Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành luật với đề tài: Giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện – qua thực tiễn huyện Nho Quan, Ninh Bình

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/……….. ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
BÙI THỊ NGỌC MAI
GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN
NHÂN DÂN CẤP HUYỆN – QUA THỰC TIỄN
HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
HÀ NỘI – NĂM 2016

2. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam ðoan các thông tin ðýợc trình bày trong luận vãn là kết quả
thu ðýợc từ quá trình nghiên cứu và tìm hiểu thực tế của bản thân.
Tác giả luận văn
Bùi Thị Ngọc Mai

3. LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn
chân thành và sâu sắc tới Ban Giám đốc, Khoa sau Đại học, các thầy, cô giáo
Học viện Hành chính quốc gia đã tận tình, chu đáo giảng dạy và truyền đạt
kiến thức trong thời gian tác giả học tập, nghiên cứu tại trường. Đặc biệt, xin
gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Thị Cúc vì sự tận tình hướng dẫn,
giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn.
Xin cảm ơn các thầy, cô giáo trong Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ đã
có những ý kiến nhận xét xác đáng, quý báu giúp tác giả có điều kiện hoàn
thiện tốt hơn những nội dung của luận văn trong tương lai.
Xin cảm ơn Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình; Phòng
Tài nguyên và Môi trường đã cung cấp thông tin và số liệu phục vụ cho công
tác nghiên cứu của tác giả.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn
Bùi Thị Ngọc Mai

4. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết
tắt
Nghĩa đầy đủ
GCNQS
D
Giấy chứng nhận quyền sử dụng
KNTC Khiếu nại tố cáo
QSD Quyền sử dụng
TAND Tòa án nhân dân
TANDT
C
Tòa án nhân dân tối cao
TTGQV
AHC
Thủ tục giải quyết vụ án hành chính
TTHC Tố tụng hành chính
UBND Ủy ban nhân dân

5. MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài............................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn...................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 4
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu...................................... 5
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................ 6
Chương 1. SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN ................................................................................................... 7
1.1. Các khái niệm liên quan....................................................................... 7
1.1.1. Khái niệm khiếu kiện và khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực
đất đai ...................................................................................................... 7
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện ...................................................12
1.2. Khái quát về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện.........................................................17
1.2.1. Thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính trong lĩnh
vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện ......................................17
1.2.2. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện đất đai của tòa án nhân
dân cấp huyện.......................................................................................20
1.2.3. Vai trò của giải quyết khiếu kiện về đất đai của Tòa án nhân
dân cấp huyện.......................................................................................26

6. 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết khiếu kiện hành chính ...29
1.3.1. Yếu tố pháp luật..........................................................................29
1.3.3. Yêu tố tâm lý, tập quán...............................................................31
Tiểu kết chương 1..........................................................................................34
Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT
KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TÒA
ÁN NHÂN DÂN HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH...................35
2.1. Thực trạng về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình .................35
2.1.1. Khái quát về điều kiện địa lý, điều kiện kinh tế, xã hội tại huyện
Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ..................................................................35
2.1.2.Tình hình giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân các huyện trong Tỉnh Ninh Bình..............38
2.1.3. Thực trạng giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ............40
2.1.4.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân ..........................................58
2.1.4.2. Một số hạn chế và nguyên nhân của hạn chế........................61
2.2. Quan điểm và giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính
trong lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân cấp huyện ..........................65
2.2.1. Quan điểm bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính trong
lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân cấp huyện................................65
2.2.1.1. Giải quyết khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
của tòa án trên cơ sở đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người sử
dụng đất.................................................................................................65
2.2.1.2. Giải quyết khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
phải đảm bảo tính dân chủ, công khai, minh bạch trong công tác xét
xử của Tòa án nhân dân ......................................................................67

7. 2.2.2. Giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai
tại Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình....................67
2.2.2.1. Giải pháp nâng cao nhận thức của nhân dân và đội ngũ cán
bộ trong Tòa án nhân dân cấp huyện..................................................67
2.2.2.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai.................................................................70
2.2.2.4. Giải pháp đơn giản hóa thủ tục giải quyết vụ án hành chính
...............................................................................................................72
2.2.2.5.Giải pháp về tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa các cơ
quan có thẩm quyền liên quan đến giải quyết vụ án hành chính......73
2.2.2.6. Giải pháp về công tác cán bộ ..................................................74
2.2.2.7. Giải pháp về đổi mới về mô hình tổ chức bộ máy giải quyết
tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai....................................74
Tiểu kết chương 2..........................................................................................76
KẾT LUẬN....................................................................................................78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................80

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiến pháp năm 2013, điều 102 qui định: Tòa án nhân dân là cơ quan xét
xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp.
Lần đầu tiên, Hiến pháp năm 2013 ghi nhận Tòa án nhân dân là cơ quan
thực hiện quyền tư pháp. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng để mở rộng
thẩm quyền xét xử các loại án, trong đó có xét xử các khiếu kiện hành chính.
Với tính chất phức tạp của khiếu kiện hành chính và thực tiễn xét xử các
khiếu kiện hành chính liên quan đến đất đai cho thấy việc tăng thẩm quyền
cho Tòa án trong xét xử các vụ án hành chính rất cần thiết trong đời sống xã
hội Nghị quyết số 49, NQ/TW của Bộ Chính trị, ngày 2/6/2005 đã xác định
chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, theo đó nêu rõ quan điểm mở rộng
thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với các khiếu kiện hành chính; đổi mới
mạnh mẽ thủ tục giải quyết các khiếu kiện hành chính tại tòa án, tạo điều kiện
thuận lợi cho người dân tham gia tố tụng, bảo đảm sự bình đẳng giữa công
dân và các cơ quan công quyền trước tòa án, đồng thời xây dựng cơ chế bảo
đảm mọi bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án đều được thi hành nghiêm
chỉnh, ai vi phạm sẽ bị xử lý.
Sau khi hệ thống tòa án hành chính được thành lập (năm 1994) ,
UBTVQH đã ban hành Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính.
Lần đầu tiên trong lịch sử hình thành và pháp triển của pháp luật tố tụng hành
chính, quyền khởi kiện của người dân đối với các quyết định hành chính và
hành vi hành chính được xác lập. Qua 14 năm thực hiện Pháp lệnh, một số qui
định bộc lộ sự mâu thuẫn với các qui định pháp luật liên quan, ví dụ Luật
khiếu nại, tố cáo, luật đất đai, một số qui định chưa phù hợp với thực tế, hoặc
có những qui định chung chung chưa rõ ràng dẫn đến cách hiểu khác nhau.
Đây là một trong những nguyên nhân làm cho các vụ việc khiếu kiện hành

9. 2
chính liên quan đến đất đai thường giải quyết không dứt điểm. Để khắc phục
tình trạng trên, Luật tố tụng hành chính năm 2010 đã ban hành và thi hành
đến ngày 30/6/2016. Với chính sách mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế,
Quốc hội đã ban hành Luật tố tụng hành chính năm 2015, có hiệu lực thi hành
từ ngày 1/7/2016.
Thực tiễn xét xử các khiếu kiện liên quan đến đất đai trong phạm vi cả nước
nói chung và của Tòa án nhân dân huyện Nho quan nói riêng còn gặp nhiều khó
khăn vướng mắc như xác định đối tượng khiếu kiện, xác định thời hiệu khởi
kiện, xác định người tham gia tố tụng trong các vụ án hành chính, căn cứ đánh
giá tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính, cơ chế đảm
bảo thi hành bản án có hiệu lực pháp luật còn nhiều rào cản, bất cập.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: Giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện – qua thực
tiễn huyện Nho Quan, Ninh Bình làm luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Giải quyết khiếu nại về đất đai nói chung và giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng là vấn đề nhận được sự quan tâm nghiên
cứu của nhiều nhà khoa học. Với nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau, dựa
trên các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu kiện hành chính,
đánh giá các quy định trên phương diện lý luận; đồng thời dựa trên các giáo
trình về tố tụng hành chính cũng là một cách nhìn nhận khá đầy đủ và logic;
dựa trên các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu kiện hành
chính….có thể kể ra được một số công trình nghiên cứu như:
+ Bài “Các giải pháp nhằm hạn chế tranh chấp phát sinh khi thu hồi đất
nông nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa hiện nay” của tác giả
Lê Đức Thịnh tại hội thảo “Tình trạng tranh chấp và khiếu kiện đất đai kéo

10. 3
dài: thực trạng và giải pháp”, ngày 08-09 tháng 10 năm 2008 tại Buôn Mê
Thuột – Đắc Lắc.
+ Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thanh Bình (2003) với đề tài:
“Thẩm quyền của tòa án nhân dân trong giải quyết các khiếu kiện hành
chính”; Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê Thị Ngọc Tú với đề tài: “Giải quyết
khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân – qua thực
tiễn huyện Hoàng Hóa, Thanh Hóa”; Luận văn thạc sỹ luật học của Châu Huế
(2003), khoa Luật, đại học Quốc gia Hà Nội với đề tài: “Tranh chấp đất đai và
thầm quyền giải quyết của Tòa án”; Luận văn thạc sỹ luật học của Lý Thị
Ngọc Hiệp (2009), trường đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh với đề tài: “
Giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất bằng Tòa án tại Việt Nam”.
+ Ngoài ra còn có nhiều bài báo được đăng trên tạp chí thanh tra và tạp
chí chuyên ngành khác như: “Tòa hành chính ngại giải quyết khiếu nại hành
chính” của Luật sư Trần Vũ hải trên trang Luatsuhanoi.com; Bài viết “Những
vướng mắc khi áp dụng luật tố tụng hành chính và luật khiếu nại” của tác giả
Vũ Thắng – Tòa phúc thẩm Đà Nẵng trên báo điện tử Tòa án nhân dân tối
cao; Bài viết “Luật tố tụng hành chính đã có vướng mắc” của tác giả Quang
Nhuần trên trang thông tin điện tử đài PT – TH tỉnh Sóc Trăng; Bài viết “Một
số vấn đề về trình tự, thủ tục và kỹ năng xét xử vụ án hành chính tại phiên tòa
sơ thẩm” của tác giả Phạm Công Hùng - Thẩm phán TANDTC đăng trên tạp
chí Tòa án nhân dân số 02 tháng 01/2013.
Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về giải quyết khiếu kiện
hành chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình, bởi vậy đề tài của tác giả không trùng lặp với bất cứ đề tài nghiên
cứu nào trước đó.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
- Mục đích nghiên cứu

