1. ΕΞΑΛΕΙΦΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΛΑΡΑ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ
Δρ Ιωάννης Θ. Καβαλιώτης
Παιδίατρος - Λοιμωξιολόγος
www.loimoxi.blogspot.gr
Ρέθυμνο, 21-10-2018
2. • Περιορισμός της ιλαράς: διακοπή μετάδοσης σε
συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή επί 12 μήνες
• Επιβεβαιώνεται αν αυτό διαρκέσει για τουλάχιστον
36 μήνες
• Απαιτείται υψηλή εμβολιαστική κάλυψη,
τουλάχιστον 89-95%
ΙΛΑΡΑ
3. • Μόνον 5 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
αναφέρουν κάλυψη τουλάχιστον 95% σε δύο
δόσεις του εμβολίου ιλαράς
ΙΛΑΡΑ
4. • Απαιτείται συνέχιση της πολύ υψηλής κάλυψης
• Αποτυχία διατήρησης του απαιτούμενου ποσοστού
θα οδηγήσει σε επανεμφάνιση της νόσου
ΙΛΑΡΑ
5. • Στόχος του WHO: Εξάλειψη ιλαράς τον 20ο αιώνα
• Ο στόχος δεν θα επιτευχθεί ούτε το 2020
ΙΛΑΡΑ
6. • Εμπόδια στην επίτευξη του στόχου κάλυψης
εμβολιασμού κατά 95% με δύο δόσεις:
• αντιλήψεις του γενικού πληθυσμού και των HCW ότι
η ιλαρά είναι μια ήπια ασθένεια
• μείωση της εμπιστοσύνης του κοινού στα εμβόλια εν
γένει
• ύπαρξη θυλάκων μη εμβολιασθέντων ατόμων
• περιορισμός προϋπολογισμών για τη δημόσια υγεία
ΙΛΑΡΑ
7. • Η ιλαρά υπάρχει, δεν χάθηκε
• Εκ νέου πολλά τα κρούσματα
• Εκ νέου λόγος για επιδημίες
• Εκ νέου πίεση για πλήρη εμβολιασμό
ΙΛΑΡΑ
10. Μετάδοση
αερογενώς με σταγονίδια ή
επαφή με ρινοφαρυγγικές
εκκρίσεις
Μεταδοτικότητα:
1-2 ημ. πριν την εκδήλωση
συμπτωμάτων έως 5 ημ.
μετά την έκθυση
εξανθήματος
Απομόνωση ασθενούς:
5 ημ. από εμφάνιση του
εξανθήματος
ΙΛΑΡΑ
11. Κλινικά στοιχεία:
Πυρετός, επιπεφυκίτιδα,
κυνάγχη, ρινίτιδα, βήχας,
διάρροια, κηλίδες Κoplik.
Χαρακτηριστικό εξάνθημα,
αρχίζει την 3η ημέρα περίπου
της νόσου.
Διαρκεί 5-7 ημέρες.
Επιπλοκές: Ωτίτιδα, πνευμονία,
λαρυγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα.
ΙΛΑΡΑ
12. ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΡΟΥΣΜΑΤΟΣ
Ύποπτο: εμπύρετο + εξάνθημα
Πιθανό: συμβατό με κλινικά κριτήρια, χωρίς ορολογικό έλεγχο, και όχι επαφή με βέβαιο κρούσμα
Βεβαιωμένο:
Νόσηση με τα κάτωθι χαρακτηριστικά
• γενικευμένο κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα διάρκειας >3 ημ.
