Download luận án tiến sĩ ngành thống kê với đề tài: Vận dụng một số phương pháp thống kê phân tích hiệu quả kinh tế đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam

1. 2
L I CAM ðOAN
Tôi tên là: Nguy n Tr ng H i
Hi n là NCS dài h n t i Trư ng ð i h c Kinh t Qu c Dân v i ñ tài:
V n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích hi u qu kinh t ñ u
tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) t i Vi t Nam
Chuyên ngành: Th ng kê
Mã s : 5.02.10
Tôi xin cam ñoan như sau:
1. Nh ng s li u, tài li u trong Lu n án ñư c thu th p m t cách trung th c.
2. ð tài trên chưa có ai nghiên c u. K t qu c a Lu n án chưa có ai
nghiên c u, công b và ñưa vào áp d ng th c ti n.
V y tôi xin cam ñoan n i dung trên là chính xác, có gì sai sót tôi xin
hoàn toàn ch u trách nhi m trư c Trư ng ð i h c Kinh t Qu c Dân, B Giáo
d c – ðào t o và trư c pháp lu t.
NGƯ I CAM ðOAN
Nguy n Tr ng H i

2. 3
M C L C
Trang
L I CAM ðOAN ........................................................................................................2
M C L C...................................................................................................................3
DANH M C KÝ HI U VÀ CH VI T T T.............................................................4
DANH M C B NG TH NG KÊ ...............................................................................5
DANH M C SƠ ð ....................................................................................................6
DANH M C ð TH ..................................................................................................6
L I M ð U..............................................................................................................7
CHƯƠNG 1: NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V FDI VÀ PHÂN TÍCH
TH NG KÊ HI U QU KINH T FDI............................................... 14
1.1. Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v FDI.............................................................14
1.2. Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v hi u qu kinh t FDI .....................................31
1.3. Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v phân tích th ng kê hi u qu kinh t FDI........ 44
K t lu n chương 1 ............................................................................................. 55
CHƯƠNG 2: HOÀN THI N H TH NG CH TIÊU VÀ PHƯƠNG PHÁP
TH NG KÊ PHÂN TÍCH HI U QU KINH T FDI T I VI T NAM ....57
2.1. Hoàn thi n h th ng ch tiêu hi u qu kinh t FDI t i Vi t Nam.................57
2.2. Nghiên c u ñ c ñi m v n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích
hi u qu kinh t FDI t i Vi t Nam..............................................................77
K t lu n chương 2............................................................................................112
CHƯƠNG 3: V N D NG M T S PHƯƠNG PHÁP TH NG KÊ PHÂN TÍCH
HI U QU KINH T FDI T I VI T NAM ..................................... 114
3.1. T ng quan v tình hình FDI t i Vi t Nam và tác ñ ng c a nó ñ i v i n n
kinh t .........................................................................................................114
3.2. V n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích hi u qu kinh t FDI
t i Vi t Nam, giai ño n 2001-2005............................................................127
3.3. ðánh giá v kh năng v n d ng h th ng ch tiêu hi u qu kinh t và các
phương pháp th ng kê trong phân tích hi u qu kinh t FDI t i Vi t Nam...152
K t lu n chương 3 ............................................................................................155
KI N NGH VÀ K T LU N...................................................................................156
K T LU N ..............................................................................................................168
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH C A TÁC GI LIÊN QUAN ð N LU N ÁN.....171
TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................172
PH L C

3. 4
DANH M C KÝ HI U VÀ CH VI T T T
KÝ
HI U
N I DUNG KÝ
HI U
N I DUNG
A T ng tài s n HQKT Hi u qu kinh t
BCC H p ñ ng h p tác kinh doanh L Ngu n nhân l c
BOT H p ñ ng xây d ng - kinh doanh
và chuy n giao
IC Chi phí trung gian
BT H p ñ ng xây d ng và chuy n giao FA Tài s n c ñ nh
BTO H p ñ ng xây d ng - chuy n giao
và kinh doanh
FA’ Tài s n c ñ nh ñư c s d ng
C T ng chi phí KQ K t qu
C1 Chi phí kh u hao NEV Giá tr xu t kh u thu n
CA Tài s n lưu ñ ng NNVA Giá tr gia tăng thu n qu c gia
Ca Ngu n v n NNVA* Giá tr gia tăng thu n qu c gia
tính riêng cho v n FDI c a
các bên nư c ngoài
CC Chi phí thư ng xuyên NTSX Nhân t s n xu t
E V n ch s h u NVA Giá tr gia tăng thu n
EV Giá tr xu t kh u Re Doanh thu thu n
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài S Ti t ki m và tăng thu ngo i t
FNVA NVA tính riêng cho v n FDI c a
các bên nư c ngoài
T Thu ngân sách
GDP T ng s n ph m trong nư c V Thu nh p c a lao ñ ng
GO Giá tr s n xu t VA Giá tr gia tăng
HNNVA NNVA tính cho v n ñóng góp c a
các bên thu c nư c ti p nh n FDI
W Năng su t lao ñ ng

