Donderdag 16 juni 2016
Parallelsessieronde 1
Titel: Na de verandering, klaar voor de toekomst?
Spreker: Erna Klein-Ikkink, José van Schie (Vrije Universiteit)
Zaal: Boston 19
Na de verandering, klaar voor de toekomst? - Erna Klein-Ikkink, José van Schie - HOlink2016
1. NA DE VERANDERING,
KLAAR VOOR DE TOEKOMST?
INVOERING PROCESMANAGEMENT
DOMEIN STUDENTGERICHTE ONDERSTEUNING
V. HO-LINK, JUNI 2016
2. NAAR EEN SLAGVAARDIGE ORGANISATIE
REORGANISATIE – NA DE VERANDERING….
2
Reorganisatie domein Studentgerichte Ondersteuning (SO)
Transitie onderwijsondersteuning op hoofdlijnen:
- Modernisering studentendienstverlening
- Modernisering onderwijsondersteuning
- Verbetering onderwijskwaliteits(zorg)
- Maar ook: krimp formatie obp
Reorganisatie alle bedrijfsvoeringsdomeinen VU
Consolidatie en regie domein SO
- Afronding oplevering digitale voorzieningen (OSD)
- Regie op beheer van de -complexe- ketens
2016
2014 - 2016
2012 - 2016
3. NAAR EEN SLAGVAARDIGE ORGANISATIE
REORGANISATIE DOMEIN SO
3
Een slagvaardige lijnorganisatie
Efficiency, effectiviteit en kwaliteit
Verbetering van tevredenheid
van studenten, docenten en overige medewerkers
Studenten-
dienstverlening
Overleg- en
regiestructuur
Proces-
management
Ondersteuning
Studenten
Docenten
Rollen-
en taken
Implementeren Herinrichten Inrichten Herschikken
OSD
Doel
4. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT = (K)EN DE HIERARCHIE….
5
Faculteiten SOZ
ONDER-
WIJS
CENTRALE
STUDENTE
NBALIE
BACK-
OFFICES
FRONT-
OFFICE
AFDELIN-
GEN
ONDER-
WIJS
Directeur
bedrijfsvoering
Afdelingshoofd
(lijnmanagement)
Portefeuille-
houder onderwijs
Faculteitsbestuur
Directeur
Afdelingshoofd
(lijnmanagement)
ONDER-
WIJS
ONDER-
STEUNING
5. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT = DE BASIS ONDER SAMENWERKING
6
Faculteit A Faculteit B SOZ/Afdeling 2SOZ/Afdeling 1
Digitale services
Procesmanagement
Informatievoorziening & communicatie
Uniformering & harmonisaties
Identiteit
Procesmanagement behelst het identificeren, ontwerpen, beheersen en waar nodig verbeteren en
vernieuwen van processen om te komen tot de gewenste kwaliteit van producten en dienstverlening.
6. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT = VERANKEREN EN VERBETEREN
7
Procesmanagement streeft naar een optimale kwaliteit van dienstverlening en
producten door te verankeren èn te verbeteren
Verankeren en verbeteren
Het identificeren, ontwerpen, beheersen van processen
Plan
DoCheck
Act
Richten
Strategisch
overleg
Act Do
Plan
Check
Plan
DoCheck
Act
Inrichten
Tactisch
overleg
Act Do
Plan
Check
Plan
DoCheck
Act
Verrichten
Operationeel
overleg
Act Do
Plan
Check
7. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT = VAN REVOLUTIE NAAR EVOLUTIE
8
Procesmanagement streeft verder naar een optimale kwaliteit van dienstverlening en
producten vernieuwingen dichtbij de behoefte aan vernieuwing vorm te geven in korte cycli
Evolutie
Stapsgewijs verbeteren en
vernieuwen van processen
Korte
vernieuwings-
cycliWaar staan
we nu?
Tijd
Niveauvanondersteuning
Revolutie
Schoksgewijze vernieuwing
van processen
Vernieuwing
Waar staan
we nu?
