Download luận án tiến sĩ với đề tài: Giải pháp phát triển hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay, cho các bạn có thể tham khảo

1. I
L i cam ñoan
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa h c ñ c
l p c a tôi. Các thông tin, s li u trong lu n án là trung th c và
có ngu n g c rõ ràng, c th . K t qu nghiên c u trong lu n án là
ñúng ñ n, trung th c và chưa t ng có ai công b trong b t kỳ công
trình nghiên c u nào khác.
Nghiên c u sinh
Nguy n H u ðương

2. II
M C L C
L i cam ñoan Trang
M c l c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng và sơ ñ
L i m ñ u
CHƯƠNG I
CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG .........
1.1. Thông tin tín d ng ngân hàng ....................................................................1
1.2. H th ng thông tin tín d ng ngân hàng ....................................................10
1.3. Phát tri n h th ng TTTD ngân hàng .......................................................42
1.4. Kinh nghi m phát tri n h th ng TTTD NH trên th gi i .......................57
CHƯƠNG II
TH C TR NG PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG VN
2.1. Khái quát l ch s hình thành h th ng TTTD ngân hàng VN ..................69
2.2. Th c tr ng h th ng TTTD ngân hàng VN ............................................77
2.3. ðánh giá m c ñ phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN .................111
CHƯƠNG III
GI I PHÁP PHÁT TRI N H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG VI T NAM ....
3.1. Ti m năng phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN ............................116
3.2. ð nh hư ng m c tiêu phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN ...........123
3.3. Các gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN .......................128
3.4. M t s ki n ngh .....................................................................................164
K t lu n
Danh m c công trình c a tác gi
Tài li u tham kh o
Ph n ph l c

3. III
Danh m c ký hi u c a các ch vi t t t
STT C m t Ti ng Vi t Vi t t t
1 Doanh nghi p DN
2 Doanh nghi p nh và v a DNN&V
3 Ngân hàng NH
4 Ngân hàng công thương Vi t Nam NHCTVN
5 Ngân hàng ñ u tư và phát tri n Vi t Nam NHðT&PT
6 Ngân hàng Nhà nư c NHNN
7 Ngân hàng Ngo i thương Vi t Nam NHNT
8 Ngân hàng nông nghi p và phát tri n nông thôn VN NHNNo
9 Ngân hàng Chính sách xã h i Vi t Nam NHCSXH
10 Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam NHPT
11 Ngân hàng thương m i NHTM
12 Ngân hàng thương m i c ph n NHTMCP
13 Ngân hàng thương m i nhà nư c NHTMNN
14 Ngân hàng Trung ương NHTW
15 Khách hàng KH
16 Thông tin tín d ng TTTD
17 T ch c tín d ng TCTD
18 Trách nhi m h u h n TNHH
19 Xã h i ch nghĩa XHCN
20 X p lo i tín d ng XLTD
21 Vi t Nam VN
22 Vi t Nam ñ ng VND
23 ðô la M USD

4. IV
C m t ti ng Vi t/ ti ng Anh Vi t t t ti ng Anh
24 Công ty Tài chính Qu c t
International Finance Corporation IFC
25 Ngân hàng Nhân dân Trung Hoa
People Bank of China PBC
26 Ngân hàng Phát tri n Châu Á
Asia Development Bank ADB
27 Ngân hàng Th gi i
World Bank WB
28 Qu Ti n t Qu c t
International Monetary Fund IMF
29 Thu nh p qu c dân trong nư c
Gross Domestic Product
GDP
30 Trung tâm Thông tin tín d ng
Credit Information Center CIC
31 Trung tâm thông tin tín d ng ðài Loan
Joint Credit Information Center JCIC
32 Cơ quan TTTD công
Public Credit Registries PCR
33 Công ty TTTD tiêu dùng
Credit Bureau CB
34 Công ty x p lo i tín d ng doanh nghi p
Credit Rating Agency
CRA
35 Công ty Dun&Bradstreet D&B

5. V
Danh môc c¸c s¬ ®å
S¬ ®å Néi dung Trang
S¬ ®å 1.01 M« h×nh th¸p th«ng tin 06
S¬ ®å 1.02 Giíi h¹n dÞch vô TTTD 14
Sơ ñ 1.03 C u trúc h th ng TTTD ngân hàng theo lo i hình d ch v 15
S¬ ®å 1.04 Chu tr×nh vËn h nh hÖ thèng TTTD ng©n h ng 16
S¬ ®å 1.05 Quan hÖ th«ng tin trong hÖ thèng TTTD ng©n h ng 21
S¬ ®å 1.06 Quan hÖ gi÷a ng−êi cung cÊp v sö dông TTTD 22
S¬ ®å 1.07 Quy tr×nh XLTD DN 29
S¬ ®å 3.01 Më réng nguån thu thËp th«ng tin 131

