Tài liệu này có tính phí xin vui lòng liên hệ facebook để được hỗ trợ Liên hệ page để nhận link download sách và tài liệu: https://www.facebook.com/garmentspace https://www.facebook.com/garmentspace.blog My Blog: http://garmentspace.blogspot.com/ Từ khóa tìm kiếm tài liệu : Wash jeans garment washing and dyeing, tài liệu ngành may, purpose of washing, definition of garment washing, tài liệu cắt may, sơ mi nam nữ, thiết kế áo sơ mi nam, thiết kế quần âu, thiết kế veston nam nữ, thiết kế áo dài, chân váy đầm liền thân, zipper, dây kéo trong ngành may, tài liệu ngành may, khóa kéo răng cưa, triển khai sản xuất, jacket nam, phân loại khóa kéo, tin học ngành may, bài giảng Accumark, Gerber Accumarkt, cad/cam ngành may, tài liệu ngành may, bộ tài liệu kỹ thuật ngành may dạng đầy đủ, vật liệu may, tài liệu ngành may, tài liệu về sợi, nguyên liệu dệt, kiểu dệt vải dệt thoi, kiểu dệt vải dệt kim, chỉ may, vật liệu dựng, bộ tài liệu kỹ thuật ngành may dạng đầy đủ, tiêu chuẩn kỹ thuật áo sơ mi nam, tài liệu kỹ thuật ngành may, tài liệu ngành may, nguồn gốc vải denim, lịch sử ra đời và phát triển quần jean, Levi's, Jeans, Levi Straus, Jacob Davis và Levis Strauss, CHẤT LIỆU DENIM, cắt may quần tây nam, quy trình may áo sơ mi căn bản, quần nam không ply, thiết kế áo sơ mi nam, thiết kế áo sơ mi nam theo tài liệu kỹ thuật, tài liệu cắt may,lịch sử ra đời và phát triển quần jean, vải denim, Levis strauss cha đẻ của quần jeans. Jeans skinny, street style áo sơ mi nam, tính vải may áo quần, sơ mi nam nữ, cắt may căn bản, thiết kế quần áo, tài liệu ngành may,máy 2 kim, máy may công nghiệp, two needle sewing machine, tài liệu ngành may, thiết bị ngành may, máy móc ngành may,Tiếng anh ngành may, english for gamrment technology, anh văn chuyên ngành may, may mặc thời trang, english, picture, Nhận biết và phân biệt các loại vải, cotton, chiffon, silk, woolCÁCH MAY – QUY CÁCH LẮP RÁP – QUY CÁCH ĐÁNH SỐTÀI LIỆU KỸ THUẬT NGÀNH MAY –TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT – QUY CÁCH ĐÁNH SỐ - QUY CÁCH LẮP RÁP – QUY CÁCH MAY – QUY TRÌNH MAY – GẤP XẾP ĐÓNG GÓI

2. BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ^ ^ BỘ XÂY DỰNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI
LÊ CƯỜNG
MỒ HÍNH VÀ GIAI PHÁP QUAN LÝ
CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT KHU VEN ĐỒ ĐỒ THỊ
TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2030
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH
MÃ SỐ: 62.58.01.06
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. GS.TS. HOÀNG VĂN HUỆ
2. PGS.TS. CÙ HUY ĐẤU
Hà Nội - 2015

3. I
Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả trong luận án là trung thực và chưa từng ai công bố trong bất cứ
công trình nào khác
Hà Nội, năm 2015
Tác giả luận án
Ths. Lê Cường

4. II
Lời cảm ơn
Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường đại học Kiến trúc Hà
Nội, đến nay luận án đã hoàn thành.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Hoàng Văn Huệ,
PGS.TS Cù Huy Đấu đã tận tình hướng dẫn khoa học và động viên khuyến
khích tôi hoàn thành luận án.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Xây dựng,
Ban giám hiệu, Khoa sau đại học Trường đại học Kiến trúc Hà Nội đã quan
tâm và giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Quản lý đô thị
và Công trình, Bộ môn Kỹ thuật hạ tầng và Môi trường đô thị Khoa Sau đại
học đã có nhiều trao đổi, trực tiếp đóng góp nhiều ý kiến quý báu và động
viên tác giả trong suốt quá trình làm luận án, đặc biệt là trong lúc khó khăn
nhất.
Tác giả cũng gửi lời cảm ơn tới cơ quan, bạn bè đồng nghiệp tại Quận
Hà Đông, gia đình đã tạo điều kiện, động viên tác giả hoàn thành luận án.
Hà Nội, năm 2015
Tác giả luận án
Ths. Lê Cường

5. III
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan............................................................................................... I
Lời cảm ơn................................................................................................... II
Mục lục........................................................................................................ III
Danh mục các chữ viết tắt......................................................................... X
Danh mục hình vẽ...................................................................................... XI
Danh mục các bảng biểu........................................................................... XIII
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết đề tài luận án................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứ u ............................................................................ 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................... 2
3.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................... 2
3.2. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................. 2
4. Phương pháp nghiên cứu và cách tiếp cận đối tượng nghiên cứu
của luận án.................................................................................................. 2
4.1. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 2
4.2. Cách tiếp cận đối tượng nghiên cứu của luận án................................ 5
5. Cấu trúc của luận án............................................................................. 5
6. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và những đóng góp mới của luận án.. 6
6.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án......................................... 6
6.2. Những đóng góp mới của luận án........................................................ 7
7. Một số khái niệm khoa học về CTR và quản lý CTR....................... 8

6. IV
7.1. Khái niệm về chất thải rắn.................................................................... 8
7.2. Quản lý CTR......................................................................................... 8
Chương 1. TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH
HOẠT ĐÔ THỊ VÀ KHU VEN ĐÔ........................................................ 10
1.1. Vùng ngoại thành và khu ven đô...................................................... 10
1.1.1. Khái niệm vùng ngoại thành và khu ven đô.................................... 10
1.1.2. Sự khác biệt giữa vùng ngoại thành và khu ven đô......................... 12
1.2. Quá trình hình thành và phát triển các khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội............................................................................... 12
1.2.1. Sự hình thành và phát triển các quận/huyện thành phố Hà Nội..... 12
1.2.2. Khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030,
tầm nhìn đến năm 2050............................................................................... 15
1.3. Các đặc trưng cơ bản khu ven đô, phân loại khu dân cư ven đô 19
1.3.1. Các đặc trưng cơ bản khu ven đô..................................................... 19
1.3.2. Phân loại khu dân cư ven đô............................................................. 20
1.4. Thực trạng quản lý CTRSH đô thị và khu ven đô một số nước
trên thế giới................................................................................................ 21
1.4.1. Quản lý CTRSH tại các nước phát triển.......................................... 21
1.4.2. Quản lý CTRSH tại các nước đang phát triển................................. 24
1.5. Thực trạng quản lý CTRSH đô thị và khu ven đô một số đô thị• • o M. AỈ • • •
ở Việt N am ................................................................................................. 28
1.5.1. Quản lý CTRSH tại thành phố Hồ Chí M inh................................. 28
1.5.2. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố Đà N ẵng................. 31
1.5.3. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt thành phố Hải Phòng.................. 32

7. V
1.5.4. Nhận xét, Đánh giá thực trạng quản lý CTRSH đô thị và khu ven
đô ở Việt N am ............................................................................................. 33
1.6. Thực trạng quản lý CTRSH đô thị và khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội .............................................................................. 34
1.6.1. Thực trạng Quản lý CTRSH thành phố Hà N ội............................. 34
1.6.2. Thực trạng Quản lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm thành
phố Hà Nội .................................................................................................. 43
1.6.3. Cơ chế chính sách quản lý CTRSH của thành phố Hà N ội........... 47
1.7. Các mô hình xã hội hóa quản lý CTRSH tại Việt Nam và thành
phố Hà Nội ................................................................................................. 48
1.7.1. Đánh giá chung 48
1.7.2. Các mô hình xã hội hóa quản lý chất thải ở Việt N am ................... 49
1.7.3. Các mô hình xã hội hóa quản lý CTRSH trên địa bàn thành phố
Hà N ội.......................................................................................................... 53
1.7.4. Đánh giá hiệu quả của các mô hình xã hội hoá quản lý CTRSH ... 54
1.8. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tà i............. 57
1.8.1 Tiêu chí lựa chọn các đề tài, luận án, luận văn................................ 57
1.8.2. Đánh giá các đề tài, luận án, luận văn và các công trình nghiên
cứu khoa học liên quan đã từng công b ố ................................................... 58
1.8.3. Nhận xét, đánh giá............................................................................ 65
1.9. Những vấn đề tồn tại cần nghiên cứu giải quyết........................... 67
Kết luận chương 1. 69
Chương 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THựC TIỄN VỀ QUẢN LÝ
CTRSH KHU VEN ĐÔ ĐÔ THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ
NỘI ĐẾN NĂM 2030................................................................................. 70
2.1. Phương pháp luận khoa học quản lý chất thải rắ n ............ 70

8. VI
2.1.1. Hệ thống quản lý CTR.......................................................... V0
2.1.2. Các loại hình hệ thống quản lý CTR khu ven đ ô .................. V1
2.1.3. Các đặc trưng cơ bản của các hệ thống quản lý CTR.......... V1
2.1.4. Cơ cấu tổ chức của các hệ thống quản lý CTR.................... V2
2.1.5. Các loại hình cơ cấu tổ chức quản lý trong hệ thống quản lý CTR V3
2.1.6. Ranh giới quản lý và trách nhiệm quản lý CTR................... V5
2.1.V. Các công cụ quản lý CTR....................................................... Vỏ
2.2. Các yếu tố tác động tới mô hình và giải pháp quản lý CTRSH
khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà N ội.................................... VS
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và môi trường........................... VS
2.2.2. Khoa học kỹ thuật và công nghệ...................................................... S1
2.2.3. Những tác động từ Chuyển đổi cơ chế từ chế độ kinh tế tập trung,
hành chính - bao cấp sang nền kinh tế thị trường..................................... S2
2.2.4. Yếu tố xã hội hóa dịch vụ quản lý CTRSH.................................... S2
2.2.5. Yếu tố quan hệ giữa các chủ thể, đối tượng và mục tiêu quản lý
CTRSH........................................................................................................ Sỏ
2.2.Ỏ. Yếu tố hợp tác quản lý ...................................................................... SV
2.3. Cơ sở pháp lý ..................................................................................... SV
2.3.1. Các văn bản pháp luật hiện hành về quản lý CTRSH đô th ị......... SV
2.3.2. Chiến lược Phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020.. SS
2.3.3. Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp CTR đến năm 2025,
tầm nhìn 2050............................................................................................... 90
2.3.4. Chủ trương, chính sách xã hội hóa công tác bảo vệmôi trường... 91
2.3.5. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội thànhphố Hà Nội
đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 ................................................ 9ỏ

9. VII
2.3.6.Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm
nhìn đến năm 2050 ..................................................................................... 97
2.3.7 Định hướng quy hoạch xử lý CTRSH thành phố Hà Nội đến năm
2030, tầm nhìn đến năm 2050 .................................................................... 99
2.4. Dự báo lượng CTRSH phát sinh tại khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.......... 104
Kết luận chương 2 ............................................................................. 106
Chương S. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH VÀ GIẢI PHÁP QUẨN LÝ
CTRSH KHU VEN ĐÔ ĐÔ THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ
NỘI ĐẾN NĂM 2030 TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2050........................... 107
3.1. Quan điểm, mục tiêu và các nguyên tắc quản lý CTRSH............. 107
3.1.1. Quan điểm.......................................................................................... 107
3.1.2. Mục tiêu.............................................................................................. 108
3.1.3. Các nguyên tắc cơ bản........................................................................ 109
3.2. Mô hình cơ cấu tổ chức quản lý CTRSH khu ven đô đô thị
trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm
2G5G.............................................................................................................. 113
3.2.1.Mô hình cơ cấu tổ chức quản lý URENCO huyện.......................... 113
3.2.2 Mô hình HTX dịch vụ môi trường................................................... 114
3.2.3. Mô hình tổ (đội) vệ sinh môi trường do dân tự quản..................... 116
3.2.4. Đánh giá mô hình cơ cấu tổ chức URENCO huyện/HTX Dịch vụ
Môi trường, tổ đội VSMT......................................................................... 118
3.2.5. Những khó khăn và thách thức khi triển khai thực hiện mô hình 119
3.3. Mô hình tổng quát xử lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm
thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050................................... 121