4. 5
DANH M C B NG TH NG KÊ
TT B ng th ng kê Trang
1 B ng 2.1. Phân h ch tiêu hi u qu kinh t toàn b c a FDI 74
2 B ng 2.2. Phân h ch tiêu hi u qu kinh t gia tăng c a FDI 76
3 B ng 2.3. Các tiêu th c phân t cơ b n trong nghiên c u HQKT FDI 91
4 B ng 3.1. Giá tr xu t nh p kh u c a c nư c và khu v c FDI, giai
ño n 1996-2005
126
5 B ng 3.2. Hi u qu c a ngu n v n FDI, giai ño n 2000 - 2005 128
6 B ng 3.3. Năng su t lao ñ ng c nư c và c a khu v c FDI, giai
ño n 2001-2005
130
7 B ng 3.4. Bi n ñ ng c a năng su t lao ñ ng do năng su t c a tài s n
c ñ nh tính theo VA và m c trang tài s n c ñ nh bình
quân m t lao ñ ng, giai ño n 2001 - 2004
133
8 B ng 3.5. K t qu h i quy m i quan h gi a ngu n v n, lao ñ ng và
th i gian v i VA c a khu v c FDI
135
9 B ng 3.6. Giá tr th c t và lý thuy t c a VA khu v c FDI 136
10 B ng 3.7. Bi n ñ ng c a VA do hi u qu và quy mô c a ngu n v n,
giai ño n 2001-2005
138
11 B ng 3.8. Bi n ñ ng c a VA do hi u qu s d ng lao ñ ng và quy
mô lao ñ ng, giai ño n 2001-2005
139
15 B ng 3.9. Tác ñ ng c a hi u qu s d ng ngu n v n và quy mô
ngu n v n ñ i v i ch tiêu thu ngân sách t khu v c
FDI, giai ño n 2001-2005
141
16 B ng 3.10. Tác ñ ng c a hi u qu s d ng lao ñ ng và quy mô lao
ñ ng ñ i v i ch tiêu thu ngân sách t khu v c FDI, giai
ño n 2001-2005
142
17 B ng 3.11. Tác ñ ng c a hi u qu s d ng lao ñ ng và quy mô lao
ñ ng ñ i v i ch tiêu thu ngân sách t các doanh nghi p
100% v n nư c ngoài, giai ño n 2001 - 2005
145
18 B ng 3.12. Tác ñ ng c a hi u qu ngu n v n và quy mô ngu n v n ñ i
v i giá tr xu t kh u c a khu v c FDI, giai ño n 2001-2005
147
19 B ng 3.13. Tác ñ ng c a hi u qu ngu n v n và quy mô ngu n v n
ñ i v i ch tiêu giá tr xu t kh u thu n c a khu v c FDI,
giai ño n 2001-2005
148

5. 6
DANH M C SƠ ð
STT Sơ ñ Trang
1 Sơ ñ 1.1. Quy trình phân tích và d ñoán th ng kê hi u qu kinh
t FDI
53
2 Sơ ñ 2.1. H th ng ch tiêu hi u qu kinh t FDI 65
3 Sơ ñ 2.2. Quan h gi a các ch tiêu giá tr gia tăng v i các ch tiêu
thu nh p c a các ñ i tư ng tham gia FDI thu c nư c ti p
nh n ñ u tư
71
DANH M C ð TH
STT ð th Trang
1 ð th 1.1. L i ích kinh t c a FDI 21
2 ð th 2.1. Giá tr gia tăng và v n ñ u tư (trư ng h p 1) 93
3 ð th 2.2. Giá tr gia tăng và v n ñ u tư (trư ng h p 2) 94
4 ð th 2.3. Phân tích bi n ñ ng c a ch tiêu hi u qu H theo 3
nhân t
95
5 ð th 3.1. Quy mô d án FDI, giai ño n 1996-2005 118
6 ð th 3.2. Cơ c u v n FDI còn hi u l c theo vùng tính t i ngày
31/12/2005
119
7 ð th 3.3. ð u tư c a xã h i và khu v c FDI, giai ño n 1996-2005 123
8 ð th 3.4. ðóng góp c a FDI ñ i v i GDP, giai ño n 1996-2005 124
9 ð th 3.5. T c ñ tăng c a giá tr gia tăng, thu ngân sách, giá tr
xu t kh u và c a ngu n v n, giai ño n 2001 - 2005
129
10 ð th 3.6. Năng su t lao ñ ng gia tăng c a khu v c FDI, giai ño n
2001-2005
131