6. VI
Danh môc c¸c b¶ng biÓu
B¶ng biÓu Néi dung Trang
BiÓu 1.01 B¶ng XLTD DN 33
BiÓu 1.02 ThÎ ®iÓm cña c«ng ty Nuri Solution 36
BiÓu 1.03 ThÎ ®iÓm cña CB Hång K«ng 36
BiÓu 1.04 PhÝ cho mét b¶n b¸o c¸o TTTD c¸ nh©n tiªu dïng 51
BiÓu 1.05 §Æc tr−ng cña c¸c c¬ quan TTTD 57
BiÓu 1.06 TÝnh chÊt chñ yÕu cña c«ng ty TTTD c«ng 57
BiÓu 1.07 V i nÐt vÒ TTTD t¹i mét sè n−íc Ch©u ¸ 58
BiÓu 2.01 T×nh h×nh nî xÊu cña c¸c NHTM NN 71
BiÓu 2.02 Kho d÷ liÖu TTTD 85
BiÓu 2.03 Thang ®iÓm tÝnh quy m« DN t¹i CIC 90
BiÓu 2.04 B¶ng ®iÓm c¸c tû sè t i chÝnh DN 91
BiÓu 2.05 Träng sè víi c¸c tû sè t i chÝnh DN 92
BiÓu 2.06 Tæng hîp ®iÓm tÝn dông cña mét sè NHTM 93
BiÓu 2.07 XÕp lo¹i tÝn dông DN t¹i mét sè NHTM 94
BiÓu 2.08 ¸p dông kÕt qu¶ xÕp lo¹i tÝn dông doanh nghiÖp 95
BiÓu 2.09 Tæng hîp tr¶ lêi tin 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006 cña CIC 100
BiÓu 2.10 KÕt qu¶ XLTD DN 2004 theo ng nh kinh tÕ 101
BiÓu 2.11 KÕt qu¶ XLTD DN 2004 theo lo¹i h×nh DN 102
BiÓu 2.12 Nh÷ng TCTD ch−a hái tin trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006 107
BiÓu 2.13 HÖ sè chia sÎ TTTD t¹i mét sè khu vùc 111
BiÓu 3.01 C¸c chØ tiªu TTTD cña mét sè nÒn kinh tÕ n¨m 2004 126
BiÓu 3.02 Møc t¨ng tr−ëng hÖ sè thu thËp TTTD c«ng ë ViÖt Nam 126
BiÓu 3.03 CÊu t¹o m sè doanh nghiÖp 135
BiÓu 3.04 C¶nh b¸o t×nh h×nh t i chÝnh DN cã xu h−íng xÊu ®i 137
BiÓu 3.05 Danh s¸ch c¶nh b¸o DN cã nghi vÊn hoÆc vi ph¹m ph¸p luËt 138
BiÓu 3.06 B¶ng tÝnh ®iÓm cho c¸c chØ tiªu phi t i chÝnh 145
BiÓu 3.07 B¶ng tÝnh ®iÓm cho c¸c chØ tiªu t i chÝnh nhãm 2 147
BiÓu 3.08 CÊp ®é xÕp lo¹i ng−êi vay nî 154
BiÓu 3.09 CÊp ®é ®¸nh gi¸ rñi ro cña ng−êi vay 155

7. VII
L i m ñ u
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Hi n nay, ho t ñ ng tín d ng v n là ho t ñ ng chính c a ngân hàng
thương m i (NHTM), v i hai y u t ñ u vào cơ b n là ti n v n và thông tin.
ðây là 2 y u t quan tr ng nh t quy t ñ nh s t n t i và phát tri n c a m t
ngân hàng. Trong các thông tin ph c v cho kinh doanh tín d ng c a NHTM
thì TTTD ngân hàng chi m v trí r t quan tr ng, vì nó liên quan tr c ti p ñ n
khách hàng, g m thông tin v tình hình ho t ñ ng, tình hình tài chính, ñánh
giá x p lo i, ñánh giá kh năng tr n c a khách hàng. Vì v y, TTTD ngân
hàng ñã th c s tr thành quan tr ng ñ i v i s s ng còn c a ngân hàng trong
n n kinh t th trư ng. Ngày nay, TTTD càng tr nên c n thi t hơn khi n n
kinh t th gi i ñang ph i ñ i m t v i r t nhi u thách th c trong quá trình
toàn c u hoá n n kinh t .
T s c n thi t ñó, các t ch c tài chính qu c t ñã n l c nghiên c u,
t ng k t kinh nghi m và tìm các bi n pháp thúc ñ y phát tri n ho t ñ ng
TTTD trên toàn c u v i hy v ng t o thêm nh ng lá ch n h u hi u hơn v i
nguy cơ kh ng ho ng kinh t trong tương lai. Cùng v i nh ng n l c chung
c a c ng ñ ng tài chính qu c t , Ngân hàng Nhà nư c (NHNN) Vi t Nam
(VN) ñã có nhi u c g ng trong vi c ñ y m nh ho t ñ ng c a h th ng TTTD
ngân hàng VN v i m c tiêu nh m h n ch r i ro tín d ng, ñ m b o an toàn h
th ng ngân hàng VN ñ góp ph n phát tri n kinh t ñ t nư c.
Tuy nhiên, do ho t ñ ng TTTD VN còn m i m , nên dù ñã có nhi u
c g ng nhưng h th ng TTTD ngân hàng VN v n chưa ñáp ng ñư c yêu
c u ñòi h i ngày càng cao c a ho t ñ ng ngân hàng. Chính vì v y, vi c
nghiên c u ñ ñưa ra các gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN
ñang th c s là m t yêu c u c p thi t c trên phương di n lý lu n và th c ti n
ho t ñ ng ngân hàng, không nh ng ñ i v i riêng VN mà còn là yêu c u b c