10. VIII
3.3.1 Mô hình xử lý CTRSH tập trung đối với các huyện có khu xử lý
CTRSH theo QH........................................................................................... 121
3.3.2. Mô hình xử lý CTRSH đối với các huyện không có khu xử lý
CTRSH theo quy hoạch............................................................................... 124
3.3.3. Các điểm tập kết, trạm trung chuyển chất thải rắn......................... 125
3.4. Mô hình quản lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm thành
phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050............................. 12V
3.4.1. Sơ đồ tổng quát quản lý CTRSH..................................................... 12V
3.4.2. Mô hình và giải pháp cụ thể quản lý CTRSH khu ven đô đô thị
trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 ..... 12S
3.5. Đề xuất giải pháp quản lý (thu gom, phân loại, vận chuyển và
xử lý) CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến
năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050......................................................... 129
3.5.1. Nguồn phát sinh CTRSH.................................................................. 129
3.5.2. Thu gom, phân loại CTRSH tại nguồn............................................ 130
3.5.3. Thu gom, vận chuyển CTRSH........................................................ 135
3.5.4. Xử lý CTRSH................................................................................... 13V
3.6. Cơ chế chính sách quản lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm
thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050................................... 140
3.ỏ.1. Cơ chế chính sách về xã hội hoá công tác quản lý chất thải rắn và
bảo vệ môi trường........................................................................................ 140
3.Ỏ.2. Cơ chế chính sách thu hút sự tham gia của cộng đồng trong công
tác quản lý CTR........................................................................................... 143
3.Ỏ.3. Cơ chế chính sách về nhân sự và công tác đào tạo nâng cao năng
lực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật................................................................. 144

11. IX
3.6.4. Cơ chế chính sách trong công tác thu hút vốn đầu tư và quản lý 145
vốn đầu tư ....................................................................................................
3.6.5. Nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước về công tác quản
lý CTR......................................................................................................... 146
3.7. Bàn luận kết quả nghiên cứu.............................................................. 149
3.7.1. Bàn luận về khái niệm khu ven đô và vùng ngoại thành................. 149
3.7.2. Bàn luận về mô hình cơ cấu tổ chức quản lý CTRSH khu ven đô
đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050........... 150
3.7.3. Bàn luận về mô hình xử lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm
thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050....................................... 151
3.7.4. Bàn luận về Mô hình quản lý CTRSH khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050................................ 152
3.7.5. Bàn luận về Giải pháp quản lý (thu gom, phân loại, vận chuyển
và xử lý) CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến
2030, tầm nhìn đến 2050............................................................................. 152
3.7.6. Bàn luận về Cơ chế chính sách quản lý CTRSH khu ven đô đô thị
trung tâm thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050....................... 153
Kết luận chương 3 154
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................... 155
CÁC BÀI BÁO KHOA HỌC CỦA NGHIÊN CỨU SINH.................. 159
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................... 160
PHỤ LỤC..................................................................................................... 168

12. X
Tiếng Việt
Tiếng Anh
r r
Danh mục các cụm từ viêt tăt
BCL CTR
BCLHVS
BVTV
CBCNV
CTR
CTRHC
CTRSH
CTRCN
CTRYT
HTX
HĐND
Khu LHXL CTR
NCKH
PTBV
QH
Sở TN & MT
TPHCM
TNHH
VSMT
UBND
TNHH MTV
ACVN
URENCO
UN ESCAP
3R
Bãi chôn lấp chất thải rắn
Bãi chôn lấp hợp vệ sinh
Bảo vệ thực vật
Cán bộ công nhân viên
Chất thải rắn
Chất thải rắn hữu cơ
Chất thải rắn sinh hoạt
Chất thải rắn công nghiệp
Chất thải rắn y tế
Hợp tác xã
Hội đồng nhân dân
Khu liên hợp xử lý chất thải rắn
Nghiên cứu khoa học
Phát triển bền vững
Quy hoạch
Sở Tài nguyên và Môi trường
Thành phố Hồ Chí Minh
Trách nhiệm hữu hạn
Vệ sinh môi trường
Uỷ ban nhân dân
Trách nhiệm hữu hạn một thành viên
Hiệp hội các đô thị Việt Nam
(Association of Cities of Viet Nam)
Công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước
một thành viên môi trường đô thị
Ủy ban Kinh tế - xã hội khu vực Châu Á
Thái Bình Dương của Liên hợp quốc
Reduction, Reuse, Recycle
(Giảm thiểu - tái sử dụng - Tái chế)

13. XI
DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Đô thị trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô giai đoạn
2014 - 2030 (thời kỳ khu vực nội thành thành phố Hà Nội có 12 quận ... 17
Hình 1.2. Đô thị trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô dự kiến cho
giai đoạn 2030 - 2050.................................................................................. 1S
Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức quản lý chất thải ở Singapore............................ 24
Hình 1.4. Sơ đồ xử lý rác thải bằng công nghệ DANO thành phố
Bangkok, Thái Lan........................................................................................ 25
Hình 1.5. Qui trình thu gom, vận chuyển và xử lý CTR sinh hoạt đô thị
trên thế giới.................................................................................................. 27
Hình 1.6: Tỷ lệ thu gom CTR trên địa bàn thành phố Hà Nội (% )......... 35
Hình 1.7: Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý của URENCO Hà Nội............... 37
Hình 1.8: Bản đồ vị trí các cơ sở xử lý chất thải rắn thành phố Hà Nội.. 34
Hình 1.9. Phạm vi phục vụ của một số khu xử lý CTR tại Hà N ội.......... 42
Hình 2.1 Mô hình cơ cấu tổ chức theo chức năng kiểu phân khu vực
quản lý.......................................................................................................... 74
Hình 2.2. Sơ đồ cấu trúc kiểu ma trận....................................................... 74
Hình 2.3. Các yếu tố tác động tới mô hình và giải pháp quản lý CTRSH
khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030.................. 79
Hình 2.4. Quy trình cơ bản quy hoạch xử lý CTR.................................... 100
Hình 2.5: Phân vùng vị trí các khu XL CTR Thủ đô Hà N ội.................... 102
Hình 3.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý CTR của URENCO huyện......... 113
Hình 3.2.Sơ đồ tổ chức quản lý Hợp tác xã dịch vụ môi trường.............. 116
Hình 3.3. Sơ đồ tổ chức quản lý đội VSMT tự quản................................. 117
Hình 3.4. Mô hình xử lý CTRSH tập trung đối với các huyện có khu xử
lý CTRSH theo quy hoạch........................................................................... 123

14. XII
Hình 3.5 Các khu xử lý CTRSH trên địa bàn 9 huyện khu venđô thành
phố Hà Nội theo quy hoạch đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050...... 124
Hình 3.6. Mô hình xử lý CTRSH đối với các huyện không có khu xử lý
CTRSH theo quy hoạch............................................................................... 125
Hình 3.7. Các trạm trung chuyển CTRSH trên địa bàn 9 huyện khu ven
đô thành phố Hà Nội theo quy hoạch đến năm 2030, tầm nhìn đến năm
2050.............................................................................................................. 126
Hình 3.8: Mô hình quản lý thu gom phân loại CTR tại nguồn và vận
chuyển tới điểm xử lý cuối cùng................................................................ 127
Hình 3.9. Mô hình quản lý CTRSH cho thị trấn huyện, các khu dân cư
thuộc xã đô thị hóa khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến
năm 2030...................................................................................................... 128
Hình 3.10. Mô hình quản lý CTRSH cho khu dân cư thuộc xã thuần
nông............................................................................................................... 129
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Các cơ sở xử lý CTRSH ở Hà N ộ i...................................... 41
Bảng 1.2. Bảng ma trận đánh giá hiệu quả xã hội hóa quản lý CTR ở
Việt N am ................................................................................................. 54
Bảng 2.1. Các đơn vị hành chính cấp huyện khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà N ộ i............................................................................... so
Bảng 2.2. Dự báo lượng CTRSH khu ven đô phát sinh đến năm 2030... 105
Bảng 3.1. Quy mô, công suất và công nghệ xử lý các khu xử lý CTRSH
tập trung khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội....................... 121

15. 1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Quản lý tổng hợp CTR là một trong những ưu tiên của công tác bảo vệ
môi trường, góp phần kiểm soát ô nhiễm, hướng tới phát triển bền vững đất
nước. Thực tiễn quản lý CTR ở Việt Nam cho thấy, trong công tác quản lý
CTR, chúng ta mới quan tâm nhiều đến quản lý CTR đô thị, còn khu vực
nông thôn, khu ven đô của các đô thị lớn công tác quản lý CTR vẫn còn nhiều
bất cập [3], [73].
Thành phố Hà Nội là thành phố có dân số trên 6,5 triệu người, diện tích
thành phố lên tới trên 3300 km2; công tác quản lý CTRSH sẽ khó khăn và
phức tạp hơn nhất là ở các khu vực ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội.
Khu vực ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội là nơi có tốc độ đô thị hoá
nhanh nhưng nếp sống sinh hoạt và văn hoá vẫn mang nhiều tính chất nông
thôn. Mặt khác công tác quản lý của chính quyền địa phương vẫn còn mang
tính chất làng xã. Chính những đặc trưng đó có ảnh hưởng lớn tới công tác
quản lý CTRSH trong cộng đồng dân cư; nếu không có giải pháp quản lý hữu
hiệu thì công tác quản lý CTR của thành phố Hà Nội sẽ là một bài toán nan
giải ngày càng phức tạp [40].
Trên địa bàn thành phố Hà Nội, ngoài khu đô thị trung tâm có 17 huyện
với 435 xã, thị trấn, trong đó có nhiều làng nghề; Hiện nay, tổng lượng chất thải
rắn sinh hoạt thải ra môi trường trên địa bàn Hà Nội khoảng 6500 tấn/ngày,
trong đó lượng CTRSH phát sinh từ 12 quận nội thành khoảng 3800 tấn/ngày, từ
các huyện khu ven đô (9 huyện) khoảng 1110 tấn/ngày; còn lại là lượng CTRSH
phát sinh từ các huyện còn lại vùng ngoại thành thành phố Hà Nội [4].
Tại nhiều vùng nông thôn đã hình thành các mô hình thu gom rác thải
do dân tự quản, một số địa phương đã thành lập HTX dịch vụ môi trường,
công ty dịch vụ môi trường. Tuy nhiên chỉ số ít mô hình thực hiện hiệu quả,

16. 2
phần lớn do hình thành tự phát nên hoạt động không bền vững. Qua điều tra,
hiện Hà Nội có 355/424 xã thành lập tổ thu gom rác thải. Có 143 xã đã tổ
chức chuyển rác đi xử lý, chôn lấp tại bãi rác tập trung của thành phố, chiếm
tỷ lệ 40,28%, chủ yếu là ở các thị trấn và xã lân cận khu vực nội thành. Một
số thôn, khu dân cư ở vùng sâu, vùng xa vẫn gặp khó khăn trong thu gom rác
thải. Tại khu vực ven đô các đô thị lớn do trung ương quản lý, có quá trình đô
thị hoá cao, nếu quản lý chất thải không tốt sẽ gây ô nhiễm môi trường [22],
[29], [51].
Quản lý CTRSH khu vực dân cư ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà
Nội đang trở nên bức xúc. Do vậy đề tài “Mô hình và giải pháp quản lý chất
thải rắn sinh hoạt khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm
2030 " là cần thiết, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn.
2. Mục đích nghiên cứu
- Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, chất lượng dịch vụ thu gom,
vận chuyển và xử lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội.
- Xây dựng mô hình và giải pháp quản lý CTR sinh hoạt khu ven đô đô
thị trung tâm thành phố Hà Nội phù hợp với quy hoạch xử lý CTR thành phố
Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Chất thải rắn sinh hoạt. CTR phát sinh từ các khu công nghiệp, làng
nghề thuộc đề tài nghiên cứu khác.
3.2. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu:
09 huyện thuộc vùng ngoại thành, có ranh giới hành chính tiếp giáp với các
quận thuộc khu vực nội thành thành phố Hà Nội theo quy hoạch đến năm 2030.
4. Phương pháp nghiên cứu và cách tiếp cận
4.1. Phương pháp nghiên cứu

