Download luận án tiến sĩ với đề tài: Phát triển du lịch gắn với xóa đói giảm nghèo ở Lào Cai, cho các bạn có thể tham khảo

1. ii
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các
s li u và n i dung trong Lu n án là trung th c. K t qu c a Lu n án
chưa t ng ñư c công b trong b t kỳ công trình nào khác.
Tác gi lu n án
Ph m Ng c Th ng

2. iii
M C L C
Ph bìa
L i cam ñoan………………………………………………………………..ii
M c l c……………………………………………………………………...iii
Danh m c các ch vi t t t………………………………………………....vi
Danh m c b ng bi u, sơ ñ ………………………………………………..vii
PH N M ð U……………………………………………………………..1
CHƯƠNG 1. CƠ S LÝ LU N VÀ KINH NGHI M TH C TI N V
PHÁT TRI N DU L CH G N V I XÓA ðÓI GI M NGHÈO.............10
1.1. Các khái ni m cơ b n v du l ch và ñói nghèo…….............................10
1.1.1. Du l ch và tác ñ ng kinh t - xã h i c a phát tri n du l ch....................10
1.1.2. ðói nghèo và tiêu chí xác ñ nh ñói nghèo.............................................14
1.2. Phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo…...………………….18
1.2.1. Cách ti p c n phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo...………18
1.2.2. Mô hình phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo……………...28
1.2.3. Các ñi u ki n ñ phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo...…...31
1.2.4. Các tiêu chí ñ ñánh giá tác ñ ng c a phát tri n du l ch ñ i v i xóa ñói
gi m nghèo……………………………………………………………..........34
1.3. Kinh nghi m v phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo……40
1.3.1. Mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng ñ xóa ñói gi m nghèo
c a m t s nư c……………………………………………………………...40
1.3.2. Mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng ñ xóa ñói gi m nghèo
t i m t s ñ a phương c a Vi t Nam...………………………………………43
1.3.3. Bài h c kinh nghi m v phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo
v n d ng cho Lào Cai……………………………………………………….45

3. iv
CHƯƠNG 2. TH C TR NG V PHÁT TRI N DU L CH G N V I
XÓA ðÓI GI M NGHÈO LÀO CAI………………………………….55
2.1. Ti m năng phát tri n du l ch c a Lào Cai...…………………………55
2.1.1. V trí c a du l ch Lào Cai trong chi n lư c phát tri n du l ch c nư c và
chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a t nh……………………………….55
2.1.2. ðánh giá ti m năng phát tri n du l ch c a t nh Lào Cai…...………….57
2.2. Th c tr ng phát tri n du l ch Lào Cai giai ño n 2001 - 2008…….74
2.2.1. Nh ng k t qu ñ t ñư c……………………………………………...74
2.2.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân............................................................81
2.3. Th c tr ng phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo Lào
Cai…………………………………………………………………………...83
2.3.1. Th c tr ng nghèo và các chính sách xóa ñói gi m nghèo Lào Cai....83
2.3.2. ðánh giá các ñi u ki n ñ phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo
Lào Cai…………………………………………………………………….87
2.3.3. ðánh giá các chương trình d án, mô hình phát tri n du l ch g n v i
xóa ñói gi m nghèo Lào Cai………………………………………………94
2.4. Nh ng ñóng góp c a phát tri n du l ch ñ i v i xóa ñói gi m nghèo
Lào Cai.........................................................................................................103
2.4.1. ðóng góp vào phát tri n kinh t - xã h i c a T nh..............................103
2.4.2. T o ra l i ích cho dân cư ñ a phương góp ph n xóa ñói gi m nghèo.106
2.4.3. Gi i quy t vi c làm cho cư dân ñ a phương góp ph n xóa ñói gi m
nghèo.............................................................................................................113
2.4.4. Phát tri n h t ng cơ s giúp c i thi n cu c s ng c a ngư i nghèo....114
2.4.5. Nâng cao dân trí và th l c cho c ng ñ ng dân cư góp ph n xóa ñói
gi m nghèo....................................................................................................115

4. v
CHƯƠNG 3. CÁC GI I PHÁP CH Y U ð PHÁT TRI N DU L CH
G N V I XÓA ðÓI GI M NGHÈO LÀO CAI................................120
3.1. ð nh hư ng v phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo Lào
Cai.................................................................................................................120
3.1.1. Quan ñi m...........................................................................................120
3.1.2. M c tiêu…...…………………………………………………………121
3.2. M t s gi i pháp ch y u ñ phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m
nghèo Lào Cai…………………………………………………………...123
3.2.1. Xây d ng mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng g n v i xóa
ñói gi m nghèo……………………………………………………………..123
3.2.2. L a ch n lo i hình du l ch phù h p mô hình phát tri n du l ch g n v i
xoá ñói gi m nghèo Lào Cai……………………………………………..139
3.2.3. Hoàn thi n chính sách, cơ ch , công tác qu n lý nhà nư c v du l ch146
3.3. M t s ki n ngh ….………………………………………………......152
3.3.1. Ki n ngh v i Chính ph và các B , ngành Trung ương.....................152
3.3.2. Ki n ngh v i t nh Lào Cai..................................................................153
3.3.3. Ki n ngh ñ i v i chính quy n ñ a phương các xã t i khu, ñi m du
l ch.................................................................................................................154
K T LU N………………………………………………………………..156
DANH M C CÔNG TRÌNH CÔNG B ………………………………..159
TÀI LI U THAM KH O………………………………………………..160
PH L C

