1. สื ่ อ ประกอบการสอน
วิ ช า พระพุ ท ธศาสนา
เรื ่ อ ง หลั ก ธรรมทาง
พระพุ ท ธศาสนา
ระดั บ ชั ้ น ม. 4
จั ด ทำ า โดย
อ. พั ช ราภรณ์ ภิ ม ุ ข
กลุ ่ ม สาระการเรี ย นรู ้
สั ง คมศึ ก ษาศาสนาและ
วั ฒ นธรรม

2. หลั ก ธรรม
ทางพระพุ ท ธ
ศาสนา
หลักอริยสัจ
4

3. หัวข้อหลักธรรม
อริยสัจ (ธรรมที่ควรรู้)
ทุกข์ 4
ขันธ์ 5
สมุทัย (ธรรมที่ควรละ)
นิยาม 5
อกุศลวิตก 3
นิโรธ (ธรรมที่ควร
บรรลุ)
ภาวนา 4
มรรค (ธรรมที่ควร
เจริญ)
อุบาสกธรรม 5

4. ทุกข์
(ธรรมทีควรรู้)
่
ขันธ์ 5

5. ขั น ธ์ 5
รูปขันธ์ รูป
ขันธ์ 5
เวทนา
นามขันธ์
สัญญา
วิญญาณ สังขาร

6. รู ป ขั น ธ์ = ร่ า งกาย
ขั น ธ์ 5
เวทนา =รู ้ ส ึ ก
สั ญ ญา =จำ า ได้ ห มายรู ้
สั ง ขาร =นึ ก คิ ด
วิ ญ ญาณ = รั บ รู ้

7. รู ป ขั น ธ์ =
ร่ า งกาย, พฤติ ก ร
รม
ปฐวี ธ าตุ ( ้ ดิหมด
ทั ง น )
เนื ้ อ , หนั ง , กระดู ก
ของร่ า งกาย้ า ) นำ ้ า
อาโปธาตุ ( นำ
ใน ร่ า งกาย , เลื อ ด
เตโชธาตุ ( ไฟ) อุ ณ หภู ม ิ
วาโยธาตุ ( ลม) ส่ ว น
ที ่ ส ั ่ น สะเทื อ น

8. เวทนา = ความรู ้ ส ึ ก ที ่ เ กิ ด ต่ อ สิ ่ ง ที ่ ร
สุขเวทนา ทุกขเวทนา
อุเบกขาเวทนา

9. สัญญา =จำาได้หมายรู้
คือ รู้จักสิงนั้น ๆ เมื่อไปพบเข้าอีก
่
รู้ว่า รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสและอารมณ์ที่เกิดขึ้นน
รูป รส กลิ่น เสีย สัมผั อารมณ์
อารมณ
ง ส

10. สั ง ขาร
สั ง ขาร=นึ สิ ่ ง ทีด รุ ง
คื อ ก คิ ่ ป หิ ว จั ง . .
แต่ ง จิ ต หรื อ สิ ่ ง ที ่ อยากหมำ ่ า
กระตุ ้ น ผลั ก ดั น ให้ เบอร์ เ กอร์
มนุ ษ ย์ ก ระทำ า การ
อย่ า งใดอย่ า งหนึ ่ ง หรื อ
สั งย กว่ า= วิ ญ ญาณ +
เรี ขาร แรงจู ง ใจ
เวทนา + สั ญ ญา

11. วิ ญ ญาณ = รั บ รู ้
จักขุ
วิญญาณ
ชิวหาวิญาณ
ฆานวิญญาณ
โสตวิญญาณ
มโนวิญญาณ
กายวิญญาณ

12. สมุทัย (ธรรมที่ควรละ)
นิยาม 5 อกุศลวิตก

13. นิ ย าม หมายถึง กฎธรรมชาติ 5
ประการ
อุตุนยาม หมายถึง กฎ
ิ
ธรรมชาติ
เกี่ยวกับลม ฟ้า อากาศ
ฤดูกาล

