Fthorio paidiatriko

NAL
Η χρήση του φθορίου στην πρόληψη της
τερηδόνας σε παιδιά και εφήβους.
Επικαιροποιημένες Ευρωπαϊκές οδηγίες της
European Academy of Paediatric Dentistry
Νίκος Λυγιδάκης DDS, MScD, MScM, FRSM(Engl), PhD
Υφηγητής Παιδοδοντιατρικής Παν/μίου Leeds UK

NAL
Οργάνωση Συμποσίου
 Ολοήμερο Συμπόσιο με 14 προσκεκλημένους
εισηγητές, όλοι διεθνείς αυθεντίες στο θέμα, που
ήταν ανοικτό και στους Έλληνες συναδέλφους
 Στη συνέχεια την επόμενη ημέρα, κλειστή
Ημερίδα με 4 ομάδες εργασίας που συμμετείχαν
54 ειδικοί συνάδελφοι από 25 Ευρωπαϊκές χώρες

NAL
Χώρες που συμμετείχαν
 Austria
 Belgium
 Bulgaria
 Croatia
 Cyprus
 Denmark
 Finland
 France
 Germany
 Greece
 Ireland
 Israel
 Italy
 Netherlands
 Norway
 Poland
 Portugal
 Romania
 Serbia
 Slovenia
 Spain
 Sweden
 Switzerland
 Turkey
 UK

NAL
European Archives of Paediatric
Dentistry: 10(3):129-135, 2009
 7-8 Νοεμβρίου 2008, το 2ο
Πανευρωπαϊκό Συμπόσιο με θέμα
‘Σύγχρονες απόψεις για τη χρήση
του φθορίου στην Οδοντιατρική’
 Επεξεργασία εισηγήσεων και
τελικού κειμένου μέχρι τον Απρίλιο
του 2009, με στόχο την επίτευξη της
μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης
 14-16 Μαΐου 2009, 6ο Σεμινάριο της
EAPD στο Helsinki της Φιλανδίας, το
τελικό κείμενο έγινε ομόφωνα
αποδεκτό από το Συμβούλιο τηs
EAPD και από τους εκπροσώπους
των συμμετεχόντων χωρών κατά την
διάρκεια ειδικής συνεδρίασης

NAL
Levels of evidence for research according to SIGN 50, 2008
Harbour & Miller J. BMJ 2001; 323: 334-336
1++ High quality meta-analyses, systematic reviews of RCTs, or RCTs with a
very low risk of bias
1+ Well conducted meta-analyses, systematic reviews of RCTs, or RCTs with
a low risk of bias
1 Meta-analyses, systematic reviews or RCTs, or RCTs with a high risk of
bias
2++ High quality systematic reviews of case-control or cohort studies or high
quality case-control or cohort studies with a very low risk of
confounding, bias, or chance and a high probability that the
relationship is causal
2+ Well conducted case-control or cohort studies with a low risk of
confounding, bias, or chance and a moderate probability that the
relationship is causal
2 Case-control or cohort studies with a high risk of confounding, bias, or
chance and a significant risk that the relationship is not causal
3 Non-analytic studies, eg case reports, case series
4 Expert opinion

NAL
Grades of recommendations according to SIGN 50, 2008
Harbour & Miller J. BMJ 2001; 323: 334-336
A At least one meta-analysis, systematic review, or RCT rated as
1++ and directly applicable to the target population or a
systematic review of RCTs or a body of evidence consisting
principally of studies rated as 1+ directly applicable to the
target population and demonstrating overall consistency of
results
B A body of evidence including studies rated as 2++ directly
applicable to the target population and demonstrating overall
consistency of results or extrapolated evidence from studies
rated as 1++ or 1+
C A body of evidence including studies rated as 2+ directly
applicable to the target population and demonstrating overall
consistency of results or extrapolated evidence from studies
rated as 2++
D Evidence level 3 or 4 or extrapolated evidence from studies rated
as 2+

NAL
ΗΜΕΡΙΔΑ ΟΣΑ και ΕΠΕ 25/09/2010

NAL
ΧΡΗΣΗ ΦΘΟΡΙΟΥ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ
ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΦΘΟΡΙΟΥ

NAL
ΦΘΟΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
 Η EAPD επαναβεβαιώνει την υποστήριξή της στη
χρήση του φθοριωμένου νερού για την πρόληψη της
τερηδόνας, σαν μέτρο παρέμβασης στο επίπεδο της
κοινότητας.
 Είναι μια κοινωνικά δίκαιη διαδικασία, διότι
ευεργετείται το σύνολο του πληθυσμού χωρίς καμία
κοινωνική διάκριση. Με εξαίρεση την φθορίαση των
δοντιών, το φθοριωμένο νερό δεν έχει συσχετιστεί με
άλλη δυσμενή επίπτωση [McDonagh et al., 2000;
National Health and Medical Research Council, 2007].