11. 4
Dựa vào cơ sở lý luận về quyền khiếu kiện, phân tích qui định pháp luât
thể hiện trong các văn bản qui phạm pháp luật liên quan, qua thực tiễn xét xử
giải quyết khiếu kiện hành chính (vụ án hành chính) của Tòa án nhân dân
huyện Nho quan, tỉnh Ninh Bình, tác giả đưa ra một cách khái quát về những
hạn chế của hoạt động xét xử hành chính, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao
chất lượng giải quyết khiếu kiện hành chính, phần nào góp phần hoàn thiện
pháp luật cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết tranh chấp hành
chính nói chung, tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng.
- Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ:
+ Làm rõ nội hàm các khái niệm “khiếu nại”, “khiếu kiện”, “tố cáo”,
“khiếu kiện hành chính”, “vụ án hành chính” và “vụ án hành chính trong lĩnh
vực đất đai”
+ Phân tích thực trạng giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình từ năm 2007 đến
ngày 31/12/2015, chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm, hạn chế và nguyên nhân.
+ Đưa ra cơ sở khoa học cho việc đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng, hiệu quả giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai của Tòa án nhân
dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Việc nghiên cứu được xác định tập trung vào vấn đề giải quyết khiếu
kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân
dân cấp huyện, qua thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
- Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi về thời gian: Từ năm 2007 cho ngày 31/12/2015
+ Phạm vi về không gian: huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

12. 5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận
Phương pháp luận nghiên cứu đề tài là những luận điểm khoa học của
học thuyết Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật;
các quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về đường
lối đổi mới, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng, cải cách tư pháp…về bảo đảm
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong điều kiện xây dựng nhà
nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
- Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu: phương pháp phân tích,
phương pháp lịch sử, phương pháp logic, phương pháp thống kê, phương pháp
quy nạp, phương pháp diễn dịch, phương pháp tổng hợp và khái quát hóa các
tri thức khoa học luật tố tụng hành chính để áp dụng nghiên cứu đề tài.
Chương 1: Để làm sáng tỏ nội dung các quan niệm, đặc điểm của
khiếu nại, khiếu kiện hành chính, vụ án hành chính và vụ án hành chính trong
lĩnh vực đất đai… luận văn sử dụng phương pháp hệ thống, phân tích, so sánh
và phương pháp khái quát hóa.
Chương 2: Nhằm làm rõ thực trạng, nguyên nhân của khiếu kiện hành
chính, đánh giá nhận xét thực trạng giải quyết vụ án hành chính về đất đai của
Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, chương này chủ yếu sử dụng phương pháp
phân tích, thống kê, so sánh để tìm kết quả đạt được, nguyên nhân của hạn
chế cần khắc phục.
Trên cơ sở đó luận văn làm rõ yêu cầu khách quan và chủ quan của
việc bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai và đưa ra giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai của Tòa

13. 6
án nhân dân, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới nói chung và cải cách tư
pháp nói riêng để góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Với mục đích và nhiệm vụ nêu trên, những nội dung sau đây là những
đóng góp mới của luận văn:
- Hệ thống, phân tích những vấn đề có tính lý luận về khiếu kiện, khiếu
kiện hành chính về đất đai, về vụ án hành chính
- Đánh giá về thực trạng hoạt động giải quyết khiếu kiện hành chính
trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan từ năm 2007 đến
ngày 31/12/2015, đồng thời đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết các
khiếu kiện hành chính của Tòa án nhân dân.
Bởi vậy, luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, giảng
dạy, những người làm công tác thực tế và sinh viên, học viên và tất cả những ai
quan tâm đến việc giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, danh
mục từ viết tắt, luận văn được chia làm 2 chương.
Chương 1- Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh
vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện
Chương 2- Thực trạng và giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai tại Tòa án huyện nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình.

14. 7
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN
1.1. Các khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm khiếu kiện và khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai
Về mặt pháp lý, cho đến nay vẫn chưa có một văn bản pháp luật nào nêu
định nghĩa về khiếu kiện hay khiếu kiện hành chính. Quyền khởi kiện hay nói
cách khác là khiếu kiện vụ án hành chính là quyền tố tụng của cá nhân, cơ
quan nhà nước, tổ chức khiếu kiện vụ án hành chính đối với quyết định hành
chính, hành vi hành chính nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Điều 103 Luật tố tụng Hành chính năm 2010 quy đinh về khởi kiện như sau:
“1. Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính đối
với quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi
việc trong trường hợp không đồng ý với quyết định, hành vi đó hoặc đã khiếu
nại với người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, nhưng hết thời hạn giải
quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật về khiếu nại mà khiếu nại không
được giải quyết hoặc đã được giải quyết nhưng không đồng ý với việc giải
quyết khiếu nại về quyết định, hành vi đó.
2. Cá nhân, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính đối với quyết
định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh trong trường
hợp không đồng ý với quyết định đó.
3. Cá nhân có quyền khởi kiện vụ án hành chính về danh sách cử tri bầu
cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân trong
trường hợp đã khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, nhưng

15. 8
hết thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được
giải quyết, nhưng không đồng ý với cách giải quyết khiếu nại.” [20].
Trong hoạt động tố tụng hành chính, khởi kiện, khởi tố vụ án hành
chính được coi là cơ sở pháp lý đầu tiên làm phát sinh quan hệ pháp luật tố
tụng hành chính. Giai đoạn này phát sinh từ khi các chủ thể của quyền khởi
kiện, khởi tố vụ án hành chính thực hiện quyền khởi kiện, khởi tố vụ án và kết
thúc khi Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án, hay quyết định trả lại đơn kiện.
Trong trường hợp, Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án hành chính thì quá trình
tố tụng sẽ chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
Về ý nghĩa: Đây là một cơ chế để công dân, cơ quan, tổ chức có thể tự bảo
vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình bằng con đường tố tụng Tòa án, từ đó tạo
điều kiện cho tổ chức hoặc người có quyết định, hành vi sai trái có thể kiểm tra
lại hành vi của mình và nếu thấy quyết định, hành vi hành chính này trái pháp
luật người ra quyết định hành chính có thể tự thu hồi hoặc hủy bỏ quyết định,
rút lại hành vi hành chính trái pháp luật.
Về tính chất: Khiếu kiện hành chính, có những tính chất như: tính khách
quan; tính lệ thuộc vào hệ thống chính trị, tính hệ thống, tính thứ bậc, tính đảm
bảo bằng pháp luật.
Khiếu kiện hành chính là sự việc mang tính chất khách quan trong quá
trình quản lý nhà nước của mỗi quốc gia không phụ thuộc vào hệ thống chính
thể của chế độ chính trị quốc gia đó, bởi lẽ về mặt lý luận và theo quan điểm
của chủ nghĩa Mác-Lênin thì mâu thuẫn chính là động lực phát triển mà khiếu
kiện hành chính là một sự thể hiện mâu thuẫn của các chủ thể tham gia vào
quan hệ pháp luật hành chính. Về mặt thực tiễn thì những sơ suất, sai sót của cơ
quan nhà nước, bất cập của bộ máy nhà nước là những vấn đề khó tránh khỏi
khi tác nghiệp. Mặt khác, với sự phát triển không ngừng của xã hội thì mỗi một
thao tác hành chính trong thực tế cũng có thể chứa đựng các yếu tố không phù

16. 9
hợp qui định pháp luật và ngay bản thân các chủ thể là đối tượng bị quản lý khi
tham gia vào quan hệ hành chính cũng luôn đòi hỏi nhận được một sự quản lý
hoàn hảo, mà sự hoàn hảo thì luôn mang tính tương đối.
Luôn tồn tại với tư cách là một thực thể khách quan, khiếu kiện hành
chính đòi hỏi các quốc gia không được phủ nhận mà phải nhìn nhận và có các
hình thức, biện pháp tổ chức giải quyết các khiếu kiện này một cách hợp lý,
hiệu quả nhằm làm lành mạnh hóa các quan hệ pháp luật hành chính, thúc đẩy
xã hội phát triển theo định hướng của nhất định.
Nhà nước nói chung, hệ thống hành chính nói riêng có hai chức năng: duy
trì trật tự chung, lợi ích chung của xã hội và bảo vệ quyền và lợi ích của giai cấp
cầm quyền. Theo quan điểm của Mác thì chính trị là lĩnh vực thể hiện lợi ích, ý
chí của giai cấp thống trị. Như vậy, khiếu kiện hành chính trước hết phải phù
hợp với lợi ích chung của giai cấp công nhân, nông dân và nhân dân lao động.
Quản lý nhà nước là một hệ thống theo thứ bậc chặt chẽ, thông suốt từ
trung ương đến địa phương, trong đó cấp dưới phục tùng cấp trên, nhận chỉ thị,
mệnh lệnh và chịu sự kiểm tra thường xuyên của cấp trên. Mỗi cơ quan, mỗi
cán bộ công chức làm việc trong cơ quan nhà nước đều hoạt động trong phạm
vi thẩm quyền được giao. Do vậy khiếu kiện hành chính cũng thực hiện theo
thứ bậc tương ứng, tức là việc khiếu kiện hành chính cũng thực hiện theo
nguyên tắc từ dưới lên trên.
Để đảm bảo quyền khiếu kiện hành chính của người khởi kiện và đảm bảo
trật tự của quản lý nhà nước, việc khiếu kiện hành chính phải được quy định
bằng pháp luật và đảm bảo thực hiện bằng pháp luật.
Việc sử dụng thuật ngữ “khiếu kiện hành chính”, tại Pháp lệnh giải quyết
các thủ tục hành chính năm 1996 và việc sử dụng của các luật gia, các nhà khoa
học thì khiếu kiện hành chính được hiểu theo hai nghĩa:

