1. Ζ ζέζε ηεο γπλαίθαο από ηελ
αξραηόηεηα σο ζήκεξα

2. Πξόινγνο
Ζ εξγαζία απηή καο απαζρόιεζε ην δεύηεξν ηεηξάκελν ηνπ
ζρνιηθνύ έηνπο 2011-2012.Με ελζνπζηαζκό
επεμεξγαζηήθακε έλα ζέκα πνπ θέληξηδε ηελ εξεπλεηηθή
καο δηάζεζε θαη ελίζρπε ηελ εκπεηξία καο.
Οη γπλαίθεο ζπγθξνηνύζαλ πάληα ηελ θνηλσληθή νκάδα πνπ
ε ζέζε θαη ν ξόινο ηεο εμέθξαδε ηηο ηζηνξηθέο ζπλζήθεο
ηεο εθάζηνηε επνρήο.
Απνιαύζακε ηελ επθαηξία λα απνθηήζνπκε πξόζβαζε ζε
πνιιέο πεγέο, βηβιία, επηζηεκνληθέο κειέηεο (ηδηαίηεξε
εκπεηξία ήηαλ γηα καο ε επίζθεςε ζηελ Δζληθή
Βηβιηνζήθε), δηαδίθηπν.
Με ραξά ινηπόλ ζαο παξνπζηάδνπκε ζήκεξα έλα κέξνο
από ην πιηθό ηεο έξεπλάο καο.
Τπεύζπλε θαζεγήηξηα: Σξίπιε Κσλζηαληίλα

3. ΟΜΑΓΑ Ά
Ζ ΘΔ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΤΝΑΗΚΑ΢ ΢ΣΖΝ
ΑΡΥΑΗΟΣΖΣΑ
• Κάζηα Φσηεηλή
• Λαγνγηάλλε Υαξά
• Αιεμίνπ Υξήζηνο
• Δπγεληώηεο Γηώξγνο
• Σδηώηεο Γηώξγνο

4. ΠΡΟΗ΢ΣΟΡΗΚΖ ΔΠΟΥΖ
ΜΗΝΧΗΚΖ ΚΡΖΣΖ
• ΟΗ ΓΤΝΑΗΚΔ΢ ΢ΣΖΝ ΚΟΗΝΧΝΗΑ ΣΖ΢ ΜΗΝΧΗΚΖ΢
ΚΡΖΣΖ΢ ΔΗΥΑΝ ΠΔΡΗΠΟΤ ΣΑ ΗΓΗΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ
ΚΑΗ ΔΛΔΤΘΔΡΗΔ΢ ΜΔ ΣΟΤ΢ ΑΝΓΡΔ΢.
΢ΤΜΜΔΣΔΗΥΑΝ ΢Δ ΟΛΔ΢ ΣΗ΢ ΔΚΓΖΛΧ΢ΔΗ΢ ΣΖ΢
ΕΧΖ΢,΢ΣΗ΢ ΓΗΟΡΣΔ΢,΢ΣΑ ΑΓΧΝΗ΢ΜΑΣΑ,΢ΣΟ
ΚΤΝΖΓΗ.ΥΣΔΝΗΕΑΝ ΜΔ ΦΡΟΝΣΗΓΑ ΣΑ ΜΑΛΛΗΑ
ΣΟΤ΢,ΒΑΦΟΝΣΑΝ,ΟΠΧ΢ ΠΔΡΗΠΟΤ ΚΑΗ ΟΗ
΢ΖΜΔΡΗΝΔ΢ ΓΤΝΑΗΚΔ΢,ΚΑΗ ΦΟΡΟΤ΢ΑΝ
ΦΑΝΣΑΥΣΔΡΑ ΦΟΡΔΜΑΣΑ ΚΑΗ ΟΜΟΡΦΑ
΢ΣΟΛΗΓΗΑ.
• ΗΓΗΑΗΣΔΡΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗ΢ΣΗΚΟ ΢ΣΟΗΥΔΗΟ ΣΖ΢
ΜΗΝΧΗΚΖ΢ ΚΟΗΝΧΝΗΑ΢ ΑΠΟΣΔΛΔΗ Ζ ΘΔ΢Ζ ΣΧΝ
ΓΤΝΑΗΚΧΝ,ΟΗ ΟΠΟΗΔ΢ ΔΗΥΑΝ ΣΑ ΗΓΗΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ
ΜΔ ΣΟΤ΢ ΑΝΓΡΔ΢.ΚΤΚΛΟΦΟΡΟΤ΢ΑΝ
ΔΛΔΤΘΔΡΔ΢,ΔΠΑΗΡΝΑΝ ΜΔΡΟ΢ ΢ΣΟ ΚΤΝΖΓΗ,΢ΣΗ΢
ΓΗΟΡΣΔ΢,΢ΣΗ΢ ΣΑΤΡΟΜΑΥΗΔ΢ ΚΑΗ ΢ΣΗ΢
ΘΡΖ΢ΚΔΤΣΗΚΔ΢ ΣΔΛΔΣΔ΢.ΟΗ ΑΡΥΑΗΟΛΟΓΟΗ
ΘΔΧΡΟΤΝ ΟΣΗ ΟΡΗ΢ΜΔΝΑ ΔΡΓΑ ΣΔΥΝΖ΢ ΔΥΟΤΝ
ΓΗΝΔΗ ΑΠΟ ΓΤΝΑΗΚΔΗΑ ΥΔΡΗΑ.Ζ ΦΟΡΔ΢ΗΑ ΣΟΤ΢
ΖΣΑΝ ΠΔΡΗΣΔΥΝΖ.ΟΜΧ΢ ΟΗ ΠΔΡΗΣΔΥΝΔ΢
ΦΟΡΔ΢ΗΔ΢ ΜΔ ΣΑ ΚΟΜΦΑ ΠΔΡΗΚΑΡΠΗΑ,ΠΟΤ
ΑΦΖΝΑΝ ΔΛΔΤΘΔΡΑ ΣΑ ΢ΣΖΘΖ,ΟΗ ΦΟΤ΢ΣΔ΢ ΜΔ
ΣΟΤ΢ ΦΡΑΜΠΑΛΑΓΔ΢,ΟΗ ΠΟΛΤΠΛΟΚΔ΢
ΚΟΜΜΧ΢ΔΗ΢ ΚΑΗ ΣΑ ΚΟ΢ΜΖΜΑΣΑ,ΑΦΟΡΟΤ΢ΑΝ
ΚΤΡΗΟ΢ ΓΤΝΑΗΚΔ΢ ΔΤΠΟΡΔ΢ ΟΗ ΓΤΝΑΗΚΔ΢ ΣΧΝ
ΑΝΑΚΣΟΡΧΝ ΚΑΗ ΠΟΛΤ ΛΗΓΟΣΔΡΟ ΟΗ ΓΤΝΑΗΚΔ΢
ΣΖ΢ ΤΠΑΗΘΡΟΤ ΠΟΤ Α΢ΥΟΛΟΤΝΣΑΝ ΜΔ ΣΖ
ΓΔΧΡΓΗΑ.

5. ΜΗΝΧΗΚΖ ΘΡΖ΢ΚΔΗΑ ΚΑΗ ΟΗ
ΓΤΝΑΗΚΔΗΔ΢ ΘΔΟΣΖΣΔ΢
ΒΑ΢Ζ ΣΖ΢ ΜΗΝΧΗΚΖ΢ ΘΡΖ΢ΚΔΗΑ΢,ΔΗΝΑΗ Ο ΚΤΚΛΟ΢ ΣΖ΢
ΒΛΑ΢ΣΖ΢Ζ΢,Ζ ΔΝΑΛΛΑΓΖ ΣΧΝ ΑΗ΢ΘΖΜΑΣΧΝ ΣΟΤ
ΠΡΧΣΟΓΟΝΟΤ ΑΝΘΡΧΠΟΤ ΜΠΡΟ΢ΣΑ ΢ΣΟ ΜΤ΢ΣΖΡΗΟ
ΣΟΤ ΓΗΑΡΚΧ΢ ΜΔΣΑΒΑΛΛΟΜΔΝΟΤ ΚΟ΢ΜΟΤ ΣΖ΢ ΦΤ΢Ζ΢.
΢ΣΖΝ ΚΡΖΣΖ ΣΟ ΚΤΡΗΟ ΜΔΡΟ΢ ΣΖ΢ ΛΑΣΡΔΗΑ΢ ΖΣΑΝ
ΑΡΥΗΚΑ ΢ΤΓΚΔΝΣΡΧΜΔΝΟ ΢ΣΟ ΘΖΛΤΚΟ ΠΡΟ΢ΧΠΟ ΣΖ΢
ΘΔΟΣΖΣΑ΢,΢ΣΖ ΜΔΓΑΛΖ ΜΖΣΔΡΑ,ΣΖ ΡΔΑ-ΓΖ ΄Ζ
ΜΑ,ΓΗΑΣΗ ΑΤΣΖ ΢ΤΜΒΟΛΗΕΔ ΣΖΝ ΠΑΡΑΓΧΓΗΚΖ
ΑΝΑΝΔΧΣΗΚΖ ΦΡΟΝΣΗΓΑ ΣΖ΢ ΜΖΣΔΡΑ΢ ΦΤ΢Ζ΢.
Ζ ΡΔΑ,Ζ ΜΔΓΑΛΖ ΠΑΝΑΡΥΑΗΑ ΘΔΑ,Ζ ΘΤΓΑΣΔΡΑ ΣΟΤ
ΟΤΡΑΝΟΤ ΚΑΗ ΣΖ΢ ΓΖ΢,Ζ ΢ΤΕΤΓΟ΢ ΣΟΤ ΚΡΟΝΟΤ ΚΑΗ Ζ
ΜΖΣΔΡΑ ΣΟΤ ΚΡΖΣΑΓΔΝΖ ΓΗΑ, ΛΑΣΡΔΤΟΣΑΝ ΚΑΣΧ ΑΠΟ
ΣΟ ΗΔΡΟ ΓΔΝΓΡΟ ΣΖ΢ ΢ΣΗ΢ ΤΦΖΛΔ΢ ΚΟΡΤΦΔ΢ ΣΧΝ
ΒΟΤΝΧΝ ΚΑΗ ΣΧΝ ΛΟΦΧΝ,ΚΑΘΧ΢ ΚΑΗ ΢ΣΑ ΗΔΡΑ
΢ΠΖΛΑΗΑ.ΣΟ ΗΔΡΟ ΓΔΝΓΡΟ ΚΑΗ ΣΟ ΗΔΡΟ ΢ΠΖΛΑΗΟ ΖΣΑΝ
΢ΤΜΒΟΛΑ ΣΖ΢ ΜΖΣΡΟΣΖΣΑ΢ ΚΑΗ ΣΖ΢ ΕΧΖ΢.ΑΠΟ ΣΗ΢
ΓΗΟΡΣΔ΢,΢ΖΜΑΝΣΗΚΟΣΔΡΖ ΖΣΑΝ ΣΑ
ΣΑΤΡΟΚΑΘΑΦΗΑ:ΠΑΗΥΝΗΓΗΑ ΚΑΗ ΑΓΧΝΔ΢ ΜΔ ΣΑΤΡΟΤ΢
ΠΟΤ ΓΗΝΟΝΣΑΝ ΣΖΝ ΔΠΟΥΖ ΠΟΤ ΞΑΝΑΓΔΝΝΗΔΣΑΗ Ζ
ΦΤ΢Ζ ΚΑΗ Ο ΑΝΘΡΧΠΟ΢,ΣΖΝ ΑΝΟΗΞΖ.
Ζ<< Η΢ΣΟΡΗΑ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΔΘΝΟΤ΢>>1970,ΣΗ΢ ΔΡΜΖΝΔΤΔΗ
Χ΢ ΔΞΖ΢<<ΣΟ ΑΓΧΝΗ΢ΜΑ ΒΑ΢ΗΕΔΣΑΗ ΢ΣΖΝ ΗΔΡΟΣΖΣΑ
ΣΟΤ ΣΑΤΡΟΤ ΚΑΗ ΢ΣΖ ΢ΖΜΑ΢ΗΑ ΣΟΤ ΓΗΑ ΣΗ΢ ΛΑΣΡΔΗΔ΢
ΣΖ΢ ΓΟΝΗΜΟΣΖΣΑ΢.΢ΣΖΝ ΚΡΖΣΖ Ο ΣΑΤΡΟ΢
ΣΑΤΣΗΕΟΣΑΝ ΜΔ ΣΟΝ ΟΤΡΑΝΟ ΚΑΗ ΣΟΝ ΖΛΗΟ,ΠΟΤ
ΓΟΝΗΜΟΠΟΗΟΤΝ ΣΖ ΓΖ, ΜΔ ΣΖ ΕΔ΢ΣΖ ΚΑΗ ΣΗ΢
ΒΡΟΥΔ΢,ΔΝΧ ΣΟ ΘΖΛΤΚΟ ΢ΣΟΗΥΔΗΟ, Ζ ΘΔΗΚΖ ΑΓΔΛΑΓΑ
΢Τ΢ΥΔΣΗΕΟΣΑΝ ΜΔ ΣΖ ΢ΔΛΖΝΖ,ΠΟΤ ΣΟ ΢ΥΖΜΑ ΣΖ΢
ΘΤΜΗΕΔΗ ΚΔΡΑΣΑ>>.
ΠΗΘΑΝΟΝ ΛΟΗΠΟΝ ΓΗ'ΑΤΣΟΝ ΣΟ ΛΟΓΟ ΢ΣΗ΢ ΚΡΖΣΟΜΗΝΧΗΚΔ΢
ΣΑΤΡΟΠΑΗΓΔΗΔ΢ ΢ΤΜΜΔΣΔΗΥΑΝ ΓΤΝΑΗΚΔ΢,ΠΟΤ
ΠΡΟ΢ΘΔΣΑΝ ΜΔ ΣΖΝ ΠΑΡΟΤ΢ΗΑ ΣΟΤ΢ ΣΖ ΥΡΔΗΑ
ΔΡΧΣΗΚΧΝ ΠΑΗΥΝΗΓΗΧΝ ΜΔ ΣΟΝ ΧΡΗΜΟ ΚΑΗ ΢ΦΡΗΓΖΛΟ
ΣΑΤΡΟ ΚΑΗ ΠΟΤ Μ'ΑΤΣΔ΢ ΓΖΛΧΝΟΣΑΝ Ζ ΢ΤΜΒΟΛΗΚΖ
ΔΝΝΟΗΑ ΣΧΝ ΣΔΛΔΣΟΤΡΓΗΧΝ ΣΖ΢ ΓΟΝΗΜΟΣΖΣΑ΢.