8. VIII
bách ñ i v i nh ng nư c ñang phát tri n, ñ c bi t là ñ i v i nh ng nư c ñang
chuy n sang kinh t th trư ng.
Trong b i c nh ñó tôi ñã l a ch n ñ tài “Gi i pháp phát tri n h th ng
thông tin tín d ng trong h th ng ngân hàng VN hi n nay” v i mong mu n
ñư c ñóng góp m t ph n nh bé trong s nghi p phát tri n ngành ngân hàng
vì m c tiêu phát tri n ph n th nh c a n n kinh t ñ t nư c. Sau ñây c m t h
th ng TTTD trong h th ng ngân hàng Vi t Nam ñư c g i t t là h th ng
TTTD ngân hàng Vi t nam.
2. M c ñích nghiên c u c a lu n án
- Nghiên c u cơ s lý lu n TTTD và h th ng TTTD ngân hàng, các
ñi u ki n ñ phát tri n h th ng TTTD ngân hàng, trong ñó có tham kh o và
h c t p kinh nghi m c a th gi i.
- ðánh giá th c tr ng c a h th ng TTTD ngân hàng VN, phân tích các
h n ch , nguyên nhân và ñánh giá m c ñ phát tri n h th ng TTTD ngân
hàng VN.
- Nghiên c u và ñ xu t các gi i pháp có tính kh thi, các ki n ngh
nh m phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN.
3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là m i quan h gi a TTTD, h th ng
TTTD ngân hàng và các thành ph n tham gia c u thành h th ng ñó v i ho t
ñ ng tín d ng ngân hàng.
Ph m vi nghiên c u c a lu n án là h th ng TTTD ngân hàng nói
chung và h th ng TTTD ngân hàng VN nói riêng, không nghiên c u v
TTTD ph c v cho các ngành khác. Cũng như không nghiên c u v m t k
thu t tin h c, k thu t l p trình cho h th ng TTTD ngân hàng.

9. IX
4. Phương pháp nghiên c u
M t s phương pháp nghiên c u khoa h c cơ b n ñư c s d ng trong
lu n án bao g m: Phương pháp ñi u tra th ng kê; Phương pháp phân tích và
t ng h p; Áp d ng mô hình kinh t lư ng; Phương pháp so sánh; Phương
pháp di n d ch; Phương pháp quy n p; Phương pháp logic bi n ch ng.
5. T ng quan v v n ñ nghiên c u
Sau kh ng ho ng kinh t châu Á 1997, vi c nghiên c u ho t ñ ng
TTTD trên th gi i ñã ñư c ñ y m nh, ñã có r t nhi u bài vi t, công trình
khoa h c ñư c công b , ñây chính là ngu n tư li u quý giá cho vi c nghiên
c u lu n án. Ví d m t vài nghiên c u v TTTD ñã ñăng t i trên di n ñàn
WB( t i ñ a ch web site ph n tài li u tham kh o) như: Bài toán mô hình
kinh t lư ng ch ng minh hi u qu TTTD c a tác gi Craig Mcintosh và
Bruce wydick, giáo sư trư ng ñ i h c Francisco, tháng 9/2004; Nghiên c u v
vai trò và hi u qu c a chia s TTTD, c a tác gi Tulllio Jappelli và Mareo
Pagano, năm 2005; Báo cáo k t qu kh o sát ho t ñ ng TTTD trên th gi i
năm 2001 và năm 2003; Nghiên c u v h th ng báo cáo TTTD trên toàn c u,
vai trò c a nhà nư c ñ i v i h th ng, c a tác gi Margaret Miller, năm 2000;
Nghiên c u s phát tri n c a h th ng báo cáo TTTD trên th gi i c a tác gi
Leora Klapper, thu c nhóm nghiên c u phát tri n v tài chính WB, năm 2003;
Nghiên c u s phát tri n c a TTTD tiêu dùng Nam Á c a nhóm nghiên c u
phát tri n v tài chính WB, năm 2004; Nghiên c u v x p lo i tín d ng
(phương pháp, các ch tiêu và kh năng r i ro tín d ng) biên so n b i Michael
K.Ong , nhà xu t b n RiskBook, năm 2003. Nhìn chung, các công trình
nghiên c u trên th gi i v TTTD cũng chưa h th ng, v n mang tính r i r c,
ch y u là t p trung nghiên c u v hi u qu , l i ích c a TTTD và xây d ng
cơ ch v n hành cho cơ quan TTTD tư nhân, khuy n khích cho vi c hình
thành, phát tri n cơ quan TTTD tư nhân t i các nư c ñang phát tri n.

