1. การนิเ ทศแบบสอน
แนะ (Coaching)

2. ความหมายของ
การนิเ ทศแบบสอนแนะ
(Coaching)
Coaching หมายถึง การสอนแนะลูก
น้อ งของตนเอง การสอนแนะเป็น
เทคนิค หนึ่ง ในการพัฒ นาบุค ลากรหรือ
ลูก น้อ งของตน ทั้ง นี้จ ะเรีย กผู้ส อนงาน
ว่า “Coach” ส่ว นผูถ ูก สอนแนะโดยปกติ
้
จะเป็น ลูก น้อ งที่อ ยูภ ายในทีม หรือ กลุ่ม
่
งานเดีย วกัน เรีย กว่า Coachee

3. ความหมายของ
การนิเ ทศแบบสอนแนะ
(Coaching)
การสอนแนะคือ วิธ ีก ารในการ
พัฒ นาสมรรถภาพการทำา งานของ
บุค คลโดยเน้น ไปที่ก ารทำา งานให้ไ ด้
ตามเป้า หมายของงานนั้น หรือ การ
ช่ว ยให้ส ามารถนำา ความรู้ค วามเข้า ใจ
ที่ม ีอ ยู่แ ละ/หรือ ได้ร ับ การอบรมมาไป
สูก ารปฏิบ ัต ิไ ด้
่

4. แนวคิด /ความสำา คัญ เกี่ย วกับ การ
นิเ ทศแบบสอนแนะ
การนิเ ทศสอนงาน มีว ัต ถุป ระสงค์
- เพื่อ ช่ว ยให้ค รูส ามารถจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้
ให้ก ับ ผู้เ รีย นได้อ ย่า งมีป ระสิท ธิภ าพ ซึ่ง ผู้
นิเ ทศจะคอยแนะนำา ให้ค ำา ปรึก ษาช่ว ยเหลือ
ให้ค รูส ามารถจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้อ ย่า งต่อ
เนือ ง
่
- ช่ว ยให้ค รูไ ด้ว ิเ คราะห์ต นเองให้ส ามารถจัด
กิจ กรรมการเรีย นรู้ไ ด้อ ย่า งมีค ณ ภาพ ใน
ุ
สภาวะแวดล้อ มต่า ง ๆ และสามารถแก้ป ญ หา ั
อุป สรรคในการจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้ใ ห้ห มด
ไป

5. - ช่ว ยให้ค รูไ ด้ว ิเ คราะห์ต นเองให้
สามารถจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้ไ ด้อ ย่า ง
มีค ณ ภาพ ในสภาวะแวดล้อ มต่า ง ๆ
ุ
และสามารถแก้ป ัญ หาอุป สรรคในการ
จัด กิจ กรรมการเรีย นรู้ใ ห้ห มดไป
- ช่ว ยให้ค รูส ามารถสะท้อ นภาพการ
ปฏิบ ต ิง านของครูเ พื่อ ให้ค รูต ระหนัก ว่า
ั
การจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้น ั้น จะต้อ ง
ใช้ว ิธ ก ารจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้
ี
อย่า งไร เพือ ที่จ ะให้ผ ู้เ รีย นได้เ รีย นรู้
่

6. ดัง นัน การนิเ ทศสอนงานที่ม ี
้
ประสิท ธิภ าพ ไม่เ พีย งขึ้น อยูก ับ ทัก ษะของผู้
่
นิเ ทศ และความสามารถในการรับ ของครู
เท่า นัน แต่ย ง ขึ้น อยูก ับ องค์ป ระกอบแวดล้อ ม
้ ั ่
ของการนิเ ทศสอนงานด้ว ย เช่น ความชัด เจน
ของตัว ชีว ัด ความสำา เร็จ (KPI : Key Performance
้
Index) ความชัด เจนในเกณฑ์ก ารประเมิน ตัว ชี้
วัด ความสำา เร็จ ประสิท ธิภ าพของการให้
ข้อ มูล ย้อ นกลับ ด้ว ยการนิเ ทศสอนงานที่ม ี
ประสิท ธิภ าพ จะช่ว ยให้ส ภาพแวดล้อ มการ
ทำา งานดีด ้ว ย การพูด คุย ระหว่า งการนิเ ทศ
สอนงาน และเปิด โอกาสให้ต ้อ งคิด ถึง
มาตรฐานและเกณฑ์ใ นการนำา ไปสูค วาม ่

