ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
•
2 likes•5,142 views
ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน ตามแนวปฏิบัติแบบ พอง-ยุบ
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
Similar to ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน (20)
More from Padvee Academy
More from Padvee Academy (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (10)
ธรรมภาคปฏิบัติ บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนการปฏิบัิติวิปัสสนากรรมฐาน
- 1. บทที่ ๔ ลำดับขั้นตอนกำรปฏิบัติวิปัสสนำกรรมฐำน ตำมแนวกำรปฏิบัติแบบพอง - ยุบ พองหนอ... ยุบหนอ.....
- 2. ควำมหมำยของวิปัสสนำกัมมัฏฐำน กำรกระทำอันเป็นที่ตั้งแห่งกำรเห็นแจ้งในขันธ์ ๕ หรือ รูปนำม ที่มำปรำกฏทำงทวำรทั้ง ๖ โดยควำมเป็นพระไตร ลักษณ์ คือ อนิจจัง ควำมไม่เที่ยง ทุกขัง ควำมทนอยู่ในสภำพ เดิมไม่ได้ อนัตตำ ควำมไม่เป็นไปตำมอำนำจบังคับบัญชำของ ใคร องค์ธรรมได้แก่ ปัญญำเจตสิก
- 3. ลำดับขั้นตอนกำรปฏิบัติวิปัสสนำ ๑. กรำบสติปัฏฐำน ๔ ๒. เดินจงกรม ๓. กรำบสติปัฏฐำน ๔ ๔. นั่งสมำธิ ๕. กรำบสติปัฏฐำน ๔ ๖. กำหนดอิริยำบถย่อย... ห้องสุขำ... ดื่มน้ำ ฯลฯ
- 5. หลักกำรกรำบสติปัฏฐำน ๔ ๑. กำหนดปล่อยมือ กำหนดว่ำ เคลื่อนหนอๆๆๆ ๒. ขณะยืน ยืนหนอๆๆๆ, (อยำกนั่งหนอๆๆ) ๓. ขณะขยับเท้ำ ขยับหนอๆๆ ๔. ขณะลง ลงหนอๆๆ หรือ ย่อหนอๆๆ, ถูกหนอ, ขยับหนอๆๆ
- 6. ๑. นั่งในท่ำเทพธิดำ หรือนั่งกระโย่ง ตัว – ศีรษะตรง ๒. เข่ำชิดกัน / วำงมือไว้บนเข่ำ ทั้งสองข้ำง (หลับตำ) หลับหนอ ๓. กำหนดยกมือขึ้นที่ละข้ำงมำ ที่หน้ำอก ยกหนอๆๆๆ ถูก หนอ (ยกเป็นธรรมชำติ ไม่ เกร็ง)
- 7. ๔. พนมมือเป็นรูปดอกบัว (หัวแม่มือจรดนิ้วชี้) ๕. ยกมือขึ้น หัวแม่มือจรด ระหว่ำงคิ้วสองข้ำง ขึ้นหนอๆๆๆ ถูกหนอ ๖. ก่อนจะน้อมตัวลงกรำบ ให้ระลึกถึงคุณพระพุทธว่ำ ข้ำพเจ้ำไหว้พระพุทธ, พระ ธรรม, พระสงฆ์
