Παγκρήτια Παιδιατρική Εταιρεία. Θέματα για γονείς

1. ΜΑΝΤΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ
Κιηληθή Δηαηηνιόγνο, Msc
Ννζνθνκείν Παίδσλ «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»
Δηαηξνθή ζηε βξεθηθή θαη παηδηθή ειηθία
Δηαθξίλνπκε ηηο αθόινπζεο πεξηόδνπο ζηε δηαηξνθή ηνπ βξέθνπο:
 Η πεξίνδνο από 0-6 κελώλ, δηαηξνθή κόλν κε γάια
 Η κεηαβαηηθή πεξίνδνο από 6-12 κελώλ θαη
 Η πεξίνδνο πξνζαξκνγήο από 12-24 κελώλ
Η θάζε κία από ηηο παξαπάλσ πεξηόδνπο θαζνξίδεη ηνλ ηύπν θαη ηελ πνηθηιία ηεο
δηαηξνθήο.
Η πξώηε πεξίνδνο, δειαδή νη πξώηνη 6 κήλεο ηεο δσήο πεξηιακβάλνπλ απνθιεηζηηθά
θαη κόλν γάια.
Τν αλζξώπηλν γάια είλαη απόιπηα ηδαληθό γηα λα θαιύπηεη ηηο αλάγθεο ηνπ
αλαπηπζζόκελνπ βξέθνπο. Σ’ εθείλεο ηηο πεξηπηώζεηο πνπ ν ζειαζκόο είλαη αδύλαηνο
ε ζίηηζε ησλ βξεθώλ γίλεηαη απνθιεηζηηθά κε ηξνπνπνηεκέλν γάια 1εο
βξεθηθήο
ειηθίαο.
Όηαλ ρξεηαζηεί ρνξήγεζε εηδηθώλ γαιάησλ όπσο γηα παξάδεηγκα γάια κε
πδξνιπκέλε πξσηετλε, ρσξίο ιαθηόδε, αληηαλαγσγηθό ή άιιν, ζα πξέπεη λα
ρνξεγείηαη κεηά από ηεθκεξησκέλε δηάγλσζε θαη ππό ηαηξηθή παξαθνινύζεζε.
Γιαηροθή βρεθών από 0-6 μηνών
Γάλα 1ης
βρεθικής ηλικίας Σερβιρίζμαηα Ποζόηηηα
Ηλικία ημερηζίως
0-1κ 8-12 60-100ml
1-2κ 6-7 60-150ml
2-3κ 4-7 90-180ml
3-4κ 4-6 180-240ml
4-6κ 4-6 180-240ml
Άιια πγξά ξνθήκαηα ζηε ζίηηζε ηνπ βξέθνπο κέρξη ηελ ειηθία ησλ 6 κελώλ κπνξεί
λα είλαη ην λεξό ( από ην δίθηπν πδξνδόηεζεο, εκθηαισκέλν) ή ξνθήκαηα κε βάζε
αθεςήκαηα.
Φπκνί θξνύησλ ρνξεγνύληαη ζηα βξέθε ηνλ 6ν
κήλα θαη πάλησο όρη πξηλ από ηνλ 4ν
κήλα.
Γάλα 2ης
βρεθικής ηλικίας Σερβιρίζμαηα Ποζόηηηα
Ηλικία ημερηζίως
6-8κ 3-5 180-240ml
8-12κ 3-4 180-240ml
Κοινό γάλα αγελάδας θρέζκο ή εβαπορέ
12-24κ 4 120ml (1/2 θι.)
Μεηάβαζε ζηε ζηεξεά ηξνθή
Ο απνγαιαθηηζκόο ζα πξέπεη λα μεθηλά όηαλ ε λεπξνκπτθή αλάπηπμε ηνπ βξέθνπο
είλαη ζε ζηάδην ζπκβαηό κε ηελ ιήςε ηξνθώλ απνγαιαθηηζκνύ. Καζώο ην βξέθνο
κεγαιώλεη θη γίλεηαη πην δξαζηήξην, νη ελεξγεηαθέο ηνπ αλάγθεο κεγαιώλνπλ.