5. vi
DANH M C CÁC CH VI T T T
UNWTO T ch c Du l ch Th gi i
CSD7 y ban Phát tri n b n v ng Liên Hi p qu c
ST-EP Du l ch b n v ng - xóa nghèo
CPI Ch s giá tiêu dùng
WTTC H i ñ ng Du l ch và L hành Th gi i
SNV T ch c phát tri n Hà Lan
IUCN T ch c b o t n thiên nhiên Th gi i
UNESCO T ch c Giáo d c, Khoa h c và Văn hóa c a
Liên Hi p Qu c
LðTBXH Lao ñ ng và thương binh xã h i
HDV Hư ng d n viên
UBND y ban Nhân dân
USD ðô la M
REST T ch c du l ch b o v sinh thái và văn hóa c ng
ñ ng
GDP T ng s n ph m Qu c n i.
ASEAN Hi p h i các qu c gia ðông Nam Á
XHCN Xã h i ch nghĩa
TNHH Trách nhi m h u h n

6. vii
DANH M C B NG BI U, SƠ ð
Sơ ñ 1.1 M i quan h gi a các thành ph n trong ho t ñ ng du l ch……….11
Sơ ñ 1.2 M i quan h gi a các ngu n l c và các ho t ñ ng trong Du l ch d a
vào c ng ñ ng……………………………………………………………….28
B ng 2.1 ði u ki n khí h u t i m t s ñ a ñi m trên lãnh th Lào Cai…… .59
B ng 2.2 So sánh ñ c trưng khí h u Lào Cai v i các ch tiêu nhi t ñ i…….60
B ng 2.3 M c ñ thích nghi c a con ngư i ñ i v i m t s ch tiêu khí h u..64
Bi u ñ 2.1 K t qu ñi u tra v s c n thi t ph i ñư c ñào t o ki n th c du
l ch..................................................................................................................93
Bi u ñ 2.2: K t qu ñi u tra v các ho t ñ ng lĩnh v c kinh t – xã h i ñư c
c i thi n khi có ho t ñ ng du l ch t i ñ a phương.........................................106
Bi u ñ 2.3 M c chi tiêu bình quân khách du l ch trong nư c Lào Cai
2005...............................................................................................................109
Bi u ñ 2.4 M c chi tiêu bình quân khách du l ch trong nư c Lào Cai
2005...............................................................................................................110
Bi u ñ 2.5. K t qu ñi u tra v cu c s ng c a c a dân cư ñư c c i thi n khi
có ho t ñ ng du l ch t i ñ a phương..............................................................111
Bi u ñ 2.6. K t qu ñi u tra v t o công ăn vi c làm khi có ho t ñ ng du l ch
t i ñ a phương................................................................................................113
Bi u ñ 2.7. K t qu ñi u tra v s c i thi n c a cơ s h t ng khi có ho t
ñ ng du l ch t i ñ a phương...........................................................................115
Mô hình 2.1 Mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng g n v i xóa ñói
gi m nghèo t i b n Sín Ch i- Sa Pa………………………………………..102
Mô hình 3.1 Mô hình phát tri n du l ch d a vào c ng ñ ng g n v i xóa ñói
gi m nghèo…………………………………………………………………125
Mô hình 3.2 Các bư c xây d ng mô hình m u phát tri n du l ch d a vào
c ng ñ ng g n v i xóa ñói gi m nghèo…………………………………….135