6. 7
L I M ð U
1. T ng quan v các công trình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài và tính
c p thi t c a lu n án
1.1. T ng quan v các công trình liên quan ñ n ñ tài
Th ng kê là công c quan tr ng trong nghiên c u và qu n lý nói chung,
qu n lý nhà nư c v ho t ñ ng ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) nói riêng.
Các phương pháp phân tích th ng kê cũng như các v n ñ có liên quan
như h th ng ch tiêu th ng kê ñã ñư c nghiên c u và v n d ng trong nhi u
lĩnh v c khác nhau. M i công trình ti p c n theo nh ng giác ñ nh t ñ nh, là
nh ng cơ s , ti n ñ ñ c bi t quan tr ng ñ tác gi k th a, phát tri n nh m
hoàn thành nh ng m c tiêu nghiên c u c a lu n án.
* Các công trình nghiên c u v h th ng ch tiêu và phương pháp
th ng kê:
Các tài li u v th ng kê, ñi n hình như Giáo trình lý thuy t th ng kê (Nxb
Th ng kê, 2006), Giáo trình th ng kê kinh t t p I (Nxb Giáo d c, 2002), Giáo
trình th ng kê xã h i (Nxb Th ng kê, 1999), Th ng kê kinh t và kinh doanh
(Prentice-Hall International, Inc., 1995), Th ng kê kinh doanh (Von Hoffmarn
Press, Inc. United States of America, 1993) …. ñã cung c p nh ng lý lu n cơ
b n v h th ng ch tiêu và các phương pháp phân tích th ng kê nghiên c u các
hi n tư ng kinh t xã h i.
V các phương pháp th ng kê, ngoài nh ng tác d ng khác (ñư c ñ c p c
th trong ph n 2.2, chương 2), qua t ng h p, tác gi nh n th y phương pháp ñ
th ñã ñư c nghiên c u ñ phân tích nhân t trong trư ng h p có hai nhân t ;
phương pháp so sánh 2 ñ th song song [23], phương pháp so sánh 2 dãy s th i
gian song song ñã ñư c xây d ng ñ nghiên c u quan h gi a hai ch tiêu có liên
quan [23], phương pháp ch s giúp phân tích bi n ñ ng c a hi n tư ng gi a 2

7. 8
th i kỳ. ðây là nh ng ti n ñ quan tr ng ñ lu n án phát tri n và c th hóa các
phương pháp này trong phân tích hi u qu kinh t (HQKT) FDI.
V n ñ ñ t ra là c n căn c vào ñ c ñi m c th c a FDI ñ hoàn thi n h
th ng ch tiêu, phát tri n và nghiên c u ñ c ñi m v n d ng c a phương pháp
th ng kê trong phân tích HQKT FDI.
* Các công trình nghiên c u liên quan ñ n phân tích th ng kê hi u qu nói
chung ho c hi u qu FDI nói riêng
Lu n án ti n s kinh t “V n d ng phương pháp th ng kê ñ phân tích hi u
qu ho t ñ ng ngân hàng thương m i Vi t Nam” (2004) c a NCS Lê Dân - ð i
h c Kinh t Qu c Dân.
Nh ng v n ñ lu n án t p trung nghiên c u:
+ Nh ng v n ñ chung v hi u qu ho t ñ ng ngân hàng thương m i;
+ Th ng kê v i phân tích hi u qu ho t ñ ng ngân hàng thương m i;
+ H th ng ch tiêu th ng kê hi u qu ho t ñ ng ngân hàng;
+ L a ch n và ñ c ñi m v n d ng phương pháp th ng kê trong phân tích
hi u qu ho t ñ ng ngân hàng thương m i Vi t Nam;
+ Phân tích th ng kê hi u qu ho t ñ ng c a m t s ngân hàng thương m i.
Tuy nhiên, ñây là ñ tài nghiên c u v n d ng phương pháp th ng kê ñ
phân tích hi u qu ho t ñ ng ngân hàng thương m i Vi t Nam nên vi c v n
d ng trong phân tích HQKT FDI có nhi u b t c p, c th là:
+ Th nh t, không tínhh ñ n ñ c ñi m c a FDI nên h th ng ch tiêu cũng
như ñ c ñi m v n d ng phương pháp th ng kê phân tích hi u qu ho t ñ ng
ngân hàng thương m i s không phù h p v i phân tích hi u qu FDI;
+ Th hai, HTCT hi u qu và ñ c ñi m v n d ng phương pháp th ng kê
phân tích ho t ñ ng ngân hàng thương m i là t m vi mô nên s không phù h p
v i phân tích HQKT FDI t m vĩ mô.

8. 9
Lu n án ti n s “Hi u qu ñ u tư và nh ng gi i pháp nâng cao hi u qu
ñ u tư phát tri n c a doanh nghi p nhà nư c’’ (2003) c a NCS T Quang
Phương - Trư ng ð i h c Kinh t Qu c Dân.
Nh ng v n ñ lu n án t p trung nghiên c u:
+ B n ch t hi u qu ñ u tư phát tri n;
+ Nguyên t c ñánh giá và h th ng ch tiêu hi u qu ñ u tư phát tri n c a
doanh nghi p nhà nư c;
+ Tình hình th c hi n ñ u tư phát tri n c a doanh nghi p nhà nư c;
+ Th c tr ng hi u qu ho t ñ ng ñ u tư phát tri n c a doanh nghi p nhà nư c.
Tuy nhiên, lu n án này nghiên c u v hi u qu ñ u tư phát tri n c a lo i
hình doanh nghi p nhà nư c nên không phù h p v i ñ c thù c th c a FDI.
Hơn n a, v i ph m vi ñ nh trư c lu n án không t p trung nghiên c u ñ c ñi m
v n d ng các phương pháp th ng kê trong phân tích hi u qu .
Lu n văn th c s “M t s gi i pháp nâng cao hi u qu ñ u tư tr c ti p nư c
ngoài t i Vi t Nam” (2004) c a Lê Th H i Vân - Trư ng ð i h c kinh t Qu c Dân.
Nh ng v n ñ lu n văn t p trung nghiên c u:
+ M t s v n ñ v hi u qu FDI;
+ Phương pháp lu n xác ñ nh hi u qu FDI:
- Quan ñi m ñánh giá hi u qu FDI;
- M t s ch tiêu ñánh giá hi u qu FDI.
+ T ng quan v ho t ñ ng FDI t i Vi t Nam;
+ Th c tr ng hi u qu FDI t i Vi t Nam.
Lu n văn này ñã ñ c p t i m t s ch tiêu ñánh giá hi u qu FDI, ñây là
nh ng ch tiêu giúp ph n ánh ñư c m t s m t v HQKT FDI. Nhưng lu n