17. 10
Theo nghĩa hẹp, khiếu kiện hành chính được hiểu là việc cá nhân, cơ quan,
tổ chức làm đơn khởi kiện yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
mình khi bị quyết định hành chính, hành vi hành chính xâm phạm tới. Với ý
nghĩa này thì khái niệm khiếu kiện hành chính đồng nhất với khởi kiện hành
chính. Khi khởi kiện vụ việc ra Tòa, nếu Tòa án thụ lý đơn khởi kiện và đưa vụ
việc ra xét xử gọi là vụ án hành chính.
Theo nghĩa rộng, khiếu kiện hành chính là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức
khiếu nại đến cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền hoặc khởi kiện tại
Tòa án yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của minh khi bị quyết định
hành chính và hành vi hành chính xâm phạm.
Như vậy, khiếu kiện hành chính là sự biểu hiện tranh chấp hành chính
phát sinh trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước giữa một bên là
cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước với một bên là
các cá nhân, cơ quan, tổ chức khi các chủ thể này tham gia vào quan hệ pháp
luật hành chính.
Khiếu kiện hành chính là những vụ kiện yêu cầu Tòa án giải quyết đối với
những quyết định, hành vi trái pháp luật của các cơ quan hoặc cán bộ, công
chức nhà nước xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và
những quyết định kỷ luật thôi việc đối với cán bộ công chức theo quy định của
pháp luật.
Khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai là một mảng trong
khiếu kiện vụ án hành chính. Nó mang đầy đủ các đặc điểm của khiếu kiện vụ
án hành chính, nhưng các đặc điểm này chỉ xoay quanh đến khiếu kiện trong
vấn đề đất đai.
Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc
biệt là thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bổ các
khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng

18. 11
và là thành quả cách mạng của cả dân tộc Việt Nam. Theo quan niệm của
C.Mác coi đất là không gian, yếu tố cần thiết của tất thảy mọi quá trình sản
xuất và mọi hoạt động của loài người. Bất kỳ quốc gia nào, nếu biết quản lý,
sử dụng hợp lý đất đai thì nguồn tài nguyên này được bảo vệ và mang lại
hiệu quả, lợi ích to lớn, thiết thực phục vụ cho mỗi con người và cả cộng
đồng. Đất đai có vai trò quan trọng như vậy nên Đảng và Nhà nước ta giành
sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề đất đai. Chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước về đất đai được điều chỉnh cho phù hợp
với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước chính sách, pháp luật đất đai trở thành cơ sở pháp
lý hết sức quan trọng huy động nguồn lực đất đai để phát triển nền kinh tế thị
trường nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Vì vậy quản lý nhà nước
bằng pháp luật về đất đai ngày càng hoàn thiện, đã đạt được những tiến bộ rõ
rệt, hệ thống quản lý nhà nước về đất đai được tăng cường, từng bước phân
cấp và phát huy tính tự chủ của địa phương. Bên cạnh những thành tựu đã
đạt được, tình hình quản lý và sử dụng đất đai hiện nay đang có những yếu
kém. Vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa có tính chiến lược lâu
dài và ổn định hoặc thiếu tính khả thi; cơ chế quản lý v ề đất đai thiếu hiệu
quả; cơ quan quản lý đất đai các cấp nhìn chung còn nhiều yếu kém. Chính vì
thế tình trạng tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại, tố cáo về quản lý và sử
dụng đất đai có xu hướng diễn biến phức tạp.
Việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo còn chưa kịp thời, thiếu
hiệu quả. Những yếu kém trong công tác quản lý và sử dụng đất nói chung
cũng như những yếu kém trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất
đai nói riêng có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân rất quan trọng
từ sự hạn chế, bất cập của chính sách, pháp luật đất đai và việc áp dụng pháp
luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền. Tại Luật Tố tụng hành chính cũng quy định “Cá nhân, cơ quan, tổ

19. 12
chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính để yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền,
lợi ích của mình theo quy định của luật này” [20, Điều 5].
Khi các các cá nhân, cơ quan, tổ chức nhận thấy quyền và lợi ích hợp
pháp của mình bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính về
quản lý đất đai của cơ quan quản lý nhà nước, họ có quyền chọn một trong
những con đường giải quyết là đưa ra khiếu kiện tại Tòa án cấp có thẩm
quyền. Đó là sự kiện pháp lý đầu tiên phát sinh vụ án hành chính liên quan
đến quản lý đất đai được giải quyết tại Tòa án theo thủ tục sơ thẩm. Trên
thực tế chưa có khái niệm mang tính pháp lý nào về khiếu kiện vụ án hành
chính trong lĩnh vực đất đai, tuy nhiên trên cơ sở khái niệm khởi kiện vụ án
hành chính có thể đưa ra được khái niệm như sau: Khiếu kiện vụ án hành
chính trong lĩnh vực đất đai là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức làm đơn yêu
cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi những
quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính thực hiện trong quá trình
quản lý đất đai của cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ
quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành
chính nhà nước theo thủ tục do pháp luật quy định.
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện
Ðể làm rõ khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực ðất
ðai của Tòa án nhân dân cấp huyện cần làm rõ nội hàm một số khái niệm liên
quan nhý vụ án hành chính, vụ án hành chính ðất ðai.
Với tý cách là chủ thể quản lý và ðiều hành xã hội, cõ quan nhà nýớc,
ngýời có thẩm quyền trong cõ quan nhà nýớc thực hiện các hoạt ðộng của
mình thông qua nhiều hình thức khác nhau trong ðó chủ yếu là ban hành các
quyết ðịnh hành chính và thực hiện hành vi ðể tác ðộng ðến các cá nhân, cõ
quan, tổ chức xã hội. Không phải lúc nào ngýời dân cũng ðồng ý với sự tác

20. 13
ðộng của chủ thể quản lý ðó. Hõn nữa trong một số trýờng hợp vì lý do nào
ðó mà quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính ðýợc ban hành và thực hiện
trái pháp luật, gây thiệt hại ðến quyền, lợi ích cá nhân, cõ quan, tổ chức trong
xã hội. Ðiều này dẫn ðến sự phản kháng của các chủ thể này với các chủ thể
có thẩm quyền quản lý nhà nýớc. Do ðó pháp luật ðã quy ðịnh hai con ðýờng
ðó là thông qua khiếu nại hành chính và thông qua khởi kiện tại Tòa án ðể bên
cá nhân, tổ chức ðýợc cho là yếu thế hõn có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp cuả mình khi không ðồng ý với sự tác ðộng của cõ quan nhà nýớc và
ngýời có thẩm quyền trong cõ quan nhà nýớc.
Trýớc ngày 01/7/1996, việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cá
nhân, cõ quan tổ chức bị tác ðộng bởi các quyết ðịnh hành chính, hành vi hành
chính chỉ ðýợc thực hiện bằng con ðýờng khiếu nại hành chính. Từ ngày
01/7/1996, cùng với sự ra ðời của Tòa hành chính, quyền khởi kiện vụ án hành
chính ðýợc pháp luật ghi nhận, cõ chế pháp lý cá nhân, cõ quan, tổ chức bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của mình ðýợc mở rộng hõn không chỉ bằng việc
khiếu nại lên cõ quan hành chính mà còn có quyền khởi kiện vụ việc ra Tòa án.
Thực tế, có nhiều cách hiểu về vụ án hành chính. Trong từ ðiển Tiếng
Việt nãm 2010 thì vụ án là "vụ là việc, sự việc không hay, rắc rối cần giải
quyết, án là tranh chấp quyền lợi cần ðýợc xét xử trýớc Tòa án” . Nhý vậy, về
mặt thuật ngữ, “vụ án” là việc phát sinh trên cõ sở tranh chấp về quyền lợi
thuộc nhiệm vụ xét xử của Tòa án.
Có quan ðiểm cho rằng : Vụ án hành chính là vụ việc tranh chấp hành
chính phát sinh do cá nhân, tổ chức, cõ quan nhà nýớc, cán bộ, công chức
khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình bị
xâm hại bởi quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính, quyết ðịnh kỷ luật buộc
thôi việc.

21. 14
Từ điển Luật học năm 2006 cũng đưa ra định nghĩa tương tự như vậy:
vụ án hành chính là vụ án phát sinh tại Tòa hành chính do cá nhân, cơ quan,
tổ chức khởi kiện ra Tòa án yêu cầu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Tuy nhiên các quan niệm trên là chưa đầy đủ và đúng với bản chất của tố
tụng hành chính. Bởi nếu chỉ có hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ
chức khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình đang bị xâm phạm bởi
các quyết định hành chính, hành vi hành chính thì chưa đủ để phát sinh vụ án
hành chính mà cần phải có sự thụ lý đơn khởi kiện của Tòa án. Toà án chỉ thụ
lý đơn khởi kiện khi đáp ứng một số điều kiện nhất định theo quy định của
điều 103 Luật tố tụng hành chính năm 2010, cụ thể:
Thứ nhất, có việc khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Vụ án hành chính phát sinh trên cơ sở Tòa án giải quyết tranh chấp hành
chính giữa các chủ thể quản lý nhà nước với cá nhân, cơ quan, tổ chức. Thế
nhưng, cũng là một phương thức giải quyết tranh chấp hành chính nhưng khi
thực hiện việc khiếu nại hành chính không thể làm phát sinh vụ án hành
chính. Do đó, điều kiện đầu tiên để làm phát sinh vụ án hành chính , đó là
việc khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Nếu không có hành vi khởi kiện
bằng đơn khởi kiện sẽ không có vụ án hành chính.
Tuy nhiên, không phải chủ thể nào cũng có quyền khởi kiện vụ án hành chính mà
muốn khởi kiện vụ án hành chính, cá nhân, cơ quan, tổ chức ấy phải đáp ứng một
số điều kiện như: điều kiện về chủ thể khởi kiện, điều kiện về vụ việc chưa được
giải quyết bằng bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực của Tòa án.
Thứ hai, đơn khởi kiện phải được Tòa án thụ lý giải quyết.
Hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức là điều kiện cần, để vụ
án hành chính phát sinh, đơn khởi kiện phải được Tòa án thụ lý. Khởi kiện là
quyền của cá nhân, cơ quan, tổ chức, tuy nhiên, không phải tất cả các trường
hợp khởi kiện đều được Tòa án giải quyết. Khi có đơn khởi kiện của cá nhân,