14. นิ ย าม หมายถึง กฎธรรมชาติ 5
ประการ
พีชนิยาม หมายถึง
ฎธรรมชาติเกี่ยวกับการสืบพันธุ์

15. นิ ย าม หมายถึง กฎธรรมชาติ 5
ประการ
จิตตนิยาม หมายถึง
ธรรมชาติเกี่ยวกับการทำางานของจิต

16. นิ ย าม หมายถึง กฎธรรมชาติ 5
ประการ
ธรรมนิยาม
หมายถึง กฎธรรมชาติเกี่ยวกับ
วามเป็นเหตุเป็นผลของสิ่งทั้งปวง

17. นิ ย าม หมายถึง กฎธรรมชาติ 5
ประการ
กรรมนิยาม หมายถึง
กฎธรรมชาติเกี่ยวกับพฤติกรรม
ของมนุษย์

18. กฎแห่งกรรม
คนหว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนั้น
ผูทำากรรมดี ย่อมได้รับผลดี
้
ผูทำากรรมชั่ว ย่อมได้รับผลชัว
้ ่

19. ความเข้าใจในเรื่องของกรรม
 กรรมและผลของ
กรรมบางครั้งก็ขึ้นอยู่
กับเงื่อนไขอย่างอื่น
เช่น กาลเวลา
 ความเป็นไปในชีวิต
ไม่ว่าจะดีหรือร้าย ใช่
ว่าจะเป็นผลจากกรรม
เก่าเสียทั้งหมด

20. ผลของกรรมระดับผลทางสังคม
 การทำาความดีจะได้ผล
เต็มทีหรือไม่ในระดับที่
่
เป็นผลทางสังคม ขึ้นอยู่
กับว่ามีความพร้อมดังนี้
หรือไม่
1. ทำาดีถูกที่
หรือไม่

21. ผลของกรรมระดับผลทางสังคม
 การทำาความดีจะได้ผล
เต็มทีหรือไม่ในระดับที่
่
เป็นผลทางสังคม ขึ้นอยู่
กับว่ามีความพร้อมดังนี้
หรือไม่
2. บุคลิกรูปร่าง
เหมาะสมหรือไม่

22. ผลของกรรมระดับผลทางสังคม
 การทำาความดีจะได้ผล
เต็มทีหรือไม่ในระดับที่
่
เป็นผลทางสังคม ขึ้นอยู่
กับว่ามีความพร้อมดังนี้
หรือไม่
3. ทำาดีถูกกาลเวลาหรือไม่

23. ผลของกรรมระดับผลทางสังคม
 การทำาความดีจะได้ผล
เต็มทีหรือไม่ในระดับที่
่
เป็นผลทางสังคม ขึ้นอยู่
กับว่ามีความพร้อมดังนี้
หรือไม่
4. ทำาดีเต็มที่หรือไม่

24. ตามหลักจูฬกัมมวิภังคสูตร
ได้กำาหนดสิ่งที่เป็นผลของกรรมเก่า
ไว้ คือ
 ความประณีตสวยงาม
หรือไม่สวยงามของรูป
ร่างที่มีมาโดยกำาเนิด
 การเกิดในตระกูลสูง
หรือตำ่า
 ความรำ่ารวยหรือ
ยากจน
 ความสามารถทางสติ
ปัญญา หรือความโง่
เขลาที่มีมาแต่กำาเนิด

25. คุ ณ ค่ า ทางจริ ย ธรรมของนิ ย าม
5
 ทำาให้มองชีวิตประกอบด้วยเหตุปจจัยที่
ั
หลากหลาย กฎแห่งกรกรมและกฎ
ธรรมชาติ
 ทำาให้เป็นคนใจกว้าง ไม่มองชีวิตเป็นเรื่อง
คับแคบ สามารถแก้ไขปัญหาได้ตรง
จุด
 ทำาให้มองเห็นว่าชีวิตเป็นกระบวนการทาง
ธรรมชาติ เป็นไปตามเหตุและปัจจัย
 ทำาให้เข้าใจว่ากรรมนิยามหรือกฎแห่ง