9. 10
văn không t p trung nghiên c u và hoàn thi n h th ng ch tiêu hi u qu FDI.
Vì v y các ch tiêu ñư c ñ c p chưa th ph n ánh hi u qu FDI m t cách
toàn di n, h th ng, còn thi u nhi u ch tiêu quan tr ng như các ch tiêu ph n
ánh hi u qu gia tăng c a t ng ngu n v n, các ch tiêu ph n ánh hi u qu c a
ngu n nhân l c.
M t khác lu n văn không t p trung nghiên c u ñ c ñi m v n d ng các
phương pháp th ng kê trong phân tích HQKT FDI t i Vi t Nam.
Trên cơ s k th a và phát tri n nh ng thành t u ñã ñ t ñư c v nh ng
v n ñ liên quan t i phân tích th ng kê hi u qu FDI như ñã trình bày trên,
lu n án t p trung nghiên c u và phát tri n theo các hư ng sau:
+ H th ng hóa nh ng lý lu n cơ b n v FDI;
+ H th ng hóa, hoàn thi n nh ng v n ñ cơ b n v HQKT và HQKT FDI:
- Hoàn thi n khái ni m v HQKT;
- Căn c vào ñ c ñi m c a FDI, ñ xu t khái ni m v HQKT FDI.
+ Căn c vào ñ c ñi m, yêu c u c a ho t ñ ng qu n lý nhà nư c ñ i v i
FDI, phân tích th c tr ng các ch tiêu HQKT FDI hi n hành ñ hoàn thi n h
th ng ch tiêu HQKT FDI. ð c bi t, lu n án s nghiên c u, xây d ng m t s
ch tiêu k t qu m i ñ có th phán ánh ñư c k t qu kinh t mà các bên thu c
nư c ti p nh n ñ u tư như lao ñ ng, nhà ñ u tư và nhà nư c nh n ñư c ñ
làm cơ s hoàn thi n h th ng ch tiêu HQKT FDI;
+ L a ch n, phát tri n và nghiên c u ñ c ñi m v n d ng c a m t s
phương pháp th ng kê trong phân tích HQKT FDI:
Trong ñó, lu n án phát tri n theo các hư ng sau:
- Phát tri n phương pháp ñ th không gian ba chi u trong phân tích
nhân t ;

10. 11
- Phát tri n phương pháp ñ th nh m ñ ng th i phân tích bi n ñ ng c a
nhi u ch tiêu và quan h c a chúng ñ phân tích HQKT FDI;
- Phát tri n phương pháp dãy s th i gian ñ ñ ng th i nghiên c u s
bi n ñ ng c a nhi u ch tiêu có liên h v i nhau và quan h gi a chúng qua
ñó giúp nghiên c u HQKT FDI;
- Phát tri n phương pháp ch s ñ ñ ng th i nghiên c u xu hư ng bi n
ñ ng c a HQKT FDI và các nhân t tác ñ ng t i nó qua nhi u th i kỳ khác nhau.
+ V n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích HQKT FDI t i Vi t
Nam ñ ch ng minh tính kh thi c a HTCT và các phương pháp ñư c s d ng.
1.2. Tính c p thi t c a lu n án
T sau ð i h i ð ng c ng s n Vi t nam l n th VI ñ n nay, v i nh ng
ñư ng l i ñ i m i, nh ng chính sách kinh t th trư ng có ñi u ti t, m c a,
h i nh p n n kinh t qu c t , FDI ñã có nhi u ñóng góp to l n ñ i v i s phát
tri n c a Vi t Nam. Tuy nhiên quá trình thu hút và s d ng FDI còn nhi u
khi m khuy t và hi u qu chưa cao.
V n ñ ñ t ra là c n ph i nâng cao ch t lư ng công tác phân tích HQKT
làm cơ s xác ñ nh ưu như c ñi m, nguyên nhân, cơ h i và thách th c ñ i v i
ho t ñ ng FDI - là ti n ñ ñ xây d ng các gi i pháp nh m tăng cư ng hi u
qu FDI. Tuy nhiên, lý lu n cũng như th c ti n ho t ñ ng phân tích HQKT
FDI Vi t Nam còn nhi u b t c p. ð c bi t, vi c nghiên c u v n d ng
phương pháp th ng kê trong phân tích HQKT FDI còn nhi u h n ch .
Vì v y, vi c nghiên c u ñ tài: “V n d ng m t s phương pháp th ng
kê phân tích hi u qu kinh t c a ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) t i
Vi t Nam” là c n thi t c v lý lu n và th c ti n.