6. H γπλαίθα ζηελ αξραία Διιάδα
Αξραία Αζήλα
Οη Αζελαίεο δελ ζεσξνύληαη πνιίηαη , πνπ ζεκαίλεη πνιίηεο κε πιήξε πνιηηηθά δηθαηώκαηα , όπσο ήζαλ νη
άλδξεο .Αληίζεηα ε ιέμε αζηαί , πνπ απνδηδόηαλ ζηηο γπλαίθεο , κπνξεί λα ζεσξεζεί όηη αλαθέξεηαη
ζηελ απόθηεζε αζηηθώλ δηθαησκάησλ , πνπ ζεκαίλεη όηη είραλ θάπνην κεξίδην ζηε ζξεζθεπηηθή
,λνκηθή θαη νηθνλνκηθή ηάμε ηεο αζελατθήο θνηλσλίαο.
Κακία ειιεληθή πνιηηεία δελ ρεηξαθέηεζε πνηέ ηηο γπλαίθεο . ΢ηελ Αζήλα δελ κπνξνύζαλ λα παξαζηνύλ
ζηε Βνπιή νύηε θαη λα ςεθίζνπλ , λα παξαζηνύλ ζε δίθεο ή λα ππεξεηήζνπλ ώο κέιε ηνπ Αξείνπ
Πάγνπ , δηθαζηέο ή ζηξαηεγνί .Ο απνθιεηζκόο ηνπο άπν ην πνιηηηθό ζηάδην εθηεηλόηαλ αθόκε σο θαη
ηε δεκόζηα νκηιία „ αλ θαη ζπλνιηθά νη γπλαίθεο ζπρλά απνηεινύζαλ ηε βάζε ζπγθηλεηηθώλ εθθιήζεσλ
ζε δηθαληθνύο ιόγνπο. Τπήξρε κεγάιε απξνζπκία λα αλαθεξζνύλ γπλαίθεο ησλ αλώηεξσλ ηάμεσλ κε
ην όλνκά ηνπο. Αληίζεηα πξνζδηνξίδνληαλ κε ζηνηρεία ηεο ζπγγέλεηαο ηνπο πξνο θάπνηνλ άλδξα-ήζαλ
γεληθά ζύδπγνο θάπνηνπ ,θόξε ,αδεξθή ή κεηέξα . Μηα ηέηνηα απαγόξεπζε αληηθαηνπηξίδεηαη ζηελ
πεξίθεκε αλαθνξά κε ηελ νπνία ν Θνπθπδίδεο (2.46)δηαλζίδεη ηνλ Επιτάφιο του Περικλή: «Ζ
κεγαιύηεξε δόμα γηα κηα γπλαίθα είλαη λα ηε ζπδεηνύλ όζν ην δπλαηόλ ιηγόηεξν είηε γηα ηελ εμύκλεζε
είηε γηα ηελ θαηεγνξία».
Τπάξρνπλ νξηζκέλεο ελδείμεηο ζηνπο δηθαληθνύο ιόγνπο όηη νη γπλαίθεο αζθνύζαλ θάπνηα επίδξαζε πάλσ
ζηε δεκόζηα δηακόξθσζε απόςεσλ ησλ αλδξώλ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα , ζην ηέινο ηνπ ιόγνπ
ελαληίνλ ηεο Νεαίξαο , ν νκηιεηήο θαληάδεηαη ηη ζα ζπκβεί αλ νη έλνξθνη ηελ απαιιάμνπλ θαη ηνπο
ξσηήζνπλ αξγόηεξα γηα ηελ ππόζεζε ε εμήγεζή ζαο , ζα πνύλ ,”Χξαία , ηη θάλαηε;” Καη ζεηο ζα πείηε
,”Σελ αζσώζακε” . ΢ην ζεκείν απηό νη πην ελάξεηεο γπλαίθεο ζα ζπκώζνπλ καδί ζαο…» (Γεκνζζέλεο
59.111) .Αιιά αλαθνξέο όπσο απηέο ηζνδπλακνύλ κε ππνκλήζεηο ησλ θαζεθόλησλ ησλ αλδξώλ σο
πξνζηαηώλ ησλ γπλαηθώλ .΢ηε Λπζηζηξάηε ηνπ Αξηζηνθάλε (518-520)(,ε εξσίδα ζρνιηάδεη δπλακηθά
ηε ζπλνιηθή έιιεηςε επηξξνήο ζηνλ άλδξα ηεο γηα πνιηηηθά ζέκαηα: «Καη ξσηνύζακε:”Πώο κε κηα
ηόζε ακπαιηά ην ελεξγήζαηε ηνύην ,θαιέ κνπ;» .Με ινμή ηόη‟ εθείλνο κε θνίηαμε καηηά θαη έηζη
κνπ‟ιεγε: “΢ύξε λα γλέζεηο ,εηδεκή, ζα ζξελήζεηο ,λα μέξεηο ,πνιύ΄ γηα ηνλ πόιεκν γλνηάδνληαη νη
άληξεο”». Δλαο ζύδπγνο νλόκαηη Κξηηόβνπινο ιέγεη ζηνλ ΢σθξάηε όηη ππάξρνπλ κεξηθνί άλζξσπνη
ζηνπο νπνίνπο κηιάεη ιηγόηεξν απ‟όζνζηε ζύδπγό ηνπ (Ξελνθώληα Οηθνλνκηθόο 3.11).

7. Ζ ΘΔ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΤΝΑΗΚΑ΢ ΢ΣΖΝ
•
ΑΡΥΑΗΑ ΢ΠΑΡΣΖ
Ζ αλαηξνθή ησλ γπλαηθώλ αθνινπζνύζε ηελ αλαηξνθή ησλ αλδξώλ.Κνηλή ζην ζπίηη αξρηθά ππό
ηελ θαζνδήγεζε ηεο κεηέξαο,ρσξηζηά αξγόηεξα(κεηα ηα 7),ζηηο αγειεο κε όια ηα ππόινηπα
θνξίηζηα ηεο πόιεο.
• Ζ γπλαηθεία ειεπζεξία ζε θακηά άιιε πόιε ηνπ αξραίνπ ειιεληθνύ θόζκνπ δελ εθδειώζεθε ηόζν
έκπξαθηα, όζν ζηε Λαθσληθή Πνιηηεία.
• ΢ηε ΢πάξηε γπλαίθεο είραλ ην απνθιεηζηηθό πξνλόκην ,απ'νιεο ηηο άιιεο ειιελίδεο,λα γπκλάδνληαη
ηζόηηκα κε ηνπο άλδξεο θαη λα θπθινθνξνύλ άλεπ πεξηνξηζκώλ.Οπσο γλσξίδνπκε,επγνληθέο
κέζνδνη ίζρπαλ θαη σο πξνο ηηο γπλαίθεο,νη νπνηεο απηνληαλ ηνπ θαζνξηζκνπ ηεο πγεηαο ησλ
γπλαηθσλ θαη ηεο θαηαιιεινηεηαο ηνπο λα θεξνπλ ζηνλ θνζκν πγηή. Παηδηά αλαηξνθή ησλ
θνξηηζηώλ ελαπόθεηην ζηελ θξίζε θαη ζηελ βνύιεζε ησλ γνλέσλ ηνύο κόλε δε ππνρξέσζε ηνπο
ήηαλ λα γπκλάδνληαη.Οπθ νιίγα θνξίηζηα,δηαθξίλνληαλ ζην αθόληην,ζηε ξίςε ηνπ δίζθνπ,ζηελ
πάιε,ζην ηξέμηκν θαη ζε ινηπέο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο,ελσ ελεξγόο ήηαλ ε ζπκκεηνρή ηνπο,ζε
ζξεζθεπηηθά θαη θαιιηηερληθά δξώκελα.΢ε όιεο απηέο ηηο δξαζηεξηόηεηεο ,ηα θνξίηζηα ζπκκεηείραλ
θαη γπκλά , γεγνλνο πξσηόγλσξν θαη αζύιιεπην γηα άιιε πόιε-θξάηνο.Μηα ζεηξά ζαπκαζηώλ
νξηράιθηλσλ αγαικαηηδίσλ ηνπ 6νπ αη.πΥ παξηζηάλνπλ γπκλέο ε εκίγπκλεο
΢παξηηάηηζζεο,θνξίηζηα θαη θνπέιεο,λα ηξέρνπλ,αθξηβώο όπσο έθαλαλ θαη ζηελ
πξαγκαηηθόηεηα,νρη κόλν ζηε ΢πάξηε αιιά θαη ζηελ Οιύκπηα (βεβαίσο όρη ζηνπο νιπκπηαθνύο
αγώλεο,αθνύ απηνί ήηαλ απνθιεηζηηθά γηα άλδξεο).
• ΋πσο θαη νη Αζελαίεο, ήηαλ κνλό απηέο πνπ κπνξνύζαλ λα γελλήζνπλ έλα ΢παξηηάηε πνιίηε
βαζηθή όκσο δηαθνξά κε ηελ Αζελαία είλαη όηη ε ΢παξηηάηηζζα έρεη ηελ δπλαηόηεηα λα θιεξνλνκεί
θαη λα δηαρεηξηζηεί ε ηδία ηελ παηξηθή εμνπζία.Απηό ηεο έδσζε βαζκηαία κεγάιε νηθνλνκηθή
δπλαηόηεηα θαη πνιηηηθό ξνιό γηα ηνλ νπνίν ν Αξηζηνηέιεο εθθξάδεη ζθεπηηθηζκό γηα ηελ έκκεζε
επίδξαζε θαη ηζρύ ησλ γπλαηθώλ ζηε ΢πάξηε,πνπ ζεώξεζε όηη νδεγνύζε ηελ πόιε ζε
ζπξξίθλσζε (<<πνιηηηθα>>,1296b).
• ΢ηελ αξηζηνθξαηηθή ΢παξηή αληίζηνηρα ν νίθνο δηεπξύλεηαη ζε όιε ηελ πόιε,ηα πάληα απνξξένπλ
θαη εμππεξεηνύλ ηελ ζπλνιηθή θνηλσλία θαη όρη θάπνηα κνλάδα ηεο,δίλνληαο έηζη ζηηο γπλαίθεο
κεγαιύηεξε άλεζε,θαη ηειηθά δύλακε.
• Απηό θαζόξηζε θαη ηελ δηαθνξά ζηελ αληηκεηώπηζε ησλ γπλαηθώλ θαη ηελ ζέζε ηνπο ζηελ
θνηλσλία,δίλνληαο καο δπν ραξαθηεξηζηηθά θαη κάιινλ αθξαία παξαδείγκαηα ησλ γπλαηθώλ ηεο αξραίαο
ειιεληθήο επνρήο.

8. Αξραία Διιάδα
Πιάησλ
Με κεγαιύηεξε έκθαζε θήξπμε ην επαγγέιην ηεο ηζνηηκίαο
ησλ δπν θπιώλ ν θηιόζνθνο Πιάησλ ζηελ ηδαληθή ηνπ
Πνιηηεία. Ο Πιαηώλ, αληίζεηα κε ηνπο λόκνπο θαη ηα
έζηκα, πξνβάιιεη θηιειεύζεξεο απόςεηο, ζρεηηθώο κε ηηο
ηθαλόηεηεο ηεο γπλαηθάο. Τπνζηεξίδεη όηη αθνύ «ζ ε ν, ηη α
θ ν ξ α η ε λ Π ν ι η η ε η α, ε α λ δ ξ η θ ε θ α η ε γ π λ α η
θεηα θπζηο δελ ερνπλ θακκηα δηαθνξα κε
ηα μ π η ν π ο» πξέπεη θαη ε γπλαηθά λα έρεη ηα ηδία
δηθαηώκαηα κε ηνλ άλδξα. Καη ηνλίδεη πσο πνιιά ράλεη ην
θξάηνο, πνύ πεξηνξίδεη ζε νξηζκέλνπο κόλνλ ηνκείο ηε
γπλαηθεία δξαζηεξηόηεηα.

9. ΢ησηθνί θηιόζνθνη
Οη ζησηθνί θηιόζνθνη κε ηελ παλζετζηηθή ηνπο δηδαζθαιία πξνηείλνπλ ηελ ηζόηεηα
ζηηο δύν αλζξώπηλεο ππάξμεηο. ΢ύκθσλα κε ηε δηδαζθαιία ηνπο θαη ν ζεόο θαη
ν θόζκνο είλαη ην ίδην πξάγκα θαη όινη είκαζηε κόξηα απηνύ ηνπ θόζκνπ, απηνύ
ηνπ ζενύ. Όινη είλαη ηέθλα ηνπ ζενύ θαη αδέιθηα θαη κεηαμύ ηνπο ίζνη. Δίλαη
αθύζηθν λα ππάξρεη δηάθξηζε αλάκεζα ζην δνύιν θαη ζηνλ ειεύζεξν
άλζξσπν, ζηε γπλαίθα θαη ζηνλ άλδξα.
΢ην δίδαγκα ηεο ζηνάο αλαγλσξίδεη θαλείο ην γλσζηό θήξπγκα ηνπ
επαγγειίνπ «πάληεο ζενύ πηνί εζηί νπθ ελη Ηνπδαηνο νπδε Διιελ, νύθ ελη δνπινο
νπδέ ειεύζεξνο, νπθ ελη αξξελ θαί ζειπ΄πάληεο γάξ πκεηο εηο εζηέ, ελ Υξηζησ
αδειθνί».
Τπήξραλ όκσο, ζπγγξαθείο θαί θηιόζνθνη, νη νπνίνη δηαηύπσζαλ δηάθνξεο
γλώκεο ελαληίνλ ηεο γπλαίθαο θαη ππνζηήξηδαλ ηελ θαησηεξόηεηα απηήο
απέλαληη ζηνλ άλδξα.

10. Ππζαγόξαο
Ό Ππζαγόξαο, θξίλνληαο απζηεξά ηηο
γπλαίθεο, έιεγε: «θ α θ ό λ α η γ π λ α η θ ε ο α ι
ι’ ν κ σ ο, σ δ ε κ ό η α η, ν π θ ε ζ η η λ ε π ξ ε η
λ ν η θ ν λ α λ ε π θ α θ ν π».
Καη ζε άιιε πεξίπησζε είπε : «η ό ε η ο π π ξ
θαί εηο γπλαηθα εκπεζεηλ ηδηνλ
π π ά ξ ρ ε η λ».

11. Γεκόθξηηνο
Δπίζεο ν Γεκόθξηηνο είπε, όηη ε
γπλαίθα είλαη: «ρ ε η κ σ λ ε λ η σ
ν η θ σ θ α η λ ό ζ ν ο β ί ν π» θαη
όηη «ππό γ π λ α η θ ό ο α ξ ρ ε ζ ζ α η
πβξηο θαη αλαλδξία
κ ε γ ί ζ η ε».