26. อกุศลวิตก 3

27. อกุ ศ ลวิ ต ก 3
คื อ ความนึ ก คิ ด ที ่ ไ ม่ ด ี
 กามวิตก คือ ความนึกคิดทีประกอบ
่
ด้วยความโลภ
 พยาบาทวิตก คือ ความนึกคิดที่
ประกอบด้วยความอาฆาตพยาบาท
 วิหิงสาวิตก คือ ความนึกคิดทีประกอบ
่
ด้วยการเบียดเบียนมุงร้าย
่

28. วิ ต ก คื อ การคิ ด การใคร่ ค รวญ
กุศลวิตก คือ ความนึกคิดทีอกุศลวิตก 3 คือ ความนึกคิดที่ไม
่ดีงาม
นกขัมมวิตก 1. กามวิตก คือความนึกคิด
ที่ประกอบด้วยความโลภ
ความนึกคิดที่ไม่ยึดติดเกี่ยวกับอะไร
. อพยาบาทวิตก 2. พยาบาทวิตก คือความนึกคิด
อ ความคิดที่ประกอบด้วยเมตตา
ที่ประกอบด้วยความอาฆาตพยาบ
3. อวิหิงสาวิตก คือ 3. วิหิงสาวิตก คือ ความนึกคิด
ความนึกคิดที่ไม่คดร้ายผู่ประกอบด้วยการเบียดเบียนมุ่งร
ิ ที อื่น
้

29. นิยาม 5 อกุศลวิตก
สมุทัย
พิจารณาให้เห็นโทษ
ลด เพื่อ กำาจัด
ละ บรรเทา

30. นิโรธ
(ธรรมทีควรบรรลุ)
่
ภาวนา 4

31. ภาวนา 4
ภาวนา 4 หมาย
ถึ ง การทำ า ให้ ม ี
ขึ ้ น การทำ า ให้
เกิ ด ขึ ้ น การ
เจริ ญ หรื อ การ
พั ฒ นาตน มี 4
ประการ ได้ แ ก่

32. ภาวนา 4
1. กายภาวนา หรือ ตา
กายสังวร หู
หมายถึง การฝึกอบรม
ทางกาย จมู ก
ลิ ้ น
กาย

33. ภาวนา 4
กายเมื ่ อ ถู ก ฝึ ก แล้ ว

34. ภาวนา 4
2. สี ล ภาวนา
หมายถึ ง การฝึ ก อบรมตน
ามประพฤติ ท ี ่ ต ั ้ ง อยู ่ ใ นระเบี ย บวิ น ั ย
ไม่ ส ร้ า งความเดื อ ดร้ อ น

35. ภาวนา 4
3. จิ ต ตภาวนา
ง การฝึ ก อบรมทางจิ ต ใจให้ เ ข้ ม แข็ ง
มั ่ น คงเจริ ญ งอกงาม

36. ภาวนา 4
จิตตภาวนา ทาน
ปิยวาจา
สังคหวัตถุ 4
อัตถจริยา
สมานัตตา

37. ภาวนา 4
จิตที่ฝึกแล้วสามารถประสบความสำาเร
จิตตภาวนา
โดยปฏิบัติตามหลักอิทธิบาท 4
ฉันทะ
อิทธิบาท 4 วิริยะ
จิตตะ
วิมังสา

38. ภาวนา 4
4. ปั ญ ญาภาวนา
มายถึ ง การฝึ ก อบรมปั ญ ญา
าใจสิ ่ ง ทั ้ ง หลายตามความเป็ น จริ ง

39. คุณค่าทางจริยธรรมของ
ภาวนา 4
 มนุษย์สามารถพัฒนาตนเอง เมือรู้จัก
่
พัฒนาตนเองจะเป็นเครื่องวัดความเป็น
มนุษย์หรือจำาแนกคนและสัตว์ออกจากกัน
 การพัฒนาคนให้เป็นคนดี มีความรู้ความ
สามารถ จะต้องกระทำาครบทั้ง 4 ด้าน คือ
กาย ศีล จิต(สมาธิ) ปัญญา
 การพัฒนาที่ถูกต้อง ต้องดำาเนินตามขั้น
ตอนของภาวนาทัง 4 ให้ครบถ้วน
้