10. X
ð i v i VN, nghiên c u v ho t ñ ng c a h th ng TTTD ngân hàng là
v n ñ còn r t m i m . Trư c ñây ñã có nh ng công trình nghiên c u liên
quan ñ n m t s khía c nh c a h th ng, nhưng th c s chưa có m t công
trình nào nghiên c u ñ y ñ , toàn di n v v n ñ này. M t s công trình ñã
công b có liên quan ñ n ñ tài nghiên c u như sau:
(i) ð tài nghiên c u khoa h c c p Vi n c a Trung tâm Thông tin tín
d ng NHNN VN, "Gi i pháp phát tri n và nâng cao hi u qu ho t ñ ng
thông tin tín d ng NHNN VN ñ n năm 2010”, Mã s VNH.03.01. N i dung
cơ b n: nghiên c u v lý lu n TTTD, ch y u ñi sâu vào nghiên c u v cơ
quan TTTD công tr c thu c NHTW, nghiên c u th c tr ng ho t ñ ng TTTD
c a NHNN VN v i tr ng tâm chính là Trung tâm TTTD và ñưa ra các gi i
pháp phát tri n ñ i v i Trung tâm TTTD ñ n năm 2010. ðánh giá m t tích
c c: Công trình ñã nghiên c u v cơ s lý thuy t c a ho t ñ ng TTTD, ñã
ñưa ra các gi i pháp thi t th c, c th cho phát tri n và nâng cao hi u qu
ho t ñ ng c a Trung tâm TTTD NHNN ñ n năm 2010. ðánh giá m t s
m t h n ch : chưa khái quát ñ y ñ lý lu n v TTTD, v c u trúc, v n hành
h th ng, chưa ñưa ra ñư c các lo i hình d ch v TTTD, ñ c bi t là chưa
nghiên c u v d ch v x p lo i tín d ng doanh nghi p; ch y u ñi sâu ñánh
giá ho t ñ ng TTTD và gi i pháp ñ i v i các ñơn v thu c NHNN VN, chưa
ñánh giá t ng th và ñưa ra các gi i pháp t ng th ñ i v i toàn b h th ng
TTTD NH, g m cơ quan TTTD công và các cơ quan TTTD tư, các NHTM;
chưa nghiên c u v th trư ng và gi i pháp tác ñ ng th trư ng ñ thúc ñ y
phát tri n h th ng TTTD ngân hàng.
(ii) ð tài nghiên c u khoa h c c p Vi n c a Trung tâm Thông tin tín
d ng NHNN VN, “Gi i pháp hoàn thi n m t bư c vi c phân tích, x p lo i
doanh nghi p ñ i v i ho t ñ ng thông tin tín d ng”, mã s VNH.02.27. N i
dung chính c a ñ tài: nghiên c u ñưa ra phương pháp x p lo i tín d ng
doanh nghi p có quan h tín d ng ñ ñáp d ng trong th c ti n t i trung tâm

11. XI
TTTD. ðánh giá m t tích c c: ñưa ra m t phương pháp ñánh giá, x p lo i
doanh nghi p tương ñ i chi ti t, ñ tài ñã ñi vào ñánh giá, x p lo i doanh
nghi p tương ñ i k v m t tài chính doanh nghi p, ñ ng th i ñưa ra m t
thang tính ñi m h p lý và x p doanh nghi p thành 9 lo i. ðây là l n ñ u tiên
trong h th ng ngân hàng VN ñưa ra vi c cho ñi m và x p lo i doanh nghi p,
th c s là m t thành công ñáng k c a các nhà chính sách ngân hàng trung
ương th i kỳ ñó. ðánh giá m t s m t h n ch : Vi c l a ch n các ch tiêu
ñ phân tích cũng như phương pháp phân tích thiên v tình hình tài chính c a
doanh nghi p, còn thông tin v phi tài chính ñư c coi là tham kh o, ñánh giá
x p lo i doanh nghi p chưa th t khách quan, không ñánh giá ñư c th c ch t
trên t t c m i m t.
(iii) Ngoài ra, còn có m t s lu n án th c sĩ t i Trư ng ð i h c Kinh t
Qu c dân, H c vi n Ngân hàng ñã nghiên c u v h th ng TTTD ngân hàng,
nhưng ch nghiên c u v m t s khía c nh, m t s d ch v c th c a TTTD,
chưa có m t lu n án nghiên c u t ng th v h th ng TTTD ngân hàng.
Tóm l i, trong ñi u ki n m c a, h i nh p kinh t qu c t hi n nay,
vi c nghiên c u m t cách ñ y ñ , có h th ng, có cơ s khoa h c và th c ti n
v phát tri n h th ng TTTD ngân hàng ñang là m t v n ñ r t c p bách ñ i
v i ho t ñ ng c a h th ng ngân hàng Vi t nam.
6. Tên và k t c u lu n án
Tên lu n án: Gi i pháp phát tri n h th ng thông tin tín d ng trong h
th ng ngân hàng Vi t Nam hi n nay.
K t c u lu n án: Ngoài ph n m ñ u, danh m c các ch vi t t t, danh
m c các b ng bi u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o, danh m c công
trình nghiên c u khoa h c c a tác gi và ph n ph l c, lu n án g m 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n v phát tri n h th ng TTTD ngân hàng
Chương 2: Th c tr ng phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN
Chương 3: Gi i pháp phát tri n h th ng TTTD ngân hàng VN

12. 1
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N V PHÁT TRI N
H TH NG THÔNG TIN TÍN D NG NGÂN HÀNG
Sau kh ng ho ng kinh t châu Á năm 1997, Ngân hàng Th gi i và
Công ty Tài chính Qu c t , Qu Ti n t Qu c t , Ngân hàng Phát tri n Châu
Á … cùng ngân hàng trung ương các nư c ñã n l c nghiên c u, t ng k t
kinh nghi m và tìm các bi n pháp thúc ñ y phát tri n ho t ñ ng thông tin tín
d ng trên toàn c u v i hy v ng t o thêm nh ng lá ch n h u hi u hơn v i
nguy cơ kh ng ho ng kinh t trong tương lai. Cùng v i nh ng n l c chung
c a c ng ñ ng tài chính qu c t , Ngân hàng Nhà nư c VN ñã có nhi u c
g ng trong vi c ñ y m nh ho t ñ ng c a h th ng TTTD ngân hàng VN nh m
h n ch r i ro tín d ng và góp ph n ñ m b o an toàn, phát tri n b n v ng h
th ng ngân hàng VN ñ góp ph n phát tri n kinh t ñ t nư c.
V y t i sao TTTD ngân hàng l i quan tr ng ñ n như th ? T i sao nhà
báo Thomas Friedman l i kh ng ñ nh “Theo tôi, hi n nay trên th gi i có hai
siêu cư ng, ñó là nư c M và công ty x p lo i Moody’s. Nư c M có th hu
di t b n b ng bom ñ n, còn công ty Moody’s có th hu di t b n b ng cách
h x p h ng c a b n và tôi tin r ng khó có th bi t ai là ngư i m nh hơn” [31]
.
Chương 1 s nghiên c u ñ ñưa ra cơ s lý lu n v phát tri n h th ng TTTD
ngân hàng và tr l i nh ng câu h i này.
1.1. Thông tin tín d ng ngân hàng
1.1.1. Ho t ñ ng tín d ng c a NHTM và nhu c u TTTD
Ngân hàng thương m i là m t trung gian tài chính gi a ngư i ñi vay và
ngư i cho vay, có trách nhi m tr lãi cho ngư i g i ti n và ñư c quy n s
d ng s ti n ñó trong th i h n tho thu n ñ cho vay thu l i nhu n. Ngày nay,
ho t ñ ng d ch v c a NHTM ngày càng m r ng v i kho ng hơn 2000 d ch
v , ch y u theo các nhóm như: trung gian gi a ngư i ñ u tư và ngư i c n

