Download luận án tiến sĩ với đề tài: Đào tạo nghề cho lao động nông thôn vùng Đồng bằng sông Hồng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cho các bạn tham khảo

1. i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u nêu trong Lu n án là hoàn toàn
trung th c. Nh ng k t lu n khoa h c c a Lu n án chưa
t ng ñư c ai công b trong b t kỳ công trình nào khác.
TÁC GI LU N ÁN
Nguy n Văn ð i

2. ii
M C L C
M ð U……….................................................................................................................1
1. TÍNH C P THI T ð TÀI NGHIÊN C U.................................................................1
2. T NG QUAN NGHIÊN C U ð TÀI ........................................................................2
3. M C TIÊU NGHIÊN C U C A LU N ÁN..............................................................9
4. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U C A LU N ÁN................................10
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U................................................................................11
6. K T C U C A LU N ÁN.........................................................................................15
CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V ðÀO T O NGH CHO
LAO ð NG NÔNG THÔN TRONG TH I KỲ CÔNG NGHI P HÓA, HI N
ð I HÓA…………… .....................................................................................................16
1.1. PHÂN CÔNG LAO ð NG Xà H I VÀ S C N THI T ðÀO T O NGH
CHO LAO ð NG NÔNG THÔN ...................................................................................16
1.1.1. Khái ni m v ngu n lao ñ ng và phân công lao ñ ng nông thôn ........ 16
1.1.2. Cơ s và các hình th c phân công lao ñ ng nông thôn .................... 24
1.1.3. S c n thi t c a ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn........................ 29
1.2. N I DUNG VÀ CÁC HÌNH TH C ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG
THÔN................. ...............................................................................................................31
1.2.1. Khái ni m v ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn............................ 31
1.2.2. Các hình th c ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn........................... 38
1.2.3. N i dung ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn .................................. 41
1.3. CÔNG NGHI P HÓA, HI N ð I HÓA VÀ YÊU C U ðÀO T O NGH CHO
LAO ð NG NÔNG THÔN TRONG TH I KỲ CÔNG NGHI P HÓA, HI N ð I
HÓA...................................................................................................................................45
1.3.1. Công nghi p hóa, hi n ñ i hóa nông nghi p, nông thôn...................... 45
1.3.2. Yêu c u ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn trong th i kỳ công
nghi p hóa, hi n ñ i hóa............................................................................... 49
1.4. KINH NGHI M ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN TRONG
VÀ NGOÀI NƯ C...........................................................................................................51
1.4.1. Kinh nghi m ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn c a m t s nư c
Châu Á......................................................................................................... 51
1.4.2. Kinh nghi m ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn m t s ñ a phương
trong nư c.................................................................................................... 62
CHƯƠNG 2: TH C TR NG ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN
VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG GIAI ðO N 2006-2010 ......................................73

3. iii
2.1.CÁC ðI U KI N T NHIÊN, KINH T , XÃ H I NH HƯ NG ð N
ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN VÙNG ð NG B NG
SÔNG H NG .................................................................................................. 73
2.1.1. V trí ñ a lý......................................................................................... 73
2.1.2. ð a hình, ñ t ñai ................................................................................. 73
2.1.3. Th i ti t khí h u ................................................................................. 75
2.1.4. Ngu n nư c và ch ñ thu văn ......................................................... 76
2.1.5. Dân s và lao ñ ng ............................................................................. 77
2.1.6. Tác ñ ng c a các ñi u ki n t nhiên, kinh t , xã h i nh hư ng ñ n ñào
t o ngh cho lao ñ ng nông thôn.................................................................. 78
2.2. KHÁI QUÁT V CÔNG NGHI P HÓA - HI N ð I HÓA VÀ NHU C U
ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN VÙNG ð NG B NG
SÔNG H NG .................................................................................................. 81
2.2.1. Khái quát v công nghi p hóa - hi n ñ i hóa vùng ð ng b ng sông
H ng ............................................................................................................ 81
2.2.2. Nhu c u ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ð ng b ng sông
H ng giai ño n 2006-2010 ........................................................................... 90
2.3. TH C TR NG ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN
VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG .............................................................. 93
2.3.1. Th c tr ng phát tri n h th ng ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn
vùng ð ng b ng sông H ng ......................................................................... 94
2.3.2. Th c tr ng h th ng cơ s v t ch t c a các cơ s ñào t o ngh .......... 99
2.3.3. Th c tr ng chương trình, giáo trình và công c ph tr trong các cơ s
d y ngh ..................................................................................................... 105
2.3.4. Th c tr ng ñ i ngũ giáo viên c a các cơ s ñào t o ngh ................. 109
2.3.5. Th c tr ng tri n khai chương trình ñào t o ngh cho lao ñ ng nông
thôn vùng ðBSH theo ñ án Chính ph ...................................................... 116
2.3.6. K t qu ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH............... 122
2.4. ðÁNH GIÁ CHUNG V ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN
VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG...........................................................................138
2.4.1. Nh ng k t qu ñ t ñư c c a ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng
ð ng b ng sông H ng................................................................................ 138
2.4.2. Nh ng h n ch và v n ñ ñ t ra c n gi i quy t ñ nâng cao hi u qu
ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH ..................................... 140