40. พระสัทธรรม 3 วุฒิธรรม 4
อุบาสกธรรม 5 พละ 5
มรรค
(ธรรมที่ควรเจริญ)

41. สัทธรรม 3

42. สัทธรรม 3 คือ ธรรมที่ดี หรือธรรม
ของคนดี
• 1. ปริยติธรรม คือ การศึกษาเรียนรู้หลัก
ั
ธรรมคำาสอนของพระพุทธเจ้าให้เกิดความ
รู้ความเข้าใจอย่างถูกต้อง
• 2. ปฏิบติสทธรรม คือ การนำาหลักธรรมคำา
ั ั
สอนที่ได้ศึกษาไปลงมือปฏิบติ_(มรรค 8)
ั
ถือว่าสำาคัญมาก
• 3. ปฏิเวธสัทธรรม คือ การได้รับผลจาก
การปฏิบติได้แก่ ความสำาเร็จ ความสุข
ั
ความสงบใจ

43. ความสัมพันธ์ ปริยัติ ปฏิบติ ปฏิเวธ
ั
ปริ ย ั ต ิ การศึกษาแผนที่ วิธีการเดินทาง
ปฏิ บ ั ต ิ การเดิน
ทาง
ปฏิ เ วธ ถึงจุดหมายปลายทาง

44. วุฒิธรรม
4

45. วุ ฒ ิ ธ รรม 4
วุฒิธรรม 4 คือ คุณธรรมหรือหลักการที่ก่อให้เกิด
ความเจริญงอกงามหรือหลักธรรมที่สนับสนุนให้
มีปญญา 4 ประการ
ั
• สัปปุริสสังเสวะ คือ การคบหาสัตบุรุษหรือ
คนดี
• สัทธัมมัสสวนะ คือ การฟังสัทธรรม หรือ
เอาใจใส่ศึกษาความรู้จริง
• โยนิโสมนสิการ คือ การคิดหาเหตุผลโดย

46. คุ ณ ค่ า ของวุ ฒ ิ ธ รรม 4
• หลักปัญญาวุฒิธรรมเป็นหลักธรรม
สนับสนุนให้มปัญญา
ี
• สามารถนำาหลักธรรมนี้พฒนาชีวิตทัง
ั ้
ชีวิตได้ทกแง่ทกมุม
ุ ุ

47. สรุ ป วุ ฒ ิ ธ รรมเพื ่ อ ให้ จ ำ า ได้
ง่ า ย คื อ
• คบคนดีที่เป็นปราชญ์
• ฉลาดรู้จกฟังคำาของท่าน
ั
• วิจารณ์วจัยด้วยปัญญา
ิ
• น้อมนำามาปฏิบติให้สมภูมิ
ั

48. พละ 5
 ธรรมอันเป็นกำาลัง หรือธรรมอันเป็นพลัง
ทำาให้เกิดความมั่นคง
 ทำาให้ดำาเนินชีวิตด้วยความมั่นใจ ไม่หวั่น
ไหวต่อภัยหรืออุปสรรคต่าง ๆ
 เพื่อเป็นแนวทางสูการบรรลุอริยมรรค
่
อริยผลโดยตรง

49. พละ 5 คื อ ธรรมอั น เป็ น
กำ า ลั ง
 สัทธา คือ ความเชือที่มีปญญาหรือเหตุผลเป็น
่ ั
พื้นฐาน
 วิริยะ คือ ความเพียรในสิงที่ถูกต้อง
่
 สติ คือ ความระลึกได้ หรือความเป็นผู้มีสติอยู่
ตลอดเวลา
 สมาธิ คือ ความตั้งมั่นแห่งจิต หรือการควบคุม
จิตให้สงบนิงไม่ฟุ้งซ่าน
่
 ปัญญา คือ ความรอบรู้ ซึ่งมี บ่อเกิดอยู่ 3 ทาง
ได้แก่ สุตมยปัญญา

