Een presentatie ter ondersteuning van de eerste bijeenkomst van de werkgroep ICT-e van de 2e graads lerarenopleiding van Hogeschool Inholland. De werkgroep ICT-e bestaat uit enthousiaste docentenopleiders met als doel het opleiden van de docenten van morgen.

1. Startbijeenkomst werkgroep ICT-e
7 november 2013

2. Programma
• 14:00 - 14:30 Stand van zaken ICTintegratie lerarenopleiding
• 14:30 - 15:30 Behoefteanalyse [focusgroep
olv Fenna Swart]
• 15:30 - 16:00 Planning en afspraken

3. Belang
Kennis- en netwerksamenleving
Jeugdcultuur
(Nieuwe) dimensies voor leren en
onderwijs
Vraag vanuit het werkveld

4. Taak
• De lerarenopleiding leidt startbekwame
docenten op die de educatieve functies van
ICT kunnen toepassen in onderwijspraktijk
• “In de laatste fase, startbekwaam, is er
sprake van een geintegreerde inzet van de
beroepscompetenties, waarbij de student in
staat is om ICT te integreren in de
beroepspraktijk” (Bottema, 2013)

5. • “They require teachers' knowledge not of a
specific technology but rather knowledge of
the affordances and constraints of
technology and how to use technology to
facilitate deep, comprehensive learning”
(Kereluik, Mishra & Koehler, 2011)

6. Stand van zaken?
“Meer dan de helft van de pas afgestudeerde leraren is negatief
over de manier waarop hun opleiding ze heeft voorbereid op
de inzet van ict bij het geven van onderwijs” (Hovius & Kessel,
2013)
“During their training student teachers meet hardly any role
models who demonstrate the outstanding pedagogical use of
ICT” (ten Brummelhuis, Wijngaards, Swager & van Goozen,
2010)
“De vraag of dio’s tijdens hun opleiding voorbereid worden op
het gebruik van ict in hun toekomstige vak is dus min of meer
van het toeval afhankelijk” (Admiraal, Kieft & Lockhorst, 2013)

7. Stand van zaken?
“Teacher trainers and student teachers believe that ICT is an important tool
for both pedagogical purposes and administrative purposes. Teachers and
students feel competent about their technical skills, but they are less
confident about the pedagogical use of ICT for learning purposes.” (ten
Brummelhuis, Wijngaards, Swager & van Goozen, 2010)
“The pedagogical use of ICT is promoted. Actual use of ICT is optional for
most teacher trainers and in many cases also optional for student teachers
during their internship. (Ten Brummelhuis, Wijngaards, Swager & van
Goozen, 2010)
“Desgevraagd bleek uit alle interviews op de ulo’s dat ict-vaardigheden niet
of nauwelijks expliciet worden genoemd op beoordelingsformulieren, in
rubrics of in stageopdrachten” (Admiraal, Kieft & Lockhorst, 2013)

8. De invloed
•
“De mate en kwaliteit van de ervaringen met
ICT in het onderwijs op de lerarenopleiding
is van grote invloed op de
acceptatiebereidheid van beginnende leraren
om ICT te integreren in de beroepsrollen”
(Drent & Meelissen, 2008)
•
Opleiden van mogelijke ‘change agents’ voor
het werkveld. Innovatiekracht van de
opleiding

9. Startbekwaamheid ICT?
Elke student studeert af op niveau startbekwaam kennisbasis ICT, aan
de hand van de daarbij behorende indicatoren;
Elke student/coach integreert ICT-e in zijn professionele rollen:
uitvoerder van onderwijs, ontwerper van onderwijs, als samenwerker,
als onderzoeker in de praktijk en als lerende professional. De
student/coach is in staat om aan te geven hoe deze integratie tot
stand is gekomen en maakt dit zichtbaar.
Elke docent in het domein OLL beheerst minimaal de ICT-e
competenties waaraan de student ook moet voldoen en kan deze
vertalen naar het eigen professioneel handelen. De (leraren)opleider
moet een rolmodel voor zijn studenten en zal dus ook ICT-e
toepassen in de les.

10. TPACK-model
(Mishra & Koehler, 2006)

11. Kader ICT-bekwaamheden
(Kennisnet, 2012)

12. Kennisbasis ICT voor 2e
graad lerarenopleidingen
(ADEF, 2013)

13. Strategie
Visie
Curriculum
Docentenprofessionalisering
Infrastructuur
Samenwerking
...
(Tondeur, van Braak, Sang, Voogt, Fisser & Ottenbreit-Leftwich,
2012)

14. “...effective preparation of pre-service teachers for technology
integration requires attention to the separate key themes, but also
demands similar attention toward the relationships between the
themes. Furthermore, technology integration needs to be infused as a
systemic aspect throughout the entire programme rather than
presented in separate “stand-alone” courses”
(Tondeur, van Braak, Sang, Voogt, Fisser & Ottenbreit-Leftwich, 2012)
[mijn onderstreping]

15. Opdracht 2013-2014
Curriculum (opdrachtgever = curriculumcommissie)
Ontwikkeling ICT-bekwaamheid (competentiegericht)
ICT-portfolio + (eind-)assessment
Integratie in vak-, praktijk-, onderzoeks- en slb-leerlijn
Docentenprofessionalisering (opdrachtgever = Wiebo)
Versnellingstrajecten
(Her-)ontwerp van onderwijs
Teamleren

16. Werkgroep ICT-e
• Samen ontwikkelen en uitvoeren van
activiteiten rondom de integratie van ICT-e
• Didactische helpdesk
• ICT-e coordinator (1 per locatie)
• ICT-e experts (1 per vakgroep/leergebied)

17. Versnellingstraject ICT 2013-2014
(Her-)ontwerpen van leerpraktijk met didactische inzet van ICT
Learning by design
“Needs-based, collaborative professional development is
effective in developing the competencies teachers needs to
adequately integrate ICT in classroom practice” (Allayar, 2011)
Oplossen van authentieke didactische dilemma’s met inzet van
ICT. Blijkt ook nog eens de sterkste voorspeller te zijn of een
docent wel of niet ICT inzet in zijn les (Kay, 2007)
Integreren van content knowledge, pedagogical knowledge en
technology knowledge (Mishra & Koehler, 2005)
Produceren in plaats van consumeren

18. Versnellingstraject ICT 2013-2014
Ontwikkelen van good practices en deze
delen met collega’s
Delen & creëren met studenten: rolmodel

19. Versnellingstraject ICT 2013-2014
• Professionalisering ICT-e expert
• Studiejaar 2013-2014: nieuwe
versnellingstrajecten per
vakgroep/leergebied, nieuwe collega’s
onder begeleiding van werkgroep ICT-e

20. Versnellingstraject ICT 2013-2014
• (Her-)ontwerp van leerpraktijken op basis
van blended learning
• Gefaseerd: iteratief ontwerpaanpak
• IBL-designer (Swager, 2012)

21. Fasering
•
•
•
•
Periode 2 Orientatie en ontwerp
Periode 3 Uitvoering en evaluatie
Periode 4 Bijstelling, rapportage en borging
Drie wekelijkse bijeenkomsten werkgroep ICT-e
•
•
•
uitwisselen van informatie t.a.v. versnellingstrajecten
lopende zaken
Tussendoor: uitwisseling met niet deelnemende docenten

22. Afspraken & vragen
•
Voor de volgende bijeenkomst, orienteer je op een
‘didactisch dilemma, een leerpraktijk waar ‘onvrede’ over
bestaat, en dat je zou willen aanpakken, met inzet van ICT.
•
Volgende bijeenkomst….?