7. 1
PH N M ð U
1. TÍNH C P THI T C A ð TÀI
Trong b i c nh toàn c u hóa hi n nay, du l ch ñã và ñang phát tri n
nhanh chóng ch ng minh ñư c s ñóng góp quan tr ng cho s phát tri n kinh
t - xã h i. Cũng trong b i c nh ñó, xóa ñói gi m nghèo ñang là m c tiêu
ph n ñ u c a c a nhi u qu c gia và là m t ñi u ki n quan tr ng cho hòa bình,
gi gìn môi trư ng và phát tri n b n v ng. N u phát tri n du l ch theo m t
phương th c b n v ng có th t o ra ñóng góp cho vi c xóa ñói gi m nghèo,
ñ c bi t là các vùng nông thôn nơi sinh s ng c a ph n l n nh ng ngư i
nghèo và nơi có r t ít các l a ch n phát tri n khác.
Cu i nh ng năm 80 và trong su t nh ng năm 90 c a th k trư c, t m
quan tr ng c a Du l ch b n v ng (Sustainable Tourism) ngày càng ñư c nhìn
nh n rõ hơn. S xu t hi n c a Du l ch sinh thái (Ecotourism) và Du l ch Xanh
(Green Tourism) ñã ph n ánh s quan tâm t i vi c ki m soát môi trư ng c a
du l ch. Vào cu i nh ng năm 1990, ngư i ta càng nh n rõ hơn ý nghĩa c a
vi c xóa nghèo như m t ñi u ki n tiên quy t c a phát tri n b n v ng. Do v y,
các t ch c phát tri n và ngành du l ch ñã t p trung chú ý t i du l ch như m t
công c xóa ñói nghèo. Trong nh ng năm g n ñây, m t s sáng ki n ñã ñư c
th c hi n và ñư c ngành du l ch, các t ch c phát tri n công nh n v nh ng
ñóng góp quan tr ng c a du l ch ñ i v i xóa ñói gi m nghèo như:
Vào năm 1999, y ban Phát tri n B n v ng Liên Hi p Qu c UN (CSD
7) ñã yêu c u các chính ph c ng tác v i t t c các c ng ñ ng ñ a phương,
b n ñ a ñ t i ña hóa ti m năng c a du l ch ñ xóa ñói gi m nghèo thông qua
phát tri n các chi n lư c thích h p.
Liên Hi p Qu c công b năm 2002 là Năm Qu c t Du l ch Sinh thái.
Nhi u sáng ki n ñã ñư c th c hi n và các gương ñi n hình ñư c qu ng bá
trên kh p th gi i, thư ng liên quan ñ n du l ch các vùng nghèo. B n Tuyên

8. 2
b Quebec v Du l ch Sinh thái ñã nh n m nh nhi u phương th c mà du l ch
có th h tr phát tri n b n v ng, trong ñó bao g m c vi c t o ñi u ki n
thu n l i cho các c ng ñ ng b n ng và c ng ñ ng nghèo.
Báo cáo c a H i ngh C p cao Phát tri n B n v ng t i Johannesburg
2002 ñ c bi t nh n m nh t i du l ch. H i ngh kêu g i thúc ñ y phát tri n du
l ch b n v ng ñ tăng phúc l i cho ngư i dân các c ng ñ ng ñ a phương
trong khi v n có th ti p t c gi gìn b n s c văn hóa và môi trư ng.
Sáng ki n Du l ch B n v ng - Xóa nghèo (Sustainable Tourism -
Eliminating Porvety (ST-EP)) ñư c T ch c Du l ch Th gi i UNWTO ñưa
ra v i s ng h c a UNCAD t i H i ngh Thư ng ñ nh Johannesburg. Sáng
ki n ST-EP cung c p cơ s nghiên c u và ho t ñ ng th c ti n ñ ch ra cách
th c du l ch có th s d ng m t cách c th ñ xóa nghèo. M c tiêu ñ t ra là
5.000 d án nh ho t ñ ng t i năm 2015.
Tuyên b Hu v Du l ch Văn hóa và Xóa nghèo tháng 6 năm 2004 ñã
ñánh d u ñóng góp c a Vi t Nam vào quy t tâm gi i quy t v n ñ xóa nghèo
thông qua phát tri n du l ch.
Lào Cai là m t t nh mi n núi n m phía B c Vi t Nam, thiên nhiên ưu
ñãi cho Lào Cai ngu n ti m năng to l n v khí h u, ñ t ñai, khoáng s n, tài
nguyên, ñ c bi t là tài nguyên du l ch. L i th c a Lào Cai là ti m năng ña
d ng, phong phú ph c v cho phát tri n du l ch: Lào Cai có nhi u c nh quan
thiên nhiên kỳ thú, cùng v i nhi u l h i truy n th ng. Lào Cai còn t p h p
nhi u di tích văn hoá thu n l i ñ phát tri n nhi u lo i hình du l ch như du
l ch văn hoá, sinh thái, ngh dư ng. Nh ng ti m năng gi u có trên t o ñi u
ki n thu n l i cho Lào Cai phát tri n m t n n kinh t t ng h p ña ngành,
trong ñó du l ch ñư c coi là m t trong nh ng ngành có vai trò ñ c bi t quan
tr ng trong phát tri n kinh t xã h i, góp ph n xóa ñói gi m nghèo và ñ y
nhanh ti n trình chuy n d ch cơ c u kinh t c a t nh.