50. คุ ณ ค่ า ของจริ ย ธรรมของพละ
5
 พละ 5 จะต้องปฏิบัติให้ได้สมดุลกันเสมอ คือ
สัทธา ต้องพอดีกับ ปัญญา
วิริยะ ต้องพอดีกับ สมาธิ
สติ ควบคุมทั้ง สัทธา วิริยะ สมาธิ และปัญญา
คนมีศรัทธา แต่ขาดปัญญา จะกลายเป็นคนงมงาย เชื่อ
คนง่าย
คนมีปัญญา แต่ขาดศรัทธา จะกลายเป็นคนหัวดื้อ
คนมีวิริยะ แต่ขาดสมาธิ จะกลายเป็นคนเหนือยเปล่า
่
หรือฟุงซ่าน
้
คนมีสมาธิ แต่ขาดวิระยะ จะกลายเป็นคนเกียจคร้านติด
อยู่ในสุขทีเกิดจากสมาธิ
่

51. อุบาสกธรรม
5

52. อุบาสกธรรม 5
 มีศรัทธา คือ มีความเชื่อปัญญาการตรัสรู้
ของพระพุทธเจ้า และคำาสอน
 มีศีล คือ รักษากาย วาจาให้เรียบร้อย
 ไม่ถือเอามงคลตื่นข่าว คือ ไม่เชื่อข่าวลือ
อย่างไร้เหตุผลแต่ให้เชื่อให้หลักของกรรม
 ไม่แสวงหาเขตบุญนอกหลักพระพุทธ
ศาสนา คือ ยึดมั่นในการทำาบุญตามหลัก
พระพุทธศาสนา คือ บุญกิริยาวัตถุ 10
 ขวนขวายในการอุปภัมภ์บำารุงพระพุทธ

53. บุญกิรยาวัตถุ 10
ิ
 การบริจาคทาน
 รักษาศีล
 การเจริญภาวนา
 อ่อนน้อมถ่อมตน
 ช่วยเหลือกิจการของผู้อื่น
 การให้ส่วนบุญ
 การอนุโมทนาส่วนบุญ
 การฟังธรรม
 การแสดงธรรม
 การนำาความคิดเห็นของตนให้ถูกต้องตามทำานองคลอง
ธรรม

54. พระสัทธรรม 3 วุฒิธรรม 4
อุบาสกธรรม 5 พละ 5
มรรค
(ธรรมที่ควรเจริญ)

55. มงคล 38
• สงเคราะห์บุตร
• สงเคราะห์ภรรยา
• ความสันโดษ

56. มงคล 38 การสงเคราะห์ บ ุ ต ร
มีคุณธรรม
ตั้งอยูในศีล
่
อภิชาตบุตร
มีคุณสมบัติอื่นๆ
ดีกว่าพ่อแม่ เรน ได้ ร ั บ
คั ด เลื อ ก
สร้างชื่อเสียง ให้ เ ป็ น
ให้แก่วงค์ตระกูล ตั ว แทน
รณรงค์ ต ่ อ
ต้ า นการค้ า

57. มงคล 38 การสงเคราะห์ บ ุ ต ร
อนุชาตบุตร
ศีล
เท่าเทียมกับพ่อแม่ ธรรม
คุณสมบัติ

58. มงคล 38 การสงเคราะห์ บ ุ ต ร
อวชาตบุตร
ไม่มศล
ี ี
ด้อยกว่ากับพ่อแม่ ไม่มธรรม
ี
คุณสมบัติ

59. มงคล 38 การสงเคราะห์ บ ุ ต ร
ปั จ จั ย ในการสงเคราะห์ บ ุ ต ร
อาหาร เอาใจใส่
สงเคราะห์ด้วย สงเคราะห์ด้วย
ความเข้าใ
อามิส ธรรม
เครื่องนุ่งห่ม
ความอบอุ่น
ยารักษาโรค
ที่อยู่อาศัย สั่งสอน ความรัก