12. Αξηζηνηέιεο
• Ο Αξηζηνηέιεο, ε κεγαιύηεξε ηδηνθπία
ηεο Αξραηόηεηνο έιεγε :
«Σ ν α ξ ξ ε λ π ξ ό ο η ό κ έ λ
θ ξ ε η η η ν λ, η ό δ έ ρ ε η ξ ν λ, η ό
κ έ λ α ξ ρ ν λ, η ό δ έ α ξ ρ ό κ ε λ ν λ
(Πνιηηηθά Αξηζηνηέινπο Α’, γ’., 7).
• Δπίζεο, ζε άιιν ζεκείν αλαθέξεη ηα
εμήο : «Σ ό α ξ ξ ε λ θ ύ ζ ε η η ν π
ζ ή ι ε σ ο ε γ ε κ ν λ η θ ώ η ε ξ ν λ».

13. ΟΜΑΓΑ ΄Β
Ζ ΘΔ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΤΝΑΗΚΑ΢ ΢ΣΗ΢
ΑΝΑΣΟΛΗΚΔ΢ ΥΧΡΔ΢-ΘΡΖ΢ΚΔΗΔ΢
• Σδίκαο Παζράιεο
• Σζηιηγηάλλεο Γηάλλεο
• Καιαθάηεο Αληώλεο
• Κνπινύξεο Γεκήηξεο
• Σδαλάθνο Παλαγηώηεο

14. Βξαρκαληζκόο – Ηλδνπηζκόο
Χο έλα πνιηηηζκηθό ζύκβνιν ζην νπνίν έρνπλ αλαθεξζεί αξραίνη
λνκνζέηεο, νξζόδνμνη, Βξαρκάλνη θαη ηλδνπηζηέο κεηαξξπζκηζηέο, ε pativrata
ελζαξθώλεη όρη κόλν ηνλ νξζό ζπδπγηθό θαη νηθνγελεηαθό βίν, αιιά θαη ηελ
θνηλσληθή επηαμία.
Αθνινπζώληαο ηνλ ηδεώδε θύθιν δσήο, κηα pativrata- ε ηδεώδεο ηλδνπίζηξηα
γπλαίθα- πξνρσξά από ην λα είλαη κηα παξζέλνο θόξε, ζην λα γίλεη κηα αγλή
παληξεκέλε γπλαίθα, γηα λα θαηαιήμεη ζε αθνζησκέλε κεηέξα θάησ από ην
άγξππλν κάηη, εθ πεξηηξνπήο, ηνπ παηέξα ηεο, ηνπ ζπδύγνπ θαη ηνπ γηνπ ή ησλ
γησλ ηεο. Αλ πξνζηαηεύεηαη θαη ειέγρεηαη δεόλησο, ε γπλαίθα θέξλεη ηηκή όρη
κόλν ζηελ νηθνγέλεηα ηνπ παηέξα ηεο, αιιά θαη ζε απηήλ ηνπ ζπδύγνπ ηεο. Χο
ηέηνηα θαζίζηαηαη ζύκβνιν ηζρπξό, αληηπξνζσπεπηηθό ηεο ηδεώδνπο
ηλδνπηζηηθήο θνηλσληθήο ηάμεο θαη αξκνλίαο. Καζίζηαηαη, επίζεο, παξάδεηγκα
πξνο κίκεζε γηα ηηο ππόινηπεο γπλαίθεο.

15. Σα γλσξίζκαηα θαη ηα θαζήθνληα ηεο pativrata θαηά
ηελ ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ηλδνπηζκνύ .
΢ηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ην ηδεώδεο ηεο pativrata πξνσζείηαη
θπξίσο από ηνπο νξζόδνμνπο ηλδνπηζηέο ησλ αλώηεξσλ
θαζηώλ. Αιιά ν ζπκβνιηζκόο θαη ε δπλακηθή απηνύ ηνπ
ηδεώδνπο επεξεάδνπλ ηνλ ηξόπν δσήο ησλ πεξηζζόηεξσλ
ηλδνπηζηξηώλ γπλαηθώλ, αλεμαξηήησο θάζηαο θαη επηκέξνπο
ζξεζθεπηηθήο παξάδνζεο.
Μπνξνύκε λα θαηαιάβνπκε θαιύηεξα ηα γλσξίζκαηα ηνπ
ηδεώδνπο ηεο pativrata, θαζώο θαη ηελ ελζηάιαμε ηνπ
αλδξνθξαηηθνύ πξνζαλαηνιηζκνύ πνπ ελέρεη, όηαλ ζην έπνο
Mahabharata ε ζεά Uma, θαζνξίδνληαο ηηο θαηεπζπληήξηεο
γξακκέο ηεο νξζήο ζπκπεξηθνξάο γηα ηηο γπλαίθεο, πεξηγξάθεη
ηελ pativrata σο εθείλε «ε νπνία δελ ζηξέθεη ηε καηηά ηεο ζην
θεγγάξη ή ζηνλ ήιην[θαη ηα δύν αξζεληθνύ γέλνπο ζηελ
ηλδνπηζηηθή θνζκνινγία] ή ζε έλα δέληξν πνπ έρεη όλνκα
αξζεληθνύ γέλνπο».

16. H ζέζε ηεο γπλαίθαο ζηελ Κίλα
Ζ επνρή θαηά ηελ νπνία ε δσή κηαο γπλαίθαο
ζηελ Κίλα θαηεπζπλόηαλ απνθιεηζηηθά από ηα
αλδξηθά κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηεο δελ είλαη θαη ηόζν
καθξηλή. Μέρξη πξηλ από κεξηθέο δεθαεηίεο όιεο νη
δξαζηεξηόηεηεο κηαο Κηλέδαο ειέγρνληαλ από ηνλ
παηέξα, ηνλ αδειθό ή ηνλ άληξα ηεο. Αθόκα θαη αλ
ν ηειεπηαίνο πέζαηλε, ε ρήξα δελ είρε ην δηθαίσκα
λα μαλαπαληξεπηεί. ΢ήκεξα ζηηο πόιεηο ηνπιάρηζηνλ
απηό έρεη αιιάμεη. Καλείο δελ ζθαλδαιίδεηαη πιένλ
επεηδή κηα γπλαίθα πεγαίλεη ζρνιείν, ή βγαίλεη κε
θίινπο, ή δεη κε θάπνηνλ πνπ ε ίδηα έρεη επηιέμεη. Ζ
θηλέδηθε επαξρία πάιη έρεη ηνπο δηθνύο ηεο
απζηεξνύο θαλόλεο πνπ θάκπηνληαη κόλν θαη κόλν
επεηδή ε γπλαηθεία εξγαζία είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ
επηβίσζε ηεο νηθνγέλεηαο.
΢ε κηα ρώξα όπνπ νη απαγσγέο γπλαηθώλ γηα
ζσκαηεκπνξία είλαη ζύλεζεο θαηλόκελν, όπνπ ηα
ζειπθά κσξά δελ είλαη επηζπκεηά, όπνπ ηα
πνζνζηά ησλ αγξάκκαησλ γπλαηθώλ είλαη πςειά
θαη ε γπλαηθεία άκηζζε εξγαζία εθζεηάδεηαη, πώο λα
κηιήζεη θαλείο γηα ρεηξαθέηεζε; ΢ηελ Κίλα, όπνπ
αθόκα ππάξρνπλ γπλαίθεο κε παξακνξθσκέλα
πόδηα ιόγσ ηνπ παιαηνύ εζίκνπ πνπ ήζειε ηηο
γπλαίθεο λα δέλνπλ ηα πόδηα ηνπο από ηελ παηδηθή
ηνπο ειηθία, όπνπ ιέμεηο όπσο «δεκνθξαηία» θαη
«αλζξώπηλα δηθαηώκαηα» απαγνξεύνληαη αθόκα θαη
σο όξνη αλαδήηεζεο ζην Γηαδίθηπν, ε νπζηαζηηθή
ρεηξαθέηεζε ίζσο λα απνηειεί ζηόρν νπηνπηθό.

17. • Πξηλ από κεξηθέο εκέξεο ηα δηεζλή εηδεζενγξαθηθά
πξαθηνξεία κεηέδσζαλ ηε ζύιιεςε θαη ηε θπιάθηζε
ηνπ πξώηνπ άλδξα πνπ θαηαδηθάζηεθε γηα
ζεμνπαιηθή παξελόριεζε ζην ρώξν εξγαζίαο βάζεη
ηνπ ζρεηηθνύ λόκνπ πνπ πξόζθαηα ςεθίζηεθε. Μηα
θίλεζε πξνο ηε ζσζηή θαηεύζπλζε, πνπ κέλεη λα
θαλεί αλ ζα ζπλερηζηεί θαη κεηά ην ηέινο ησλ
Οιπκπηαθώλ Αγώλσλ.
Μέρξη ηελ επνρή ηνπ Μάν Σζεηνύλγθ νη γπλαίθεο
ήηαλ γηα ην ζπίηη. Κέληεκα, καγείξεκα, θαζάξηζκα
θαη αλαηξνθή ησλ παηδηώλ ήηαλ ηα απαξαίηεηα
εθόδηα γηα ηε δσή ηνπο. Ούηε θαλ λα αζιεζνύλ δελ
κπνξνύζαλ ιόγσ ηεο παξακόξθσζεο ησλ πνδηώλ
ηνπο, πνπ είρε ζηόρν λα θάλνπλ πην κηθξά, ζειπθά
βήκαηα! Ο Μάν αλαγλσξίδεη ηελ αλαγθαηόηεηα λα
ηηο εληάμεη ζην ελεξγό δπλακηθό ηεο θνηλσλίαο – θαη
ηνπ ζηξαηνύ. Αλαγλσξίδεη θαη ηελ αλαγθαηόηεηα λα
ηηο κνξθώζεη, αθνύ ζεσξεί πσο κε ηνλ ηξόπν απηό
ζα είλαη πην απνηειεζκαηηθή ε πξνπαγάλδα ηνπ.
Βέβαηα, κε ηελ εκθάληζε ηνπ Μάν εμαθαλίδνληαη
από ηηο γπλαηθείεο γθαξληαξόκπεο ηα δσεξά
ρξώκαηα, ηα αμεζνπάξ, ην καθηγηάδ, νη πεξκαλάλη
θαη γεληθά όια εθείλα ηα ζηνηρεία ηεο
«θαπηηαιηζηηθήο παξαθκήο» πνπ έθαλαλ κέρξη ηόηε
κηα γπλαίθα λα ληώζεη δηαθνξεηηθή από ηηο άιιεο.
Σώξα ε δηαθνξεηηθόηεηά ηνπο ζα πξνθύπηεη από ηε
ζηάζε «ηζνηηκίαο» πνπ ζα ηεξεί απέλαληί ηνπο ην
θξάηνο. Γνπιεηέο γηα όινπο, αλεμαξηήησο θύινπ.
Ζ «απειεπζέξσζε ηεο γπλαίθαο» ζπγθαηαιέγεηαη
πιένλ ζηηο κεγάιεο θαηαθηήζεηο ηνπ
Κνκκνπληζηηθνύ Κόκκαηνο Κίλαο (ΚΚΚ). Από ην
1949 θαη έπεηηα θακία γπλαίθα δελ κπνξεί λα
εμαλαγθαζηεί ζε έλα γάκν πνπ δελ επηζπκεί θαη
αθόκα θαη ε ηειεπηαία αγξόηηζζα έρεη δηθαίσκα λα
δηεθδηθήζεη κηζζό. Μέρξη ηνλ πεξαζκέλν Μάην όκσο
θακία γπλαίθα δελ είρε θαηαθέξεη λα θαηαθηήζεη
θάπνην από ηα αλώηαηα πνιηηηθά αμηώκαηα.

18. Ζ ΘΔ΢Ζ ΣΖ΢ ΓΤΝΑΗΚΑ΢ ΢ΣΖΝ
ΗΝΓΗΑ
Αξραηόηεηα: Καηά ηελ αξραηόηεηα ε νηθνδέζπνηλα ζηελ Ηλδία θαηείρε ζεκαληηθό ξόιν
ζηελ νηθνγελεηαθή δσή θαη είρε ηελ γεληθή θξνληίδα ηνπ ζπηηηνύ, όηαλ δε απνθηνύζε
γην ε ζέζε ηεο ήηαλ πην εληζρπκέλε. Ήηαλ όκσο πάληα εμαξηεκέλε από ηνλ παηέξα,
ηνλ ζύδπγν θαη ηέινο ηνλ γην ηεο. ΢πάληα έβγαηλε από ην ζπίηη θαη πάληα ηελ
ζπλόδεπε θάπνηνο. Γελ πξνβιεπόηαλ γη΄απηή θακηά παηδεία. Μεηά ην ζάλαην ηνπ
ζπδύγνπ ηεο βξηζθόηαλ ζε θαηώηεξε κνίξα από λνκηθή θαη θνηλσληθή άπνςε. Ζ
γπλαίθα όκσο ζηε βεδηθή επνρή(ήηαλ κηα πεξίνδνο ζηελ ηζηνξία θαηά ηελ νπνία νη
Βέδεο, ηα αξραηόηεξα ηεξά θείκελα ηνπ Ηλδνπηζκνύ, ζπληέζεθαλ. Σν ρξνληθό δηάζηεκα
ηεο πεξηόδνπ είλαη αβέβαην) είρε πνιύ κεγαιύηεξε ειεπζεξία από όηη, ηηο
κεηαγελέζηεξεο επνρέο. Δπελέβαηλε ζηελ εθινγή ηνπ ζπδύγνπ ηεο, εκθαληδόηαλ ζηηο
γηνξηέο, παξαθνινπζνύζε καδί κε ηνπο άλδξεο ηηο ζξεζθεπηηθέο ηειεηέο θαη είρε ην
δηθαίσκα λα Αξραία Ηλδία κνξθώλεηαη θαη λα παίξλεη κέξνο ζε θηινζνθηθέο
ζπδεηήζεηο. Αλ έκελε ρήξα κπνξνύζε λα μαλαπαληξεπηεί. ΢ήκεξα: ΢ηε ζεκεξηλή
επνρή είλαη ζθιεξό λα είζαη γπλαίθα ζηελ Ηλδία. Παξά ηα κεγάια βήκαηα πνπ γίλνληαη
ηα ηειεπηαία ρξόληα γηα ηε βειηίσζε ηεο ζέζεο ηεο γπλαίθαο ζηελ ηλδηθή θνηλσλία,
ππάξρεη απμαλόκελε βία ελαληίνλ ησλ γπλαηθώλ, νη πεξηζζόηεξεο γπλαίθεο ζηηο
ρακειέο θνηλσληθέο ηάμεηο παξακέλνπλ αλαιθάβεηεο, κε ρακειόηεξνπο κηζζνύ όηαλ
εξγάδνληαη θαη κε δπζκελή αληηκεηώπηζε από ηελ νηθνγέλεηα. Σα θνξίηζηα ζηηο θησρέο
νηθνγέλεηεο αληηκεησπίδνληαη ζαλ έλα πξόζζεην βάξνο αθνύ ζα εγθαηαιείςνπλ
αξθεηά λσξίο ηελ νηθνγέλεηα, γεγνλόο πνπ ζεκαίλεη όρη κόλν ιηγόηεξε βνήζεηα ζην
ζπίηη αιιά θαη έλα δπζβάζηαθην πνζό πνπ δίλεηαη ζαλ πξνίθα.

