ไข้หวัดใหญ่

1. นพ.ปรัชญา ศรีสว่าง
28/08/57 1

2. • เกิดจากการติดเชื้อ Influenza virus
• สายพันธุ์ไข้หวัดใหญ่ในคนมีหลายสายพันธุ์ แต่ที่พบกันบ่อยๆ คือ
–H1N1
–H3N2
• เป็นการติดเชื้อทางเดินระบบหายใจ เชื้ออาจจะลามเข้าปอดทาให้เกิด
ปอดบวม มีไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดตามตัวและปวดกล้ามเนื้อ
• ในเด็กจะพบมากเป็นพิเศษ แต่อัตราการเสียชีวิตมักจะพบมาก
ในผู้ที่มีอายุมากกว่า60 ปี หรือผู้ที่มีโรคประจาตัว
28/08/57 2

3. • การฉีดวัคซีนป้ องกันไข้หวัดใหญ่เป็นวิธีที่ได้ผลดีที่สุด
28/08/57 3
สามารถลดอัตราการติดเชื้อ
ลดอัตราการนอนโรงพยาบาล
ลดโรคแทรกซ้อน
ลดการหยุดงานหรือหยุดเรียน

4. • เป็นการติดเชื้อของจมูกและคอ บางครั้งเรียกupper respiratory tract
infection (URI)
• เกิดจากเชื้อไวรัสซึ่งรวมเรียกว่า Coryza viruses ประกอบด้วย
–Rhino-viruses เป็นสาคัญ
–เชื้อชนิดอื่น ๆ มี Adenoviruses, Respiratory syncytial virus
28/08/57 4

5. • เมื่อเชื้อเข้าสู่จมูกและคอ จะทาให้เยื่อจมูกบวมและแดง มีการหลั่งของ
เมือกออกมา ผู้ป่วยจะมีอาการน้ามูกไหล ไข้ไม่สูงมาก
• แม้ว่าจะเป็นโรคที่หายเองใน 1 สัปดาห์ แต่เป็นโรคที่นาผู้ป่วยไปพบ
แพทย์มากที่สุดโดยเฉลี่ยเด็กจะเป็นไข้หวัด 6-12 ครั้ง/ ปี ผู้ใหญ่จะเป็น
2-4 ครั้ง/ ปี
• ผู้หญิงเป็นบ่อยกว่าผู้ชายเนื่องจากใกล้ชิดกับเด็ก คนสูงอายุอาจจะเป็น
ปีละครั้ง
28/08/57 5

6. 28/08/57 6

7. • เชื้อนี้ติดต่อได้ง่ายโดยทางเดินหายใจ
• วิธีการติดต่อ ได้แก่
–ติดต่อโดยการไอหรือจาม เชื้อจะเข้าทางเยื่อบุตาและปาก
–สัมผัสเสมหะของผู้ป่ วยทางแก้วน้า
–สัมผัสทางมือที่ปนเปื้อนเชื้อโรค
28/08/57 7

8. • ระยะฟักตัว: ประมาณ 1-4 วัน เฉลี่ย 2 วัน
–ไข้สูง 39-40 องศา เจ็บคอคอแดง มีน้ามูกไหล ไอแห้งๆ ตาแดง
–อาการไข้คลื่นไส้อาเจียนจะหายใน 2 วัน แต่อาการน้ามูกไหลคัด
จมูกอาจจะอยู่ได้1 สัปดาห์
28/08/57 8

9. • ระยะฟักตัว: ประมาณ 1-4 วัน เฉลี่ย 2 วัน (ต่อ)
–มีอาการอ่อนเพลียอย่างเฉียบพลัน
–เบื่ออาหาร คลื่นไส้
–ปวดศีรษะอย่างรุนแรง ปวดแขนขา ปวดข้อ ปวดรอบกระบอกตา
28/08/57 9