7. หลัก การของการสอนแนะ

8. 1. การสร้า งความสัม พัน ธ์แ ละความไว้
วางใจ (trust and rapport) การชีแ นะเป็น เรื่อ ง
้
ของปฏิส ม พัน ธ์ร ะหว่า งผูช แ นะกับ ครูร ายบุค คล
ั ้ ี้
หรือ กลุ่ม ครู ความเชือ ถือ และความไว้ว างใจ
่
ของครูท ี่ม ต ่อ ผูช แ นะมีส ว นสำา คัญ ที่ท ำา ให้ การ
ี ้ ี้ ่
ดำา เนิน การชีแ นะเป็น ไปอย่า งราบรื่น และมี
้
ประสิท ธิภ าพ
2. การเสริม พลัง อำา นาจ (empowerment)
การชีแ นะเป็น กระบวนการที่ช ว ยให้ค รูไ ด้ค น
้ ่ ้
พบพลัง หรือ วิธ ีก ารทำา งานของตนเอง เป็น วิธ ี
การที่ท ำา ให้เ กิด ความยั่ง ยืน และครูส ามารถ
พึ่ง พาความสามารถของตนเองได้
3. การทำา งานอย่า งเป็น ระบบ (systematic

9. 4. การพัฒ นาที่ต ่อ เนือ ง (ongoing
่
development)
การชีแ นะเพื่อ ให้เ กิด การเรีย นรู้แ ละพัฒ นาการ
้
เรีย นการสอนได้ ใช้เ วลานานในการทำา ความ
เข้า ใจและฝึก ปฏิบ ต ิใ ห้เ กิด ผลตามเป้า หมาย
ั
การดำา เนิน การชีแ นะจึง เป็น การพัฒ นาที่ม ี
้
ความต่อ เนื่อ งยาวนาน
5. การชีแ นะแบบมีเ ป้า หมายหรือ จุด เน้น
้
ร่ว มกัน (focusing) ในโลกของการพัฒ นา
บุค ลากรครูใ ห้ส ามารถจัด การเรีย นการสอนได้
นัน มีเ รื่อ งราวที่ต ้อ งปรับ ปรุง และพัฒ นา
้
มากมายหลายจุด
6. การชีแ นะในบริบ ทโรงเรีย น (onsite
้

10. 7. การชีแ นะที่น ำา ไปใช้ไ ด้จ ริง (work on
้
real content) การชีแ นะในประเด็น หรือ เนือ หา
้ ้
สาระที่เ ป็น รูป ธรรม (being concrete) มีล ัก ษณะ
เป็น พฤติก รรมที่ส ามารถสัง เกตได้ ปฏิบ ต ิไ ด้
ั
จริง
8. การทบทวนและสะท้อ นผลการดำา เนิน
งาน (after action review and reflection) การ
สะท้อ นผลการทำา งาน (reflection) เป็น วิธ ก ารที่
ี
ช่ว ยให้ค รูไ ด้ค ด ทบทวนการทำา งานที่ผ า นมา
ิ ่
สรุป เป็น แนวปฏิบ ต ใ นการจัด การเรีย นการ
ั ิ
สอนครั้ง ต่อ ไป

11. บทบาทหน้า ที่ข องผู้น ิเ ทศสอน
แนะ
ผูน เ ทศสอนแนะ (Coach) ควรเป็น ผูร ัก
้ ิ ้
การอ่า น รัก การแสวงหาความรู้ และเป็น ผู้
ขวนขวายหาข้อ มูล ความรู้ใ หม่อ ยู่ต ลอด
เวลา รวมทั้ง แสวงหาประสบการณ์ใ หม่เ กี่ย ว
กับ การจัด การศึก ษา เพื่อ ที่จ ะได้น ำา ความรู้
และประสบการณ์ท ี่ไ ด้ร ับ มาทำา หน้า ที่
ให้ก ารฝึก อบรม พัฒ นาครู และเปลีย นแปลง ่
พฤติก รรมของครู เป็น ผู้ใ ห้ค ำา ปรึก ษา แก้ไ ข
ปัญ หาการจัด กิจ กรรมการเรีย นรู้