19. ΓΚΔΨ΢Δ΢
Με ην όλνκα απηό πνπ ζεκαίλεη “ρνξεύηξηα”
ππνδειώλνληαη ζηελ Ηαπσλία νη γπλαίθεο πνπ
δηαζθεδάδνπλ ηνπο ζακώλεο ησλ “ζπηηηώλ ηνπ
ηζαγηνύ” ή ηνπο ζεκαληηθόηεξνπο θηινμελνύκελνπο.
Ζ “γθέηζα” κειεηάεη από ηελ ειηθία ησλ 10 ρξνλώλ
κε έλα δάζθαιν πνπ ζα ηελ θάλεη όρη κόλν όκνξθε
θαη γνεηεπηηθή γπλαίθα αιιά θαη επράξηζηα
έμππλε, εθιεπηπζκέλε, άξηζηε κνπζηθό, ηέιεηα
εθηειέζηξηα ηνπ “θνηό” θαη ηνπ “ζακηζέλ” θαη
θιαζηθή ρνξεύηξηα. Με ιίγα ιόγηα ε “γθέηζα”
αληηπξνζσπεύεη ην ηδαληθό ηεο θαιιηεξγεκέλεο
γπλαίθαο κε ιεπηνύο ηξόπνπο θαη γνεηεία, πνπ
θάζε άληξαο ζα ήζειε λα έρεη ζπληξνθηά. Ζ
“γθέηζα” είλαη έλα θξνύην πνιύηηκν θαη αθύζηθν:
θόβεηαη από ηελ πξαγκαηηθή δσή, όηαλ αθόκα είλαη
θνξηηζάθη θαη από ηόηε αζρνιείηαη κόλν κε ηνλ
εαπηό ηεο. Ζ ζπδήηεζή ηεο είλαη πάληα πξνζεθηηθή
θαη κεξηθέο θνξέο θνκςά πξνηθηζκέλε, δελ γίλεηαη
πάλσ ζε ζε ζέκαηα ζπγθεθξηκέλα, αιιά ζηέθεηαη
ζε εθιεπηπζκέλεο causeries πνπ ήηαλ ηεο κόδαο
ην γαιιηθό 18ν αηώλα θαη μεηπιίγεηαη κε πνηεηηθέο
πεξηθξάζεηο κε γλώκνλα πάληα ην θαιό γνύζην θαη
ηηο ιακπξέο απαληήζεηο. ΋ηαλ δελ πξνζθέξεη ην
έξγν ηεο , ε “γθέηζα” δεη γεληθά ζε έλα είδνο
νηθνηξνθείνπ-θνιιεγίνπ. Ζ “γθέηζα” πνηόηεηαο όηαλ
απνθαζίδεη λα εγθαηαιείςεη ην
επάγγεικα,παληξεύεηαη ζπλήζσο κε πξόζσπν
θαιήο θαη κεξηθέο θνξέο πςειήο θνηλσληθήο ζέζεο.

20. ΟΜΑΓΑ ΄Γ
Ζ ΓΤΝΑΗΚΑ ΢ΣΟ ΑΡΥΑΗΟ ΘΔΑΣΡΟ
• Διεπζεξίνπ ΢καξάγδα
• Αζαλαζηάδνπ Πελειόπε
• Καξύδε Διέλε

21. Ζ ΓΤΝΑΗΚΑ ΢ΣΟ ΑΡΥΑΗΟ ΘΔΑΣΡΟ
ΔΤΡΗΠΗΓΖ΢
Γεζπόδνπζεο ζηηο ηξαγσδίεο ηνπ Δπξηπίδε νη γπλαίθεο.
Μήδεηα, Δθάβε, Πνιπμέλε, Άιθεζηε, Ηθηγέλεηα, Φαίδξα, Διέλε, Ζιέθηξα, Αλδξνκάρε. Γπλαίθεο κε
πάζνο πνπ παξαζύξνπλ ηα πάληα ζην δηάβα ηνπο, γπλαίθεο πνπ επηβάιινληαη κε ηε ζεκλόηεηα
θαη ηνλ εξσηζκό ηνπο, γπλαίθεο πεξήθαλεο, γπλαίθεο πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηελ πνλεξηά ή ηα
δάθξπά ηνπο γηα λα επηηύρνπλ απηό πνπ ζέινπλ, γπλαίθεο αζηαζείο. Λίγε ζεκαζία έρεη αλ
ζπκθσλνύκε ή όρη κε ηνλ ηξόπν πνπ ηηο παξνπζίαζε ζηα δξάκαηά ηνπ. Γεγνλόο είλαη όηη κε ηνλ
Δπξηπίδε ε γπλαίθα βγήθε από ηνλ γπλαηθσλίηε, απεθδύζεθε ηε ζησπή ζηελ νπνία ήηαλ
θαηαδηθαζκέλε θαη εκθαλίζηεθε ζπειιώδεο ζηε «ιέζρε αλδξώλ»πνπ ήηαλ ε πόιηο ηεο.
Δηζρσξώληαο, κε πξσηνθαλή γηα ηα δεδνκέλα ηεο επνρήο ηνπ ηξόπν, ζηνλ εζσηεξηθό θόζκν ησλ
εξσίδσλ ηνπ ν Δπξηπίδεο αλαιύεη κνλαδηθά ηα ζπλαηζζήκαηα, ηα πάζε θαη ηηο αληηδξάζεηο πνπ
γελληνύληαη ζην κπαιό θαη ζηελ ςπρή ηνπο. Κύξηεο πξσηαγσλίζηξηεο ηνπ ζεάηξνπ ηνπ θπξηαξρνύλ
είηε ζαλ θύιαθεο ηεο εζηίαο, είηε ζαλ ππεξήθαλεο παξζέλεο πνπ δελ δηζηάδνπλ λα
απηνζπζηαζηνύλ γηα λα γιηηώζνπλ θαύινπο άλδξεο, είηε ζαλ πνλεξά πιάζκαηα πνπ αλαιύνληαη
ζε θιάκαηα θαη ρεηξαγσγνύλ κε κνλαδηθή καεζηξία ηνπο γύξσ ηνπο. Καη νη πην μερσξηζηέο είλαη νη
γπλαίθεο πνπ ην πάζνο ηνπο ζπλαγσλίδεηαη ηε ινγηθή ηνπο θαη ηηο νδεγεί ζε αθξαίεο θαηαζηάζεηο.
Ζ Μήδεηα ζπλδπάδεη ηελ παηδνθηνλία κε ηνλ ιόγνλ, κε κηα ζθέςε εθπεθξαζκέλε δεκνζίσο πάλσ
ζηελ θαηάζηαζε ηεο γπλαίθαο πξηλ μεθύγεη ζηελ πεξηνρή ηνπ κύζνπ. Ζ Φαίδξα θάησ από ην
βάξνο κηαο αλεύζπλεο θνζκηθήο δύλακεο θαη αληηδξώληαο πεξηζζόηεξν ζαλ
θαζεκεξηλή, πιεγσκέλε γπλαίθα ζα πεζάλεη αθνύ πξώηα θαηαζηξέςεη ηνλ άλδξα πνπ ηελ
πιήγσζε. Απηέο νη εμαηξεηηθέο γπλαίθεο πνπ θπξηάξρεζαλ ζηελ ζθελή ηνπ Δπξηπίδε «ζε θακία
πεξίπησζε…δελ βγήθαλ αηηκσξεηί από ηελ παξαδνζηαθή ηνπο ιεηηνπξγία. Κη όηαλ ζέιεζαλ λα ην
επηρεηξήζνπλ νιόθιεξε ε „θνζκηθή‟ ηάμε βξέζεθε ζε θίλδπλν. Πξόθεηηαη γη‟ απηό αθξηβώο πνπ
ηξαγνπδάεη ν ρνξόο ζηε Μήδεηα: «Ήξζαλ θαηξνί πνπ ηα ηεξά πξνλόκηα ηώξα πίζσ
αλεθνξίδνπλ…΄Δξρεηαη ε ππόιεςε ζησλ γπλαηθώλ ην γέλνο. Φήκε πβξηζηηθή δελ ζα ηηο πηάλεη ηηο
γπλαίθεο πηα»(410 – 420).
Ζ πεξηθξνλεηηθή πξνζαγόξεπζε γηα ηελ Κιεηηώ, ηε κεηέξα ηνπ Δπξηπίδε, (ρνξηαξνύ) ήηαλ
ζπλεζηζκέλε ζηνπο θσκηθνύο πνηεηέο. Ήηαλ ε επνρή όπνπ ην λα είλαη θαλείο αγξόηεο δελ
απνηεινύζε ηδηαίηεξν ηίηινο ηηκήο. ΢ίγνπξα νη Αζελαίνη δελ ηεο ζπγρσξνύζαλ ην γεγνλόο όηη
έβγαηλε θαη ζαλ πσιήηξηα ησλ πξντόλησλ ηεο ζηελ αγνξά πξάγκα απαξάδεθην γηα ηελ αζελαία
γπλαίθα εθείλσλ ησλ ρξόλσλ
«Σν επηθξηηηθό θαη ξηδνζπαζηηθό πνιιέο θνξέο πλεύκα ηνπ Δπξηπίδε επηζύξεη ηε ριεύε ησλ
ζπληεξεηηθώλ θαη ησλ θσκσδηνγξάθσλ». Ο Δπξηπίδεο γίλεηαη ζηόρνο ηνπ Αξηζηνθάλε όρη κόλν

22. ΢ηα έξγα ηνπ ν Δπξηπίδεο, κε ηελ κνλαδηθή εηξσλεία ηνπ, παίξλεη ηε ζέζε ηεο γπλαίθαο, θαη ξαβδίδεη
ηνπο ζύγρξνλνύο ηνπ Αζελαίνπο γηα ηηο ηδέεο ηνπο θαη ηε ζηάζε ηνπ απέλαληη ζηηο γπλαίθεο.
Δπηρεηξεί ν Δπξηπίδεο κηα αλαηξνπή ησλ παξαδνζηαθώλ ηδεώλ ησλ ζπγρξόλσλ ηνπ Αζελαίσλ.
Δίλαη, αγαπεηνί αθξναηέο θαη ηδηαίηεξα αγαπεηέο αθξνάηξηεο, έλα θεκηληζηηθό θήξπγκα δπόκηζη
ρηιηάδεο ρξόληα πξηλ! Καη απηό, από ηνλ ζπγγξαθέα πνηεηή πνπ έκεηλε ζηελ ηζηνξία σο
κηζνγύλεο!
Θα δνύκε απηή ηελ εηξσλεία ηνπ θη απηό ην θαηεγνξώ ηνπ γηα ηελ αλδξνθξαηνύκελε θνηλσλία ησλ
Αζελαίσλ, ζε έλα πεξίθεκν κνλόινγν. Σνλ κνλόινγν ηεο Μήδεηαο από ηελ νκώλπκε ηξαγσδία
ηνπ.
Πνηα, όκσο, είλαη ε απειεπζεξσηηθή ζπλεηζθνξά ησλ ηξηώλ ηξαγηθώλ ζηηο γπλαίθεο; «Οη γπλαηθείεο
κνξθέο», γξάθεη ε Αζπαζία Παπαζαλαζίνπ ζαλ θπξίσο λα ππεξαζπίδεηαη ην θύιν ηεο, «δελ είλαη
ζην πεξηζώξην, ελζσκαηώλνληαη ζηελ ηξαγηθή πξάμε, ην όλνκά ηνπο αθνύγεηαη κέζα ζηελ
αλδξνθξαηνύκελε αζελατθή θνηλσλία, πνιιέο θνξέο ακθηζβεηνύλ κε ηε δξάζε ηνπο ην
"παηξηαξρηθό ηδεώδεο" ηεο δεκνθξαηηθήο Αζήλαο θαη γίλνληαη θαη απηέο θεληξηθά ηξαγηθά
πξόζσπα».
Σν αίηεκα ηνπ ηξαγηθνύ ιόγνπ ππέξ ησλ γπλαηθώλ είλαη ε πξώηε θνξά πνπ επδηάθξηηα αθνύγεηαη ζηελ
ηζηνξία ηεο παγθόζκηαο δξακαηνπξγίαο: «Άλνημαλ κε ηελ ηέρλε ηνπο δηάπιαηα ηνλ εζσηεξηθό
ςπρηθό θόζκν ηεο γπλαίθαο», πεξηγξάθεη κε ιπξηθό ηόλν απηό ην κέγα θνηλσληθό θαη αηζζεηηθό
γεγνλόο ε Αζπαζία Παπαζαλαζίνπ, «γηα λα καο απνθαιύςνπλ ηα θαηαπηεζκέλα αηζζήκαηά ηεο
γηα ηνλ έξσηα, γηα ηηο θαζεκεξηλέο έγλνηεο ηεο ζπδπγηθήο ζρέζεο, γηα πξνζδνθίεο πνπ
δηαςεύζζεθαλ».
Οη ηξαγηθέο γπλαίθεο, αθόκε θη αλ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία «Γπλαίθεο ηεο αλαηξνπήο», ζε
αληηδηαζηνιή κε ηηο «Γπλαίθεο ηνπ νίθνπ», όπσο εύζηνρα θάλεη ην δηαρσξηζκό ε Παπαζαλαζίνπ,
αθόκε θη απηέο «δελ επαλαζηαηνύλ. Γελ δέρνληαη ηελ θαηαπίεζε ηεο αλζξώπηλεο ζπλείδεζεο,
έζησ θη αλ ππεξαζπίδνληαη παλάξραηεο αξρέο ηνπ νίθνπ ησλ αλζξώπσλ θαη ησλ ζεώλ». Απ' απηέο
ηηο εξεβώδεηο πξσηαγσλίζηξηεο ηνπ ζθνηεηλνύ ζηάζνπ ηεο αλζξώπηλεο ςπρήο, πνηεο είλαη πξώηεο
κεηαμύ πξώησλ; «Ζ Κιπηαηκλήζηξα θαηαιύεη ηελ αλδξηθή εμνπζία θαη ε Μήδεηα ζπλεηδεηά
θαηαζηξέθεη ηνλ άλδξα ηεο θαη όινπο απηνύο πνπ ηελ πξόδσζαλ θαη ηελ αδίθεζαλ».
Οη γπλαηθείεο κνξθέο ζηα έξγα ησλ ηξαγηθώλ πνηεηώλ δελ είλαη ζην πεξηζώξην, ελζσκαηώλνληαη ζηελ
ηξαγηθή πξάμε, ην όλνκά ηνπο αθνύγεηαη κέζα ζηελ αλδξνθξαηνύκελε αζελατθή θνηλσλία,
ακθηζβεηνύλ κε ηε δξάζε ηνπο ην παηξηαξρηθό ηδεώδεο ηεο δεκνθξαηηθήο Αζήλαο θαη γίλνληαη
θεληξηθά ηξαγηθά πξόζσπα. Ζ ζπγγξαθέαο επηρεηξεί έλα ζρεκαηηθό δηαρσξηζκό ησλ γπλαηθείσλ
κνξθώλ ζε γπλαίθεο ηνπ «νίθνπ» θαη ζε γπλαίθεο ηεο «αλαηξνπήο».