22. 15
cơ quan, tổ chức, tòa án sẽ xem xét các điều kiện để quyết định có thụ lý hay
không thụ lý. Tòa án sẽ xem xét về điều kiện khởi kiện vụ án, về việc nộp tiền
tạm ứng án phí, về thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Tòa án sẽ trả lại đơn
kiện khi việc khởi kiện không đáp ứng một trong những điều kiện do pháp
luật quy định.
Như vậy, hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức chỉ là điều kiện
cần, còn việc thụ lý của Tòa án là điều kiện đủ để phát sinh vụ án hành chính.
Khởi kiện vụ án hành chính là cơ sở để Tòa án thụ lý vụ án, không có khởi kiện
thì sẽ không có việc thụ lý vụ án của Tòa án. Khởi kiện là quyền tự định đoạt
thuộc về cá nhân, tổ chức, cơ quan đối với việc yêu cầu Tòa án phán quyết về
quyết định hành chính, hành vi hành chính mà theo họ là trái pháp luật, xâm hại
trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Khởi kiện là một sự kiện làm
phát sinh quan hệ giữa người khởi kiện với Tòa án hành chính có thẩm quyền.
Chức năng của Tòa án hành chính là xét xử các vụ án hành chính để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện. Do đó, khởi kiện vụ việc hành
chính là tiền đề đối với hoạt động thụ lý của Tòa án. Kể từ thời điểm Tòa án
thụ lý đơn khởi kiện vụ án hành chính chính thức phát sinh.
Đặc điểm của vụ án hành chính:
Thứ nhất, đối tượng tranh chấp trực tiếp trong vụ án hành chính là tính
hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính. Quyền tài sản và
quyền nhân thân không phải là đối tượng tranh chấp trực tiếp của tranh chấp
hành chính.
Thứ hai, người bị kiện trong vụ án hành chính luôn là cơ quan nhà nước
hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước.
Thứ ba, người khởi kiện luôn là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị tác động bởi
quyết định hành chính, hành vi hành chính.

23. 16
Hoạt động quản lý nhà nước là hoạt động thực hiện chủ yếu bởi cơ quan
nhà nước nhằm bảo đảm sự chấp hành các văn bản quy phạm pháp luật, tổ
chức thực hiện pháp luật đối với các cá nhân, cơ quan, tổ chức trên các lĩnh vực
kinh tế, văn hóa xã hội, trật tự xã hội, vì lợi ích chung. Trong quá trình cơ quan
quản lý nhà nước thực hiện chức năng quản lý đôi khi xảy ra sự tranh chấp,
xung đột về lợi ích, quan điểm áp dụng pháp luật giữa chủ thể quản lý nhà
nước và đối tượng chịu sự quản lý hành chính nhà nước. Khi đối tượng chịu sự
quản lý cảm thấy bị ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của bản thân do hoạt động
quản lý của cơ quan quản lý nhà nước, thì có quyền khiếu nại đến cơ quan hành
chính hoặc khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền để giải quyết và sẽ phát sinh
vụ án hành chính. Như vậy, vụ án hành chính là vụ án phát sinh trên cơ sở
tranh chấp trong các lĩnh vực quản lý nhà nước giữa một bên là cơ quan quản
lý nhà nước và một bên chịu sự quản lý của cơ quan nhà nước.
Xét về mặt pháp lý có thể đưa ra khái niệm như sau: Vụ án hành chính là
vụ việc tranh chấp hành chính phát sinh do cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà
nước, cán bộ, công chức khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành
vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc hoặc do Viện kiểm sát khởi tố
theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính [17].
Khái niệm vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
Trên cơ sở khái niệm vụ án hành chính đã nêu trên, tác giả có thể đưa ra
khái niệm vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai là vụ việc tranh chấp phát
sinh trong quá trình nhà nước thực hiện hoạt động quản lý nhà nước liên
quan đến đất đai giữa một bên là cơ quan quản lý nhà nước có quyết định
hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai với một bên là cá nhân, tổ
chức, cơ quan cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi
quyết định hành chính và hành vi hành chính về quản lý đất đai đó.

24. 17
Từ khái niệm vụ án hành chính nêu trên, đối tượng của tranh chấp hành
chính trong quản lý đất đai là các quyết định hành chính và hành vi hành
chính được đưa ra thực hiện trong quá trình cơ quan quản lý và người có thẩm
quyền thực hiện chức năng quản lý đất đai bị khiếu kiện.
Tại mục 1 Điều 28 Luật tố tụng hành chính năm 2010 quy định những
khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án:
“1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính, trừ các quyết
định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các
lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy
định và các quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của
cơ quan, tổ chức.
2. Khiếu kiện về danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri
bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
3. Khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức vụ từ Tổng
Cục trưởng và tương đương trở xuống.
4. Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc
cạnh tranh” [20].
Giải quyết khiếu kiện về đất đai là việc Tòa án nhân dân các cấp xem
xét, đánh giá tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính, hành vi
hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu kiện thuộc thẩm quyền bao gồm:
Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính; Quyết ðịnh kỷ luật buộc
thôi việc; Khiếu kiện danh sách cử tri của cõ quan lập danh sách cử tri trên cùng phạm vi
ðịa giới hành chính với Tòa án.
1.2. Khái quát về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai
của Tòa án nhân dân cấp huyện
1.2.1. Thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực
đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện

25. 18
Lịch sử nền tài phán hành chính của nước ta được đánh dấu bằng sự ra
đời của Tòa Hành chính trong hệ thống Tòa án nhân dân từ tháng 7 năm 1996
theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Pháp lệnh thủ tục giải
quyết các vụ án hành chính được Quốc hội thông qua ngày 21 tháng 5 năm
1996 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 1996 (được sữa đổi bổ sung
theo Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh thủ tục giải quyết
các vụ án hành chính số 10/1998/PL- UBTVQH10 và số 29/2006/PL-
UBTVQH11).
Điều 12 khoản 1, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm
1996 qui định: Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi
chung là Tòa án cấp huyện) giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện
hành chính đối với quyết định hành chính của cơ quan nhà nước từ cấp huyện
trở xuống trên cùng lãnh thổ và quyết định hành chính, hành vi hành chính
của cán bộ, viên chức của cơ quan nhà nước đó.
Sau 15 năm áp dụng trong hoạt động xét xử của Tòa án, Pháp lệnh thủ
tục giải quyết các vụ án hành chính đã phát huy tác dụng trong hoạt động tài
phán. Mặc dù đã được sữa đổi, bổ sung hai lần nhưng Pháp lệnh cũng còn bộc
lộ một số hạn chế và xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn đời sống cũng
như yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước
trong thời kỳ mới, Đảng và Nhà nước ta chủ trương xây dựng Luật tố tụng
hành chính. Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
nam khóa XII, đã thông qua Luật tố tụng hành chính, có hiệu lực thi hành từ
ngày 01 tháng 7 năm 2011 (luật số 64/2010/QH 12).
Theo quy định của Luật tố tụng hành chính năm 2010, Tòa án nhân dân
huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là Tòa án cấp
huyện) giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây: "Khiếu kiện
quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước từ cấp huyện

26. 19
trở xuống trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án hoặc của người có
thẩm quyền trong cơ quan nhà nước đó"; (khoản 1 điều 29).
Hiện nay, theo quy định của khoản 1 điều 31 Luật tố tụng hành chính mới
năm 2015, Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm
những khiếu kiện sau đây: "Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành
chính của cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện trở xuống trên cùng phạm
vi địa giới hành chính với Tòa án hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan
hành chính nhà nước đó, trừ quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy
ban nhân dân cấp huyện”. Điều 32 Luật tố tụng hành chính năm 2015 quy định
về thẩm quyền của Tòa án cấp tỉnh, quy định Tòa án cấp tỉnh giải quyết theo
thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây: "Khiếu kiện quyết định hành chính,
hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án (khoản 4 điều 32).
Như vậy, theo quy định mới Tòa án cấp huyện không có thẩm quyền giải quyết
các quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp
huyện, của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện khi bị khiếu nại mà thẩm
quyền này thuộc Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Quy định này được áp dụng kể từ
ngày 01 tháng 7 năm 2016.
Tuy nhiên để thuận lợi cho Tòa án, trong đó có Tòa án cấp huyện đã và
đang thụ lý giải quyết các vụ án hành chính này, Quốc hội đã ban hành nghị
quyết số 104/2015/QH13 Nghị quyết về việc thi hành Luật tố tụng hành chính,
đã quy định kể từ ngày Luật tố tụng hành chính số 93/2015/QH13 có hiệu lực
thi hành (01 tháng 7 năm 2016): "Đối với những khiếu kiện hành chính, hành
vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp
huyện đã được Tòa án nhân dân dân cấp huyện thụ lý giải quyết trước ngày 01
tháng 7 năm 2016 thì Tòa án đã thụ lý tiếp tục giải quyết theo thủ tục chung mà
không chuyển hồ sơ cho Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết”.

27. 20
Đối tượng xét xử vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án
nhân dân cấp huyện là các quyết định hành chính, hành vi hành chính trong
lĩnh vực quản lý đất đai của cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện trở
xuống trên cùng phạm vi địa giới hành chính với tòa án hoặc của người có
thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước đó.
Khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai là một phần trong
giải quyết các vụ án hành chính. Nó mang đầy đủ các đặc điểm của khiếu kiện
vụ án hành chính nói chung, nhưng các đặc điểm riêng trong lĩnh vực đất đai.
Nhý vậy, thẩm quyền giải quyết khiếu kiện ðất ðai của Tòa án nhân dân
cấp huyện nằm trong thẩm quyền giải quyết khiếu kiện hành chính của Tòa án
nhân dân. Ðó chính là những quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính về
quản lý ðất ðai trong trýờng hợp giao ðất, cho thuê ðất, thu hồi ðất, trýng
dụng ðất, cho phép chuyển mục ðích sử dụng ðất; bồi thýờng, hỗ trợ, giải
phóng mặt bằng, tái ðịnh cý; cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng
ðất; gia hạn thời hạn quyền sử dụng ðất… liên quan ðến ðất ðai trên cùng một
phạm vi ðịa giới hành chính với Tòa án hoặc của ngýời có thẩm quyền trong
cõ quan nhà nýớc ðó.
1.2.2. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện đất đai của tòa án nhân
dân cấp huyện
- Đối với người khởi kiện cần làm các công việc sau:
Thứ nhất, Cá nhân, cõ quan, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành
chính ðối với quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính còn trong thời hiệu
khởi kiện ðýợc quyền gửi ðõn khởi kiện ðến Toà án ðể yêu cầu Toà án giải
quyết vụ án hành chính, theo ðó ngýời khởi kiện gửi ðõn khởi kiện và tài liệu
kèm theo ðến Toà án có thẩm quyền giải quyết vụ án bằng các phýõng thức
sau ðây:
a) Nộp trực tiếp tại Toà án;