Tijd
Niveauvanondersteuning
8. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT = 5 FUNDAMENTELE KENMERKEN
9
CONTINU VERBETEREN EN VERNIEUWEN
INSPIREREND LEIDERSCHAP
RESULTAATGERICHTHEID
SAMENWERKING
BOUWEN OP VERTROUWEN
9. PROCESMANAGEMENT
VU OVERLEGSTRUCTUUR ONDERWIJS
10
HO
Hoofden Onderwijs-
ondersteuning
Tactisch
Ketenoverleg
onderwijslogistiek
Operationeel
VB
Vergadering
Bedrijfsvoering
OPO
Portefeuillehouders
Onderwijs
Strategisch
CvB
Expertgroep
procescluster A
Expertgroep
procescluster B
Expertgroep
procescluster C
Expertgroep
procescluster D
Ketenoverleg
ondersteuning
onderwijsuitvoering
Expertgroep
procescluster E
Facultaire
driehoek
vernieuwen
verbeteren
11. TAAKVERDELING & VERANTWOORDELIJKHEDEN
PROCESMANAGEMENT – REGIETAKEN OP 3 NIVEAU’S
12
• Proceseigenaar: Voorzitter HO, schakel tussen strategisch en tactisch
niveau. Belegd bij directeur SOZ.
• Samenstelling: Alle hoofden Onderwijsondersteuning van faculteiten en
SOZ, vertegenwoordiging procesmanagement
• Procesregisseur: Voorzitter ketenoverleg, schakel tussen operationeel en
tactisch niveau. Belegd bij SOZ.
• Samenstelling: Iedere faculteit is afgevaardigd in het ketenoverleg; ook de
frontoffice, IO en een senior beheerder IT.
• Procesbeheerder: ‘trekker’ van expertgroep. Ieder cluster heeft een
procesbeheerder die het overleg initieert, documenten beheert, activiteiten
plant namens de expertgroep
• Samenstelling: ongeveer 4 inhoudsdeskundigen van faculteiten/SOZ,
functioneel beheerder, webredacteur
Expertgroepen
HO
Keten-
overleg
12. TAAKVERDELING & VERANTWOORDELIJKHEDEN
GLOBAAL OVERZICHT PER OVERLEG
13
• Toetsen uitvoerbaarheid wijziging beleid en regelgeving
• Vertalen beleid en doelstellingen naar uitvoering
• Inrichten keten onderwijsondersteuning
• Afstemmen producten en (niveau van) dienstverlening
• Vaststellen kwaliteitseisen ondersteuning
HO
• Bespreken informatie- en ondersteuningsbehoefte organisatie
• Bespreken kwaliteit proces, product en dienstverlening
• Wijzigingsvoorstellen inhoudelijk toetsen
• Prioritering wijzigingen voorstellen
• Voortgang wijzigingen bespreken
Keten-
overleg
• Monitoren kwaliteit proces, product en dienstverlening
• Vertalen informatie- en ondersteuningsbehoefte naar wijzigingsvoorstellen
• Beschikbaar stellen documentatie over de processen binnen het cluster
• Beheren (generieke) informatievoorziening procescluster
Expertgroepen
13. HET REALISEREN VAN KWALITEIT
PROCESMANAGEMENT > INDELING CLUSTERS & PROCESSEN
14
ONDERWIJS-
PLANNING
AANMELDEN /
TOELATEN
INTERNATIONALE
MOBILITEIT
ONDERWIJSVOLG
KWALITEITSZORG
AFSTUDEREN /
DIPLOMEREN
TOETSEN EN
BEOORDELEN
STUDENT-
BEGELEIDING
DOCEREN EN
LEREN
ONDERWIJSLOGISTIEK
ONDERSTEUNING
ONDERWIJSUITVOERING
expertgroepenketenoverleggen
14. STATUS IMPLEMENTATIE
WAAR STAAN WE NU?
15
SAMEN BOUWEN (AAN VERTROUWEN)
IMPLEMENTEREN = INVESTEREN
VAN PAPIER NAAR PRAKTIJK >
VAN ZOEKEN NAAR INVULLEN
DE KOP IS ERAF >
MODEL KOMT OP GANG
SO VAN START > IT SLUIT AAN
15. AANDACHTSPUNTEN & ACTIES
KLAAR VOOR DE TOEKOMST….?