NAL
 Η πιθανότητα της εμφάνισης φθορίασης των δοντιών
κατά τη διάρκεια της διάπλασή τους, επηρεάζεται από
την κατάποση της συνολικής ποσότητας φθορίου από
όλες τις πιθανές πηγές πρόσληψης,
συμπεριλαμβανομένης της οδοντόκρεμας.
 Τα τελευταία χρόνια, η χρήση εμφιαλωμένου νερού
είναι πολύ πιο διαδεδομένη.
 Τα εμφιαλωμένα νερά που περιέχουν υψηλά επίπεδα
φθορίου στη σύσταση τους φαίνεται να μπορούν να
βοηθήσουν στην πρόληψη της τερηδόνας, αλλά
χρειάζεται επιπλέον έρευνα για τον ακριβή ρόλο που
μπορεί να παίξουν στην πρόληψη της τερηδόνας
καθώς και στην εμφάνιση φθορίασης.
ΦΘΟΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

NAL
ΦΘΟΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
 Τρείς βασισμένες στην τεκμηρίωση ανασκοπήσεις
[Yeung et al., 2005; National Health and Medical
Research Council, 2007; Espelid, 2008] έδειξαν ότι
το φθοριωμένο γάλα είναι ένα αποτελεσματικό
μέσο για την πρόληψη της τερηδόνας σε παιδιά
σχολικής ηλικίας. Έχει βρεθεί μείωση τερηδόνας
στα μόνιμα και νεογιλά δόντια.
 Η συγκέντρωση φθορίου στο γάλα συνήθως
κυμαίνεται 2,5-5,0 mg F/lt.

NAL
ΦΘΟΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ
 Το φθοριωμένο αλάτι χρησιμοποιείται στη Γερμανία,
Γαλλία και Ελβετία και αποτελεί το 30-80% του
αλατιού που χρησιμοποιείται για οικιακή χρήση
[Marthaler and Petersen, 2005]. Πάνω από 30 χώρες
παγκοσμίως χρησιμοποιούν φθοριωμένο αλάτι και
αυτός ο τρόπος χορήγησης φθορίου συνιστάται και
από τον Π.Ο.Υ.
 Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ανασκοπήσεις όμως,
δεν υπάρχει κλινική μελέτη με τυχαία επιλογή
μαρτύρων (RCT) που να μας διαφωτίζει πλήρως σε
αυτό το θέμα [Swedish Council on Technology
Assessment in Health Care, 2002; National Health and
Medical Research Council, 2007; Espelid, 2008].

NAL
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ
ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

NAL
ΤΑΜΠΛΕΤΕΣ/ΠΑΣΤΙΛΙΕΣ/ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΦΘΟΡΙΟΥ
 Τεκμηριωμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση
ταμπλετών φθορίου με επίβλεψη, μπορεί να είναι
ένα αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο σε παιδιά
"υψηλού κινδύνου για εμφάνιση τερηδόνας"
[Stephen and Campbell, 1978; Espelid, 2008].
 Μία άλλη όμως επίσης καλά σχεδιασμένη μελέτη
δεν μπόρεσε να αποδείξει την επιπρόσθετη δράση
των ταμπλέτων φθορίου συγκρινόμενων με τη
δράση των φθοριούχων στοματοπλυμάτων [Poulsen
et al., 1981].

NAL
 Οι ταμπλέτες και οι σταγόνες φθορίου
μπορούν να δοθούν σε ατομικό επίπεδο, σε
"παιδιά υψηλού κινδύνου για τερηδόνα"
 Βαθμός σύστασης: C κατά SIGN50

NAL
Γενικές οδηγίες Πρωτόκολλο εφαρμογής
Ενδείξεις
 Παιδιά > 2 ετών
 Άτομα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη τερηδόνας
Ηλικία Ημερήσια Δόση
Σκευάσματα-περιεκτικότητα σε F-
0,25 mg F- και 0,50 mg F-
6 μήνες –
2 έτη Καθόλου
Αντενδείξεις
Όταν χρησιμοποιείται ταυτόχρονα με:
 Πόσιμο νερό που έχει τεχνητή ή φυσική
φθορίωση (> 0,3 ppmF-)
 Γάλα ή και μαγειρικό άλας με φθόριο.
2-6 έτη 0,25 mg F-
Συχνότητα και τρόπος χρήσης
1 φορά ημερησίως να διαλύεται αργά στο στόμα
>6 έτη 0,50 mg F-
Μειονεκτήματα
Δυσκολία στην καθημερινή λήψη
*Προσοχή: Αποφυγή λήψης νερού ή φαγητού για μια ώρα μετά

