ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com แนวคิดสำคัญของนักปรัชญาอัตถิภาวนิยม Soren kierkegaard เกียกเกอการ์ดเป็น นักปรัชญาอัตถิภาวนิยม ที่เป็น “เทวนิยม” (Theism) คือ ศรัทธาในความมีอยู่ของพระเจ้า ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาของปรัชญาอัตถิภาวนิยม เขาปฏิเสธระบบปรัชญาของเฮเกล และเห็นว่า >> ความเป็นจริง คือ สถานการณ์ในแต่ละขณะที่บุคคลแต่ละคนได้เผชิญหน้า บุคคลมีหน้าที่ที่จะตัดสินใจกระทำในสถานการณ์นั้นๆ ของตน มนุษย์ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการตัดสินใจได้ เป็นแนวคิดที่เน้นให้ความสำคัญแก่ความเป็นปัจเจกชน

1. SOREN
KIERKEGAARD (1813-1855)
แนวคิดสำคัญของนักปรัชญำอัตถิภำวนิยม โดย อ.สรณีย์ สำยศร

6. ซอเร็น เกียกเกอการ์ด คือ ใคร?
เกียกเกอการ์ดเป็น นักปรัชญาอัตถิภาวนิยม ที่เป็น “เทวนิยม”
(Theism) คือ ศรัทธาในความมีอยู่ของพระเจ้า
ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาของปรัชญาอัตถิภาวนิยม
เขาปฏิเสธระบบปรัชญาของเฮเกล และเห็นว่า >> ความเป็น
จริง คือ สถานการณ์ในแต่ละขณะที่บุคคลแต่ละคนได้
เผชิญหน้า
บุคคลมีหน้าที่ที่จะตัดสินใจกระทาในสถานการณ์นั้นๆ ของตน
มนุษย์ไม่สามารถหลีกเลี่ยงการตัดสินใจได้
เป็นแนวคิดที่เน้นให้ความสาคัญแก่ความเป็นปัจเจกชน

7. ประวัติและชีวิตของ ซอเร็น เกียกเกอการ์ด
เกียกเกอการ์ด เกิดที่เมืองโคเป็นฮา
เก็น ประเทศเดนมาร์ก ในปี ค.ศ. 1813
เป็นคนหนุ่มที่ช่างคิด ช่างสงสัย และ
คิดถึงชีวิตอย่างลึกซึ้ง
ตกหลุมรัก และหมั้นหมายกับสาวสวย
เรจิน่า ออลเซน แต่หลังจากนั้นชีวิต
รักของทั้งสองเต็มไปด้วยคาถามและ
ความทุกข์ทรมาน...
เขาพยายามหาเหตุผลในการถอนหมั้น
ทั้งๆที่ยังรัก....

8. เกิดอะไรขึ้นกับความคิดคานึงของเขาต่อความรัก..?
เกียกเกอการ์ด คิดว่า การแต่งงานเป็นชีวิตที่ท้า
ทายอย่างหนักหน่วง และเขากลุ้มใจกับความ
รับผิดชอบที่จะตามมากับการแต่งงาน
เขาเชื่อว่า...การอยู่คนเดียวเท่านั้น จะทาให้ชีวิต
มั่นคง
เขาเกิดคาถามมากมายต่อความรักและการ
แต่งงาน...
“การแต่งงานเป็นเพียงการเปลี่ยนแปลงวิถี
ชีวิตประจาวันเท่านั้นเองหรือ หรือชีวิตทั้งหมด
ของคนเราจะตกอยู่ในอันตรายเมื่อเขา
แต่งงาน??”

10. “การสาบานที่จะรักและซื่อสัตย์ต่อกันตลอดไปนั้น เป็นการ
กระทาที่ฉลาดหรือไม่?”
“คนสองคนจะนาพาชีวิตร่วมกันอย่างสมบูรณ์ โดยไม่ทาให้
ความเป็นตัวของตัวเองหายไปได้อย่างไร?”
“คนจะสามารถมีเสรีที่จะทาทุกๆอย่าง อย่างที่ปรารถนา
ทั้งๆ ที่เขาแต่งงานหรือไม่?”
...คุณคิดอย่างไร ต่อคาถามเหล่านี้...ความรักทาให้ตัวตน
ของคุณหายไป....ทาให้คุณสูญเสียความเป็นตัวเองหรือการ
มีชีวิตที่แท้จริงหรือไม่.....และการเลือกที่จะรัก คุ้มค่ากับ
การเสี่ยงหรือไม่....?