16
METEN EN STUREN >
GERICHT VERBETEREN
VERDERGAANDE STANDAARDISATIE
VAN PLAN NAAR RESULTAAT >
AGILE IN DE LIJN
BLIJVEN WERKEN AAN SAMENWERKEN
PROFESSIONALISERING
Korte schets van de context / aanleiding van de verandering
Toelichting op de reorganisatie van domein SO afgezet in de tijd
Toelichting op de reorganisatie en overgang naar lijnorganisatie. Zijn we met de ontwikkelingen van afgelopen jaren klaar voor de toekomst? Hoe werken we toe naar een slagvaardige lijnorganisatie waarin beheer en vernieuwing ook in de toekomst bijdragen aan continue verbetering van kwaliteit en efficiency van de dienstverlening?
Introduceer hier alvast een casus – zoals de roostering en gebruik die door het stuk als voorbeeld. Betrek eventueel mensen uit de zaal die met dit proces bezig zijn. Of vraag iemand uit de zaal een proces te noemen waaraan hij/zij denkt bij ketenmanagement
Deze er in laten? Persoonlijk vind ik deze slide wat onoverzichtelijk overkomen, maar de boodschap is wel van toegevoegde waarde. Zeker als doelgroep taktisch/strategisch is.
Ik moet hem zelf wel wat beter snappen om goed uit te kunnen leggen.
Onderzoek van Deloitte i.s.m. de Universiteit Utrecht wijst uit dat Business Maturity, volwassenheid van bedrijfsvoering, van invloed is op de prestaties van de organisatie. Organisaties met een hoge mate van volwassenheid en balans tussen verschillende organisatiepijlers (elke organisatiepijler scoort nagenoeg gelijk) presteren beter!
De essentie van dit gedachtegoed is ook van toepassing op processen. Organisaties moeten zich langs een aantal componenten, aspecten ontwikkelen om processen steeds beter te laten presteren. Reden hiervoor is dat aspecten onderling afhankelijk zijn. Als één van de aspecten niet goed functioneert, zullen de anderen minder effectief zijn.
hierarchische organisatiestructuur > Inrichting fac en centrale dienst op hoofdlijnen. Mondeling toelichten:
Ondersteuning onderwijs dicht bij primaire proces > bij fac ondergebracht (voorbeelden: studievolg, excie, studie-adviseurs).
Overkoepelende hoofdfuncties > bij centrale dienst SOZ ondergebracht (voorbeelden: inschrijven, collegegeld, diplomering, studentdecanen en –psychologen, beleidsmedewerkers, procesregie).
En de processtructuur die daar dwars op staat (dia 6)
Stap 1: organisatie van Domein Onderwijsondersteuning verdeeld over faculteiten, afdelingen
Uitdaging om procesmanagement over de verschillende faculteiten en afdelingen heen te organiseren, vooral omdat er sprake is van onderlinge verschillen in organisatie van onderwijs en deels ook in ondersteuning. Vereist goede samenwerking, op verschillende lagen. Vereist actieve inrichting en organisatie van samenwerking, gezamenlijke verantwoordelijkheid in kwalitatieve en efficiente dienstverlening.
Stap 2: hier over heen zit: informatievoorziening, services, uniformering, identiteit, e.d. > Factoren die bijdragen aan de dienstverlening. Veel in bereikt, maar ook nog uitdagingen (uniformering).
Stap 3: dat beheren => procesmanagement > Kort gezegd is procesmanagement er op gericht om processen blijvend te monitoren en te verbeteren om zo de dienstverlening steeds beter te maken.
Procesmanagement behelst het identificeren, ontwerpen, beheersen en waar nodig verbeteren en vernieuwen van processen om te komen tot de gewenste kwaliteit van producten en dienstverlening.
Centrale vragen:
Hoe borg je kwaliteit van product en dienstverlening?
Hoe organiseer je feedback van student/docent en medewerkers?
Hoe zorg je voor een continue verbetering van je ondersteuning?
Deze dia in (uitgesproken) tekst verbinden aan de verschillende niveau’s in de organisatie. Misschien aan de hand van een voorbeeld?
Strategisch: waarom willen we het; tactisch: hoe willen we het; operationeel: hoe doen we het?