NAL
ΣΤΟΜΑΤΟΠΛΥΜΑΤΑ ΦΘΟΡΙΟΥ
 Τοπική χρήση φθορίου με μορφή φθοριούχων
στοματοπλυμάτων μπορεί να γίνει σε παιδιά με
"αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας", και σε
παιδιά με ειδικές ανάγκες στοματικής υγείας.
 Δύο εμπεριστατωμένες ανασκοπήσεις έχουν
δείξει την αποτελεσματικότητα τους μόνο όμως
στα μόνιμα δόντια, ιδιαίτερα υπό την επίβλεψη
γονέα [Poulsen, 2009; Marinho et al., 2003]
 Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από παιδιά
μακρότερα των 6 ετών

NAL
Ενδείξεις Ασθενείς υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη τερηδόνας,
ηλικίας > 6 ετών
Σκευάσματα Χαμηλής συγκέντρωσης NaF 0,05% (225 ppmF- ) για
ημερήσια εφαρμογή
Συχνότητα και
τρόπος λήψης
Μία ή περισσότερες πλύσεις του στόματος ημερησίως
με 10 ml για 1 λεπτό, υπό την επίβλεψη των γονέων
χωρίς άμεση λήψη νερού ή φαγητού. Συνίσταται οι
πλύσεις να γίνονται ενδιάμεσα των βουρτσισμάτων της
ημέρας
*Προσοχή: Δεν συνίσταται η λήψη τους από παιδιά που δεν ελέγχουν την
κατάποση τους
ΣΤΟΜΑΤΟΠΛΥΜΑΤΑ ΦΘΟΡΙΟΥ

NAL
ΦΘΟΡΙΟΥΧΕΣ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ
 Η εκτεταμένη χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας φαίνεται
ότι είναι ένας από τους κύριους λόγους για τη δραματική
πτώση της τερηδόνας παγκοσμίως τα τελευταία 30 χρόνια.
 Το βούρτσισμα των δοντιών με φθοριούχο οδοντόκρεμα
είναι μια βολική, μη δαπανηρή, πολιτισμικά αποδεκτή και
ευρέως διαδεδομένη μέθοδος δημόσιας υγείας που την
καθιστά σχεδόν ιδανική [Burt, 1998].
 Η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας στα παιδιά και τους
εφήβους είναι αντικείμενο έρευνας σε αρκετές
συστηματικές ανασκοπήσεις την τελευταία δεκαετία
[Marinho et al., 2003a; Twetman et al., 2003; Ammari et
al., 2003, Marinho, 2008].

NAL
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΤΙΤΕΡΗΔΟΝΟΓΟΝΟ
ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΦΘΟΡΙΟΥΧΟΥ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑΣ
Παρέμβαση Ομάδα ελέγχου Ποσοστό πρόληψης
(95% CI)
Φθοριούχος οδοντόκρεμα Placebo 24% (21-28)
Βούρτσισμα με επίβλεψη Βούρτσισμα χωρίς
επίβλεψη
11% (4-18)
Βούρτσισμα 2 φορές την ημέρα Μία φορά την ημέρα 14% (6-22)
Περιεκτικότητα 1450-1500 ppm F Περιεκτικότητα 1000-
1100 ppm F
8% (1-16)
Φθοριούχος οδοντόκρεμα + άλλες
πηγές φθορίου (φθοριωμένο νερό,
βερνίκια φθορίου, ζελέ φθορίου, ή
φθοριούχα στοματοπλύματα )
Φθοριούχος
οδοντόκρεμα
10% (2-17)

