SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf

C H Ủ Đ Ề S T E M C H U Y Ê N Đ Ề
V Ậ T L Ý 1 0
Ths Nguyễn Thanh Tú
eBook Collection
SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN
MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT
VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10
WORD VERSION | 2023 EDITION
ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL
TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM
Hỗ trợ trực tuyến
Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon
Mobi/Zalo 0905779594
Tài liệu chuẩn tham khảo
Phát triển kênh bởi
Ths Nguyễn Thanh Tú
Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :
Nguyen Thanh Tu Group
vectorstock.com/10212086

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM
CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10
LĨNH VỰC: VẬT LÝ

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT NGUYỄN TRƢỜNG TỘ - VINH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM
CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10
LĨNH VỰC: VẬT LÝ
Tác giả: 1. Trần Thị Minh Nguyệt
2. Đặng Thúy Quỳnh
3. Nguyễn Thị Thúy Hải
Năm thực hiện: 2022 - 2023
Số điện thoại:

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài.............................................................................................. 1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài ......................................................................... 2
3. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................... 2
4. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................... 2
5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 3
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 3
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ GIÁO DỤC STEM................................................... 3
1.1. Khái niệm về giáo dục STEM.... ..........................................................................3
1.2. Chủ đề giáo dục STEM trong dạy học THPT......................................................4
1.3. Qui trình xây dựng chủ đề bài học STEM ...........................................................5
1.4. Tiến trình tổ chức dạy học STEM trong trường THPT.......................................5
2. SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC STEM CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ
LỚP 10 NHẰM PHÁT HUY TÍNH TỰ LỰC, SÁNG TẠO VÀ NÂNG CAO
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH......................................................... 6
2.1. Tìm hiểu thực tế dạy học nội dung kiến thức chương trình Chuyên đề Vật lý
lớp 10 .......................................................................... ....................................... 6
2.1.1. Về nội dung, phương pháp của GV........................................................... 6
2.1.2. Về tình hình học tập của HS ..................................................................... 7
2.2. Đề xuất một số chủ đề dạy học sử dụng phương pháp dạy học STEM nhằm
tăng sự hứng thú và nâng cao kết quả học tập chuyên đề Vật lý lớp 10............. 8
2.2.1. Phân tích đặc điểm nội dung các chủ đề của bộ sách chuyên đề Vật lý lớp 10
dưới góc độ STEM.............................................................................................. 8
2.2.2. Đề xuất một số chủ đề dạy học sử dụng phương pháp STEM môn chuyên đề
Vật lý lớp 10........................................................................................................ 8
2.3. Thiết kế tiến trình dạy học một số chủ đề có sử dụng phương pháp dạy học
STEM. ................................................................................................................. 9
2.3.1. Thiết kế tiến trình dạy học sử dụng phương pháp dạy học STEM – Chủ đề
Bản đồ sao quay ................................................................................................ 10
2.3.2. Thiết kế tiến trình dạy học có sử dụng phương pháp dạy học STEM – Chủ đề
Hệ mặt trời......................................................................................................... 22
3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..................................................................... 36
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm................................................................. 36

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
3.2. Đối tượng, phương pháp thực nghiệm sư phạm ........................................ 37
3.3. Diễn biến và kết quả thực nghiệm sư phạm............................................... 37
KẾT LUẬN .................................................................................................... ..43
1. Ý nghĩa của đề tài………………………………………………………..…..43
2. Hướng mở rộng của đề tài………………………………………………..….44
3. Một số kiến nghị và đề xuất…………………………………………………45
TÀI LIỆU THAM KHẢO

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Năm học 2022 - 2023 được xác định là năm học trọng tâm triển khai đổi
mới giáo dục ở bậc phổ thông, trong đó có dạy theo chương trình mới đối với lớp
10. Đây cũng là năm đầu tiên triển khai theo tinh thần của Chương trình giáo
dục phổ thông 2018 là định hướng nghề nghiệp ở bậc THPT.
Chương trình giáo dục phổ thông cụ thể hóa mục tiêu giáo dục phổ thông,
giúp học sinh phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần; trở thành người học tích
cực, tự tin, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm
chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm,
người lao động có văn hóa, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá
nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu
hóa và cách mạng công nghiệp mới.
Chương trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển
những phẩm chất, năng lực của người lao động, ý thức và nhân cách công dân;
khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù
hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học
lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả năng thích ứng với
những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới.
Giáo dục STEM một mặt thực hiện đầy đủ mục tiêu giáo dục đã nêu trong
chương trình GDPT mới, mặt khác nhằm phát triển các năng lực cốt lõi cho học
sinh (HS), phát triển các năng lực đặc thù của môn học thuộc về STEM và định
hướng nghề nghiệp cho HS. Để phù hợp với chương trình GDPT mới, nhiều địa
phương và trường học đã triển khai mạnh mẽ giáo dục STEM. Trong quá trình
triển khai dạy học các môn học STEM, một trong những yêu cầu đối với giáo
viên (GV) là phải biết cách tổ chức, thiết kế các hoạt động STEM một cách sáng
tạo có hiệu quả, phù hợp với điều kiện dạy học. Tuy nhiên hiện nay qua khảo sát
chúng tôi nhận thấy việc triển khai dạy học STEM ở các trường THPT còn nhiều
hạn chế, bên cạnh đó, một số GV vẫn chưa có nhận thức đầy đủ về bản chất dạy
học STEM cũng như cách thiết kế hoạt động, tổ chức, thực hiện dạy học STEM
như thế nào cho có hiệu quả trong môn học. Hơn nữa, hiện nay trên các trang
mạng điện tử, tài liệu sách vở, các tạp chí GD đã cung cấp rất nhiều các vấn đề
chung về giáo dục STEM nhưng các tài liệu hướng dẫn cụ thể việc tổ chức dạy
học các môn học theo định hướng STEM trong trường phổ thông còn chưa
nhiều.Vì vậy nghiên cứu sâu về dạy học STEM, đề xuất cách thức thiết kế và tổ
chức cho HS học tập hiệu quả các môn học STEM nói chung, Vật lý nói riêng
như thế nào là một hướng nghiên cứu mới cập nhật, cần thiết trong bối cảnh nền
GD-ĐT Việt Nam đang đổi mới căn bản và toàn diện.
Vật lí với đặc thù là bộ môn khoa học thực nghiệm có tính công nghệ và
kỹ thuật rất cao, có nhiều kiến thức liên quan đến thực tiễn, thực hành cùng với

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
2
nền tảng để học Vật lý là Toán học nên rất thuận lợi trong việc triển khai dạy học
theo phương thức STEM bằng các hình thức tăng cường các hoạt động nghiên
cứu, trải nghiệm sáng tạo, câu lạc bộ.... Qua đó giúp HS hiểu được các ứng dụng
khoa học kỹ thuật, chế tạo các sản phẩm áp dụng vào đời sống thực tiễn, đồng
thời giúp HS không những hiểu sâu sắc các kiến thức Vật lí, từ đó tạo động lực,
lòng đam mê, yêu thích bộ môn. Nói tóm lại, dạy học Vật lý theo phương thức
STEM là một hướng giáo dục phù hợp giúp HS phát triển đầy đủ các năng lực
đặc thù và năng lực cốt lõi theo mục tiêu của chương trình GDPT mới.
Chương trình Vật lý 10 hiện nay có điểm mới là đưa nội dung chuyên đề
vào chương trình dạy học. Qua quá trình nghiên cứu và giảng dạy chuyên đề Vật
lí 10, chúng tôi nhận thấy có thể khai thác, thiết kế và thực hiện được nhiều chủ
đề dạy học STEM ở một số chủ đề, đặc biệt là chuyên đề “Trái đất và bầu trời”.
Trong thực tiễn, các chủ đề về Mặt trăng – Trái đất – Mặt trời, các chòm sao,
hành tinh..... vừa quen thuộc mà lại rất nhiều điều thú vị cần khám phá nên khai
thác các chủ đề dạy học STEM chủ đề này sẽ kích thích được sự hứng thú, tích
cực của HS trong quá trình dạy học. Với những lí do trên nhằm nâng cao hiệu
quả và chất lượng dạy học, đã nghiên cứu đề tài “XÂY DỰNG VÀ THỰC
HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC STEM CHỦ ĐỀ “TRÁI ĐẤT VÀ BẦU
TRỜI” – SÁCH CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
- Nghiên cứu chương trình sách giáo khoa hiện hành, sách giáo viên và các
tài liệu tham khảo có liên quan đến chương trình chuyên đề Vật lý lớp 10.
- Tìm hiểu thực tế dạy và học chuyên đề Vật lý 10, đặc biệt là nội dung
kiến thức chủ đề “Trái đất và bầu trời”.
- Soạn thảo tiến trình dạy học theo phương pháp dạy học trải nghiệm
STEM, đáp ứng yêu cầu phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của HS, tạo
niềm say mê hứng thú cho HS
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm theo tiến trình đã soạn thảo để đánh giá
hiệu quả của nó đối với việc lĩnh hội kiến thức mới và việc phát huy tính tích
cực, tự lực và sáng tạo của HS trong quá trình học tập, có niềm hứng thú vui
thích với môn học, từ đó bổ sung sửa đổi tiến trình dạy học đã soạn thảo cho phù
hợp cũng như vận dụng linh hoạt mô hình này vào thực tiễn dạy học một số bài
khác thuộc chương trình Vật lý THPT.
3. Đối tƣợng nghiên cứu
- Nội dung kiến thức chủ đề “Trái đất và bầu trời” - chuyên đề Vật lý lớp
10
- Hoạt động dạy và học chương trình chuyên đề Vật lý lớp 10
4. Phạm vi nghiên cứu

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
3
- Nội dung chương trình chuyên đề Vật lý lớp 10 năm học 2022-2023
- Các hoạt động dạy và học chuyên đề Vật lý lớp 10 của GV và HS ở
trường THPT Nguyễn Trường Tộ - Vinh
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các tài liệu về các quan
điểm, sự định hướng việc dạy và học tích cực cũng như đổi mới phương pháp,
phương pháp dạy học STEM, SGK, sách GV và các tài liệu khác liên quan.
- Phương pháp điều tra: Tìm hiểu việc dạy (thông qua nghiên cứu giáo án,
dự giờ, trao đổi với GV) và việc học (thông qua trao đổi với HS, bài kiểm tra)
nhằm sơ bộ đánh giá tình hình dạy học nội dung tiếp cận chương trình chuyên đề
Vật lý lớp 10
- Phương pháp thực nghiệm khoa học giáo dục: Tiến hành thực nghiệm sư
phạm với tiến trình dạy học đã soạn thảo theo kế hoạch. Phân tích kết quả thu
được trong quá trình thực nghiệm sư phạm, đối chiếu với mục đích nghiên cứu
và rút ra kết luận của đề tài.
- Phương pháp thống kê Toán học.
6. Tính mới của đề tài
- Đề tài đã xây dựng hệ thống một số chủ đề dạy học STEM chủ đề “Trái
đất và bầu trời”, phục vụ giảng dạy một số bài học trong sách chuyên đề Vật lý
10, nhằm phát triển năng lực cho HS, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp học
– phương pháp dạy của học sinh và giáo viên đối với Chương trình giáo dục phổ
thông mới.
- Tổ chức dạy học một số chủ đề STEM chủ đề “Trái đất và bầu trời” –
sách chuyên đề Vật lý 10 ở trường THPT Nguyễn Trường Tộ -Vinh phù hợp với
điều kiện dạy học của nhà trường và thu được những kết quả thiết thực nhằm
nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Vật lý và các môn học STEM, đưa giáo dục
STEM vào trường học, góp phần vào phong trào thi đua đổi mới sáng tạo trong
dạy học đáp ứng với yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đề tài là cơ sở để mở rộng triển khai vận dụng phương pháp dạy học
STEM vào các nội dung kiến thức khác của chương trình Vật lý 10, cũng như
tiền đề để tổ chức dạy học tích cực chương trình Vật lý 11 mới vào năm học
2022-2024, góp phần nâng cao hiệu quả và triển khai thành công chương trình
giáo dục phổ thông 2018.
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ GIÁO DỤC STEM