4. iv
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP ð Y M NH ðÀO T O
NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG
TRONG TH I KỲ CÔNG NGHI P HÓA, HI N ð I HÓA ...............................143
3.1. QUAN ðI M V ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG THÔN VÙNG
ð NG B NG SÔNG H NG TH I KỲ CÔNG NGHI P HÓA, HI N ð I HÓA .143
3.2. PHƯƠNG HƯ NG, M C TIÊU ðÀO T O NGH CHO LAO ð NG NÔNG
THÔN VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG TH I KỲ CÔNG NGHI P HÓA, HI N
ð I HÓA……… ............................................................................................................147
3.3. NH NG GI I PHÁP CH Y U ð Y M NH ðÀO T O NGH CHO LAO
ð NG NÔNG THÔN VÙNG ð NG B NG SÔNG H NG TH I KỲ CÔNG
NGHI P HÓA, HI N ð I HÓA...................................................................................156
3.3.1. Nâng cao nh n th c c a các c p, các ngành và ñ n t ng ngư i dân v
ch trương, chính sách c a ð ng và Nhà nư c trong ho t ñ ng ñào t o ngh
cho lao ñ ng nông thôn .............................................................................. 156
3.3.2. Hoàn thi n quy ho ch, k ho ch d y ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng
ð ng b ng sông H ng................................................................................ 157
3.3.3. Phát tri n m ng lư i ñào t o ngh và ña d ng hóa ho t ñ ng ñào t o
ngh cho lao ñ ng nông thôn và nông thôn ð ng b ng sông H ng............. 160
3.3.4. ð u tư phát tri n ñ i ngũ cán b và giáo viên d y ngh .................... 164
3.3.5. ð i m i và phát tri n chương trình d y ngh cho lao ñ ng nông thôn và
nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng....................................................... 170
3.3.6. Tăng cư ng công tác ki m tra, giám sát ho t ñ ng d y ngh cho lao
ñ ng nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng.............................................. 172
3.3.7. ð i m i và hoàn thi n các chính sách khuy n khích ñ u tư, huy ñ ng
ngu n v n d y ngh cho lao ñ ng nông thôn.............................................. 173
3.3.8. K t h p gi a ñào t o v i s d ng ngư i lao ñ ng qua ñào t o ngh cho
lao ñ ng nông thôn c a vùng ð ng b ng sông H ng.................................. 179
K T LU N…….............................................................................................................182
TÀI LI U THAM KH O...............................................................................................186

5. v
DANH M C CÁC T VI T T T
ADB Ngân hàng phát tri n châu Á (The Asian
Development Bank)
CNH Công nghi p hóa
CNH, HðH Công nghi p hóa, hi n ñ i hóa
ðBSH ð ng b ng sông H ng
GS.TS Giáo sư, ti n s
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài (Foreign Direct
Investment)
KCN Khu công nghi p
HðH Hi n ñ i hóa
NN&PTNT Nông nghi p và phát tri n nông thôn
ODA H tr phát tri n chính th c (Official
Development Assistance)
WB Ngân hàng th gi i (World Bank)
PGS Phó giáo sư
TS Ti n s
Th.S Th c s
TTg Th tư ng chính ph
Qð Quy t ñ nh
UBND U ban nhân dân

6. vi
DANH M C B NG BI U, SƠ ð , BI U ð B NG BI U
B ng 2.1: Hi n tr ng ñ t ñai các t nh vùng ð ng b ng sông H ng năm 2010........75
B ng 2.2: Dân s và lao ñ ng các năm vùng ð ng b ng sông H ng ........................78
B ng 2.3: Nhu c u ñào t o ngh cho ngu n lao ñ ng vùng ð ng b ng Sông H ng
giai ño n 2006-2010.........................................................................................................92
B ng 2.4: Nhu c u ñào t o ngh cho ngu n lao ñ ng nông thôn ..............................93
vùng ð ng b ng Sông H ng giai ño n 2006-2010.......................................................93
B ng 2.5: H th ng các cơ s ñào t o ngh giai ño n 2005-2010..............................95
B ng 2.6. So sánh h th ng ñào t o ngh do T ng c c D y ngh qu n lý c a vùng
ðBSH v i các vùng thu c B c B và B c Trung B năm 2010.................................96
B ng 2.7: H th ng các cơ s ñào t o ngh các t nh vùng ðBSH .............................97
do T ng c c d y ngh qu n lý năm 2010 .....................................................................97
B ng 2.8: Kinh phí cho các cơ s ñào t o ngh t d án tăng cư ng năng l c ñào
t o ngh Vĩnh Phúc và H i Dương các năm 2008-2010 ........................................101
B ng 2.9: K t qu ñ u tư cho ñào t o ngh Hà N i và Hưng Yên ......................103
B ng 2.10: Kinh phí cho các cơ s ñào t o c a d án “Tăng cư ng năng l c ñào
t o ngh ” giai ño n 2006-2010.....................................................................................104
B ng 2.11: Th c tr ng ñ i ngũ giáo viên trư ng Cao ñ ng ngh k thu t công
ngh ðông Anh Hà N i.................................................................................................113
B ng 2.12: K t qu ñào t o ngh vùng ð ng b ng sông H ng ...............................125
theo các c p ñào t o các năm 2008-2010 ....................................................................125
B ng 2.13: K t qu ñào t o ngh cho lao ñ ng vùng ð ng b ng sông H ng c a các
cơ s ñào t o các năm 2008-2010.................................................................................127
B ng 2.14: K t qu ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng .............................129
ð ng b ng sông H ng theo các c p ñào t o các năm 2008-2010.............................129
B ng 2.15: K t qu ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ð ng b ng sông
H ng c a các cơ s ñào t o các năm 2008-2010 ........................................................132

7. vii
SƠ ð , BI U ð
Sơ ñ 1: Khung phân tích trong nghiên c u ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn
vùng ð ng b ng sông H ng. ..........................................................................................12
Bi u ñ 2.1: So sánh k t qu ñào t o ngh chung và ñào t o ngh cho lao ñ ng
nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng 2008-2010....................................................128
Bi u ñ 2.2: So sánh k t qu ñào t o ngh chung và cho lao ñ ng nông thôn b c
cao ñ ng ngh vùng ð ng b ng sông H ng 2008-2010.............................................129
Bi u ñ 2.3: So sánh k t qu ñào t o ngh chung và cho lao ñ ng nông thôn b c
trung c p ngh vùng ð ng b ng sông H ng 2008-2010 ...........................................130
Bi u ñ 2.4: So sánh k t qu ñào t o ngh chung và cho lao ñ ng nông thôn b c sơ
c p ngh vùng ð ng b ng sông H ng 2008-2010......................................................131
Bi u ñ 2.5: So sánh k t qu ñào t o ngh chung và cho lao ñ ng nông thôn dư i 3
tháng vùng ð ng b ng sông H ng 2008-2010............................................................132
Bi u ñ 2.6: So sánh gi a nhu c u ñào t o v i k t qu ñào t o ..............................133
bình quân cho lao ñ ng nông thôn giai ño n 2008-2010 ..........................................133