10. สาหรับผู้ที่มีอาการรุนแรงมักจะเกิดในผู้สูงอายุ หรือมีโรคประจาตัว
 อาจจะพบว่ามีการอักเสบของเยื่อหุ้มหัวใจ จะมีอาการเจ็บหน้าอก
เหนื่อยหอบ
 อาจจะมีเยื่อหุ้มสมองอักเสบ จะมีอาการปวดศีรษะ ซึมลง หมดสติ
 ระบบหายใจ อาจจะมีอาการของโรคปอดบวม จะหอบหายใจเหนื่อย
จนถึงหายใจวาย
 โดยทั่วไปไข้หวัดใหญ่จะหายในไม่กี่วัน แต่ก็มีบางรายซึ่งอาจจะมี
อาการปวดข้อและไอได้ถึง 2 สัปดาห์
28/08/57 10

11. • ระยะติดต่อ หมายถึง ระยะเวลาที่เชื้อสามารถติดต่อไปยังผู้อื่น
• ระยะเวลาที่ติดต่อคนอื่นคือ 1 วันก่อนเกิดอาการ 5 วันหลังจากมี
อาการ
• ในเด็กอาจจะแพร่เชื้อ 6 วันก่อนมีอาการ และแพร่เชื้อได้ นาน 10
วัน
28/08/57 11

12. • การวินิจฉัยว่าเป็นไข้หวัดใหญ่ จะอาศัยระบาดวิทยาโดยเฉพาะช่วงที่มี
การระบาด และอาการของผู้ป่วย
• การวินิจฉัยที่แน่นอนต้องทาการตรวจ ดังนี้
–นาเอาเสมหะจากจมูก หรือคอไปเพาะเชื้อไวรัส
–เจาะเลือดผู้ป่ วยหาภูมิ 2 ครั้งโดยครั้งที่สองห่างจากครั้งแรก14 วัน
–การตรวจหา Antigen การตรวจโดยวิธี PCR, Imunofluorescent
28/08/57 12

13. • ผู้ป่วยอาจจะมีอาการกาเริบของโรคที่เป็นอยู่ เช่น
–หัวใจวาย หรือหายใจวาย
–มีการติดเชื้อแบคทีเรียซ้า เช่น ปอดบวม
ฝีในปอด
–เชื้ออาจจะทาให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
28/08/57 13

14. • ให้นอนพักไม่ควรจะออกกาลังกาย
• ให้ดื่มน้าเกลือแร่หรือดื่มน้าผลไม้
• ไม่ควรดื่มน้าเปล่ามากเกินไป เพราะอาจจะขาดเกลือแร่
• หากมีไข้ให้ใช้ผ้าชุมน้าเช็ดตัว หากไข้ไม่ลงให้รับประทาน
paracetamol
28/08/57 14

15. • เป็นกลุ่มที่แพ้ยาแอสไพรินหรือเรียกว่า Reye syndrome
• เป็นกลุ่มอาการที่มักเกิดในเด็ก โดยเฉพาะอายุต่ากว่า12 ปี
• เป็นกลุ่มอาการที่มีผลกระทบต่อทุกอวัยวะในร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
สมองและตับ
• อาการสาคัญที่พบบ่อย ได้แก่ ผู้ป่ วยอาเจียนอย่างรุนแรง และต่อมามี
อาการทางสมอง เช่น สับสน มีพฤติกรรมเปลี่ยนไป ซึมและหมดสติ
และผู้ป่ วยเสียชีวิตได้
28/08/57 15

16. • มักได้รับยาแอสไพริน เพื่อรักษาโรคติดเชื้อไวรัส เช่น ไข้หวัดใหญ่
อีสุกอีใส หรือโรคติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจอื่น ๆ
• อาการของกลุ่ม Reye’s syndrome มักเกิดขึ้นระหว่างหรือภายหลังการ
ป่ วยด้วยโรคดังกล่าวประมาณ1 สัปดาห์
• การรักษา เป็นการรักษาประคับประคองตามอาการ เช่น ให้ออกซิเจน
ใช้เครื่องช่วยหายใจ ให้ยาต้านการอักเสบในกลุ่มสเตียรอยด์
และให้น้า/ อาหารทางน้าเกลือ
28/08/57 16