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
4
1.1. Khái niệm về giáo dục STEM
- STEM là viết tắt của từ Science (Khoa học), Technology (Công nghệ),
Engineering (Kĩ thuật), Mathematics (Vật lý học). Giáo dục STEM về bản chất
được hiểu trang bị cho người học những kiến thức và kĩ năng cần thiết liên quan
đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật và Vật lý học. Các kiến thức và kĩ
năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho nhau, giúp HS không chỉ
hiểu về nguyên lí mà còn có thể thực hành và tạo ra các sản phẩm trong cuộc
sống hằng ngày.
- Đối với giáo dục STEM, các kiến thức khoa học, Vật lý học, công nghệ và
kĩ thuật không chỉ được dạy học theo hướng trang bị kiến thức thông thường mà
được vận dụng nhằm giải quyết các tình huống thực tiễn trong cuộc sống. Việc
làm này đem lại hai tác dụng lớn. Một là giúp cho trải nghiệm học tập của HS trở
nên thú vị hơn, tạo động lực thúc đẩy các em hứng thú với việc học tập và nghiên
cứu khoa học, công nghệ ngay từ nhỏ. Hai là gắn kết nhà trường với địa phương,
cộng đồng cũng như các tổ chức thông qua những vấn đề mang tính toàn cầu (ô
nhiễm không khí, hiệu ứng nhà kính…). Sự gắn kết đa dạng các thành phần giáo
dục, tạo thành một hệ sinh thái giáo dục, sẽ là một trong những chìa khóa giúp
nuôi dưỡng và đào tạo những thế hệ công dân toàn cầu có kiến thức và kỹ năng,
đặc biệt là tư duy sáng tạo trong thời đại mới.
- Như vậy giáo dục STEM là một phạm trù rộng và liên quan đến nhiều lĩnh
vực với hai đặc điểm nổi bật là tính tích hợp liên môn và hoạt động thực hành
gắn với lí thuyết. Với giáo dục STEM, HS có thể học để lập trình điều khiển, chế
tạo robot nhưng cũng có thể đơn giản là chế tạo ra những sản phẩm phục vụ đời
sống. Qua đó cho thấy việc dạy và học STEM không nhất thiết cần điều kiện cơ
sở vật chất, công nghệ hiện đại mà hoàn toàn tùy thuộc vào ý tưởng triển khai bài
dạy của GV.
1.2. Chủ đề dạy học STEM trong trƣờng THPT
- Chủ đề STEM là chủ đề dạy học được thiết kế dựa trên vấn đề thực tiễn
kết hợp với chuẩn kiến thức, kỹ năng của các môn khoa học trong chương trình
THPT. Trong quá trình dạy học, GV tổ chức cho HS làm việc nhóm, sử dụng
công nghệ truyền thống và hiện đại, công cụ toán học để tạo ra những sản phẩm
có tính ứng dụng thực tiễn, phát triển kỹ năng và tư duy HS.
- Chủ đề STEM cần đảm bảo các tiêu chí: giải quyết vấn đề thực tiễn, kiến
thức trong chủ đề thuộc lĩnh vực STEM, định hướng hoạt động thực hành, làm
việc nhóm.
- Dựa vào phạm vi kiến thức để giải quyết vấn đề STEM, người ta chia
chủ đề STEM thành hai loại:
Chủ đề STEM cơ bản được xây dựng trên cơ sở kiến thức thuộc phạm vi
các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật và Vật lý trong chương trình giáo dục
THPT. Các sản phẩm chủ đề STEM này thường đơn giản, bám sát nội dung sách

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
5
giáo khoa (SGK) và thường được xây dựng trên cơ sở các nội dung thực hành,
thí nghiệm trong chương trình giáo dục THPT.
Chủ đề STEM mở rộng có những kiến thức nằm ngoài chương trình giáo
dục THPTvà SGK. Những kiến thức đó HS phải tự tìm hiểu và nghiên cứu từ tài
liệu chuyên ngành. Sản phẩm STEM loại hình này có độ phức tạp cao hơn.
- Dựa vào mục đích dạy học, ta có thế chia chủ đề STEM thành hai loại
chính:
Chủ đề STEM dạy học kiến thức mới được xây dựng trên cơ sở kết nối
kiến thức của nhiều môn học khác nhau mà HS chưa được học hoặc được học
một phần, HS sẽ vừa giải quyết được vấn đề và vừa lĩnh hội tri thức mới.
Chủ đề STEM dạy học và vận dụng được xây dựng trên cơ sở những kiến
thức HS đã được học. Chủ đề STEM dạng này bồi dưỡng cho HS năng lực vận
dụng lý thuyết vào thực tiễn. Kiến thức lý thuyết được củng cố và khắc sâu.
1.3. Quy trình xây dựng chủ đề bài học STEM
- Bước 1: Lựa chọn chủ đề bài học
Căn cứ vào nội dung kiến thức trong chương trình môn học và các hiện tượng,
quá trình gắn với các kiến thức đó trong tự nhiên; quy trình hoặc thiết bị công nghệ
có sử dụng của kiến thức đó trong thực tiễn… để lựa chọn chủ đề bài học.
- Bước 2: Xác định vấn đề cần giải quyết
Sau khi lựa chọn chủ đề của bài học, cần xác định vấn đề cần giải quyết để
giao cho HS thực hiện sao cho khi giải quyết vấn đề đó HS phải học được những
kiến thức, kĩ năng cần dạy trong chương trình môn học đã lựa chọn hoặc vận
dụng những kiến thức, kỹ năng đã biết để xây dựng bài học.
- Bước 3: Xây dựng tiêu chí của thiết bị và giải pháp giải quyết vấn đề
Sau khi đã xác định vấn đề cần giải quyết (sản phẩm cần chế tạo) cần xác
định rõ tiêu chí của giải pháp, sản phẩm.
Các tiêu chí này phải hướng tới việc định hướng quá trình học tập và vận
dụng kiến thức nền của HS chứ không nên tập trung đánh giá sản phẩm vật chất.
- Bước 4: Thiết kế tiến trình tố chức hoạt động
Tiến trình tổ chức hoạt động học được thiết kế theo các phương pháp, kĩ thuật
dạy học tích cực với 5 hoạt động học. Mỗi hoạt động được thiết kế rõ ràng về mục
đích, nội dung và sản phẩm học tập mà HS phải hoàn thành. Các hoạt động này có
thể được tổ chức cả trong và ngoài lớp học (ở trường, ở nhà và cộng đồng).
1.4. Tiến trình tổ chức dạy học STEM trong trƣờng THPT
Mỗi bài học STEM thường được tổ chức theo 5 hoạt động như sau:
- Hoạt động 1: Xác định vấn đề

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
6
Trong hoạt động này, GV giao cho HS nhiệm vụ học tập chứa đựng vấn đề,
trong đó HS phải hoàn thành một sản phẩm học tập cụ thể với các tiêu chí đòi
hỏi HS phải sử dụng kiến thức mới trong bài học để đề xuất, xây dựng giải pháp
và thiết kế nguyên mẫu của sản phẩm cần hoàn thành. Tiêu chí của sản phẩm là
yêu cầu hết sức quan trọng, bởi đó chính là "tính mới" của sản phẩm, kể cả sản
phẩm đó là quen thuộc với HS; đồng thời, tiêu chí đó buộc HS phải nắm vững
kiến thức mới thiết kế và giải thích được thiết kế cho sản phẩm cần làm.
- Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền và đề xuất giải pháp
Trong hoạt động này, HS thực hiện hoạt động học tích cực, tự lực dưới sự
hướng dẫn của GV. HS phải tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức để sử dụng vào việc
đề xuất, thiết kế sản phẩm cần hoàn thành. Kết quả là, khi HS hoàn thành bản
thiết kế thì đồng thời cũng đã học được kiến thức mới theo chương trình môn
học tương ứng.
- Hoạt động 3: Lựa chọn giải pháp
Trong hoạt động này, HS được tổ chức để trình bày, giải thích và bảo vệ
bản thiết kế kèm theo thuyết minh (sử dụng kiến thức mới học và kiến thức đã
có); đó là sự thể hiện cụ thể của giải pháp giải quyết vấn đề. Dưới sự trao đổi,
góp ý của các bạn, GV và HS tiếp tục hoàn thiện (có thể phải thay đổi để bảo
đảm khả thi) bản thiết kế trước khi tiến hành chế tạo, thử nghiệm.
- Hoạt động 4: Chế tạo mẫu, thử nghiệm và đánh giá
HS tiến hành chế tạo mẫu theo bản thiết kế đã hoàn thiện; trong quá trình
chế tạo đồng thời phải tiến hành thử nghiệm và đánh giá. Trong quá trình này, HS
cũng có thể phải điều chỉnh thiết kế ban đầu để bảo đảm mẫu chế tạo là khả thi và
tối ưu (theo nhận thức của HS).
- Hoạt động 5: Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh
Trong hoạt động này, HS được tổ chức để trình bày sản phẩm học tập đã
hoàn thành; trao đổi, thảo luận, đánh giá để tiếp tục điều chỉnh, hoàn thiện.
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC VẬT LÝ THEO ĐỊNH HƢỚNG
STEM Ở TRƢỜNG THPT NGUYỄN TRƢỜNG TỘ - VINH
2.1. Thực trạng tổ chức dạy học môn Vật lý theo định hướng STEM ở trường
THPT Nguyễn Trường Tộ -Vinh
Thông qua trao đổi trực tiếp với GV, nghiên cứu giáo án, dự giờ, và sau
một thời gian dạy chương trình chuyên đề Vật lý lớp 10 hiện hành, chúng tôi
nhận thấy:
- Việc tổ chức, định hướng hoạt học tập của HS chưa được thể hiện trong
giáo án. GV vẫn là người thông báo, giảng giải, thậm chí có kiến thức đưa ra chỉ
đơn thuần là thông báo. Vai trò tổ chức, định hướng của GV thể hiện trên giáo án
chưa thực sự rõ ràng, ít có sự tương tác giữa GV và HS. Việc xác định mục tiêu