11. 12
2. M c ñích nghiên c u c a lu n án
Lu n án hoàn thi n h th ng ch tiêu HQKT, l a ch n, phát tri n và
nghiên c u ñ c ñi m v n d ng m t s phương pháp th ng kê trong phân tích
HQKT FDI t i Vi t Nam làm cơ s ñ nâng cao ch t lư ng ho t ñ ng phân
tích th ng kê HQKT FDI.
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
ð i tư ng nghiên c u là các v n ñ lý lu n chung v hi u qu kinh t , h th ng
ch tiêu và các phương pháp th ng kê trong phân tích HQKT FDI t i Vi t Nam.
Ph m vi nghiên c u:
- Hoàn thi n h th ng ch tiêu HQKT FDI, l a ch n, phát tri n và
nghiên c u ñ c ñi m v n d ng m t s phương pháp th ng kê trong phân tích
ñ nh lư ng hi u qu kinh t tr c ti p c a FDI t m vĩ mô;
- Do h n ch v s li u, lu n án t p trung v n d ng m t s phương pháp
th ng kê trong phân tích HQKT FDI t i Vi t Nam theo m t s giác ñ nh t
ñ nh ñ minh h a.
4. Các phương pháp nghiên c u
Các phương pháp duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s là cơ s phương
pháp lu n ñ lu n án v n d ng các phương pháp sau:
- Phương pháp lô gíc;
- Phương pháp mô hình toán;
- Phương pháp th ng kê.
5. Nh ng ñóng góp c a lu n án
+ H th ng hóa và hoàn thi n khái ni m HQKT, ñ xu t khái ni m
HQKT FDI và ti n hành phân lo i HQKT FDI m t cách khoa h c;

12. 13
+ Nghiên c u nh ng v n ñ cơ b n v quy trình phân tích th ng kê
HQKT FDI;
+ Hoàn thi n h th ng ch tiêu HQKT FDI, ñ c bi t, lu n án ñã xây d ng
ñư c phương pháp tính cho m t s ch tiêu hi u qu và k t qu m i, h th ng
hóa, ñi u ch nh, xây d ng công th c tính HQKT toàn b và hi u qu gia tăng
c a FDI;
+ Phát tri n, nghiên c u ñ c ñi m và k t h p v n d ng các phương pháp
th ng kê trong phân tích HQKT FDI t i Vi t Nam;
ð c bi t, lu n án ñã phát tri n ñư c:
- Phương pháp ñ th không gian ba chi u trong phân tích nhân t ;
- Phương pháp phân tích dãy s th i gian ña ch tiêu;
- Phương pháp ch s m r ng trong phân tích HQKT FDI;
- H th ng hóa các mô hình và phương trình kinh t trong phân tích
nhân t HQKT FDI.
+ ð xu t ñư c các ki n ngh có tính kh thi nh m nâng cao ch t lư ng c a
công tác th ng kê phân tích HQKT FDI và tăng cư ng hi u qu FDI t i Vi t Nam.
6. K t c u c a lu n án
Ngoài l i m ñ u, ki n ngh , k t lu n và ph l c, lu n án g m 3 chương:
Chương 1: Nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v FDI và phân tích th ng kê
hi u qu kinh t FDI
Chương 2: Hoàn thi n h th ng ch tiêu và phương pháp th ng kê phân
tích hi u qu kinh t FDI t i Vi t Nam
Chương 3: V n d ng m t s phương pháp th ng kê phân tích hi u qu
kinh t FDI t i Vi t Nam

13. 14
CHƯƠNG 1
NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V FDI VÀ PHÂN TÍCH
TH NG KÊ HI U QU KINH T FDI
1.1. NH NG V N ð LÝ LU N CƠ B N V FDI
1.1.1. Khái ni m FDI
ð u tư là vi c hy sinh ngu n l c hôm nay ñ ñ t ñư c m c tiêu ho c k t
qu gia tăng trong tương lai. Ngu n l c g m có ngu n nhân l c, ngu n v t l c
và tài nguyên thiên nhiên. K t qu g m có m c gia tăng v tài s n tài chính
như giá tr s n xu t, giá tr gia tăng, doanh thu, l i nhu n, thu ngân sách, ti n
lương..; tài s n v t ch t như nhà máy, cơ s h t ng, công ngh ; và ngu n nhân
l c v i nh ng kh năng làm vi c có năng su t và hi u qu cao hơn.
Căn c vào ngu n g c c a v n, ñ u tư ñư c chia thành ñ u tư trong
nư c và ñ u tư nư c ngoài. Căn c vào quan h gi a quy n s h u và quy n
s d ng v n, ñ u tư ñư c chia thành ñ u tư tr c ti p và ñ u tư gián ti p.
Như v y, n u căn c vào quan h gi a quy n s h u và quy n s d ng
v n, ñ u tư nư c ngoài g m có ñ u tư tr c ti p nư c ngoài và ñ u tư nư c
ngoài gián ti p.
ð u tư nư c ngoài gián ti p
Là hình th c ñ u tư mà trong ñó ch ñ u tư thông qua th trư ng tài
chính ñ tài tr , mua c phi u ho c ch ng khoán c a các công ty nư c ngoài
nh m thu lãi t ho t ñ ng tín d ng, l i nhu n t c phi u ho c thu nh p t
ch ng khoán [30], nhưng không tr c ti p tham gia qu n tr v n mà h ñã b
ra [28]. Như v y, trong ñ u tư gián ti p, nhà ñ u tư và ngư i qu n lý v n là
hai ch th khác nhau.