9. 3
Nh ng năm g n ñây, du l ch c a Vi t Nam nói chung và c a Lào Cai
nói riêng ñã có nh ng bư c ti n ñáng k , góp ph n tích c c vào s nghi p
phát tri n kinh t -xã h i c a ñ t nư c và ñ a phương. Tuy nhiên, v th c a du
l ch trong n n kinh t và hi u qu ñem l i t ho t ñ ng du l ch v n chưa
tương x ng v i ti m năng to l n s n có. Các s n ph m du l ch hi n v n chưa
ñư c phong phú, ña d ng; chưa có s c h p d n, c nh tranh l n. Trong nh ng
ti m năng ñ phát tri n du l ch, các lo i hình du l ch liên quan ñ n nông thôn
và n n nông nghi p truy n th ng, du l ch xóa ñói gi m nghèo h u như chưa
ñư c quan tâm phát tri n. T i Lào Cai, có r t nhi u t c ngư i sinh s ng v i
bi t bao phong t c t p quán truy n th ng, các nét ñ p văn hóa mang ñ m b n
s c Vi t Nam, r t nhi u làng ngh và phong c nh các mi n quê ñ m m, trù
phù, h p d n khách du l ch Do v y, có th nói ti m năng ñ phát tri n du l ch
là khá l n và ñ c s c.
M t khác, t i nhi u khu v c mi n núi, vùng sâu, vùng xa, các c ng
ñ ng sinh s ng còn g p nhi u khó khăn v kinh t , v n chưa thoát kh i ñư c
tình tr ng ñói nghèo, l c h u so v i các khu v c khác. Tuy nhiên, cũng chính
do s cách bi t v giao lưu này mà các c ng ñ ng vùng sâu, vùng xa này v n
còn s h u nhi u giá tr ñ c s c v tài nguyên, ñ c bi t là các phong t c t p
quán truy n th ng ñ c ñáo và ñây chính là s c hút m nh m ñ i v i khách du
l ch.
Cho ñ n nay, du l ch góp ph n xóa ñói gi m nghèo Vi t Nam nói
chung và Lào Cai nói riêng chưa ñư c phát tri n v i các gi i pháp t ng th ,
chưa có ñ nh hư ng ñ ñ t ñư c m c tiêu l n v kinh t và xã h i c a m t
ngành kinh t t ng h p mang tính xã h i hóa, liên ngành và liên vùng. Trên
th c t , phát tri n du l ch g n v i xoá ñói gi m nghèo Vi t Nam chưa ñư c
ñánh giá m t cách ñ y ñ ; v m t lý thuy t, có th nói chưa có công trình
khoa h c nào nghiên c u có h th ng v v n ñ này.

10. 4
Xu t phát t nh ng th c t nêu trên, vi c nghiên c u phát tri n du l ch
tr thành ngành ch ñ o trong phát tri n kinh t - xã h i ñ ng th i l i có th
góp ph n xóa ñói gi m nghèo là c p thi t và c p bách. Là m t cán b ho ch
ñ nh chính sách làm công tác tham mưu cho ð ng và Nhà nư c, trư c nh ng
c p thi t và c p bách c a v n ñ trên, nghiên c u sinh ñã l a ch n ñ tài:
‘‘Phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo Lào Cai’’ ñ nghiên c u.
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN ð N ð TÀI
- Trên th gi i: Du l ch hi n nay ñư c xem là m t trong nh ng ngành
kinh t l n nh t c a th gi i v i ti m năng kinh t to l n. Chính vì v y, ho t
ñ ng du l ch ñư c r t nhi u chuyên gia, nhà khoa h c và các nhà qu n lý quan
tâm nghiên c u. Ngay t cu i nh ng năm 80 c a th k trư c, khái ni m
‘‘Phát tri n b n v ng’’ m i xu t hi n và mãi ñ n ñ u nh ng năm 90, khái
ni m ‘‘Du l ch b n v ng’’ (Sustainable Tourism) m i b t ñ u ñư c ñ c p
ñ n. S xu t hi n c a Du l ch sinh thái (Ecotourism) và Du l ch Xanh (Green
Tourism) ñã ph n ánh s quan tâm t i vi c ki m soát môi trư ng c a du l ch.
Vào cu i nh ng năm 90 c a th k trư c, ngư i ta càng nh n rõ hơn ý nghĩa
c a vi c xóa nghèo như m t ñi u ki n tiên quy t c a phát tri n b n v ng.
Sáng ki n Du l ch B n v ng - Xóa nghèo (Sustainable Tourism - Eliminating
Porvety (ST-EP)) ñư c T ch c Du l ch Th gi i UNWTO ñưa ra nh m cung
c p cơ s nghiên c u và ho t ñ ng th c ti n ñ ch ra cách th c du l ch có th
s d ng m t cách c th ñ xóa nghèo.
- T i Vi t Nam: Nghiên c u v du l ch m i ñư c ñ c p nhi u vào
nh ng năm 90, khi ho t ñ ng du l ch kh ng ñ nh ñư c v trí c a mình. M t s
công trình nghiên c u ñã ñ c p nhi u khía c nh khác nhau c a ho t ñ ng du
l ch như: ‘‘M t s lý lu n v Du l ch sinh thái, tài li u t p hu n ñào t o
nghi p v hư ng d n du l ch, Vư n Qu c gia Pù Mát’’[1], ‘‘Du l ch sinh thái
- Nh ng v n ñ v lý lu n và th c ti n phát tri n Vi t Nam’’[6], ‘‘ð c ñi m