17. • ถ้าไอมากก็รับประทานยาแก้ไอแต่ในเด็กเล็กไม่ควรซื้อยารับประทาน
เอง
• สาหรับผู้ที่เจ็บคอ อาจจะใช้น้า 1 แก้วผสมเกลือ 1 ช้อนกรวกคอ
• อย่าสั่งน้ามูกแรง ๆ เพราะอาจจะทาให้เชื้อลุกลาม
• ในช่วงที่มีการระบาดให้หลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์สาธารณะ ลูกบิด
ประตู เวลาไอหรือจามต้องใช้ผ้าเช็ดหน้าปิดปากและจมูกช่วงที่มีการ
ระบาดให้หลีกเลี่ยงสถานที่สาธารณะ
28/08/57 17

18. • หากมีอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์ ผู้ป่ วยเด็กควรปรึกษาแพทย์เมื่อมี
อาการดังต่อไปนี้
–ไข้สูง และเป็นมานาน ให้ยาลดไข้แล้วไข้ยังเกิน 38.5 องศา
–หายใจหอบหรือหายใจลาบาก มีอาการมากกว่า 7 วัน ผิวสีม่วง
–เด็กดื่มน้าหรือรับประทานอาหารไม่พอ เด็กซึม หรือไม่เล่น
–เด็กไข้ลด แต่อาการไม่ดีขึ้น
28/08/57 18

19. • สาหรับผู้ใหญ่ที่เป็นไข้หวัดใหญ่ หากมีอาการดังต่อไปนี้ให้พบแพทย์
–ไข้สูงและเป็นมานาน
–หายใจลาบาก หรือหายใจหอบ
–เจ็บหรือแน่นหน้าอก
–หน้ามืดเป็นลม
–อาเจียน รับประทานอาหารไม่ได้
28/08/57 19

20. • กลุ่มผู้ป่ วยเหล่านี้ถือเป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อน ควรจะพบ
แพทย์เมื่อเป็นไข้หวัดใหญ่
–ผู้ที่มีโรคเรื้อรังประจาตัว เช่น โรคตับ โรคหัวใจ โรคไต โรคปอด
–คนท้อง
–คนที่มีอายุมากกว่า 65 ปี
–ผู้ป่วยโรคเอดส์
–ผู้ที่พักในสถานเลี้ยงคนชรา
28/08/57 20

21. • ผู้ป่ วยไข้หวัดใหญ่ที่มีอาการเหล่านี้ควรจะรักษาในโรงพยาบาล
–มีอาการขาดน้าไม่สามารถดื่มน้าได้อย่างเพียงพอ
–เสมหะมีเลือดปน
–หายใจลาบาก หายใจหอบ
–ริมฝีปากเปลี่ยนเป็นสีม่วงเขียว
–ไข้สูงมากเพ้อ
–มีอาการไข้และไอหลังจากไข้หวัดหายแล้ว
28/08/57 21

22. • ให้น้าเกลือสาหรับผู้ที่ดื่มน้าไม่พอ
• ให้ยา Amantadine หรือ rimantidine เพื่อให้หายเร็วและลดความ
รุนแรงของโรค ควรจะให้ใน 48 ชม.หลังจากมีไข้และให้ต่อ 5-7 วัน
ยานี้ไม่ได้ลดโรคแทรกซ้อน
• ให้ยาลดน้ามูก หากมีน้ามูก
• ถ้าไม่มีโรคแทรกซ้อนไม่ควรให้ยาปฎิชีวนะ
• ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาการจะหายใน 2-3 วันไข้จะหายใน 7 วัน
อาการอ่อนเพลียอาจจะอยู่ได้ 1-2 สัปดาห์
28/08/57 22