13. 2
vay v n trên th trư ng; trung gian thanh toán và qu n lý các phương ti n tín
d ng, ti n t , th c hi n thanh toán h khách hàng, s d ng ñ ng ti n tín d ng
ghi s ...; d ch v tài chính và các d ch v khác như mua, bán c phi u, trái
phi u, thanh toán lãi trái phi u, l i t c c ph n, d ch v h i ñoái, tư v n, cho
thuê két...
NHTM tham gia tích c c trên th trư ng tài chính nh m tho mãn nhu
c u v v n, thông qua vai trò trung gian ñó ñ tìm ki m l i nhu n cho mình,
ñây là m t kênh r t quan tr ng ñ thu hút ngu n v n nhàn r i ph c v ñ u tư
phát tri n kinh t . Nhưng ho t ñ ng tín d ng c a NHTM luôn ti m n r i ro.
Có th coi r i ro ngân hàng là nh ng bi n c không mong ñ i x y ra, gây m t
mát thi t h i tài s n, thu nh p c a ngân hàng. Trong ho t ñ ng ngân hàng có
nhi u lo i r i ro, nhưng gi i h n nghiên c u chúng ta ch xem xem xét r i ro
tín d ng (r i ro không thu h i ñư c các kho n vay) bao g m t t c các kho n
cho vay c a ngân hàng, ñ n kỳ h n khách hàng không tr n cho ngân hàng.
Nh n th c và ñánh giá ñúng ñ n v các r i ro ngân hàng là nhi m v quan
tr ng c a NHTM. N u hi u rõ r i ro ta có th ch p nh n r i ro m t cách có ý
th c và có k ho ch, bi n pháp tích c c ñ ngăn ng a r i ro.
Th c ti n cho th y r i ro trong kinh doanh tín d ng ngân hàng trong
n n kinh t th trư ng luôn luôn là v n ñ b c xúc, nh y c m. N u không có
bi n pháp ñ ngăn ng a, h n ch s d n ñ n tình tr ng m t ngân hàng nào ñó
thi u kh năng thanh toán, có nguy cơ ho c th c s ñi ñ n phá s n. Tình
hu ng y d gây tâm lý ho ng lo n, m i ngư i ñ xô vào các ngân hàng làm
sao rút ñư c ti n g i c a mình th t nhanh ñ tránh b t n th t. Tình tr ng này
d x y ra theo ki u ph n ng dây chuy n, gây ñ v h th ng. L ch s ho t
ñ ng ngân hàng trên th gi i ñã ch ng ki n không ít các ngân hàng b phá
s n, h u qu c a nó không gi i h n trong ph m vi m t qu c gia mà lan ra c
nhi u nư c trong khu v c hay toàn c u. Cu c kh ng ho ng tài chính, ti n t
t i châu Á năm 1997 ñã làm cho nhi u ngân hàng, t ch c tài chính c a các

14. 3
nư c trong khu v c ñã b phá s n. ði n hình như Thái lan, Nh t b n,
Indonesia, Philippin... nhi u ngân hàng nh ñã ph i sáp nh p ho c ñư c các
ngân hàng l n mua l i, nhi u công ty tài chính, môi gi i ch ng khoán ñã b
phá s n. G n ñây nh t là nh ng ñ v , phá s n kinh hoàng t i M năm 2001-
2002, ñi n hình là v phá s n Wordcom và t p ñoàn năng lư ng Enron, v i
t ng tài s n n hơn 500 t USD. Ho c nh ng v phá s n theo ki u dây
chuy n t i Hàn Qu c, H ng Kông, Singapore năm 2002- 2003.
N u nh ng t n th t do r i ro tín d ng gây ra nh thì vi c x lý tương
ñ i d dàng. Nhưng khi t n th t l n, vư t quá kh năng x lý c a ngân hàng
thì v n ñ s tr nên nghiêm tr ng, gây h u qu khó lư ng cho chính ngân
hàng ñó, cho c nh ng ngân hàng và khách hàng khác có liên quan, nh
hư ng t i quy n l i ngư i g i ti n và cu i cùng, nh hư ng t i toàn b n n
kinh t , có th là nguy cơ ti m n cho kh ng ho ng kinh t . Do ñó, v n ñ h n
ch r i ro trong ho t ñ ng ngân hàng là h t s c quan tr ng, không ñơn thu n
vì l i ích c a các ngân hàng mà còn vì l i ích chung c a toàn b n n kinh t .
Nguyên nhân gây ra r i ro trong ho t ñ ng tín d ng c a NHTM r t ña
d ng, nhưng m t trong nh ng nguyên nhân ñáng k là thi u thông tin v
khách hàng, hay thi u TTTD ñ xem xét khi c p tín d ng và giám sát kho n
vay. V phía các khách hàng vay do v n t có th p, kinh doanh ch y u d a
vào v n vay ngân hàng, thi u thông tin th trư ng, ñ i tác, b n hàng và cũng
ph i k ñ n nguyên nhân ngư i vay thi u thi n chí tr n vay ngân hàng. Như
v y, nguyên nhân thi u thông tin là r t ñáng chú ý, g m thông tin v khách
hàng vay và thông tin v môi trư ng kinh doanh mà khách hàng ñó ho t ñ ng.
Nhu c u TTTD ñ i v i ho t ñ ng tín d ng c a NHTM
Ho t ñ ng tín d ng c a NHTM là cho vay v i lòng tin khách hàng s
hoàn tr theo tho thu n. Vì v y, ñ cho vay ñ m b o an toàn, NHTM ph i
n m ñư c ñ y ñ các thông tin v khách hàng, g m thông tin v tình hình tài
chính, v tình tr ng n n n, tài s n b o ñ m, kh năng hoàn tr và các thông