8. 1
M ð U
1. TÍNH C P THI T ð TÀI NGHIÊN C U
Ngu n lao ñ ng là m t trong các ngu n l c quan tr ng và có tính quy t
ñ nh ñ n s phát tri n kinh t , xã h i c a m i qu c gia. Tuy nhiên, ñ ñáp ng
yêu c u phát tri n kinh t xã h i, ngu n lao ñ ng ph i ñáp ng ñ v s lư ng
và ñ m b o v ch t lư ng. V i ñ c ñi m v s bi n ñ ng c a ngu n lao ñ ng,
thư ng xuyên có b ph n có trình ñ chuyên môn cao, có kinh nghi m lao
ñ ng, quá tu i lao ñ ng ra kh i ñ tu i lao ñ ng và b ph n khác chưa có trình
ñ chuyên môn và kinh nghi m lao ñ ng bư c vào ñ tu i lao ñ ng. Vì v y, ñào
t o nâng cao ch t lư ng ngu n lao ñ ng là vi c làm thư ng xuyên và ñóng vai
trò h t s c quan tr ng. ð c bi t là nh ng ngư i lao ñ ng trong ngu n lao ñ ng
nông thôn.
Nông thôn Vi t Nam có ngu n lao ñ ng d i dào v s lư ng và th p v
ch t lư ng, t l lao ñ ng ñã qua ñào t o chi m t tr ng r t th p. Vì v y, phát
tri n ngu n lao ñ ng là m t trong nh ng gi i pháp có tính chi n lư c trong quá
trình chuy n nông nghi p, nông thôn sang s n xu t hàng hóa theo hư ng CNH,
HðH. ð nâng cao ch t lư ng ngu n lao ñ ng cho lao ñ ng nông thôn, ñào t o
nói chung, ñào t o ngh nói riêng v a là v n ñ có tính c p bách, v a có tính cơ
b n và lâu dài.
Trong nh ng năm qua, ð ng và Nhà nư c có nhi u ch trương chính
sách phát tri n ngu n lao ñ ng nông thôn v i s ñ u tư cho các cơ s ñào t o,
cho các t ch c khuy n nông, khuy n công, các t ch c qu n chúng làm nhi m
v ñào t o, chuy n giao ti n b khoa h c công ngh vào s n xu t, nâng cao ch t
lư ng ngu n lao ñ ng. Vì v y, ch t lư ng ngu n lao ñ ng nông thôn, nh t là
trình ñ ngh t ng bư c ñư c nâng lên, t o nên bư c phát tri n m i trong kinh
t nông thôn nư c ta. Tuy nhiên, do xu t phát ñi m th p v ch t lư ng, do s
lư ng ñông nên s chuy n bi n c a ngu n lao ñ ng so v i yêu c u phát tri n
kinh t nông thôn còn chưa ñáp ng. Hơn n a, vi c phát tri n ngu n lao ñ ng

9. 2
nông nghi p, nông thôn ch y u t s h tr c a Nhà nư c. Ngu n v n n i l c
trong nông nghi p, nông thôn và t ngu n h tr cho phát tri n kinh t xã h i
nông thôn nói chung, ñào t o ngh nói riêng còn nhi u h n h p. M t khác, công
tác ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn còn nhi u b t c p.
Trong nh ng năm t i, n n kinh t nư c ta chuy n m nh sang n n kinh t
th trư ng, ñ y m nh th c hi n công nghi p hóa, hi n ñ i hóa và h i nh p sâu,
r ng hơn vào kinh t qu c t . Trong b i c nh trên, s chuy n bi n c a các chính
sách kinh t , xã h i và tái c u trúc mô hình kinh t vĩ mô, vi c nâng cao ch t
lư ng ngu n lao ñ ng, nh t là lao ñ ng nông thôn có vai trò h t s c quan tr ng.
Vùng ð ng b ng sông H ng (ðBSH) là vùng có m t ñ dân s ñông, có
t c ñ ñô th hóa và có ch t lư ng ngu n lao ñ ng khá cao. Tuy v y, t l dân
s nông thôn v n chi m t i 70,4%, t l lao ñ ng qua ñào t o cũng không quá
20% [51,2-3]. Vì v y, ñào t o nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn
c a vùng nói riêng ñã và ñang ñư c ñ t ra m t cách c p thi t.
Xu t phát t nh ng lý do trên, tác gi l a ch n: “ðào t o ngh cho lao
ñ ng nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng trong th i kỳ công nghi p hóa,
hi n ñ i hóa” làm ñ tài lu n án ti n s khoa h c kinh t .
2. T NG QUAN NGHIÊN C U ð TÀI
ðào t o nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn nói riêng trong
th i kỳ công nghi p hóa, hi n ñ i hóa luôn là ñ tài ñư c nhi u nhà khoa h c
trong và ngoài nư c quan tâm nghiên c u, vì v y có ñã có nhi u công trình
nghiên c u, có th k ñ n nh ng công trình theo các n i dung có liên quan ñ n
lu n án sau:
2.1. V các công trình ngoài nư c
Michael P.Todaro v i tác ph m “Kinh t h c cho th gi i th ba” ñã gi i
thi u k t qu nghiên c u v nh ng nguyên t c, v n ñ và chính sách phát
tri n… ñã giành th i lư ng ñáng k cho v n ñ nông nghi p nông thôn, v lao
ñ ng và nh hư ng c a nó ñ n phát tri n kinh t xã h i, nh ng v n ñ v dân