17. 3
Luận án đã sử dụng các phương pháp sau để nghiên cứu:
a/. Phươngpháp điều tra, thu thập các tài liệu, số liệu liên quan đến đề tài
Điều tra, khảo sát và thu thập các tài liệu, số liệu liên quan đến đề tài:
- Các tài liệu, số liệu liên quan đến làng xã, phường làng ven đô;
- Các tài liệu, số liệu về hiện trạng điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội,
định hướng phát triển kinh tế - xã hội vùng ven đô đô thị trung tâm thành phố
Hà Nội;
- Quá trình hình thành và phát triển các làng xã, phường làng ven đô;
mối quan hệ với việc hình thành và phát triển các quận nội thành đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội;
- Điều tra, khảo sát và thu thập các tài liệu, số liệu về thực trạng quản lý
CTR các điểm dân cư ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội; các mô hình
quản lý CTRSH các điểm dân cư nông thôn và vùng ven đô thành phố Hà
Nội; thực trạng công tác xã hội hóa quản lý CTR ven đô đô thị trung tâm
thành phố Hà Nội;
b/. Phươngpháp kế thừa
Luận án đã kế thừa một cách có chọn lọc các nghiên cứu đã có ở trong
và ngoài nước có liên quan trực tiếp đến đề tài. Các nghiên cứu ở nước ngoài
về quản lý CTRSH vùng ven đô rất ít, nhưng không phải là không có, có thể
là liên quan trực tiếp hay gián tiếp mà thôi. Các nghiên cứu đã có ở trong
nước, chủ yếu là quản lý CTR nông thôn, bao gồm quản lý CTRSH, CTRYT,
CTR làng nghề, CTR sau thu hoạch, quản lý chất thải chăn nuôi,... cũng có rất
ít tài liệu, đề tài nghiên cứu về quản lý CTR ven đô. Các khái niệm về ven đô
cũng chưa rõ. Tác giả đã kế thừa một cách có chọn lọc các nghiên cứu về làng
xã, ven đô, lịch sử hình thành các quận, huyện của thành phố Hà Nội qua các
thời kỳ để từ đó tổng hợp phân tích về sự hình thành và phát triển các làng xã
ven đô, hình thành các khái niệm phường làng,... phân tích mối quan hệ giữa

18. 4
làng xã - phường làng và các phường thuộc khu vực nội thành đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội. Vì đây là cơ sở quan trọng để đề xuất các mô hình và
giải pháp quản lý CTRSH ven đô phù hợp với từng đối tượng cụ thể.
c/. Phươngpháp tổng hợp, phân tích, đánh giá và đề xuất:
Dựa vào các tài liệu, số liệu đã thu thập được tiến hành phân tích đánh
giá mối quan hệ giữa 3 chủ thể " Nông thôn - ven đô - thành thị" trong quá
trình đô thị hóa và mở rộng thành phố. Phân tích đánh giá đặc điểm cơ bản
vùng ven đô về các mặt:
- Cấu trúc làng xã ven đô thay đổi thế nào trong quá trình đô thị hóa và
mở rộng thành phố; Trình độ dân trí, điều kiện văn hóa, lối sống của người
dân ven đô; Đặc điểm cơ sở hạ tầng các điểm dân cư ven đô trong quá trình
đô thị hóa và mở rộng thành phố;
- Phân tích đánh giá thực trạng quản lý CTR các điểm dân cư ven đô;
các mô hình quản lý CTR nông thôn và vùng ven đô;
- Định hướng quy hoạch phát triển không gian và cơ sở hạ tầng thành
phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050; Quy hoạch tổng thể quản lý CTR
Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050;
Tất cả các vấn đề trên sẽ tác động trực tiếp đến mô hình và giải pháp
quản lý CTRSH vùng ven đô; ảnh hưởng đến công tác xã hội hóa quản lý
CTRSH vùng ven đô.
d/. Phươngpháp so sánh, đối chứng:
Luận án đã sử dụng phương pháp so sánh, đối chứng để so sánh kết quả
nghiên cứu của đề tài với kết quả của các nghiên cứu đã có ở trong và ngoài
nước trong phần bàn luận, được lồng ghép vào các mục của chương 3, để
minh chứng cho tính mới và những đóng góp của luận án.
e/. Phươngpháp chuyên gia.
Luận án đã sử dụng các thông tin, ý kiến góp ý của chuyên gia trong

19. 5
lĩnh vực quản lý CTR và bảo vệ môi trường, những nhà lập chính sách, các
cán bộ làm công tác quản lý tại các địa phương, đặc biệt là các nhà quản lý
quy hoạch, cán bộ tư vấn, các nhà khoa học trong nước và quốc tế. Đặc biệt là
những góp ý phản biện quý báu cho luận án thông qua các đợt sinh hoạt mang
tính học thuật ở cấp bộ môn sau đại học, bảo vệ chuyên đề, Hội thảo luận án.
4.2. Cách tiếp cận đối tượng nghiên cứu của luận án.
Luận án tiếp cận khu ven đô ở thể "Động", luôn biến đổi trong quá
trình đô thị hóa và mở rộng thành phố. Các làng xã ven đô hiện nay trước đây
thuộc khu vực nông thôn, trong quá trình đô thị hóa và mở rộng thành phố sẽ
về khu vực nội thành theo các thời kỳ lích sử và giai đoạn quy họach. Tuy
nhiên, xét về mặt bản chất có thể gọi là xã đô thị hóa, vì ngoài thôn (làng),
xóm, đình làng, giếng làng,... có thể có cả các khu chức năng khác đô thị như
khu đô thị cũ, khu đô thị mới, cơ quan, trường học, trung tâm thương mại,...
Đúc kết kinh nghiệm quản lý CTRSH đô thị và vùng nông thôn trên thế
giới, tác giả chỉ chọn một số nước điển hình trong khu vực, có điều kiện
tương đồng với Việt Nam như: Nhật Bản, Singapore, Thái Lan, Philippines.
Việc tiếp cận như trên được xem là phù hợp trong nghiên cứu để xuất
các mô hình và giải pháp quản lý CTR cho khu dân cư thuộc xã đô thị hóa,
mô hình và giải pháp quản lý CTR cho khu dân cư thuộc xã thuần nông ven
đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội phù hợp với quá trình đô thị hóa, phù
hợp với Quy hoạch xử lý CTR ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến
năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
5. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần phụ lục, các tài liệu tham khảo,.., Nội dung luận án với
tổng cộng 158 trang, bố cục 3 chương chính:
Phần mở đầu (9 tr)

20. 6
Chương 1. Tổng quan về quản lý CTR sinh hoạt đô thị và khu ven đô
(60 trang)
Chương 2. Cơ sở khoa học và thực tiễn của luận án (37 trang)
Chương 3. Đề xuất mô hình và giải pháp quản lý CTRSH khu ven đô
đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050
(52 trang)
6. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và những đóng góp mới của luận án:
6.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
a/. Ý nghĩa khoa học:
- Bằng các luận điểm, luận cứ khoa học, luận án đã làm rõ khái niệm
khu ven đô, sự khác biệt giữa khu ven đô và vùng ngoại thành. Trên cơ sở đó
xác định và làm rõ khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm
2030, tầm nhìn đến năm 2050.
- Trên cơ sở phân tích đánh giá thực trạng quản lý CTR khu ven đô đô
thị ở nước ta; đúc kết kinh nghiệm quản lý CTRSH đô thị và khu ven đô một
số nước trong khu vực; cơ chế hiện hành quản lý CTRSH đô thị và nông thôn;
các yếu tố ảnh hưởng...tác giả đề xuất mô hình và giải pháp quản lý CTR
sinh hoạt phù hợp với đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa và lối sống
của người dân khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030,
tầm nhìn đến năm 2050.
b/. Ý nghĩa thực tiễn:
- Góp phần triển khai thực hiện Quy hoạch xử lý chất thải rắn thành
phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
- Áp dụng cho khu dân cư ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội, áp
dụng nhân rộng cho các khu ven đô của các đô thị khác có điều kiện tương tự.
- Kết quả nghiên cứu của luận án có thể là tài liệu tham khảo phục vụ
đào tạo đại học và sau đại học cho chuyên ngành quản lý đô thị và công trình.

21. 7
6.2. Những đóng góp mới của luận án:
1. Luận án đã tiếp cận đối tượng nghiên cứu ở thể động, nghiên cứu khu
ven đô đô thị trung tâm TP Hà Nội luôn biến đổi trong quá trình phát triển và
mở rộng thành phố; nghiên cứu hệ thống quản lý CTRSH khu ven đô trong mối
quan hệ hữu cơ, tương tác và đa chiều giữa các thành phần trong hệ thống quản
lý CTRSH.
2. Luận án đã nghiên cứu một cách có hệ thống và toàn diện các vấn đề
liên quan đến khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030,
tầm nhìn đến năm 2050, xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý CTRSH
khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội;
3. Đề xuất Mô hình cơ cấu tổ chức URENCO huyện/HTX dịch vụ Môi
trường, tổ đội VSMT tự quản; Làm rõ mối quan hệ giữa URENCO
huyện/HTX dịch vụ Môi trường, tổ đội VSMT tự quản với UBND các cấp từ
huyện xuống xã và làm rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của các bộ phận và cá nhân
có liên quan.
4. Đề xuất Mô hình tổng quát xử lý CTRSH 09 huyện khu ven đô, xác
định vị trí, quy mô, công suất và công nghệ xử lý các khu xử lý CTRSH khu
ven đô đối với các huyện khu ven đô có và không có khu xử lý CTRSH theo
quy hoạch.
5. Đề xuất 03 mô hình và giải pháp quản lý CTRSH: (1) Mô hình quản
lý thu gom phân loại CTR tại nguồn và vận chuyển tới điểm xử lý cuối cùng;
(2) Mô hình quản lý CTRSH cho các khu dân cư thị trấn huyện, xã đô thị hóa;
(3) Mô hình quản lý CTRSH cho khu dân cư thuộc xã thuần nông; Quy trình
thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý CTRSH khu ven đô đô thị trung tâm
thành phố Hà Nội đến 2030.
ó. Cơ chế và chính sách xã hội hóa dịch vụ quản lý CTRSH cho khu
ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội.

22. 8
7. Một số khái niệm khoa học về CTR và quản lý CTR
7.1. Khái niệm về chất thải rắn [13], [69], [76], [77]
1. “Chất thải rắn thông thường’’ là chất thải ở thể rắn không nguy hại
được thải ra từ quá trình sản xuất công nghiệp, làng nghề, kinh doanh, dịch
vụ, sinh hoạt hoặc các hoạt động khác.
2. “Chất thải rắn sinh hoạt” là chất thải rắn phát thải trong sinh hoạt cá
nhân, hộ gia đình, nơi công cộng.
3. “Chất thải rắn sinh hoạt nông thôn” là chất thải rắn phát thải trong
sinh hoạt cá nhân, hộ gia đình, nơi công cộng tại khu vực nông thôn.
4. “Chất thải rắn sinh hoạt đô thị” là chất thải rắn phát thải trong sinh
hoạt cá nhân, hộ gia đình, nơi công cộng tại khu vực đô thị.
5. “Chất thải rắn sinh hoạt hữu cơ” là các chất thải rắn phát thải trong
sinh hoạt, có nguồn gốc từ thực phẩm rau, quả, củ, lá cây, thức ăn thừa.
6. “Chất thải rắn sinh hoạt vô cơ” là các chất thải rắn phát sinh trong
sinh hoạt, gồm kim loại, thủy tinh, chai, lọ bằng thủy tinh, nhựa, bao nilon.
7. “Chất thải rắn xây dựng” là chất thải rắn phát thải trong quá trình cải
tạo, xây dựng, phá dỡ công trình, các phế liệu trong xây dựng và các loại phế
thải gián tiếp phát sinh trong quá trình thi công, xây dựng.
8. “Chất thải rắn công nghiệp” là chất thải rắn phát thải từ hoạt động
sản xuất công nghiệp, làng nghề sản xuất kinh doanh, dịch vụ hoặc các hoạt
động khác.
7.2. Quản lý CTR
Khái niệm về quản lý CTR trong Luật BVMT 2014 như sau:
1. Hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường bao gồm hệ thống thu gom, lưu
giữ, vận chuyển, tái chế, tái sử dụng, xử lý chất thải và quan trắc môi trường.
2. Quản lý chất thải là quá trình phòng ngừa, giảm thiểu, giám sát, phân
loại, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải

23. 9
3. “Hoạt động quản lý chất thải rắn thông thường” bao gồm các hoạt
động quy hoạch quản lý, đầu tư xây dựng cơ sở quản lý chất thải rắn thông
thường, các hoạt động phân loại, thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái sử dụng,
tái chế và xử lý chất thải rắn thông thường nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu
những tác động có hại đối với môi trường và sức khỏe con người.
4. “Đơn vị vệ sinh môi trường” là các tổ chức đủ điều kiện và được
phép thực hiện hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải theo quy định
của pháp luật.
5. “Phí vệ sinh” là khoản phí bắt buộc theo quy định phải nộp hàng
tháng của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được cung cấp dịch vụ vệ sinh
6. “Điểm tập kết chất thải rắn tập trung của xã” là khu đất được chọn
làm nơi tạm thời tập kết chất thải rắn từ các hộ gia đình để chuyển đi chôn
lấp, xử lý tại điểm xử lý chất thải rắn thải tập trung.
7. “Điểm xử lý chất thải rắn tập trung của huyện” là khu đất được chọn
xây dựng điểm xử lý chất thải rắn tập trung của huyện với quy mô chôn lấp
chất thải rắn cho 02 xã trở lên, phù hợp với quy hoạch của huyện và thành phố.
8. “Điểm chôn lấp chất thải rắn hợp vệ sinh” là điểm xử lý chất thải rắn
tập trung của huyện có sử dụng hình thức chôn lấp chất thải rắn và áp dụng
các biện pháp đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường xung quanh.
9. “Khu xử lý chất thải rắn tập trung” bao gồm:
a) Khu liên hợp xử lý chất thải rắn: là tổ hợp của một hoặc nhiều hạng
mục công trình xử lý, tái chế, tái sử dụng chất thải rắn và bãi chôn lấp chất
thải rắn.
b) Nhà máy xử lý chất thải rắn: là cơ sở xử lý chất thải rắn bao gồm đất
đai, nhà xưởng, dây chuyền công nghệ, trang thiết bị và các hạng mục công
trình phụ trợ được sử dụng cho hoạt động xử lý chất thải rắn.