23. Ζ ΓΤΝΑΗΚΑ ΢ΣΟΝ ΟΜΖΡΟ
Οη γπλαίθεο ηνπ «νίθνπ» δξνπλ κέζα ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πιαίζην αμηώλ θαη πεπνηζήζεσλ, αιιά
πνιιέο θνξέο πξνρσξνύλ ηηο ζθέςεηο ηνπο θαη ηηο πξάμεηο ηνπο πέξα από απηό ην πιαίζην, κε
ζνθία θαη πείξα δσήο πνπ εθπιήζζεη.
Ξερσξηζηή ζέζε θαηέρεη ζηελ «Ηιηάδα θαη ζηελ «Οδύζζεηα» ε γπλαίθα. Ο ΋κεξνο πκλεί ην θάιινο θαη
ηηο αξεηέο ηεο. Γπλαίθεο πξόηππα ε Χξαία Διέλε, ε «άινρνο θίιε» Αλδξνκάρε, ε ηξαγηθή
Δθάβε, ε πηζηή Πελειόπε.
ΠΟΛΤΤΜΝΖΣΖ κε μερσξηζηή ζέζε ζην νκεξηθό πνηεηηθό ζηεξέσκα ηεο Ηιηάδαο θαη ηεο Οδύζζεηαο
είλαη ε γπλαηθεία παξνπζία, όπνπ ν ΋κεξνο παξάιιεια κε ηα ηλδάικαηα ήζνπο αλδξώλ, ζηήλεη
θαη δηδάζθεη θαη ήζε εξσΐδσλ· πκλεί ην θάιινο, ηε γνεηεία θαη ηηο αξεηέο πνπ πξέπεη λα θνζκνύλ
θάζε ζλεηή· θαη ηαπηόρξνλα παξαρσξεί αξθεηά πξόζπκα ξόινπο ζεκαληηθνύο ζηα δξώκελα ησλ
πεδίσλ ησλ καρώλ ζηηο εξσηθέο ζεέο. Γηα θάζε ζλεηή δηαιέγεη θάζε θνξά εθείλε ηε κνλαδηθή θαη
αλεπαλάιεπηε, πνπ απνηειεί ην ηδαληθό, ην πξόηππν.
Ζ δόμα ηεο Πελειόπεο, πνπ θηάλεη κέρξη ηα πιαηηά νπξάληα, ηελ μερσξίδεη γηα ηε δηθαηνζύλε θαη ηελ
θξίζε ηεο, γηα ηελ νξζή δηνίθεζε, ηελ αύμεζε ηνπ πινύηνπ θαη ηελ επδαηκνλία ηνπ ιανύ. Γη‟ απηό ν
άλδξαο ηεο ηεο απνλέκεη ηηκεηηθνύο επαίλνπο, ηνπ πην άςνγνπ βαζηιηά πνπ‟ ρεη «αληξησκέλνπο λα
θπβεξλά». Κη επίζεκα νκνινγεί ηελ θαηαμίσζή ηεο πξσηαξρόληηζζαο ηεο πόιεο πξηλ αθόκε από
ηελ αλαγλώξηζή ηνπ θαη πξηλ από ηελ ηηκσξία ησλ κλεζηήξσλ. ς 111-112
Ζ όπνηα απνηίκεζε ηεο άπηζηεο Κιπηαηκλήζηξαο, γίλεηαη απηνκάησο ζε αληηδηαζηνιή αθελόο κε ηελ
πηζηή Πελειόπε, αθεηέξνπ κε ηελ άπηζηε Διέλε, ε απηζηία ηεο νπνίαο ππξνδόηεζε ηνλ
θαηαζηξνθηθό ηξσηθό πόιεκν. Σελ πξώηε ζύγθξηζε ηελ επηρεηξεί ήδε δύν θνξέο ν Αγακέκλσλ
ζηελ νδπζζεηαθή Μεγάιε θαη Μηθξή Νέθπηα: ηε κία θνξά επηκέλνληαο όηη ην ζπδπγηθό έγθιεκα ηεο
Κιπηαηκλήζηξαο κόιπλε ζην ζύλνιό ηνπ ην γπλαηθείν θύιν θαη ζα κπνξνύζε λα επεξεάζεη αθόκε
θαη ηελ Πελειόπε, απέλαληη ζηελ νπνία ν Οδπζζέαο νθείιεη ηνπιάρηζηνλ ππνςηαζκέλε
επηθύιαμε· ηε δεύηεξε θνξά, ζηελ έμνδν ηώξα ηνπ έπνπο, ν ζθαγκέλνο από ηε γπλαίθα ηνπ
ζύδπγνο αλαγλσξίδεη ζηνλ θάησ θόζκν ηελ αλακθηζβήηεηε ζπδπγηθή αξεηή ηεο γπλαίθαο ηνπ
Οδπζζέα. Γπζηπρώο δελ καο ζώζεθε ε αηζρπιηθή Πελειόπε παξά κόλνλ σο ςηιόο ηίηινο, γηα λα
έρνπκε ηε ζρεηηθή εηπκεγνξία θαη ηνπ Αηζρύινπ. Γηα ηελ Διέλε πάλησο ν κεγάινο ηξαγηθόο είλαη
απεξίθξαζηνο: ηεο απνδίδεη ηδξπηηθή θαη κέγηζηε ελνρή ζε όια ηα δεηλά ηνπ ηξσηθνύ πνιέκνπ :
απόδεημε ην δεύηεξν ΢ηάζηκν από ηνλ Αγακέκλνλα ηεο ηξηινγίαο, πνπ απνηειεί, ζην ζύλνιό
ηνπ, σκή θαη εμαληιεηηθή θαηαγγειία ηεο δηαβόεηεο εξσίδαο.

24. ΟΜΑΓΑ ΄Γ
Ζ ΓΤΝΑΗΚΑ ΢ΣΖΝ ΝΔΟΣΔΡΖ ΔΠΟΥΖ
• Μηραειίδεο Γεκήηξεο
• Θένο Βαγγέιεο
• Φξαγθνύιε Κέιιπ
• Κόξδαο Γηώξγνο
• ΢ηπιηαλνύ Αηκηιία
• Καλαθάξε Γεσξγία

25. Tν θεκηληζηηθό θίλεκα
ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΣΟΤ ΦΔΜΗΝΗ΢ΜΟΤ
O θεκηληζκόο είλαη κηα ζπιινγή θνηλσληθώλ ζεσξηώλ, πνιηηηθώλ
πνιηηηθώλ
θηλήζεσλ θαη εζηθώλ θηινζνθηώλ αλαθεξόκελε ζε εκπεηξίεο
γπλαηθώλ ζε ζρέζε κε ηελ θνηλσληθή, πνιηηηθή, θαη νηθνλνκηθή ηνπο
θαη νηθνλνκηθή ηνπο
θαηάζηαζε.Χο θνηλσληθό θίλεκα, ν θεκηληζκόο εζηηάδεηαη ζηελ
θνηλσληθό θίλεκα, ν θεκηληζκόο εζηηάδεηαη ζηελ
εμάιεηςε ηεο θπιεηηθήο αληζόηεηαο θαη ζηελ πξνώζεζε ησλησλ
δηθαησκάησλ, ησλ ζπκθεξόλησλ θαη ησλ δεηεκάησλ ησλ γπλαηθώλ.
ζπκθεξόλησλ θαη ησλ δεηεκάησλ ησλ γπλαηθώλ.
ΑΡΥΖ ΦΔΜΗΝΗ΢ΜΟΤ
Όζν γλσξίδνπκε από ηελ ηζηνξία ε ζέζε ηεο γπλαηθάο ήηαλ δεύηεξε
γπλαηθάο ήηαλ δεύηεξε
κέζα ζηελ αλδξνθξαηνύκελε θνηλσλία θαζώο ε ζπκκεηνρή ηεο ζηα
ζπκκεηνρή ηεο ζηα
θνηλά ήηαλ κεδακηλή σο θαη αλύπαξθηε. Όκσο ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο
αλύπαξθηε. Όκσο ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο
ηνπ 1960 ηνπ 1970 ν θεκηληζκόο εκθαλίζηεθε κε ζθνπό λα αλαηξέςεη
ζθνπό λα αλαηξέςεη
απηή ηελ θαηάζηαζε. Ζ θεκηληζηηθή ζεσξία άξρηζε από ιεπθέο κέζν
αζηέο γπλαίθεο ησλ πεξηνρώλ ηεο Γύζεο. Γηα λα είκαζηε αθξηβείο νη
Γύζεο. Γηα λα είκαζηε αθξηβείο νη
απαξρέο ηνπ θεκηληζκνύ ηνπνζεηνύληαη γύξσ από ηελ γαιιηθή
ηνπνζεηνύληαη γύξσ από ηελ γαιιηθή
επαλάζηαζε. Αξρηθά είρε ηελ κνξθή ηεηξαδίνπ παξαπόλσλ ην νπνίν
Αξρηθά είρε ηελ κνξθή ηεηξαδίνπ παξαπόλσλ ην νπνίν
αξγόηεξα εμειίρζεθε ζηε ιεγνκέλε δηαθήξπμε δηθαησκάησλ ησλ
ησλ
γπλαηθώλ.

26. Ο ΦΔΜΗΝΗ΢ΜΟ΢ ΢ΖΜΔΡΑ
Ο θεκηληζκόο ζήκεξα θαληάδεη ληθεηήο κίαο αδπζώπεηεο κάρεο. ΋κσο
κέρξη πνην βαζκό κπνξνύκε λα πεηζηνύκε γηα θάηη ηέηνην όηαλ
πνιιέο γπλαίθεο πεζαίλνπλ από μπινδαξκό είηε από αλεξγία.
Αθόκα θαηαηνπηζηηθόηεξα ζηνηρεηά αληινύκε από ηνλ εξγαζηαθό
ηνκέα .Παξόιν πνπ ε επίζεκε λνκνζεζία αλαγλσξίδεη ηε
κηζζνινγηθή εμίζσζε ησλ δπν θύισλ νη ακνηβέο ησλ γπλαηθώλ
εμαθνινπζνύλ ζπρλά λα θπκαίλνληαη ζε ρακειόηεξα επίπεδα από
απηά ησλ αλδξώλ.
Αλακθηζβήηεηα ην θεκηληζηηθό θίλεκα έρεη πεηύρεη πνιινύο από ηνπο
ζηόρνπο ηνπ κε επηηπρία. Σν πξόβιεκα είλαη θαηά πνζό έρνπκε ηελ
δπλαηόηεηα λα ρξεζηκνπνηνύκε απηό ηνλ όξν όηαλ ζε πνιηηηζκνύο
γπλαίθεο θπθινθνξνύλ κε κηζνθαιιπκέλα πξόζσπα θαη όια απηά
ζην βσκό ηεο ζξεζθείαο.

27. ΑΝΓΡΔ΢ ΤΠΔΡ ΣΟΤ ΦΔΜΗΝΗ΢ΜΟΤ
• MARX ν νπνίνο είρε ππνζηεξίμεη όηη «ε θνηλσληθή πξόνδνο
κπνξεί λα κεηξεζεί κε αθξίβεηα από ηελ ζέζε ηεο γπλαηθά ζε κηα
δεδνκέλε θνηλσλία »
• Ο ΓΖΜΖΣΡΖ΢ ΓΟΤΝΑΡΖ΢ επεξεαζκέλνο από ηε
γεληθεπκέλε ηόηε ζηνλ επξσπατθό ρώξν ηάζε γηα ςήθν ζηηο γπλαίθεο
ππνζρέζεθε λα πξνσζήζεη ην ζέκα θαη ζηελ Διιάδα.