12. หลังจากถอนหมั้น ได้เดินทางไปเรียนที่เบอร์ลิน และเริ่มมีความคิด
เป็นปฏิปักษ์กับปรัชญาของเฮเกล (Hegel) และโจมตีปรัชญาที่เน้น
ในระบบมากกว่าที่จะเน้นในความสัมพันธ์กับชีวิตมนุษย์
เขาได้เขียนบทความโต้แย้งและแสดงความไม่เห็นด้วยกับทัศนะ
ทางการเมืองของหนังสือพิมพ์คอร์แซร์ ทาให้เกิดการตอบโต้ทาง
ความคิดกันอย่างรุนแรง >> เกียกเกอการ์ดได้กลายเป็นคนที่
โดดเดี่ยวมากยิ่งขึ้น และมีความคิดว่า....
“ฝูงชนเป็นอันตรายต่อชีวิตที่แท้จริงของคนที่เป็นตัวของเขา
เอง โดยไม่เกรงอิทธิพลของฝูงชนภายนอก และการอยู่ตัว
คนเดียวได้นั้นเป็นคุณธรรมที่สาคัญยิ่งของการมีชีวิตที่ดี”

13. เกียกเกอการ์ด.....มุ่งเป้ าโจมตีศาสนจักร
หลังจากที่ หนังสือพิมพ์คอร์แซร์ปิดตัวลง
เขาเริ่มพุ่งเป้ าการโจมตีทางความคิดไปยัง
ศาสนจักรของเดนมาร์ก
ระหว่างปี 1847-1851 งานเขียนของเขาเต็มไป
ด้วยทัศนะเกี่ยวกับศาสนาคริสต์
คนส่วนใหญ่ตกใจในการกระทาของเขา และไม่
เห็นด้วยกับเขา
สุขภาพของเกียกเกอการ์ดเริ่มอ่อนแอลง
และเสียชีวิตในโรงพยาบาล เมื่อวันที่ 11
พฤศจิกายน ค.ศ. 1855

14. งำนเขียนสำคัญของเกียกเกอกำร์ด
The Concept of Trony (1840)
Either-or (1842)
Edifying Discourse (1843)
Fear and Trembliny (1843)
The Concept of Dread (1844)
Concluding Unscientific Postscript (1846)
The Point of Views for my Work as an
Author (1848)
The Sickness Unto Death (1849)
Attack upon Christendom (1854)

15. ความสัมพันธ์ของพระผู้เป็นเจ้าต่อมนุษย์
เกียกเกอการ์ด เป็นนักปรัชญาอัตถิภาวนิยมแบบเทวนิยม
>> ยอมรับในพระผู้เป็นเจ้า
เน้นในความสาคัญของมนุษย์และความสัมพันธ์ของมนุษย์
กับพระผู้เป็นเจ้า
เกียกเกอการ์ดไม่เคยสงสัยในพระผู้เป็นเจ้า แต่เขาไม่เห็น
ด้วยกับคาสอนและการปฏิบัติตัวของคริสตชนในยุคของเขา
และไม่เห็นด้วยกับการสร้างอิทธิพลของศาสนจักร เพราะทา
ให้คาสอนอันเรียบง่ายของพระเยซูถูกบิดเบือนไป

16. พระผู้เป็นเจ้าเป็นสิ่งเดียวกับความเป็นนิรันดร ความเป็นอนันต์
และความเป็นสิ่งสมบูรณ์ >> มนุษย์ถูกสร้างขึ้นตามพระฉายา
ลักษณ์ของพระเจ้า
ด้วยเสรีภาพที่มนุษย์มีอยู่ในตัว มนุษย์ได้ทาตัวเองให้แปลกแยก
ออกจากพระเจ้า ไม่ปฏิบัติตามพระประสงค์ของพระเจ้า
มนุษย์เป็นเพียงสิ่งจากัด (finite) เป็นเพียงสิ่งเฉพาะ (particular)
ขณะที่พระเจ้าเป็นสิ่งไม่จากัด (infinite) เป็นสากล (universal)
ดังนั้นมนุษย์กับพระเจ้าจึงมีช่องว่างที่มาสามารถบรรจบ รวมกัน
ได้
แนวคิดของเฮเกล >> ระบบวิภาษวิธี สามารถอธิบายทุก
เหตุการณ์อย่างมีเหตุผลด้วยกฎเกณฑ์เดียวกัน (รวมทั้ง พระเจ้า
มนุษย์ และศาสนาก็อยู่ในระบบวิภาษวิธีด้วย)