23. • ล้างมือบ่อย ๆ
• อย่าเอามือเข้าปากหรือขยี้ตา
• อย่าใช้ของส่วนตัวเช่น ผ้าเช็ดตัว ผ้าเช็ดหน้า แก้วน้า ร่วมกับผู้อื่น
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่ วย
• ให้พักที่บ้านเมื่อเวลาป่วย
• เวลาไอจามใช้ผ้าปิดปากปิดจมูก
28/08/57 23

24. • การป้ องกันไข้หวัดใหญ่ที่ดีที่สุด คือ การฉีดวัคซีนซึ่งทาจากเชื้อที่ตาย
แล้วโดยฉีดทีแขนปีละครั้ง หลังฉีด 2 สัปดาห์ภูมิจึงขึ้นสูงพอที่จะ
ป้องกันการติดเชื้อ แต่การฉีดจะต้องเลือกผู้ป่วยดังต่อไปนี้
–ผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
–ผู้ที่มีโรคเรื้อรังประจาตัวเช่น โรคไต โรคหัวใจ โรคตับ
–ผู้ป่ วยโรคเบาหวาน
–ผู้ป่ วยโรคเอดส์
28/08/57 24

25. • การฉีดจะต้องเลือกผู้ป่วยดังต่อไปนี้ (ต่อ)
–หญิงตั้งครรภ์ตั้งแต่ 3 เดือนขึ้นไป และมีการระบาดของไข้หวัดใหญ่
–ผู้ที่อาศัยในสถานเลี้ยงคนชรา
–เจ้าหน้าที่สาธารณสุขที่ดูแลผู้ป่ วยเรื้อรัง
–นักเรียนที่อยู่รวมกัน
–ผู้ที่จะไปเที่ยวยังที่ระบาดของไข้หวัดใหญ่
–ผู้ที่ต้องการลดการติดเชื้อ
28/08/57 25

26. • Amantadine and Ramantadine เป็นยาที่ใช้ในการป้องกันและรักษา
ไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A ไม่ครอบคลุมชนิด B
• Zanamivir Oseltamivir เป็นยาที่รักษาได้ทั้งไวรัสไข้หวัดใหญ่ทั้งชนิด
A, B การให้ยาภายใน 2 วันหลังเกิดอาการจะลดระยะเวลาเป็นโรค
28/08/57 26
“จะใช้ยารักษาไข้หวัดกับคนกลุ่มใด จะใช้ยากับคนกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดโรค
แทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ และยังไม่ได้รับการฉีดวัคซีน
และอยู่ในช่วงที่มีการระบาดของโรค”

27. • กลุ่มที่ควรจะได้รับยารักษา ได้แก่
–คนที่อายุมากกว่า 65 ปี
–เด็กอายุ 6-23 เดือน
–คนท้อง
–คนที่มีโรคประจาตัว เช่น โรคไต โรคตับ โรคหัวใจ
28/08/57 27

28. • ยาที่ได้รับการรับรองว่าใช้ป้องกันไข้หวัดใหญ่ได้แก่ Amantadine
Ramantadine, Oseltamivir
• วิธีการป้ องกันไข้หวัดใหญ่ที่ดีที่สุด คือ การฉีดวัคซีน แต่ก็มีบางกรณีที่
จาเป็นต้องให้ยาเพื่อป้องกันไข้หวัดใหญ่
28/08/57 28

29. • ผู้ป่ วยกลุ่มเสี่ยงที่ได้รับวัคซีนไม่ทันทาให้ต้องได้รับยาในช่วงที่มีการ
ระบาดของโรค
• ผู้ที่ดูแลกลุ่มเสี่ยงและไม่ได้รับการฉีดวัคซีนควรจะได้รับยาใน
ช่วงที่มีการระบาดของโรค
• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันไม่ดีเช่น โรคเอดส์ กลุ่มคนที่ไม่ได้ฉีดวัคซีนและไม่อยาก
เป็นโรค
28/08/57 29

30. 28/08/57 30