- 8. ๗. น้อมตัวลงช้ำๆ ลงหนอๆๆๆ ๘. ขณะศอก หรือสันมือถูกพื้น ให้กำหนดรู้อำกำรนั้นว่ำ ถูกหนอ ๙. เคลื่อนมือออกที่ละข้ำง พร้อม กำหนดรู้อำกำร (ขวำ ไปซ้ำย) แล้วคว่ำมือลงที่ละข้ำง กำหนด ว่ำ เคลื่อนหนอๆๆ
- 9. ๑๐. น้อมศีรษะลงแนบกับพื้น ระหว่ำงฝ่ำมือทั้งสอง (ไม่ห่ำง หรือ ชิดเกินไป) ๑๑. เงยศีรษะขึ้น เงยหนอๆๆ ๑๒. กำหนดพลิก – เคลื่อนมือ มำอยู่ในท่ำเดิม ๑๓. ยกตัวขึ้นทั้งศีรษะและมือ ที่แนบกับระหว่ำงคิ้ว จนตัว ตั้งตรง
- 10. ๑๔. ตั้งตัวให้ตรง ศีรษะตรง (สูดหำยใจลึกๆ) ๑๕. กรำบให้ครบ ๓ ครั้ง แล้วเอำมือลงมำที่หน้ำอก ๑๖. ปล่อยมือให้ลงที่หน้ำขำ ที่ละข้ำง ให้เป็นธรรมชำติ
- 11. ๑๗. นั่งอยู่ในท่ำเดิม ๑๘. ขยับชันเข่ำเพื่อลุกขึ้น ขยับหนอๆๆๆ ๑๙. ขณะลุกขึ้น ลุกหนอๆๆ
- 13. ข้อควรระวังในกำรกรำบ ๑. เข่ำชิดกัน ๒. ยกมือทีละข้ำง /ช้ำๆ /รู้อำกำรเคลื่อน /ไม่เกร็ง ๓. พนมมือให้เป็นรูปดอกบัว ๔. ยกมือขึ้นสู่หน้ำผำก (ศีรษะไม่ก้มมำรับ) ๕. ระลึกถึงคุณพระพุทธ/ ธรรม/ สงฆ์ ก่อนกรำบ
- 14. ข้อควรระวังในกำรกรำบ ๖. หัวแม่มือจรดหน้ำผำกตลอด น้อมตัวลง ๗. วำงศอกครอบเข่ำ (อย่ำต่อเข่ำ) ๘. ขยับเคลื่อนมือทีละข้ำง ๙. ยกตัวขึ้น หัวแม่มือจรดหน้ำผำกตลอด ๑๐. เวลำปล่อยมือลงช้ำๆ, อย่ำเกร็ง, ที่ละข้ำง ๑๑. เวลำกรำบมีควำมรู้สึกอย่ำงไรบ้ำง ? ๑๒. ขณะยกมือ – ปล่อยมือลง หนักหรือเบำ ? ๑๓. ขณะกรำบ คำบริกรรมกับอำกำรตรงกันหรือเปล่ำ?
- 15. ประโยชน์กำรกรำบสติปัฏฐำน ๑. เป็นกำรรวมสติ สมำธิ ก่อนที่จะเดินหรือนั่ง ๒. เป็นกำรระลึกถึงคุณของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ๓. ทำให้เวทนำ ควำมปวดเมื่อย คลำยลงไป ๔. สติ สมำธิ ต่อเนื่องได้ดี ไม่มีรอยรั่ว
- 17. หลักกำรกำหนดยืน ๑. ยืนตัวตรง หลังตรง ศีรษะตรง มือแนบข้ำงลำตัว ๒. ทอดสำยตำลงพื้นห่ำงจำกปลำย เท้ำ ๔ ศอก ๓. กำหนดเก็บมือ เคลื่อนหนอๆๆ ๔. เก็บมือได้ ๓ แบบ (ไขว้ไว้ด้ำนหน้ำ ไขว้ไว้ด้ำนหลัง – กอดอกไว้)