18. แนวคิดปรัชญาวิภาษวิธีของเฮเกล
 ปรัชญาของเฮเกล คือ ลัทธิจิตนิยม (idealist) >>สิ่งที่เป็นความจริงจะต้องมี
ลักษณะสมบูรณ์ทั่วด้าน ที่เรียกว่า จิตสัมบูรณ์ เป็นตัวตนสมบูรณ์ ครอบงาสรรพสิ่ง
และเป็นสิ่งตรงข้ามกับโลกความเป็นจริงที่มนุษย์เห็นอยู่โดยทั่วไป หรือสัมผัสได้
 จุดเด่นในปรัชญาเฮเกล คือ ทัศนะแบบวิภาษวิธี (dialectic) ที่อธิบายว่า จิต หรือ
ตัวตนสมบูรณ์นี้แสดงออกในรูปของความขัดแย้ง 2 ด้าน คือ ด้านสนับสนุน และ
ด้านปฏิเสธ ด้านหนึ่งเป็นบทเสนอ (thesis) ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นบทแย้ง
(antithesis) และวิวัฒนาการการต่อสู้ระหว่าง 2 ด้านที่ขัดแย้งนี้เอง จะนามาสู่การ
พัฒนาของสิ่งใหม่ ที่จะเรียกว่า บทสังเคราะห์ (synthesis) และบทสังเคราะห์นี้ก็จะ
กลายเป็นบทเสนอ (thesis) ใหม่ ก่อให้เกิดบทแย้ง (antithesis) ใหม่ และนามาสู่
บทสรุป (synthesis) ใหม่ ไปจนสิ้นสุดกระบวนการพัฒนา (ปฏิพัฒนา) ที่จะนาไปสู่
ความเป็น จิตสมบูรณ์อันแท้จริง

19. การดาเนินชีวิตแบบคนคริสเตียนนั้น คนจะต้องใช้
ประสบการณ์ทั้งหมดในชีวิตเข้ามาสัมพันธ์กันกับพระเจ้า
อย่างแท้จริง นั่นคือ มอบชีวิตจิตใจทั้งหมดให้กับพระเจ้า
การเป็นคนคริสเตียนที่แท้ >> คนผู้นั้นจะต้องเข้าไปมี
ประสบการณ์ของศาสนา ทั้งชีวิต จิตใจ คาสอน และการ
ดาเนินชีวิตจะกลายเป็นสิ่งๆเดียวกัน
ต้องมีความสานึกว่า แม้จะรัก ศรัทธาและทาตามคาสอนของ
พระเจ้า...แต่มนุษย์ก็เป็นเพียงมนุษย์ ไม่มีวันที่มนุษย์จะก้าว
พ้นช่องว่างของความแตกต่างระหว่างมนุษย์กับพระเจ้าไปได้
เป็นอันขาด

20. ประสบการณ์ชีวิต หรือ ปรัชญาชีวิต ๓ ขั้นตอน
๑. ขั้นสุนทรียะ หรือ ขั้นผัสสะ
๒. ขั้นจริยธรรม
๓. ขั้นศาสนา
ชีวิตทั้ง ๓ ขั้น สะท้อนให้เห็นความ
พยายามของมนุษย์ที่จะเข้าถึง
หนทางรอดพ้นสูงสุด / ที่จะพบกับ
ความสมหวัง หรือสิ่งดีที่สุดของชีวิต

21. ๑. ชีวิตขั้นสุนทรียะ หรือ ผัสสะ (aesthetic stage)
ปัจเจกชน อาจเป็นพวกสุขนิยมที่แสวงหาความพึงพอใจ
หรือพวกปัญญาชนที่สนใจขบคิดปรัชญา
คนเหล่านี้จะไม่ตัดสินใจเลือกกระทาสิ่งต่างๆในชีวิตด้วย
ตนเอง
พวกปัญญาชน เช่น พวกเหตุผลนิยม ขบคิดแต่ทฤษฎี
ปรัชญา แต่ห่างไกลจากประสบการณ์อันแท้จริงในชีวิต
พวกสุขนิยม เพลิดเพลินกับความสุขทางกาย พึงพอใจใน
ด้านกิเลสตัณหากับเพศตรงข้ามแบบไม่มีข้อจากัด และไม่มี
ข้อผูกมัด