12. คุณ ลัก ษณะของผู้น ิเ ทศสอน
แนะ
1. การยอมรับ ความจริง
2. เห็น อกเห็น ใจ
3. มองโลกในแง่ด ี
4. กระตือ รือ ร้น
5. ให้โ อกาส
6. ยืด หยุ่น
7. มัน ใจในตนเอง
่
8. กล้า รับ ผิด และรับ ชอบ
9. มีว ิส ย ทัศ น์
ั

13. แนวปฏิบ ัต ิก ารนิเ ทศสอนแนะ
1. กำา หนดเวลาให้เ หมาะสมกับ เนือ หาที่
้
ต้อ งการสอนแนะ
2. สภาพอารมณ์ป กติ พร้อ มที่จ ะ
สอนแนะ
3. สุข ภาพร่า งกายดี
4. วิธ ก ารสอนแนะมีค วามเหมาะสม
ี
กับ เนือ หาสาระ และผูร ับ การนิเ ทศ
้ ้
5. ศึก ษาข้อ มูล เกี่ย วกับ
5.1 เนือ หา/ขอบเขตของ
้
ของงานที่น เ ทศิ
5.2 ผัง โครงสร้า งสถาน
ศึก ษา วิส ย ทัศ น์ นโยบายต่า ง ๆ ของสถาน
ั

14. ปัจ จัย ที่ท ำา ให้ก ารนิเ ทศสอนแนะ
ไม่บ รรลุผ ลสำา เร็จ
1. การจัด สภาพแวดล้อ ม สถานที่ท ี่ใ ช้
สำา หรับ สอนงาน ครู ไม่เ หมาะสม เช่น
กว้า งหรือ แคบเกิน ไป บรรยากาศในห้อ ง
ประชุม ดูเ ป็น ทางการหรือ เป็น กัน เองเกิน
ไป
2. การจัด หาอุป กรณ์เ ครื่อ งมือ การจัด หา
และการจัด เตรีย มอุป กรณ์ เครื่อ งมือ ต่า ง
ๆ ไม่ค รบถ้ว น ไม่ม ีค ณ ภาพ ในการนำา ไป
ุ
ใช้ส อนแนะ
3. งบประมาณ สถานศึก ษาไม่ไ ด้ต ั้ง งบ
ประมาณเพื่อ การนิเ ทศสอนแนะได้โ ดย

15. 4. บุค ลากร
4.1 ขาดความรู้แ ละไม่เ ข้า ใจในเนือ หา้
ที่จ ะสอนแนะ
4.2 ขาดทัก ษะในการควบคุม เวลา
ในการสอนแนะ
4.3 ขาดทัก ษะของการสือ สาร และ
่
วิธ ก ารถ่า ยทอดให้ค รู
ี เข้า ใจ
4.4 ผูน ิเ ทศสอนแนะไม่ม ีค วามรู้ และ
้
ประสบการณ์
4.5 ไม่เ ห็น ความสำา คัญ และความ
จำา เป็น ของการสอนแนะ
4.6 ทำา ตนไม่เ ป็น แบบอย่า งที่ด ีต ่อ ครู
4.7 อารมณ์ห งุด หงิด หรือ แสดง

16. 5. ครู ครูผ ร ับ การนิเ ทศสอนแนะ พบว่า เป็น
ู้
สาเหตุห นึง ที่ท ำา ให้ก ารนิเ ทศสอนงาน
่
ประสบความล้ม เหลว คือ ครูม ัก จะหลีก เลี่ย ง
หรือ ปฏิเ สธ ไม่ย อมทำา ตามที่ผ น เ ทศสอนงาน
ู้ ิ
ได้ใ ห้ก ารนิเ ทศไว้
6. วัฒ นธรรมองค์ก รของสถานศึก ษา ไม่เ อือ ้
และไม่ไ ด้ร ับ การส่ง เสริม จากผูบ ริห ารสถาน
้
ศึก ษา