NAL
ΤΡΟΠΟΙ ΧΡΗΣΗΣ ΦΘΟΡΙΟΥΧΟΥ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑΣ ΜΕ
ΒΑΘΜΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ SIGN 50 (2008)
Πρόταση SIGN Βαθμός
αξιολόγησης
Το καθημερινό βούρτσισμα με φθοριούχο οδοντόκρεμα
προλαμβάνει την τερηδόνα 1++
Αυξάνοντας τη συχνότητα του βουρτσίσματος με φθοριούχο
οδοντόκρεμα αυξάνεται η πρόληψη της τερηδόνας 1+
Η βοήθεια /επίβλεψη ενήλικα στο βούρτσισμα των δοντιών του
παιδιού αυξάνει την πρόληψη της τερηδόνας 2+
Οδοντόκρεμες με μεγαλύτερη συγκέντρωση φθορίου είναι πιο
αποτελεσματικές στην πρόληψη της τερηδόνας από εκείνες με
μικρότερη συγκέντρωση φθορίου
1++
Έναρξη βουρτσίσματος των δοντιών πριν από την ηλικία του 1 έτους
μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης τερηδόνας 3
Η κατάποση φθοριούχου οδοντόκρεμας από τα μικρά παιδιά
συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο φθορίασης των δοντιών 2

NAL
ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΚΑΤΑΠΟΣΗ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑΣ
 Ένα πρόβλημα που προκύπτει από τη χρήση
οδοντόκρεμας στα μικρά παιδιά, είναι η πιθανή
κατάποση σημαντικών ποσοτήτων με επακόλουθο
την ύπαρξη κινδύνου για φθορίαση των δοντιών
[Mascarenhas and Burt, 1998].
 Η φθοριούχος οδοντόκρεμα είναι σήμερα
υπεύθυνη για την πρόσληψη άνω του 80% του
φθορίου που λαμβάνουμε καθημερινά [de
Almeida et al., 2007].

NAL
 Για τα παιδιά < 2 ετών η συμβουλή στους γονείς είναι για
ποσότητα οδοντόκρεμας στην οδοντόβουρτσα στο μέγεθος
του μπιζελιού καθώς και η βοήθεια ή επίβλεψη στο
βούρτσισμα των δοντιών των παιδιών τους, τουλάχιστον
μέχρι την ηλικία των 7 ετών.
 Συστήνεται παιδική οδοντόκρεμα με χαμηλότερη
συγκέντρωση φθορίου, αν και η τεκμηρίωση είναι
ανεπαρκής για την προληπτική δράση του φθορίου σε
συγκέντρωση < 500 ppmF [Twetman et al., 2003; Steiner et
al., 2004].
 Σε παιδιά <6 ετών, ένα ολοκληρωμένο προληπτικό
πρόγραμμα αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή
αντιτερηδονική προστασία με το μικρότερο δυνατό κίνδυνο
φθορίασης. Όταν χρησιμοποιείται φθοριούχος οδοντόκρεμα
μαζί με άλλα σκευάσματα φθορίου, η συνολική ποσότητα
φθορίου πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ΄ όψιν.
ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΚΑΤΑΠΟΣΗ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑΣ

NAL
ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΦΘΟΡΙΟΥΧΟΥ
ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
 Η καθημερινή χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας, σε
συνδυασμό με οδηγίες και σωστές συνήθειες στοματικής
υγιεινής, είναι το αναπόσπαστο κομμάτι ενός προληπτικού
προγράμματος κατά της τερηδόνας που περιλαμβάνει επίσης
συμβουλές διατροφικών συνηθειών, τοπική εφαρμογή
φθορίου και προληπτικές καλύψεις οπών-σχισμών.
Ηλικία Συγκέντρωση
φθορίου
Ημερήσια
χρήση
Ποσότητα
οδοντόκρεμας
6 μηνών - <2 ετών 500 ppm Δυο φορές Μέγεθος
μπιζελιού
2 - <6 ετών 1000 (+) ppm Δυο φορές Μέγεθος
μπιζελιού
6 ετών και άνω 1450 ppm Δυο φορές 1- 2 cm

NAL
ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΑ ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ
ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΕΡΗΔΟΝΑ
Ενδείξεις Άτομα υψηλού κινδύνου για τερηδόνα
Κατηγορίες
σκευασμάτων
 Οδοντόπαστα Φθοριούχου νατρίου NaF 1,1%, 5000 ppmF- για
παιδιά >16 ετών
 Οδοντόπαστα Φθοριούχου νατρίου NaF 0,6%, 2800 ppmF- για
παιδιά >10 ετών
 Ζελέ Φθοριούχου κασσιτέρου SnF2 0,4 %, 1000 ppmF- για παιδιά
>6 ετών
Συχνότητα και
τρόπος λήψης
 Οδοντόπαστα: Βούρτσισμα δύο φορές ημερησίως
 Ζελέ: Επάλειψη μετά το βούρτσισμα 1-2 φορές ημερησίως χωρίς
μετά να ακολουθεί ξέπλυμα του στόματος
Μειονεκτήματα
 Οδοντόπαστα: Κίνδυνος τοξικότητας από κατάποση
 Ζελέ SnF2 0,4 %: Πιθανή εμφάνιση χρωστικών κατά την περίοδο
χρήσης, ιδιαίτερα όταν η στοματική υγιεινή είναι πλημμελής