22. พวกสุขนิยม มักจะไม่ยอมผูกมัดตัวเองกับความรักและการ
แต่งงานเป็นอันขาด เพราะจะนามาซึ่งความรับผิดชอบ
หน้าที่ และความสัมพันธ์แบบถาวร
พวกเขาจะปฏิบัติต่อผู้หญิงที่เขารักราวกับว่าพวกเธอไม่ได้
เป็นคนมีชีวิตจิตใจ และมีคุณสมบัติพิเศษเฉพาะตัว >>
พวกเธอเป็นแค่ “เครื่องที่ให้ความพอใจ”
พวกเขาต้องการรสชาติของชีวิตในขณะหนึ่งๆ ให้เข้มข้น
ที่สุด >> เป็นชีวิตที่ไม่เป็นเอกภาพและไม่มีความต่อเนื่อง

23. ชีวิตแบบสุนทรียะ/ผัสสะ เป็นสิ่งที่ไร้
ประโยชน์ เพราะปัจเจกชนจะตกอยู่ใน
ความเบื่อ >> เบื่อชีวิต / เบื่อสภาพ
รอบตัว
การเบื่อตัวเอง/เบื่อชีวิต เป็นความว่าง
เปล่า (Nothingness) ที่ทาให้ชีวิตหมด
ความหมาย เกิดความทุกข์ทรมานทาง
ใจ >> มนุษย์จะรู้สึกไม่พอใจกับชีวิต
การดารงอยู่อย่างรุนแรงมาก
คุณคิดว่า การวิ่งเข้าหาความสนุก
ตื่นเต้นของชีวิตแบบสุขนิยมจะจบลงที่
ความเบื่อจริงหรือไม่...จากสุขจะ
กลายเป็นทุกข์ได้จริงหรือ??

24. ประสบการณ์ชีวิตแบบสุนทรียะ จะจบลงใน
ความสิ้นหวังในชีวิต
ตัวตนที่แท้จริงของปัจเจกชน ไม่อาจพบได้ใน
สิ่งภายนอก แต่พบได้ในความรู้สึกภายใน >>
เสรีภาพ / การตัดสินใจ / การลงมือกระทาจริง
>> ประสบการณ์ของชีวิตภายในตัวมนุษย์
(Subjectivity)
การมีชีวิตอยู่ คือ การเลือกกระทาการต่างๆ ใน
ชีวิตของเราด้วยตัวเราเอง
ความสิ้นหวังท้อแท้จะช่วยให้มนุษย์กลับมาฉุก
คิดเกี่ยวกับตัวตนที่แท้จริง >> จิตวิญญาณจะ
ก้าวกระโดดจากโลกนามธรรมไปสู่โลกของชีวิต
>> กระโดดจากชีวิตขั้นสุนทรียะ ไปสู่ขั้นจริยะ
ต่อไป

25. ๒. ชีวิตขั้นจริยธรรม (The Ethical Stage)
เป็นประสบการณ์ชีวิตของการตัดสินใจ และมีพันธกิจอย่างแน่ว
แน่ในการลงมือกระทาสิ่งต่างๆ ที่ได้ตัดสินใจแล้ว >> เป็นอิสระ
จากสิ่งต่างๆในชีวิตขั้นสุนทรียะ
การตัดสินใจ หรือ การรับรู้อย่างมีสติ ** เป็นปัจจัยที่จาเป็นที่สุด
ในการที่ตัวตนค้นพบความมั่นคงและความเป็นเอกภาพ
การเลือกอย่างแท้จริงจะเป็นการเลือกจากภายในที่ประกอบด้วย
อารมณ์และความรู้สึกต่างๆ >> คนที่กาลังเผชิญกับความตายนั้น
จะเลือกได้อย่างแท้จริง
คุณคิดอย่างไรกับ “ความตาย”....สาคัญกับการดารงอยู่ของคุณ
หรือไม่?