17. กระบวนการสอนแนะ

18. กระบวนการสอนแนะ
• ขั้น ก่อ นการสอนแนะ (pre-coaching)
ก่อ นดำา เนิน การชีแ นะ มีก ารตกลงร่ว มกัน
้
เกี่ย วกับ ประเด็น หรือ จุด เน้น ที่ต ้อ งการ
สอนแนะร่ว มกัน เนือ งจากการดำา เนิน การ
่
ชีแ นะเน้น ไปที่ก ารเชือ มโยงความรู้ไ ปสู่
้ ่
การปฏิบ ต ิจ ริง ทั้ง ผูช แ นะและคุณ ครู
ั ้ ี้
แต่ล ะคนก็ต ้อ งวางแผนร่ว มกัน ว่า ในแต่ล ะ
ครั้ง ที่ด ำา เนิน การชีแ นะนั้น จะชีแ นะลงลึก
้ ้
เฉพาะในเรื่อ งใดเรื่อ งหนึง เป็น พิเ ศษ
่

19. • ขั้น การสอนแนะ (coaching)
ในขั้น ของการสอนแนะประกอบด้ว ยขั้น
ตอนย่อ ย 3 ขั้น คือ
- การศึก ษาต้น ทุน เดิม เป็น ขั้น ที่ผ ู้
ชีแ นะพยายามทำา ความเข้า ใจวิธ ีค ด วิธ ี
้ ิ
การทำา งาน และผลที่เ กิด ขึ้น จากการ
ทำา งานของคุณ ครูว ่า อยู่ใ นระดับ ใด
- การให้ค ณ ครูป ระเมิน การทำา งานของ
ุ
ตนเอง เป็น ขั้น ที่ช ว ยให้ค รูไ ด้ท บทวนการ
่
ทำา งานที่ผ า นมาของตนเอง โดยใช้
่
ตัว อย่า งที่เ ป็น รูป ธรรมที่ผ า นมา
่
- ขั้น ต่อ ยอดประสบการณ์ เป็น ขั้น ที่ผ ู้

20. • ขั้น สรุป ผลการสอนแนะ (post-coaching)
เป็น ขัน ตอนที่ผ ส อนแนะเปิด โอกาสให้
้ ู้
คุณ ครูไ ด้ส รุป ผลการสอนแนะเพื่อ ให้ไ ด้
หลัก การสำา คัญ ไปปรับ การเรีย นการสอน
ของตนเองต่อ ไป รวมไปถึง การตกลงร่ว ม
กัน เรื่อ งให้ค วามช่ว ยเหลือ อื่น ๆ เช่น หา
เอกสารมาให้ศ ึก ษา ประสานงานกับ บุค คล
อืน ๆ แนะนำา แหล่ง เรีย นรู้เ พิ่ม เติม เป็น ต้น
่

21. 6. เตรีย มความพร้อ ม สือ อุป กรณ์
่
เครื่อ งมือ ที่ใ ช้ใ นการนิเ ทศสอนแนะ
7. เข้า ใจจิต วิท ยาการเรีย นรู้ข องครูท ี่
เป็น ผูใ หญ่
้

22. เครื่อ งมือ การชี้แ นะ
เครื่อ งมือ สำา คัญ ของการสอนแนะคือ
รูป แบบการใช้ภ าษาแบบต่า ง ๆ ที่ช ว ยให้่
คุณ ครูเ กิด การเรีย นรู้ การใช้ภ าษาในการ
ชีแ นะ มีค ณ ภาพและระดับ ที่แ ตกต่า งกัน ไป
้ ุ
ซึ่ง ผูช แ นะต้อ งเลือ กใช้ใ ห้เ หมาะสมกับ
้ ี้
สถานการณ์ ในสถานการณ์ท ี่ค รูป ระสบ
ปัญ หาในการสอน
การใช้เ ครื่อ งมือ หรือ รูป แบบการใช้
ภาษาในการสอนแนะ
มี 2 มิต ิ คือ มิต ข องการผลัก ดัน (push) และมิต ิ
ิ
ของการฉุด ดึง (pull) มีก ารระดับ ของการ