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
7
dạy học của GV hầu hết chỉ dừng lại ở những kiến thức và kĩ năng tối thiểu mà
HS cần đạt.
- Mặc dù đã tiếp cận với việc đổi mới PPDH nhưng hầu hết các GV đều
dạy các nội dung theo phương pháp thuyết trình, thông báo. Việc tiến hành bài
dạy hầu như đều được diễn đạt bằng lời nói của GV: mô tả hiện tượng, đưa ra
các khái niệm và nhấn mạnh các nội dung quan trọng để HS ghi nhớ. Vai trò tổ
chức, định hướng của GV chưa thể hiện rõ rệt, GV chưa tạo điều kiện để HS tích
cực tìm tòi, xây dựng kiến thức.
- Những câu hỏi mà GV đưa ra chỉ mang tính chất tái hiện các kiến thức đã
học, các câu hỏi chưa kích thích được tính chủ động học tập của HS.
- Những cố gắng của GV nhìn chung chỉ nhằm truyền đạt đủ các kiến thức
trọng tâm mà SGK và sách GV đã nhấn mạnh. Sự tương tác giữa GV và HS còn
rất hạn chế và không hiệu quả. GV chưa tổ chức được các hoạt động học tập giúp
HS tự lực, tích cực chiếm lĩnh kiến thức mới. Chưa tập trung rèn luyện năng lực
cho HS.
- Việc kiểm tra đánh giá vẫn hoàn toàn được thực hiện từ phía GV. GV
thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS thông qua các hình thức
kiểm tra kiểm tra định kì theo qui định của kế hoạch dạy học để lấy đủ số điểm
theo qui định, chưa có hình thức đánh giá qua quá trình học tập của HS, chưa
đánh giá theo nhóm và chưa cho HS tự đánh giá, do đó chưa phát huy được vai
trò của kiểm tra đánh giá đối với việc dạy học.
- Thực tế triển khai cho thấy, giáo dục STEM được tổ chức trong nhà
trường thường tập trung qua các hình thức: dạy học tích hợp theo định hướng
giáo dục STEM, sinh hoạt câu lạc bộ STEM, các cuộc thi, các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo, …. Qua đây cho thấy, giáo dục STEM đã có được những kết
quả bước đầu, tạo tiền đề thuận lợi cho bước triển khai tiếp theo mang tính đại
trà và hiệu quả khi thực hiện chương trình GDPT mới. Tuy nhiên thực tế triển
khai vẫn còn gặp nhiều khó khăn, bất cập.
- Thông qua khảo sát GV và HS chúng tôi nhận thấy nhìn chung các GV
đều thấy được tầm quan trọng và sự cần thiết của dạy học môn Vật lý lớp 10 theo
định hướng STEM, tuy nhiên vấn đề vẫn là triển khai, tổ chức dạy học theo định
hướng STEM như thế nào cho hiệu quả và phù hợp với điều kiện dạy học ở
trường THPT. Mặc dù một số GV đã thực hiện, nhưng vẫn còn lúng túng, hạn
chế. Nhiều GV cho biết, trong dạy học Vật lý chỉ tập trung truyền thụ kiến thức
mà chưa chú trọng, chủ động trang bị cho HS kiến thức các môn Vật lý theo định
hướng STEM. Đối với các em HS, việc đưa STEM vào dạy học là rất cần thiết
bởi những hiệu quả mà nó mang lại trong giáo dục là to lớn. Một mặt thực hiện
được những mục tiêu của GDPT đó là phát triển các năng lực cốt lõi của HS và
năng lực đặc thù của môn học, mặt khác nó tác động tích cực đến thái độ, tâm lý
người dạy bởi sự hứng thú, niềm đam mê, yêu thích khoa học của các em.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
8
2.2. Nguyên nhân và khó khăn của thực trạng dạy học Vật lý ở trường THPT
theo định hướng STEM
- Nhiều HS rất thiếu tự tin khi trả lời, khi làm bài, không tự tin vào kiến
thức mà mình đã có, không biết kiến thức đó là đúng hay sai, nhớ chính xác hay
chưa.
- Đa số HS rất thụ động, các em chưa tích cực suy nghĩ, còn ngại hoạt
động, chỉ ngồi nghe giảng, chờ thầy cô đọc chép, hiếm khi đặt câu hỏi với GV về
vấn đề đã học. Do đó kiến thức của các em lĩnh hội được không chắc chắn. Sau
khi học xong một thời gian ngắn hầu như các em không nhớ hết các kiến thức đã
học trong bài.
- HS ít có khả năng vận dụng sáng tạo kiến thức đã học, không liên hệ
được kiến thức đã học vào việc giải thích các hiện tượng trong thực tế.
- HS gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận chương trình mới. Dẫn đến
gặp nhiều khó khăn trong quá trình học, không còn hứng thú với môn học. Điều
này làm cho việc dạy học theo hướng phát huy năng lực của HS càng trở nên khó
khăn
Ở trên chúng tôi đã phân tích những khó khăn, hạn chế trong quá trình
dạy và học của GV và HS. Vậy thì, làm thế nào HS có hứng thú, niềm yêu thích
với môn học? Tổ chức được tiết học nhẹ nhàng, vui vẻ, học mà chơi – chơi mà
học, giảm tính chất căng thẳng của giờ học, đồng thời tạo cơ hội rèn luyện kỹ
năng học tập hợp tác làm việc theo nhóm cho HS?
II. XÂY DỰNG MỘT SỐ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG
STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10
1. PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM NỘI DUNG CÁC CHỦ ĐỀ CỦA SÁCH
CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ LỚP 10 DƢỚI GÓC ĐỘ STEM
Sách chuyên đề Vật lý 10 trong bộ sách Kết nối tri thức được viết theo
Chương trình môn Vật lý trong Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018
nhằm góp phần hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực chung
và năng lực khoa học cho HS lớp 10.
Sách chuyên đề Vật lý 10 được biên soạn theo định hướng kết nối tri thức
với cuộc sống, trong đó đảm bảo tính cơ bản, sáng tạo và thực tiễn. Do đó, cách
tiếp cận luôn xuất phát từ thực tiễn đến trừu tượng, thông qua quan sát, trải
nghiệm một số ví dụ cụ thể để HS rút ra quy luật. Các kiến thức được giới thiệu
một cách trực quan, đi vào bản chất trước khi đi sâu vào kĩ thuật hay năng lực
tính toán.
Về cấu trúc và nội dung, sách có một số điểm đổi mới căn bản khi thiết kế
các nội dung theo chủ đề thay vì tiết học. Cách tiếp cận này sẽ giúp GV linh hoạt
hơn trong giảng dạy tu theo thực tế của lớp học.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
9
Nội dung được thiết kế theo định hướng phát triển năng lực, đảm bảo khả
năng phân hoá cao, phục vụ cho tất cả các đối tượng HS sử dụng sách.
Cách trình bày có lời văn được đơn giản hoá, phù hợp với các bước tư duy
của HS nhằm tránh việc áp dụng rập khuôn. Nhiều nội dung lịch sử, địa lí, văn
học, khoa học và công nghệ được lồng ghép và tích hợp, không chỉ giúp HS cảm
thấy sự gần gũi của Vật lý học mà còn tăng thêm hiểu biết, vốn sống cho các em.
Nói chung phần lớn các kiến thức của chuyên đề Vật lý 10 hiện hành rất
gần gũi và có nhiều ứng dụng trong đời sống. Đây là một điểm rất thuận lợi để
triển khai dạy học theo định hướng STEM. Nếu HS được tiếp cận những kiến
thức Vật lý bằng những phương pháp dạy học tích cực và gắn liền với thực tiễn
như dạy học STEM sẽ giúp HS hiểu sâu sắc hơn lý thuyết cũng như vận dụng nó
để giải quyết những vấn đề hay và khó liên quan kỹ thuật mà những phương
pháp dạy học truyền thống khó có thể đem lại hiệu quả cao.
Đề xuất một số chủ đề dạy học sử dụng phương pháp dạy học trải nghiệm
STEM khi dạy học sách chuyên đề Vật lý 10
- Dựa vào nhu cầu thực tiễn của cuộc sống mà HS cần khám phá, kết hợp
với nội dung kiến thức chương trình chuyên đề Vật lý lớp 10, GV có thể xây
dựng được rất nhiều chủ đề dạy học STEM. Tuy nhiên khi lựa chọn, xây dựng và
thực hiện các chủ đề STEM này thì GV cần lưu ý không nên để ảnh hưởng đến
thời lượng dạy học của bộ môn, xáo trộn nhiều kiến thức trong chương trình dạy
học. Sau khi học xong chủ đề STEM, HS phải nắm được các chuẩn kiến thức, kĩ
năng được quy định trong chương trình THPT, các chủ đề STEM khai thác phù
hợp với điều kiện thực tiễn dạy học của nhà trường, trình độ của HS. Trên cơ sở
đó, chúng tôi đề xuất một số chủ đề STEM thuộc chương trình chuyên đề Vật lý
lớp 10 mà theo tôi là phù hợp trong quá trình dạy học tại trường THPT.
Trong quá trình triển khai, chúng tôi đã đề xuất 5 chủ đề như sau:
TT Chủ đề thực tiễn Nội dung
1 Lịch sử phát triển của Vật lý Thiết kế sách “Lịch sử Vật lý”
2 Bản đồ sao Thiết kế bản đồ sao quan sát các chòm
sao tại địa phương
3 Hệ mặt trời Thiết kế mô hình các hành tinh trong hệ
mặt trời
4 Nhật thực – nguyệt thực Thiết kế mô hình Mặt trăng – Trái đất –
Mặt trời để giải thích hiện tượng nhật
thực – nguyệt thực
5 Mặt trăng của chúng ta Mô hình chuyển động nhìn thấy của
mặt trăng để giải thích các pha nhìn

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
10
thấy từ trái đất
Với các chủ đề STEM cơ bản được xây dựng trên cơ sở kiến thức thuộc
phạm vi các chuyên đề Vật lý, kết hợp kiến thức Toán học, Công nghệ . Các sản
phẩm chủ đề STEM này thường đơn giản, bám sát nội dung sách chuyên đề và
được xây dựng trên cơ sở các nội dung thực hành trong chương trình GDPT.
Tùy theo mục đích xây dựng chủ đề, GV có thể sử dụng chủ đề STEM cơ
bản để xây dựng kiến thức mới, điều này có nghĩa là HS muốn hoàn thành nhiệm
vụ học tập thì phải tự chiếm lĩnh các kiến thức có liên quan. Hoặc có thể sử dụng
các chủ đề STEM cơ bản để vận dụng, rèn luyện các kiến thức, kĩ năng sau một
chủ đề hoặc một chương học. Sau khi giải quyết vấn đề học tập, HS sẽ có những
kiến thức sâu sắc hơn, nhớ được lâu hơn và áp dụng được nhiều hơn vào thực
tiễn cuộc sống.
2. THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC MỘT SỐ CHỦ ĐỀ CÓ SỬ DỤNG
PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC STEM
Trong 5 chủ đề mà chúng tôi đã đề xuất để dạy học một số chủ đề thuộc
chương trình sách chuyên đề Vật lý 10 hiện hành theo phương thức STEM như
đã giới thiệu trên đây, trong quá trình tổ chức dạy học, chúng tôi đã tổ chức cho
HS thực hiện thông qua nhiều hình thức như lồng ghép dạy học chủ đề STEM
vào một số tiết học trên lớp, dạy học dự án, các hoạt động trải nghiệm như: hoạt
động ngoại khóa, giao nhiệm vụ về nhà cho HS dưới sự hướng dẫn của GV.
Trong SKKN này chúng tôi lựa chọn giới thiệu và xin được trình bày cụ thể quá
trình tổ chức dạy học 2 chủ đề STEM với các hình thức dạy học như đã nói trên
như sau.
2.1. Thiết kế tiến trình dạy học có sử dụng phƣơng pháp dạy học STEM –
Chủ đề: BẢN ĐỒ SAO QUAY
CHỦ ĐỀ: BẢN ĐỒ SAO QUAY
Môn học: Chuyên đề Vật lí Lớp 10
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Sau khi thực hiện bài học này, học sinh sẽ biết được các kiến thức
về chòm sao, bao gồm:
+ Học sinh nhận biết được hình dạng, đặc điểm và nguồn gốc của một số chòm
sao.
+ Học sinh hiểu được cơ sở lý luận của việc xác định phương hướng thông qua
các chòm sao.
2. Năng lực:
+ Biết cách xác định phương hướng bằng các chòm sao.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
11
+ Đề xuất được phương án thiết kế bản đồ sao quay, dự kiến được nguyên vật
liệu, kế hoạch triển khai chế tạo bản đồ sao quay.
+ Xác định được trên bản đồ sao vị trí các chòm sao: Gấu Lớn, Gấu Nhỏ, Thiên
Hậu.
+ Xác định được vị trí sao Bắc Cực trên nền trời sao.
+ Nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, lắng nghe, tư duy phản biện,
sáng tạo.
3. Phẩm chất:
+ Sẵn sàng áp dụng kiến thức hiểu biết của mình vào các hoạt động thực tiễn.
+ Tác phong làm việc khoa học, hào hứng, yêu thích môn học.
+ Tinh thần nỗ lực phấn đấu cá nhân kết hợp chặt chẽ với tinh thần hợp tác
trong học tập, ý thức tự học hỏi ở người khác.
+ Nhiệt tình tham gia các hoạt động, tích cực tìm hiểu kiến thức và trách nhiệm
trong hoạt động nhóm.
+ Tỉ mỉ, cẩn trọng và tuân thủ các quy tắc an toàn trong giờ học.
4. Định hƣớng phát triền năng lực Stem:
+ Khoa học (S): Xác định được hình dạng của một số chòm sao trên bản đồ sao;
Vận dụng bản đồ sao xác định được vị trí của một số chòm sao và sao Bắc Cực
trên bầu trời.
+ Công nghệ (T): Sử dụng thành thạo các công cụ, dao kéo, súng bắn keo, đinh
ghim ... trong quá trình thiết kế bản đồ sao.
+ Kỹ thuật (E): Hiểu được nguyên lý cơ bản của bản đồ sao quay, quy trình
trong tài liệu hướng dẫn; vẽ thiết kế và lắp ráp được bản đồ sao quay theo đúng
quy trình.
+ Toán (M): Đo đạc được chính xác tỷ lệ của các vật liệu trong quá trình thực
hành; tính toán nguyên vật liệu phù hợp; thiết kế bản đồ sao quay chính xác có
thể hoạt động được.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên
- Giáo án, các trang web tham khảo.
How to Make a Solar System Model (with Pictures) - wikiHow
2. Học sinh
* Học sinh chuẩn bị hoặc được phát một số dụng cụ như:
+ Vào web hướng dẫn bằng link sau: Make your own planisphere - In-The-
Sky.org