28. 21
b) Gửi qua býu ðiện.
Ngày khởi kiện ðýợc tính từ ngày ðýõng sự nộp ðõn tại Toà án hoặc
ngày có dấu býu ðiện nõi gửi. (Ðiều 106 Luật tố tụng hành chính nãm 2010)
Nội dung của ðõn kiện gồm các nội dung chính sau ðây:
a) Ngày, tháng, nãm làm ðõn;
b) Toà án ðýợc yêu cầu giải quyết vụ án hành chính;
c) Tên, ðịa chỉ của ngýời khởi kiện, ngýời bị kiện;
d) Nội dung quyết ðịnh hành chính hoặc tóm tắt diễn biến của hành vi
hành chính;
ð) Nội dung quyết ðịnh giải quyết khiếu nại (nếu có);
e) Các yêu cầu ðề nghị Toà án giải quyết;
g) Cam ðoan về việc không ðồng thời khiếu nại ðến ngýời có thẩm quyền
giải quyết khiếu nại.
Ngýời khởi kiện là cá nhân phải ký tên hoặc ðiểm chỉ; ngýời khởi kiện
là cõ quan, tổ chức thì ngýời ðại diện theo pháp luật của cõ quan, tổ chức ðó
phải ký tên và ðóng dấu vào phần cuối ðõn; trýờng hợp khởi kiện ðể bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của ngýời chýa thành niên, ngýời mất nãng lực hành
vi dân sự thì ðõn khởi kiện do ngýời ðại diện theo pháp luật của những ngýời
này ký tên hoặc ðiểm chỉ. Kèm theo ðõn khởi kiện phải có các tài liệu chứng
minh, yêu cầu của ngýời khởi kiện phải có cãn cứ pháp luật.
Thứ hai, sau khi nhận ðõn khởi kiện và các tài liệu kèm theo, nếu Thẩm
phán ðýợc phân công xem xét ðõn khởi kiện xét thấy vụ án hành chính thuộc
thẩm quyền giải quyết thì thông báo cho ngýời khởi kiện biết ðể họ nộp tiền
tạm ứng án phí; trýờng hợp ngýời khởi kiện ðýợc miễn nộp tiền tạm ứng án
phí hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì thông báo cho ngýời khởi
kiện biết về việc thụ lý vụ án. Trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày

29. 22
nhận ðýợc thông báo nộp tiền tạm ứng án phí, ngýời khởi kiện phải nộp tiền
tạm ứng án phí.
Toà án thụ lý vụ án vào ngày ngýời khởi kiện xuất trình biên lai nộp tiền
tạm ứng án phí. (ðiều 111 Luật Tố tụng hành chính nãm 2010)
Thẩm phán ðýợc phân công lập hồ sõ vụ án, thông báo cho ðýõng sự về
việc thụ lý vụ án; yêu cầu ðýõng sự nộp tài liệu, chứng cứ cho Toà án, ðồng
thời thẩm phán ði xác minh, thu thập chứng cứ theo quy ðịnh của Luật tố tụng
hành chính.
- Ðối với Tòa án, trình tự thủ tục giải quyết nhý sau:
Bước 1, chuẩn bị xét xử: Chuẩn bị xét xử được hiểu là công việc của
toà án trong việc xem xét vụ án đưa ra xét xử. Ở giai đoạn này, tòa án xác
minh, xem xét vụ việc trong khoảng thời gian trước khi vụ việc được giải
quyết tại Tòa án. Những hoạt động này được thực hiện để tòa án có cơ sở để
quyết định có đưa vụ án ra xét xử tại phiên tòa hay không. Theo pháp luật tố
tụng hành chính Việt Nam, tòa án sẽ ban hành quyết định mở phiên tòa, quyết
định tạm đỉnh chỉ hoặc quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ án hành chính.
Về thời hạn trong chuẩn bị xét xử vụ án hành chính nói chung, vụ án
hành chính liên quan đến đất đai nói riêng là một vấn đề rất quan trọng liên
quan đến quyền của đương sự và nghĩa vụ của các cơ quan tiến hành tố tụng
hành chính. Thời hạn đảm bảo quyền của đương sự được tòa án xét xử trong
một thời hạn rõ ràng không trì hoãn, trong khi đó đồng thời là nghĩa vụ tòa án
trong việc mở phiên tòa. Việc định ra thời hạn cũng thúc đẩy tòa án có trách
nhiệm năng động hơn trong việc giải quyết vụ án.
Thời hạn chuẩn bị xét xử là khoảng thời gian tính từ thời điểm thụ lý vụ
án đến khi thẩm phán được phân công giải quyết vụ án ra một trong các quyết
định đưa vụ án ra xét xử, tạm đình chỉ giải quyết vụ án hoặc đình chỉ giải
quyết vụ án.

30. 23
Điều 117 Luật tố tụng hành chính năm 2010 qui định về thời hạn chuẩn
bị xét xử được quy định như sau: 04 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án đối với các
quyết định hành chính, hành vi hành chính; đối với vụ án phức tạp hoặc có trở
ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn
chuẩn bị xét xử một lần, nhưng không quá 02 tháng.
Trong thời hạn chuẩn bị xét xử, Thẩm phán được phân công làm chủ tọa
phiên tòa phải ra một trong các quyết định như:đưa vụ án ra xét xử; tạm đình
chỉ việc giải quyết vụ án; đình chỉ việc giải quyết vụ án.
Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử,
Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng, thì thời hạn mở
phiên tòa có thể kéo dài, nhưng không quá 30 ngày [20].
Tòa án cấp huyện ra quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ án khi có các
điều kiện theo luật định. Có nghĩa là Thẩm phán được giao giải quyết vụ án ra
quyết định tạm thời dừng giải quyết vụ án vì có những lý do nhất định làm
cho vụ án không thể giải quyết được, khi những lý do đó không còn nữa thì
tiếp tục giải quyết vụ án. Khi Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ việc giải
quyết vụ án tức là vụ án chưa kết thúc, chưa thực sự được giải quyết xong mà
chỉ là gác lại một thời gian. Lưu ý, những căn cứ để quyết định tạm đình chỉ
giải quyết vụ án hành chính trong giai đoạn chuẩn bị xét xử cũng là căn cứ để
đình chỉ giải quyết vụ án hành chính trong phiên tòa hành chính sơ thẩm và
phúc thẩm.
Ngoài ra, theo khoản 3 Điều 118 của Luật tố tụng hành chính năm 2010
quy định: “Quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án hành chính có thể bị
kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm”
Khoản 1 Điều 120 của Luật tố tụng hành chính năm 2010 quy định: Tòa
án quyết định đình chỉ việc giải quyết vụ án hành chính trong các trường hợp:
người khởi kiện là cá nhân đã chết mà quyền, nghĩa vụ của họ không được

31. 24
thừa kế; cơ quan, tổ chức đã giải thể mà không có cá nhân, cơ quan, tổ chức
kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng;người khởi kiện rút đơn khởi kiện và được
Tòa án chấp nhận;người khởi kiện đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà
vẫn vắng mặt; người bị kiện hủy bỏ quyết định hành chính, quyết định kỷ luật
buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyền quyết định xử lý vụ
việc cạnh tranh hoặc chấm dứt hành vi hành chính bị khởi kiện và người khởi
kiện đồng ý rút đơn khởi kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu
cầu độc lập đồng ý rút yêu cầu.
Nếu vụ án không bị tạm ðình chỉ hoặc ðình chỉ hẳn vì những cãn cứ do
pháp luật qui ðịnh thì Thẩm phán ðýợc phân công ra quyết ðịnh ðýa vụ án ra
xét xử theo ðiều 123 Luật tố tụng hành chính nãm 2010.
Quyết ðịnh ðýa vụ án ra xét xử phải có các nội dung chính sau ðây:
- Ngày, tháng, nãm, ðịa ðiểm mở phiên toà;
- Việc xét xử ðýợc tiến hành công khai hay xét xử kín;
- Tên, ðịa chỉ của những ngýời tham gia tố tụng;
- Nội dung việc khởi kiện;
- Họ, tên của Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thý ký Toà án, Kiểm sát
viên; Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Kiểm sát viên dự khuyết (nếu có).
Quyết ðịnh ðýa vụ án ra xét xử phải ðýợc gửi cho các ðýõng sự, Viện
kiểm sát cùng cấp ngay sau khi ra quyết ðịnh.
Bước hai, xét xử sơ thẩm vụ án hành chính nói chung và vụ án hành
chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng.
Trên thực tế, pháp luật chưa đưa ra khái niệm về xét xử sơ thẩm vụ án
hành chính cũng như xét xử sơ thầm vụ án hành chính về quản lý đất đai. Tuy
nhiên, dựa vào nghiên cứu của khoa học pháp lý hành chính thì xét xử sơ
thẩm vụ án hành chính là việc Tòa án đưa vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết
ra xét xử công khai tại phiên tòa khi có đủ căn cứ pháp luật, với mục đích là

32. 25
xác định rõ bản chất vụ án, đưa ra phán quyết đúng pháp luật để bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức [8].
Vụ án hành chính về quản lý đất đai là bộ phận của án hành chính nói
chung vì thế xét xử sơ thẩm vụ án hành chính về quản lý đất đai cũng trùng
với khái niệm xét xử sơ thẩm vụ án hành chính.
Xét xử sơ thẩm vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai có những đặc
điểm sau:
Thứ nhất, đối tượng xét xử trong vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
là các tranh chấp trong lĩnh vực hành chính do cá nhân, tổ chức khiếu kiện đối
với các quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất
đai hoặc đối với quyết định giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành
chính, hành vi hành chính đó.
Thứ hai, hoạt động xét xử sơ thẩm vụ án hành chính được tiến hành theo
trình tự, thủ tục chặt chẽ do Luật tố tụng hành chính quy định.
Thứ ba, xét xử sơ thẩm vụ án hành chính là loại hoạt động nhà nước đặc
biệt do Tòa án thực hiện.
Khi có đầy đủ tài liệu chứng cứ của vụ án và thẩm phán giải quyết vụ án
đã xem xét đầy đủ toàn diện vụ án trong thời hạn luật định sẽ đưa ra xét xử.
Đối với vụ án hành chính về quản lý đất đai do Tòa án nhân dân cấp huyện
giải quyết cũng không nằm ngoài quy định chung của pháp luật tố tụng hành
chính. Và xét xử sơ thầm vụ án hành chính về đất đai có thể coi là thao tác tố
tụng cuối cùng kết thúc quá trình giải quyết vụ án, nếu như các bên đương sự
đều thống nhất với bản án của Toà án.
Ðýõng sự hoặc ngýời ðại diện của ðýõng sự có quyền làm ðõn kháng cáo
bản án, quyết ðịnh tạm ðình chỉ, ðình chỉ việc giải quyết vụ án của Toà án cấp
sõ thẩm ðể yêu cầu Toà án cấp trên trực tiếp giải quyết lại theo thủ tục phúc
thẩm.