14. 15
ð u tư tr c ti p nư c ngoài
Hi n nay có nhi u khái ni m khác nhau v ñ u tư tr c ti p nư c ngoài.
Theo T ch c H p tác và Phát tri n kinh t (Organisation for Economic
Co-operation and Development - OECD): ð u tư tr c ti p nư c ngoài ph n
ánh nh ng l i ích khách quan lâu dài mà m t th c th kinh t t i m t nư c
(nhà ñ u tư) ñ t ñư c thông qua m t cơ s kinh t t i m t n n kinh t khác.
L i ích lâu dài th hi n ch s t n t i m t m i quan h dài h n gi a nhà ñ u
tư v i doanh nghi p ñư c ñ u tư. Nhà ñ u tư có ñư c nh hư ng quan tr ng
và hi u qu trong vi c qu n lý doanh nghi p ñó. ð u tư tr c ti p bao g m
vi c th c hi n nh ng giao d ch t ñ u và t t c nh ng giao d ch v n ti p theo
gi a hai th c th và các doanh nghi p ñư c liên k t m t cách ch t ch [54].
Như v y, FDI là ñ u tư v n nư c ngoài có g n li n v i vi c qu n lý các ho t
ñ ng s n xu t kinh doanh ñ i v i d án, doanh nghi p ti p nh n ph n v n ñó
và có th i h n lâu dài.
Theo U ban Liên hi p qu c v Thương m i và Phát tri n (UNCTAD)
thì: FDI là m t kho n ñ u tư bao g m m i quan h trong dài h n, ph n ánh l i
ích và quy n ki m soát lâu dài c a m t th c th thư ng trú m t n n kinh t
(nhà ñ u tư nư c ngoài hay công ty m nư c ngoài) trong m t doanh nghi p
thư ng trú m t n n kinh t khác v i n n kinh t c a nhà ñ u tư nư c ngoài
(doanh nghi p ñ u tư nư c ngoài tr c ti p, doanh nghi p liên doanh ho c chi
nhánh nư c ngoài) [56].
Qu ti n t Qu c t (International Monetary Fund-IMF) cho r ng: “ð u
tư tr c ti p nư c ngoài là vi c ñ u tư v n ñư c th c hi n các doanh nghi p
ho t ñ ng nư c ngoài nh m thu v nh ng l i ích lâu dài cho nhà ñ u tư.
M c ñích c a nhà ñ u tư là giành ñư c ti ng nói có hi u qu trong vi c qu n
lý doanh nghi p ñó” [47].

15. 16
Như v y, v cơ b n, khái ni m FDI c a các t ch c trên th ng nh t v i
nhau v th i gian ñ u tư, m i quan h , vai trò và l i ích c a nhà ñ u tư trong
ho t ñ ng FDI.
Theo ñi u 2, Lu t ñ u tư nư c ngoài c a Vi t Nam năm 2000: “ð u tư
tr c ti p nư c ngoài là vi c nhà ñ u tư nư c ngoài ñưa v n vào Vi t Nam
b ng ti n m t ho c b t c tài s n nào ñ ti n hành các ho t ñ ng ñ u tư theo
quy ñ nh c a Lu t này”.
T nh ng khái ni m nêu trên lu n án ñi ñ n k t lu n:
FDI là quá trình di chuy n v n qu c t dài h n, nhà ñ u tư nư c ngoài
ti n hành ñ u tư m t t l v n nh t ñ nh b ng ti n ho c các tài s n khác và
tr c ti p tham gia qu n lý s n xu t kinh doanh có liên quan t i v n mà h
ñ u tư, nh m thu ñư c nh ng l i ích lâu dài.
1.1.2. ð c ñi m c a FDI
ð u tư tr c ti p nư c ngoài có nh ng ñ c ñi m cơ b n sau:
Th nh t, ñây là lo i hình chu chuy n v n qu c t , ch s h u v n ti n
hành ho t ñ ng ñ u tư nư c ngoài, có nghĩa là doanh nghi p ti p nh n v n
FDI không thu c qu c gia c a ch ñ u tư.
Th hai, v quy mô v n, ch ñ u tư nư c ngoài ph i ñóng góp m t t l
v n t i thi u ho c t i ña nh t ñ nh tuỳ thu c vào lu t ñ u tư c a t ng qu c
gia. Ch ng h n, ñi u 8 c a Lu t ñ u tư nư c ngoài c a Vi t Nam năm 2000
quy ñ nh “Ph n v n góp c a Bên nư c ngoài ho c các Bên nư c ngoài vào
v n pháp ñ nh c a doanh nghi p liên doanh không b h n ch v m c cao nh t
theo tho thu n c a các bên, nhưng không dư i 30% v n pháp ñ nh, tr
nh ng trư ng h p do Chính ph quy ñ nh”.