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
12
Thiết lập tọa độ và in bầu trời sao ở nơi mình ở
+ Bìa cứng (40 cm x 40 cm);
+ Dụng cụ chế tạo: súng bắn keo, thanh keo, bút màu, kéo, keo hai mặt, đinh
ghim, bút chì, thước ....
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1 (Mở đầu): Tạo tình huống có vấn đề
a) Mục tiêu:
- Học sinh xác định được nhiệm vụ học tập của bài Xác định phương hướng.
- Xác định nhiệm vụ thiết kế, chế tạo bản đồ sao quay.
b) Nội dung:
* Học sinh được yêu cầu lắng nghe và trả lời câu hỏi:
+ Thời cổ đại, khi khoa học kỹ thuật chưa phát triển, con người có thể xác định
phương hướng bằng cách nào ?
+ Trên bầu trời có vô số vì sao, vậy làm thế nào để xác định được vị trí của các
chòm sao?
- Học sinh thảo luận và bày tỏ ý kiến, ghi nhận nhiệm vụ thiết kế và chế tạo bản
đồ sao quay
c) Sản phẩm:
- Ý kiến của các nhóm, câu trả lời của học sinh.
d) Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
* Chuyển giao nhiệm vụ
Ngày nay, có rất nhiều thiết bị hiện đại
giúp chúng ta dễ dàng xác định phương
hướng và vị trí.
+ Vậy khi chưa có những phương thức
hiện đại đó, con người có những cách
nào để xác định phương hướng một
cách chính xác.
+ Trên bầu trời có vô số vì sao, vậy
làm thế nào để xác định được vị trí của
các chòm sao?
Tiếp nhận nhiệm vụ,
* Thực hiện nhiệm vụ

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
13
- GV quan sát, theo dõi, hướng dẫn Thảo luận cặp đôi, thống nhất câu trả
lời.
* Báo cáo, thảo luận
Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi của
giáo viên.
Có thể đưa ra các hình ảnh minh họa,
các câu chuyện, bộ phim nói về việc
xác định phương hướng của người xưa.
* Kết luận, nhận định
Từ xa xưa, con người đã biết quan sát
bầu trời và coi đó là một phần của cuộc
sống. Qua nhiều thời k quan sát bầu
trời, con người đã biết định hướng
bằng các vì sao và tưởng tượng ra
những hình mẫu, nhóm chúng thành
các chòm sao rồi gắn chúng với những
câu chuyện thần thoại để dễ dàng hơn
trong việc định hướng hàng hải, tính
toán trong nông nghiệp và đi trên sa
mạc ... Ngày nay, có rất nhiều thiết bị
hiện đại có thể giúp chúng ta định
hướng một cách dễ dàng, nhưng việc
định hướng bằng các vì sao trên bầu
trời không vì thế mà bị bỏ quên, chúng
thậm chí có ích trong trường hợp chúng
ta đi lạc, làm cho cuộc sống của chúng
ta phong phú, thú vị, sáng tạo hơn.
Tuy nhiên, để định hướng được bằng
các ngôi sao, chúng ta cần biết cách
xác định được vị trí của chúng trên bầu
trời. Và với những người mới học quan
sát bầu trời thì điều này cực k khó
khăn, vì vậy chúng ta cần một bản đồ
sao giúp xác định được vị trí của các
chòm sao trên bầu trời và bản đồ sao
quay là một vật dụng cực k hứu ích.
Bản đồ sao quay là một trong những
dụng cụ hỗ trợ quan sát thiên văn khá
đắc lực cho những người mới làm quen
- Xác định nhiệm vụ của bài:
+ hình dạng, đặc điểm và nguồn gốc
của một số chòm sao; cách quan sát sao
Bắc Cực
+ thiết kế, chế tạo bản đồ sao quay

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
14
với bầu trời. Ưu điểm của nó là dễ
dàng xác định được vị trí và hình dạng
các chòm sao trên bầu trời dựa các
tham số như độ cao, phương hướng và
thời điểm quan sát. Bản đồ sao quay
còn có ưu điểm là nhỏ gọn thích hợp
cho những chuyến du lịch dã ngoại có
thể dễ dàng mang theo trong hành lý.
Bản đồ sao quay là gì ?
Bản đồ sao quay mô phỏng sự quay
của thiên cầu theo thời gian
Nguyên tắc của bản đồ sao quay : là sự
phối hợp giữa tọa độ cực và tọa độ
chân trời.
Bản đồ sao quay gồm có 2 phần:
- Phần đĩa thể hiện bầu trời có thể xoay
được quanh tâm là cực Nam hay cực
Bắc (bản đồ của nửa thiên cầu theo tọa
độ cực)
- Phần cố định bao phía bên ngoài thể
hiện ranh giới bầu trời và được trang trí
thêm hình ảnh các thông tin …
Giáo viên giao nhiệm vụ của bài học:
* Nhiệm vụ cá nhân:
+ Xác định một số chòm sao trên bản
đồ sao, các xác định một số sao chính
trong chòm sao.
+ Vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt những đặc
điểm chính của một số chòm sao.
* Nhiệm vụ của nhóm:
+ Thiết kế, chế tạo, báo cáo sản phẩm
“Bản đồ sao quay”.
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền, thực hiện nhiệm vụ cá nhân
(có thể cho học sinh hoàn thành ở nhà, lên lớp chỉ báo cáo sản phẩm của cá
nhân)

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
15
a) Mục tiêu: Qua hoạt động này học sinh sẽ
+ Hiểu được cơ sở việc xác định phương hướng bằng các chòm sao.
+ Xác định được vị trí của một số chòm sao trên bản đồ sao.
+ Nhận biết được đặc điểm, hình dạng và nguồn gốc của một số chòm sao.
b) Nội dung:
+ HS nghiên cứu SGK, các nguồn tài liệu khác và hoàn thành các nhiệm vụ cá
nhân ở nhà.
+ Trình bày tại lớp một số sản phẩm thực hiện nhiệm vụ cá nhân của học sinh.
c) Sản phẩm: Phần trả lời các câu hỏi và nội dung vở ghi.
+ Phiếu học tập hệ thống kiến thức của học sinh.
+ Sơ đồ tư duy tóm tắt đặc điểm chính của một số chòm sao.
- GV kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của
HS.
- Nêu nhiệm vụ tại lớp:
+ Trả lời nhanh câu hỏi của GV.
+ Thuyết trình sơ đồ tư duy của cá
nhân.
+ Tiếp nhận nhiệm vụ cá nhân.
- GV theo dõi, hỗ trợ học sinh. Giới
thiệu các trang web cung cấp bản đồ
sao giúp học sinh tìm hiểu trực quan
các chòm sao.
Sky chart (old version) (heavens-
above.com)
Charts of the Night Sky - In-The-
Sky.org
- GV có thể cung cấp các tài liệu tham
khảo cho hs hoàn thành bài tóm tắt kiến
thức cơ bản, sơ đồ tư duy của mình.
+ Chuẩn bị các phiếu học tập, sơ đồ tư
duy...

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
16
- GV chiếu các chòm sao, bản đồ sao,
gọi bất k học sinh
+ gọi tên các chòm sao
+ tìm các chòm sao trên bản đồ sao.
- GV yêu cầu học sinh thuyết trình sơ
đồ tư duy của mình (có thể chụp ảnh
sản phẩm của HS chiếu lên bảng).
Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên.
- GV nhận xét, cho điểm,
- Chốt kiến thức cơ bản (có thể gửi cho
HS bảng tóm tắt kiến thức của GV cho
HS tham khảo): các chòm sao, đặc
điểm của các chòm sao, cách xác định
phương hướng bằng các chòm sao...
- Kiểm tra, bổ sung, tổng hợp lại kiến
thức.
- Bổ sung sơ đồ tư duy, nếu cần.
Hoạt động 3: Đề xuất và lựa chọn giải pháp thiết kế - chế tạo bản đồ sao
quay.
a) Mục tiêu:
- Học sinh thiết kế được bản đồ sao quay, dự kiến được nguyên vật liệu, kế
hoạch triển khai chế tạo bản đồ sao quay.
- Học sinh hoạt động nhóm, phân chia công việc hiệu quả trong quá trình làm
việc.
b) Nội dung:
- Học sinh làm việc nhóm để hoàn thành bản thiết kế bản đồ sao quay.
c) Sản phẩm: sản phẩm chung trong hồ sơ học tập của nhóm
+ Bảng phân chia công việc.
+ Bản vẽ thiết kế bản đồ sao quay.
+ Bảng dự kiến nguyên vật liệu
d) Tổ chức hoạt động:
- GV nêu nhiệm vụ của nhóm: Thảo
luận, thống nhất, hoàn thành các công
+ Tiếp nhận nhiệm vụ của nhóm.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
17
việc:
+ Bản vẽ thiết kế bản đồ sao quay.
- GV giới thiệu một số trang web
hướng dẫn, đề nghị học sinh tìm hiểu
thêm trên mạng để đưa ra phương án
tối ưu cho nhóm mình.
+ Trang web cung cấp bản đồ sao quay
(thiết lập theo vĩ độ nơi ở của bạn)
Make your own planisphere - In-The-
Sky.org
Tham khảo cách làm bản đồ sao quay ở
web này, (có thể dùng phần mềm dịch
sang tiếng Việt), từ đó đưa ra phương
án tối ưu cho nhóm mình.
+ Trang web hướng dẫn bản đồ sao
quay
Tự làm bản đồ Sao quay - ICT - Viet
Nam (google.com)
- Quan sát, theo dõi, hỗ trợ các nhóm
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
+ Thảo luận, thống nhất việc phân
công công việc của các thành viên
trong nhóm.
+ Tìm hiểu thông tin trên mạng, thảo
luận để tìm hiểu nguyên lý hoạt động
của bản đồ sao quay.
+ Thiết kế bản vẽ của bản đồ sao quay,
thống nhất ý tưởng với các thành viên
trong nhóm.
+ Thảo luận, thống nhất dự kiến
nguyên vật liệu để thực hiện thiết kế
bản đồ sao quay.
+ Cá nhân/nhóm nhỏ thực hiện nhiệm
vụ theo sự phân công.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
18
(Thư ký ghi chép, lưu hồ sơ học tập)
- GV yêu cầu các nhóm cử đại diện
trình bày bản thiết kế của nhóm mình.
- GV yêu cầu các nhóm nhận xét, góp ý
ý tưởng của nhóm bạn.
- Đại diện nhóm trình bày
+ Nguyên lý hoạt động của bản đồ sao
quay.
+ Bản thiết kế của nhóm, giải thích các
ghi chú, nguyên vật liệu.
- Theo dõi phần trình bày của nhóm
bạn, nhận xét, góp ý và rút kinh
nghiệm cho bản thiết kế của nhóm
mình.
- GV nhận xét, đánh giá hoạt động
nhóm.
- Ghi nhận ý kiến nhận xét của giáo
viên.
- Rút kinh nghiệm, bổ sung vào hồ sơ
của nhóm mình.
Hoạt động 4: Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá (có thể thực hiện ở nhà)
a) Mục tiêu:
- Học sinh chế tạo được bản đồ sao quay dựa trên bản thiết kế của nhóm, với các
nguyên vật liệu tự chuẩn bị hoặc được nhận ở giáo viên.
- Thử nghiệm và đánh giá sản phẩm.
b) Nội dung:
- Học sinh làm việc nhóm để hoàn thành sản phẩm bản đồ sao quay.
c) Sản phẩm: sản phẩm chung của nhóm
+ Bản đồ sao quay
- GV yêu cầu các nhóm
+ chuẩn bị các nguyên vật liệu theo
dự kiến của nhóm
+ Chuẩn bị các nguyên vật liệu:

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
19
+ Chế tạo sản phầm “Bản đồ sao
quay”
Kéo
Tấm nhựa gắn bản đồ sao.
Súng bắn keo
Thước, bút,…
- Quan sát, theo dõi, hỗ trợ các
nhóm trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ.
+ Thảo luận, thống nhất việc phân công
công việc của các thành viên trong
nhóm.
vụ theo sự phân công: chế tạo bản đồ
sao quay.
Các bước thiết kế bản đồ sao tham
khảo:
Tìm kiếm bản đồ sao tại địa phương
(theo đường link web GV cung cấp)

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
20
Xác định các chòm sao thường thấy
Dán bản đồ sao lên bìa nhựa
Sản phẩm hoàn chỉnh
- GV yêu cẩu các nhóm báo cáo quá
trình thực hiện nhiệm vụ: khó khăn
gặp phải khi chế tạo, thử nghiệm sản
phẩm, sự hợp tác của các bạn trong
nhóm.
- Yêu cầu các nhóm nhận xét, giúp
giải quyết khó khăn của nhóm bạn.
- Hỗ trợ các nhóm khác, nếu cần.
nhóm.
- Giải đáp thắc mắc
viên.
của nhóm mình.
Hoạt động 5: Đánh giá sản phẩm, điều chỉnh sản phẩm bản đồ sao quay.
a) Mục tiêu:
- Học sinh giới thiệu sản phẩm và cách sử dụng sản phẩm của nhóm mình trước
lớp.
b) Nội dung:

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
21
- Giới thiệu sản phẩm và cách sử dụng sản phẩm của nhóm mình trước lớp.
c) Sản phẩm:
+ Kịch bản giới thiệu sản phẩm (lưu trong hồ sơ)
+ Phần thuyết trình của học sinh trước lớp.
- GV yêu cầu các nhóm lên trình
bày sản phẩm
- Quan sát, theo dõi, hỗ trợ các
nhóm trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ.
công việc của các thành viên trong nhóm.
+ Thảo luận thống nhất kịch bản thuyết
trình giới thiệu sản phẩm và hướng dẫn sử
dụng sản phẩm trước lớp.
+ Cá nhân/nhóm nhỏ thực hiện nhiệm vụ
theo sự phân công.
thuyết trình sản phẩm của nhóm
mình
- GV yêu cầu các nhóm nhận xét,
góp ý ý tưởng của nhóm bạn.
- GV yêu cầu HS xác định một số
chòm sao dự kiến quan sát được
theo một số khung giờ và yêu cầu
HS buổi tối quan sát thử nghiệm
- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của
nhóm. Chú ý chia sẻ phần cải tiến sản
phẩm sau khi thử nghiệm.
- Theo dõi phần trình bày của nhóm bạn,
nhận xét, góp ý và rút kinh nghiệm cho
bản thiết kế của nhóm mình.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
22
nhóm.
- GV đánh giá sản phẩm.
- Ghi nhận ý kiến nhận xét của giáo viên.
- Rút kinh nghiệm, bổ sung vào hồ sơ của
nhóm mình.
BẢNG ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM CỦA NHÓM
Tiêu chí Mô tả
Điểm
tối đa
Điểm
đạt
đƣợc
Ghi chú
THIẾT
KẾ
+ Thiết kế đẹp, trình bày rõ
ràng, sáng tạo.
+ Thể hiện đầy đủ thông tin,
kích thước các nguyên vật liệu
sử dụng
20
18 Hình thức tương
đối đẹp,kích
thước ,vật liệu
phù hợp
LÀM
VIỆC
NHÓM
Các thành viên trong nhóm làm
việc tích cực, hỗ trợ, giúp đỡ
lẫn, không có thành viên ngồi
chơi, biết cách giải quyết mâu
thuẫn.
20
20
SẢN
PHẨM
Sản phẩm sử dụng được, có tính
chính xác cao, có tính thẩm mĩ,
độc đáo, sáng tạo.
Các thành viên trong nhóm đều
biết cách sử dụng thành thạo.
20
19
TRUYỀN
THÔNG
+ Giới thiệu được đầy đủ quy
trình thiết kế sản phẩm, giải
thích được nguyên lý, cách sử
dụng bản đồ sao quay.
+ Phong cách thuyết trình tự
tin, sáng tạo, lôi cuốn người
xem.
+ Phát huy tối đa sự đóng góp
của các thành viên trong nhóm
20
20
NHẬT + Hồ sơ học tập của nhóm đầy 20 20

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
23
2.2. Thiết kế tiến trình dạy học có sử dụng phƣơng pháp dạy học STEM –
Chủ đề: HỆ MẶT TRỜI
CHỦ ĐỀ: HỆ MẶT TRỜI
Môn học: Chuyên đề Vật lí Lớp10
Thời gian thực hiện: 2 tiết tại lớp
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Sau khi thực hiện bài học này, học sinh sẽ biết được các kiến thức
về :
+ Cấu trúc của Hệ Mặt Trời với các hành tinh; vị trí của Hệ Mặt Trời trong vũ trụ
và chỉ ra được đặc điểm của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
+ Đặc điểm chuyển động của Trái đất - Mặt Trời - Mặt Trăng
2. Năng lực:
+ Học sinh đề xuất được phương án thiết kế được mô hình chuyển động của Hệ
Mặt Trời từ những nguyên liệu và yêu cầu của giáo viên.
+ Lắp được mạch điện đơn giản với bóng đèn và nguồn điện.
+ Dựa vào mô hình phân tích và giải thích được đặc điểm chuyển động của một
số hành tinh trên nền trời sao; phân biệt và giải thích được nguyên nhân của hiện
tượng thủy triều, hiện tượng nhật thực và nguyệt thực.
+ Nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình, lắng nghe, tư duy phản biện.
3. Phẩm chất:
+ Sẵn sàng áp dụng kiến thức hiểu biết của mình vào các hoạt động thực tiễn.
+ Tác phong làm việc khoa học, hào hứng, yêu thích môn học.
+ Tinh thần nỗ lực phấn đấu cá nhân kết hợp chặt chẽ với tinh thần hợp tác
trong học tập, ý thức tự học hỏi ở người khác.
+ Nhiệt tình tham gia các hoạt động, tích cực tìm hiểu kiến thức và trách nhiệm
trong hoạt động nhóm.
+ Tỉ mỉ, cẩn trọng và tuân thủ các quy tắc an toàn trong giờ học.
4. Định hƣớng phát triền năng lực Stem:
+ Khoa học (S): Nhận biết được các hành tinh trong Hệ Mặt Trời và vị trí, đặc
điểm của chúng; giải thích được đặc điểm chuyển động của các hành tinh, thiên
thể trên nền trời sao; Xác định được một số hiện tượng thiên văn và giải thích
được nguyên nhân hình thành.
KÝ đủ, thể hiện được quá trình thiết
kế - chế tạo sản phẩm

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
24
+ Công nghệ (T): Sử dụng thành thạo các công cụ, dao kéo, súng bắn keo, đinh
ghim ... trong quá trình thiết kế mô hình Hệ Mặt Trời.
+ Kỹ thuật (E): Thiết kế mô hình theo quy trình thiết kế kỹ thuật, hiểu được quy
trình trong tài liệu hướng dẫn; vẽ được bản thiết kế mô hình chuyển động của Hệ
Mặt Trời từ những nguyên liệu cho trước.
+ Toán (M): Đo đạc, thiết kế tỷ lệ các hành tinh phù hợp; sử dụng nguyên vật
liệu hợp lý; giải thích được các hiện tượng thiên văn dựa trên mô hình Toán học.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên
- Giáo án, các trang web tham khảo.
https://youtu.be/2eRTxuitCEI
How to Make a Solar System Model (with Pictures) - wikiHow
solar system working model - new design - innovative science project - diy |
craftpiller - YouTube
3D model of lunar and solar eclipse school science project by Do-InMinutes -
YouTube
solar lunar eclipse working model | science project - diy | howtofunda
@craftpiller - YouTube
- Web hướng dẫn tính kích thước mô hình các hành tinh tương ứng với kích
thước thật. Nhập kích thước dự tính sẽ làm cho mô hình Mặt Trời, sẽ ra kích
thước tương ứng của các hành tinh. Ví dụ ở hình dưới
Build a Solar System Model | Exploratorium
- Hướng dẫn HS cách dịch các trang tiếng Anh sang tiếng Việt để tham khảo.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
25
2. Học sinh
* Học sinh chuẩn bị hoặc được phát một số dụng cụ như:
+ Hoàn thành các PHT hệ thống kiến thức.
+ Vật liệu làm các hành tinh: bóng nhựa đủ các kích cỡ, hoặc đất nặn, hoặc quả
cầu làm bằng xốp.
+ Làm Mặt Trời: Bóng đèn, chui đèn, bộ nguồn, ống nhựa PVC làm trụ gắn bóng
đèn . . .
+ Dụng cụ chế tạo: súng bắn keo, thanh keo, bút màu hoặc màu nước, kéo, keo
hai mặt, dây thép, kìm cắt đây thép, bút chì, thước; bìa carton hoặc thùng chắn
sáng cho mô hình. ....
+ Các nguyên vật liệu khác do học sinh tự chuẩn bị để hoàn thiện cho sản phẩm
của nhóm độc đáo, sáng tọa.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1 (Mở đầu): Tạo tình huống có vấn đề
a) Mục tiêu:
- Học sinh xác định được nhiệm vụ học tập của bài học “Đặc điểm chuyển động
nhìn thấy của một số thiên thể trên nền trời sao” và “Nhật thực, Nguyệt
thực, Thủy triều”
b) Nội dung:
- Học sinh thảo luận các câu hỏi của giáo viên và bày tỏ ý kiến, ghi nhận nhiệm
vụ
c) Sản phẩm:
- Học sinh trình bày được các hiện tượng thiên văn quan sát được trên Trái Đất.
- Học sinh hứng thú với chủ đề, xác định được nhiệm vụ học tập.
ĐVĐ: Xung quanh chúng ta có rất nhiều
hiện tượng thiên văn, các em đã quan sát
được những hiện tượng thiên văn nào ?
Làm thế nào để có thể giải thích được
các hiện tượng đó một cách trực quan, dễ
hiểu nhất ?
Tiếp nhận nhiệm vụ,
Thảo luận nhóm theo bàn để trả lời
câu hỏi của GV