60. หลักการในการสงเคราะห์บุตร
ความรัก
เมตตา ความปราถนาดี
ความสงสาร
กรุณา คิดช่วยให้ลูกพ้น
พรหมวิหาร 4 จากความทุกข์
ความยินดี
มุทิตา เมือบุตรอยูดีมสุข
่ ่ ี
อุเบกขา ความวางใจ
เป็นกลาง

61. หลักการในการสงเคราะห์บุตร
ห้ามทำาความชั่ว
ให้ดำารงตนอยูในความดี
่
ทิศ 6 ให้ศึกษาศิลปวิทยา
หาคู่ครองทีสมควรให้
่
มอบทรัพย์สมบัติ
ให้ตามโอกาสอันควร

62. มงคล 38 การสงเคราะห์ ภ รรยา
• หลั ก ในการเลื อ กคู ่ ค รอง มี ห ลั ก
เกณฑ์ 4 ประการ เรี ย กว่ า
หลั ก สมชี ว ิ ต าธรรม 4 ได้ แ ก่
สมสัทธา คือ มีศรัทธา
เสมอเหมือนกัน
สมสีลา คือ มีศลธรรม
ี
เสมอเหมือนกัน
สมจาคา คือ มีความเสีย

63. มงคล 38 การสงเคราะห์ ภ รรยา
หลั ก ธรรมในการครองเรื อ น 4 ประการ
สัจจะ ความซื่อสัตย์
จริงใจต่อกัน
ทมะ รู้จักข่มจิตใจ
ขันติ อดทน อดกลั้น
จาคะ เสียสละ ไม่

64. มงคล 38 การสงเคราะห์ ภ รรยา
หลั ก ธรรมทิ ศ 6 สามี - ภรรยาพึ ง ปฏิ บ ั ต ิ ต ่ อ
กั น
สามีที่ดควรปฏิบติต่อ
ี ั
ภรรยา 5 ประการ
ยกย่องให้เกียรติ
ไม่ดูกหมิ่นภรรยา
ไม่นอกใจภรรยา
มอบความเป็นใหญ่
ในบ้านให้
หาเครื่องประดับมา
มอบให้ตามโอกาส อัน

65. มงคล 38 การสงเคราะห์ ภ รรยา
ภรรยาที ่ ด ี
ควรปฏิ บ ั ต ิ ต ่ อ
สามี 5
ประการคื อ
จัดการงานภายใน
บ้านให้ดี
สงเคราะห์ญาติมิตร
ของสามี
ไม่นอกใจสามี

66. มงคล 38 ความ
จีวร
สั น โดษ
บิณฑบาต
โดษที่สอนพระภิกษุ คือ
ามมักน้อย รู้จักพอใจในปัจจัย 4 เสนาสนะ
เภสัช
ยินดีในสิ่งที่ตนมี
สันโดษที่สอนบุคคลธรรมดา ยินดีในสิงที่ตนทำา
่
ตามกำาลังความสามาร

67. มงคล 38
มงคล น โดษ
ความสั 38 ความสั น โดษ
• ความสั น โดษตาม
หลั ก พระพุ ท ธ
ศาสนามี 3
ประเภทได้ แ ก่
ยถาลาภสั น โดษ
คื อ ความยิ น ดี ต าม
ที ่ ไ ด้
ยถาพลสั น โดษ
คื อ ความยิ น ดี ต าม
กำ า ลั ง ที ่ ม ี อ ยู ่

68. คุ ณ ค่ า ของสั น โดษ
• สอนให้ ร ู ้ จ ั ก พอ
• สอนให้ ร ู ้ จ ั ก ประมาณตน
• สอนให้ ไ ม่ ล ะโมบโลภมาก
• ลดความเห็ น แก่ ต ั ว
• คนที ่ ม ี ส ั น โดษจึ ง เป็ น คนที ่ ส งบสุ ข
• คนในสั ง คมมี ค วามสามั ค คี ป องดอง
กั น