24. 10
Chương 1.
TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT ĐÔ THỊ
VÀ KHU VEN ĐÔ
1.1. VÙNG NGOẠI THÀNH VÀ KHU VEN ĐÔ
1.1.1. Khái niệm vùng ngoại thành và khu ven đô
a/. Khu vực nội thành và vùng ngoại thành:
Thành phố Hà Nội là thành phố trực thuộc Trung ương có các đơn vị
hành chính cấp huyện bao gồm các quận, thị xã và các huyện. Các quận hợp
thành khu vực nội thành của thành phố, dưới quận là các phường. Các huyện
hợp thành vùng ngoại thành, dưới huyện là các xã, thị trấn. Thị xã là đơn vị
hành chính không thuộc nội thành hay vùng ngoại thành; dưới thị xã là các
phường, xã [5].
b/. Khái niệm vùng ven đô
Một số nghiên cứu về mặt kinh tế - xã hội cũng như quy hoạch đô thị
đã quan tâm nhiều đến khu vực “ven đô”. Thuật ngữ này cũng xuất hiện ngày
càng phổ biến trong diễn đàn hội nghị, hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế,
các buổi thảo luận chuyên đề về đô thị [2], [53], [54], [71], [74]..
Vùng ven đô: các nhà nghiên cứu phát triển đô thị đã đưa ra một số
định nghĩa khác nhau về vùng ven đô:
- Về mặt địa lý vùng ven đô được hiểu là khu vực cận kề với thành phố.
Vùng ven đô là nơi vừa có các hoạt động đặc trưng cho nông thôn vừa có các
hoạt động mang tính chất đô thị.
- Vùng ven đô không tồn tại độc lập mà nằm trong một miền liên thông
nông thôn - ven đô - đô thị.
- Nhiều trường hợp trong quá trình đô thị hóa, các chính sách quy
hoạch và phát triển đô thị sẽ biến vùng ven đô thành đô thị và đô thị hóa một
phần nông thôn thành vùng ven đô mới (Iaquinta và Drescher 2002) [71],[74].

25. 11
Tuy nhiên chúng ta cũng thấy rằng trong tiếng Anh, cụm từ vùng ven
đô - periurban, chắc hẳn kết hợp giữa hai từ “peripheral” (ngoại biên) và
“urban” (đô thị), hiện đang được sử dụng rộng rãi. Rõ ràng đây là một từ mà ý
nghĩa tùy tình huống và tùy vào người sử dụng [34], [74].
Bộ Môi trường Úc đã định nghĩa vùng ven đô như sau: “khu dân cư có
mật độ dân số thấp và có đường sá nằm ở ngoại biên của các vùng đô thị,
trong đó vẫn còn sót lại một số khu đất nông thôn nhỏ nằm lọt giữa mạng lưới
nhà cửa của vùng ngoại ô” (trích từ bảng chú giải thuật ngữ cho văn bản
“State of the Environment” 2001 của Bộ Môi trường Úc) [74].
Có nghiên cứu cho rằng khu vực chuyển tiếp hoặc tương tác, trong đó các
hoạt động đô thị và nông thôn xen kẽ nhau và các đặc điểm cảnh quan có thể sẽ
thay đổi rất nhanh do hoạt động của con người”. Hoặc “Vùng ven nằm ngoài
ranh giới chính thức của nội thị và không thuộc các đơn vị hành chánh của nội
thị nhưng lại đang từng bước mang những đặc tính của các vùng đô thị”[68].
Có thể thấy rằng còn có những khác biệt trong cách hiểu và định nghĩa
về vùng ven đô. Nhưng trong một đồ án quy hoạch, chúng ta xác định ranh
giới của vùng ven đô dựa vào các chính sách quy hoạch đô thị và các biện
pháp quản lý hành chính.
Nhưng trong đa số các trường hợp vùng ven đô được coi là tất cả các
xã, thị trấn có phần lãnh thổ ở gần hoặc tiếp giáp khu vực nội thành được xác
định cụ thể qua các biện pháp quản lý hành chính là vùng ven đô [30],[41].
c/ Điểm dân cư nông thôn
Qui chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Qui hoạch xây dựng nông thôn có đưa
ra khái niệm về điểm dân cư nông thôn : Là nơi cư trú tập trung của nhiều hộ
gia đình gắn kết với nhau trong sản xuất, sinh hoạt và các hoạt động khác trong
phạm vi một khu vực nhất định bao gồm trung tâm xã, thôn, làng, ấp, bản,

26. 12
buôn, phum, sóc (gọi chung là làng hoặc thôn) được hình thành do điều kiện tự
nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa, phong tục, tập quán và các yếu tố khác.
1.1.2. Sự khác biệt giữa vùng ngoại thành và khu ven đô [20], [21]:
- Có sự khác biệt giữa vùng ngoại thành và khu ven đô. Đối với các
thành phố trực thuộc trung ương, tất cả các huyện trực thuộc thành phố hợp
thành vùng ngoại thành; tất cả các xã, thị trấn có phần lãnh thổ gần hoặc tiếp
giáp khu vực nội thành được xác định cụ thể qua các biện pháp quản lý hành
chính là khu ven đô.
- Khu ven đô thuộc vùng ngoại thành, gần hoặc tiếp giáp các quận nội
thành. Trong quá trình mở rộng và phát triển đô thị, khu ven đô luôn có xu
hướng đẩy ra xa khu vực nội thành, đồng thời vùng ngoại thành dần dần bị
thu hẹp.
- Xét về cách dùng từ ngữ, từ vùng chỉ một khái niệm lớn hơn, rộng
hơn, ví dụ như vùng ngoại thành Hà Nội hiện nay có tới 17 huyện (ngoại trừ 2
Quận mới được thành lập năm 2014 là Quận Bắc từ Liêm và Quận Nam Từ
Liêm); vùng Thủ đô còn rộng lớn hơn nhiều, bao gồm 7 tỉnh xung quanh
thành phố Hà Nội. Do vậy, dùng khái niệm “vùng ven đô” chưa hẳn đã hoàn
toàn chuẩn xác, theo tác giả nên dùng cụm từ “khu ven đô”.
1.2. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KHU VEN ĐÔ ĐÔ
THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.2.1. Sự hình thành và phát triển các quận/huyện thành phố Hà Nội.
* Thời kỳ 1954 -1994 [ 1], [11], [31], [32]
• Năm 1954, thành phố Hà Nội gồm 4 quận nội thành với 34 khu phố và
4 huyện ngoại thành với 45 xã.
• Năm 1958, 4 quận nội thành bị xoá bỏ và thay thế bằng 12 khu phố
• Năm 1959, sắp xếp khu nội thành lại 8 khu phố và Hà Nội có thêm 4
huyện ngoại thành.

27. 13
• Tháng 4 năm 1961, Quốc hội quyết định mở rộng địa giới Hà Nội, sát
nhập thêm một số xã của Hà Đông, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc và Hưng Yên. Toàn
thành phố có diện tích 584 km2, dân số 91.000 người. Ngày 31 tháng 5 năm
1961, bốn khu phố nội thành Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Ba Đình, Đống Đa và
4 huyện ngoại thành Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì, Từ Liêm được thành lập.
• Ngày 21 tháng 12 năm 1978, Quốc hội Việt Nam phê chuẩn mở rộng
địa giới Hà Nội, sáp nhập thêm 5 huyện Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Đan
Phượng, Hoài Đức và thị xã Sơn Tây của tỉnh Hà Sơn Bình cùng hai huyện
của tỉnh Vĩnh Phú là Mê Linh, Sóc Sơn. Dân số Hà Nội lên tới con số 2,5
triệu người. Năm 1991, ranh giới Hà Nội lại được điều chỉnh, trả lại 5 huyện
và 1 thị xã đã lấy của Hà Sơn Bình năm 1978 cho Hà Tây và Mê Linh được
nhập vào Vĩnh Phúc. Hà Nội còn lại 4 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành,
với diện tích đất tự nhiên 924 km2.
* Thời kỳ 1995 đến nay [45]:
• Ngày 28 tháng 10 năm 1995, Chính phủ ra Nghị định số 69/NĐ-CP
thành lập quận Tây Hồ trên cơ sở tách 3 phường: Bưởi, Thụy Khuê, Yên Phụ
thuộc quận Ba Đình và 5 xã: Tứ Liên, Nhật Tân, Quảng An, Xuân La, Phú
Thượng thuộc huyện Từ Liêm. Như vậy, trước năm 1995 các xã Tứ Liên,
Nhật Tân, Quảng An, Xuân La, Phú Thượng thuộc huyện Từ Liêm vẫn còn là
vùng ven đô của thành phố Hà Nội.
• Ngày 22/11/1996, Chính phủ ra Nghị định số 74/NĐ-CP, thành lập
thêm 2 quận: quận Thanh Xuân và quận Cầu Giấy.
Quận Thanh Xuân được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên
và nhân khẩu của các phường Thượng Đình, Thanh Xuân Bắc, Thanh Xuân,
Kim Giang, Phương Liệt thuộc quận Đống Đa và một phần diện tích tự nhiên
và nhân khẩu của các phường Nguyễn Trãi, Khương Thượng (thuộc quận
Đống Đa); toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của xã Nhân Chính (huyện

28. 14
Từ Liêm) và xã Khương Đình (huyện Thanh Trì).
Quận Cầu Giấy được thành lập trên cơ sở tách 4 thị trấn: Cầu Giấy,
Nghĩa Đô, Nghĩa Tân, Mai Dịch và 3 xã: Dịch Vọng, Yên Hòa, Trung Hòa
thuộc huyện Từ Liêm;
Điều này chứng tỏ, trước năm 1996 có 4 thị trấn (Cầu Giấy, Nghĩa Đô,
Nghĩa Tân, Mai Dịch) và 4 xã (Dịch Vọng, Yên Hòa, Trung Hòa Nhân
Chính) tất cả đều thuộc huyện Từ Liêm và xã Khương Đình (huyện Thanh
Trì) vẫn còn là vùng ven đô thành phố Hà Nội.
• Ngày 6 tháng 11 năm 2003, Ngày 6/11/2003, Chính phủ ra Nghị định
số 132/2003/NĐ-CP thành lập thêm 2 quận nữa: quận Hoàng Mai và quận
Long Biên
Quận Hoàng Mai được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên
và dân số của 9 xã: Định Công, Đại Kim, Hoàng Liệt, Thịnh Liệt, Thanh Trì,
Vĩnh Tuy, Lĩnh Nam, Trần Phú, Yên Sở và 55 ha diện tích tự nhiên của xã Tứ
Hiệp thuộc huyện Thanh Trì; toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các
phường: Mai Động, Tương Mai, Tân Mai, Giáp Bát, Hoàng Văn Thụ thuộc
quận Hai Bà Trưng. Đến nay, quận Hoàng Mai có tất cả 14 phường.
Quận Long Biên được thành lập trên cơ sở tách 10 xã: Thượng Thanh,
Giang Biên, Ngọc Thụy, Việt Hưng, Hội Xá, Gia Thụy, Bồ Đề, Long Biên,
Thạch Bàn, Cự Khối và 3 thị trấn: Gia Lâm, Đức Giang, Sài Đồng thuộc
huyện Gia Lâm. Như vậy, quận Long Biên đến nay có tất cả 13 phường;
Có thể thấy, trước năm 2003 10 xã thuộc huyện Thanh Trì, 10 xã và 3
thị trấn thuộc huyện Gia Lâm đều thuộc vùng ven đô của thành phố Hà Nội.
• Ngày 8/5/2009, Chính phủ ra Nghị quyết số 19/NQ-CP về việc thành
lập quận Hà Đông với 17 phường. Quận Hà Đông trước năm 1991 là thị xã
Hà Đông chỉ có 3 phường (Quang Trung, Yết Kiêu, Nguyễn Trãi) và 5 xã:
(Kiến Hưng, Văn Khê, Văn Yên, Vạn Phúc, Hà Cầu); Từ 3 phường thời kỳ