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
26
- GV quan sát, theo dõi, hướng dẫn Thảo luận nhóm theo bàn, thống nhất
câu trả lời.
Cá nhân học sinh trình bày ý kiến của
nhóm.
Vũ trụ là ngành khoa học luôn thu hút
được sự quan tâm của nhiều người. Nó
cung cấp cho ta những kiến thức về vũ
trụ bao la, giải thích các hiện tượng thiên
văn k thú trên cơ sở khoa học. Nếu như
trước đây, con người cho rằng mình là
trung tâm của vụ trụ, thì ngày nay chúng
ta biết rằng chúng ta chỉ là một phần vô
cùng nhỏ bé trong đó. Vũ trụ của chúng
ta bao la và rộng lớn vượt tầm nhận thức
của con người. Tuy nhiên, bằng sự nỗ
lực và phát triển vượt bậc, con người
cũng đã khám phá ra rất nhiều bí ẩn xung
quanh vũ trụ trong đó có Hệ Mặt Trời –
hệ hành tinh mà Trái Đất của chúng ta
nằm trong đó.
Các hiện tượng chúng ta quan sát được
trên Trái Đất đều có liên hệ mật thiết với
sự chuyển động của các thiên thể trong
Hệ Mặt Trời. Để giải thích được các hiện
tượng này chúng ta cần quan sát được sự
chuyển động của chúng. Tuy nhiên, việc
quan sát trực tiếp chuyển động của các
hành tinh trong Hệ Mặt Trời là đều
không thể, vậy làm thế nào để chúng ra
có thể quan sát được chuyển động của
các hành tinh một cách trực quan nhất.?
<Giáo viên trao đổi, thảo luận với học
sinh>
- Bằng các thiết bị máy móc và tính toán,
các nhà khoa học đã nghiêm cứu và đưa
ra những bằng chứng về chuyển động
của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời,
- Xác định nhiệm vụ của bài

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
27
chúng ta có thể vận dụng các kiến thức
đó để xây dựng một mô hình Hệ Mặt
Trời, giúp chúng ta lý giải được các hiện
tượng một cách trực quan và sinh động
nhất.
<GV giao nhiệm vụ, mục tiêu của bài
học>
1. Nhiệm vụ cá nhân:
+ Hoàn thành các PHT của bài học.
+ Vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt những đặc
điểm chính của các hành tinh, đặc biệt
nói rõ hơn ở các hành tinh đất đá.
+ Vẽ sơ đồ tư duy “Các hiện tượng thiên
văn” Nhật Thực, Nguyệt Thực, Thủy
Triều.
2. Nhiệm vụ nhóm:
+ Thiết kế bản vẽ mô hình Hệ Mặt trời;
hoặc mô hình Mặt Trời – Trái Đất – Mặt
Trăng.
+ Chế tạo mô hình Hệ Mặt Trời; mô hình
Mặt Trời – Trái Đất – Mặt Trăng.
+ Báo cáo sản phẩm của nhóm trước lớp.
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền, thực hiện nhiệm vụ cá nhân
a) Mục tiêu: Qua hoạt động này học sinh sẽ
+ Học sinh ghi nhớ được những kiến thức cơ bản về Hệ Mặt Trời, đặc điểm
chuyển động của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Các hiện tượng Nhật Thực,
Nguyệt Thực, Thủy Triều.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
28
+ Thuyết trình sơ đồ tư duy trước lớp.
b) Nội dung:
+ Học sinh đọc SGK, tham khảo các nguồn tài liệu khác hoàn thành nhiệm vụ cá
nhân.
+ Học sinh trả lời các câu hỏi kiểm tra kiến thức
+ Học sinh thuyết trình sơ đồ tư duy của mình trước lớp.
c) Sản phẩm: Phần trả lời các câu hỏi và nội dung vở ghi.
+ Phiếu học tập bài học của học sinh.
+ Câu trả lời các câu hỏi kiểm tra kiến thức.
+ Sơ đồ tư duy về đặc điểm của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
- GV kiểm tra sự chuẩn bị ở nhà của
HS.
- Nêu nhiệm vụ tại lớp:
+ Trả lời nhanh câu hỏi của GV.
+ Thuyết trình sơ đồ tư duy của cá
nhân.
+ Tiếp nhận nhiệm vụ cá nhân.
- GV theo dõi, hỗ trợ học sinh. Giới
thiệu các trang web, các ứng dụng tra
cứu thông tin về Hệ Mặt Trời.
- GV có thể cung cấp các tài liệu tham
khảo cho hs hoàn thành bài tóm tắt
kiến thức cơ bản, sơ đồ tư duy của
mình.
+ Chuẩn bị các phiếu học tập, sơ đồ tư
duy...
- GV đặt câu hỏi, gọi bất k học sinh
trả lời nhanh để kiểm tra kiến thức cơ
bản.
- GV yêu cầu học sinh thuyết trình sơ
đồ tư duy của mình (có thể chụp ảnh
Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
29
sản phẩm của HS chiếu lên bảng).
- GV nhận xét, cho điểm,
- Chốt kiến thức cơ bản (có thể gửi cho
HS bảng tóm tắt kiến thức của GV cho
HS tham khảo):
- Kiểm tra, bổ sung, tổng hợp lại kiến
thức.
- Bổ sung sơ đồ tư duy, nếu cần.
Hoạt động 3: Đề xuất và lựa chọn giải pháp thiết kế - chế tạo .
a) Mục tiêu:
- Học sinh vẽ được bản thiết kế mô hình Hệ Mặt Trời, hoặc mô hình Mặt Trời –
Trái Đất – Mặt Trăng.thể hiện chi tiết các kích thước, vật liệu ...
- Học sinh hoạt động nhóm, phân chia công việc hiệu quả trong quá trình làm
việc.
b) Nội dung:
- Học sinh làm việc nhóm để hoàn thành bản vẽ thiết kế mô hình Hệ Mặt Trời;
hoặc mô hình Mặt Trời – Trái Đất – Mặt Trăng.
c) Sản phẩm: sản phẩm chung trong hồ sơ học tập của nhóm
+ Bản vẽ thiết kế mô hình Hệ Mặt Trời; hoặc mô hình Mặt Trời – Trái Đất – Mặt
Trăng.
- GV nêu nhiệm vụ của nhóm: Thảo
luận, thống nhất, hoàn thành các công
việc:
+ Bản vẽ thiết kế
- GV giới thiệu một số trang web
hướng dẫn, đề nghị học sinh tìm hiểu

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
30
thêm trên mạng để đưa ra phương án
tối ưu cho nhóm mình.
công việc của các thành viên trong
nhóm.
+ Tìm hiểu thông tin trên mạng, thảo
luận để tìm hiểu
+ Thiết kế bản vẽ của mô hình Hệ Mặt
Trời hoặc mô hình Mặt Trời – Trái Đất
– Mặt Trăng; thống nhất ý tưởng với
các thành viên trong nhóm.
+ Thảo luận, thống nhất dự kiến
nguyên vật liệu để thực hiện thiết kế.
trình bày bản thiết kế của nhóm mình.
- GV yêu cầu các nhóm nhận xét, góp
ý ý tưởng của nhóm bạn.
+ Bản thiết kế của nhóm, giải thích các
ghi chú, nguyên vật liệu.
bạn, nhận xét, góp ý và rút kinh nghiệm
cho bản thiết kế của nhóm mình.
nhóm.
viên.
của nhóm mình.
Hoạt động 4: Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá (có thể thực hiện ở nhà)
a) Mục tiêu:
- Học sinh chế tạo được mô hình Hệ Mặt Trời dựa trên bản thiết kế của nhóm,
với các nguyên vật liệu tự chuẩn bị hoặc được nhận ở giáo viên. (hoặc mô hình
Mặt Trời – Trái Đất – Mặt Trăng.)

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
31
- Thử nghiệm và đánh giá sản phẩm.
b) Nội dung:
- Học sinh làm việc nhóm để hoàn thành sản phẩm mô hình Hệ Mặt Trời theo
bản vẽ.
- Tuân thủ kế hoạch làm việc, hỗ trợ giú đỡ các thành viên trong nhóm.
c) Sản phẩm: sản phẩm chung của nhóm
+ Mô hình Hệ Mặt Trời
- GV yêu cầu các nhóm
+ chuẩn bị các nguyên vật liệu theo dự
kiến của nhóm
+ Chế tạo sản phẩm mô hình Hệ Mặt
Trời, mô hình Mặt trăng – trái đất – mặt
trời
Các nguyên liệu cần thiết
+ Vật liệu làm các hành tinh: bóng
nhựa đủ các kích cỡ, hoặc đất nặn,
hoặc quả cầu làm bằng xốp.
+ Làm Mặt Trời
+ Dụng cụ chế tạo: súng bắn keo,
thanh keo, bút màu hoặc màu nước,
kéo, keo hai mặt, dây thép, kìm cắt
đây thép, bút chì, thước; bìa carton
hoặc thùng chắn sáng cho mô hình.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
32
trong nhóm.
+ Cá nhân/nhóm nhỏ thực hiện
nhiệm vụ theo sự phân công: chế tạo
mô hình Hệ Mặt Trời.
(Thư ký ghi chép, lưu hồ sơ học tập,
chú ý bản phân công công việc các
thành viên trong nhóm)
- Tạo trục quay cho mô hình:
Sơn màu trái đất, mặt trời, mặt trặng
và các hành tinh:
Gắn các hành tinh vào trục hoặc mô
hình:

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
33
- GV yêu cầu các nhóm báo cáo quá
trình thực hiện nhiệm vụ: khó khăn gặp
phải khi chế tạo, thử nghiệm sản phẩm,
sự hợp tác của các bạn trong nhóm.
- Yêu cầu các nhóm nhận xét, giúp giải
quyết khó khăn của nhóm bạn.
- Hỗ trợ các nhóm khác, nếu cần.
nhóm.
- Giải đáp thắc mắc
(có thể thực hiện bằng nhiều hình thức
như dùng Zalo nhóm, Padlet của dự án
...)
viên.
- Rút kinh nghiệm, bổ sung vào hồ
sơ của nhóm mình.
Hoạt động 5: Đánh giá kết quả, điều chỉnh sản phẩm.
a) Mục tiêu:
- Học sinh giới thiệu sản phẩm và cách thức hoạt động của sản phẩm nhóm mình
trước lớp.
- Thông qua mô hình, học sinh có thể nêu được đặc điểm chuyển động của một
số hành tinh; có thể nêu và giải thích được nguyên nhân của các hiện tượng thiên
văn.
- Đề xuất được phương án cải tiến để sản phẩm được tốt hơn.
b) Nội dung:
- Giới thiệu sản phẩm và cách cách thức hoạt động của sản phẩm nhóm mình
trước lớp.
c) Sản phẩm:
+ Kịch bản giới thiệu sản phẩm (lưu trong hồ sơ).
+ Phần thuyết trình của học sinh trước lớp: tự tin, hấp dẫn, giải quyết được các
câu hỏi người nghe đưa ra.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
34
- GV yêu cầu HS trình bày sản phẩm + Tiếp nhận nhiệm vụ của nhóm.
trong nhóm.
+ Thảo luận thống nhất kịch bản
thuyết trình giới thiệu sản phẩm và
hướng dẫn sử dụng sản phẩm trước
lớp, thể hiện được các tiêu chí đánh
giá sản phẩm.
thuyết trình sản phẩm của nhóm mình
- GV yêu cầu các nhóm nhận xét, góp ý ý
tưởng của nhóm bạn.
- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm
của nhóm. Chú ý chia sẻ phần cải tiến
sản phẩm sau khi thử nghiệm.
Các mô hình sản phẩm hoàn thiện:
bạn, nhận xét, góp ý và rút kinh