• πυρετός (τουλάχιστον 38°C)
• βήχας ή κυνάγχη ή επιπεφυκίτιδα ή κηλίδες Κoplik
Ή
• ανεύρεση ειδικών IgM αντισωμάτων
Ή
• ≥ τετραπλή αύξηση τίτλου αντισωμάτων κατά της ιλαράς σε 2 δείγματα (οξεία φάση – ανάρρωση)
με την εξέταση κατά προτίμηση στο ίδιο εργαστήριο
Ή
• απομόνωση του ιού της ιλαράς από κλινικό δείγμα (PCR)
Ή
• κλινικά συμβατή εικόνα σε ασθενή που ήρθε σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα
ΙΛΑΡΑ
13. • 2-3 επιδημίες το χρόνο διεθνώς
• 2.600.000 θάνατοι ετησίως
• 1963 - ΕΜΒΟΛΙΟ
• Μεγάλη μείωση βαθμιαία
• Τελευταία χρόνια = βαθμιαία αύξηση
ΙΛΑΡΑ
14. Περιπτώσεις
• 53 χώρες της ευρωπαϊκής περιοχής του WHO
• 2016: 5.273
• 2017: 23.927
• 2018: >41.000 (α΄ εξάμηνο)
ΙΛΑΡΑ
15. Ευρώπη
Α΄ εξάμηνο 2018
• > 41.000 περιπτώσεις
• Διπλασιάστηκε το
ετήσιο του 2017
Γαλλία
Γεωργία
Ουκρανία
Ρωσία
Ιταλία
Ελλάδα
Α΄ εξάμηνο 2018
• 1.281 επιβεβαιωμένα
• 30 – στέλεχος Β3
ΙΛΑΡΑ
16. Αμερικανική Ήπειρος / 2018, έως 21 Sept / 11 χώρες
• 6629 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις
• 72 θάνατοι
----------
Αntigua και Βarbuda (1 case)
Argentina (11 cases)
Βrazil (1735 cases)
Canada (22 cases)
Colombia (85 cases)
Ecuador (19 cases)
Guatemala (1 case)
Μexico (5 cases)
Peru (21 cases)
USA (124 cases)
Venezuela (4605 cases)
ΙΛΑΡΑ
19. • Δύο ιδιαιτερότητες της νέας επιδημίας
• Προσβάλλει ανεμβολίαστους αλλά και
εμβολιασμένους
• Εμπλέκεται ένας νέος κλώνος, το στέλεχος B3 (από
Αφρική σε Ανατολική, και μετά στην Κεντρική
Ευρώπη και σε ΗΠΑ)
ΙΛΑΡΑ
22. B3 genotype
• Διεθνής κατανομή
• Μεγαλύτερη μεταδοτικότητα
• Μεγαλύτερη λοιμικότητα
• Αντισώματα για το στέλεχος πολύ λιγότερα από ότι
για άλλα στελέχη
ΙΛΑΡΑ
23. ΄Ελεγχος νόσου
• Αντιμετώπιση επιδημίας
• Διερεύνηση πληθυσμού
• Προφύλαξη
• Αυξημένη εμβολιαστική κάλυψη
• Μείωση συχνότητας νόσου σε <5 περιπτώσεις ανά
1.000.000
ΙΛΑΡΑ
24. Προφύλαξη
• Ο εμβολιασμός είναι ο μόνος αποτελεσματικός
τρόπος προφύλαξης από ιλαρά
- ρουτίνας
- εντός 72 ωρών από επαφή
• Εναλλακτικά γ- σφαιρίνη μετά έκθεση
ΙΛΑΡΑ
25. Σφαιρίνη
• Επίνοσα άτομα
(ειδικά < 12 μηνών, έγκυες, ανοσοκατασταλμένοι)
• 0-6 μηνών
μια δόση γ-σφαιρίνης εντός 6 ημερών από την επαφή αν
το επιθυμούν οι γονείς
• 6-12 μηνών
αντί εμβολίου, 1 δόση γ-σφαιρίνης και
εμβολιάζονται στην κατάλληλη ηλικία
• Άτομα υπό τακτική ΙVIG, θεωρούνται επαρκώς προφυλαγμένα εφόσον η
έκθεση έγινε εντός 3 εβδομάδων από τη λήψη της σφαιρίνης
• Άτομα που έχουν λάβει μία δόση εμβολίου (ανεξαρτήτως διαστήματος
εμβολίου - επαφής) δεν χρειάζονται γ-σφαιρίνη μετά την επαφή
ΙΛΑΡΑ
26. GamaStan
• 10 mL και 2 mL
• Προφύλαξη για HAV
• Προφύλαξη ή τροποποίηση ιλαράς σε επίνοσα
εκτεθέντα άτομα