33. 26
Thời hạn kháng cáo ðối với bản án của Toà án cấp sõ thẩm là 15 ngày, kể
từ ngày Toà án tuyên án; trýờng hợp ðýõng sự vắng mặt tại phiên toà thì thời
hạn kháng cáo tính từ ngày bản án ðýợc giao cho họ hoặc ðýợc niêm yết tại
trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nõi họ cý trú hoặc nõi có trụ sở, trong trýờng
hợp ðýõng sự là cõ quan, tổ chức.
1.2.3. Vai trò của giải quyết khiếu kiện về đất đai của Tòa án nhân
dân cấp huyện
Thuật ngữ “vai trò” theo Đại từ điển tiếng Việt có nghĩa là “chức năng,
tác dụng của cái gì hoặc của ai trong sự vận động, phát triển của nhóm tập thể
nói chung” [40, tr904 -1788]. Hoặc theo Từ điển tiếng Việt của Nhà xuất bản
Văn hóa thông tin thì “ vai trò có hai nghĩa: nghĩa thứ nhất là cách hành động,
ăn ở cư xử trong cuộc sống bình thường hay trong một hoàn cảnh nào đó của
một người. Nghĩa thứ hai là nói về mặt tác dụng, ảnh hưởng của một phần
việc, một hành động của một người, cơ quan, tổ chức… [18, tr 901]
Như vậy khi tìm hiểu về vai trò của hoạt động giải quyết khiếu kiện về
đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện tức là chúng ta tiếp cận dưới góc độ
nghiên cứu, bình luận đánh giá về ảnh hưởng, tác dụng của hoạt động giải
quyết khiếu kiện về đất đai. Có thể xem xét vai trò này ở một số góc độ sau:
Thứ nhất, thông qua việc giải quyết khiếu kiện về đất đai của Tòa án nhân
dân cấp huyện góp phần đảm bảo pháp chế, kỷ luật trong quản lý nhà nước
Nguyên tắc pháp chế là một trong những nguyên tắc cơ bản trong tổ
chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước ta. Nguyên tắc pháp chế đòi hỏi các
quy định của pháp luật phải được mọi cơ quan, tổ chức và cá nhân tuân thủ
một cách tuyệt đối, vô điều kiện. Mọi hành vi vi phạm pháp luật dù là từ phía
cơ quan quản lý Nhà nước hay từ phía đối tượng của quản lý Nhà nước đều
phải bị phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

34. 27
Thông qua hoạt động giải quyết các khiếu kiện đất đai góp phần làm
trong sạch bộ máy hành chính Nhà nước, lành mạnh hoá các quan hệ xã hội;
giữ vững trật tự, kỷ cương, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong quản
lý. Sự vận động phát triển không ngừng của kinh tế- xã hội, làm cho một số
chủ trương, chính sách, quy định của pháp luật về đất đai không còn phù hợp,
thậm trí còn là nhân tố cản trở sự phát triển kinh tế- xã hội. Mặt khác trong
một số chính sách, pháp luật của Nhà nước còn có kẽ hở để một số cán bộ,
công chức lợi dụng thực hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực. Thông qua việc
giải quyết những khiếu kiện của người dân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền
thấy được những hạn chế, bất cập trong cơ chế, chính sách, quy định của pháp
luật hiện hành, để chỉ đạo điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp.
Thứ hai, giải quyết tốt khiếu kiện về đất đai góp phần phục vụ cho phát
triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, trật tự xã hội và quốc phòng, từ đó
nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, tăng cường niềm tin của nhân
dân vào đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước .
Hiện nay, khiếu kiện xảy ra nhiều nhất và phức tạp nhất là khiếu kiện
liên quan đến đất đai. Trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường, khi đất đai
trở thành hàng hóa có giá trị kinh tế lớn, thì các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo
liên quan đến quản lý, sử dụng đất đai càng có chiều hướng gia tăng và phức
tạp hơn. Vi phạm trong quản lý sử dụng đất đai thì diễn ra ở nhiều nơi trên địa
bàn, gây lãng phí, thất thoát, thiệt hại cho ngân sách nhà nước rất lớn. Thông
qua việc giải quyết khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai, nhất là giải quyết kịp
thời, hiệu quả sẽ đóng góp tích cực vào việc phòng, chống tham nhũng, tiêu
cực, tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích các nhà đầu tư trong việc tìm
kiếm, triển khai các dự án, góp phần phát triển kinh tế- xã hội.
Việc không giải quyết kịp thời các khiếu kiện ngoài việc tác động trực
tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người khiếu kiện, còn làm phát sinh chi phí

35. 28
rất lớn cho việc thu hồi đất để giao đất triển khai thực hiện dự án, nảy sinh
nhiều vấn đề phức tạp làm cho việc giải quyết tiếp theo nhiều khi bế tắc. Do
vấn đề khiếu kiện nảy sinh và giải quyết khiếu kiện không kịp thời, nhiều dự
án bị ngừng trệ, kìm hãm sản xuất, cản trở kinh doanh, mất cơ hội đầu tư, làm
nản lòng nhà đầu tư, gây thiệt hại nhiều về kinh tế.
Nhiều vụ việc kéo dài không giải quyết được đã trở thành điểm nóng,
khiếu kiện đông người, có vụ việc còn ảnh hưởng đến an ninh, quốc phòng, bị
các thế lực thù địch lợi dụng việc khiếu nại, tố cáo để xuyên tạc, vu cáo, kích
động, chống đối Đảng và Nhà nước. Việc giải quyết kịp thời các khiếu kiện
về đất đai sẽ kích thích được các yếu tố tích cực, chống lại các luận điệu
xuyên tạc, vu cáo, kích động, chống đối Đảng, Nhà nước ta về dân chủ, nhân
quyền, tôn giáo và dân tộc của các thế lực thù địch. Tạo niềm tin của nhân
dân đối với Đảng, nhà nước, ổn định an ninh, chính trị, quốc phòng.
Thứ ba, giải quyết khiếu kiện về đất đai của cơ quan hành chính có góp
phần nâng cao năng lực của đội ngũ công chức nhà nước trong cơ quan hành
chính nhà nước và hiệu lực hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước.
Hầu hết các vụ khiếu kiện về đất đai đông người, kéo dài thường có cả
nguyên nhân là tổ chức đảng, chính quyền và các đoàn thể quần chúng ở cơ sở
yếu kém, mất đoàn kết, có nơi các tổ chức đó không đủ năng lực lãnh đạo và hòa
giải, giải quyết khiếu nại ngay từ khi nó mới phát sinh. Có nơi thì nội bộ mất đoàn
kết, lợi dụng khiếu nại, tố cáo để tranh giành quyền lợi với nhau. Thông qua việc
khiếu kiện và giải quyết khiếu kiện, có thêm thông tin để đánh giá năng lực, trình
độ, phẩm chất đạo đức của cán bộ, đảng viên, công chức nhà nước. Nhiều vụ việc
tham nhũng được điều tra, xử lý; không ít cán bộ lãnh đạo bị truy cứu trách nhiệm
hình sự về các tội danh tham ô, nhận hối lộ, cố ý làm trái được phát hiện thông
qua việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. Có
nhiều cán bộ công chức bị xử lý kỷ luật về Đảng, chính quyền hoặc phải chịu

36. 29
trách nhiệm hình sự do nhân dân tố cáo, phản ánh, bị loại ra khỏi bộ máy chính
quyền Nhà nước. Điều quan trọng là qua đó, nhiều tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị
được củng cố, kiện toàn. Nêu cao được trách nhiệm của cán bộ, công chức đối
trong thực thi nhiệm vụ để đảm bảo hạn chế tới mức thấp nhất những sai sót, xâm
phạm đến quyền và lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân. Qua đó hiệu lực hoạt
động chấp hành và điều hành trên mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội của hệ thống
hành chính nhà nước được nâng cao.
Thứ tư, giải quyết khiếu kiện về đất đai chính là hình thức bảo đảm
quyền dân chủ của nhân dân; là phương thức giúp người khiếu kiện bảo vệ
quyền và lợi ích chính đáng của họ, giải quyết khiếu kiện đúng đắn, kịp thời
góp phần củng cố niềm tin của người dân vào Đảng và Nhà nước nói chung
và bộ máy cơ quan hành chính nói riêng.
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết khiếu kiện hành chính
1.3.1. Yếu tố pháp luật
Khiếu kiện hành chính là một lĩnh vực khó và bị chi phối bởi rất nhiều
các yếu tố. Pháp luật là một yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến việc giải quyết
khiếu kiện hành chính của Tòa án nhân dân. Luật tố tụng hành chính năm
2010 đã khắc phục được nhiều bất cập nhưng cơ chế khởi kiện vẫn còn nhiều
hạn chế, tồn tại làm cho việc xét xử của TAND vẫn bị lung túng, cụ thể:
Thứ nhất, về đảm bảo tranh tụng trong Luật tố tụng hành chính năm 2010
chưa được cụ thể hóa, nội hàm của “tranh tụng” chưa được làm rõ; quyền,
nghĩa vụ của người tham gia tranh tụng còn chưa đầy đủ; phạm vi tranh tụng,
trách nhiệm của Tòa án, Thẩm phán và Hội thẩm trong việc bảo đảm quyền
tranh tụng chưa được quy định cụ thể, đặc biệt là trong việc thu thập, cung
cấp và tiếp cận chứng cứ. “tranh tụng” mới chỉ được hiểu là việc tranh luận tại
phiên tòa.