15. 4
tin c n thi t khác c a khách hàng vay v n. C th n i dung TTTD c n có v
khách hàng ñ NHTM xem xét, quy t ñ nh cho vay và giám sát kho n vay
thư ng bao g m:
- Thông tin v h sơ pháp lý c a khách hàng như tên khách hàng, ñ a
ch , quy t ñ nh thành l p, ñăng ký kinh doanh, các chi nhánh ho c ñơn v tr c
thu c, h tên và trình ñ ngư i lãnh ñ o, ngh nghi p kinh doanh, m t hàng
s n xu t, kinh doanh ch y u, th trư ng tiêu th s n ph m...
- Thông tin v tình hình tài chính c a khách hàng bao g m tình hình
v n, k t qu s n xu t kinh doanh, lưu chuy n ti n t , qua ñó t ch c cho vay
có th ñánh giá kh năng tài chính, ho t ñ ng và phát tri n c a khách hàng.
- Thông tin v tình hình quan h tín d ng c a khách hàng, bao g m
các kho n vay t i các t ch c tín d ng, t ch c khác, th i h n tr c a các
kho n vay ñó, l ch s quan h tín d ng c a khách hàng ñ i v i các t ch c tín
d ng ñã cho vay (có sòng ph ng không? Có n quá h n không?)...
- Thông tin v x p lo i tín d ng c a khách hàng t các cơ quan x p
lo i bên ngoài và k t qu x p lo i n i b c a NHTM.
- Thông tin liên quan ñ n d án xin vay c a khách hàng, ngân hàng
c n xem xét kh năng tr n c a khách hàng t vi c th c hi n d án; các
thông tin khác liên quan ñ n tính kh thi c a d án t .
- Thông tin v môi trư ng kinh doanh có liên quan ñ n ngành ngh ,
lĩnh v c ho t ñ ng c a khách hàng vay v n, thông tin kinh t , th trư ng, xu
th phát tri n, ti m năng c a ngành.
Như v y, trong ho t ñ ng tín d ng thì thông tin v khách hàng vay v n
c a các NHTM là r t quan tr ng, ñ ngăn ng a r i ro và góp ph n n ñ nh h
th ng ngân hàng. ð có th cung c p các thông tin ñó cho các NHTM m t
cách ñ y ñ và có hi u qu , c n ph i có nh ng cơ quan chuyên môn thu th p,
x lý và cung c p TTTD.
1.1.2. Thông tin tín d ng ngân hàng

16. 5
1.1.2.1. T ng quan v thông tin
Khái ni m thông tin (information) ñã xu t hi n t lâu, m c dù vi c
nghiên c u, ng d ng thông tin và h th ng thông tin ñã có nh ng bư c
phát tri n như vũ bão, nhưng ñ n nay v n chưa có m t ñ nh nghĩa th ng
nh t v thông tin. Trong khoa h c hi n ñ i, có ba khái ni m t ng quát nh t:
năng lư ng, v t ch t và thông tin. Hai khái ni m ñ u là hoàn toàn xác ñ nh,
loài ngư i ñã bi t m i quan h gi a năng lư ng và v t ch t thông qua m t h
th c n i ti ng c a Einstein E = mc2
. Còn khái ni m và b n ch t c a thông tin
thì v n ñang là m t m t câu h i v i khoa h c hi n ñ i.
ðã có r t nhi u nghiên c u và ñưa ra nhi u khái ni m. Lê nin cho r ng
“Thông tin là tính ch t ch có v t ch t ñư c t ch c cao, nó n y sinh cùng
v i s s ng và ñ c trưng cho th gi i h u cơ, xã h i loài ngư i và k thu t mà
con ngư i tích lu ñư c trong quá trình qu n lý” [04]. M t quan ñi m khác thì
cho r ng thông tin cũng như ph n ánh, là m t tính ch t c a ñ i tư ng v t ch t,
s ng cũng như không s ng. Tiêu bi u cho nhóm này là GlouchKov, cho r ng
“Thông tin theo cách hi u t ng quát nh t là ñ ño c a tính không ñ ng ñ u
trong phân b v t ch t và năng lư ng trong không gian và th i gian, ñ ño
c a nh ng thay ñ i ñi kèm m i quá trình di n ra trong vũ tr ” [04]. G n ñây,
trong m t s công trình nghiên c u có liên quan ñ n kinh t tri th c, ñã ñưa ra
m t cách hi u v thông tin theo nghĩa h p thông qua mô hình “tháp thông tin”
[04] như sơ ñ 1.01.
T ñây, v i m c ñích nghiên c u v thông tin ph c v qu n lý kinh t ,
chúng ta s nghiên c u và s d ng khái ni m theo nghĩa h p như ñã nói trên
“Thông tin là d li u ñã ñư c ghi l i, phân lo i, t ch c, liên k t ho c di n
d ch bên trong m t khuôn kh th hi n ý nghĩa. D li u bao g m các s ki n,
v n tr thành thông tin khi chúng ñư c nhìn trong ng c nh và ý nghĩa
chuy n t i t i con ngư i” [26]. Tuy nhiên, s phân bi t này ch là tương ñ i,