2. Σπλεπώο ην βξεθηθό γάια δελ κπνξεί λα θαιύςεη ηηο δηαηξνθηθέο αλάγθεο γηα αύμεζε
θαη αλάπηπμε. Σηελ πεξίπησζε απηή κπνξεί λα εκθαληζηεί ππνζξεςία θαη αλαζηνιή
ηεο αλάπηπμεο, ζσκαηηθήο θαη ςπρνθνηλσληθήο, κέρξη λα ρνξεγεζνύλ ηξνθέο
απνγαιαθηηζκνύ.
Σ’ απηή ηε πεξίνδν αλαπηύζζνληαη δηαηξνθηθέ ζπλήζεηεο πνπ παξακέλνπλ γηα όιε ηε
δσή θαη έηζη ε ζίηηζε κε ζσζηή ηξνθή ζε ζσζηή πνζόηεηα είλαη ζεκαληηθή.
 Οη ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ γίλνληαη δεθηέο ηθαλνπνηεηηθά από ην βξέθνο
πεξίπνπ ζηνπο 4 κε 6 κήλεο δσήο. Οη ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ δελ ζα πξέπεη
λα εηζάγνληαη λσξίηεξα από ηνπο 4 κήλεο, νύηε αξγόηεξα από ηνπο 6 κήλεο.
 Σηελ ειηθία ησλ 6 κελώλ νη ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ δελ ζα πξέπεη λα
αληηπξνζσπεύνπλ πεξηζζόηεξν από ην 50% ηεο εκεξήζηαο πξόζιεςεο
ζεξκίδσλ.
 Τξνθέο πεξηζζόηεξν αιιεξγηνγόλεο όπσο ην απγό, ην ςάξη εηζάγνληαη κεηά ην
1ν
έηνο ελώ ε γινπηέλε πξνζηίζεληαη κεηά ηνλ 8ν
κήλα.
 Όιεο νη θαηλνύξγηεο ηξνθέο ζα πξέπεη λα εηζάγνληαη κία-κία θαη ζηαδηαθά,
ώζηε λα αλαγλσξηζηνύλ ζπκπηώκαηα ηξνθηθήο αιιεξγίαο θαη δπζαλεμίαο
 Όηαλ εηζάγνληαη λέεο ηξνθέο πξέπεη λα κεζνιαβνύλ δηαζηήκαηα 5 κε 7
εκέξεο αλάκεζα ζε θάζε λέα ηξνθή, ώζηε λα κπνξεί ην βξέθνο λα
πξνζαξκνζηεί ζηε θάζε λέα γεύζε θαη πθή.
 Είλαη επίζεο ζεκαληηθό θάζε ηξόθηκν λα δνθηκάδεηαη κόλν ηνπ αξρηθά ζε
κηθξέο πνζόηεηεο. Οη αλακίμεηο κπνξνύλ λα γίλνπλ αθνύ ην θάζε έλα ηξόθηκν
έρεη δνθηκαζηεί κόλν ηνπ θαη είλαη πνιύ θαιά αλεθηό. Οη ζπλδπαζκνί
ηξνθίκσλ ρνξεγνύληαη αθνύ ην βξέθνο έρεη αλερζεί θάζε ηξνθή ρσξηζηά.
 Είλαη απαξαίηεηνο ν ζσζηόο ζπλδπαζκόο ησλ ηξνθώλ, ώζηε ην βξέθνο λα
ιακβάλεη κηα ηζνξξνπεκέλε δηαηξνθή.
 Με ρξεζηκνπνηείηε αιάηη, δάραξε, κέιη σο πξόζζεηα ζην θαγεηό ηνπ
βξέθνπο.
 Με ρξεζηκνπνηείηε θνλζέξβεο γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ θαγεηνύ ηνπ βξέθνπο,
πεξηέρνπλ αιάηη.
 Απνθύγεηε ηξνθέο πνπ κπνξεί λα έρνπλ κεγάιεο πνζόηεηεο ληηξηθώλ όπσο ην
ζπαλάθη θαη ηα παληδάξηα ηνπο πξώηνπο κήλεο.
 Πξνζζέζηε ην ειαηόιαδν ζην ηέινο ηεο παξαζθεπήο ηνπ θαγεηνύ.
 Με ηε ζηαδηαθή δηαθνπή ηνπ γάιαηνο θαη ηελ εηζαγσγή ησλ ζηεξεώλ ηξνθώλ
είλαη απαξαίηεην λα δίλεηαη ζην βξέθνο θαη λεξό ιόγσ ηνπ πςειόηεξνπ
νζκσηηθνύ θνξηίνπ πνπ ζπλεπάγεηαη ε ζηεξεά ηξνθή.
 Όζν απμάλεηαη ε πνζόηεηα ηεο ζηεξεάο ηξνθήο, πξέπεη λα κεηώλεηαη ε
πνζόηεηα ηνπ γάιαηνο.
 Μέρξη ηε ζπκπιήξσζε ηνπ έηνπο δελ ζπληζηάηαη ε ρνξήγεζε κε
ηξνπνπνηεκέλνπ γάιαηνο (λσπνύ, παζηεξησκέλνπ, εβαπνξέ) θαη ησλ
πξντόλησλ ηνπ ( γηανύξηη θιπ).
 Σην ηέινο ηνπ 1νπ
ρξόλνπ ηεο δσήο ζηακαηά ε πνιηνπνηεκέλε ηξνθή, ώζηε λα
κάζεη ην παηδί λα καζάεη.
 Απνθιείνληαη από ην δηαηηνιόγην ηνπ παηδηνύ «απνβνπηπξσκέλα γάιαηα»
κέρξη ηε ζπκπιήξσζε ηνπ 2νπ
έηνπο.

3. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής βρέθοσς μεηά ηον 6ο
μήνα
850-1000kcal
Πρωί
 Γάια 200-240ml
Πρόγεσμα
 Κξέκα δεκεηξηαθώλ ή θξνύησλ 150-200g
Γεύμα
Πνιηνπνηεκέλε θξεαηνρνξηόζνππα
 30 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν
 80-100g παηάηα ή ξύδη βξαζκέλα
 60-80g ιαραληθά βξαζκέλα ( θαξόην, θνινθύζη )
 2 θνπη. γι. Λάδη
Απόγεσμα
 Κξέκα δεκεηξηαθώλ ή θξνύησλ ή αιεζκέλε ρνξηόζνππα 150-200g
Βράδσ
 Γάια 200-240ml
Αργά ηο βράδσ
 Γάια 200-240ml
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 45g (17%)
Υδαηάλζξαθεο: 106g (42%)
Λίπνο :48g (41%)
Θεξκίδεο: 1000kcal

4. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής1100kcal για βρέθος ηλικίας 1 έηοσς
Πρωί
 Γάια πιήξεο αγειάδνο ή εβαπνξέ 200-240ml
Πρόγεσμα
 Κξέκα δεκεηξηαθώλ ή θξνύησλ 150g + 1 απγό βξαζηό
ή 100g γηανύξηη + 1 θξνύην κηθξό αιεζκέλν
ή 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί + θξνπηόθξεκα 100-150g
ή 1 απγό βξαζηό + 15-20g ςσκί ή 1 θξπγαληά + 100g θξνύην
Γεύμα
Ηκηαιεζκέλε θξεαηνρνξηόζνππα
 30 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 30g ηπξί ή 1 απγό βξαζηό
 100g παηάηα ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 80g ιαραληθά βξαζκέλα ( θαξόην, θνινθύζη , θαζνιάθηα)
 2 θνπη. γι. ιάδη
Απόγεσμα
 Γάια 200-240ml
Βράδσ
Ηκηαιεζκέλε θξεαηνρνξηόζνππα
 30 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 30g ηπξί
 100g παηάηα ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 80g ιαραληθά βξαζκέλα ( θαξόην, θνινθύζη , θαζνιάθηα)
 2 θνπη. γι. ιάδη
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200-240ml
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 42g (15%)
Υδαηάλζξαθεο: 121g (43%)
Λίπνο :54g (42%)
Θεξκίδεο: 1100kcal

5. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής1200kcal για νήπιο ηλικίας 2 εηών
Πρωί
 Γάια πιήξεο αγειάδνο ή εβαπνξέ 200-240ml
Πρόγεσμα
 150g γηανύξηη + 1 θξνύην κηθξό αιεζκέλν
ή 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί + 20-30g ςσκί + 1 κηθξό θξνύην
Γεύμα
 40 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν ή ςάξη (καγεηξεκέλα) ή 40g ηπξί ή 1 απγό
βξαζηό + 10g ηπξί
 100g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 100g (1/2 θι.) ιαραληθά επνρήο σκά( ηνκάηα, καξνύιη, αγγνύξη) ή βξαζκέλα
( θαξόην, θνινθύζη , κπξόθνιν, θνπλνππίδη)
 2 θνπη. γι. ιάδη (γηα ηε ζαιάηα)
 1 κηθξό θξνύην
Απόγεσμα
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
 1 κηθξό θξνύην
Βράδσ
 30 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 30g ηπξί
 100g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα) ή 30g ςσκί ( 1 ιεπηή θέηα)
 100g (1/2 θι.) ιαραληθά επνρήο σκά( ηνκάηα, καξνύιη, αγγνύξη) ή βξαζκέλα
( θαξόην, θνινθύζη , κπξόθνιν, θνπλνππίδη)
 2 θνπη. γι. ιάδη
 1 κηθξό θξνύην
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200-240ml
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 52g (17%)
Υδαηάλζξαθεο: 137g (45%)
Λίπνο :52g (38%)
Θεξκίδεο: 1200kcal

6. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής 1300kcal για νήπιο ηλικίας 3 εηών
Πρωί
 Γάια πιήξεο αγειάδνο ή εβαπνξέ 200ml
 2 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο δεκεηξηαθά ή 20g ςσκί
Πρόγεσμα
 30g ςσκί
 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί
 1 κηθξό θξνύην
Γεύμα
 40-50 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν ή ςάξη (καγεηξεκέλα) ή 40g ηπξί ή 1
απγό βξαζηό + 20g ηπξί
 130g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 100g (1/2 θι.) ιαραληθά επνρήο σκά( ηνκάηα, καξνύιη, αγγνύξη) ή βξαζκέλα
( θαξόην, θνινθύζη , κπξόθνιν, θνπλνππίδη)
 2 θνπη. γι. ιάδη (γηα ηε ζαιάηα)
 1 κηθξό θξνύην
Απόγεσμα
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
 1 κηθξό θξνύην
Βράδσ
 40 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 40g ηπξί
 130g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 100g (1/2 θι.) ιαραληθά επνρήο σκά( ηνκάηα, καξνύιη, αγγνύξη) ή βξαζκέλα
( θαξόην, θνινθύζη , κπξόθνιν, θνπλνππίδη)
 2 θνπη. γι. ιάδη
 1 κηθξό θξνύην
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200ml
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 53g (15.5%)
Υδαηάλζξαθεο: 160g (46%)
Λίπνο :59g (38.5%)
Θεξκίδεο: 1300kcal

7. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής 1400kcal για νήπιο ηλικίας 4 εηών
Πρωί
 Γάια 200ml
 2 -3 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο δεκεηξηαθά ή 30g ςσκί
Πρόγεσμα
 30g ςσκί ή 2 θξπγαληέο
 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί
 1 θξνύην
ή 150g γηανύξηη +1 θξνύην
Γεύμα
 50 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν ή ςάξη (καγεηξεκέλα) ή 50g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 15gςσκί ( ½ ιεπηή θέηα)
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη (γηα ηε ζαιάηα)
 1 κηθξό θξνύην
Απόγεσμα
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
 1 κηθξό θξνύην
Βράδσ
 40 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 40g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη
 1 κηθξό θξνύην
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 56g (15%)
Υδαηάλζξαθεο: 182g (49%)
Λίπνο :59g (36%)
Θεξκίδεο: 1400kcal

8. Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής 1500kcal για νήπιο ηλικίας 5 εηών
Πρωί
 Γάια 200ml
 3 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο δεκεηξηαθά ή 30g ςσκί
Πρόγεσμα
 45g ςσκί ή 3 θξπγαληέο
 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί
 1 θξνύην
Γεύμα
 60 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν ή ςάξη (καγεηξεκέλα) ή 60g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 15gςσκί ( ½ ιεπηή θέηα) ή 50g δπκαξηθά ή ξύδη ή παηάηεο ή όζπξηα ή
αξαθάο ( καγεηξεκέλα)
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη (γηα ηε ζαιάηα)
 1 κηθξό θξνύην
Απόγεσμα
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
 1 κηθξό θξνύην ή 30g ςσκί ή 2 θξπγαληέο ή 3 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο
δεκεηξηαθά
Βράδσ
 50 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 50g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη
 1 κηθξό θξνύην
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 66g (17.5%)
Υδαηάλζξαθεο: 173g (46%)
Λίπνο :61g (36.5%)
Θεξκίδεο: 1500kcal
Υπόδειγμα προγράμμαηος διαηροθής 1600kcal για παιδί προζτολικής ηλικίας 6
εηών

9. Πρωί
 Γάια 200ml
 3 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο δεκεηξηαθά ή 30g ςσκί
Πρόγεσμα
 50g ςσκί ( 2 θέηεο ηόζη) ή 3 θξπγαληέο
 1 απγό βξαζηό ή 30g ηπξί
 1 θξνύην
Γεύμα
 60 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν ή ςάξη (καγεηξεκέλα) ή 60g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 15gςσκί ( ½ ιεπηή θέηα) ή 50g δπκαξηθά ή ξύδη ή παηάηεο ή όζπξηα ή
αξαθάο ( καγεηξεκέλα)
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη (γηα ηε ζαιάηα)
 1 κηθξό θξνύην
Απόγεσμα
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
 1 κηθξό θξνύην ή 30g ςσκί ή 2 θξπγαληέο ή 3 θνπηαιηέο ηεο ζνύπαο
δεκεηξηαθά
Βράδσ
 50 g θξέαο κνζράξη ή θνηόπνπιν βξαζκέλν ή 50g ηπξί
 150g παηάηεο ( βξαζηέο ή ςεηέο ή πνπξέο) ή ξύδη ή δπκαξηθά ή όζπξηα ή
αξαθάο (καγεηξεκέλα)
 άθζνλε ζαιάηα από σκά ή βξαζηά ιαραληθά επνρήο
 2 θνπη. γι. ιάδη
 1 κηθξό θξνύην
Πρό ύπνοσ
 Γάια 200ml ή γηανύξηη 200g
Ανάλσζη θρεπηικών ζσζηαηικών
Πξσηείλε: 71g (17%)
Υδαηάλζξαθεο: 200g (49%)
Λίπνο :62g (34%)
Θεξκίδεο: 1600kcal