hết cần
làm rõ một số khái niệm sau:
Khái niệm thu nhập và thuế thu nhập:
7

3. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Trên thực tế thu nhập của một cá nhân, tổ chức thường được nhận biết qua các
đặc điểm sau:
Thứ nhất: “Thu nhập luôn gắn liền với một chủ thể nhất định trong nền kinh tế,
xã hội thể hiện tính sở hữu của thu nhập. Thông thường việc xác định thu nhập của
chủ thể khác nhau trong một thời gian nhất định được biểu hiện dưới hình thức giá trị
là hình thức thông qua đó có thể biết được tổng số thu nhập từ các nguồn khác nhau
của một cá nhân hay một pháp nhân khác” [21].
Thứ hai: “Căn cứ vào các tiêu thức khác nhau người ta chia ra các thu nhập
nhằm đáp ứng các yêu cầu quản lý khác nhau như thu nhập công ty, thu nhập cá nhân,
thu nhập thường xuyên, thu nhập không thường xuyên, thu nhập từ lao động và các
thu nhập khác” [25].
“Thuế thu nhập là một loại thuế trực thu đánh trực tiếp vào các thu nhập thực tế
của các tổ chức và cá nhân. Thuế thu nhập gồm có thuế TNDN và thuế thu nhập cá
nhân” [25].
Khái niệm thu nhập doanh nghiệp:
“Xét về khía cạnh pháp lý, không phải toàn bộ thu nhập phải tính thuế mà thu
nhập tính thuế là thu nhập thực tế phát sinh, tức là thu nhập nhận được sau khi đã trừ
đi các chi phí. Như vậy, có thể hiểu thu nhập là các khoản tiền hoặc vật chất mà các
thể nhân hoặc pháp nhân nhận được từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoặc
từ các hành vi hợp pháp khác” [4].
Khái niệm thuế thu nhập doanh nghiệp:
“Thuế thu nhập doanh nghiệp là một loại thuế trực thu đánh trực tiếp vào thu
nhập của các doanh nghiệp” [26]. Hiện nay ở các nước phát triển, thuế TNDN giữ
vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo ổn định nguồn thu NSNN và thực hiện
phân phối thu nhập.
Như vậy, có thể hiểu về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp như sau:
“Căn cứ tính thuế là những yếu tố được sử dụng làm cơ sở xác định số thuế
phải nộp cho từng đối tượng tính thuế riêng biệt. Căn cứ tính thuế TNDN bao gồm
thu nhập tính thuế và thuế suất” [9].
8

4. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Căn cứ tính thuế: Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong kì = thu nhập tính
thuế trong kì X thuế suất (%)
Trong đó: Thu nhập tính thuế trong kì = Doanh thu tính thuế thu nhập - Chi phí
hợp lí + thu nhập tính thuế khác
Thu nhập tính thuế trong kì: là đối tượng điều tiết của thuế thu nhập doanh
nghiệp bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ và thu nhập khác
Doanh thu tính thuế thu nhập là toàn bộ số tiền bán hàng, tiền gia công, tiền
cung ứng dịch vụ kể cả trợ giá. Cách xác định doanh thu được quy định cụ thể tùy
theo tính chất và phương thức giao dịch của từng loại hàng hóa, dịch vụ được giao
dịch
Ví dụ: đối với hàng hóa, dịch vụ do cơ sở kinh doanh bá ra là toàn bộ số tiền
bán hàng, cung ứng dịch vụ, kể cả trợ giá, phụ thu, phụ trội mà cơ sở sản xuất, kinh
doanh được hưởng; đối với kinh doanh hàng hóa là toàn bộ số tiền thu về gia công;
đối với hoạt động cho thuê tài sản là toàn bộ só tiền thu về theo từng kì dựa vào hợp
đồng cho thê; đối với hoạt động tín dụng là tiền lãi cho vay phải thu phát sinh trong
từng kì thuế.
Các khoản chi phí hợp lý được quy định rõ ràng trong luật. Đó là các khoản chi
phí tất yếu của doanh nghiệp dùng để đầu tư, để trả lương, trả công cho người lao
động, chi phí phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Ví dụ: Khấu hao tài sản cố định trong kì, chi phí mua nguyên vật liệu; chi phí
tiền lương, tiền công; chi phí nghiên cứu khoa học công nghệ; chi trả tiền vay, trích
các khoản dự phòng, giảm giá; trợ cấp thôi việc; chi quảng cáo, tiếp thị; các khoản
thuế, phí, lệ phí phải đóng, tiền thuê đất… Đồng thời, Luật thuế thu nhập doanh
nghiệp cũng quy định rõ các khoản chi phí không được trừ khi tính thu nhập tính thuế
để loại bỏ chi phí không hợp lí hoặc tránh gian lận trong kê khai, tính thuế, nộp thuế
của các doanh nghiệp. Các loại chi phí không được tính vào chi phí hợp lý bao gồm:
các khoản thu không có chứng từ hoặc chứng từ không hợp pháp; các khoản tiền phạt
như phạt vi phạm hợp đồng, phạt vi phạm hành chính.
9

5. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Thuế suất: theo điều 10 Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2008, sửa đổi và bổ
sung năm 2013 thì mức thuế suất được áp dụng là 25%. Bên cạnh đó nhà nước cũng
quy định một số thuế suất ưu đãi đối với một số loại hình doanh nghiệp hoặc một số
ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh được quy định tại điều 13 Luật thuế thu nhập doanh
nghiệp 2008, sửa đổi và bổ sung năm 2013
Từ phân tích trên, có thể thấy căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp có các
đặc điểm sau:
Ngoài những đặc điểm chung của thuế là có tính cưỡng chế và tính pháp lý cao,
là khoản đóng góp không mang tính hoàn trả trực tiếp. Căn cứ tính thuế TNDN còn
có một số đặc điểm riêng, cụ thể là:
Thứ nhất: “Thuế TNDN là loại thuế trực thu. Nên căn cứ tính thuế của loại thuế
này được biểu hiện ở sự đồng nhất giữa đối tượng nộp thuế và đối tượng tính thuế,
tức là đối tượng nộp thuế và đối tượng tính thuế TNDN là một”.
Thứ hai: “Căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế đánh vào thu
nhập tính thuế (hay là lợi nhuận) của các doanh nghiệp”.
Thứ ba: “Tính thuế nhu nhập doanh nghiệp chỉ tính vào phần thu nhập còn lại
sau khi đã trừ đi chi phí liên quan để tạo ra thu nhập đó (còn gọi là thu nhập tính
thuế)”.
Thứ tư: “Tính thuế TNDN áp dụng mức thuế suất thống nhất. Về nguyên tắc,
thuế có tính chất lũy tiến. Tuy nhiên, do những điều kiện cụ thể mà một số nước trong
đó có Việt Nam áp dụng mức thuế suất thống nhất” [27].
1.2.2. Vai trò của căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Thứ nhất, góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp:
Xuất phát từ ý nghĩa của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp trong việc điều chỉnh quan
hệ pháp luật giữa Nhà nước với chủ thể có nghĩa vụ nộp thuế cũng như hiệu quả của
nó mang lại cho ngân sách quốc gia cho thấy việc hoàn thiện căn cứ tính thuế thu
nhập doanh nghiệp là vô cùng quan trọng và cần thiết. Căn cứ tính thuế thu nhập
doanh nghiệp đảm bảo chính sách thuế doanh nghiệp của quốc gia
10

6. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
trong mỗi một giai đoạn phát triển kinh tế xã hội phù hợp với bối cảnh thế giới thì
không thể không tính đến việc hoàn thiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp.
Thứ hai, giúp cán bộ thuế quản lý được khoản thu thuế doanh nghiệp: Căn cứ
tính thuế thu nhập doanh nghiệp giúp cán bộ thuế, Thanh tra thuế trên cơ sở phân tích
và quản lý rủi ro, gồm: Thu thập, phân tích thông tin liên quan đến rủi ro từ các nguồn
bên trong và bên ngoài; xác định, đánh giá, xếp hạng rủi ro trong khuôn khổ phân loại
doanh nghiệp nộp thuế, các sắc thuế chính, các nghĩa vụ thuế chính; quản lý các rủi
ro chính thông qua việc xây dựng và thực thi kế hoạch nâng cao sự tuân thủ…
Thứ ba, giúp giải quyết khiếu nại, tố cáo thuế: Căn cứ tính thuế hỗ trợ cơ chế
giải quyết tranh chấp đơn giản, minh bạch và toàn diện, trong đó phải giải thích công
khai, rõ ràng về quyền của doanh nghiệp nộp thuế và cách thức pháp lý để xem xét
lại các quyết định của cơ quan thuế; giám sát các nguyên nhân cơ bản gây ra tranh
chấp và biện pháp khắc phục; khẩn trương thực hiện hoàn lại số thuế nộp thừa nếu
kết quả giải quyết tranh chấp là có lợi cho doanh nghiệp nộp thuế...
Thứ tư, căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp giúp cơ quan thuế thống kê,
đánh giá hiệu quả thu thuế thu nhập doanh nghiệp: Căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp là cơ sở tính toán các khoản thuế thu nhập doanh nghiệp phải thu, là cơ sở để
thống kê nguồn thu, đánh giá các cấu phần chính trong nguồn thu thuế thu nhập doanh
nghiệp.
1.3. Nội dung của căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
1.3.1. Thu nhập tính thuế
Để bao quát những khoản thu nhập mới phát sinh, Khoản 2 Điều 7 Luật thuế
thu nhập doanh nghiệp sửa đổi bổ sung 2013, thu nhập chịu thuế là: "Thu nhập chịu
thuế bằng doanh thu trừ các khoản chi được trừ của hoạt động sản xuất, kinh doanh
cộng thu nhập khác, kể cả thu nhập nhận được ở ngoài Việt Nam" [25].
Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế bao gồm thu nhập từ hoạt động sản xuất,
kinh doanh hàng hóa, dịch vụ và thu nhập khác.
Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế được xác định như sau:
11

7. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Thu nhập Doanh Chi phí Các khoản
= - +
chịu thuế thu được trừ thu nhập khác
Việc xác định thu nhập chịu thuế đối với một số hoạt động sản xuất, kinh
doanh được Luật thuế TNDN hiện hành quy định như sau:
- Đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn (trừ thu nhập từ chuyển nhượng chứng
khoán) được xác định bằng tổng số tiền thu theo hợp đồng chuyển nhượng trừ giá
mua phần vốn được chuyển nhượng, trừ chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng;
- “Thu nhập từ chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng quyền
thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản; thu nhập từ chuyển nhượng quyền góp vốn,
quyền tham gia dự án đầu tư. Mặt khác, cũng tại khoản này quy định khoản "hoàn
nhập dự phòng" là thu nhập khác khi xác định thu nhập chịu thuế, tuy nhiên xét về
bản chất kinh tế thì dự phòng là một khoản được tính trước vào chi phí
được trừ khi xác định lãi/lỗ của doanh nghiệp trong một kỳ kinh doanh, mang tính
phòng ngừa rủi ro, nếu thực tế không phát sinh rủi ro thì khoản dự phòng đã trích lập
được điều chỉnh giảm chi phí thì mới là phù hợp”(122/2011/NĐ-CP). Trong quá trình
thực thi Luật, nội dung này đã được Chính phủ căn cứ theo thẩm quyền sửa đổi, bổ
sung tại Nghị định số 122/2011/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 124/2008/NĐ-
CP, theo đó, bổ sung các khoản thu nhập nêu trên vào diện thu nhập chịu thuế và quy
định khoản "hoàn nhập dự phòng" doanh nghiệp được tính giảm trừ chi phí không
tính vào thu nhập chịu thuế khác để phản ánh đúng bản chất hoạt động kinh tế của
hoạt động trích lập dự phòng.
- Đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định bằng “giá
bán trừ giá mua của chứng khoán được chuyển nhượng, trừ các chi phí liên quan
đến việc chuyển nhượng chứng khoán [26].
- Đối với thu nhập từ bản quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ được xác
định bằng “tổng số tiền thu được trừ giá vốn hoặc chi phí tạo ra quyền sở hữu trí tuệ,
công nghệ được chuyển giao, trừ chi phí duy trì, nâng cấp, phát triển quyền
12

8. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
sở hữu trí tuệ, công nghệ được chuyển giao” [26] và các khoản chi được trừ khác;
- Đối với thu nhập về cho thuê tài sản được xác định bằng “doanh thu cho
thuê trừ các khoản trích khấu hao cơ bản, chi phí duy tu, sửa chữa, bảo dưỡng tài
sản, chi phí thuê tài sản để cho thuê lại (nếu có)” [26] và các chi phí khác được trừ
liên quan đến việc cho thuê tài sản;
- Thu nhập từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản (trừ bất động sản) bằng “số tiền
thu từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản trừ giá trị còn lại của tài sản ghi trên sổ sách
kế toán tại thời điểm chuyển nhượng, thanh lý” [26] và các khoản chi phí được trừ
liên quan đến việc chuyển nhượng, thanh lý tài sản;
1.3.2. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế
Doanh thu theo quy định của Luật thuế TNDN là “toàn bộ tiền bán hàng, tiền
gia công, tiền cung ứng dịch vụ, trợ giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được
hưởng.” [27].
Nghị định 124/2008/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi
hành một số điều của Luật thuế TNDN quy định như sau: “Doanh thu để tính thu
nhập chịu thuế là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền cung ứng dịch vụ kể cả trợ
giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng, không phân biệt đã thu được tiền
hay chưa thu được tiền”.
- Đối với hàng hóa, dịch vụ tự dùng. Tuy nhiên để đơn giản cho quá trình quản
lý và việc tính thu nhập chịu thuế mà không làm ảnh hưởng đến kết quả (vì cho dù
tính theo chi phí hay tính theo giá bán của hàng hóa tương tự trên thị trường thì giá
đó cũng đều được tính vào chi phí hợp lý khi tính thu nhập chịu thuế của toàn bộ quá
trình sản xuất kinh doanh nghiệp), Luật thuế TNDN đã căn cứ vào chi phí sản xuất
để tính doanh thu của hàng hóa tiêu dùng nội bộ.: Doanh thu để tính
thu nhập chịu thuế là chi phí để sản xuất ra sản phẩm đó. Trong trường hợp này về
nguyên tắc cũng phải căn cứ vào giá bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc
tương đương trên thị trường tại thời điểm tính thuế (như trường hợp hàng hóa dùng
để trao đổi biếu tặng). Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với một số trường
hợp được quy định cụ thể như sau:
13

9. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
- Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp được xác định theo giá bán
hàng hóa trả tiền một lần, không bao gồm tiền lãi trả góp, trả chậm;
- Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, biếu, tặng, tiêu dùng nội bộ được
xác định theo giá bán của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương
tại thời điểm trao đổi, biếu, tặng, tiêu dùng nội bộ;
- Đối với hoạt động gia công hàng hóa là tiền thu về hoạt động gia công bao
gồm cả tiền công, chi phí về nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi phí khác phục
vụ cho việc gia công hàng hóa;
- Đối với hoạt động cho thuê tài sản là số tiền bên thuê trả từng kỳ theo hợp
đồng thuê. Trường hợp bên thuê trả tiền thuê trước cho nhiều năm thì doanh thu để
tính thu nhập chịu thuế được phân bổ cho số năm trả tiền trước;
- Đối với hoạt động tín dụng, hoạt động cho thuê tài chính là tiền lãi cho vay,
doanh thu về cho thuê tài chính phải thu phát sinh trong kỳ tính thuế;
- Đối với hoạt động kinh doanh sân gôn là tiền bán thẻ hội viên, bán vé chơi
gôn và các khoản thu khác trong kỳ tính thuế;
- Đối với hoạt động vận tải là toàn bộ doanh thu cước vận chuyển hành
khách, hàng hóa, hành lý phát sinh trong kỳ tính thuế;
- Đối với điện, nước sạch là số tiền ghi trên hóa đơn giá trị gia tăng;
- Đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm, tái bảo hiểm là số tiền phải thu về
phí bảo hiểm gốc; phí dịch vụ đại lý (bao gồm giám định tổn thất, xét giải quyết bồi
thường, yêu cầu người thứ ba bồi hoàn, xử lý hàng bồi thường 100%), phí nhận tái
bảo hiểm; thu hoa hồng tái bảo hiểm và các khoản thu khác về kinh doanh bảo hiểm
trừ (-) các khoản hoàn hoặc giảm phí bảo hiểm, phí nhận tái bảo hiểm, các khoản
hoàn hoặc giảm hoa hồng nhượng tái bảo hiểm;
1.3.3. Thu nhập được miễn, giảm thuế
Căn cứ vào tính chất của những khoản thu nhập miễn thuế có thể thấy pháp luật
Việt Nam hiện hành đã căn cứ vào những cơ sở sau để xây dựng quy định về thu nhập
miễn thuế. Khi xây dựng quy định về thu nhập được miễn thuế đối với thuế TNDN
pháp luật quốc gia phải cân nhắc kỹ lưỡng để vừa đảm bảo được
14

10. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nguyên tắc công bằng, vừa phù hợp với định hướng phát triển một số lĩnh vực nhất
định trong những thời kỳ phát triển của đất nước, khuyến khích sự phát triển của các
doanh nghiệp trong nền kinh tế…:
- Thứ nhất, “miễn thuế vì lý do xã hội như: các khoản tài trợ nhận được để sử
dụng cho hoạt động từ thiện, nhân đạo, giáo dục, văn hóa…
- Thứ hai, “miễn thuế vì lý do muốn khuyến khích một hoạt động, một lĩnh vực
cụ thể nào đó như: thu nhập từ việc thực hiện hợp đồng khoa học và phát triển công
nghệ; thu nhập của doanh nghiệp ở lĩnh vực nông lâm ngư nghiệp tại địa bàn có điều
kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thu nhập từ chuyển nhượng chứng chỉ giảm
phát thải (CERs) vì mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững”
[26]…
- Thứ ba, “miễn thuế có thể vì lý do quản lý như: các khoản thu nhập từ thực
hiện nhiệm vụ Nhà nước giao nhằm điều tiết nền kinh tế vĩ mô” [26]…
- Thứ tư, “miễn thuế theo quy định của các Hiệp định, hiệp ước, thoả
thuận quốc tế đã ký kết giữa các nước” [26]…
* Các khoản thu nhập được miễn thuế theo luật thuế TNDN 2013
Theo Điều 4 Luật thuế TNDN quy định 07 khoản thu nhập miễn thuế bao gồm:
- Thu nhập từ hoạt động sản xuất muối của HTX; thu nhập của HTX hoạt động
trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp ở địa bàn kinh tế -
xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn; thu nhập của doanh nghiệp từ trồng trọt, chăn
nuôi, nuôi trồng thuỷ sản ở địa bàn kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thu nhập từ
hoạt động đánh bắt hải sản. Theo quy định của Luật thuế TNDN hiện hành thì các
khoản thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản của tổ chức được thành
lập theo Luật HTX và thu nhập từ việc thực hiện dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ
nông nghiệp đang là thu nhập được miễn thuế và HTX dịch vụ nông nghiệp thuộc
diện hưởng thuế suất ưu đãi 20%.
- Thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản của doanh nghiệp ở địa
bàn kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;Thu nhập từ sản xuất muối của HTX; thu nhập
của HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm
15

11. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nghiệp thực hiện ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và địa bàn có điều
kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
- Thu nhập từ việc thực hiện hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát triển
công nghệ; Thu nhâ p từ doanh thu bán sản phẩm trong thời kỳ sản xuất thử nghiệm
̣
và thu nhập từ doanh thu bán sản phẩm làm ra từ công nghê ̣mới lần đầu tiên áp
dung taị Viêṭ Nam.
̣
- Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ của doanh
nghiệp có số lao động là người khuyết tật, người sau cai nghiện ma túy, người nhiễm
HIV bình quân trong năm chiếm từ 51% trở lên trong tổng số lao động bình quân
trong năm của doanh nghiệp.
- Thu nhập từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người dân tộc thiểu số, người
khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội. Trường
hợp cơ sở dạy nghề có cả đối tượng khác thì phần thu nhập được miễn thuế được xác
định tương ứng với tỷ lệ học viên là người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, trẻ em
có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội trong tổng số học viên.
1.3.4. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
“Thuế suất là mức phải thu được xác định theo tỷ lệ phần trăm của đối tượng
tính thuế. Nó là một bộ phận quan trọng quyết định số thuế thu nhập doanh nghiệp
phải nộp và thường được coi là linh hồn của mỗi sắc thuế. Mức thuế suất cao hay thấp
thể hiện chính sách động viên phù hợp với khả năng đóng góp và trình độ quản lý của
mỗi quốc gia được thể hiện thông qua mức thuế suất được quy định ở mỗi thời kỳ
khác nhau” [25].
Thuế suất thuế TNDN được quy định tại Điều 10 Luật Thuế TNDN. Cụ thể như
sau:
- Thuế suất thuế TNDN là 25%, trừ các trường hợp về hoạt động tìm kiếm,
thăm dò, khai thác dầu khí và tài nguyên quý hiếm khác tại Việt Nam.
- Thuế suất thuế TNDN đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu
khí và tài nguyên quý hiếm khác tại Việt Nam từ 32% đến 50%. Căn cứ vào vị trí,
16

12. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
điều kiện khai thác và trữ lượng mỏ, Thủ tướng Chính phủ quyết định mức thuế suất
cụ thể phù hợp với từng dự án, từng cơ sở kinh doanh theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ
Tài chính. Tài nguyên quý hiếm khác quy định tại khoản này bao gồm: bạch kim,
vàng, bạc, thiếc, wonfram, antimoan, đá quý, đất hiếm.
Để thực hiện chiến lược cải cách thuế, đồng thời phù hợp với xu thế cải cách thuế
của các nước, Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 10 Luật thuế
TNDN theo hướng: giảm mức thuế suất phổ thông từ 25% xuống còn 22%; riêng đối với
doanh nghiệp sử dụng dưới 200 lao động làm việc toàn bộ thời gian và có tổng doanh
thu năm không quá 20 tỷ đồng (sau đây gọi là doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa) thì
mức thuế suất giảm xuống còn 20%. Số lao động và doanh thu làm căn cứ xác định đối
tượng áp dụng thuế suất 20% tại khoản này là số lao động và doanh thu bình quân của
02 năm trước liền kề. Đồng thời, để tăng cường khả năng thu hút đầu tư và chính sách rõ
ràng, tiến tới đơn giản hoá các mức ưu đãi thuế theo Chiến lược cải cách thuế đến năm
2020 mà không ảnh hưởng quá lớn đến cân đối ngân sách của năm áp dụng, Chính phủ
trình Quốc hội cho bổ sung quy định lộ trình giảm thuế suất phổ thông ngay trong Luật,
cụ thể: kể từ ngày 01/01/2016 mức thuế suất phổ thông là 20% và mức thuế suất ưu đãi
20% được điều chỉnh giảm xuống còn 17%.
Việc điều chỉnh mức thuế suất ưu đãi 20% xuống 17% kể từ 01/01/2016 vừa
đảm bảo sự tương quan giữa mức thuế suất phổ thông 20% với mức thuế suất ưu đãi
10% và vẫn đảm bảo sự hấp dẫn của mức thuế suất ưu đãi 10% so với mức thuế suất
ưu đãi 17%.
Mức thuế suất phổ thông giảm xuống còn 22% và việc áp dụng thuế suất 20%
đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa đảm bảo tính cạnh tranh, hấp dẫn thu hút
đầu tư so với các nước trong khu vực (Trung Quốc, Indonesia, Malaysia: 25%) và
cũng không gây tác động giảm thu đột ngột tạo sức ép về cân đối ngân sách của năm
áp dụng, đồng thời không xáo trộn nhiều tới hệ thống chính sách ưu đãi. Doanh nghiệp
có quy mô nhỏ và vừa được áp dụng thuế suất thấp hơn so với các trường hợp thông
thường sẽ có điều kiện tăng tích tụ, tích luỹ tái đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh,
nâng cao được năng lực cạnh tranh.
17

13. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
- Việc đề xuất tiêu chí doanh nghiệp thuộc đối tượng được áp dụng thuế suất
20% được dựa trên:
+ Về tiêu chí lao động để xác định doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa xác
định theo mức bình quân giữa các ngành của Nghị định số 56/2009/NĐ-CP;
+ Về tiêu chí doanh thu: dựa trên cơ sở phân tích dữ liệu theo dõi, cập nhật hết
năm 2009 của ngành thuế (63 Cục thuế và 75 Chi cục thuế lớn).
Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 22%, trừ trường hợp doanh nghiệp
thuộc đối tượng áp dụng thuế suất 20% và thuế suất từ 32% đến 50% quy định tại
điểm 2, điểm 3 khoản này và đối tượng được ưu đãi về thuế suất quy định tại khoản
6 và khoản 7 Điều 1 của Luật này.
Về ưu đãi thuế
Luật thuế TNDN hiện hành (Điều 13, Điều 14) quy định ưu đãi thuế (bao gồm
ưu đãi thuế có thời hạn thuế suất 10% trong 15 năm, miễn 4, giảm 9 và thuế suất 20%
trong 10 năm, miễn 2, giảm 4 áp dụng cho doanh nghiệp thành lập mới từ dự án đầu
tư thuộc lĩnh vực, địa bàn ưu đãi thuế và thuế suất ưu đãi 10% hoặc 20% đối với phần
thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án thuộc lĩnh vực ưu đãi) đối với một số
lĩnh vực, địa bàn cần khuyến khích đầu tư và quy định cụ thể lĩnh vực ưu đãi và địa
bàn ưu đãi.
Theo hướng nêu trên, Chính phủ trình Quốc hội về sửa đổi, bổ sung ưu đãi thuế
cụ thể như sau:
- Bổ sung vào diện áp dụng thuế suất 10% trong 15 năm, miễn thuế trong 4 năm
và giảm 50% số thuế TNDN phải nộp trong 9 năm tiếp theo đối với dự án đầu tư
thuộc lĩnh vực: công nghệ cao theo quy định của pháp luật về công nghệ cao; sản xuất
vật liệu mới, năng lượng mới không sử dụng nhiên liệu hoá thạch; phát triển công
nghệ sinh học; bảo vệ môi trường; dự án sản xuất có quy mô và phạm vi ảnh hưởng
lớn đến kinh tế xã hội. Cụ thể như sau:
- Về bổ sung ưu đãi thuế đối với lĩnh vực công nghệ cao để thực hiện được
Luật công nghệ cao.
Luật thuế TNDN (Điều 13, Điều 14) quy định doanh nghiệp thành lập mới từ
18

14. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu khoa học và phát triển công
nghệ, tại khu công nghệ cao được áp dụng thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm, miễn
thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo.
Nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 7, khoản 8 Điều 1 dự thảo Luật.
- Về bổ sung ưu đãi thuế đối với dự án đầu tư thuộc lĩnh vực: sản xuất vật liệu
mới, năng lượng mới không sử dụng nhiên liệu hoá thạch; phát triển công nghệ sinh
học; bảo vệ môi trường.
Theo Luật thuế TNDN hiện hành thì các lĩnh vực nêu trên (trừ hoạt động xã hội
hoá trong lĩnh vực môi trường đang được áp dụng thuế suất ưu đãi 10%) không thuộc
lĩnh vực ưu đãi thuế.
Theo pháp luật về đầu tư (Nghị định 108/2006/NĐ-CP) thì các lĩnh vực này hiện
đang thuộc Danh mục lĩnh vực ưu đãi đầu tư và thực tế vẫn cần thiết phải khuyến
khích đầu tư để hướng tới phát triển kinh tế bền vững, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
1.4. Các yêu cầu đối với pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp
Có nhiều tiêu chí để xác định mức độ hoàn thiện của một hệ thống luật thuế thu
nhập doanh nghiệp nói chung và căn cứ tính thuế thu nhập nói riêng, trong đó có bốn
tiêu chí cơ bản là: Tính toàn diện, tính đồng bộ, tính phù hợp và trình độ kỹ thuật
pháp lý của hệ thống luật thuế thu nhập doanh nghiệp.
Thứ nhất, tính toàn diện
Tính toàn diện là tiêu chuẩn đầu tiên thể hiện mức độ hoàn thiện của hệ thống
luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Tính toàn diện của căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp thể hiện ở hai cấp độ:
- Ở cấp độ chung: Đòi hỏi căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp phải có đủ
các yếu tố cấu thành theo cơ cấu nội dung lôgíc về việc tính thuế và thể hiện thống
nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tương ứng.
- Ở cấp độ cụ thể: Đòi hỏi yếu tố cấu thành việc tính thuế phải có đủ các quy
phạm pháp luật điều chỉnh vấn đề đó.
19

15. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Thứ hai, Tính đồng bộ
Tính đồng bộ của hệ thống pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
thể hiện sự thống nhất của nó. Khi xem xét mức độ hoàn thiện của một hệ thống pháp
luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp cần phải chú ý xem giữa các bộ phận
của hệ thống đó có trùng lặp, chồng chéo hay mâu thuẫn không? Sau khi xem xét tiêu
chuẩn một (tính toàn diện) cần phải dựa theo tiêu chuẩn hai để đi sâu phân loại, đặt
các bộ phận của hệ thống pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp trong
mối liên hệ qua lại để phân tích, đối chiếu, xác định rõ mức độ thống nhất (đồng bộ)
trên cơ sở đó tiếp tục xác định tính chất và trình độ của một hệ thống pháp luật về căn
cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp.
Thứ ba, Tính phù hợp
Tính phù hợp của hệ thống pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
thể hiện sự tương quan giữa trình độ của hệ thống luật thuế thu nhập doanh nghiệp
với trình độ phát triển của kinh tế xã hội. Hệ thống pháp luật về căn cứ tính thuế thu
nhập doanh nghiệp phải phản ánh đúng trình độ phát triển của kinh tế xã hội, nó không
thể cao hơn hoặc thấp hơn trình độ phát triển đó. Tính phù hợp của hệ thống pháp luật
về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp thể hiện nhiều mặt.
Thứ tư, một hệ thống pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp hoàn
thiện phải được xây dựng ở trình độ kỹ thuật pháp lý cao
Kỹ thuật pháp lý là một vấn đề rộng lớn, phức tạp trong đó có ba điểm quan
trọng, cần thiết phải chú ý khi xây dựng và hoàn thiện pháp luật là:
- Kỹ thuật pháp lý thể hiện ở những nguyên tắc tối ưu được vạch ra để áp dụng
trong quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật.
- Trình độ kỹ thuật pháp lý thể hiện ở việc xác định chính xác cơ cấu của pháp
luật.
- Cách biểu đạt bằng ngôn ngữ pháp lý phải đảm bảo tính cô đọng, lôgíc,
chính xác và một nghĩa.
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập
doanh nghiệp
20

16. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Thứ nhất, nội dung các quy định của pháp luật về căn cứ tính thuế thu nhập
doanh nghiệp
Việc thực thi các quy định của pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
trước tiên bị ảnh hưởng rất nhiều vào yếu tố nội tại, đó là nội dung của chính các quy
định đó. Nếu các quy định của pháp luật có nội dung chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn
tình hình kinh tế, xã hội, chính trị thì đương nhiên tính ứng dụng của chúng cũng cao.
Ngược lại nếu các quy định lỏng lẻo, không ổn định thì sẽ tạo ra sự không thống nhất,
thiếu chính xác khi thực thi. Hoặc nếu quy định không còn phù hợp với thực tiễn thì
sẽ gây ra sự trì trệ, thậm chí không thể thực thi được do không thiết thực.
Thứ hai, Đội ngũ cán bộ thuế
Yếu tố thứ hai ảnh hưởng đến việc thực thi pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập
doanh nghiệp là đội ngũ cán bộ thuế – chủ thể trực tiếp thực thi. Đây cũng là một yếu
tố tiên quyết bởi nếu người thực thi pháp luật còn không làm tốt nhiệm vụ của mình
thì làm sao có thể yêu cầu người có nghĩa vụ chấp hành pháp luật chấp hành tốt.
Nhận thức được vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ trong việc thực thi pháp
luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp nói riêng và thuế xuất nhập khẩu nói
chung, những năm qua các cơ quan thuế không ngừng hoàn thiện đội ngũ cán bộ trong
ngành. Tuy nhiên do đâu mà đội ngũ cán bộ thuế hiện nay vẫn bị cho là không cân
xứng với yêu cầu thực tế? Phần lớn cán bộ của ngành thuế tuy có nhận thức về đường
lối chính sách của Đảng, về tư tưởng Mác – Lê-nin và Hồ Chí Minh nhưng khi chuyển
sang kinh tế thị trường, đa số họ tỏ ra lúng túng, trì trệ, số còn lại thì biến chất, tha
hóa, chạy theo những cám dỗ, vụ lợi của đồng tiền. Tất cả gây ảnh hưởng không tốt
đến việc thực thi pháp luật thuế. Các quy định của pháp luật thuế nếu không vô tình
thì cũng cố ý bị áp dụng sai, thiếu chính xác, tạo điều kiện cho các hành vi gian lận.
ví dụ như việc xác định trị giá thuế, nếu không tính toán thông thạo, không cập nhật
chính xác các cơ sở dữ liệu về giá thì đã vô tình tạo điều kiện cho chủ hàng thực hiện
hành vi gian lận.
21

17. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Một tình trạng khác đó là sự thiếu thốn của đội ngũ cán bộ thuế. Thiếu những
người có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thiếu kỹ năng quản lý, thiếu kiến thức về
kinh tế, thị trường và thiếu các kiến thức phổ thông khác như tin học, ngoại ngữ, đặc
biệt thiếu tinh thần tận tâm, có trách nhiệm với công việc. Nếu những tình trạng trên
của đội ngũ cán bộ thuế không được cải thiện và khác phục thì không thể đảm bảo
cho việc thực thi tốt pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Thứ ba, ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp
Khi nói về việc thực thi bất kỳ một đạo luật nào trong cuộc sống không thể
không nói tới ý thức pháp luật của người dân khi tham gia vào các quan hệ xã hội do
đạo luật đó điều chỉnh. Cụ thể đối với các quy định của luật nhập khẩu, một trong số
những chủ thể tham gia vào phải kể đến các doanh nghiệp. Tuy nhiên ý thức pháp
luật của những chủ thể này lại đặc biệt yếu kém. Mỗi khi cơ quan nhà nước có chính
sách mới về xuất nhập khẩu là ngay lập tức các chủ thể đó cũng nghiên cứu tìm ra
phương pháp đối phó với chính sách mới đó. Thời gian gần đây, các doanh nghiệp
thường lợi dụng những bất cập sơ hở của các chính sách ưu đãi, cơ chế quản lý để vi
phạm, ví dụ như việc lợi dụng phân luồng ưu tiên miễn kiểm tra thực tế hàng hóa,
khai sai tên, mã hàng, chủng loại, số lượng hay lợi dụng loại hình tạm nhập, tái xuất…
Do đó để thực thi pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp tốt thì phải nâng
cao ý thức tự giác chấp hành luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp của các
doanh nghiệp. Tuy nhiên đây là một nhiệm vụ không dễ dàng vì hầu hết các doanh
nghiệp khi tham gia vào quan hệ xuất nhập khẩu hàng hóa đều “tham lam” mong
muốn lợi ích tối đa cho bản thân mà không nghĩ tới lợi ích của nhà nước cũng như lợi
ích chung của cộng đồng.
Thứ tư, tình hình kinh tế, chính trị trong nước
Thực tiễn trong nước hay nói cụ thể hơn là tình hình kinh tế, chính trị trong nước
mỗi thời kỳ cũng sẽ có những tác động khác nhau vào nội dung của pháp luật cũng
như việc thực thi chúng. Trước những diễn biến của tình hình kinh tế trong nước, nhà
nước sẽ đưa ra những chính sách để điều chỉnh mà một trong những công cụ để thực
hiện các chính sách điều chỉnh đó là căn cứ tính thuế thu nhập doanh
22

18. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nghiệp. Ví dụ: pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp là một công cụ bảo
hộ nền sản xuất trong nước do đó nếu sau khi nắm bắt diễn biến của thị trường, xem
xét khả năng cạnh tranh của hàng nội với hàng ngoại mà nhà nước nhận thấy trong
một ngành cụ thể, hàng nội bị lép vế so với hàng ngoại thì khi đó luật căn cứ tính thuế
thu nhập doanh nghiệp sẽ có sự điều chỉnh, thông thường theo hướng tăng thuế suất,
đồng nghĩa với việc làm giảm sức cạnh tranh ít nhất là về giá của mặt hàng ngoại
nhập đó. Nhưng trong điều kiện hiện nay tự do hóa thương mại ngày càng trở thành
xu hướng tất yếu thì nhà nước cũng như pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp không thể tiếp tục chính sách bảo hộ đó được.
Mặt khác không thể hoàn toàn chỉ nhìn vào kinh tế để điều chỉnh luật nhập khẩu
được mà còn phải nhìn nhận tới các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa. Ở nhiều nước,
căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp còn là một công cụ thực hiện các ý đồ chính
trị, ví dụ như việc áp đặt thuế suất cao cho hàng hóa nhập khẩu xuất xứ từ nước mà
nước nhập khẩu muốn trả đũa hoặc những mức căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp ưu tiên cho các nước đồng minh, thân cận, trong cùng khu vực hoặc cùng tham
gia và một hiệp định hợp tác nào đó.
Thứ năm, xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam
Năm 1998, Việt Nam bắt đầu có những thay đổi lớn lao và quan trọng trong
chính sách căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp để thực hiện cam kết giảm thuế
theo quy định của AFTA. Sau đó năm 2001 Việt Nam cũng có những ưu đãi trong
chính sách căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hàng hóa của Hoa kỳ và
gần đây nhất là những thay đối nhằm thực hiện các cam két cắt giảm thuế quan khi
gia nhập WTO. Như vậy việc thực thi pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh
nghiệp đang bị ảnh hưởng rất nhiều từ xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế.
Việt Nam gia nhập WTO từ ngày 7/11/2006 và chính thức trở thành thành viên
từ ngày 15/1/2007. Trước khi gia nhập, Việt nam đã tiến hành cải cách hệ thống pháp
luật trong đó có Luật thuế xuất nhập khẩu. Sau khi gia nhập Việt Nam lại tiếp tục
hoàn thiện pháp luật thuế xuất nhập khẩu theo hướng phù hợp với các cam kết của
Việt Nam khi gia nhập WTO, đặc biệt là Hiệp định chung về thuế quan
23

19. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
và thương mại (GATT), trong đó có ba nguyên tắc quan trọng: Chỉ được phép bảo hộ
sản xuất trong nước bằng thuế quan, không cho phép hạn chế định lượng trừ những
trường hợp đặc biệt; thuế quan phải giảm dẫn và bị rằng buộc không tăng trở lại;
nguyên tắc không phân biệt đối xử bao gồm cả đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc
gia. Như vậy việc thực thi pháp luật căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp cũng phải
đi theo hướng phù hợp với các nguyên tắc đó.
Tiểu kết Chương 1
Trong nội dung Chương 1 tác giả đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận
cơ bản về thuế TNDN và trình bày thực trạng pháp luật về thuế TNDN hiện nay.
Thông qua phân tích, tìm hiểu đánh giá về khái niệm, đặc điểm, vai trò của thuế
TNDN để thấy được thuế TNDN không những là một trong những nguồn thu quan
trọng của NSNN mà còn là công cụ quan trọng nhằm điều tiết vĩ mô nền kinh tế của
Nhà nước, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của bất kì quốc gia nào. Qua việc
trình bày, phân tích các nội dung về đối tượng nộp thuế, phương pháp tính thuế, căn
cứ tính thuế, phương pháp xác định thu nhập chịu thuế, xác định các khoản chi được
trừ và không được trừ khi tính thu nhập chịu thuế...