37. 30
Thứ hai, thẩm quyền xét xử của từng cấp Tòa án chưa thực sự hợp lý vì sẽ
rất khó cho TAND cấp huyện khi giải quyết khiếu kiện đối với quyết định của
UBND cấp huyện hay Chủ tịch UBND cấp huyện và nhất là trong khiếu kiện
về đất đai. Đây là loại việc khó, phức tạp nên chất lượng giải quyết các khiếu
kiện này của TAND cấp huyện còn hạn chế, số vụ án bị hủy, sửa còn cao.
Thứ ba, cơ chế về đối thoại chưa rõ ràng, chưa có quy định việc ai có
quyền yêu cầu đối thoại, trình tự, thủ tục và phương thức đối thoại.
Thứ tư, thi hành án hành chính chưa đề cao vai trò của Tòa án trong thi
hành án hành chính và việc giao cho cơ quant hi hành án dân sự đôn đốc trong
thi hành án hành chính chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến nhiều bản án, quyết
định của Tòa án về vụ án hành chính không được thi hành hoặc thi hành
không đúng thời hạn.
Thứ năm, công tác xây dựng pháp luật và hướng dẫn áp dụng thống nhất
pháp luật:
+ Công tác xây dựng pháp luật
+ Công tác đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật
Bên cạnh đó, các văn bản quy phạm pháp luật về đất đai vừa quy định
về nội dung quản lý đất đai, vừa quy định về thủ tục khiếu nại và khởi kiện vụ
án hành chính dẫn đến chồng chéo với quy định của pháp luật về khiếu nại, tố
cáo và tố tụng hành chính về trình tự, thủ tục khiếu nại và khởi kiện vụ án
hành chính. Cụ thể, Điều 138 Luật đất đai năm 2013 quy định trình tự, thủ
tục, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, thời hiệu khiếu nại, thời hiệu khởi kiện
và quyền khởi kiện vụ án hành chính đối với quyết định hành chính, hành vi
hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai nhưng các Nghị định hướng dẫn thi
hành Luật đất đai lại quy định chỉ có 4 nhóm quyết định hành chính, hành vi
hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại thì giải quyết theo quy định tại
Điều 138 Luật đất đai năm 2013, còn các khiếu nại khác về quản lý đất đai thì

38. 31
giải quyết theo Luật khiếu nại năm 2011. Nay Luật Khiếu nại và Luật tố cáo
đã có hiệu lực nhưng quy định của pháp luật đất đai thì “vẫn còn nguyên”
chưa có hướng dẫn cụ thể về quyền khởi kiện.
Pháp luật Hành chính trước ngày 01.07.2016 không có qui định về ủy
quyền khởi kiện. Đây là một thiếu sót của Luật tố tụng hành chính so với các
bộ luật khác, ví dụ trong Bộ luật dân sự năm 2005 và năm 2015.
Trên thực tế, nhiều trường hợp người bị kiện ủy quyền cho người khác
tham gia tố tụng nhưng người được ủy quyền không được quyền quyết định đối
với đối tượng bị khởi kiện dẫn đến việc phải hoãn phiên tòa xét xử nhiều lần.
1.3.2. Yếu tố chính sách cán bộ
Lực lượng thẩm phán bố trí cho Toà hành chính còn hạn chế cả về số
lượng và chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ nên chưa đáp ứng yêu cầu thực
tiễn việc giải quyết số lượng lớn các vụ án hành chính, đặc biệt trong tình
hình hội nhập kinh tế ASEAN và kinh tế quốc tế.
Chính sách về tiền lương: Bên cạnh bảng thang lương chung, cán bộ, công
chức và Thẩm phán của Tòa án nhân dân phải được hưởng một số loại phụ cấp
đặc thù như: Phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp thâm niên, phụ cấp kiêm nhiệm, phụ
cấp luân chuyển, chế độ nhà ở, nhà công vụ và các chế độ đặc thù khác (chế độ
về phương tiện, điều kiện làm việc, chế độ bảo vệ Thẩm phán…)
Các cơ chế chính sách về bổ nhiệm thẩm phán còn nhiều phức tạp, khiến
cho thẩm phán khó độc lập trong công tác xét xử, hơn nữa trong công tác cán
bộ nói chung và cán bộ thẩm phán nói riêng chưa khuyến khích trọng dụng
người tài giỏi, làm được nhiều việc mà vẫn áp dụng chính sách cán bộ theo cơ
chế “ bình quân chủ nghĩa”.
1.3.3. Yêu tố tâm lý, tập quán
Ngoài những yếu tố pháp luật, chính sách cán bộ thì yếu tố tâm lý, tập
quán cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc giải quyết khiếu kiện hành chính.

39. 32
Việc dân kiện chính quyền, lâu nay người ta vẫn ví von việc này giống
như “trứng chọi với đá”. Trong nhiều nguyên nhân ðýợc TANDTC chỉ ra, có
nguyên nhân thẩm quyền xét xử của từng cấp Tòa án chýa thực sự hợp lý. Vì
thế, việc thay ðổi về thẩm quyền xét xử của cấp huyện trong Luật tố tụng hành
chính nãm 2015 ðýợc kỳ vọng sẽ khắc phục tình trạng “Tòa huyện xử quan
huyện” nên ngýời dân ði kiện thýờng có tâm lý “con kiến kiện củ khoai”.
Về mặt lý thuyết, tòa án xét xử độc lập, nhưng trên thực tế do công tác
cán bộ, nên Tòa khó xét xử độc lập. Ví dụ Chủ tịch huyện A bị kiện (thường họ
đồng thời phó bí thư), thẩm phán Tòa án huyện A là đảng viên công tác tại
huyện A có quan hệ lệ thuộc với phó bí thư huyện trong công tác cán bộ. Hơn
nữa, tòa án lệ thuộc về kinh phí của địa phương, ông Chánh án cũng có quan hệ
lệ thuộc. Nếu thẩm phán xử cho Chủ tịch huyện “thua kiện” thì liệu thẩm phán
có được Chủ tịch huyện (thường là Phó bí thư) có nhận xét tốt về vị thẩm phán
đó không và con đường thăng tiến, tái bổ nhiệm của vị thẩm phán đó liệu có
“gặp khó khăn, trắc trở”?.
Trong quan hệ tranh tụng hành chính có đặc thù là tranh tụng giữa người
dân với chính quyền nên cơ quan Tòa án (nhất là tòa án cấp huyện) thường
ngại thụ lý, giải quyết và khi thụ lý, giải quyết thì thường bị tác động của các
cơ quan, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính đang bị khởi kiện.
Người khởi kiện đa phần được xem là những người dân yếu thế, "thấp cổ bé
họng". Trong khi đối tượng bị kiện là người nắm giữ quyền lực công, là một
cơ quan nhà nước hoặc đại diện cho cơ quan nhà nước có uy thế, vị thế và có
tầm ảnh hưởng nhất định trong mắt mọi người, kể cả quan tòa.
Xét về mặt chủ quan, hiện vẫn tồn tại tình trạng Thẩm phán nể nang,
ngại va chạm với chính quyền, tâm lý lo sợ không được tái bổ nhiệm khiến
nhiều Tòa án, Thẩm phán “ngại” ngay từ khâu thụ lý vụ án hành chính, hoặc
buộc phải thụ lý thì “kiểu gì cũng phải xử bác đơn” để được “an toàn”. Dường

40. 33
như với cơ chế như hiện nay, bổ nhiệm thẩm phán có một quy trình bắt buộc
là phải xin ý kiến cấp ủy, mà cấp ủy thì bao giờ cũng có ông phó bí thư là Chủ
tịch UBND- người có quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính bị kiện
- không ít thẩm phán “khó xử” là vì lẽ đó.
Tâm lý của người dân, cơ quan, tổ chức đóng trên địa bàn chịu sự quản
lý của cơ quan công quyền thường ngại kiện “quan”, hơn nữa sự hiểu biết về
pháp luật của người dân còn hạn chế, tâm lý lo ngại, sợ việc kiện tụng, sợ bị
trù úm,sợ các quyết định không đúng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ
ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Nên đối với họ, khi
“cùng đường” “ cực chẳng đã” họ mới nhờ đến việc giải quyết của Tòa án.

41. 34
Tiểu kết chương 1
Xuất phát từ thực tiễn khách quan việc giải quyết khiếu nại của công
dân, việc giải quyết khiếu kiện của công dân, trong đó 80% khiếu kiện liên
quan đến đất đai ra Toà hành chính là yêu cầu cấp thiết trong tình hình
nước ta hiện nay nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân,
tăng cường trách nhiệm của cơ quan nhà nước và nhân viên cơ quan nhà
nước trước nhân dân. Việc xác ðịnh thẩm quyền của Toà án hành chính là
vấn ðề cực kỳ quan trọng và phức tạp. Quy ðịnh thẩm quyền và phân ðịnh
thẩm quyền xét xử của các cấp Tòa án, ðặc biệt là cấp huyện nhằm ðảm
bảo cho Toà án hành chính hoạt ðộng có hiệu lực, hiệu quả, ðộc lập, khách
quan, song phải phù hợp với nguyên tắc tổ chức bộ mày nhà nýớc Việt
Nam, từng býớc hội nhập kinh tế quốc tế.
Việc xác ðịnh thẩm quyền của Toà án hành chính phải cãn cứ vào cõ cấu
tổ chức, vị trí của nó trong hệ thống các cõ quan nhà nýớc. Mặt khác, vị trí, cõ
cấu tổ chức có ý nghĩa quyết ðịnh phạm vi thẩm quyền của Toà án hành chính.