- 18. ๕. กำรยกมือเก็บให้ยกเป็น ธรรมชำติ, ไม่เกร็งมือ ๖. ทำควำมรู้สึกถึงกำรยืน (อำกำร ตั้งตรงของร่ำงกำยทั้งหมด) ๗. ทำควำมรู้สึกถึงอำกำรยืนทั้งร่ำง ไม่จับอยู่ส่วนใดส่วนหนึ่ง ๘. กำหนดอำกำรยืนนั้นว่ำ ยืนหนอๆๆๆ
- 19. ท่ำกำรเก็บมือ ๓ แบบ ไว้ด้ำนหลัง ไว้ด้ำนหน้ำ กอดอก
- 20. หลักกำรกำหนดเดินจงกรม ๑. เก็บสำยตำ ๒. เดินช้ำๆกว่ำปกติ เป็นธรรมชำติ, ไม่เกร็ง ๓. ไม่หลับตำเดิน ไม่ก้มหน้ำมองดูเท้ำ ไม่ออกออกเสียง ไม่ขยับปำกตำมเสียงพูด
- 21. ๔. ไม่ยกเท้ำสูง ไม่ก้ำวเท้ำยำว วำงเท้ำให้เสมอกัน ไม่เอำส้น หรือปลำยเท้ำลงก่อน ๕. ไม่หยุดในระหว่ำงคำว่ำ ขวำ ย่ำง หนอ – ซ้ำย ย่ำง หนอ ให้เดินติดต่อกันไปเป็นเส้นด้ำย
- 22. ๖. ไม่สักแต่บริกรรมโดยไม่รู้ อำกำรเคลื่อนไหว ๗. คำบริกรรมกับอำกำรเคลื่อน ของเท้ำให้ไปพร้อมกัน จบลง พร้อมกัน ๘. ขณะยกเท้ำ บริกรรมว่ำ ขวำ ขณะเคลื่อนเท้ำไป ว่ำ ย่ำง ขณะวำงเท้ำลง ว่ำ หนอ
- 23. ๙. กำหนดพร้อมรู้อำกำร เคลื่อนไหวของเท้ำ จำกขณะหนึ่งไปสู่ขณะหนึ่ง ๑๐. สุดทำงเดิน ยืนหนอๆๆ ๑๑. กำหนด กลับหนอๆๆ ๑๒. ถ้ำได้ต้นจิตให้ว่ำ... อยำกเดินหนอๆๆ และ อยำกกลับหนอๆๆ ก่อน
- 28. วิธีกำหนดกลับตัว
- 29. คำบริกรรมขณะเดิน ๑. เก็บมือ - เคลื่อนหนอๆๆๆ ๒. ขณะยืน - ยืนหนอๆๆ ๓. ขณะเดิน – (อยำกเดินหนอ) ขวำย่ำงหนอ ซ้ำยย่ำงหนอ ๔. สุดทำงเดิน ยืนหนอๆๆ ๕. ขณะกลับ – (อยำกกลับ หนอ) กลับหนอๆๆๆๆๆ
- 33. วิธีกำหนดอำรมณ์ที่แทรกขณะที่เดินจงกรม ๑. ถ้ำคิด ให้หยุดเดิน แล้วกำหนดว่ำ ..คิดหนอๆๆ ๒. ถ้ำได้ยินเสียง ให้กำหนดว่ำ ยินหนอๆๆ ๓. ถ้ำได้กลิ่น ให้กำหนดว่ำ กลิ่นหนอๆๆ
- 34. ๔. ถ้ำปวด ให้หยุดเดิน กำหนด ว่ำปวดหนอๆๆ, ถ้ำเมื่อยให้ กำหนดว่ำ เมื่อยหนอๆๆๆๆ ๕. กำหนดจนอำกำรเบำลง ไม่ รบกวนจิต ก็ให้เดินต่อไปได้ ๖. อย่ำกำหนดเพื่อให้หำย กำหนดเพื่อรู้อำกำร ว่ำเขำมี ลักษณะเป็นอย่ำงไร?