69. มงคล 38 ความสั น โดษ
แนวทางการปฏิ บ ั ต ิ
ตนเพื ่ อ ให้ ส ั น โดษ
ได้ แ ก่
รู ้ จ ั ก วิ เ คราะห์
ตนเอง
ฝึ ก ฝนตนเองให้ ม ี
สติ แ ละมี เ หตุ ผ ล
ควบคุ ม พฤติ ก รรม
ของตน

70. สรุ ป สั น โดษ
รู้จักตนเอง
ความหมาย
สั น โดษ ที ่ แ ท้ จ ริ ง
ต้องมีฉันทะ(พอใจ)
ไม่ ใ ช่
ความเกียจคร้าน
ปลีกตัวออกจากสังคม
ขาดความกระตือรือร้น

71. กรุณาเลือกคำาถาม
È ก คำาถามข้อที่ 1 คำาถามข้อที่ 11
คำาถามข้อที่ 21
คำาถามข้อที่ 2 คำาถามข้อที่ 12
คำาถามข้อที่ 22
คำาถามข้อที่ 3 คำาถามข้อที่ 13
คำาถามข้อที่ 23
คำาถามข้อที่ 4 คำาถามข้อที่ 14
คำาถามข้อที่ 24
คำาถามข้อที่ 5 คำาถามข้อที่ 15
คำาถามข้อที่ 25
คำาถามข้อที่ 6 คำาถามข้อที่ 16

72. จบการนำ า
เสนอแล้ ว
แต่ เ ดี ๋ ย ว. . .
. . วั น นี ้ ค ุ ณ
ทำ า ความดี ห รื อ
ยั ง ค่ ะ . . . . .

73. 1.พระสั ม มาสั ม พุ ท ธ
เจ้ า ในความหมาย
ของพุ ท ธคื อ ข้ อ ใด
ก. พระปัจเจกพุทธ
ข. พระพุทธาพุทธะ
ค. พระอนุพุทธะ
ง. พระสัพพัญญ
พุทธะ

74. ค่ า ของพุ ท ธะที ่ แ สดงออกมาใน
โลกั ต ถจริ ย า คื อ ข้ ด ใด
ก. การสังสอนธรรม
่
ข การมีพุทธบริษัท
ค. การตรัสรู้ดวยตนเอง
้
ง. การก่อตังพระศาสนา
้

75. ข้ อ ใดจั ด เป็ น อนุ พ ุ ท ธะ
ก. พระพุทธทาสภิกขุ
ข. พระเทพมุนี
ค. พระพุทธเจ้า
ง.
พระอัญญาโกทัญญะ

76. ล่ า วไม่ ถ ู ก ต้ อ งเกี ่ ย วกั บ อริ ย สั จ 4
ก. ทุกข์ ธรรมทีควรรู้
่
ข. นิโรธ ธรรมที่ควรบรรลุ
ค. สมุทัย ธรรมทีควรระลึก
่
ง. มรรค ธรรมที่ควรเจริญ

77. 5.ข้ อ ใดกล่ า วไม่
ถู ก ต้ อ ง
ก. สัญญาจำาได้
ข. สังขารร่างกาย
ค. วิญญาณรับรู้
ง. เวทนาความรู้สกึ

78. สั ท ธา วิ ร ิ ย ะ สติ สมาธิ
ญา ตรงกั บ หลั ก ธรรมในข้ อ ใด
ก. อุบาสกธรรม 5
ข. วุฒิธรรม 5
ค. พละ 5
ง. สัทธรรม

79. วนไทยที ่ ก ล่ า วว่ า
อกระเชอก้ น รั ่ ว ตรงกั บ ข้ อ ใด
ก. สมาธิ
ข. สติ
ค. ปัญญา
ง. วิริยะ