PDCA-CYCLUS door alle lagen heen om continue te kunnen verbeteren:
Die 5 principes apart in een dia voorafgaand aan verdere situatie bij de VU
5 fundamentele kenmerken van een succesvol procesmanagement:
Bouwen op vertrouwen
Samenwerking
Resultaatgerichtheid
Inspirerend leiderschap
Continu verbeteren en vernieuwen.
Voorbeeld: proces intekenen
Richten: nieuwe regeling vanuit CvB
Inrichten: afspraken over verdere invulling; afspraken resultaten (doelstellingen/kpi’s/normen); afspraken dienstverlening
Verrichten: voorstellen voor uitvoering en comm; monitoring effecten - signalering
Continu vernieuwen vertaalt zich in stapsgewijze aanpak. Methodiek ‘agile’ ontwikkelen om stip op de horizon te bereiken door structureel en stapsgewijs aan vernieuwing te werken.
5 fundamentele kenmerken die voor alle lagen van belang zijn voor het succes
Formele overlegstructuur voor procesmanagement.
Hiernaast staat nog netwerken van professionele lagen binnen de universiteit
In de opzet van de overlegstructuur wordt voortdurend de verbinding gezocht tussen de drie lagen strategisch, tactisch, operationeel. Het ketenoverleg speelt een belangrijke schakel tussen operationeel en tactisch. De facultaire driehoek speelt deze schakel tussen strategisch en tactisch niveau.
Stap 1: strategische laag VB OPO
Stap 2: tactische laag HO
Stap 3: verbinding Driehoek
Stap 4: verbinding Ketenoverleg
Stap 5: Inhoudelijke werkgroepen expertgroepen per cluster
Stap 6: toevoegen onderwijskant
Voorbeeld van intekenen nogmaals aanhalen om te illustreren:
Expertgroep bereidt uitvoering voor vanuit expertise / IT / informatievoorziening
Ketenoverleg brengt advies uit vanuit alle fac/afdelingen
HO besluit over inrichting
Weergave van hoe de rollen binnen procesmanagement zich verhouden tot de niveaus binnen de organisatie: richten, inrichten, verrichten. Ofwel: strategisch, tactisch, operationeel.
Hier in de mondelinge presentatie een voorbeeld terug laten komen? Bijvoorbeeld intekenen (lekker veel over te vertellen) en een wat eenvoudiger iets
Samen bouwen aan vertrouwen > draagvlak bij strategisch niveau, bouwen aan vertrouwen in alle lagen door te doen en te informeren, intensivering samenwerking binnen dienstverlening, procesmanagement continu blijven uitdragen, in gesprek met elkaar als er vragen en onduidelijkheden zijn
Implementeren = investeren > nieuwe werkwijze kost tijd om ‘te landen’, bekendheid moet groeien, ook bij direct betrokkenen, procesbeheerders als nieuwe rol, maar ook: tijdsdruk binnen afdelingen is hoog / inzet voor procesmanagement wordt als extra druk ervaren
Van papier naar praktijk > gaandeweg invulling geven aan model, vraagt om tussentijds discussie, bijstellen waar nodig, en vooral DOEN om door te ontwikkelen
De kop is eraf > eerste wijzigingen zijn geprioriteerd, gerealiseerd en geïmplementeerd
SO van start > IT ontwikkelt nieuwe werkwijze om aan te sluiten op kort cyclisch werken, nauwe samenwerking op alle niveau’s
Focus op sturing > verdere invulling geven aan meten en sturen om gericht aan verbeteringen te werken irt de doelstellingen
Verdergaande standaardisatie > voorwaarde voor verdere verbetering kwaliteit en efficiency dienstverlening; onder minder hoge tijdsdruk starten bij de onderdelen die het meest bijdragen aan de dienstverlening
Van plan naar resultaat > ontwikkelen methodiek om resultaat gericht te werken, IT haakt hier op aan, samen in optrekken
Samenwerken > van sturingsafspraken tot werkafspraken, tussen diensten en fac, tussen diensten onderling; andere diensten werken op andere wijze – vraagt om extra aandacht voor afstemming
Professionalisering > kennis uitwisselen en uitbreiden, maar ook werken met formats, iedereen goed in het zadel krijgen, de ene expertgroep loopt soepeler dan de andere