- 35. ๗. ถ้ำอยำกเปลี่ยนแขน ให้ กำหนดว่ำ เมื่อยหนอๆๆๆ ปวดหนอๆๆๆ อยำกเปลี่ยน หนอๆๆ แล้วค่อยๆเปลี่ยน เคลื่อนหนอๆๆๆๆๆๆๆ ๘. เดินให้ครบตำมเวลำที่ อำจำรย์กำหนดให้ (เดินก่อน นั่งสมำธิทุกครั้ง)
- 36. ปัจจุบันของกำรเดิน ๑. ขณะว่ำขวำ/ซ้ำย เท้ำที่ยกขึ้นกับ คำบริกรรมพร้อมกัน ๒. ขณะว่ำย่ำง เท้ำเคลื่อนไป... ๓. ขณะว่ำหนอ หย่อนเท้ำลงสู่พื้น... ๔. ไม่เกร็ง ไม่ยกเท้ำสูง ไม่ก้ำวขำยำว วำงเท้ำเสมอกัน ๕. ไม่หยุดในระหว่ำงขวำย่ำงหนอ ให้ติดกันไป
- 37. ผลของกำรเดินที่เป็นปัจจุบัน ๑. สติ สมาธิเกาะอยู่ที่เท้าได้นาน ๒. แม้มีอารมณ์อื่นแทรกเข้ามา ก็รู้ตัวไว กาหนดก็หายไปไว ๓. เวทนาไม่มี เพลินในการเดิน ๔. เดินได้ช้า เป็นธรรมชาติ ไม่มีการเกร็ง ๕. รับรู้อาการของธาตุ หนัก เบา ตึง หย่อน การเคลื่อนไหว ฯลฯ ได้ชัดเจน
- 38. ข้อควรระวังในกำรเดินจงกรม ๑. อย่าลืมเก็บมือ ทุกสถานที่ๆเดินไป ๒. เก็บสายตา /ช้าๆ ๓. อย่าลืมกาหนดอารมณ์ที่แทรกเข้า มา คิดหนอ ได้ยินหนอ - เมื่อยหนอ - ขยับหนอ เป็นต้น ๔. ก่อนนั่งลง อย่าลืมปล่อยมือ ๕. ถ้าได้ต้นจิต อย่าลืมใส่ด้วย ๖. กาหนด และรู้อาการไปด้วย / อย่าท่องแต่ปาก...
- 39. ประโยชน์ของกำรเดินจงกรม ๑. ทนต่อกำรทำควำมเพียร ๒. ทนต่อกำรเดินทำงไกล ๓. มีอำพำธน้อย ๔. อำหำรที่ดื่ม เคี้ยว บริโภคเข้ำไป ย่อยง่ำย ๕. สมำธิที่ได้ขณะเดินจงกรม ตั้งอยู่ได้นำน
- 41. ลำดับขั้นกำรนั่งสมำธิ ปล่อยมือ ย่อตัวลงนั่ง นั่งในท่ำที่ตัวชอบ ( มี ๓ แบบ) หลับตำ แล้วเก็บมือ กำหนดอำรมณ์ที่ชัด กำหนดอำรมณ์ที่แทรก คลำยมือ /ลืมตำทีหลัง
- 42. วิธีย่อตัวลงนั่งสมำธิ ๑. ปล่อยมือ /ย่อตัวลง /ขยับนั่ง ด้วยกำรกำหนดสติตลอด ๒. นั่งตัวตรง หลังตรง ศีรษะตรง / หลังไม่พิง ๓. นั่งสมำธิตำมแบบที่ตนเอง สะดวก สบำย (๓ แบบ)
- 44. ท่ำวำงมือ ๒ แบบ
- 51. หลักกำรนั่งสมำธิ ๑. นั่งตัวตรง หลังตรง ศีรษะตรง /ไม่พิงกำแพง ๒. หลับตำ /มือวำงซ้อนกันไว้ที่ หน้ำตัก /วำงที่เข่ำ ๓. หำยใจเป็นธรรมชำติ ไม่ตะเบ็งท้อง, ไม่กลั้นลม,