28. ΜΔΓΑΛΔ΢ ΔΚΠΡΟ΢ΧΠΟΗ ΣΟΤ
ΦΔΜΗΝΗ΢ΣΗΚΟΤ ΚΗΝΖΜΑΣΟ΢
• ΜΑΡΗΑ ΟΛΤΜΠΗΑ ΝΣΔ ΓΚΟΤΕ
Αξρεγόο γπλαίθεηαο ιέζρεο ζην Παξίζη ηνπ 1790 ε νπνία
έγξαςε έλα θείκελν ηελ <<Γηαθήξπμε ησλ δηθαησκάησλ ησλ γπλαηθώλ>> δεηώληαο κε απηό ηνλ
ηξόπν ίζα δηθαηώκαηα ζηελ εθπαίδεπζε , ζηελ εξγαζία ,θαη ζηελ δηνίθεζε. Απνηέιεζκα ήηαλ λα
απνζηαιεί ην 1793 ζηε ιαηκεηόκν κε απόθαζε ηνπ Ρνβεζπηέξνπ θαη κε ηελ θαηεγνξία όηη
<<μέραζε ηηο αξεηέο πνπ αλήθνπλ ζην θύιν ηεο >> θαη ε δηάιπζε όισλ ησλ γπλαηθείσλ ιεζρώλ
ζην Παξίζη κε θπβεξλεηηθό δηάηαγκα. Θεσξείηαη ε πξώηε ΢νπθξαδέηα.
• ΢ΟΣΕΟΤΝΔΡ ΣΡΟΤΘ {ΜΑΤΡΖ ΦΔΜΗΝΗ΢ΣΡΗΑ – ΠΡΧΖΝ ΢ΚΛΑΒΑ}
Σν 1851 ε ΢νηδνύλεξ παξεπξίζθεηαη ζε κηα από ηηο πξώηεο παγθόζκηεο ζπλδηαζθέςεηο γπλαηθώλ.
΢ηελ νκηιία ηεο δηαθήξπμε όηη όιεο νη γπλαίθεο αλεμάξηεηα από θπιή ,εζλόηεηα θαη έζλνο πξέπεη
λα έρνπλ ίζα δηθαηώκαηα κε ηνπο άληξεο. Σόηε, όπσο είδε, άθνπζε θαη θαηέγξαςε ε Φξάλζηο Ν.
Κεηηδ πνπ παξεπξηζθόηαλ ζην ζπλέδξην ζεθώζεθε έλαο άληξαο από ην θνηλό θαη πήξε ην ιόγν
εμεγώληαο πώο θαηά ηε γλώκε ηνπ έπξεπε λα ζπκπεξηθέξνληαη ζε κηα γπλαίθα <<αιεζηλή
γπλαίθα>> θαη έθιεηζε ηελ νκηιία ηνπ κε ηελ παξαθάησ εξώηεζε απεπζπλόκελε πξνο ηελ Σξνπζ
<<θαη είζαη εζύ γπλαίθα;>>. Φαλεξά ελνριεκέλε ε Σξνπζ έβγαιε έλα ιόγν πξνο απάληεζε ζηελ
εξώηεζε ηνπ θπξίνπ ν νπνίνο έκεηλε ζηελ ηζηνξία κε ηνλ ηίηιν <<Γελ είκαη εγώ γπλαίθα;>> θαη
έιεγε ηα παξαθάησ : << Δθείλνο εθεί ν άληξαο ιέεη όηη νη γπλαίθεο ρξεηάδνληαη βνήζεηα γηα λα
αλεβνύλ ζε άκαμεο θαη λα πεξάζνπλ ραληάθηα θαη πσο πξέπεη λα παίξλνπλ ηελ θαιύηεξε ζέζε.
Δκέλα όκσο θαλείο δελ κε βνεζάεη λα αλέβσ ζε άκαμεο θαη λα πεξάζσ ιαθνύβεο θαη θάλεηο δελ
κνπ δίλεη ηελ θαιύηεξε ζέζε. Καη ινηπόλ ; Γελ είκαη εγώ γπλαίθα; Κνηηάμηε κε! Κνηηάμηε ην
κπξάηζν κνπ! Οξγώλσ θαη ζπέξλσ θαη δνπιεύσ ζηνπο αρπξώλεο θαη θαλέλαο άληξαο δελ
κπνξεί λα κνπ παξαβγεί! Καη ινηπόλ ; Γελ είκαη εγώ γπλαίθα; Μπνξώ κα δνπιέςσ όζν έλαο
άληξαο θαη λα θαώ όζν έλαο άληξα –αλ ππάξρεη θαγεηό- θαη λα κπνξώ λα αληέμσ εμίζνπ θαη ην
καζηίγην! Καη ινηπόλ ; Γελ είκαη εγώ γπλαίθα; ΄Δρσ γελλήζεη δεθαηξία παηδία θαη ηα είδα όια λα
πνπιηνύληαη ζθιάβνη θαη όηαλ έθιαςα κε ηνλ πόλν ηεο κάλαο κόλν ν Ηεζνύο κε άθνπζε ! Καη
ινηπόλ ; Γελ είκαη εγώ γπλαίθα;>> Σελ ηειεπηαία ηεο θξάζε ζπκπιήξσζε κε κηα πξάμε
δηακαξηπξίαο ηεο λα αλνίμεη ην ξνύρν πνπ θνξνύζε θαη λα δείμεη ην ζηήζνο ηεο σο ζύκβνιν ηνπ
γπλαίθεηνπ θύινπ.

29. ΚΑΛΛΗΡΟΖ ΠΑΡΡΔΝ
Ζ Παξξέλ δεκηνύξγεζε πνιιά θνηλσθειή
ηδξύκαηα γηα ηελ ππεξάζπηζε ησλ
γπλαηθώλ ,αληηπξνζώπεπε ηελ Διιάδα ζε
δηάθνξα δηεζλή ζπλέδξηα ζην Παξίζη. Μεηά
από δηθά ηεο δηαβήκαηα έγηλε δεθηή ε
πξόηαζε νη γπλαίθεο λα θνηηνύλ ζε
παλεπηζηήκηα θαη ζην πνιπηερλείν, θαζώο
επίζεο ήηαλ εθείλε πνπ έθαλε ηα πξώηα
βήκαηα γηα λα κπνξνύλ νη γπλαίθεο λα
εθιέγνπλ θαη λα εθιέγνληαη.

30. ΢ΤΝΔΠΔΗΔ΢ ΓΑΛΛΗΚΖ΢ ΔΠΑΝΑ΢ΣΑ΢Ζ΢
Ζ γαιιηθή επαλάζηαζε αλαπηέξσζε ηηο ειπίδεο ησλ γπλαηθώλ γηα ηελ
ρεηξαθέηεζή ηνπο. Ζ επαλάζηαζε θαηήξγεζε ην δηθαίσκα
πξσηνηνθίαο θαη ζέζπηζε ην δηαδύγην. Γελ πηνζέηεζε όκσο ηηο
απόςεηο πεξί παξαρώξεζεο πνιηηηθώλ δηθαησκάησλ ζηηο γπλαίθεο.
Γηέιπζε θαη έζεζε εθηόο λόκνπ ηηο γπλαηθείεο νξγαλώζεηο. Έδσζε
κελ νξηζκέλεο ειεπζεξίεο θαη ηε δπλαηόηεηα ζηηο γπλαίθεο λα
εξγάδνληαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο, ηαπηόρξνλα όκσο έδσζε θαη
ζηνπο αζηνύο εξγνδόηεο ηελ ειεπζεξία λα ξίμνπλ ηα εκεξνκίζζηα
ρξεζηκνπνηώληαο ηελ εξγαζία ησλ γπλαηθώλ γηα λα απμήζνπλ ηελ
εθκεηάιιεπζε ηεο αλζξώπηλεο εξγαζίαο γεληθώο.

31. ΓΗΚΑΗΧΜΑ ΦΖΦΟΤ ΢ΣΗ΢
ΔΛΛΖΝΗΓΔ΢
Υξεηαζηήθαλ δεθαεηίεο εληόλσλ γπλαηθείσλ αγώλσλ γηα
λα κπνξέζνπλ νη Διιελίδεο λα απνθηήζνπλ
δηθαίσκα ςήθνπ. Γηα πξώηε θνξά ςήθηζαλ ζηηο
δεκνηηθέο εθινγέο ηεο 11εο Φεβξνπαξίνπ 1934.΢ε
βνπιεπηηθέο εθινγέο νη Διιελίδεο ςεθίζαλ ζηηο 19
Φεβξνπαξίνπ ηνπ 1956.Έρνληαο απνθηήζεη πιήξσο
ην δηθαίσκα ηνπ εθιέγεηλ θαη ηνπ εθιέγεζζαη ζηηο
βνπιεπηηθέο ηνπ 1956 κε ηε Ληλά Σζαιδάξε θαη ηε
Βάζσ Θαλαζέθνπ λα εηζέξρνληαη ζην ειιεληθό
θνηλνβνύιην.

32. Ζ πνξεία ηεο γπλαίθαο ζηνπο
κεγάινπο αγώλεο ηνπ έζλνπο
Ο Πέηξνο Μέδηθνο –ν πξώηνο ηνπ ηόπνπ από ηνλ θάβν
Μαηαπά κέρξη ηελ Καιακάηα- όπσο αλαθέξεηαη ζηα
έγγξαθα, πξσηνζηαηεί κε ηνλ Γνύθα ηνπ Νεβέξ
(Ννβεξζίαο) γηα απειεπζέξσζε ηεο Διιάδαο θαη έξρεηαη
ζε ζπλελλνήζεηο κε ην βαζηιηά ηεο Ηζπαλίαο θαη ηνλ
βαζηιηά ηεο Νεαπόιεσο, παξάιιεια πξνζπαζεί λ’
απνθνηκίζεη δηπισκαηηθά ηνπο Βελεηνύο ρσξίο λα ηνπο
θάλεη ερζξνύο. Ο πνλεξόο όκσο Θνδσξήο
΢ηεθαλόπνπινο –γηα πξώηε θνξά αλαθαίλνληαη ζηα
έγγξαθα νη ΢ηεθαλνπνπιηάλνη- αλαθέξεη ηηο θηλήζεηο
ζηνλ Γόγε ηεο Βελεηίαο κε επηζηνιή ηνπ ηεο
12εο Ηαλνπαξίνπ 1612 θαη ε επαλαζηαηηθή θίλεζε
πξνδηθάδεηαη ζε απνηπρία. Οη ελέξγεηέο ηνπ έκεηλαλ
άγλσζηεο ζηνπο ηόηε πξσηεξγάηεο ηεο επαλάζηαζεο θαη
κνλάρα ζήκεξα κε ηελ αλάγλσζε ησλ αξρείσλ ηεο
Βελεηίαο έξρνληαη ζην θσο. Ζ επαλάζηαζε θαηαζηέιιεηαη
«ελ ηε γελέζεη ηεο» νη Σνύξθνη θαίνπλ θαη θαηαζηξέθνπλ
Μαληάηηθα ρσξηά.

33. • Δίλαη αμηνζαύκαζηνο ν ηξόπνο πνπ
αληαπνθξίζεθαλ νη γπλαίθεο εθείλεο ηεο επνρήο
ζην θάιεζκα ηεο παηξίδαο . Οη γπλαίθεο απηά ηα
ηξπθεξά αδύλακα πιάζκαηα, εθηόο από
καλάδεο, ζύδπγνη θαη λνηθνθπξέο ήηαλ
νη αθαλείο εξστδεο ηνπ έπνπο ηνπ ’40.
• ΢ηα κεηόπηζζελ νη γπλαίθεο αληηθαζηζηνύλ ηνπο
άληξεο πνπ έρνπλ επηζηξαηεπζεί θαη πιέθνπλ
κέξα λύρηα ρσξίο ζηακαηεκό κάιιηλα γηα ηνπο
ζηξαηηώηεο. Πνιιά λεαξά θνξίηζηα γξάθνληαη
εζειόληξηεο ζηνλ Διιεληθό Δξπζξό ΢ηαπξό θαη
γίλνληαη λνζνθόκεο. Άιιεο πνπ βξίζθνληαη
θνληά ζηελ πξώηε γξακκή, νη Ζπεηξώηηζζεο θη
νη γπλαίθεο ηεο Γπηηθήο
Μαθεδνλίαο, κεηαθέξνπλ πνιεκνθόδηα θαη
ηξόθηκα ζηνπο ζηξαηηώηεο κέζα ζηα ρηόληα, ζηα
δύζβαηα κνλνπάηηα ησλ θαθνηξάραισλ
βνπλώλ, εθεί πνπ ηα δώα αξλνύληαη λα
πξνρσξήζνπλ, αιύγηζηεο βνπβέο, κε αδάκαζηε
ζέιεζε θαη εξστθή απηνζπζία. Αξγόηεξα όινο ν
θόζκνο ζα ππνθιηζεί κπξνζηά ζηελ αδάκαζηε
Διιεληθή ςπρή ηνπο!Οη γπλαίθεο ησλ πόιεσλ
αλέιαβαλ ηελ θξνληίδα θαη ηελ πξνθύιαμε ησλ
αληξώλ από ηα θξπνπαγήκαηα. Οη Διιελίδεο
λνζνθόκεο δνύιεςαλ κε εξσηζκό θαη
απηαπάξλεζε θαη πνιιέο έπεζαλ ηελ ώξα ηνπ
θαζήθνληνο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ
βνκβαξδηζκώλ λνζνθνκείσλ θαη πινίσλ πνπ
κεηέθεξαλ ηξαπκαηίεο. Πνιιέο εύπνξεο
γπλαίθεο, έδσζαλ ρξήκαηα θαη θνζκήκαηα γηα
λα βνεζήζνπλ ηνλ αγώλα ηνπ Διιεληθνύ
ζηξαηνύ.

34. • Οη γπλαίθεο ηεο Υίνπ, ζύκθσλα κε
πεξηεγεηέο ηεο επνρήο, ήηαλ
«σξαίεο θαη αβξέο», κε «επγεληθή
ζπκπεξηθνξά, ηδηαίηεξα απέλαληη
ζηνπο μέλνπο». «Πνπζελά αιινύ νη
γπλαίθεο δελ απνιακβάλνπλ ηόζε
ειεπζεξία θη σζηόζν θακηά
θαηάρξεζή ηεο δελ παξαηεξείηαη.
Δξγάδνληαη θαη ηξαγνπδάλε. Σα
ζθάλδαια είλαη ζπάληα». Οη ζθαγέο
ζην λεζί(1822) εκπλένπλ ην Γάιιν
δσγξάθν Νηειαθξνπά, πνπ ζην
γλσζηό ηνπ πίλαθα απνηππώλεη
όιε ηε θξίθε απηήο ηεο ηξαγσδίαο.
Από ηνπο 100.000 θαηνίθνπο ζην
λεζί έκεηλαλ ιηγόηεξνη από 2000.
«Υηιηάδεο γπλαίθεο , θνξίηζηα θη
αγόξηα πνπιηόληαλ θάζε κέξα ζην
παδάξη. Πνιιά από απηά ηα
δπζηπρηζκέλα πιάζκαηα
απηνθηόλεζαλ θαηά ηε κεηαθνξά.
Βιέπεηο γπλαίθεο λα κε δέρνληαη
ηξνθή, κ’ όιν πνπ
καζηηγώλνληαλ, γηα λα πεζάλνπλ
από ηελ πείλα», αλέθεξε ν Άγγινο
πξόμελνο ζηε