29. 15
đầu tiên, đến nay quận Hà Đông có 17 phường; đồng thời 13 xã trước kia
thuộc vùng ngoại thành, vùng ven đô của thị xã Hà Đông nay đã trở thành
phường [4].
• Ngày 27/12/2013 Chính phủ thông qua Nghị quyết điều chỉnh địa
giới huyện Từ Liêm thành 2 quận mới là Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm
với 23 phường.
Đến nay, thành phố Hà Nội có 30 đơn vị hành chính cấp huyện, trong
đó có 12 quận: Ba Đình, Bắc Từ Liêm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hà Đông, Hai Bà
Trưng, Hoàn Kiếm, Hoàng Mai, Long Biên, Nam Từ Liêm, Thanh Xuân, Tây
Hồ. 17 huyện: Ba Vì, Chương Mỹ, Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Hoài
Đức, Mê Linh, Mỹ Đức, Phúc Thọ, Phú Xuyên, Quốc Oai, Sóc Sơn, Thạch
Thất, Thanh Oai, Thanh Trì, Thường Tín, Ứng Hòa; thị xã Sơn Tây; 584 đơn
vị hành chính cấp xã, gồm 386 xã, 177 phường, 21 thị trấn.
Hình vẽ biểu thị mối quan hệ giữa Đô thị trung tâm thành phố Hà Nội
và khu ven đô qua các thời kỳ được trình bày tại phần phụ lục của luận án.
1.2.2. Khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm
nhìn đến năm 2050.
a/. Khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030
Tháng 7 năm 2011, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định số
1259/QĐ-TTg về việc phê duyệt Qui hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội
đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, khu vực đô thị trung tâm
được phát triển mở rộng từ khu vực nội đô về phía Tây, Nam đến đường vành
đai 4 và về phía Bắc với khu vực Mê Linh, Đông Anh; phía Đông đến khu
vực Gia Lâm và Long Biên . Căn cứ đồ án Qui hoạch xây dựng vùng Thủ đô
Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Khu ven đô đô thị trung
tâm thành phố Hà Nội đến năm 2030 chỉ bao gồm phần lãnh thổ thuộc 9
huyện ngoại thành, tiếp giáp với 12 quận thuộc khu vực nội thành thành phố

30. 16
Hà Nội. Các huyện đó là: Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai, Thanh Trì,
Thường Tín, Gia Lâm, Đông Anh, Chương Mỹ và Mê Linh.
Khu đô thị trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô giai đoạn 2014 -
2030 (thời kỳ khu vực nội thành thành phố Hà Nội có 12 quận) giới thiệu ở
hình 1.1.
Hình lưỡi liềm ở Hình 1.1 cho thấy khu vực đô thị trung tâm có xu hướng
phát triển mở rộng từ khu vực nội đô chủ yếu về phía Tây và Tây Bắc, bao trùm
phần lớn diện tích lãnh thổ các huyện Hoài Đức, Đan Phượng, Đông Anh.
b/. Khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội dự kiến cho giai đoạn 2030
- 2050
Khu ven đô đô thị trung tâm thành phố Hà Nội theo dự kiến cho giai
đoạn 2030 - 2050 chỉ bao gồm phần lãnh thổ còn lại của các huyện Hoài Đức,
Đan Phượng, Đông Anh, Thanh Oai, Thanh Trì, Gia Lâm, Chương Mỹ, Mê
Linh, Thường Tín và mở rộng ra một phần diện tích các huyện lân cận.
Các huyện còn lại thuộc vùng ngoại thành thành phố Hà Nội. Đô thị
trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô dự kiến cho giai đoạn 2030 - 2050,
giới thiệu ở hình 1.2.

31. 17
Hình 1.1. Đô thị trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô giai đoạn 2014 -
2030 (thời kỳ khu vực nội thành thành phố Hà Nội có 12 quận) (tác giả luận
án).

32. 1S
Hình 1.2. Đô thị trung tâm thành phố Hà Nội và khu ven đô dự kiến cho giai
đoạn 2030-2050 (tác giả luận án)

33. 19
Nhận xét, đánh giá:
- Trong quá trình phát triển và mở rộng thành phố Hà nội, cùng với
việc thành lập và hình thành các quận mới, khu ven đô luôn ở thể động.
- Quá trình đô thị hoá và mở rộng thành phố đã biến nhiều vùng nông
thôn trở thành các đơn vị hành chính của đô thị; diện tích đất nông nghiệp bị
thu hẹp, thay vào đó là các khu đô thị.
- Khu ven đô thuộc khu vực nhạy cảm, các điều kiện kinh tế - xã hội và
môi trường luôn thay đổi.
- Để xác định khu ven đô cần căn cứ vào thời điểm và giai đoạn quy
hoạch.
1.3 CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN KHU VEN ĐÔ - PHÂN LOẠI KHU
DÂN CƯ VEN ĐÔ
1.3.1. Các đặc trưng cơ bản khu ven đô [21].
Tuy tồn tại trong một miền liên thông nông thôn - ven đô - đô thị,
nhưng khu ven đô vẫn có những đặc trưng kinh tế, văn hóa và xã hội riêng
của nó:
- Về kinh tế: Khác với nông thôn, khu ven đô bao gồm toàn diện hơn
các hoạt động kinh tế, như các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp,
tiểu thủ công nghiệp và các dịch vụ đô thị.
- Về xã hội: khu ven đô không thuần nhất về thành phần dân cư, trình độ
dân trí và nhận thức của người dân cao hơn so với nông thôn. Quan hệ xã hội
đa chiều và phức tạp hơn, do vậy dễ nãy sinh những xung đột về lợi ích giữa
các nhóm dân cư (đặc biệt trong sử dụng đất, các dịch vụ xã hội, vệ sinh môi
trường...) trong quá trình chuyển đổi từ nông thôn sang đô thị. Tính biến động
của các khu vực vùng ven rất lớn, số người di dân từ nông thôn vào đô thị và
khu ven đô lớn. Nghề nghiệp thay đổi theo xu hướng dịch vụ, tiểu thủ công
nghèo cũng tạo ra các thay đổi về môi trường, hạ tầng bị xuống cấp, suy giảm

34. 20
rất nhanh... Thế nhưng những chính sách quản lý, phát triển ít đề cập đến. Sự
phân bổ các nguồn lực đầu tư cho các làng xã vùng ven không tương xứng với
vai trò và sự đóng góp của nó trong quá trình phát triển chung của cả đô thị.
- Về văn hóa: Lối sống cư dân ven đô là sự pha trộn lối sống nông thôn
- đô thị và chịu tác động mạnh của lối sống đô thị. Thái độ, hành vi và ứng xử
giữa các cá nhân với nhau và với môi trường thay đổi theo xu hướng đô thị.
Các giá trị, chuẩn mực văn hóa và lối sống biến đổi trong mỗi gia đình và
ngoài xã hội.
Do đó, rất cần có chiến lược phát triển vùng ven, mô hình làng xã đô
thị hoá mẫu mực, nguồn lực để phát triển cũng như chính sách giữ gìn các giá
trị văn hoá vùng ven trong quá trình đô thị hoá. Trong đó có các vấn đề về
môi trường và nhất là quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị [22].
1.3.2. Phân loại khu dân cư ven đô [60]
Để có cơ sở xây dựng mô hình và giải pháp quản lý CTRSH phù hợp
cho khu dân cư ven đô, luận án phân chia khu dân cư ven đô ra thành 3 dạng:
- Dạng 1: Điểm dân cư ven đô đang là khu vực thuần nông. Dân cư
hoạt đông trong lĩnh vực nông nghiệp là chủ yếu - gọi là khu dân cư ven đô
thuộc xã thuần nông
- Dạng 2: Điểm dân cư ven đô là các làng nghề hoặc có nhiều các hoạt
động sản xuất tiểu thủ công nghiệp - gọi là khu dân cư ven đô thuộc làng nghề
(Ví dụ: khu dân cư ven đô Phú Diễn, xã Hữu Hoà, huyện Thanh Trì).
- Dạng 3: Các điểm dân cư ven đô chịu ảnh hưởng chủ yếu và trực tiếp
của quá trình đô thị hóa - gọi là khu dân cư ven đô thuộc xã đô thị hóa (ví dụ,
khu ven đô Yên Nghĩa, xã Tiên Phong, huyện Mê Linh).
Trên địa bàn nghiên cứu (09 huyện) có 186 xã và 12 thị trấn với 733
điểm dân cư; trong đó tổng số điểm dân cư thuần nông là 462, điểm dân cư
dịch vụ là 180 và số điểm dân cư làng nghề là 91. Trong luận án, đối tượng và

35. 21
phạm vi nghiên cứu là quản lý CTRSH tại các điểm dân cư ven đô. CTRCN
phát sinh từ các cơ sở sản xuất CN, CTR làng nghề phát sinh tại các Điểm dân
cư ven đô là các làng nghề thuộc đề tài nghiên cứu khác.
Nhận xét: Các huyện có số làng nghề cao nhất là huyện Thường Tín với 29
làng nghề, huyện Chương Mỹ 27 làng nghề, sau đó đến huyện Thanh Oai 13
làng nghề, huyện Hoài Đức 11 làng nghề. Các huyện có ít làng nghề: huyện
Thanh Trì có 03 làng nghề, huyện Gia Lâm và huyện Đan Phượng mỗi huyện
có 4 làng nghề. Huyện Đông Anh và huyện Mê Linh theo thống kê không có
làng nghề.
1.4. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CTRSH ĐÔ THỊ VÀ KHU VEN ĐÔ
MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
1.4.1. Quản lý CTRSH tại các nước phát triển
a/. Nhật Bản [57]: Tại Nhật Bản, công tác thu gom, phân loại CTRSH tại
nguồn được đặc biệt coi trọng. Rác trong gia đình được chia thành sáu loại
chủ yếu: rác đốt được; rác không đốt được; rác tài nguyên; rác có hại; rác lớn
cồng kềnh và rác không thể thu gom. Rác đốt được (các món ăn nấu vụn, cơm
thừa, vỏ trái cây, tã giấy...) được quy định khá nghiêm ngặt, như: rác nhà bếp
phải được vắt hết nước rồi dùng giấy báo gói lại; gỗ vụn, cành cây phải được
cắt ngắn nhỏ, rồi dùng dây cột lại trước khi bỏ đi. Rác tài nguyên (các loại
giấy, lon rỗng, chai lọ...) cũng phải được xếp gọn gàng hoặc rửa sạch trước
đã. Vật độc hại (pin, bóng đèn huỳnh quang) hay nguy hiểm (thủy tinh) thì
phải gói lại bằng giấy báo và ghi chú rõ bên ngoài [57].
Trong công tác quản lý chất thải và bảo vệ môi trường Nhật Bản rất
thành công nhờ có nhiều bộ luật liên quan đến tái chế, tái sử dụng CTR; hệ
thống các dịch vụ thu gom, phân loại và xử lý CTR hoàn chỉnh (ví dụ: lịch và
thời gian thu gom rác theo loại, các Eco - Town, các Recycle Store); ý thức
người dân trong công tác bảo vệ môi trường cao. Các giới chức giáo dục đã