11. 5
c a du l ch sinh thái và kh năng kinh doanh lo i hình du l ch này t i các
vư n qu c gia và khu b o t n thiên nhiên t i Vi t Nam’’[5], ‘‘Du l ch C ng
ñ ng lý thuy t và v n d ng’’[7].
Nhìn chung các công trình nghiên c u này ñ u d a trên b n ch t c a
ho t ñ ng du l ch, các ñi u ki n ñ phát tri n du l ch, phân tích các tác ñ ng
c a du l ch ñ n kinh t , văn hóa, xã h i và môi trư ng. K t qu nghiên c u
ch y u là các k t qu ñ nh tính, mang tính khái quát, chưa th c s làm rõ
ñư c m i quan h gi a phát tri n du l ch và xóa ñói gi m nghèo. Trong các
công trình nghiên c u này chưa tr l i ñư c câu h i tác ñ ng c a phát tri n du
l ch ñ i v i xóa ñói gi m nghèo như th nào, k t qu ñ nh lư ng là bao nhiêu.
ð phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo, c n ph i có các ñi u ki n
gì, và ph i chăng c phát tri n du l ch là có th g n v i xóa ñói gi m nghèo.
ð i v i nư c ta, ‘‘Phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo’’ có
th nói là còn khá m i m . Cho ñ n nay ñã có m t s bài vi t trong các k
y u h i th o liên quan ñ n v n ñ xóa ñói gi m nghèo thông qua phát tri n du
l ch c ng ñ ng[9],[15], H i ngh ‘‘Phát tri n Ngu n nhân l c Du l ch g n v i
gi m nghèo: Mi n ñ t c n s khai phá’’ do B Văn hóa Th thao và Du l ch
t ch c[8], tuy nhiên chưa có công trình nghiên c u m t cách ñ ng b v v n
ñ này ñư c công b .
3. M C TIÊU VÀ NHI M V NGHIÊN C U
M c tiêu nghiên c u: xây d ng mô hình và ñưa ra các gi i pháp c th
ñ phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo Lào Cai.
Nhi m v nghiên c u:
- T p trung nghiên c u lý lu n v các cách ti p c n v phát tri n du
l ch, các ñóng góp c a phát tri n du l ch ñ i v i ngư i nghèo, ñi u ki n ñ
phát tri n du l ch có th ph c v cho xóa ñói gi m nghèo, bài h c kinh

12. 6
nghi m phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo c a m t s nư c và m t
s ñ a phương trong nư c.
- ðánh giá th c tr ng phát tri n du l ch nói chung, phát tri n du l ch g n
v i xóa ñói gi m nghèo nói riêng Lào Cai giai ño n 2001- 2008; ñánh giá,
phân tích các ñóng góp c a du l ch Lào Cai ñ i v i công tác xóa ñói gi m
nghèo c a t nh; kh o sát, ñánh giá các ñi u ki n ñ phát tri n du l ch g n v i
xóa ñói gi m nghèo.
- T p trung nghiên c u ñưa ra các gi i pháp c th , các ki n ngh ñ
phát tri n du l ch Lào Cai m t cách b n v ng g n v i xóa ñói gi m nghèo c a
Lào Cai.
4. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
ð i tư ng nghiên c u: Lu n án t p trung nghiên c u phát tri n du l ch
g n v i xóa ñói gi m nghèo t i m t không gian và th i gian c th .
Ph m vi nghiên c u:
- Ph m vi không gian: Ph m vi không gian gi i h n trong t nh Lào Cai.
- Ph m vi th i gian: Th i gian nghiên c u là trong giai ño n 2001-
2008, ñ xu t các gi i pháp cho giai ño n 2010-2020.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
Phương pháp lu n: Phương pháp lu n c a lu n án d a trên quan ñi m
c a phép duy v t bi n ch ng và phép duy v t l ch s .
D a trên quan ñi m c a phép duy v t bi n ch ng, lu n án v n d ng các
quy lu t chung nh t v phát tri n c a t nhiên, xã h i và tư duy ñ ñ t v n ñ
phát tri n du l ch trong m i quan h bi n ch ng v i công tác xóa ñói gi m
nghèo và các lĩnh v c ho t ñ ng khác.
D a trên quan ñi m c a phép duy v t l ch s , lu n án v n d ng các quy
lu t chung v m i quan h gi a quan h s n xu t và l c lư ng s n xu t ñ ñ t
v n ñ phát tri n du l ch ñ n m t trình ñ nh t ñ nh ph i ph c tùng nh ng quy

13. 7
lu t chung và khi chuy n lên hình th c cao hơn có th nh hư ng ñ n công
tác xóa ñói gi m nghèo. D a trên quan ñi m này, lu n án cũng nh n m nh
nh ng nh hư ng c a h tư tư ng, t ch c chính tr và các thi t ch xã h i
(ñư ng l i, chính sách, h th ng pháp lu t, th t c hành chính) ñ i v i phát
tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo.
Trên cơ s phương pháp lu n này, trong quá trình nghiên c u, các
phương pháp c th sau ñây ñư c s d ng:
- Phương pháp ti p c n.
Lu n án s nghiên c u ñưa ra l p lu n v m i quan h gi a phát tri n
du l ch và công tác xóa ñói gi m nghèo; các tác ñ ng kinh t và xã h i c a du
l ch ñ i v i ngư i nghèo; du l ch phát tri n s t o thu nh p cho dân cư ñ a
phương, t o thêm công ăn vi c làm…
- Phương pháp thu th p d li u: Lu n án s d ng phương pháp thu
th p ngu n d li u th c p và sơ c p.
+ Thu th p ngu n d li u th c p t tài li u, báo cáo, sách báo t p chí,
tài li u t h i th o khoa h c và thông tin t các website trong và ngoài nư c.
+ Thu th p ngu n d li u sơ c p b ng quan sát tr c ti p, ph ng v n và
b ng h i. ð ti n hành m t cu c ñi u tra xã h i h c, Lu n án ñã thi t k
‘‘Phi u xin ý ki n’’ g m 10 câu h i liên quan ñ n phát tri n du l ch g n v i
xóa ñói gi m nghèo. ð i tư ng ñư c h i là nhân dân các thôn, b n t i m t
s huy n nghèo c a Lào Cai. Thu th p thông tin b ng s d ng các ñi u tra
viên tr c ti p phát phi u h i. Ti n hành x lý s li u ñi u tra và t ng h p k t
qu ñi u tra.
- Phương pháp phân tích t ng h p.
ðây là phương pháp quan tr ng ñư c s d ng h u h t trong công tác
nghiên c u khoa h c, phương pháp phân tích t ng h p giúp cho các nhà
nghiên cưú liên k t các v n ñ trong m t s ki n ho c các s ki n khác nhau