35. Αμηνζαύκαζην ζάξξνο έδεημαλ θαη νη
Μεζνινγγίηηζζεο «ειεύζεξεο
πνιηνξθεκέλεο», νη νπνίεο ζε όιε ηε
δηάξθεηα ηεο καθξάο πνιηνξθίαο ηνπ
πξνππξγίνπ ηεο δπηηθήο Διιάδαο
βνήζεζαλ κε θάζε ηξόπν ζηελ
άκπλα:κεηαθνξά πιηθώλ γηα ηα
νρπξσκαηηθά έξγα, πεξίζαιςε ησλ
αζζελώλ θαη ηξαπκαηηώλ. Όηαλ
απνθαζίδεηαη ε εξσηθή έμνδνο(10
Απξηιίνπ 1826), κεηά ην θνβεξό ιηκό,
αθνινπζνύλ πνιιέο γπλαίθεο κε αληξηθή
ελδπκαζία, θξαηώληαο από ην έλα ρέξη
ην ζπαζί θαη από ην άιιν ην κσξό ηνπο,
ελώ νη άνπιεο κπήθαλ ζηε κέζε ηεο
θάιαγγαο καδί κε ηα παηδηά ηνπο. Απηέο
νη γπλαίθεο είραλ ηελ ίδηα θξηθηή ηύρε,
όπσο θαη νη άλδξεο ηεο Δμόδνπ, θαηά ηε
γλσζηή θνβεξή ζύγρπζε πνπ
επηθξάηεζε, θαη όζεο θαηάθεξαλ λα
γπξίζνπλ ζηελ πόιε απηνθηόλεζαλ,
ζθαγηάζηεθαλ ή αηρκαισηίζηεθαλ

36. Μηα από ηηο γπλαίθεο ηνπ Μεζνινγγίνπ ήηαλ θαη ε
Αιεθαληώ. Ζ ελδπκαζία πξνζηδίαδε απηήο
ησλ αληξώλ.Αςεθνύζε ηνπο θηλδύλνπο, ηηο
θαθνπρίεο θαη ηηο ζηεξήζεηο.
Αληίζεηα, εκςύρσλε ηνπο άλδξεο ζηνλ αγώλα
θαη ζπζίαζε ηε δσή ηεο γηα ηελ ειεπζεξία θαη
ηελ ηηκή ηεο.Δθηόο από αγσλίζηξηα, ήηαλ
ζύδπγνο θαη κεηέξα. Ο ζύδπγόο
ηεο ζθνηώζεθε ην Μάην ηνπ’21 θαη λεαξά ηόηε
ε Αιεθαληώ έκεηλε ρήξα κε κηα κηθξή
θόξε.Όηαλ έγηλε ε έμνδνο,ζπλειήθζε καδί κε
ηελ θόξε ηεο θαη γηα πνιιά ρξόληα
είρε καξηπξηθή δσή. Γελλήζεθε ζηελ
Σεξγέζηε, όπνπ ήηαλ εγθαηεζηεκέλνο ν
παηέξαο ηεο Νηθόιανο Μαπξνγέλεο, κέινο ηεο
Φηιηθήο Δηαηξίαο, ζηελ νπνία κπήζεθε θαη ε
Μαληώ ην 1820. Δθηόο από ην ςπρηθό ζζέλνο
θαη ηε κεγάιε πεξηνπζία, δηαζέηεη θαη κηα
πινύζηα δπηηθή παηδεία, πνπ πεξηιακβάλεη
άξηζηε γλώζε ηεο Γαιιηθήο θαη
Ηηαιηθήο, θαζώο θαη ηεο Σνπξθηθήο, πξνζόλ
πνπ ηεο επηηξέπεη λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζε
κηα κεγάιε πξνζπάζεηα επεξεαζκνύ ηεο
επξσπατθήο θνηλήο γλώκεο. Οη επηζηνιέο ηεο
πξνο ηηο Παξηδηάλεο θαη ηηο Αγγιίδεο
εληππσζηάδνπλ, ζπγθηλνύλ θαη ζπδεηηνύληαη
ηόζν ζην Παξίζη όζν θαη ζην Λνλδίλν.

37. Ζ Καπεηάληζζα Μπνπκπνπιίλα
μέθεπγε από ηα γπλαηθεία
πξόηππα ηεο επνρήο ηεο.
Μεγαισκέλε ζηε ζάιαζζα, από
λσξίο εθδήισζε ηελ αγάπε ηεο
γηα ηα πινία θαη ηα ηαμίδηα. Ζ
κπζηζηνξεκαηηθή δσή ηεο, από
ηε γέλλεζε ηεο αθόκε, ήηαλ
γεκάηε πεξηπέηεηεο πνπ
ζθπξειάηεζαλ ην ραξαθηήξα
ηεο, έλα ραξαθηήξα
αλεμάξηεην, δπλακηθό, αγσληζηη
θό. Καπεηάληζζα, ινηπόλ, όρη
κόλν ζηα πινία, αιιά θαη ζηελ
ίδηα ηεο ηε δσή. Γελλήζεθε
νξθαλή από παηέξα, έκεηλε δύν
θνξέο ρήξα θαη κε κεγάιε
πεξηνπζία ηελ νπνία
δηαρεηξίζηεθε κε πνιιή
επζηξνθία θαη θαηάθεξε λα ηελ
απμήζεη. Γεύηεθε ζπρλά ην
θζόλν ησλ ζπκπαηξησηώλ ηεο
θαη γη’ απηό αληηκεηώπηζε
πνιιέο δπζθνιίεο, ηηο νπνίεο
πάληα μεπεξλνύζε

38. • ΢νπιηώηηζζεο
• Αζάλαηεο έκεηλαλ 100 πεξίπνπ
΢νπιηώηηζζεο πνπ κε ην ζύλζεκα
«Θάλαηνο θαη όρη ζθιαβηά» θαη ην
ηξαγνύδη «Έρεηε γηα βξπζνύιεο»
έπεζαλ ρνξεύνληαο ζηε ραξάδξα
ηνπ Εαιόγγνπ. Έηζη γιύησζαλ ηε
ζθιαβηά θαη θέξδηζαλ ηνλ
ζαπκαζκό νιόθιεξεο ηεο
αλζξσπόηεηαο γηα ηνλ εξσηζκό θαη
ηελ απηνζπζία ηνπο.
• Σξαληαρηά παξαδείγκαηα ήηαλ :
• Μόζρσ Σδαβέια :Μία αιεζηλή
θαπεηάληζα κε δπλαηό ραξαθηήξα
θαη ηξνκεξή ςπρή πνπ
πεξηγξάθεηαη ζε δεκνηηθό ηξαγνύδη
λα πνιεκά καδί κε άιιεο γπλαίθεο
θαη παηδηά , θξαηνύζε ζην έλα ρέξη
ην ζπαζί θαη ζη‘άιιν ην ληνπθέθη
θαη ην παηδί ηεο ζηελ αγθαιηά.
• Υάηδσ Γηαλλάθε ΢έρνπ :Σν όλνκά
ηεο είλαη ζπλδεδεκέλν κε ην ΢νύιη
,ηε κάρε ηεο Κηάθαο , ην Κνπγθί θαη
ηελ Πάξγα.

39. Ζξσίδεο ηεο Κξήηεο
• Αλ θαη ε Κξήηε έρεη λα επηδείμεη έλαλ γπλαηθείν
εξσηζκό ηζάμην κε ησλ γελλαίσλ αλδξώλ ηεο
ζηνπο κεγαιεηώδεηο εζληθναπειεπζεξσηηθνύο
αγώλεο ειάρηζηα νλόκαηα δηαζώζεθαλ θαη απηά
ράξεο ζηα ιατθά ηξαγνύδηα.
• Δγνπξνθπιιηά θαη Καηεξίλα Μπνπξκπάρε:Γπν
εξσίδεο ηεο Κξήηεο πνπ έδσζαλ ηε δσή ηνπο
πνιεκώληαο καδί κε άιιεο γπλαίθεο ζαλ άλδξεο
γηα ηα ηδαληθά ηνπο ζηε κάρε ησλ ΢θαθηώλ.
• Ξσπαηέξα (Μαξθάθε):Έπη 16 ρξόληα
πνιεκνύζε αδηάθνπα ηνπο Σνύξθνπο θαη όηαλ
κεηά από πνιηνξθία ζώζεθαλ ηα ππξνκαρηθά
ηνπο , δήηεζε από ηνλ αδεξθό ηεο λα ηελ
ζθνηώζεη γηα λα κελ πέζεη δσληαλή ζηα ρέξηα
ησλ ερζξώλ .
• Υαξίθιεηα Γαζθαιάθε:Μαδί κε ηνλ εγνύκελν
Γαβξηήι ήηαλ ε ςπρή ηνπ αγώλα ζην Αξθάδη πνπ
ζπζηάζηεθαλ νκαδηθά 950 θξεηηθνί .Ζζπζία ηνπο
είλαη κηα αθόκε έλδνμε ζειίδα ηεο επαλάζηαζεο
ηνπ 1821 όπσο απηή ηνπ ΢νπιηνύ κε ηνλ
΢ακαήι,ηελ έμνδν ηνπ Μεζνινγγίνπ θαη ηελ
θαηαζηξνθή ησλ Φαξώλ

40. Ζ Γπλαίθα ηνπ 40΄
΢ηνλ πξσηνθαλή αγώλα ηνπ έζλνπο καο γηα δηαζθάιηζε ηεο ειεπζεξίαο θαη ηεο
εζληθήο καο αλεμαξηεζίαο ελεξγό ξόιν δηαδξακάηηζαλ νη γπλαίθεο, νη νπνίεο
επέδεημαλ απαξάκηιιν εξσηζκό θαη ςπρηθό ζζέλνο. Ζ ζπκκεηνρή ηεο
Διιελίδαο ζηνλ ειιελντηαιηθό πόιεκν ηνπ 1940, ηελ θαηνρή θαη ηελ αληίζηαζε
ζηάζεθε θαηαιπηηθή γηα ηελ αίζηα έθβαζε ηεο εζληθήο ζξηακβεπηηθήο πνξείαο.
Με ηελ είζνδν ηεο Διιάδαο ζηνλ πόιεκν ηνπ 1940, νη Διιελίδεο
πξνζαξκόζηεθαλ ζηηο δύζθνιεο ζπλζήθεο πνπ αληηκεηώπηδε ε ρώξα. Δίλαη
αμηνζαύκαζηνο ν ηξόπνο πνπ αληαπνθξίζεθαλ εθείλεο νη γπλαίθεο ζην
θάιεζκα ηεο παηξίδαο . Γηαηί ήζαλ γπλαίθεο πνπ βξίζθνληαλ ζε κεηνλεθηηθή
ζέζε ζε ζρέζε κε ηνπο άληξεο από άπνςε θνηλσληθήο θαη πνιηηεηαθήο
δηθαηνζύλεο, αθνύ ζηεξνύληαλ ηνπ δηθαηώκαηνο ηεο ςήθνπ. Ήζαλ γπλαίθεο
πνπ δελ είραλ αλαπηύμεη ηελ ςπρνινγία ηεο αληίζηαζεο αιιά ηεο ππνηαγήο. Οη
Διιελίδεο πνιέκεζαλ ζαλ αληάμηεο θόξεο ησλ πξνγόλσλ ηνπο, γηα ηελ
ΔΛΛΑΓΑ ηελ ΣΗΜΖ θαη ηελ ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ!

41. 1940 : ΟΗ ΓΤΝΑΗΚΔ΢ ΣΖ΢ ΠΗΝΓΟΤ
• Οη γπλαίθεο ηεο Πίλδνπ, ζηνλ δύζθνιν ηνύην
πόιεκν ελαληίνλ ηνπ Ηηαιηθνύ Φαζηζκνύ, έδσζαλ
ην δηθό ηνπο παξώλ, ζηελ πξώηε γξακκή ηνπ
κεηώπνπ. Ζ πξνζθνξά ηνπο, απζόξκεηε θαη
απηόβνπιε.
Απηέο νη αγξόηηζζεο ησλ θαθνηξάραισλ
Ζπεηξσηηθώλ βνπλώλ, από ηελ Κόληηζα, ην
Εαγόξη, ην Πσγώλη, ηε Φνύξθα, ηνλ Πεληάινθν,
ηνλ Δπηάινθν, ηε Βνύξκπηαλε θ.ιπ., ζρεκάηηδαλ
αηέιεησηεο θάιαγγεο, ζθαξθαιώλνληαο ζε
πςόκεηξν 2.000 θαη 2.500 κέηξσλ, θνξησκέλεο
πνιεκνθόδηα, όπια θαη ηξόθηκα ζην αλέβαζκα,
θαη θνπβαιώληαο ηξαπκαηίεο ζην θαηέβαζκα. Οη
Διιελίδεο Σήο Πίλδνπ (1940-1941) [Μαθεδνλία].
Αμηνκλεκόλεπηε είλαη ε βνήζεηα ηελ νπνία
πξνζέθεξαλ νη γπλαίθεο ηήο Πίλδνπ, νη νπνίεο
κεηέθεξαλ ζηνπο ώκνπο ηνπο, κέζα από
απόθξεκλεο αηξαπνύο, εθόδηα θαη ππξνκαρηθά
ζηνπο Έιιελεο καρεηέο, θαηά ηελ επηζηξνθή ηνπο
δε θαη ηξαπκαηίεο.
• Ζ Μάρε ηήο Πίλδνπ ππήξμε απνθαζηζηηθήο
ζεκαζίαο γηα ηελ ηηκή ηνύ Διιεληθνύ Έζλνπο, δηόηη
απεζόβεζε ηελ θαηάιεςε ηεο ρώξαο από ηνπο
Ηηαινύο θαζίζηεο θαη επέηξεςε ζηνπο Έιιελεο λα
αλαιάβνπλ ηελ πξσηνβνπιία ηώλ επηρεηξήζεσλ.
Δπί πιένλ, ε κάρε ηήο Πίλδνπ έδσζε ην πξώην
«ραζηνύθη» ζηνλ κέρξη ηόηε αήηηεην Άμνλα θαη
αλαπηέξσζε ην θξόλεκα ησλ ΢πκκάρσλ γηα ηελ
λίθε.

42. ΢ηα κεηόπηζζελ νη γπλαίθεο
αληηθαζηζηνύλ ηνπο άληξεο πνπ
έρνπλ επηζηξαηεπζεί θαη πιέθνπλ
κέξα λύρηα ρσξίο ζηακαηεκό
κάιιηλα γηα ηνπο ζηξαηηώηεο.
Πνιιά λεαξά θνξίηζηα γξάθνληαη
εζειόληξηεο ζηνλ Διιεληθό
Δξπζξό ΢ηαπξό θαη γίλνληαη
λνζνθόκεο. Άιιεο πνπ
βξίζθνληαη θνληά ζηελ πξώηε
γξακκή, νη Ζπεηξώηηζζεο θη νη
γπλαίθεο ηεο Γπηηθήο
Μαθεδνλίαο, κεηαθέξνπλ
πνιεκνθόδηα θαη ηξόθηκα ζηνπο
ζηξαηηώηεο κέζα ζηα ρηόληα, ζηα
δύζβαηα κνλνπάηηα ησλ
θαθνηξάραισλ βνπλώλ, εθεί πνπ
ηα δώα αξλνύληαη λα
πξνρσξήζνπλ, αιύγηζηεο
βνπβέο, κε αδάκαζηε ζέιεζε θαη
εξστθή απηνζπζία. Αξγόηεξα
όινο ν θόζκνο ζα ππνθιηζεί
κπξνζηά ζηελ αδάκαζηε
Διιεληθή ςπρή ηνπο!