36. 22
đưa vào các trường học một chương trình dạy các học sinh về cách phân loại
và xử lý CTR tại nguồn.
Kinh nghiệm tại Nhật Bản cho thấy, việc thu gom và xử lý chất thải
phải được xã hội hóa cho các công ty tư nhân. Các công ty tư nhân phải tuân
thủ theo chính sách của thành phố. Mô hình 3 cấp xí nghiệp Mẹ, xí nghiệp
con, xí nghiệp vệ tinh của Nhật Bản trong đó các xí nghiệp con, xí nghiệp vệ
tinh hầu hết nằm trong khu vực nông thôn [57].
Việc khử bỏ các chất thải rắn ở Nhật Bản không chỉ là vấn đề kỹ thuật
mà còn liên quan tới các mặt chính trị và văn hoá. Do lãnh thổ chật hẹp, Nhật
Bản đang sử dụng phương pháp thiêu huỷ để loại bỏ chất thải. Nhật Bản có
1915 xí nghiệp thiêu huỷ rác hoạt động, công suất của xí nghiệp lớn nhất lên
tới 1980 tấn/ngđ. Sau khi phân loại, 68% chất thải sinh hoạt được chuyển qua
các xí nghiệp này. Phần lớn các xí nghiệp này đều có những lò thiêu đốt nhỏ
hoạt động theo chu kỳ, bên cạnh các lò đó còn có các lò lớn hoạt động liên tục
và dùng ngay nhiệt năng của các lò đó để cung cấp năng lượng. Tính đến năm
1983, Nhật Bản có 361 xí nghiệp loại này [57].
b/. Tại Singapore [57]
Quản lý chất thải là một bộ phận trong hệ thống quản lý môi trường
của quốc gia của Singapore. Hệ thống quản lý xuyên suốt, chỉ chịu sự quản
lý của Chính phủ. Sơ đồ tổ chức quản lý chất thải ở Singapore được mô tả
như hình 1.3.
Bộ phận quản lý chất thải có chức năng lập kế hoạch, phát triển và quản
lý chất thải phát sinh: Cấp giấy phép cho lực lượng thu gom chất thải, ban
hành những quy định trong việc thu gom chất thải hộ gia đình và chất thải
thương mại trong 9 khu và xử lý những hành vi vứt rác không đúng quy định;
Xúc tiến thực hiện 3R (tái chế, tái sử dụng và làm giảm sự phát sinh chất thải)
để bảo tồn tài nguyên. Tại Singapore, nhiều năm qua đã hình thành một cơ

37. 23
chế thu gom rác rất hiệu quả. Việc thu gom rác được tổ chức đấu thầu công
khai cho các nhà thầu. Công ty trúng thầu sẽ thực hiện công việc thu gom rác
trên một địa bàn cụ thể trong thời hạn 7 năm. Singapore có 9 khu vực thu gom
rác. Rác thải sinh hoạt được đưa về một khu vực bãi chứa lớn. Công
ty thu gom rác sẽ cung cấp dịch vụ “từ cửa đến cửa”, rác thải tái chế được thu
gom và xử lý theo chương trình Tái chế Quốc gia. Trong số các nhà
thầu thu gom rác hiện nay tại Singapore, có bốn nhà thầu thuộc khu vực công,
còn lại thuộc khu vực tư nhân. Các nhà thầu tư nhân đã có những đóng góp
quan trọng trong việc thu gom rác thải, khoảng 50% lượng rác thải phát sinh
do tư nhân thu gom, chủ yếu là rác của các cơ sở thương mại, công nghiệp và
xây dựng. Chất thải của khu vực này đều thuộc loại vô cơ nên không
cần thu gom hàng ngày. Nhà nước quản lý các hoạt động này theo luật pháp.
Cụ thể, từ năm 1989, chính phủ ban hành các qui định y tế công cộng và môi
trường để kiểm soát các nhà thầu tư nhân thông qua việc xét cấp giấy phép.
Theo qui định, các nhà thầu tư nhân phải sử dụng xe máy và trang thiết bị
không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân dân, phải tuân thủ các qui định
về phân loại rác để đốt hoặc đem chôn để hạn chế lượng rác tại bãi chôn lấp.
Qui định các xí nghiệp công nghiệp và thương mại chỉ được thuê mướn các
dịch vụ từ các nhà thầu được cấp phép. Phí cho dịch vụ thu gom rác được cập
nhật trên mạng Internet công khai để người dân có thể theo dõi.
Bộ môi trường qui định các khoản phí về thu gom rác và đổ rác với mức
6-15 đô la Singapore mỗi tháng tùy theo phương thức phục vụ (15 đôla đối với
các dịch vụ thu gom trực tiếp, 6 đôla đối với các hộ được thu gom gián tiếp qua
thùng chứa rác công cộng ở các chung cư). Đối với các nguồn thải không phải
là hộ gia đình, phí thu gom được tính tùy vào khối lượng rác phát sinh có các
mức 30-70-175-235 đô la Singapore mỗi tháng. Các phí đổ rác được thu hàng
tháng do ngân hàng PUB đại diện cho Bộ môi trường thực hiện.

38. 24
Thực hiện cơ chế thu nhận ý kiến đóng góp của người dân thông qua
đường dây điện thoại nóng cho từng đơn vị thu gom rác để đảm bảo phát hiện
và xử lý kịp thời tình trạng phát sinh rác và góp phần nâng cao chất lượng
dịch vụ.
Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức quản lý chất thải ở Singapore [57]
1.4.2. Quản lý CTRSH tại các nước đang phát triển
a/. Tại Thái Lan [9], [57]:
Nằm trong khu vực Đông Nam Á, có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
khá giống với Việt nam. Các biện pháp xử lý truyền thống là thiêu đốt và
chôn lấp. Năm 2002, khoảng 98-99% lượng chất thải rắn được thu gom, vận
chuyển và xử lý tại bãi chôn lấp hợp vệ sinh. Hoạt động quản lý được thực
hiện bởi 3 công ty tư nhân. Hiện Thái Lan có 90 đô thị áp dụng phương pháp
chôn lấp hợp vệ sinh. Ngoài biện pháp xử lý chôn lấp, ở Thái Lan có khu xử
lý thiêu đốt chất thải rắn được xây dựng ở Phuket từ năm 1998 với công suất
250 tấn/ngày.

39. 25
Riêng hoạt động xử lý tái chế, năm 2003, lượng chất thải sinh hoạt tái chế
ước tính là 2360 tấn/ngày, chiếm khoảng 7% tổng lượng chất thải phát sinh. Ở
Thái Lan, một trong những công nghệ phổ biến để xử lý chất thải rắn hữu cơ
tại thành phố Bangkok và các thành phố khác là công nghệ ủ sinh học
“DANO System”. Quy trình công nghệ được thể hiện trên sơ đồ hình 1.4.
Trong những năm gần đây, công nghệ xử lý chất thải rắn bằng phương
pháp ủ sinh học composting cũng được áp dụng tại các địa phương của Thái
Lan. Tại các vùng nông thôn Thái Lan, người dân đã tiến hành phân loại rác
tại nguồn và triển khai áp dụng công nghệ xử lý chất thải rắn bằng phương
pháp thiêu đốt. NFi là lò đốt rác với công suất nhỏ - Lò đốt rác bằng không
khí tự nhiên (Natural Flow incinetor 120-450kg/h ). Lò đốt sản xuất tại Thái
Lan, được thiết kế và sử dụng công nghệ Nhật Bản, để phục vụ cho việc đốt
rác tại các xã ở các vùng nông thôn Thái Lan [57].
Hình 1.4. Sơ đồ xử lý rác thải bằng công nghệ DANO
thành phố Bangkok, Thái Lan [57]
b/. Tại Philippines [9], [57]
Tại Philippines, một nước có mức phát triển tương đương Việt Nam,
việc bảo vệ môi trường và ý thức của người dân cũng rất cao. Các điểm đổ rác

40. 26
ở cửa hàng, quán ăn hay trụ sở, văn phòng công ty đều được bố trí 3 thùng rác
với màu sắc khác nhau để phân loại rác.
Hiện nay, tại Philippines chất thải rắn bắt buộc phải được phân loại tại
nguồn và các chất thải có thể tái chế phải được xử lý theo các công nghệ thích
hợp, ưu tiên chế biến phân compost. Bên cạnh đó, kiểm soát các bãi chôn lấp
hở và thiết kế các bãi chôn lấp hợp vệ sinh để xử lý các chất thải không thể tái
chế. Theo thống kê, chất thải rắn đô thị được xử lý theo 3 hình thức: 57%
chôn lấp, 32% đốt và 11% tái chế [70].
Hoạt động tái chế chất thải tại Philippin rất phát triển với 692 đơn vị
tham gia tái chế, trong đó 618 đơn vị tư nhân; các tổ chức phi Chính Phủ hoạt
động trong lĩnh vực buôn bán, tái chế. Chẳng hạn có những công ty lớn như:
Tổng công ty San Miguel mua kính và thuỷ tinh vụn; Tập đoàn TIPCO mua
giấy. Cả 2 công ty đều độc quyền trong lĩnh vực sản xuất tái chế. Ngoài ra,
một số công ty vừa tại Luzon - Cebu xử lý tái chế phế liệu kim loại, nhiều
công ty đang mở rộng sản xuất tái chế lốp xe và thu mua các chất chứa
terapthalate polyethylene (PET), công ty Moldex, Maluras hoạt động sản xuất
tái chế nhựa và nhiều công ty khác tham gia vào sản xuất, tái chế chất thải
chì, pin cũ,... Các sản phẩm tái chế được xuất khẩu sang Trung quốc, Hồng
Kông, Việt Nam và Singapore
1.4.3. Nhận xét đánh giá
Tại các nước phát triển như Nhật Bản và Singapore công tác thu gom,
phân loại CTRSH tại nguồn được đặc biệt coi trọng. Trong công tác quản lý
chất thải và bảo vệ môi trường các nước này rất thành công nhờ có nhiều bộ
luật liên quan đến tái chế, tái sử dụng CTR; hệ thống các dịch vụ thu gom,
phân loại và xử lý CTR hoàn chỉnh. Hình 2.4. Giới thiệu qui trình thu gom,
vận chuyển và xử lý CTR sinh hoạt đô thị trên thế giới.

41. 27
- Ý thức người dân trong công tác bảo vệ môi trường cao. Các giới
chức giáo dục đã đưa vào các trường học một chương trình dạy các học sinh
về cách phân loại và xử lý CTR tại nguồn.
- Kinh nghiệm các nước cho thấy, việc thu gom và xử lý chất thải phải
được xã hội hóa cho các công ty tư nhân và các công ty tư nhân phải tuân thủ
theo chính sách của thành phố. Mô hình 3 cấp xí nghiệp Mẹ, xí nghiệp con, xí
nghiệp vệ tinh của Nhật Bản trong đó các xí nghiệp con, xí nghiệp vệ tinh hầu
hết nằm trong khu vực nông thôn. Song song với phát triển kinh tế xã hội,
Nhật Bản đặc biệt quan tâm tới công tác quản lý chất thải và bảo vệ môi
trường.Vì vậy việc đầu tư hạ tầng cho các cơ sở xử lý chất thải là quan trọng.
Tổng kết kinh nghiệm quốc tế:
100m 1km 20-30km Trạm trung
chuyển (tùy
quốc gia
20-30km
V
Nguồn Điểm thu Bãi tập Khu
phát sinh
500m
gom
5km
kết xử lý
Điểm tập kết Điểm thu gom Bãi tập kết
Phân loại tại
nguồn
Tái sử dụng
Loại bỏ
Thông thường
Nguy hại
Hữu cơ
Vô cơ
Khu, bãi tập kết, phân
loại, xử lý tạm
Phân loại
Tái chê, sử dụng
Nén, ép
Loại bỏ
Bãi chôn lấp,
NM xử lý
Phân loại
Tái sử dụng
Tái chế
Xử lý
Chôn Đốt Phâ khác
lấp n vi
sinh
Hình 1.5. Qui trình thu gom, vận chuyển và xử lý CTR sinh hoạt đô thị
trên thế giới [57].