14. 8
ph n nh m t v n ñ c n làm sáng t . Nghiên c u v du l ch, môi trư ng và
c ng ñ ng có liên quan ch t ch v i nhau t i các ñi u ki n kinh t -xã h i.
- Phương pháp chuyên gia
Ngoài các phương pháp trên thì phương pháp chuyên gia cũng ñóng vai
trò quan tr ng trong quá trình nghiên c u lu n án. Du l ch và xóa ñói gi m
nghèo là hai lĩnh v c có liên h v i nhau và tác ñ ng nh hư ng qua l i, do
v y mu n ñ m b o cho các ñánh giá khách quan và sát th c t c n ph i có s
tham gia ñóng góp ý ki n, kinh nghi m các chuyên gia thu c các ngành khác
nhau và tham kh o kinh nghi m c a các chuyên gia ñã ñư c ñúc k t.
6. Ý NGHĨA KHOA H C VÀ TH C TI N C A LU N ÁN
- H th ng hoá m t s lý lu n cơ b n v m i quan h gi a phát tri n du
l ch và xoá ñói gi m nghèo.
- T ng k t các bài h c kinh nghi m v phát tri n du l ch g n v i xóa
ñói gi m nghèo, làm cơ s ñ ñ ra các gi i pháp ki n ngh phát tri n du l ch
g n v i xóa ñói gi m nghèo
- ðánh giá th c tr ng phát tri n du l ch g n v i xoá ñói gi m nghèo t i
Lào Cai giai ño n 2001-2008.
- ð xu t các gi i pháp và các ñi u ki n th c hi n gi i pháp ñ phát
tri n du l ch g n v i xoá ñói gi m nghèo Lào Cai.
7. K T C U C A LU N ÁN
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n và tài li u tham kh o, lu n án ñư c k t
c u thành ba chương.
Chương 1. Cơ s lý lu n và kinh nghi m th c ti n v phát tri n du l ch
g n v i xóa ñói gi m nghèo.
Chương 2. Th c tr ng v phát tri n du l ch g n v i xóa ñói gi m nghèo
Lào Cai

15. 9
Chương 3. Các gi i pháp ch y u ñ phát tri n du l ch g n v i xóa ñói
gi m nghèo Lào Cai ñ n năm 2020.

16. 10
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N VÀ KINH NGHI M TH C TI N
V PHÁT TRI N DU L CH G N V I XÓA ðÓI
GI M NGHÈO
1.1. CÁC KHÁI NI M CƠ B N V DU L CH VÀ ðÓI NGHÈO
1.1.1. Du l ch và tác ñ ng kinh t - xã h i c a phát tri n du l ch
1.1.1.1. ð nh nghĩa v du l ch
Ngày nay du l ch ñã tr thành m t hi n tư ng kinh t - xã h i ph bi n.
T i nhi u qu c gia, du l ch là m t trong nh ng ngành kinh t hàng ñ u. M c
dù ho t ñ ng du l ch ñã có ngu n g c hình thành t r t lâu và phát tri n v i
t c ñ nhanh, song ñ n nay khái ni m “du l ch” v n chưa ñư c th ng nh t v
n i hàm. ð ñ m b o m c tiêu nghiên c u c a ñ tài, Lu n án căn c vào m t
s ñ nh nghĩa v du l ch c a các tác gi trong và ngoài nư c làm cơ s khoa
h c cho vi c phân tích các tác ñ ng c a phát tri n du l ch nói chung và ñ i
v i xóa ñói gi m nghèo nói riêng.
Qua nghiên c u các ñ nh nghĩa v du l ch t trư c t i nay có th th y
m i ñ nh nghĩa v du l ch g n v i m t giai ño n l ch s th hi n trình ñ phát
tri n c a ngành du l ch giai ño n ñó. Có ñ nh nghĩa xem xét sâu v khái ni m
“khách du l ch”, có ñ nh nghĩa l i xem xét sâu v khái ni m “du l ch”, có ñ nh
nghĩa xem xét sâu v góc ñ “kinh t ”, có ñ nh nghĩa l i xem xét sâu v góc
ñ “kinh doanh” c a ho t ñ ng du l ch.
T i H i ngh qu c t v th ng kê du l ch Otawa, Canada di n ra vào
tháng 6/1991 du l ch ñư c ñ nh nghĩa như sau:
Du l ch là ho t ñ ng c a con ngư i ñi t i m t nơi ngoài môi trư ng
thư ng xuyên (nơi thư ng xuyên c a mình), trong m t kho ng th i
gian ít hơn kho ng th i gian ñã ñư c các t ch c du l ch quy ñ nh