10-9-2018
ΙΛΑΡΑ
27. Εμβόλιο (τριπλό =ιλαράς-παρωτίτιδας- ερυθράς)
• μία δόση (12-15 μηνών)
• επανάληψη 4-6 χρόνων ή 3 μήνες από την πρώτη δόση
• Οι ενήλικες μπορούν να κάνουν το τριπλό εμβόλιο
εφόσον συντρέχει λόγος (εντός 72 ωρών από επαφή)
• Για άτομα που έλαβαν γ-σφαιρίνη και πρέπει να
εμβολιασθούν στη συνέχεια, απαιτείται μεσοδιάστημα 6
μηνών
ΙΛΑΡΑ
28. Οδηγία για επίνοσα άτομα:
• άτομα έως 47 ετών εμβολιάζονται κανονικά με τις
απαιτούμενες δόσεις
• άτομα πάνω από 47 χρ (γεννηθέντα δηλ. 1970 και
πριν) θεωρούνται ότι έχουν φυσική ανοσία και δεν
εμβολιάζονται
• εργαζόμενοι στον τομέα υγείας εμβολιάζονται με 2
δόσεις ανεξαρτήτως χρόνου γεννήσεως, δηλ. προ ή
μετά το 1970
ΙΛΑΡΑ
29. HCW και ιλαρά
• Οι μόνοι υπεύθυνοι για τις περιπτώσεις ιλαράς είναι
οι επιτροπές λοιμώξεων των νοσοκομείων.
• Πάγια αρχή για κάθε έναν που προσλαμβάνεται σε
νοσοκομείο (με οποιαδήποτε μορφή εργασίας),
ήταν, είναι και οφείλει να είναι ο έλεγχος της
εμβολιαστικής του κατάστασης από τον υπεύθυνο
λοιμωξιολόγο γιατρό ή αν δεν υπάρχει τέτοιος από
τη νοσηλεύτρια λοιμώξεων.
• Σε κάθε νοσοκομείο της χώρας υπάρχει επιτροπή
λοιμώξεων.
ΙΛΑΡΑ
30. Επανεμβολιασμός HCW;;
• Μήπως χρειάζεται τρίτη ή τέταρτη δόση εμβολίου;
• Μήπως χρειάζεται εμβολιασμός ανά 5ετία;
ΙΛΑΡΑ
31. Μέτρα κατά την επιδημία
• Δήλωση κρούσματος
• Απομόνωση ασθενούς
• Τήρηση μέτρων ατομικής προστασίας για νοσήματα αερογενώς μεταδιδόμενα
• Επίνοσα άτομα δεν θα πρέπει να εισέρχονται σε χώρο που παρευρέθηκε κρούσμα
ιλαράς για 2 ώρες μετά την αποχώρηση του κρούσματος
• Εργαστηριακή επιβεβαίωση της διάγνωσης
• Εντοπισμός της πηγής μόλυνσης του ασθενούς
• Αναζήτηση άλλων κρουσμάτων στο ευρύτερο περιβάλλον του ασθενούς
• Αναζήτηση όλων των επίνοσων επαφών του κρούσματος και έλεγχος
της εμβολιαστικής κατάστασης
• Εμβολιασμός επίνοσων επαφών εντός <72 ωρών από την επαφή
• Παιδιά 6 - 12 μηνών μία δόση εμβολίου, (θεωρείται ως μη γενόμενη) και
επανεμβολιάζονται σε κατάλληλη ηλικία
• Μαθητές μη εμβολιασθέντες αποκλείονται του σχολείου για 13 ημέρες από την
εμφάνιση του εξανθήματος στον ασθενή δείκτη, εκτός αν εμβολιασθούν εντός 72
ωρών από την πρώτη επαφή
• Σύσταση στις επίνοσες επαφές να αποφεύγουν επαφές με αλλά επίνοσα άτομα
υψηλού κίνδυνου για σοβαρή νόσηση από ιλαρά για 21 ημέρες μετά την
τελευταία επαφή τους με τον ασθενή
• Εμβολιασμός επίνοσων HCW
• Εμβόλιο = παρέμβαση επιλογής για έλεγχο επιδημιών σε σχολεία και
βρεφονηπιακούς σταθμούς
32. Στρατηγικές προφύλαξης
• Καμπάνια εμβολιαστικής κάλυψης
• Επιτυγχάνει καλύτερο ποσοστό κάλυψης αν
στοχοποιηθεί μικρό εύρος ηλικίας, π.χ. < 5 χρόνων
παρά μεγαλύτερο, π.χ. < 10 χρ.