10. 3
s , nghèo ñói và t n công vào nghèo ñói; v n ñ th t nghi p nh ng khía c nh
c a m t v n ñ toàn c u; di cư t nông thôn ra thành th : lý thuy t và chính
sách; nông nghi p trì tr và các cơ c u ru ng ñ t [23, 223-243]. Nh ng v n ñ
trên có th t o l p nh ng cơ s lý thuy t cơ b n cho nh ng v n ñ v công
nghi p hóa, hi n ñ i hóa (CNH, HðH) và v n ñ ñào t o ngh cho lao ñ ng
nông thôn c a nhi u nư c, trong ñó có nư c ta.
Cu n “C a c i c a các dân t c” - cu n sách kinh ñi n l n ñ u tiên v lý
thuy t kinh t c a nhà kinh t h c Adam Smitd cũng ñã có nhi u quan tâm ñ n
v n ñ lao ñ ng khi ông giành khá nhi u cho nh ng v n ñ v phân công lao
ñ ng; nguyên t c chi ph i vi c phân công lao ñ ng, m c ñ phân công lao ñ ng
b h n ch b i quy mô c a th trư ng; ti n công lao ñ ng; ti n công và l i nhu n
trong cách s d ng lao ñ ng và v n... ði u h t s c quan tr ng là, trong nghiên
c u c a mình khi ñi tìm ngu n g c t o ra c a c i c a các dân t c ông ñã nh n
m nh vai trò c a s phân công lao ñ ng và cho r ng ngư i ta ch trao ñ i hàng
hoá khi nh n th c ñư c là “chuyên môn hoá có l i cho t t c các bên”. Ông ñã
ch ng minh k t qu c a vi c phân công lao ñ ng b ng m t thí d mà chính ông
ñã bi t. Ông nh n th c r ng, s phân công lao ñ ng không nh ng làm cho công
vi c c a con ngư i d ch u hơn, h làm ñư c nhi u s n ph m hơn mà nó còn
tăng cư ng nh ng quan h ph thu c l n nhau trong xã h i [1,131-177]. Nh ng
v n ñ cơ b n trên là n n t ng lý lu n v chuy n d ch cơ c u lao ñ ng, coi ñó
như là t t y u n u mu n s n xu t phát tri n, t o thêm c a c i cho các dân t c.
ðây là cơ s quan tr ng cho s nghiên c u v phân công lao ñ ng và tác ñ ng
c a nó ñ n n n kinh t , trong ñó có v n ñ ñ t ra ñ i v i các ho t ñ ng ñào t o
ngh cho lao ñ ng nông thôn.
Joseph E.Stinglitz là nhà kinh t h c, nhà giáo d c v i tác ph m “Kinh t
công c ng” ñư c n hành t i New York và London cũng ñã có nh ng nghiên
c u v các v n ñ lao ñ ng và vi c làm như v n ñ v thu và tác ñ ng c a thu
ñ n cung v lao ñ ng; nh ng tác ñ ng ñ n cung lao ñ ng [14,195-200]. Nh ng
nghiên c u này ñư c coi như là nh ng nghiên c u v s tác ñ ng c a các nhân

11. 4
t ñ n chuy n d ch lao ñ ng gia ñình t ho t ñ ng kinh t này sang ho t ñ ng
kinh t khác. ðây là nh ng v n ñ t o l p nh ng cơ s cho nghiên c u v ñào
t o ngh cho lao ñ ng nông thôn.
E.Wayne Nafziger, trong tác ph m “Kinh t h c c a các nư c ñang phát
tri n” ñã có nh ng ph n nghiên c u r t quan tr ng liên quan ñ n chuy n d ch
cơ c u lao ñ ng và gi i quy t vi c làm trong chuy n d ch cơ c u lao ñ ng nông
nghi p, nông thôn như: Tài nguyên thiên nhiên, ñ t ñai và khí h u; S nghèo
ñói nông thôn và chuy n ñ i nông nghi p; Vi c làm, di cư và ñô th hoá; dân
s và phát tri n...[13, 125-143]. Nh ng nghiên c u trên không nh ng ch ra các
v n ñ mang tính quy lu t c a các v n ñ liên quan ñ n ñ i tư ng nghiên c u
c a ñ tài lu n án, mà có m t s n i dung g i m nh ng gi i pháp gi i quy t
nh ng v n ñ liên quan ñ n lao ñ ng nông thôn, trong ñó có ñào t o ngh cho
ngư i lao ñ ng.
2.2. V nh ng công trình trong nư c
- Tr n Thanh ð c trong T p chí nghiên c u và lý lu n 10/2000 ñã có bài
vi t v ”Nhân t con ngư i trong l c lư ng s n xu t hi n ñ i”. Trong bài vi t,
tác gi ñã nh n m nh vai trò c a y u t con ngư i trong l c lư ng s n xu t hi n
ñ i và nh n m nh yêu c u c a con ngư i ñáp ng s ñòi h i c a l c lư ng s n
xu t hi n ñ i, trong ñó có nh n m nh vai trò ñào t o các tri th c, trình ñ ngh
cho con ngư i ñ ñáp ng các yêu c u ñó [12, 34].
- Nguy n Quang Hu , Nguy n Tu n Doanh có bài vi t v “ðào t o
ngu n nhân l c cho công nghi p hóa, hi n ñ i hóa ñ t nư c” trong T p chí
Thông tin th trư ng lao ñ ng, s 2 - 1999. Các tác gi ñã nêu b t xu th c a
công nghi p hóa, hi n ñ i hóa và nh ng v n ñ ñ t ra cho v n ñ ñào t o ngu n
nhân l c ñáp ng yêu c u c a CNH, HðH [17, 35-39].
- Năm 2000, Trương Văn Phúc có bài vi t ñăng trên T p chí Lao ñ ng -
Xã h i s tháng 11/2000, v i tiêu ñ “Th c tr ng l c lư ng lao ñ ng 1996-2000
và m t s v n ñ c n quan tâm trong chi n lư c phát tri n ngu n nhân l c 2001