17. 11
trư c, m c ñích c a chuy n ñi không ph i là ñ ti n hành các ho t ñ ng
ki m ti n trong ph m vi vùng t i thăm[2, tr.19].
Theo Ông Michael Coltman (M ) thì du l ch ñư c ñ nh nghĩa là:
Du l ch là s k t h p và tương tác c a 4 nhóm nhân t trong quá trình
ph c v du khách bao g m: du khách, nhà cung ng d ch v du l ch, cư
dân s t i và chính quy n nơi ñón khách du l ch”[2, tr.18].
M i quan h ñó có th th hi n b ng sơ ñ sau:
Sơ ñ 1.1. M i quan h gi a các thành ph n trong ho t ñ ng du l ch[2]
ð có quan ni m ñ y ñ v c góc ñ kinh t và kinh doanh c a du
l ch, khoa Du l ch và Khách s n (Trư ng ð i h c kinh t Qu c dân Hà N i)
ñã ñưa ra ñ nh nghĩa trên cơ s t ng h p nh ng lý lu n và th c ti n c a ho t
ñ ng du l ch trên th gi i và Vi t Nam trong nh ng th p niên g n ñây:
Du l ch là m t ngành kinh doanh bao g m các ho t ñ ng t ch c hư ng
d n du l ch, s n xu t, trao ñ i hàng hóa và d ch v c a nh ng doanh
nghi p, nh m ñáp ng các nhu c u v ñi l i lưu trú, ăn u ng, tham
quan, gi i trí, tìm hi u và các nhu c u khác c a khách du l ch. Các ho t
Du khách
Dân cư s t i
Nhà cung ng d ch v
du l ch
Chính quy n ñ a
phương nơi ñón khách
du l ch

18. 12
ñ ng ñó ph i ñem l i l i ích kinh t chính tr - xã h i thi t th c cho
nư c làm du l ch và cho b n thân doanh nghi p”[2, tr.20].
T i ði u 4 Lu t Du l ch Vi t Nam 2005 ñ nh nghĩa v du l ch và ho t
ñ ng du l ch như sau: “Du l ch là các ho t ñ ng có liên quan ñ n chuy n ñi
c a con ngư i ngoài nơi cư trú thư ng xuyên c a mình nh m ñáp ng nhu
c u tham quan, tìm hi u, gi i trí, ngh dư ng trong m t kho ng th i gian nh t
ñ nh”; “Ho t ñ ng du l ch là ho t ñ ng c a khách du l ch, t ch c, cá nhân
kinh doanh du l ch, c ng ñ ng dân cư và cơ quan, t ch c, cá nhân có liên
quan ñ n du l ch”[13, tr.10].
Như v y, theo các ñ nh nghĩa v du l ch có th th y du l ch là m t ho t
ñ ng có nhi u ñ c thù, g m nhi u thành ph n tham gia, t o thành m t t ng
th h t s c ph c t p. Ho t ñ ng du l ch v a có ñ c ñi m c a lĩnh v c kinh t ,
l i v a có ñ c ñi m c a lĩnh v c văn hóa xã h i.
Nghiên c u m t s ñ nh nghĩa tiêu bi u v du l ch như trên, ñ i chi u
v i m c tiêu nghiên c u c a lu n án thì ñ nh nghĩa c a Michael Coltman là
phù h p nh t. Lý do ñ nh nghĩa này phù h p nh t vì m c tiêu c a lu n án t p
trung nghiên c u phát tri n du l ch trong m i quan h v i xóa ñói gi m
nghèo. Trong m i quan h này, l i ích c a b n thành ph n tham gia vào ho t
ñ ng du l ch s ñư c lu n án nghiên c u trong m i tương tác l n nhau ñ tìm
ra các gi i pháp và các ñi u ki n th c hi n gi i pháp ñ phát tri n du l ch có
th ph c v cho xóa ñói gi m nghèo. Vì v y, lu n án ch n ñ nh nghĩa này làm
cơ s cho vi c nghiên c u các ñóng góp và các ñi u ki n ñ phát tri n du l ch
g n v i xóa ñói gi m nghèo.
1.1.1.2. Tác ñ ng kinh t - xã h i c a du l ch
Phát tri n du l ch ñóng góp vào quá trình t o ra thu nh p qu c dân (s n
xu t ra ñ lưu ni m, ch bi n th c ph m, xây d ng các cơ s v t ch t k thu t
v.v…), làm tăng thêm t ng s n ph m qu c n i. Du l ch tác ñ ng tích c c vào