- 52. ๔. เอำใจใส่อำกำรเคลื่อนไหว ของท้อง ขณะท้องพองขึ้น พองหนอ ขณะท้องยุบลง ยุบหนอ ๕. พองยุบไม่มี หรือเคยทำ พุทโธมำก่อน ให้กำหนด นั่งหนอ ถูกหนอ แทนก่อน
- 53. ๖. นั่งให้ครบเวลำที่อำจำรย์ให้ ๗. คลำยสมำธิ - อยำกพัก หนอๆๆๆ ๘. คลำยมือ – ลืมตำ – เคลื่อน หนอๆๆๆๆ ๙. ลืมหนอๆๆๆ เห็นหนอๆๆ กระพริบหนอๆๆๆ
- 54. วิธีกำหนดอำกำรพอง- ยุบ ๑. พองยุบพอดีๆ / พองหนอ...ยุบหนอ ๒. พองยุบสั้น / พอง... ยุบ ๓. พองยุบยำว /พองหนอๆๆ, ยุบ หนอๆๆ ๔. พองยุบไม่ชัด ไม่มี / นั่งหนอๆ…ถูก หนอๆ แทน ๕. พองยุบทิ้งช่วง / พองหนอ...นั่งหนอ ...ยุบหนอ ๖. พองยุบเร็วมำกๆ /รู้หนอๆๆๆๆ
- 55. ๑. นั่งหนอ รู้อำกำรนั่ง ถูกหนอ รู้อำกำรถูกตะโพกซ้ำย ๒. นั่งหนอ รู้อำกำรนั่ง ถูกหนอ รู้อำกำรถูกตะโพกขวำ ๓. นั่งหนอ รู้อำกำรนั่ง ถูกหนอ รู้อำกำรถูกที่ฝ่ำมือ ๔ ๒๓ วิธีนั่ง กาหนด นั่งหนอ ถูกหนอ ๑ นั่งหนอ ถูกหนอ
- 56. วิธีกำหนดอำรมณ์ที่แทรกขณะนั่งสมำธิ ๑. ถ้ำคิด ให้ทิ้งอำรมณ์เดิม แล้วกำหนดว่ำ ..คิดหนอๆๆ ๒. ถ้ำได้ยินเสียง ให้กำหนดว่ำ ยินหนอๆๆ ๓. ถ้ำได้กลิ่น ให้กำหนดว่ำ กลิ่นหนอๆๆ
- 57. ๔. ถ้ำปวด ให้ทิ้งอำรมณ์เดิม กำหนดว่ำปวดหนอๆๆ, ถ้ำเมื่อยให้กำหนดว่ำ เมื่อยหนอๆๆๆๆ ๕. กำหนดจนอำกำรเบำลง ไม่รบกวนจิต ก็ให้กำหนดอำรมณ์ ที่ชัดต่อไป ๖. อย่ำกำหนดเพื่อให้หำย กำหนด เพื่อรู้อำกำร ว่ำเขำมีลักษณะเป็น อย่ำงไร?
- 58. ๗. ถ้ำอยำกเปลี่ยนแขน ให้กำหนดว่ำ เมื่อยหนอๆๆๆ ปวดหนอๆๆๆ อยำกเปลี่ยน หนอๆๆ แล้วค่อยๆเปลี่ยน เคลื่อนหนอๆๆๆๆๆๆๆ ๘. นั่งให้ครบตำมเวลำที่ อำจำรย์กำหนดให้ (เดินก่อน นั่งสมำธิทุกครั้ง)
- 59. วิธีกำหนดอำรมณ์ในขณะนั่ง ๑. นั่งหนอ ถูกหนอ ๒. พองหนอ ยุบหนอ ๓. คิดหนอ, เบื่อหนอ ๔. ปวดหนอ, เมื่อยหนอ ๕ คันหนอ, เย็นหนอ, ร้อนหนอ ๖. ได้ยินหนอ, กลิ่นหนอ ๗. โกรธหนอ, ไม่ชอบหนอ คิด หนอๆๆ