43. ΢ΤΓΥΡΟΝΗ ΝΟΜΟΘΕ΢ΙΑ ΠΟΤ ΚΑΣΟΥΤΡΩΝΕΙ
ΣΗΝ Ι΢ΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΔΤΟ ΦΤΛΩΝ
• ΑΡΘΡΟ 1386
• ΤΠΟΥΡΔΧ΢Ζ ΓΗΑ ΢ΤΜΒΗΧ΢Ζ
• Ο γάκνο παξάγεη γηα ηνπο ζπδύγνπο ακνηβαία ππνρξέσζε γηα ζπκβίσζε , εθόζνλ ε ζρεηηθή αμίσζε δελ απνηειεί
θαηάρξεζε δηθαηώκαηνο.
• ΑΡΘΡΟ 1387
• ΡΤΘΜΗ΢Ζ ΣΟΤ ΢ΤΕΤΓΗΚΟΤ ΒΗΟΤ
• Οη ζύδπγνη απνθαζίδνπλ από θνηλνύ γηα θάζε ζέκα νηπ ζπδπγηθνύ βίνπ. Αλ ν έλαο από ηνπο ζπδύγνπο βξίζθεηαη
ζε θπζηθή ή λνκηθή αδπλακία , απνθαζίδεη κόλνο ηνπ ν άιινο.
• Ζ ξύζκηζε από ηνπο ζπδύγνπο ηνπ θνηλνύ βίνπ πξέπεη λα κελ εκπνδίδεη ηελ επαγγεικαηηθή θαη ηελ ππόινηπε
δξαζηεξηόηεηα ηνπ θαζελόο από απηνύο θαη λα κελ παξαβηάδεη ηε ζθαίξα ηεο πξνζσπηθόηεηάο ηνπ.
• ΑΡΘΡΟ 1388
• ΔΠΧΝΤΜΟ ΣΧΝ ΢ΤΕΤΓΧΝ
• Με ην γάκν δελ κεηαβάιιεηαη ην επώλπκν ησλ ζπδύγσλ , σο πξνο ηηο έλλνκεο ζρέζεηο ηνπο. ΢ηηο θνηλσληθέο
ζρέζεηο , ν θάζε ζύδπγνο κπνξεί , εθόζνλ ζε απηό ζπκθσλεί θαη ν άιινο , λα ρξεζηκνπνηεί ην επώλπκν ηνπ
ηειεπηαίνπ ή λα ην πξνζζέηεη ζην δηθό ηνπ.
• ΑΡΘΡΟ 1389
• ΚΟΗΝΖ ΢ΤΜΒΟΛΖ ΓΗΑ ΣΗ΢ ΟΗΚΟΓΔΝΔΗΑΚΔ΢ ΑΝΑΓΚΔ΢
• Οη ζύδπγνη έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ζπλεηζθέξνπλ από θνηλνύ , ν θαζέλαο , αλάινγα κε ηηο δπλάκεηο ηνπ , γηα ηελ
αληηκεηώπηζε ησλ αλαγθώλ ηεο νηθνγέλεηαο. Ζ ζπλεηζθνξά γίλεηαη κε ηελ πξνζσπηθή εξγαζία , ηα εηζνδήκαηά
ηνπο θαη ηελ πεξηνπζία ηνπο.

44. ΠΟΛΗΣΗΚΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΑΝΓΡΧΝ-ΓΤΝΑΗΚΧΝ
Γηα πξώηε θνξά δόζεθαλ πνιηηηθά δηθαηώκαηα Για τθν επίτευξθ τθσ ιςοτιμίασ πρζπει
ζηηο Διιελίδεο κε ην Πξνεδξηθό Γηάηαγκα
ηεο 5-4-1930.΢ύκθσλα κε απηό , είραλ  Να αλλάξει θ νοοτροπία ανδρών και γυναικών , με
δηθαίσκα λα ςεθίζνπλ ζηηο δεκνηηθέο θαη επαναπροςδιοριςμό του ρόλου τουσ.
θνηλνηηθέο εθινγέο όζεο γπλαίθεο
ζπκπιήξσζαλ ην 30ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο
θαη γλώξηδαλ αλάγλσζε θαη γξαθή ( ελώ νη  Να διαπαιδαγωγοφνται ιςότιμα τα παιδιά
άλδξεο ςήθηδαλ από ειηθία 21 εηώλ ανεξάρτθτα με το φφλο τουσ.
, αζρέησο αλ γλώξηδαλ αλάγλσζε θαη γξαθή
). Γειαδή ην δηθαίσκα ήηαλ πεξηνξηζκέλν  Να καταδικάηεται κάκε ενζργεια που προςβάλει τθ
θαη νπζηαζηηθά ήηαλ <<δώξνλ άδσξν>>
, όπσο θαίλεηαη από ην γεγνλόο όηη ζε γυναικεία αξιοπρζπεια.
νιόθιεξε ηελ Διιάδα ςήθηζαλ ζηηο
δεκνηηθέο θαη θνηλνηηθέο εθινγέο ηνπ 1934  Η παιδεία να προςφζρει ςτθ γυναίκα δυνατότθτεσ ,
κόλν 4000 Διιελίδεο. Ήηαλ όκσο θάπνηα ελευκερίεσ και δικαιώματα , ενώ κα προάγει τον
αξρή. Με ην λόκν 959 (1949) ην δηθαίσκα
απηό επξύλζεθε αθνύ δηθαίσκα εθιέγεηλ αλλθλοςεβαςμό , τθν αλλθλοκατανόθςθ και τθν
είραλ όζεο ζπκπιήξσζαλ ην 21ν έηνο ηεο υποςτιριξθ ανάμεςα ςτα φφλα.
ειηθίαο ηνπο θαη δηθαίσκα εθιέγεζζαη όζεο
ζπκπιήξσζαλ ην 25ν , ε αλαγθαηόηεηα ηεο  Η δθμιουργικι και παραγωγικι εργαςία να τθσ
γξαθήο θαη ηεο αλάγλσζεο θαηαξγήζεθε.
εξαςφαλίηουν οικονομικι αυτοτζλεια και
ανεξαρτθςία.
΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑ

45. Δπίινγνο
΢πκπέξαζκα: Ζ γπλαίθα αλεμάξηεηα από επνρή θαη θνηλσλία έδεημε κε
πνηθίινπο ηξόπνπο ηελ αμία ηεο ,ε νπνία θαηαπηεζκέλε γηα αηώλεο
βξήθε δηέμνδν έθθξαζεο ζηνπο λεόηεξνπο ρξόλνπο.
΢ήκεξα κεηά από καθξνρξνλίνπο αγώλεο ε γπλαίθα ζπλερίδεη λα δίλεη
κάρεο αλαιακβάλνληαο πνιπζύλζεην ξόιν σο κεηέξα, λνηθνθπξά,
ζύδπγνο, επηζηήκσλ, πνιηηεπόκελε.
Βέβαηα πέξα από ηε λνκηθή εμίζσζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ είλαη
αλαγθαία ε πεξαηηέξσ πξνζπάζεηα ησλ δπν θύισλ ώζηε λα
θαηαθηεζεί νπζηαζηηθά ε ηζνηηκία θαη ε αιιειεγγύε κεηαμύ ηνπο.Οη
αμίεο απηέο ζεκειηώλνπλ όρη κόλν ηελ πξνζσπηθή επηπρία, ηελ
ηζνξξνπία ζηε ζρέζε ησλ δπν θύισλ, αιιά θαη εγγπώληαη έλα πην
αλζξώπηλν κέιινλ γηα ηελ θνηλσλία.

46. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ
• Δγθπθινπαίδεηα ηεο γπλαίθαο
• Αζηηθόο θώδηθαο
• Φηινινγηθόο θιάδνο ιπθείνπ
• Δζσηεξηθέο εθδόζεηο εθπαηδεπηεξίσλ δνύθα
• Λεμηθό Μπακπηληώηε
• Δθεκεξίδα ειεπζεξνηππία
• Δθπνκπή ζαλ ζήκεξα
• Αξηζηνηέιεο, Πνηεηηθή, κηθξ. ΢ηάζεο Γξνκάδνο, Κέδξνο, Αζήλα 1982.
• Αξηζηνθάλεο, «Θεζκνθνξηάδνπζεο», ζην Αξηζηνθάλνπο, Άπαληα, η. Γ΄, κηθξ. Νηθ. ΢π.
Φίιηππαο, Πάππξνο, Αζήλα 1975.
• Γεσξγνπζόπνπινο Κ., «Μεηα-θνπληθόο ζπγθξεηηζκόο», Σα Νέα, 2/8/1990.
• Κιεηδηά θαη Κώδηθεο ζεάηξνπ. Η Αξραίν Γξάκα, Βηβιηνπσιείνλ ηεο Δζηίαο, Αζήλα 1990.
• Δπξηπίδεο, Ηθηγέλεηα ελ Απιίδη, κηθξ. Αζαλ. Υ. Παπαραξίζεο, Πάππξνο, Αζήλα 1975.
• Άιθεζηηο, κηθξ. Αζαλ. Υ. Παπαραξίζεο, Πάππξνο, Αζήλα 1975
• Μήδεηα, κηθξ. Παλαγήο Λεθαηζάο, Η. Εαραξόπνπινο, Αζήλα [ρ.ρ.].
• Ηππόιπηνο – Ίσλ, κηθξ. Κ. Κνληόο, Ν. Πνξηώηεο, Η. Εαραξόπνπινο, Αζήλα [ρ.ρ.].
• Καινγεξόπνπινο Κ., Μάγηζζεο ζηνλ ειιελνξσκατθό θόζκν.
http://www.archive.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=139 31/1/2006
• Κνληόο Κ., Ν. Πνξηώηεο, «Δηζαγσγή», ζην Δπξηπίδεο, Ηππόιπηνο – Ίσλ, κηθξ. Κ. Κνληόο, Ν. Πνξηώηεο, Η.
Εαραξόπνπινο, Αζήλα [ρ.ρ.].
• Κνξδάηνο Γ., «Πξνιεγόκελα», ζην Δπξηπίδεο, Μήδεηα – Κύθισς – Άιθεζηηο, κηθξ. Παλαγήο Λεθαηζάο, Η.
Εαραξόπνπινο, Αζήλα [ρ.ρ.]
• Λεθαηζάο Παλαγήο, «Ζ Μήδεηα ηνπ Δπξηπίδε: Ζ κνξθή θαη ην δξάκα», Θέαηξν, η. 31.
• Μήιηνο Α., «Ζ έλλνηα ηνπ ειεύζεξνπ πνιίηε», ζην Αλδξέαο Μήιηνο θ.ά., Γεκόζηνο θαη Ηδησηηθόο Βίνο ζηελ Διιάδα
Η: Από ηελ Αξραηόηεηα έσο θαη ηα Μεηαβπδαληηλά Υξόληα, η. Α΄, ΔΑΠ, Πάηξα 2000.
• Ξηθαξά Π., «Ο βίνο θαη ην πνηεηηθό έξγν ηνπ Δπξηπίδε», ζην Π. Ξηθαξά Έ. Αλδξηαλνύ, Αξραίν ειιεληθό ζέαηξν. Ο
Γξακαηηθόο Λόγνο από ηνλ Αηζρύιν σο ηνλ Μέλαλδξν, ΔΑΠ, Πάηξα 2001.

47. • Παπαραξίζεο Α., «Δηζαγσγή», ζην Δπξηπίδεο, Άιθεζηηο, κηθξ. Α. Παπαραξίζεο,
Πάππξνο, Αζήλα 1975
• Φνπηξίδεο Δ. Αξηζηείδεο, Ο ρνξόο ηνπ Δπξηπίδε, κηθξ. ΢ηαύξνο Μσξαίηεο, Αζήλα
1981.
• Lesky A., Ηζηνξία ηεο Αξραίαο Διιεληθήο Λνγνηερλίαο, κηθξ. Αγαπεηόο Σζνπαλάθεο,
Αθνί Κπξηαθίδε α.ε., Θεζζαινλίθε 52001.
• Liddell & Scott, Μέγα Λεμηθόλ ηεο Διιεληθήο γιώζζεο, κηθξ. Αλέζηεο
Κσλζηαληηλίδεο, Γ. Γεσξγάθα, Αζήλα [ρ.ρ.], α΄ έθδνζε Αζήλα 1904.
• Mossé C., Ζ γπλαίθα ζηελ αξραία Διιάδα, κηθξ.Α. ΢ηεθαλήο, Παπαδήκαο, Αζήλα
1991.
• Page D. I., « Δηζαγσγή», ζην Δπξηπίδεο, Μήδεηα, κηθξ. Γ. Γηαηξνκαλσιάθεο,
Καξδακίηζα, Αζήλα 1990.
• Redfield J., «Homo domesticus», ζην P. Borgeaud θ.ά., Ο έιιελαο άλζξσπνο, εηζ.
Jean – Pierre Vernant, κηθξ. Υ. Σαζάθνο, Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα 1996.
• Richepin Jean, Μεγάιε Διιεληθή Μπζνινγία, κηθξ. Κνζκάο Πνιίηεο, Απιόο, Αζήλα
[ρ.ρ.].
• Snell Bruno, Ζ αλαθάιπςε ηνπ πλεύκαηνο. Διιεληθέο ξίδεο ηεο επξσπατθήο ζθέςεο,
κηθξ. Γαληήι Η. Ηαθώβ, ΜΗΔΣ, Αζήλα 1981, 315 – 332.
• Friedell Egon, Πνιηηηζηηθή ηζηνξία ηεο Αξραίαο Διιάδαο. Μύζνο θαη πξαγκαηηθόηεηα
ηεο πξνρξηζηηαληθήο ςπρήο, κηθξ. Γεκνζζέλεο Κνύξηνβηθ, Πνξεία, Αζήλα 1986:
290).
• http://www.e-istoria.com/Οκεξηθέο γπλαίθεο ζην αξραίν δξάκα Γ. Ν. ΜΑΡΧΝΗΣΖ΢
• Έξεπλα Νίθνπ Καδαηδάθε
• Δζληθή Βηβιηνζήθε
• Internet
• Πεγέο: Πιάησλ, Ππζαγόξαο, Γεκόθξηηνο, Αξηζηνηέιεο