19. 13
vi c làm cân ñ i c u trúc c a thu nh p và chi tiêu c a nhân dân theo các vùng
(thư ng thì các vùng phát tri n m nh du l ch l i là nh ng vùng kém s n xu t
ra c a c i v t ch t d n ñ n thu nh p c a ngư i dân t i nh ng vùng ñó t s n
xu t là th p).
Du l ch là m t ngành “xu t kh u t i ch ” nh ng hàng hóa công nghi p,
hàng tiêu dùng, th công m ngh , ñ c ph c ch , nông lâm s n v.v… theo
giá bán l cao hơn (n u như bán qua xu t kh u s theo giá bán buôn). ðư c
trao ñ i thông qua con ñư ng du l ch, các hàng hóa ñư c xu t kh u mà không
ph i ch u hàng rào thu quan m u d ch qu c t .
Du l ch không ch là ngành “xu t kh u t i ch ”, mà còn là ngành “xu t
kh u vô hình” hàng hóa du l ch. ðó là các c nh quan thiên nhiên, nh ng gía
tr c a nh ng di tích l ch s - văn hóa, tính ñ c ñáo trong truy n th ng phong
t c, t p quán v.v… mà không b m t ñi qua m i l n bán th m chí giá tr và uy
tín c a nó càng tăng lên qua m i l n ñưa ra th trư ng n u như ch t lư ng
ph c v du l ch cao.
Du l ch còn góp ph n c ng c và phát tri n các m i quan h kinh t
qu c t c a các qu c gia. M r ng du l ch qu c t g n li n v i tăng lư ng
khách ph c v , trong ñó s ñi l i, tìm hi u th trư ng c a khách du l ch qu c
t là thương nhân ñư c chú tr ng, t ñó du l ch thúc ñ y ñ u tư, buôn bán
qu c t . B n thân ho t ñ ng kinh doanh du l ch cũng phát tri n theo hư ng
qu c t hóa vì khách du l ch thư ng ñ n nhi u nư c trong m t chuy n ñi du
l ch dài ngày. Hình th c liên doanh, liên k t ph m vi qu c t trong kinh
doanh du l ch là phương th c kinh doanh ñem l i l i nhu n kinh t cao, t ñó
kích thích ñ u tư nư c ngoài vào du l ch và tăng cư ng chính sách m c a
các qu c gia phát tri n di l ch. Th c ti n phát tri n kinh t Thái Lan,
Malaysia, Singapore v.v… ñã ch n du l ch là m t hư ng m c a c a n n kinh
t .

20. 14
Ho t ñ ng kinh doanh du l ch ñòi h i s h tr liên ngành. Yêu c u v
s h tr liên ngành là cơ s cho các ngành khác (như giao thông v n t i, tài
chính, ngân hàng, b o hi m, bưu chính vi n thông, công nghi p, nông nghi p
v.v…) phát tri n. Ngoài ra, phát tri n du l ch s m mang, hoàn thi n cơ s h
t ng kinh t như m ng lư i giao thông công c ng, m ng lư i ñi n nư c v.v…
phát tri n.
V m t xã h i, phát tri n du l ch s góp ph n gi i quy t công ăn vi c
làm cho ngư i dân, góp ph n là gi m quá trình ñô th hóa các qu c gia kinh
t phát tri n. Du l ch làm tăng thêm t m hi u bi t chung v xã h i c a ngư i
dân thông qua ngư i ñ a phương khác, khách du l ch nư c ngoài (v phong
cách s ng, khi u th m m , ngo i ng v.v…). Ngoài ra, du l ch còn làm tăng
thêm tình ñoàn k t, h u ngh , m i quan h hi u bi t c a nhân dân gi a các
vùng v i nhau và c a nhân dân gi a các qu c gia v i nhau.
1.1.2. ðói nghèo và tiêu chí xác ñ nh ñói nghèo
1.1.2.1. ð nh nghĩa v nghèo ñói
ð có m t cái nhìn t ng quan v các v n ñ c a các nư c ñang phát
tri n, Robert McNamara, khi là Giám ñ c c a Ngân hàng Th gi i, ñã ñưa ra
khái ni m nghèo tuy t ñ i. Ông ñ nh nghĩa khái ni m nghèo tuy t ñ i như
sau: "Nghèo m c ñ tuy t ñ i là s ng ranh gi i ngoài cùng c a t n t i.
Nh ng ngư i nghèo tuy t ñ i là nh ng ngư i ph i ñ u tranh ñ sinh t n trong
các thi u th n t i t và trong tình tr ng b bê và m t ph m cách vư t quá s c
tư ng tư ng mang d u n c a c nh ng may m n c a gi i trí th c chúng ta."
Ngân hàng Th gi i xem thu nh p 1 ñô la M /ngày theo s c mua tương
ñương c a ñ a phương so v i (ñô la th gi i) ñ th a mãn nhu c u s ng như là
chu n t ng quát cho n n nghèo tuy t ñ i. Trong nh ng bư c sau ñó các tr
ranh gi i nghèo tuy t ñ i (chu n) cho t ng ñ a phương hay t ng vùng ñư c

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52734
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562