42. 28
Nhật Bản là nước có hệ thống quản lý CTRSH vào loại hoàn thiện và
tốt nhất thế giới. Kinh nghiệm quản lý CTRSH tại Nhật Bản, Thái Lan,
Singapore, Philippines đáng để chúng ta học tập. Chúng ta có thể tổng kết
kinh nghiệm quốc tế thông qua một số nước điển hình như sau:
- Hệ thống pháp luật đầy đủ và được thực thi tốt;
- Hệ thống HTKT, công nghệ hiện đại, đồng bộ thuận tiện cho thu gom
- xử lý rác;
- Qui trình thu gom, vận chuyển và xử lý CTR sinh hoạt đô thị trên thế
giới hợp lý; hệ thống quản lý CTR hiện đại, vận hành đồng bộ và hiệu quả
- Ý thức cộng đồng về tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường cao;
- Đã làm tốt khâu phân loại chất thải rắn tại nguồn (3R), từ đó thúc đẩy
tái sử dụng triệt để, giảm thiểu được khối lượng CTR đưa đi xử lý.
- Chia sẻ trách nhiệm, nghĩa vụ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân.
- Phí dịch vụ hợp lý.
- Đảm bảo lợi ích xã hội ưu tiên trong phương pháp xử lý (theo điều
kiện cụ thể của từng quốc gia, thành phố, yếu tố chi phí đóng vai trò quan
trọng hàng đầu nhưng không phải là quyết định).
1.5. THỰC t r ạ n g q u ả n l ý c t r s h đ ô t h ị v à k h u v e n đ ô
MỘT SỐ ĐÔ THỊ TẠI VIỆT NAM
1.5.1. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt thành phố Hồ Chí Minh [23], [25]
a/. Khối lượng CTRSHphát sinh.
Thành phố Hồ Chí Minh có 19 quận và 5 huyện với tổng diện tích 2095
km2, dân số 7396,5 nghìn người (2010); trong đó dân số 19 quận khu vực nội
thành là 6.149.817 người; dân số 5 huyện ngoại thành với 58 xã và 5 thị trấn
là 1.371.321 người. Tổng lượng CTRSH phát sinh trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh khoảng 8.200 tấn/ngày, trong đó lượng CTRSH phát sinh tại khu
vực nội thành khoảng 7.400 tấn/ngày và ngoại thành 800 tấn/ngày

43. 29
b/. Tình hình thu gom, vận chuyển.
- Lực lượng thu gom:
Hiện nay trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đang tồn tại song song 2
hệ thống tổ chức thu gom rác sinh hoạt: hệ thống thu gom công lập và hệ
thống thu gom dân lập.
+ Hệ thống công lập gồm 22 Công ty dịch vụ công ích của các Quận.
Hệ thống này đảm nhận toàn bộ việc quét dọn vệ sinh đường phố, thu gom rác
chợ, rác cơ quan và các công trình công cộng, đồng thời thực hiện dịch vụ thu
gom rác sinh hoạt cho khoảng 30% số hộ dân trên địa bàn, sau đó đưa về trạm
trung chuyển hoặc đưa thẳng tới bãi rác. Một số đơn vị ký hợp đồng với Công
ty Môi trường Đô thị để vận chuyển rác trên địa bàn.
+ Hệ thống thu gom dân lập bao gồm các cá nhân, các nghiệp đoàn và
các Hợp tác xã vệ sinh môi trường. Lực lượng thu gom dân lập chiếm gần
60% lực lượng thu gom của toàn Thành phố, là lực lượng chủ yếu thu gom
CTRSH hộ dân trong các đường nhỏ, đường hẻm mà xe cơ giới không vào
được, sau đó tập kết rác đến các điểm hẹn dọc đường hoặc trạm trung chuyển
và chuyển giao rác cho các đơn vị vận chuyển. Lực lượng dân lập thu gom
trên 70% hộ dân trên địa bàn và các công ty gia đình (thông qua hình thức
thỏa thuận hợp đồng dưới sự quản lý của UBND Phường).
- Phương tiện thu gom rác:
Các loại phương tiện tại thành phố Hồ Chí Minh rất đa dạng, chủ yếu là
các loại xe thô sơ, điển hình như xe thùng 660L, các loại xe đẩy tay, xe ba gác
đạp, ba gác máy, xe lam. Ngoài ra còn có các loại xe khác như xe tải, xe công
nông cải tiến, xe máy cày cải tiến,... Theo số liệu của phòng Quản lý chất thải
rắn thành phố Hồ Chí Minh có tổng cộng 3675 xe thu gom các loại.
Đa số lực lượng thu gom công lập sử dụng phương tiện thu gom là xe
thùng 660L thu gom chủ yếu trên các tuyến đường chính, còn các phương tiện

44. 30
như xe ba gác, xe lam được lực lượng dân lập sử dụng thu gom trên các
đường nhỏ, các hẻm trong Thành phố. Ngoài xe thùng 660L có cấu trúc như
nhau trên toàn địa bàn Thành phố và được thiết kế dành riêng cho việc thu
gom CTR, các loại phương tiện còn lại đều do người dân tự chế, cải tiến từ
các loại xe mà không qua kiểm định của cơ quan chức năng.
c/. Hiện trạng xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Hiện nay rác ở thành phố Hồ Chí Minh được dồn về 4 bãi rác đang hoạt
động, đó là: bãi chôn lấp Phước Hiệp, Đa Phước, mỗi bãi có công suất tiếp
nhận 3.000 tấn/ngày; bãi chôn lấp Gò Cát công suất tiếp nhận 2.000 tấn/ngày;
bãi chôn lấp Đông Thạnh hiện tại chỉ tiếp nhận rác sinh hoạt công suất 1.000
tấn/ngày.
Công ty Việt Star là một trong những doanh nghiệp tiên phong đầu tư
tái chế xử lý rác thải thành phân compost và tái chế nhựa. Ngày 18/12/2009,
tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc Củ Chi thành phố Hồ Chí Minh,
Công ty cổ phần Vietstar đã làm lễ khánh thành Nhà máy Xử lý chất thải rắn
Vietstar. Dự án có tổng vốn đầu tư 53 triệu USD, công suất xử lý 1.200 tấn
rác/ngày. Công ty Tâm Sinh Nghĩa cũng đang xây dựng nhà máy chế biến
phân compost công suất 1.000 tấn/ngày tại Củ Chi. Giữa và cuối năm 2010,
khoảng 3.200 tấn rác thải của thành phố đã được hai doanh nghiệp Tâm Sinh
Nghĩa và Việt Star tái chế thành phân bón, nhựa và các vật liệu khác thay vì
chôn lấp như hiện nay.
Công ty Xử lý chất thải rắn Việt Nam (VWS), một doanh nghiệp
100% vốn nước ngoài đã xây dựng khu xử lý rác tại xã Đa Phước huyện Bình
Chánh. Hiện nay VWS có thể tiếp nhận hết 3.000 tấn rác/ngày và nước rỉ rác
đã có công nghệ xử lý trước khi xả vào môi trường.
Theo Sở Tài nguyên - Môi trường thành phố Hồ Chí Minh cho biết,
trên địa bàn thành phố hiện có gần 10 nhà máy tái chế rác sinh hoạt đang

45. 31
được xây dựng, trong đó có một số nhà máy đã đi vào hoạt động ngay từ năm
2010. Các nhà máy này bao gồm nhà máy chế biến phân compost công suất
500 tấn/ngày của Công ty xử lý chất thải rắn Việt Nam, nhà máy chế biến
phân compost của Công ty Vietstar có công suất giai đoạn 1 là 600 tấn/ngày
đó vận hành thử và đi vào hoạt động ổn định từ năm 2010.
1.5.2. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt thành phố Đà Nẵng [23], [25]
a/. Thu gom phân loại CTRSH tại nguồn
Tại TP Đà Nẵng CTR chưa được phân loại tại nguồn, tất cả đều được
chôn lấp tại bãi rác Khánh Sơn. Hiện nay, mô hình “Thu gom rác theo giờ”
cũng đang được thành phố áp dụng và phát huy hiệu quả. Trước mắt, mô hình
này đã tạo tiền đề để hướng đến giải pháp quan trọng trong chiến lược quản lý
CTR, đó là phân loại rác thải tại nguồn. Qua đó, nâng cao ý thức bảo vệ môi
trường của người dân, huy động sự tham gia của cộng đồng góp phần xã hội
hóa công tác quản lý CTR.
b/. Thu gom, vận chuyển CTRSH
Hiện nay, công tác thu gom và vận chuyển chất thải rắn (CTR) trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng đều do Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Đà Nằng
thực hiện. Hiện nay Công ty TNHH MTV Môi trường Đà Nằng thu gom
lượng chất thải rắn bình quân 574 tấn/ngày, ước tính bằng khoảng 88% lượng
rác phát sinh. Tại 6 quận của thành phố, công tác thu gom được thực hiện
hàng ngày, tỷ lệ thu gom rác đạt 95%. Riêng huyện Hòa Vang hiện nay mới
chỉ thu gom rác tại các khu dân cư nằm dọc theo quốc lộ, tỉnh lộ và các chợ
của xã.
Để thuận lợi cho quá trình thu gom Công ty TNHH MTV Đà Nằng đã
lắp đặt gần 6 000 thùng rác công cộng trên các đường phố, khu dân cư.
c/. Xử lý tái chế CTR
Thời gian qua, thành phố Đà Nằng kêu gọi nhiều tổ chức quốc tế, các

46. 32
nhà đầu tư quan tâm lĩnh vực quản lý CTR, hỗ trợ công nghệ, chuyên gia kỹ
thuật, vốn đầu tư thông qua các dự án đề xuất. . Từ năm 2009, thành phố cấp
phép cho Công ty CP Môi trường Việt Nam đầu tư dự án Nhà máy Xử lý
CTR tại bãi rác Khánh Sơn (mới). Giai đoạn 1 đầu tư dây chuyền thiết bị tận
thu tái chế nilon để sản xuất dầu đốt công nghiệp PO&RO và đã hoàn thành.
Mới đây, Công ty CP Môi trường Việt Nam đã triển khai giai đoạn 2, lắp đặt
máy phân loại rác. Với loại máy này, sau khi phân loại, nilon từ dây chuyền
tách lọc sẽ được tái chế thành dầu, rác hữu cơ được làm viên đốt công nghiệp.
Ngoài ra, thành phố cũng đang phối hợp với các tổ chức nước ngoài
nghiên cứu khả thi một số dự án như: Dự án Xử lý toàn diện CTR bằng công
nghệ tái chế, tái tạo năng lượng, giảm thiểu chôn lấp với kế hoạch xử lý dài
hạn tầm nhìn đến 2050; dự án Xử lý phân bùn bể phốt nhằm hướng tới thu
gom và xử lý phân bùn bể phốt hiệu quả, giảm thiểu chôn lấp và tăng cường
tái sử dụng chất thải; dự án xử lý rác đã được chôn lấp tại bãi rác Khánh Sơn
nhằm thu hồi, tái tạo nguồn năng lượng từ rác thải đã chôn lấp tại bãi rác
Khánh Sơn mới và bãi rác Khánh Sơn cũ... Vừa qua, thông qua Trung tâm
Hợp tác môi trường hải ngoại Nhật Bản (OECC) và Bộ Môi trường Nhật Bản,
thành phố Đà Nẵng được chọn để thực hiện dự án Cơ chế tín chỉ chung-JCM
trong lĩnh vực xử lý chất thải.
1.5.3. Quản lý chất thải rắn sinh hoạt thành phố Hải Phòng [23], [25]
a/. Hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở các huyện ngoại thành.
Hiện tại hầu hết các huyện ngoại thành thành phố Hải Phòng đều chưa
có các khu xử lý rác mang tính tập trung (Trừ khu xử lý rác Gia Minh - Thuỷ
Nguyên). Các vị trí tập trung và xử lý rác đều mang tính tạm bợ, nhằm giải
quyết rác thải sinh hoạt trong các thị trấn, thị tứ, còn đối với các khu dân cư
có mật độ thấp, rác thải không được thu gom và phần lớn là dân tự đổ vào các
bờ ao, đầm ruộng, hoặc tự chôn lấp trong vườn.