42. 35
Chương 2
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU
KIỆN HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TÒA ÁN
NHÂN DÂN HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH
2.1. Thực trạng về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực
đất đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
2.1.1. Khái quát về điều kiện địa lý, điều kiện kinh tế, xã hội tại huyện
Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
Nho Quan là một huyện miền núi phía Tây Bắc của tỉnh Ninh Bình, phía
Bắc giáp huyện Yên Thủy và Lạc Thủy của tỉnh Hòa Bình, phía Đông giáp
các huyện Gia Viễn, Hoa Lư, phía Nam giáp thành phố Tam Điệp, phía Tây
giáp huyện Thạch Thành của tỉnh Thanh Hóa. Nho Quan có dân số 148.514
người trên diện tích rộng trong đó người Kinh chiếm gần 90% và người
Mường trên 10%. Người Mường ở Nho Quan lại có các nhóm khác nhau:
Mường Vang ở các xã Thạch Bình, Yên Quang, Xích Thổ; Mường Rậm chủ
yếu ở Cúc Phương và một phần Văn Phương, thích ở những vùng sâu trong
rừng; Mường Bo ở Quảng Lạc, Mường Kỳ Lão ở Phú Long và Kỳ Phú.
Chính sách mở cửa của Đảng và Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi để
Nho Quan phát huy mọi lợi thế của một huyện ven đô thị. Từ một vùng đất
thuần nông, Nho Quan ngày nay đang chuyển mình với tốc độ đô thị hóa
nhanh, nơi tụ hội các đầu mối giao thông quan trọng nối liền vùng Tây Bắc
với vùng đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ như: 12B, quốc lộ 45, quốc lộ
38B, ðại lộ Tràng An và các tỉnh lộ 438, 477, 492 chạy qua là những tuyến
đường giao thông huyết mạch của quốc gia đã và đang hoàn thành đi vào sử
dụng mở ra nhiều hướng phát triển mới cho huyện, tạo thành hệ thống giao
thông liên vùng giúp cho việc phát triển kinh tế - xã hội trở nên thuận tiện.
Nho Quan trở thành một vùng ven đô trù phú với hệ thống liên hợp các khu

43. 36
công nghiệp, nông nghiệp dịch vụ, các công ty, doanh nghiệp phát triển phục
vụ cho nhu cầu phát triển tỉnh, thành phố như: Doanh ngiệp xây dựng Xuân
Trường, công ty nước khoáng Cúc Phương, nhà máy xi măng X18, công ty
TNHH may 289…… làng nghề Sào Lâm (Văn Phú), làng nghề đồ gốm mĩ
nghệ Gia Thủy
Hiện nay, trên địa bàn huyện có rất nhiều doanh nghiệp, nhiều khu công
nghiệp vừa và nhỏ, nhiều trang trại, gia trại góp phần không nhỏ vào sự phát
triển kinh tế - xã hội của huyện và thành phố. Với tốc độ đô thị hóa nhanh
trong những năm gần đây đã mang lại cho Nho Quan một bộ mặt đô thị mới,
phát triển công nghiệp hóa vượt trội so với các huyện khác như Yên Mô, Gia
Viễn, Kim Sơn... Nho Quan thực sự trở thành một địa bàn thuận lợi kêu gọi
đầu tư và phát triển theo hướng mở vươn lên thực hiện công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, văn minh, hiện đại.
Cùng với quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa, đất đai nông nghiệp
dần bị thu hẹp, người nông dân mất dần tư liệu sản xuất. Diện tích đất khan
hiếm dần trong khi đó nhu cầu về đất của người dân, của doanh nghiệp và nhu
cầu về xây dựng cơ sở hạ tẩng tăng cao, từ đó phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.
Theo thống kê của Phòng Tài nguyên & môi trường huyện Nho Quan
toàn huyện có tổng diện tích đất tự nhiên là 45.052,5 ha. Trong đó:
Nhóm đất nông nghiệp: 3.5589,4 ha, chiếm 79%
Nhóm đất phi nông nghiệp: 7152,1 ha, chiếm 15,87%
Nhóm đất chưa sử dụng: 2.311,0 ha, chiếm 5,12%
Trong giai đoạn từ 2010 đến nay, địa giới hành chính của huyện Nho
Quan không thay đổi. Những năm qua biến động về sử dụng đất có sự chuyển
dịch nhanh theo hướng giảm đất nông nghiệp, tăng đất phi nông nghiệp, chủ
yếu là đất công nghiệp, dịch vụ. Từ năm 2014 đến 31/12/2015 các loại đất
chính tăng giảm như sau:

44. 37
- Đất sản xuất nông nghiệp giảm từ 14,5 ha.
- Đất nuôi trồng thủy sản giảm từ 0,8 ha.
- Đất ở tăng 27,2 ha
- Đất chuyên dùng 14,1 ha
- Đất chưa sử dụng giảm 26,1 ha do chuyển sang đất công cộng.
(Nguồn: Biến động diện tích theo mục đích sử dụng đất (Đến ngày
31/12/2015) của Phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình).
Từ thực trạng biến động đất đai như đã nêu trên, có thể thấy hàng năm
luôn có sự biến động lớn về mục đích sử dụng đất mà chủ yếu là từ chuyển
dịch theo hướng giảm quỹ đất nông nghiệp, tăng quỹ đất công nghiệp dịch vụ.
Qua đó thể hiện tổng quan tình hình thu hồi đất trên địa bàn huyện và liên
quan đến một loạt các vấn đề như: Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giao đất
mới, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.
Trên địa bàn huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình gần đây do thực hiện
nhiều chính sách phát triền kinh tế, xã hội nên đã phát triển nhiều dự án. Theo
đó phát sinh vấn đề về thu hồi đất, di dời, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, cấp
đất tái định cư…, đồng thời đẩy mạnh công tác cấp giấy chứng nhận QSĐ đất
cho những hộ dân đủ điều kiện. Chính quyền huyện Nho Quan cũng đã đưa ra
rất nhiều quyết định hành chính trong quản lý đất đai. Về cơ bản các quyết
định hành chính ban hành đều hợp pháp. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng
pháp Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn luật vào thực tiễn vẫn còn một
số quyết định hành chính được ban hành chưa đúng trình tự, thủ tục dẫn đến
khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện của công dân như: Quyết định thu hồi đất, công
nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất chưa chính xác. Vì vậy,
cũng nảy sinh các tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên,
nhiều người thường được chọn con đường giải quyết là khiếu nại lên cơ quan
hành chính mà ít khi chọn giải quyết bằng con đường tố tụng tại Tòa án, nếu

45. 38
cho rằng quyền lợi của mình bị vi phạm. Vì vậy, số vụ việc tranh chấp hành
chính trong lĩnh vực đất đai được thụ lý và giải quyết tại Tòa án nhân dân
huyện Nho Quan tỉnh Ninh Bình chưa nhiều, hiệu quả xét xử còn hạn chế,
giải quyết của Tòa án chưa thực sự tạo lập được uy tín cao trong xã hội.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên có thể có nhiều, từ những bất cập của
chính sách, pháp luật về đất đai; sai sót, vi phạm trong việc ban hành quyết
định hành chính, thực hiện hành vi hành chính; cho đến sự thiếu hiểu biết và
thiếu ý thức pháp luật của người dânvà có lẽ còn có cả những bất cập hạn chế
của mô hình tổng thể giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai.
2.1.2.Tình hình giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân các huyện trong Tỉnh Ninh Bình
Khiếu kiện ra Tòa án nhân dân là giai đoạn tiếp nối của việc khiếu nại để
giải quyết các tranh chấp hành chính bắt đầu chính thức được pháp luật công
nhận tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân
năm 1995 và Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm 1996.
Theo thống kê, từ năm 2004 đến năm 2011, Tòa án nhân dân các cấp của tỉnh
Ninh Bình cũng chỉ thụ lý sơ thẩm 3.994 vụ và giải quyết được 2.857 vụ việc
tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai [27].
Theo tài liệu Hội Nghị tổng kết công tác năm 2015 của Tòa án nhân dân
tỉnh Ninh Bình, số lượng vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai do Tòa án
cấp huyện ở tỉnh Ninh Bình thụ lý giải quyết trong những năm qua còn ít.
Trong vài năm gần đây, do điều kiện dân trí đời sống nâng cao, nhận thức
pháp luật cũng được nâng lên rõ rệt cùng với sự phát triển lớn mạnh của đội
ngũ tư vấn luật qua các văn phòng luật sư, tư vấn nên số vụ việc tranh chấp
hành chính trong lĩnh vực đất đai được giải quyết bằng con đường Tòa án có
phần tăng hơn. Cụ thể trong năm 2015 Tòa án nhân dân cấp huyện trong Tỉnh
Ninh Bình đã thụ lý 8 vụ, giải quyết 8 vụ, đạt tỷ lệ 100%, cụ thể:

46. 39
- Xét xử sơ thẩm: Tòa án cấp huyện thụ lý, giải quyết 4/4 vụ;
- Xét xử phúc thẩm: thụ lý và giải quyết 4/4 vụ, kết quả giữ nguyên bản
án, quyết định sơ thẩm: 3 vụ; sửa án sơ thẩm do có tình tiết mới: 1 vụ.
Khi giải quyết những vụ án này, do tính chất đặc thù của quan hệ hành
chính là quan hệ giữa cơ quan nhà nước và công dân nên Tòa án đã hết sức
thận trọng, khách quan, tăng cường đối thoại tạo điều kiện cho các đương sự
đối thoại với nhau để giải quyết vụ án. Do đó, các vụ án đều được giải quyết
trong thời hạn pháp luật quy định, chất lượng giải quyết được đảm bảo, bảo
vệ được quyền, lợi ích hợp pháp của nhà nước và công dân.
Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai thường
bị khởi kiện ra Tòa án là:
Thứ nhất, những quyết định hành chính, hành vi hành chính trong việc
bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
Để thực hiện chính sách phát triển kinh tế, xã hội đất nước, Nhà nước đã
tiến hành thu hồi đất, giải phóng mặt bằng phục vụ cho các dự án phát triển.
Tuy nhiên vấn đề bồi thường và hỗ trợ và tiến hành tái định cư cho những diện
bị thu hồi đất ở nhiều địa phương gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Nguyên
nhân là do những cơ quan, những người tham mưu chưa thực sự am hiểu đầy
đủ quy định của pháp luật, chưa xem xét đánh giá toàn diện đúng đối tượng
được hưởng đền bù, tiền hỗ trợ. Từ đó dẫn đến cơ quan, người có thẩm quyền
đưa ra những quyết định hành chính, hành vi hành chính có những sai sót.
Thứ hai, những khiếu kiện hành chính đối với việc cấp, thu hồi giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất.
Điều này xuất phát từ những sai sót của cơ quan có thẩm quyền trong
quá trình cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, liên quan đến
các nội dung như: cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai đối tượng, sai
diện tích, thậm chí có lúc lại sai về tên chủ sử dụng, sơ đồ thửa đất. Từ đó ảnh