28. การเข้าไปเกี่ยวข้องกับความตายของ
ตัวเอง จะทาให้การดาเนินชีวิตของ
ปัจเจกชนเปลี่ยนแปลงไป >> เรา
จะต้องดาเนินชีวิตแต่ละวันนั้นให้
เป็นราวกับว่าแต่ละวันนั้นเป็นวัน
สุดท้ายของชีวิตเรา...^__^
การเลือกด้วยตัวเราเอง จะทาให้เรา
ค้นพบ “ตัวตนที่แท้จริง”

29. ๓. ชีวิตขั้นศาสนา (Religion Stage)
คนเราจะต้องมีอยู่ก่อนที่เขาจะบรรลุถึง หรือได้มาซึ่งตัวตนที่
แท้จริงของเขา (existence is prior to humanity)
เป็นชีวิตที่ยึดมั่นในพันธกิจ (Commitment) และความเชื่อฟัง
ต่อพระผู้เป็นเจ้า
ในขั้นศาสนา ความเป็นจริงภายในตัวเองจะเข้มข้นที่สุด อยู่ภายใน
ความทุกข์ทรมาน
“บาป” คือ การหมดสิ้นหวังที่ไม่ปรารถนาจะเป็นตัวของตัวเอง
หรือ การไม่ปรารถนาจะเป็นตัวของตัวเองอย่างอิสระต่อหน้า
พระเจ้า

30. ศรัทธา หมายถึง การกระทาของตัวตนที่สัมพันธ์กับตัวตนที่
แท้จริง โดยการปรารถนาที่จะเป็นตัวเอง (มีชีวิตอยู่อย่าง
แท้จริง – authenticity) และแสดงความเคารพ ภักดี ซื่อตรงต่อ
พระผู้เป็นเจ้า
ความหมดสิ้นหวัง คือ เจตจานงที่ไม่ประสงค์จะเป็นตัวของ
ตัวเอง
บาปและความหมดสิ้นหวังนั้น จะถูกเอาชนะได้ด้วยศรัทธา
เท่านั้น >> นั่นก็คือ การกลับมาเป็นตัวของตัวเอง และการ
เต็มใจที่จะเป็นตัวของตัวเอง >> ตัวตนจะเข้าไปมีพื้นฐานอยู่
ในพลังสูงสุดที่สร้างตัวตนขึ้นมา (GOD)
www.padvee.com

33. ปรัชญา EXISTENTIALISM ของเกียกเกอการ์ด
ปรัชญาของเกียกเกอการ์ด จะมีแนวคิดที่โจมตีปรัชญาของเฮเกล >>
เฮเกลจะเห็นความจริงในระบบการคิดด้วยเหตุผล / เกียกเกอการ์ด จะ
เน้นความสาคัญของชีวิตการดารงอยู่จริงๆ ของมนุษย์
ปรัชญาของเฮเกลจะแสวงหาสิ่งสากล / เกียกเกอการ์ดจะแสวงหา
ความหมายของปัจเจกชน หรือสิ่งเฉพาะ
เฮเกล เน้นในความจาเป็นที่ต้องเป็นเช่นนั้น / เกียกเกอการ์ดจะเน้นใน
เสรีภาพ
เฮเกลเน้นความสาคัญในการคิด / คนที่มีชีวิตของปรัชญา
Existentialism จะเน้นอย่างแข็งขันในการดาเนินชีวิต

34. สาหรับเกียกเกอร์การ์ด >> ความจริง ก็คือ ความจริงของ
ปัจเจกชน ซึ่งเป็นความจริงที่อยู่ในตัวเอง (Subjectivity)
เป็นความจริงแท้ (truth) ซึ่งขึ้นอยู่กับจิตภายใน หรือ
อารมณ์ ความรู้สึก (Passion)
การคิดแบบอัตถิภาวะ (existentially) หรือ “การคิดแบบยึด
ชีวิตการดารงอยู่เป็นสาคัญ” หมายถึง การคิดด้วยอารมณ์
ความรู้สึกภายใน
การตัดสินใจทุกครั้งนั้น เป็นการตัดสินใจที่ต้องขึ้นอยู่กับ
ความจริงภายในของจิต (subjectivity)

35. ความไม่แน่นอนของอารมณ์
ความรู้สึกภายในจิตใจ จะสร้างความ
กระวนกระวาย หรือ ความทุกข์ใจขึ้น
ซึ่งจะสงบลงได้ โดยการใช้ “ศรัทธา”
(faith)
ศรัทธาไม่สามารถมีได้ ถ้าไม่มีการ
เสี่ยง ไม่มีการเลือก ไม่มีอารมณ์
ความรู้สึก และไม่มีประสบการณ์
ภายใน
ชีวิตการดารงอยู่นั้น (existence) ไม่
สามารถจะถูกคิดได้ >> ชีวิตไม่ใช่
เรื่องที่จะคิด แต่เป็นเรื่องที่เราจะต้อง
มีชีวิตอยู่จริงๆ (be lived)