17. 6
vì thông tin ñ i v i ngư i này l i có th là d li u ñ i v i ngư i khác và l i
có th là ki n th c c a ngư i khác n a.
Tuy còn có nh ng quan ñi m khác nhau, nhưng các nhà khoa h c ñã
th ng nh t công nh n 5 ñ c ñi m chính c a thông tin là:
- Thông tin bao gi cũng thu c m t h th ng nh t ñ nh, và m i m t h
th ng bao gi cũng c n nh ng thông tin và ngu n thông tin nh t ñ nh. Như
v y h th ng và thông tin là m t c p ph m trù bi n ch ng.
- Thông tin ñư c bi u di n, truy n và b o qu n lưu tr trên nh ng "v t
mang tin" khác nhau. Do ñó xu t hi n khái ni m "Tin ñư c mang" và "V t
mang tin" là m t c p ph m trù bi n ch ng.
- Thông tin bao gi cũng xu t hi n trong m i quan h ph c t p c a v t
ch t, trong m i quan h gi a kh năng và hi n th c, gi a cái xác ñ nh và cái
không xác ñ nh, gi a cái tính toán ñư c và không tính toán ñư c.
- Thông tin ch t n t i và xu t hi n trong m t quá trình nh t ñ nh.
- Thông tin là m t ñ c ñi m chung c a v t ch t.
M c ñ
x lý
thông tin
(nghĩa
r ng)
Thông
minh
Tri th c
Thông tin (nghĩa
h p)
D li u
Sơ ñ 1.01 Mô hình tháp thông tin

18. 7
Khi k thu t tin h c chưa phát tri n m nh thì khái ni m thông tin thu n
tuý là k t qu c a quá trình x lý d li u, nhưng ñ n nay, khái ni m thông tin
g n li n v i k thu t tin h c, cùng v i s phát tri n nhanh như vũ bão c a tin
h c, ñã t o cho thông tin tr thành thông tin ñi n t . Chính vì v y, TTTD
ngân hàng hi n nay cũng là TTTD ñi n t , mang ñ y ñ tính ch t, ñ c trưng
c a thông tin ñi n t .
Ngày nay, vai trò c a thông tin r t quan tr ng, tri th c (t c thông tin ñã
ñư c x lý tr thành tri th c c a con ngư i) ñã tr thành nhân t hàng ñ u
c a tăng trư ng kinh t , vư t qua các nhân t truy n th ng là v n, lao ñ ng và
tài nguyên. Vì th , trong n n kinh t toàn c u hoá, ai n m ñư c nhi u thông
tin ngư i ñó s chi n th ng, ai b l c h u v thông tin thì s rơi vào th b
ñ ng và tương lai s phân bi t xã h i s không còn là phân bi t giàu nghèo
v t ch t như hi n nay mà là giàu hay nghèo v tri th c. Thông tin ngày nay
ñư c ph n nh t p trung trên "siêu xa l thông tin”. Vi c xây d ng “siêu xa l
thông tin” khi n con ngư i có th s d ng ñư c t i ña thông tin, tri th c, làm
cho khoa h c k thu t tr thành l c lư ng s n xu t th nh t. Trong siêu xa l
thông tin có nhi u n i dung, nhưng n i dung quan tr ng là thông tin tài chính,
ngân hàng (trong ñó bao g m c TTTD), ñó là ngu n thông tin quan tr ng
quy t ñ nh ñ n vi c ñi u ch nh lu ng v n tài chính, ti n t ñ ñ u tư h p lý,
chính xác ph c v cho phát tri n kinh t c a m i qu c gia.
1.1.2.2. L ch s hình thành TTTD
S phát tri n n n kinh t th gi i 3 th k qua cho th y ho t ñ ng ngân
hàng luôn ñóng vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t c a t ng qu c
gia và c a toàn b n n kinh t th gi i. Bên c nh ho t ñ ng c a ngân hàng
luôn có s h tr tích c c c a TTTD. Th t v y, l ch s ho t ñ ng tín d ng ñã
ch ng minh ñi u ñó, trong nh ng th p niên ñ u c a l ch s nư c M , khi h u
h t các nhà kinh doanh trong cùng m t ñ a phương, h ñ u hi u nhau khá
rõ, vì v y các ngân hàng cũng hi u khá rõ v khách hàng c a mình nên chưa