12. 5
- 2005”. Bài vi t ñã t p trung phân tích th c tr ng l c lư ng lao ñ ng trên các
m t và bi n ñ ng c a nó trong giai ño n 1996-2000; nêu lên nh ng thành t u và
nh ng v n ñ ñ t ra cho phát tri n ngu n nhân l c giai ño n 2001-2005, trong
ñó v n ñ ñào t o ngh ñư c nh n m nh như là m t trong các gi i pháp tr ng
y u c a h th ng các gi i pháp [28,32-36].
- Năm 2000, ð i h c Kinh t Qu c dân xu t b n cu n “Th c tr ng và
gi i pháp phát tri n kinh t trang tr i trong th i kỳ CNH, HðH Vi t Nam”,
nhà xu t b n Chính tr Qu c gia. Tuy cu n sách t p trung vào các v n ñ c a
trang tr i, nhưng th c tr ng v trình ñ chuyên môn c a ch trang tr i, c a các
lao ñ ng trong trang tr i cũng ñư c làm rõ; t ñó nh ng v n ñ ñ t ra cho vi c
nâng cao trình ñ cho ch trang tr i ñư c nêu ra, ñ c bi t các gi i pháp liên
quan ñ n ñào t o cho ch trang tr i ñã ñư c ñ xu t [19, 42-48]. Tuy nhiên, các
v n ñ ñư c trình bày trên ph m vi c nư c và v n ñ ñào t o cho ch trang tr i
ch th hi n m t b ph n r t nh c a ngu n lao ñ ng nông thôn. Vì v y, xét trên
phương di n ñào t o ngh cho lao ñ ng vùng ðBSH công trình trên ch ñ c p
v i khía c nh h t s c nh .
- Năm 2002, GS.TS Ph m ð c Thành và TS Lê Doãn Kh i ñã xu t b n
cu n: “Quá trình chuy n d ch cơ c u lao ñ ng theo hư ng công nghi p hoá,
hi n ñ i hoá vùng B c B nư c ta” [48,55-62]. Công trình khoa h c trên ñã
h th ng hoá cơ s khoa h c c a quá trình cơ c u lao ñ ng theo hư ng CNH,
HðH trong nông nghi p, nông thôn Vi t Nam; ðã ñánh giá th c tr ng chuy n
d ch cơ c u lao ñ ng theo hư ng CNH, HðH trong nông nghi p, nông thôn
vùng ð ng b ng B c B ; ñã ñưa ra các quan ñi m và gi i pháp cơ b n nh m
ñ y nhanh quá trình chuy n d ch cơ c u lao ñ ng theo hư ng CNH, HðH trong
nông nghi p, nông thôn vùng ð ng b ng B c b ñ n 2010. Công trình nghiên
c u c a t p th tác gi ñã t p trung vào các v n ñ c a chuy n d ch cơ c u lao
ñ ng trong ñi u ki n tác ñ ng c a CNH, HðH. Nó ch ñ c p ñ n m t n i dung
cơ b n c a ñ tài lu n án. Hơn n a, ñ tài l y ñ i tư ng chính là cơ c u lao
ñ ng và s tác ñ ng c a nó là CNH, HðH. Vì v y, tuy ñây là ñ tài có nh ng

13. 6
n i dung tương ñ ng v i n i dung lu n án, nhưng không ñ c p ñ n v n ñ ñào
t o ngh v i tư cách là ñ i tư ng nghiên c u chính.
- Năm 2003, Nguy n Thi Ái Lâm có công trình nghiên c u xu t b n v i
tiêu ñ “Phát tri n ngu n nhân l c thông qua giáo d c và ñào t o: Kinh nghi m
ðông Á”. Công trình nghiên c u khá toàn di n v kinh nghi m phát tri n ngu n
nhân l c thông qua giáo d c và ñào t o c a các nư c ðông Á, trong ñó kinh
nghi m c a Nh t B n ñư c nghiên c u và t ng k t r t công phu. Nh ng k t qu
nghiên c u có th tham kh o v n d ng cho ñào t o ngh Vi t Nam, nh t là
kinh nghi m ñào t o ngh c a các doanh nghi p Nh t B n [22,25-42].
- Năm 2004, PGS.TS ð Minh Cương và TS M c Văn Ti n ñã xu t b n
cu n “Phát tri n lao ñ ng k thu t Vi t Nam: Lý lu n và th c ti n”. Cu n
sách ñã t p trung nghiên c u các v n ñ lý lu n v phát tri n lao ñ ng k thu t
g n v i chuy n d ch cơ c u lao ñ ng ph c v CNH, HðH ñ t nư c. Phân tích,
ñánh giá th c tr ng phát tri n lao ñ ng k thu t Vi t Nam và ñ xu t ñ nh
hư ng và các gi i pháp phát tri n lao ñ ng k thu t Vi t Nam ñ n năm 2010
[5, 11-40]. ðây là cu n sách có nhi u ñi m b ích tham kh o cho nghiên c u v
ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn Vi t Nam nói chung, vùng ðBSH nói
riêng. Tuy nhiên, công trình nghiên c u không ñi sâu vào các v n ñ tr c di n
c a ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn.
- Năm 2004-2005 Chương trình khoa h c c p Nhà nư c mã s KX02
tri n khai ñ tài: “Con ñư ng, bư c ñi và các gi i pháp chi n lư c ñ th c
hi n công nghi p hoá, hi n ñ i hoá nông nghi p và nông thôn” do GS.TS
Nguy n K Tu n làm ch nhi m [58, 12-36]. ð tài t p trung vào các v n ñ
như: Nh ng v n ñ lý lu n v CNH, HðH nông nghi p và nông thôn theo yêu
c u rút ng n; Th c tr ng th c hi n CNH, HðH nông nghi p và nông thôn;
H i nh p kinh t qu c t c a nông nghi p nông thôn và tác ñ ng ñ n vi c
th c hi n CNH, HðH nông nghi p và nông thôn; Con ñư ng, bư c ñi và các
gi i pháp chi n lư c ñ y nhanh quá trình CNH, HðH nông nghi p và nông
thôn. ð tài ñã hoàn thành vào năm 2005 và k t qu nghiên c u ñã biên t p,