NAL
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ
ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ

NAL
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΒΕΡΝΙΚΙΑ
 Αποτελεσματικά στην πρόληψη της τερηδόνας
τόσο στα νεογιλά όσο και στα μόνιμα δόντια
[Poulsen, 2009; Marinho et al., 2002]
 Υψηλής αξίας οδηγία (Α) λόγω της υψηλής
αξιολόγησης των υφιστάμενων μελετών (1++)

NAL
ΦΘΟΡΙΟΥΧΑ ΒΕΡΝΙΚΙΑ
Ενδείξεις
o Παιδιά και ειδικοί ασθενείς με δυσκολία συνεργασίας.
o Ασθενείς με μεμονωμένες επιφάνειες υψηλού τερηδονικού
κινδύνου (λευκές κηλίδες, 1οι μόνιμοι γομφίοι υπό ανατολή)
Βερνίκια φθοριούχου νατρίου NaF (5.000-22.600 ppmF-)
Πλεονεκτήματα
o Παρατεταμένη διάρκεια δράσης
o Μικρός κίνδυνος κατάποσης και τοξικότητας
o Διαδικασία τοποθέτησης εύκολα ανεκτή από τον ασθενή
Συχνότητα
εφαρμογής
Ανάλογα με τον τερηδονικό κίνδυνο (1-4 φορές /ετησίως).
Οδηγίες εφαρμογής Αποφυγή πρόσληψης τροφών και ροφημάτων για 30 λεπτά
*Προσοχή: Εφαρμογή περιορισμένης ποσότητας και μόνον στις υψηλού κινδύνου
για τερηδόνα επιφάνειες

NAL
ΖΕΛΕ ΦΘΟΡΙΟΥ
 Η αποτελεσματικότητά των ζελέ στα νεογιλά
δόντια είναι ασαφής ενώ είναι πολύ
αποτελεσματικά στην πρόληψη της
τερηδόνας μονίμων δοντιών
 Υψηλής αξίας οδηγία (Α) λόγω της υψηλής
αξιολόγησης των υφιστάμενων μελετών (1++)
όσον αφορά τα μόνιμα δόντια
 Στα νεογιλά η οδηγία χρήσης είναι χαμηλής
αξίας (D)

NAL
ΖΕΛΕ ΦΘΟΡΙΟΥ
Ζελέ ή αφρός 2% ουδέτερου NaF (9000 ppmF-) ή 1,23%
όξινου APF (12.300 ppmF-).
Πλεονεκτήματα
Εύχρηστο, γρήγορη διαδικασία τοποθέτησης, ευχάριστη
οσμή και γεύση
Συχνότητα εφαρμογής Ανάλογα με τον τερηδονικό κίνδυνο (1-4 φορές /ετησίως).
Οδηγίες εφαρμογής
 Πλήρωση δισκαρίων κατά το 1/3
 Καθιστή και όρθια θέση ασθενών με χρήση σιελαντλίας
 Καλή αναρρόφηση υπολειμμάτων από το στόμα μετά την
εφαρμογή
 Φτύσιμο του παιδιού μετά την εφαρμογή
 Αποφυγή πρόσληψης τροφών/ροφημάτων για 30 λεπτά
*Προσοχή: Κίνδυνος κατάποσης ιδιαίτερα από ηλικίες <4 ετών. Πιθανή διάβρωση
από τα όξινα σκευάσματα εμφράξεων ρητίνης και πορσελάνης.

NAL
ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ
 Fluoride mouthrinses for preventing dental caries in children and
adolescents. Marinho et al, 2016 (Cochrane Review)
 Fluoride varnishes for preventing dental caries in children and
 Fluoride toothpastes of different concentrations for preventing
dental caries in children and adolescents. Walsh et al, 2010
(Cochrane Review)
 Fluoride gels for preventing dental caries in children and
 Cochrane Reviews on the benefits/Risks of fluoride toothpastes.
Wong et al, 2011 (Journal of Dental Research)
 Fluoride and Oral Health. O’Mullane et al, 2016 (Community
Dental Health)

NAL
European Academy of Paediatric Dentistry
www.eapd.eu

NAL
Ευχαριστώ για τη προσοχή σας

Fthorio paidiatriko

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Fthorio paidiatriko

Similar to Fthorio paidiatriko (20)

More from psaltakis

More from psaltakis (20)

Fthorio paidiatriko