ΙΛΑΡΑ
33. Στρατηγικές προφύλαξης
• «Περικύκλωση» ως στρατηγική
- εφαρμόστηκε στην ευλογιά και στον Ebola
- εμβολιασμός όλων των ατόμων πέριξ της
περιοχής της επιδημίας
• Αύξηση της πρόσβασης σε τομείς υγείας
• Εμβολιασμός επινόσων
• Ανοσοποίηση ήδη εμβολιασμένων (;) - στέλεχος Β3
• Προσπάθεια αποδοχής εμβολιασμού από
αντιδρώντες
ΙΛΑΡΑ
34. • Ένα νόσημα τόσο παλιό
• Ένα εμβόλιο τόσο παλιό
• Γιατί μένουν τόσοι ανεμβολίαστοι;
• Πόλεμος μεταξύ οργανώσεων, δημοσίων
υπηρεσιών, γιατρών, δημοσιογράφων κλπ.
• Γιατί όμως;
ΙΛΑΡΑ
35. Ένα και πλέον χρόνο η Ευρώπη έχει επιδημία ιλαράς με χιλιάδες κρούσματα.
-Γιατί πίστευαν οι αρμόδιοι ότι η νόσος δεν θα φθάσει εδώ;
-Γιατί μιλάνε για εμβόλια που δεν επαρκούν όταν δεν τα προμηθεύτηκαν εγκαίρως;
-Γιατί η εμβολιαστική προτροπή δεν άρχισε από πέρισυ και φέτος τρέχουμε να
προλάβουμε;
-Γιατί διαμαρτύρονται οι επαγγελματίες υγείας, όταν όφειλαν να είχαν ελέγξει την
εμβολιαστική τους κατάσταση την ώρα του διορισμού τους;
-Γιατί τίθενται κάποια ηλικιακά όρια για τους πολίτες (πριν και μετά από το 1970) και
δεν διευκρινίζεται ότι οι επίνοσοι εργαζόμενοι στον τομέα υγείας δεν έχουν
ηλικιακά όρια;
-Γιατί τρομοκρατούν τους πολίτες ότι κινδυνεύουν αν έχουν λάβει μόνο 1 δόση
εμβολίου;
-Κανείς δεν γνωρίζει ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου εγγίζει το 95% και ότι η
2η δόση δεν είναι αναμνηστική αλλά χορηγείται για το 5% (ας πούμε και ένα
ακόμη 3% ανάλογα με τις στατιστικές) που δεν έχει ανταποκριθεί στο εμβόλιο;
ΙΛΑΡΑ
36. • Η Ευρώπη βιώνει μια μεγάλη επιδημία ιλαράς εν
μέσω πληθώρας σκεπτικιστών περί των εμβολίων
- κοινωνικά μέσα
- πολιτικοί
- γιατροί
• Υπάρχει κάποιος αντιεμβολιαστικός οίστρος
ΙΛΑΡΑ
37. • 20% των Γάλλων GPs πιστεύει ότι τα παιδιά
υποβάλλονται σε πληθώρα εμβολιασμών.
• 41% των Γάλλων δεν θεωρούν ότι όλα τα εμβόλια
είναι ασφαλή
• To 50% των tweets που αφορούν εμβόλια έχουν
αντιεμβολιαστικό περιεχόμενο
ΙΛΑΡΑ
38. • “Δέκα υποχρεωτικοί εμβολιασμοί είναι
άχρηστοι και σε πολλές περιπτώσεις
επικίνδυνοι”.