14. 7
xu t b n thành sách. ðây là công trình nghiên c u m i nh t v CNH, HðH
nông nghi p, nông thôn. Tuy nhiên trong nghiên c u, nh ng v n ñ c a ñào
t o ngh ch ñư c ñ c p như là nh ng ch u s nh hư ng c a công CNH,
HðH hoá nông nghi p và nông thôn. Vì v y, vi c trình bày các v n ñ c a
ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn ch là m t b ph n c a gi i pháp t o
vi c làm cho ngư i lao ñ ng nông thôn.
- Năm 2005, ñ tài v “Nghiên c u th c tr ng vi c làm, thu nh p và ñ i
s ng c a ngư i dân b thu h i ñ t ñ xây d ng các khu công nghi p, khu ñô th
và cho nhu c u công c ng, l i ích qu c gia” do Chính ph giao cho ð i h c
Kinh t qu c dân ñư c tri n khai [27, 25-90].
K t qu c a ñ tài ñã ñư c các nhà khoa h c biên t p và xu t b n thành
sách. Trong hàng lo t các v n ñ ñư c ñ c p, v n ñ ñào t o cho nh ng ngư i
thu h i ñ t ñã ñư c phân tích v th c tr ng và ñ xu t v phương hư ng và gi i
pháp hoàn thi n.
- Trong “Chi n lư c phát tri n Nông nghi p nông thôn ñ n năm 2010”
c a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn xây d ng năm 2000, v n ñ ñào
t o ngh cho lao ñ ng nông thôn cũng ñư c ñ c p, v i các n i dung như: S
c n thi t, nhu c u ñào t o, m t s gi i pháp ch y u c n tri n khai ñ th c thi
chi n lư c [4, 1-25].
- Th.S Nguy n Xuân B o, Vi n Khoa h c giáo d c Vi t Nam, có nh ng
nghiên c u v ñào t o ngh và ñưa ra nh ng k t qu , nh ng h n ch c a ñào t o
ngh . ð c bi t trong nghiên c u Th.s ñã ch ra các nguyên nhân v i s nh n
m nh v : H th ng ñào t o giáo viên ngh chưa ñ t yêu c u, v i s h n ch v
ch t lư ng ñào t o c a giáo viên d y ngh là năng l c chuyên môn, k năng
gi ng d y th c hành còn y u, ki n th c và k năng sư ph m còn h n ch , cùng
v i chương trình ñào t o còn l c h u. Th.S. Nguy n Xuân B o ñã ch ra nh ng
b t h p lý v c u trúc Chương trình khung và tác ñ ng c a nó ñ n ñ i ngũ sinh
viên ñư c ñào t o và ñ i ngũ này sau tr thành các cán b ñào t o c a các cơ s

15. 8
d y ngh : C u trúc chương trình khung c a các trư ng ñ i h c sư ph m (ðHSP)
k thu t thư ng g m 40% ñào t o ñ i cương, 60% dành cho giáo d c ngh
nghi p (trong ñó ch có 27,4% là ki n th c ngành). T chương trình khung này,
m i trư ng l i có nh ng quy ñ nh khác nhau. Có trư ng th i gian sinh viên th c
t p sư ph m ch chi m 1%, cơ s ngành chi m 15%, chuyên ngành 40%, nhưng
ñ i cương chi m t i 35% [2, 1-2].
- Trong h i th o v mô hình ñào t o giáo viên d y ngh t ch c cu i
tháng 11 năm 2010, Th trư ng B Giáo d c và ðào t o Nguy n Vinh Hi n ñã
th a nh n, các trư ng sư ph m ñã không ñ ng hành cùng các trư ng ph thông.
Nhi u trư ng ñào t o sư ph m ch n ng lý thuy t, không có th c hành [16,1-2].
- ð c bi t năm 2011, Vi n nghiên c u khoa h c d y ngh ñã xu t b n
cu n “Mô hình d y ngh và gi i quy t vi c làm cho lao ñ ng khu v c chuy n
ñ i m c ñích s d ng ñ t”. ðây là cu n sách ñư c biên so n d a trên các tài
li u nghiên c u, các tài li u th c t thông qua các ñ tài, ñ án c a vi n và các
tác gi , các cơ quan trong và ngoài nư c [63, 25-42].
N i dung c a công trình ñ c p ñ n các v n ñ ch y u c a ñô th hóa và
nh ng h l y ñ i v i nông thôn Vi t nam; nhu c u h c ngh c a ngư i lao ñ ng
và nh ng mô hình d y ngh gi i quy t vi c làm cho các nhóm lao ñ ng nông
thôn khác nhau. Cu n sách có n i dung g n nh t v i n i dung c a lu n án. Tuy
nhiên, trong công trình vi c gi i thi u mô hình m i m c ñ khái quát, chưa có
nh ng ñánh giá t ng k t k nên chưa có nh ng kh ng ñ nh v hi u qu và m c
ñ áp d ng.
- Ngoài ra, trên các trang Web, t p chí, các bài báo và thông tin v ñào
t o ngh nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng các t nh thu c vùng ð ng b ng
sông H ng ñã ñư c ñăng t i v i các k t qu cũng như nh ng m t h n ch ,
nh ng ñ xu t các gi i pháp kh c ph c.
Khái quát nh ng công trình nghiên c u trên cho th y: Tuy ñã có nhi u
nghiên c u v ñào t o ngh nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn

16. 9
vùng nói riêng và các v n ñ có liên quan, song các công trình trên ch nghiên
c u v ñào t o, ñào t o ngh nói chung, ho c nghiên c u trong m t vài lĩnh v c
c a ñào t o ngh vùng ðBSH. Hi n chưa có công trình nào trong và ngoài
nư c nghiên c u m t cách t ng th và chi ti t v “ðào t o ngh cho ngư i lao
ñ ng nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng trong th i kỳ công nghi p hóa,
hi n ñ i hóa”.
3. M C TIÊU NGHIÊN C U C A LU N ÁN
3.1. M c tiêu nghiên c u chung
Nghiên c u các v n ñ lý lu n, th c ti n và ñánh giá th c tr ng ñào t o
ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH, t ñó ñ xu t các gi i pháp h u hi u
ñ y m nh ñào t o ngh cho ngư i lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH trong giai
ño n ñ n 2020.
3.2. M c tiêu nghiên c u c th
- H th ng hoá, phân tích cơ s lý lu n và th c ti n v ñào t o ngh cho
ngư i lao ñ ng nông thôn theo yêu c u chuy n ñ i n n kinh t t cơ ch k
ho ch hóa t p trung sang kinh t th trư ng, ñ y m nh công nghi p hóa, hi n ñ i
hóa và h i nh p kinh t qu c t , phù h p v i ñ c ñi m và ngu n l c có th huy
ñ ng c a nông thôn và các xu th bi n ñ ng c a nó.
- ðánh giá th c tr ng ñào t o ngh cho ngư i lao ñ ng nông thôn, ñánh
giá tác ñ ng c a k t qu ñào t o ñ n ch t lư ng lao ñ ng nông thôn vùng
ðBSH; tìm ra nh ng h n ch , nh ng v n ñ ñ t ra c n gi i quy t trong nh ng
năm t i.
- ð xu t quan ñi m, phương hư ng và các gi i pháp ñ y m nh ñào t o
ngh cho ngư i lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH ñáp ng yêu c u m i c a phát
tri n kinh t , xã h i th i kỳ ñ n 2020, khi ñ t nư c giai ño n ñ y nhanh quá
trình công nghi p hóa, hi n ñ i hóa.

17. 10
4. ð I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U C A LU N ÁN
4.1. ð i tư ng nghiên c u
Các v n ñ trong ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn ñư c xác ñ nh là
ñ i tư ng nghiên c u c a lu n án. Vi c ñào t o ngh ñư c xem xét trên 2
phương di n: ch th ñào t o và ñ i tư ng ñào t o. Nhưng ñào t o ngh cũng có
th ñư c xem xét theo các n i dung c a ho t ñ ng ñào t o và các ho t ñ ng có
liên quan, nh t là các ho t ñ ng mang tính h tr hay có th gây c n tr các quá
trình ñào t o. V i phân tích trên, ñ i tư ng nghiên c u c a lu n án là:
- Các v n ñ v t ch c và qu n lý c a các t ch c, con ngư i tham gia
vào quá trình ñào t o v i các ho t ñ ng ñào t o (các vi n, trư ng, trung tâm, các
t ch c xã h i ngh nghi p,..) và ngư i lao ñ ng trong nông thôn ti p nh n ñào
t o trong vùng ðBSH. ðây là ñ i tư ng nghiên c u tr c ti p c a lu n án.
- Nh ng nhân t tác ñ ng ñ n ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn như
các ñi u ki n t nhiên kinh t , xã h i c a vùng, các tác ñ ng c a qu n lý vĩ mô
ñ n ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn c a vùng.
4.2 Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi v n i dung: Lu n án nghiên c u các v n ñ ch y u như:
+ Phân công lao ñ ng xã h i và s c n thi t ñào t o ngh cho lao ñ ng
nông thôn.
+ N i dung và các hình th c ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn. CNH,
HðH và yêu c u ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn th i kỳ CNH, HðH.
+ Kinh nghi m ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn m t s qu c gia
và ñ a phương trong và ngoài nư c.
+ Th c tr ng ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH nh ng
năm 2002-2010.
+ Các gi i pháp ñ y m nh ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn vùng
ðBSH th i kỳ CNH, HðH.

18. 11
- V không gian: Lu n án t p trung nghiên c u ho t ñ ng ñào t o ngh
cho lao ñ ng nông thôn các t nh vùng ðBSH, bao g m Hà N i, Vĩnh Phúc,
B c Ninh, H i Dương, H i Phòng, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam ð nh
và Ninh Bình.
- V th i gian: Lu n án t p trung nghiên c u các v n ñ ñào t o ngh cho
lao ñ ng nông thôn c a vùng ðBSH trong vòng 8 năm, t 2002 ñ n 2010, trong
ñó t p trung vào giai ño n 2006-2010.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
5.1. Khung phân tích
Trên cơ s m c tiêu, ñ i tư ng và ph m vi nghiên c u, tác gi ñã xác
ñ nh khung phân tích áp d ng trong quá trình tri n khai lu n án như sau:
- V khung nghiên c u v lý thuy t: ðào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn
trong th i kỳ CNH, HðH là v n ñ r ng. Vì v y, ñ t o l p cơ s v lý thuy t
ñ tài ñi t các v n ñ lý thuy t chung ñ n các v n ñ lý thuy t c th , trong ñó
các v n ñ v hình th c, n i dung, ñ a ñi m ñào t o và các nhân t nh hư ng
ñ n chúng là các v n ñ c t lõi. C th :
+ ð tài ñã xem xét m i quan h gi a CNH, HðH ñ n phân công lao
ñ ng xã h i, trong ñó làm rõ s phân công lao ñ ng theo ngành, lãnh th làm
thay ñ i ñ n trình ñ và ngh nghi p c a ngư i lao ñ ng, cũng như ñ a bàn ho t
ñ ng kinh t , xã h i theo phân công lao ñ ng dư i s tác ñ ng c a CNH, HðH.
+ ð tài nghiên c u nh ng v n ñ chuyên sâu c a các ho t ñ ng ñào t o
ngh nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn nói riêng như: như hình
th c ñào t o, n i dung ñào t o, ñ a ñi m ñào t o và nh ng ñi u ki n, nhân t tác
ñ ng ñ n các v n ñ ñó. ð c bi t, ñ tài ñã nghiên c u các v n ñ trên g n v i
ñ i tư ng h t s c ñ c thù là các lao ñ ng nông thôn.
+ ð tài nghiên c u các n i dung c a ñào t o theo 2 nhóm: Ch th ñào
t o, trong ñó ñ i tư ng chính là các cơ s d y ngh do T ng c c D y ngh qu n