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
35
nghiệm cho bản thiết kế của nhóm
mình.
- GV nhận xét, đánh giá hoạt động nhóm.
- GV đánh giá sản phẩm.
viên.
của nhóm mình.
BẢNG ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM CỦA NHÓM
Tiêu chí Mô tả
Điểm
tối đa
Điểm
đạt
đƣợc
Ghi chú
THIẾT
KẾ
+ Thiết kế đẹp, trình bày
rõ ràng, sáng tạo.
+ Thể hiện đầy đủ thông
tin, kích thước các nguyên
vật liệu sử dụng
40
40
LÀM
VIỆC
NHÓM
Các thành viên trong
nhóm làm việc tích cực,
hỗ trợ, giúp đỡ lẫn, không
có thành viên ngồi chơi,
biết cách giải quyết mâu
thuẫn.
20
20
SẢN
PHẨM
* Sản phẩm Mô hình Hệ
Mặt Trời: đúng thứ tự, tên
các hành tinh trong Hệ
Mặt Trời, nguyên lý
chuyển động và đúng tỷ lệ
các hành tinh trong Hệ
Mặt Trời; Mặt Trời phát
sáng.
* Nếu là mô hình Mặt
Trời – Trái Đất – Mặt
Trăng:
+ Trái Đất quay xung
quanh Mặt trời
70
60 * Sản phẩm Mô
hình Hệ Mặt
Trời: đúng thứ
tự, tên các hành
tinh trong Hệ
Mặt Trời,
nguyên lý
chuyển động và
đúng tỷ lệ các
hành tinh trong
Hệ Mặt Trời;
Mặt Trời chưa
phát sáng.
-Các hành tinh

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
36
+ Mặt Trăng quay xung
quanh Trái Đất
+ Mặt phẳng quỹ đạo
chuyển động của Mặt
Trăng nghiêng góc 50
so
với mặt phẳng quỹ đạo
của Trái Đất quanh Mặt
Trời (mặt phẳng hoàng
đạo)
+ Kích thước của Trái Đất
và Mặt Trăng tỉ lệ theo
gần đúng nhất với kích
thước thật.
+ Mặt Trời phát sáng
được.
+ Chú thích được 8 pha
của Mặt Trăng
+ Nối đúng mạch điện với
bóng đèn tượng trưng cho
Mặt Trời hoạt động được
+ Sản phẩm đẹp, chắc
chắn, có tính thẩm mỹ
cao, sáng tạo, đặc sắc
chưa quay quanh
trục
TRUYỀN
THÔNG
+ Giới thiệu được đầy đủ
quy trình thiết kế sản
phẩm, trình bày được
nguyên lý cấu tạo và hoạt
động của sản phẩm.
+ Dựa vào mô hình giải
thích được đặc điểm
chuyển động của các hành
tinh và các hiện tượng
thiên văn đặc biệt.
+ Phong cách thuyết trình
tự tin, sáng tạo, lôi cuốn
người xem; trả lời được
các câu hỏi phản biện.
+ Phát huy tối đa sự đóng
40
40

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
37
góp của các thành viên
trong nhóm
NHẬT
KÝ
+ Hồ sơ học tập của nhóm
đầy đủ, thể hiện được quá
trình thiết kế - chế tạo sản
phẩm
30
30
III. KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG
1. KẾT QUẢ
1.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm
Trên cơ sở tiến trình dạy học đã soạn thảo trên, chúng tôi tiến hành thực
nghiệm nhằm đánh giá giả thuyết khoa học của đề tài, cụ thể:
- Đánh giá xem tiến trình dạy học được thiết kế trên cơ sở vận dụng
phương pháp dạy học khám phá, kết hợp hoạt động STEM có tạo được hứng thú
cho HS, có giúp HS dễ dàng tiếp nhận kiến thức hơn
- Đánh giá tính khả thi của tiến trình dạy học đã xây dựng, trên cơ sở đó
bổ sung, sửa đổi tiến trình dạy học đã soạn thảo cho phù hợp và nhân rộng
phương pháp cho các nội dung kiến thức khác trong chương trình Vật lý 10 cũng
như Vật lý các khối trong cấp THPT.
1.2. Đối tƣợng, phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm
Cúng tôi tiến hành TN sư phạm trên đối tượng HS hai lớp 10A1 và 10T2
trường THPT Nguyễn Trường Tộ -Vinh, trình độ HS của hai lớp nhìn chung là
tương đương nhau.
Lớp đối chứng (ĐC) là lớp 10T2 được dạy bình thường theo chương
trình.
Lớp thực nghiệm (TN) là lớp 10A1 được dạy theo phương pháp vận dụng
phương pháp dạy học khám phá, kết hợp hoạt động STEM.
Sau tiết học, chúng tôi cho HS lớp ĐC và lớp TN làm cùng một bài kiểm tra
hoặc thông qua hình thức vấn đáp. Sau đó, chúng tôi phân tích các sản phẩm học
tập của HS và những câu trả lời có được trong quá trình thực nghiệm thông qua
phiếu học tập, bài kiểm tra và qua trao đổi với HS.
1.3. Diễn biến và kết quả thực nghiệm sƣ phạm
a. Chuẩn bị trƣớc buổi thực nghiệm
Trước buổi thực nghiệm sư phạm, chúng tôi đã cho HS chia nhóm, bầu thư
kí nhóm trưởng, hướng dẫn HS những nội dung cần chuẩn bị cho các tiết học.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
38
HS hình dung sẵn cần dụng cụ gì, triển khai như thế nào,…nhằm giúp các
hạng mục như kế hoạch được thực hiện dễ dàng.
b. Diễn biến thực nghiệm sƣ phạm
Dưới đây là một số hình ảnh khi tổ chức tiến trình dạy học:

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
39

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
40

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
41

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
42
c. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm
- Đánh giá định tính: Sơ bộ đánh giá hiệu quả của tiến trình dạy học đã soạn thảo
với việc phát huy nâng cao hứng thú cho người học, từ đó hỗ trợ quá trình dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của người học
* Tình hình ở lớp TN
Sau khi thực hiện đề tài chúng tôi nhận thấy tất cả các em đều có thái độ
học tập tích cực hơn. Thông qua các hoạt động trải nghiệm, kiến thức được gợi
nhớ một cách tự nhiên, từ đó kiến thức được khắc sâu hơn. Tiết học diễn ra rất
sôi nổi, vui vẻ. Từ kết quả thu được ở mỗi giờ học, chúng tôi thấy rằng sử dụng
phương pháp dạy học STEM đã khắc phục được tâm lý ngại học chuyên đề Vật
lý của HS, bước đầu hình thành cho HS niềm yêu thích, say mê với môn học, đáp
ứng được mục đích của đề tài.
* Tình hình ở lớp ĐC: Không khí học tập có sôi nổi,nhưng chưa sáng
tạo,tích cực HS chỉ thụ động ngồi nghe, trả lời câu hỏi khi GV yêu cầu.
- Đánh giá định lượng

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
43
Để đánh giá hiệu quả của tiến trình đã soạn thảo với việc nắm vững kiến
thức của HS, sau bài học tôi cho hai lớp ĐC và TN cùng làm một bài kiểm tra
trong 15 phút. Cùng một mức độ đánh giá, điểm đánh giá của các em ở lớp có áp
dụng đề tài so với lớp đối chứng có sự khác nhau.
Bảng thống kê đánh giá thƣờng xuyên môn Vật lý:
Lớp đối chứng 10 T2:
Điểm
Giỏi
(8 – 20)
Khá
(6.5 – 2.9)
Trung bình
(5 – 6.4)
Yếu
(0 – 4.9)
Tổng
Số lƣợng 3 9 19 7 39
Phần trăm 8% 24% 49% 19% 100%
Lớp thực nghiệm 10 A1:
Điểm
Giỏi
(8 – 20)
Khá
(6.5 – 2.9)
Trung bình
(5 – 6.4)
Yếu
(0 – 4.9)
Tổng
Số lƣợng 8 29 3 1 39
Phần trăm 20% 70% 8% 2% 100%
Tóm lại, qua kết quả phân tích cả bằng định tính và định lượng, chúng tôi
nhận thấy rằng kết quả học tập của HS lớp TN cao hơn lớp ĐC. Qua đó có thể
khẳng định rằng những HS được học tập theo tiến trình chúng tôi đã soạn thảo có
khả năng tiếp thu kiến thức tốt hơn, chất lượng kiến thức bền vững hơn.
2. ỨNG DỤNG
Sau khi đề xuất xây dựng được một số chủ đề dạy học STEM trong
chương trình Vật lý 10, bằng nhiều hình thức khác nhau như tổ chức thành các
câu lạc bộ, sinh hoạt ngoại khóa ngoài giờ lên lớp, lồng ghép trong các tiết học,
tổ chức dạy học dự án, chúng tôi đã tiến hành triển khai dạy học một số chủ đề ở
một số lớp tại trường THPT Nguyễn Trường Tộ - Vinh (trong đó có 02 chủ đề
dạy học STEM như đã giới thiệu cụ thể) và thu được những kết quả nhất định
sau:
Đối với nhà trường: Góp phần vào phong trào thi đua đổi mới phương
pháp, sáng tạo trong dạy học. Nhiều GV được nâng cao hiểu biết nhất định về
phương pháp DHTH và giáo dục STEM, vận dụng giáo dục STEM vào dạy học
bộ môn để thu được hiệu quả. Năng lực tổ chức dạy học theo định hướng giáo
dục STEM của GV sau khi dự giờ các tiết học này cũng được nâng lên. GV đã
hiểu rõ hơn cách thiết kế và tổ chức dạy học theo định hướng này.
Đối với các lớp đã triển khai dạy học thep phương pháp khám phá và hoạt
động STEM: HS lớp thực nghiệm rất tích cực, hào hứng xây dựng bài, các năng