Salvini - Italy
ΙΛΑΡΑ
39. • Για όλα φταίνε οι αντιεμβολιαστές;
• Ποιοί είναι οι αντιεμβολιαστές; Οι γονείς ή οι γιατροί;
• Έχουν όμως τόση δύναμη και πειθώ οι γονείς ώστε να
αναστείλουν τους εμβολιασμούς; Δεν μπορούν να τους
πείσουν οι γιατροί;
• Ένα πρόσφατο ελληνικό άρθρο μεταξύ άλλων ρωτούσε γιατί
οι αρμόδιοι δεν συνιστούν στους γονείς να μην
παρασύρονται από τους ανόητους και δεν εμβολιάζουν τα
παιδιά τους.
• Ασαφές ποιους κατηγορούσε ως ανόητους ο αρθρογράφος.
Άλλους γονείς, πεθερικά, άλλους συγγενείς, ή γιατρούς που
αρνούνται τους εμβολιασμούς;
• Μήπως φταίνε οι γιατροί που ανακινούν συνεχώς το θέμα
των εμβολιασμών;
ΙΛΑΡΑ
40. • Όχι δημοσιότητα για προσωπική προβολή
• Συζήτηση στο ιατρείο
ΙΛΑΡΑ
41. Μην απορρίπτετε τους ενδοιασμούς
Δώστε αξιόπιστες πηγές πληροφοριών
Όχι πολύ επιστημονικές πληροφορίες
Ήπιες απλές λέξεις και έννοιες
Έντονη αντίδραση οδηγεί σε μεγαλύτερη άρνηση
Γονείς που είναι διστακτικοί
• Αφιερώστε χρόνο
• Συζητήστε κινδύνους νόσου
• Συζητήστε οφέλη και κινδύνους εμβολίων
• Επικοινωνείστε με λόγια, αριθμούς ή γραφικές παραστάσεις
• Τονίστε την ασφάλεια των εμβολίων
Γονείς που αρνούνται
• Ζητήστε άδεια για συζήτηση
• Σύντομη συζήτηση και ανοικτό παράθυρο για άλλη φορά
• Μην υπερτονίζετε την ασφάλεια των εμβολίων
• Aποφύγετε εμφανή διαμάχη και ανταλλαγή επιστημονικών πληροφοριών
• Όχι αντιπαράθεση σε σταθερές φιλοσοφικές, θρησκευτικές κλπ πεποιθήσεις
• Διερευνείστε για τυχόν προσαρμοσμένο πρόγραμμα
• Κανονίστε και άλλο ραντεβού
ΙΛΑΡΑ
42. • Το MMR ΔΕΝ αυξάνει τον κίνδυνο αυτισμού
• Πρόσφατη ανάλυση 95.000 παιδιών από τα οποία
1.900 είχαν μεγαλύτερα αδέλφια
με αυτισμό, έδειξε ότι δεν υπάρχει αυξημένος
κίνδυνος για τη νόσο σε παιδιά που έλαβαν το
MMR, ακόμη κι αν αυτά είχαν βεβαρημένο
κληρονομικό.
ΙΛΑΡΑ
43. • Ο κόσμος πρέπει να αντιληφθεί ότι το εμβόλιο MMR
είναι ασφαλές, αποτελεσματικό, με ελάχιστες
ανεπιθύμητες ενέργειες και οφείλει να το λαμβάνει
κάθε παιδί, στο σχήμα που συστήνει η εθνική
επιτροπή εμβολιασμών.
ΙΛΑΡΑ
44. • Στο χέρι των γιατρών είναι να πείσουν τον κόσμο,
με απλό, σαφή και κάθετο λόγο, που θα στηρίζεται
σε επιστημονικά και μόνον δεδομένα
• Η γνώμη του γιατρού είναι ο πλέον αποφασιστικός
παράγοντας αποδοχής εμβολίων εκ μέρους των
γονέων
ΙΛΑΡΑ