19. 12
lý và khách th ñào t o là lao ñ ng nông thôn. ð tài không ch nghiên c u
chúng bi t l p mà nghiên c u trong m i quan h bi n ch ng v i nhau.
KHUNG PHÂN TÍCH NGHIÊN C U V ðÀO T O NGH
CNH - HðH
PHÂN CÔNG
LAO ð NG XH
NGÀNH LÃNH TH
THAY
ð I
NGH
NGHI P
THAY
ð I
TRÌNH
ð
THAY
ð I
ð A
BÀN
HÌNH
TH C
ðÀO
T O
N I
DUNG
ðÀO
T O
ð A
ðI M
ðÀO
T O
ðÀO T O NGH NÔNG THÔN
NGHIÊN
C U
TH C
TRANG
TH C
TR NG
CNH-HðH NN-NT
ðB S. H NG
TÁC ð NG
CNH-HðH
ð N PCLð
NÔNG THÔN
ðB S.H NG
H TH NG
ðÀO T O
VÀ M C ð
ðÁP NG
YÊU C U
PCLð XH
LÝ THUY T
D
BÁO
PCLð VÀ
THAY ð I
NGH
NGHI P
D
BÁO
CNH-HðH
D
BÁO
NHU C U
ðÀO T O
ð
XU T
MÔ
HÌNH
GI I
PHÁP
ðÀO
T O
NGH
Lð
NÔNG
THÔN
ð NG
B NG
SÔNG
H NG
5
Sơ ñ 1: Khung phân tích trong nghiên c u ñào t o ngh cho lao ñ ng
nông thôn vùng ð ng b ng sông H ng.
- Khung nghiên c u th c ti n: ð nghiên c u th c tr ng ho t ñ ng ñào
t o cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH, lu n án l y nh ng k t qu nghiên c u
lý thuy t làm cơ s khoa h c ñ soi, chi u và ñưa ra các k t lu n trên 2 phương
di n: Nh ng k t qu ñ t ñư c và nh ng v n ñ h n ch c n gi i quy t. Trên cơ
s k t qu phân tích th c t và các d báo v nhu c u ñào t o, lu n án ñưa ra
các mô hình và các gi i pháp ñ y m nh ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn.
V i tuy duy phân tích trên, khung phân tích c a ph n này ñư c thi t k như sau:
- Các ñi u ki n, t nhiên, kinh t xã h i c a vùng ðBSH như là nh ng
nhân t nh hư ng ñ n nhu c u ñào t o và các ñi u ki n ñào t o ngh cho lao
ñ ng nông thôn c a vùng.

20. 13
- Th c tr ng công nghi p hóa, hi n ñ i hóa và tác ñ ng c a nó ñ n nhu
c u ñào t o cho lao ñ ng nông thôn c a vùng ðBSH.
- Th c tr ng h th ng ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn c a vùng; các
ho t ñ ng ñào t o và tác ñ ng c a nó ñ n vùng.
- Các nhân t nh hư ng ñ n nhu c u ñào t o và ñi u ki n ñào t o ngh
cho lao ñ ng nông thôn vùng ðBSH.
5.2. Các phương pháp nghiên c u
Ngoài các phương pháp lu n nghiên c u chung (như phương pháp duy
v t bi n ch ng và duy v t l ch s dùng ñ nghiên c u, xem xét s v t và hi n
tư ng trong tr ng thái v n ñ ng, khoa h c, khách quan), lu n án s d ng các
phương pháp nghiên c u c th sau ñây:
- Phương pháp chuyên gia, chuyên kh o: Phương pháp chuyên gia,
chuyên kh o ñư c s d ng trong vi c thu th p và l a ch n các thông tin th c p
có liên quan ñ n lu n án. Các d li u th c p ñư c thu th p t nhi u ngu n
khác nhau như: Thư vi n c a Ngân hàng Th gi i (WB); Thư vi n Qu c gia;
Thư vi n ð i h c Kinh t Qu c dân; T ng c c Th ng kê; B Nông nghi p và
Phát tri n Nông thôn; B lao ñ ng - Thương binh và Xã h i, T ng c c D y
ngh , các trang WEB; các sách, báo và t p chí ñã xu t b n v.v.
Bên c nh nh ng s li u th ng kê c a T ng c c Th ng kê, c a T ng c c
D y ngh v i các s li u khá h th ng v lao ñ ng, vi c làm và v h th ng ñào
t o ngh nói chung, ñào t o ngh cho lao ñ ng nông thôn c a vùng ð ng b ng
sông H ng ñư c lu n án thu th p m t cách chi ti t, lu n án còn thu th p và l a
ch n các thông tin nghiên c u chuyên ñ v ñào t o ngh cho lao ñ ng nông
thôn và các v n ñ có liên quan. ðó là nh ng k t qu nghiên c u lu n án k
th a k t qu nghiên c u và phân tích c a các tác gi trong và ngoài nư c v ñào
t o ngh cho lao ñ ng nông thôn. Ngoài ra, lu n án ñã kh o nghi m các mô
hình ñào t o trong và ngoài nư c ñ i v i lao ñ ng nông thôn.

21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52910
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562