19. 8
có nhu c u TTTD. Nhưng khi m c ñ và quy mô ho t ñ ng kinh doanh m
r ng trong m t n n kinh t l n hơn, nhi u ngư i kinh doanh, các ñ a bàn
khác nhau thì các nhà kinh doanh không th hi u nhau h t và bu c ph i có
thông tin v các ñ i tác, các ngân hàng bu c ph i có thông tin ki m ch ng v
khách hàng c a mình. ð u tiên, là nh ng b c thư gi i thi u t nh ng nhà
kinh doanh ñã t ng có quan h kinh doanh v i nhau, nh ng nhà cung ng và
các ngân hàng b n, ho c lu t sư ñ xác ñ nh v m t khách hàng nào ñó.
Nhưng ñ n kho ng nh ng năm 1830 do ngành ñư ng s t M phát tri n
m nh, kéo theo hàng lo t t p ñoàn kinh t hình thành trong các lĩnh v c v n
t i, cơ khí, khai m , xây d ng, b o hi m…nên vi c m r ng m c ñ và ph m
vi kinh doanh tăng lên r t m nh d n ñ n s xu t hi n c a t ch c "báo cáo tín
d ng". L ch s c a m t trong nh ng t ch c TTTD xu t hi n ñ u tiên là năm
1841, Lewis Tappan ñã sáng l p ra Mercantile Agency, thu th p thông tin
thông qua m ng các ñ i lý và bán các thông tin ñó cho nh ng ngư i ñăng ký
mua. N i dung thông tin v v th kinh doanh và kh năng tr n ñáng tin c y
c a các khách hàng trên toàn nư c M . Công ty Mercantile Agency ñã tr
thành R.G.Dun & Company (Dun) năm 1859. Nh ng ngư i ñăng ký mua
thông tin c a Dun bao g m nh ng ngư i bán hàng, nh ng ngư i nh p kh u,
các ngân hàng và công ty b o hi m. H sơ lưu tr tăng t 7.000 năm 1870 lên
40.000 năm 1880 và ñ n năm 1900 có hơn m t tri u h sơ khách hàng.
ð ng th i, vào năm 1849, John Bradstreet Cincinati sáng l p ra công
ty thông tin Bradstreet. Năm 1857, l n ñ u tiên trên th gi i công ty
Bradstreet ñã phát hành cu n sách x p lo i thương m i. Năm 1933 công ty
Dun và công ty Bradstreet ñã h p nh t thành công ty Dun&Bradstreet (D&B).
D&B hi n nay ñang là công ty TTTD ñ ng hàng th tư trên th gi i. Năm
1962 Dun & Bradstreet ñã thôn tính ñư c Moody's, là công ty x p lo i trái
phi u thành l p t năm 1906. Như v y m i quan h g n gũi gi a x p lo i DN
và báo cáo TTTD ñã h p nh t thành TTTD.

20. 9
1.1.2.3. Khái ni m TTTD Ngân hàng
Ho t ñ ng TTTD ñã có l ch s hàng trăm năm, song hành v i ho t
ñ ng tín d ng c a NHTM. Nó thư ng ñư c chú ý nhi u hơn m i khi n n kinh
t có bi n ñ ng. Vì th , sau cu c kh ng ho ng kinh t 1929-1933, kh ng
ho ng d u m năm 1970, kh ng ho ng kinh t Châu Á 1997, thì TTTD l i tr
thành v n ñ b c xúc. Theo WB, hi n nay có trên 140 nư c và n n kinh t có
ho t ñ ng TTTD. Trên th gi i, nghi p v TTTD có nhi u cách g i khác nhau
như TTTD (credit information), ñăng ký tín d ng (credit register), báo cáo tín
d ng (credit report), thông tin phòng ng a r i ro. Tuy có nhi u cách g i khác
nhau nhưng n i hàm b n ch t c a nghi p v này trên toàn c u là tương ñ i
gi ng nhau, ñó là vi c h p tác chia s thông tin gi a nh ng NHTM v i nhau
ñ cùng h n ch r i ro tín d ng. ð th ng nh t v i cách g i c a WB, chúng ta
s s d ng thu t ng TTTD cho nghi p v này.
V y TTTD là gì? m t khó khăn trong quá trình nghiên c u là ñ n nay
trên th gi i chưa có tài li u chính th c nào ñưa ra m t ñ nh nghĩa ñ y ñ v
TTTD. Theo NHNN VN (Quy t ñ nh s 1117)[09] có ñưa ra khái ni m
“TTTD là thông tin v h sơ pháp lý, v tài chính, dư n , b o ñ m ti n vay và
tình hình ho t ñ ng c a khách hàng có quan h tín d ng; các thông tin kinh
t , th trư ng trong và ngoài nư c có liên quan ñ n ho t ñ ng ngân hàng”.
Khái ni m này ñã ñưa ra ñúng n i dung th c ch t do TTTD chuy n t i,
nhưng l i chưa nêu ñư c b n ch t c a v n ñ chia s thông tin. Vì v y theo tôi
có th hi u TTTD là nh ng thông tin v khách hàng vay và thông tin kinh t ,
th trư ng trong, ngoài nư c có liên quan ñ n ho t ñ ng tín d ng c a các
NHTM, do các cơ quan TTTD thu th p, x lý, chia s gi a nh ng ngư i cho
vay nh m h n ch r i ro trong ho t ñ ng tín d ng c a NHTM, góp ph n ñ m
b o an toàn h th ng ngân hàng. TTTD ngân hàng là m t lo i thông tin ngân
hàng có ch c năng riêng ph c v ch y u cho ho t ñ ng kinh doanh tín d ng
c a NHTM.

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52775
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562