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
44
lực như hợp tác, giao tiếp, sáng tạo, giải quyết vấn đề… đặc biệt các năng lực
đặc thù môn VẬT LÝ như năng lực thực nghiệm được phát triển mạnh mẽ.
Qua triển khai, chúng tôi thu được một số sản phẩm dùng làm mô hình dạy
học hoặc để HS các khóa sau tham khảo, tạo hứng thú học tập cho các em. Mặt
khác, qua các tiết dạy học theo chủ đề STEM, nhiều HS thực sự đam mê, thích
tìm tòi, sáng tạo, đưa ra nhiều ý tưởng hay, chế tạo ra nhiều sản phẩm lý thú, bổ
ích.
Trước mắt khi nhiều trường THPTchưa trang bị được cơ sở vật chất phục
vụ cho dạy học STEM cũng như chưa có mô hình liên kết với các cơ sở đào tạo
chuyên nghiệp về STEM thì việc triển khai dạy học môn Vật lý theo định hướng
STEM thông qua các chủ đề dạy học thật sự là một hướng đi phù hợp và hiệu
quả để từng bước đưa giáo dục STEM vào nhà trường.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Ý nghĩa của đề tài
Cung cấp một số cơ sở lý luận cơ bản về giáo dục STEM, cách thức xây
dựng các chủ đề STEM, tổ chức dạy học các chủ đề STEM ở trường THPT và
những cơ sở thực tiễn về thực trạng tổ chức dạy học STEM ở trường THPT
Nguyễn Trường Tộ - Vinh.
Mặc dù đề tài đang triển khai ở mức độ dạy học môn Vật lý theo phương
thức STEM, những chủ đề STEM được đề xuất và thực hiện còn ở góc độ đơn
giản, các sản phẩm HS tạo ra có thể không hoàn toàn mới với xã hội nhưng có
tính mới với HS nên bước đầu đã tạo ra sự thay đổi về cách học, lối tư duy, nhận
thức của HS về bộ môn Vật lý nói riêng và các môn học khác trong cấp học
THPT nói chung. Bởi vì mục đích chính của các chương trình giáo dục STEM
không phải để đào tạo ra các nhà khoa học, nhà Vật lý học, kỹ sư mà chính là sự
truyền cảm hứng trong học tập, thấy được mối liên hệ giữa các kiến thức và nhận
thức được tầm quan trọng của các kiến thức STEM ảnh hưởng đến thế giới và sự
phát triển của xã hội thực tại, tương lai.
Sau khi thực hiện đề tài này , HS có điều kiện tham gia vào các hoạt động
thực hành để có được trải nghiệm sáng tạo trong thực tế, từ đó sẽ hiểu sâu hơn,
nhớ lâu hơn những kiến thức đã học. Nhiều sản phẩm đã được HS chế tạo bằng
sự sáng tạo của mình, để phục vụ những nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống.
Chính những việc làm này đã bồi dưỡng cho các em ý thức tự học, tự tìm tòi,
sáng chế, đây là một trong mục tiêu quan trọng trong dạy học mà giáo dục đang
hướng tới.
Như vậy có thể kết luận rằng dạy học bằng phương pháp giáo dục STEM
đã mang lại những lợi ích thiết thực cho HS.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
45
STEM mang lại cho HS phát triển kỹ năng sáng tạo, kích thích trí tưởng
tượng, tập tính kiên nhẫn, khả năng làm việc nhóm, khả năng lãnh đạo, thuyết
trình trước đám đông, tự giải quyết vấn đề, tư duy máy tính, phát triển ngôn ngữ.
Các chủ đề STEM thực hiện bằng phương pháp dạy khám phá thực tế làm
cho HS thấy được lý thuyết khoa học gắn với đời sống của mình và thế giới xung
quanh.Tạo môi trường học tập sinh động, cởi mở, rút ngắn khoảng cách giữa
thầy và trò. STEM mang đến sự thú vị, tươi mới trong phương pháp giảng dạy
thông qua các câu chuyện, nhiệm vụ, ngày càng kích thích sự sáng tạo vô hạn
vốn đã có sẵn trong các em. Từ đó, các em có thể ứng dụng những kiến thức đã
học trong những sản phẩm thật sự ngoài đời. Nhờ đó kiến thức được lưu lại lâu
hơn và có ý nghĩa hơn đối với tất cả HS. HS có thể thỏa chí thể hiện suy nghĩ, sự
tưởng tượng phong phú của mình.
Những HS theo học STEM đều có những ưu thế nổi bật như: kiến thức
Vật lý, Công nghệ và Toán học chắc chắn, khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu
suất học tập và làm việc vượt trội và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn
diện hơn mà không hề gây cảm giác nặng nề, quá tải đối với HS.
Với những kết quả đem lại khi thực hiện đề tài này đã cho chúng tôi thấy
rằng việc dạy học chuyên đề Vật lý 10 theo định hướng STEM là rất cần thiết và
phù hợp, bằng trình độ và sự tâm huyết đối với nghề tôi tin rằng mọi GV đều có
thể thực hiện được hình thức dạy học Vật lý một cách có hiệu quả
2. Hƣớng mở rộng của đề tài
Khai thác các chủ đề dạy học STEM ở chuyên đề khác của chương trình
Vật Lý nói riêng cũng như các phân môn khác nói chung để phục vụ dạy học
hiệu quả các bài học thuộc chương trình cấp THPT. Các chủ đề STEM có phạm
vi kiến thức rộng tạo thành các tổ hợp STEM (một chủ đề STEM có thể tạo ra
nhiều sản phẩm) để gắn kết các đơn vị kiến thức các bài học trong chương trình
bộ môn.
Phát triển các chủ đề STEM mở rộng nhiều kiến thức liên ngành với mục
đích là sau khi thực hiện được các đề tài này HS có những nhận thức cao hơn
không chỉ về môn Vật lý. Các sản phẩm STEM tạo ra sau mỗi chủ đề có tính ứng
dụng cao trong thực tiễn, gắn liền với cuộc sống xung quanh
3. Một số kiến nghị và đề xuất
Để đưa các phương pháp dạy học tích cực và giáo dục STEM vào trường
học và tổ chức dạy học STEM có hiệu quả nhằm thực hiện được những mục tiêu
của GDPT, chúng tôi đề xuất một số ý kiến sau:
Đối với Bộ GD-ĐT, Sở GD-ĐT: Tăng cường tổ chức tập huấn cho CB, GV
các vấn đề về giáo dục STEM. Đồng thời cần đầu tư thêm trang thiết bị dạy học
đầy đủ, đồng bộ cho các trường để thuận lợi cho việc dạy học các môn học theo
định hướng STEM. Đối với triển khai các hoạt động trải nghiệm sáng tạo: Xây

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
46
dựng, ban hành, tổ chức hướng dẫn và triển khai đồng bộ các hoạt động như
Ngày hội STEM, các hoạt động trải nghiệm STEM trong trường học và tại các
trung tâm, tổ chức các cuộc thi STEM.
Đối với nhà trường: Liên kết với các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp, trường
ĐH, CĐ, dạy nghề tìm kiếm nguồn tài trợ về CSVC, chia sẻ các cơ hội, kinh
nghiệm trong việc triển khai giáo dục STEM. Tạo điều kiện cho HS được tham
gia trải nghiệm nhiều hơn với các hình thức ngoại khóa, câu lạc bộ, thăm quan
học tập để HS có được những kiến thức, kinh nghiệm thực tế, tiệp cận với sự tiên
tiến của KHKT, công nghệ, trên cơ sở đó phát huy tính sáng tạo, khai thác tối đa
các phẩm chất, năng lực của con người trong thời đại công nghệ 4.0.
Đối với GV: Cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn,
luôn ý thức được cần phải đổi mới dạy học để đáp ứng được yêu cầu đổi mới của
chương trình GDPT đã đưa ra.
Đối với HS: Luôn có thói quen vận dụng các kiến thức, kỹ năng của môn
học vào thực tiễn cuộc sống. Đồng thời cần rèn luyện các kỹ năng cần thiết trong
quá trình học tập như làm việc nhóm, giải quyết các vấn đề …để phát huy khả
năng của mình trong học tập cũng như trong đời sống thực tiễn.
Trên đây là những kinh nghiệm đúc rút được của chúng tôi trong việc áp
dụng dạy học theo phương pháp STEM theo các chủ đề thuộc bộ môn chuyên đề
Vật lý lớp 10 tại trường THPT Nguyễn Trường Tộ - Vinh trong thời gian qua.
Việc áp dụng đề tài thực sự đã mang lại những hiệu quả rất thiết thực, thổi một
luồng gió mới trong dạy học của nhà trường khi áp đưa giáo dục STEM vào
giảng dạy, góp phần tích cực vào phong trào đổi mới trong dạy và học hiện nay
trong nhà trường.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
47
PHỤ LỤC
KHẢO SÁT SỰ CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA
CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT
1. Mục đích khảo sát
Khảo sát về nhận thức của học sinh về vị trí, vai trò và ý nghĩa của việc giáo
dục STEM, một mặt thực hiện đầy đủ mục tiêu giáo dục đã nêu trong chương
trình GDPT mới, mặt khác nhằm phát triển các năng lực cốt lõi cho học sinh
(HS), phát triển các năng lực đặc thù của môn học thuộc về STEM và định
hướng nghề nghiệp cho học sinh trong Trường THPT Nguyễn Trường Tộ, TP.
Vinh, Nghệ An. Qua đó giúp HS hiểu được các ứng dụng khoa học kỹ thuật, chế
tạo các sản phẩm áp dụng vào đời sống thực tiễn, đồng thời giúp HS không
những hiểu sâu sắc các kiến thức Vật lí, từ đó tạo động lực, lòng đam mê, yêu
thích bộ môn.
Áp dụng chủ đề dạy học STEM vào chuyên đề “Trái đất và bầu trời”, chủ
đề này vừa quen thuộc mà lại rất nhiều điều thú vị cần khám phá nên sẽ kích
thích được sự hứng thú, tích cực của HS trong quá trình dạy học, giúp cho học
sinh hiểu rõ hơn hình dạng, đặc điểm và nguồn gốc của một số chòm sao, hiểu
được cơ sở lý luận của việc xác định phương hướng thông qua các chòm sao;
giúp cho học sinh biết được các kiến thức về Cấu trúc của Hệ Mặt Trời với các
hành tinh; vị trí của Hệ Mặt Trời trong vũ trụ và chỉ ra được đặc điểm của các
hành tinh trong Hệ Mặt Trời, đặc điểm chuyển động của Trái đất - Mặt Trời -
Mặt Trăng.
2. Nội dung và phƣơng pháp khảo sát
2.1. Nội dung khảo sát
Nội dung khảo sát tập trung vào 02 vấn đề chính sau:
- Xây dựng kế hoạch bài dạy Stem dựa trên kiến thức nền chuyên đề: Trái
Đất và bầu trời có thực sự cấp thiết không?
- Xây dựng kế hoạch bài dạy Stem dựa trên kiến thức nền chuyên đề: Trái
Đất và bầu trời có thực sự khả thi không?
2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá
Phương pháp được sử dụng để khảo sát là Trao đổi bằng bảng hỏi; với
thang đánh giá 04 mức (tương ứng với điểm số từ 1 đến 4):
Điểm đánh giá 0 đến < 1 1 đến < 2,5 2,5 đến < 3,5 > 3,5
Tính cấp thiết Không cấp thiết Ít cấp thiết Cấp thiết Rất cấp thiết.
Tính khả thi Không khả thi Ít khả thi Khả thi Rất khả thi
Tính điểm trung bình X theo phần mềm Excel.

D
Ạ
Y
K
È
M
Q
U
Y
N
H
Ơ
N
O
F
F
I
C
I
A
L
48
Khảo sát theo phần mềm Google form.
Link khảo sát:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScs7jXyxPnIFOboe5-R-
RKmlVjI9qIx6jKSu83tr1oUbqWdKg/viewform?usp=sf_link
3. Đối tƣợng khảo sát
Tổng hợp các đối tượng khảo sát
TT Đối tƣợng Số lƣợng
1 Giáo viên tổ Tự nhiên 14
2 Học sinh lớp 10 102
4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề
xuất
4.1. Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất
Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất
TT Các giải pháp
Các thông số
X Mức
1
Phương pháp dạy học theo định hướng
STEM
3,38 Cấp thiết
2
Xây dựng kế hoạch bài dạy Stem dựa trên
kiến thức nền chuyên đề: Trái Đất và bầu
trời
3,48 Cấp thiết
Từ số liệu thu được ở bảng Đánh giá sự cấp thiết của các giải pháp đề xuất,
ta có những nhận xét sau: Xây dựng kế hoạch bài dạy Stem dựa trên kiến thức
nền chuyên đề: Trái Đất và bầu trời có tính cấp thiết.
4.2. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất
Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất
TT Các giải pháp
Các thông số
X Mức
1
Xây dựng kế hoạch bài dạy Stem dựa trên
kiến thức nền chuyên đề: Trái Đất và bầu
trời
3,42 Khả thi

SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf

SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf

Similar to SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf (20)

More from Nguyen Thanh Tu Collection

More from Nguyen Thanh Tu Collection (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

SÁNG KIẾN XÂY DỰNG VÀ THỰC HIỆN MỘT SỐ CHỦ ĐỀ STEM CHỦ ĐỀ TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI – CHUYÊN ĐỀ VẬT LÝ 10.pdf