47. 33
b/.Quy hoạch mạng lưới thu gom chất thải rắn nông thôn thông thường
trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2020.
Quy hoạch bố trí tổng diện tích đất hơn 121.300ha để xây dựng 279 ga
thu gom và 5 trạm trung chuyển CTR tại các xã, thị trấn của 7 huyện. Mỗi xã,
thị trấn thành lập một tổ thu gom rác thải; mỗi thôn, xóm phân công 1 - 2
người trực tiếp thu gom, vận chuyển rác thải về ga rác trong xã. Thành phố sẽ
trang bị cho 2 - 4 hộ dân có 1 thùng chứa rác, thôn, xóm có 1 - 3 xe gom rác,
2 - 3 xã có một xe ép rác cùng các thiết bị bảo hộ, dụng cụ xúc quét rá c .
Đến năm 2014, hoàn thành việc xây dựng ga chứa rác tại các xã, thị trấn, mua
sắm trang thiết bị phục vụ việc thu gom, vận chuyển CTR, đồng thời triển
khai xây dựng khu xử lý CTR tập trung của các huyện. Giai đoạn 2016 - 2020
sẽ đưa khu xử lý CTR tập trung của các huyện vào hoạt động và đóng cửa các
bãi chôn lấp CTR ở các xã, thị trấn. Mục tiêu từ năm 2015 - 2020, 90% lượng
CTR thông thường ở nông thôn và các làng nghề được thu gom, xử lý đạt tiêu
chuẩn môi trường. Phương pháp công nghệ sử dụng là chôn lấp hợp vệ sinh
kết hợp với tái chế và tận dụng chất thải.
1.5.4 Nhận xét, đánh giá thực trạng quản lý CTRSH đô thị và khu ven
đô ở Việt Nam
Theo số liệu thống kê của Cục hạ tầng, bộ Xây Dựng, tính tới tháng 4­
2012, tổng lượng CTRSH phát sinh trên cả nước là hơn 61.500 tấn/ngày,
trong đó CTRSH đô thị chiếm hơn 50%, nông thôn dưới 50%. Tại Việt nam,
CTR đô thị và khu ven đô vẫn chưa được phân loại tại nguồn; Tỷ lệ thu gom
CTRSH đô thị 83%, nông thôn 30%.
Công tác xử lý CTRSH chủ yếu vấn là chôn lấp (chiếm 80 - 83%), thứ
yếu là sản phẩm phân hữu cơ (7%) và thu hồi, tái chế chất thải tại các cơ sở
tái chế tư nhân (10 - 12%). Theo Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi
trường (C49), bộ Công an, đến nay cả nước có 458 bãi chôn lấp chất thải rác

48. 34
sinh hoạt (CTRSH) có quy mô trên 1ha, tổng diện tích các bãi chôn lấp này là
hơn 1.8000 ha, nhưng chỉ có 121 bãi (hơn 26%) tạm coi là hợp vệ sinh. Các
bãi chôn lấp còn lại là không hợp vệ sinh và hầu hết đều nằm tại các huyện,
thị trấn vùng nông thôn [8].
Tại Việt Nam nói chung và thành phố Hà Nội nói riêng đã áp dụng các
công nghệ xử lý chất thải hiện đại để tái chế, xử lý CTRSH đô thị: các nhà
máy sản xuất phân compost từ chất thải hữu cơ, phương pháp xử lý Seraphin,
MBT-08, ...Tuy nhiên các công trình xử lý chất thải chủ yếu tập trung tại các
đô thị tuyến tỉnh, thành phố. Tại các địa phương, các huyện vùng nông thôn,
chưa hình thành hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải đồng bộ,
vẫn thiếu vắng các công trình xử lý chất thải. Do vậy, để quản lý CTRSH đô
thị và nông thôn hiệu quả cần có những thay đổi trong cơ chế quản lý cũng
như bộ máy quản lý chất thải rắn đô thị và nông thôn, đặc biệt là khu vực ven
đô các đô thị trực thuộc trung ương.
1.6. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CTRSH ĐÔ THỊ VÀ KHU VEN ĐÔ ĐÔ
THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.6.1. Thực trạng quản lý CTRSH thành phố Hà Nội [4], [23], [25]
a/. Khối lượng CTRSHphát sinh và tỷ lệ thu gom
Trên địa bàn thành phố Hà Nội, ngoài khu đô thị trung tâm có 17 huyện
với khoảng 400 xã, thị trấn; Hiện nay, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt thải
ra môi trường trên địa bàn Hà Nội khoảng 6500 tấn/ngày, trong đó lượng
CTRSH phát sinh từ 12 quận nội thành khoảng 3800 tấn/ngày, từ các huyện
khu ven đô (9 huyện) khoảng 1110 tấn ngày; còn lại là lượng CTRSH phát
sinh từ các huyện khác vùng ngoại thành thành phố Hà Nội. Khu vực nội
thành tỷ lệ thu gom đạt 90-95% và khu vực ngoại thành tỷ lệ thu gom chỉ đạt
40-60%;

49. 35
Theo Báo cáo tóm tắt “Qui hoạch xử lý CTR thành phố Hà Nội đến năm
2030, tầm nhìn 2050” (tài liệu phục vụ cuộc họp thứ 6 HĐND thành phố khóa
XIV, có bổ sung 02 quận mới được thành lập: Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm):
- Khối lượng CTRSH phát sinh trên toàn Thành phố là 6500 tấn/ngày,
trong đó 3800 tấn/ngày tại các quận, thi xã và 2700 tấn/ngày tại các huyện.
- Tỉ lệ thu gom của toàn thành phố Hà Nội: 74,5% khối lượng phát sinh
được chuyển vào khu xử lý, tương ứng 4768 tấn;
- Các quận và thị xã Sơn Tây: 70 - 100%. Cụ thể: 4 quận nội thành cũ:
100% (Ba Đình, hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng và Đống Đa); 5 quận mới: 85 -
90% (Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên); Các Quận
(Hà Đông, Bác Từ liêm và Nam Từ Liêm): 80%; Thị xã Sơn Tây: 70%. Tỉ lệ
thu gom CTR trên địa bàn thành phố Hà Nội giới thiệu ở biểu đồ hình 1.6.
Tỷ lệ thu gom
1001
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
□ Tỷ lệ thu gom
Toàn
thành
phố
Hà Nội Hà Đông Sơn Tây Chương Các
cũ Mỹ huyện
Hình 1.6: Tỷ lệ thu gom CTR trên địa bàn thành phố Hà Nội (%)
(Nguồn URENCO Hà Nội)[4]
b/. Thành phần CTRSH đô thị:
Trong thành phần CTRSH đô thị thành phố Hà Nội có CTRSH hữu cơ
chiếm 68,4%, trong đó 50% là CTRSH hữu cơ dễ phân huỷ, khó phân huỷ là

50. 36
18,4% và CTRSH loại vô cơ là 31,6%. Nói cách khác, Trong thành phần
CTRSH đô thị thành phố Hà Nội có CTRSH hữu cơ dễ phân huỷ chiếm tỷ lệ
50%, tái chế 26,6% và CTRSH loại vô cơ chiếm tỷ lệ 26,6% (nguồn:
URENCO Hà Nội 2010
c/. Thu gom, vận chuyển CTRSH đô thị
- Phân loại CTRSH tại nguồn
Hiện tại, toàn thành phố Hà Nội chưa đồng loạt thực hiện phân loại rác
tại nguồn, chỉ có 1 số ít phường xã triển khai dự án 3R (giảm thiểu, tái sử dụng
và tái chế), có thực hiện phân loại rác tại nguồn. Dự án này do cơ quan hợp tác
quốc tế Nhật Bản (JICA) và URENCO Hà Nội phối hợp thực hiện trong
chương trình cải thiện môi trường thành phố Hà Nội từ năm 2003 đến nay.
- Các đơn vị thu gom, vận chuyển CTRSH ở Hà Nội:
+ Công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên môi trường đô
thị Hà Nội (gọi tắt là URENCO Hà Nội) trực thuộc UBND thành phố Hà Nội,
là doanh nghiệp chính chịu trách nhiệm quản lý (thu gom, vận chuyển, xử lý
CTR và duy trì VSMT đô thị trên địa bàn Hà Nội). Hiện nay URENCO Hà
Nội có tất cả 16 đơn vị thành viên với hơn 3500 cán bộ công nhân viên, trên
300 phương tiện vận tải và nhiều máy móc thiết bị xử lý rác thải hiện đại để
giữ gìn, bảo vệ môi trường thành phố Hà Nội. URENCO Hà Nội phụ trách
thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải ở 4 Quận trung tâm của thành phố là
Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Ngoài ra, URENCO còn là
công ty hàng đầu về thu gom, xử lý các loại chất thải khác như chất thải xây
dựng, chất thải Công nghiệp, chất thải Y tế nguy hại và phân bùn bể phốt.
URENCO Hà Nội được Thành phố cho phép hoạt động theo mô hình Công ty
mẹ - công ty con từ năm 2011. Hình 1.7 giới thiệu sơ đồ cơ cấu tổ chức của
URENCO Hà Nội.

51. 37
10 11 12 13 14 15 161 92 3 4 5 6 7 8
Hình 1.7: Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý của URENCO Hà Nội
(Nguồn URENCO Hà Nội)
Chú thích: 1. Phòng Kinh doanh; 2. Phòng Kỹ thuật - Công nghệ; 3.
Phòng Tài chính - Kế toán; 4. Phòng Tổ chức lao động; 5. Phòng Hành chính
- Tổng hợp; 6. Phòng Hợp tác quốc tế; 7. Ban Quản lý dự án; 8. Phòng
Truyền thông; 9. Phòng Điều hành sản xuất và quản lý chất lượng; 10. Chi
nhánh Ba Đình- URENCO 1; 11. Chi nhánh Hoàn Kiếm - URENCO 2; 12.
Chi nhánh Hai Bà Trưng - URENCO 3; 13. Chi nhánh Đống Đa - URENCO
4; 14. Chi nhánh Long Biên - URENCO 6; 15. Chi nhánh Cầu Diễn -
URENCO 7; 16. Chi nhánh Nam Sơn - URENCO 8
- Ban lãnh đạo: Chủ tịch Hội đồng thành viên; Tổng Giám đốc; Giám
đốc; Các phó tổng giám đốc.
- Khối phòng ban: Phòng kinh doanh; Phòng Kỹ thuật - Công nghệ;
Phòng Tài chính - Kế toán; Phòng Tổ chức lao động; Phòng Hành chính -
Tổng hợp; Phòng Hợp tác quốc tế; Ban quản lý dự án; Phòng truyền thông;
Phòng Điều hành sản xuất và quản lý chất lượng.
- Các chi nhánh: Chi nhánh Ba Đình URENCO 1; Chi nhánh Hoàn Kiếm
URENCO 2; Chi nhánh Hai Bà Trưng URENCO 3; Chi nhánh Đống Đa

52. 38
URENCO 4; Chi nhánh Long Biên URENCO 6; Chi nhánh Cầu Diễn URENCO
7; Chi nhánh Nam Sơn URENCO 8. Ngoài URENCO Hà Nội còn có:
• Các đơn vị môi trường thuộc UBND các huyện ngoại thành Hà Nội
cũ như công ty môi trường đô thị Đông Anh, Gia Lâm, Sóc Sơn, Thanh Trì,
Từ Liêm...
• Các đơn vị tư nhân (Công ty dịch vụ cổ phần môi trường Thăng Long,
HTX Thành Công, công ty Môi trường xanh) tham gia thu gom, vận chuyển
CTR tại các quận nội thành xa trung tâm và một số huyện ngoại thành của
thành phố Hà Nội theo chủ trương xã hội hoá.
• 4 đơn vị (công ty cổ phần môi trường đô thị Hà Đông, công ty môi
trường và công trình đô thị Sơn Tây và 2 doanh nghiệp tư nhân ở huyện Chương
Mỹ)... trực tiếp thu gom, vận chuyển rác thải trên địa bàn Hà Nội mở rộng.
- Phương thức thu gom, vận chuyển CTRSH của URENCO Hà Nội:
chủ yếu vẫn dùng xe đẩy tay để thu gom CTRSH từ các hộ gia đình, các cơ sở
kinh doanh dịch vụ, thương mại và từ các thùng đựng rác thải công cộng. Sau
khi thu gom, CTRSH được đưa về tập kết tại các điểm trung chuyển tạm thời
để các phương tiện vận chuyển cơ giới (xe chuyên dùng) sẽ chuyên chở về
khu xử lý CTR ở Nam Sơn để xử lý. Riêng đối với CTR có thành phần hữu cơ
cao như rác chợ được vận chuyển thẳng đến xí nghiệp chế biến phân hữu cơ
Cầu Diễn để sản xuất phân compost.
d/. X ử lý CTRSH đô thị
- Hiện trạng về công nghệ xử lý
Thành phố Hà Nội là địa phương đi đầu trong cả nước về xử lý CTR,
hiện đang xử lý CTRSH bằng phương pháp chôn lấp, chế biến phân bón vi
sinh (phân compost), tái chế, tái sử dụng các thành phần phế thải kim loại,
giấy, nhựa... để phục vụ sản xuất và sản xuất vật liệu xây dựng.