16. 17
Th ba, ñây là lo i hình ñ u tư tr c ti p, nhà ñ u tư nư c ngoài có quy n
ñi u hành doanh nghi p ti p nh n v n [28]. Quy n này ph thu c vào t l
góp v n c a nhà ñ u tư vào v n pháp ñ nh. Trong trư ng h p góp 100% v n
pháp ñ nh thì nhà ñ u tư có toàn quy n quy t ñ nh ho t ñ ng kinh doanh c a
doanh nghi p.
Th tư, thu nh p c a ch ñ u tư ph thu c vào k t qu s n xu t kinh
doanh và lãi ho c l ñư c phân chia gi a các ch ñ u tư theo t l góp v n
c a các bên.
Th năm, so v i các lo i hình ñ u tư qu c t khác, FDI ít ch u s chi
ph i c a Chính ph hơn, ñ c bi t ít ph thu c vào m i quan h chính tr gi a
nư c ch nhà v i nư c ñ u tư.
Th sáu, FDI là lo i ñ u tư dài h n và tr c ti p. Do ñó, FDI là m t
kho n v n dài h n tương ñ i n ñ nh và không ph i là v n vay nên nư c ch
nhà có ñư c m t ngu n v n dài h n b sung cho ñ u tư trong nư c và không
ph i lo tr n . Hơn n a, v n ñ u tư tr c ti p nư c ngoài không ch bao g m
v n ñ u tư ban ñ u mà còn có v n b sung trong quá trình ñ u tư c a các bên
nư c ngoài.
Th b y, các ch ñ u tư ph i tuân th các quy ñ nh pháp lu t c a nư c
s t i ñ i v i doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài.
Thư tám, do m c ñích c a các nhà ñ u tư nư c ngoài là l i nhu n nên
các lĩnh v c s n xu t kinh doanh c a FDI ph n l n là nh ng lĩnh v c có th
mang l i l i nhu n cao.
Th chín, v hình th c, các nhà ñ u tư có th th c hi n FDI theo các
phương th c như b v n thành l p doanh nghi p m i nư c ngoài ho c mua
l i m t ph n hay toàn b các doanh nghi p có s n ho c mua c phi u ti n t i
thôn tính, sáp nh p.

17. 18
Th mư i, xu hư ng ña c c, ña biên và ña hình th c trong FDI ngày càng
rõ nét, thư ng nhi u bên cùng tham gia v i t l v n góp khác nhau và v i các
hình th c tư b n khác nhau như tư b n nhà nư c và tư nhân cùng tham gia.
Th mư i m t, các nhà ñ u tư nư c ngoài thư ng r t tinh thông v th
trư ng th gi i và ti n b k thu t, hơn n a hi u qu FDI g n li n v i l i ích
c a ch ñ u tư nên h có th l a ch n công ngh , k thu t tiên ti n thích h p,
góp ph n nâng cao trình ñ công ngh , ch t lư ng nhân l c và kh năng qu n
lý cho nư c ti p nh n ñ u tư, nh t là ñ i v i các nư c ñang phát tri n như Vi t
Nam. Tuy nhiên, c n lưu ý r ng vì l i nhu n các nhà ñ u tư nư c ngoài có th
chuy n giao m t s công ngh l c h u, gây ô nhi m môi trư ng, khai thác tài
nguyên khoáng s n lãng phí, ñ y các doanh nghi p c a nư c s t i t i b v c
phá s n, ho c làm m t cân ñ i cơ c u kinh t c a nư c ti p nh n ñ u tư.
1.1.3. Phân lo i FDI
Tùy theo m c ñích nghiên c u, FDI có th ñư c phân lo i theo các tiêu
th c khác nhau.
+ Theo ñ a phương
Theo tiêu th c này, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m có FDI c a các ñ a
phương (t nh, thành ph , ñ c khu).
Cách phân lo i này cho phép nghiên c u HQKT FDI các ñ a phương
cũng như tương quan và nh hư ng c a chúng t i hi u qu chung.
+ Theo vùng kinh t
Phân theo vùng kinh t , ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m có FDI c a các
vùng kinh t (Xem 2.2.2.1, chương 2).
Cách phân lo i này cho phép nghiên c u HQKT FDI các vùng kinh t
cũng như tương quan và nh hư ng c a chúng t i hi u qu chung.