36. “พระผู้เป็นเจ้าไม่คิด พระองค์
ทรงสร้าง พระผู้เป็นเจ้าไม่ได้มี
ชีวิตดารงอยู่เพราะพระองค์นั้น
เป็นนิรันดร มนุษย์คิดและมี
ชีวิตดารงอยู่ และชีวิตการดารง
อยู่นั้น (existence) จะเป็นตัว
แยกความคิด และความเป็น
มนุษย์ออกจากกัน” (thought
and being)
Soren Kierkegaard

37. ความจริง เป็นสิ่งที่ปรากฏอยู่ภายในตัวคน
(Truth as Subjectivity)
เนื้อหาสาคัญของปรัชญาเอ็กซิสท์ฯ >> ฉันต้องดารงชีวิตอยู่
อย่างไร?
เกียกเกอการ์ด >> การเข้าใจตัวของข้าพเจ้าเอง คือ การที่จะต้อง
เห็นในสิ่งที่พระผู้เป็นเจ้าทรงปรารถนาให้ข้าพเจ้าทา
สิ่งสาคัญ คือ การได้ค้นพบสัจธรรมซึ่งเป็นจริงสาหรับตัวข้าพเจ้า
คือ การได้ค้นพบความคิดที่จะเป็นแนวทางให้ข้าพเจ้าสามารถที่จะ
ใช้นาทางในการดาเนินชีวิต หรือใช้นาทางไปสู่จุดสิ้นสุดของชีวิต
ข้าพเจ้าได้...มิใช่สัจธรรมอันเย็นชาและเปลือยเปล่า

38. เกียกเกอการ์ด >> ความจริง
แท้ จะต้องเป็นสภาพภายใน
จิตใจของมนุษย์ (Truth is
subjectivity) >> ได้แก่ สภาพ
แห่งอารมณ์ ความรู้สึก และ
ความคิด
คุณเห็นด้วยกับเกียกเกอการ์ด
หรือไม่? / อารมณ์ ความรู้สึก
ภายในที่สะท้อนความเป็นตัว
เรา สาคัญกว่าความสนใจใน
สิ่งภายนอกหรือไม่ อย่างไร?

39. ความรู้ ความเข้าใจวิทยาศาสตร์
หรือแบบปรนัย ไม่สามารถจะให้
เหตุผลแก่คนใดคนหนึ่งในการที่
จะดารงชีวิตต่อไปได้ เพราะไม่
สามารถที่จะตอบคาถามได้ว่า >>
“ฉันต้องทาอะไร?” >> ไม่
สามารถที่จะให้ความคิด หรือ
ความหมาย หรืออุดมการณ์ ที่
ฉันจะสามารถนาชีวิตของฉันได้
หรือ ให้เหตุผลถึงการที่ฉันจะมี
ชีวิตอยู่ หรือจะตายได้

40. เกียกเกอการ์ด ให้ความสาคัญกับปัจเจกชนแต่ละคน >> “เรา
ต้องเรียนรู้ตัวเราเองก่อนที่จะรู้สิ่งอื่นใดทั้งหมด” / “อัตนัยภาพ
คือความจริง”
ระบบและทฤษฎี ทาได้เพียงแต่จาแนกแยกแยะแบบแผนและ
นามธรรมต่างๆ เท่านั้น ระบบและทฤษฎีไม่เคยแม้แต่มอง
“ปัจเจกชนที่มีชีวิตอยู่” เลย

41.  “ข้าพเจ้าถือว่าเป็นหน้าที่ที่จะสร้างความ
ยากในทุกแห่ง”
 “ข้าพเจ้ามีหน้าที่ทาให้เรื่องยาก เพราะว่า
เรื่องยากๆ เท่านั้นที่สามารถบันดาลใจนัก
คิดที่มีใจสูง”
 เขาเป็นคนแรกที่ยกปัญหา อัตถิภาวะ
ขึ้นมาพิจารณาโดยตรง และถือว่า
อัตถิภาวะเป็นพื้นฐานของความรู้/
เทววิทยา/จริยธรรม /เป็นจุดหมายของ
การสร้างโลก
 ^__^ สวัสดีจ้า

43. ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่
www.philosophychicchic.com
สนุกกับการเรียนรู้ปรัชญาและศาสนาแบบชิคๆ เคียงคู่รอยยิ้ม