- 60. ข้อควรระวังในกำรนั่ง อย่ำลืมกำหนดเก็บมือ /หลับตำก่อนเก็บ นั่งตัวให้ตรง อำรมณ์ไหนชัดให้กำหนดอำรมณ์นั้น อย่ำลืมกำหนดอำรมณ์ที่แทรกเข้ำมำ กำหนดและรู้อำกำร (ไม่ท่องเฉยๆ) เวลำออก อย่ำลืมกำหนดคลำยมือ (อย่ำเพิ่งลืมตำ)
- 63. หลักกำรกำหนดนอน-ตื่น ๑. กาหนดจิตที่อยากพัก อยากนอนหนอ เอนหนอ ถูกหนอ ยกหนอ มาหนอ วางหนอ ๒. กาหนดอาการพองหนอยุบหนอ จนหลับไป ๓. ตื่นมา – ได้ยินหนอ ลืมหนอ เห็นหนอ กระพริบหนอ ลุกหนอ ฯลฯ
- 66. หลักกำรกำหนดอิริยำบถย่อย ๑. ช้ำๆๆๆ ๒. กำหนดต้นจิตก่อน ๓. กำหนดถี่ๆ (หนอให้มำก) ๔. ตำมรู้อำกำรเคลื่อนไหว ของมือให้ตลอด ๕. กำหนดที่ละอย่ำง อย่ำทำ พร้อมกันสองอย่ำง
- 68. หลักกำรส่งอำรมณ์ ๑. ขณะเดินมำให้กำหนดตลอดทำง ๒. ขณะรอส่งอำรมณ์อยู่นอกห้องให้ เก็บสำยตำ-ไม่คุยกัน ๓. ขณะเปิ ดประตูเข้ำไป-ปล่อยมือ- ย่อตัวลง-กรำบ ให้ช้ำๆ ๔. ขณะส่งอำรมณ์ให้พนมมือด้วย ๕. เมื่อส่งอำรมณ์จบแล้ว ค่อยถอย กลับด้วยกำรกำหนดสติ..
- 69. ๖. จะลุกขึ้น – เก็บมือ – เปิ ดประตู- ต้องช้ำๆ ๗. เดิน-นั่ง ได้นำนเท่ำไร? ๘. เดินระยะไหน หรือกำหนดว่ำอย่ำงไร ? ๙. ขณะเดินได้ปัจจุบันไหม ๑๐. มีอะไรแทรกเข้ำมำขณะเดิน... แล้วทำอย่ำงไร? ๑๑. มีปัญหำอะไรในกำรเดินบ้ำง?
- 70. ๑๒. ขณะนั่ง กำหนดอะไร.. อำกำรเป็นอย่ำงไร.. ๑๓. มีอะไรแทรกเข้ำมำ ขณะนั่ง..กำหนดอย่ำงไร.. ๑๔. มีปัญหำอะไรเกี่ยวกับ กำรนั่งบ้ำง ? ๑๕. กำหนดอิริยำบถย่อยได้ มำกน้อยอย่ำงไร.. ๑๖. ขณะส่งอำรมณ์ให้พนม มือด้วย
- 71. วิธีกำหนดลุกขึ้น
- 72. สรุปหลักกำรปฏิบัติธรรม ๑. เก็บสำยตำ ๒. เก็บวำจำ /งดกำรพูด ๓. ช้ำๆ เหมือนคนป่วย ๔. ทำเหมือนคนไม่มีปัญญำ ไม่วิเครำะห์วิจำรณ์ ๕. กำหนดให้ได้ปัจจุบัน
- 73. สรุปหลักกำรปฏิบัติธรรม ๖. กำหนดและรู้อำกำร (อย่ำท่องเฉยๆ) ๗. อำรมณ์ไหนชัดเจน กำหนดอำรมณ์นั้น ๘. ทำให้ต่อเนื่อง (ตั้งแต่ตื่นนอนถึงเข้ำนอน) ๙. ให้กำหนดเหมือนคนดูละคร อย่ำเป็นผู้กำกับ หรือผู้แสดง ๑๐. อย่ำลืมกำหนดต้นจิต