18. 19
+ Theo ngành kinh t
Phân theo ngành kinh t , ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m có FDI c a
các ngành kinh t (Xem 2.2.2.1, chương 2).
Cách phân lo i này giúp các cơ quan h u quan nghiên c u ñánh giá hi u
qu , ưu, như c ñi m, t n t i, thu n l i khó khăn, nguyên nhân, cơ h i và
thách th c ñ i v i FDI trong t ng ngành c th , cũng như tương quan so sánh
gi a chúng. ðây là cơ s ñ xây d ng các gi i pháp sao cho phù h p v i ho t
ñ ng FDI trong t ng ngành cũng như ñ i v i toàn b n n kinh t nh m nâng
cao HQKT FDI.
Ngoài ra, FDI có th ñư c phân theo ngành s n ph m.
+ Theo hình th c ñ u tư
Theo tiêu th c này, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m có các hình th c
ñ u tư cơ b n sau:
- H p tác kinh doanh trên cơ s h p ñ ng h p tác kinh doanh (BCC): là
hình th c h p tác c a hai ho c nhi u bên trên cơ s h p ñ ng h p tác kinh
doanh nh m ti n hành s n xu t kinh doanh, trong ñó các bên ch u trách nhi m
và phân chia l i ích mà không thành l p pháp nhân m i [28]. Lo i hình này
cũng có nh ng ñ c ñi m cơ b n như hình th c liên doanh, tuy nhiên nó có ñ c
thù riêng là ho t ñ ng trên cơ s h p ñ ng h p tác kinh doanh mà không
thành l p m t pháp nhân m i.
- Doanh nghi p liên doanh: là doanh nghi p do các bên nư c ngoài và
nư c ch nhà thành l p, trong ñó các bên cùng góp v n, cùng ñi u hành kinh
doanh, cùng chia s r i ro và l i nhu n theo t l v n góp trên cơ s h p ñ ng
liên doanh ho c hi p ñ nh ký k t gi a chính ph nư c ch nhà v i chính ph
nư c ngoài.

19. 20
- Doanh nghi p 100% v n nư c ngoài: Là doanh nghi p hoàn toàn
thu c quy n s h u c a nhà ñ u tư nư c ngoài, ñư c thành l p t i nư c ti p
nh n ñ u tư. Nhà ñ u tư nư c ngoài t ñ u tư, qu n lý và ch u trách nhi m v
ho t ñ ng cũng như k t qu s n xu t kinh doanh.
Ngoài ra, theo Lu t ñ u tư nư c ngoài c a Vi t Nam (1996 và s a ñ i
2000), còn có m t s lo i FDI ñ c bi t như: h p ñ ng xây d ng - kinh doanh -
chuy n giao (BOT), h p ñ ng xây d ng - chuy n giao - kinh doanh (BTO),
h p ñ ng xây d ng chuy n giao (BT) [28]. Các phương th c ñ u tư này có
th ñư c th c hi n thông qua vi c thành l p doanh nghi p 100% v n nư c
ngoài ho c doanh nghi p liên doanh.
Cách phân lo i này cho phép qu n lý và nghiên c u HQKT FDI theo
hình th c ñ u tư.
+ Theo ñ i tác tham gia ñ u tư FDI
Theo tiêu th c này, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài g m có FDI c a các ñ i
tác tham gia ñ u tư.
Cách phân lo i nàycho phép qu n lý và nghiên c u hi u qu FDI theo ñ i tác.
1.1.4. L i ích và nh ng tác ñ ng tiêu c c c a FDI
1.1.4.1. L i ích c a FDI
a. L i ích c a FDI ñ i v i n n kinh t th gi i
Do trình ñ phát tri n kinh t c a các qu c gia không ñ ng ñ u nên h
qu là có qu c gia th a v n tương ñ i và có qu c gia thi u v n tương ñ i.
Cũng vì v y, s chênh l ch v giá v n gi a các qu c gia xu t hi n. Hơn n a,
m i nư c có nh ng l i th so sánh tương ñ i nh t ñ nh. Do ñó, k t qu t t y u
là có s di chuy n v n qu c t t nơi “th a” ñ n nơi “thi u”. Trong ñó, FDI là
m t hình thái di chuy n v n qu c t quan tr ng.

20. 21
Trên cơ s lý thuy t kinh t ngo i thương v s ưu ñãi các y u t s n
xu t c a Heckscher - Ohlin, năm 1958, MacDougall ñã ñưa ra lý thuy t l i
nhu n c n biên ñ gi i thích l i ích c a FDI [49].
ð ñơn gi n, lý thuy t này ñư c xây d ng trên nh ng gi ñ nh:
- Th gi i là m t t ng th g m có hai qu c gia (A và B);
- V n ñư c di chuy n t do t qu c gia có l i nhu n c n biên
(Marginal Productivity of Capital - MPK) th p sang qu c gia có
MPK cao;
- Hai nư c A và B cùng s n xu t nh ng m t hàng gi ng nhau;
- Ngu n l c lao ñ ng c hai qu c gia là c ñ nh và không có tình
tr ng th t nghi p;
- Nư c ñi ñ u tư thông thư ng là nư c có trình ñ phát tri n kinh t
cao hơn nư c nh n ñ u tư.
ð th 1.1. L i ích kinh t c a FDI
Do có s khác bi t v trình ñ phát tri n kinh t nên có s chênh l ch
v t su t l i nhu n gi a hai qu c gia. Các nhà ñ u tư c a nư c A nơi có t
I
A
E
G H
A'
J'K
F I'
B
O'
CD
O
r0'
r1
r0
J
B'

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52959
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562