80. รรยาคู ่ น ี ้ ม ี ค วามเหมาะสมกั น มาก
ทานช่ ว ยเหลื อ ผู ้ อ ื ่ น เหมื อ นกั น
ดั ง กล่ า วกสอดคล้ อ งกั น ข้ อ ใด
ก. สมสีลา
ข. สมจาคา
ค. สมปัญญา
ง. สมสัทธา

81. ไม่ ย อมไปกั บ เพื ่ อ นๆที ่ ช วน
ล้ า เพราะนึ ก ถึ ง ภรรยาและลู ก ๆ
บ้ า น การกระทำ า ของโชคดี
งกั บ หลั ก ธรรมในข้ อ ใด
ก. สัจจะ
ข. ทมะ
ค. ขันติ
ง. จาคะ

82. ใดมี ค วามหมายสอดคล้ อ งกั บ
ยาม
ก. อดเปรี้ยวไว้กนหวาน
ิ
ข. ช้าๆ ได้พร้าเล่มงาม
ค. เกลือจิ้มเกลือ
ง. หว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนัน
้

83. อง ยิ น ดี ก ั บ ผลงานของตนเอง
งวั ล รองชนะเลศแสดงว่ า รงรอง
รมสอดคล้ อ งกั บ ข้ อ ใด
ก. ยถาลาภสันโดษ
ข. ยถาพลสันโดษ
ค. ยถาสารุปปสันโดษ
ง. สันโดษ

84. ใด หมายถึ ง หลั ก ธรรมที ่ ท ำ า ให้
ประสบกั บ ความเจริ ญ งอกงาม
ก. พละ 5
ข. ภาวนา 4
ค. วุฒิธรรม 4
ง. อุบาสกธรรม

85. และภรรยาที ่ ม ี ค วามประพฤติ
กั น จะครองชี ว ิ ต คู ่ อ ยู ่ ไ ด้ น าน
ทั ้ ง คู ่ ม ี ค วามเหมาะสมในเรื ่ อ งใด
ก. สมสีลา
ข. สมจาคา
ค. สมปัญญา
ง. สมสัทธา

86. นสรวง รู ้ ส ึ ก โล่ ง อก
ื ่ อ ย และมี ค วามสุ ข ที ่ ส ามารถ
นในคณะที ่ ต นเองต้ อ งการ
ก. ปริยัติ
ข. ปฏิบัติ
ค. ปฏิเวธ
ง. ปฏิรูป

87. วนา 4 เป็ น หลั ก ธรรมที ่ จ ั ด
อริ ย สั จ 4 ข้ อ ใด
ก. ทุกข์
ข. นิโรธ
ค. มรรค
ง. สมุทย ั

88. นั ก เรี ย นต้ อ งการให้ ต นมี ค วาม
ะอดทนในการศึ ก ษาเล่ า เรี ย น
กอบรมภาวนาข้ อ ใด
ก. กายภาวนา
ข. สี ล ภาวนา
ค. จิ ต ตภาวนา
ง. ภาวนา

89. มนึ ก คิ ด ที ่ ป ระกอบด้ ว ยการเบี ย ด
ร้ า ย ตรงกั บ ข้ อ ใด
ก. อกุศลวิตก
ข. กามวิตก
ค. พยาบาทวิตก
ง. วิสิงสาวิตก

90. ฝึ ก อบรมให้ ต ั ้ ง อยู ่ ใ นระเบี ย บ
ม่ เ บี ย ดเบี ย นผู ้ อ ื ่ น ตรงกั บ
รมในข้ อ ใด
ก. กายสังวร
ข. สีลภาวนา
ค. จิตตภาวนา
ง. ปัญญาภาวนา

91. นการเดิ น ทางไปท่ อ งเที ่ ย ว
นที ่ เ ปรี ย บเสมื อ นกั บ ข้ อ ใด
ก. ปริยัติ
ข. ปฏิบัติ
ค. ปฏิเวธ
ค. ปฏิรูป

92. ที ่ ก ่ อ ให้ เ กิ ด ความเจริ ญ งอกงาม
ิ บ ั ต ิ ต รงกั บ หลั ก ธรรมในข้ อ ใด
ก. พละ 5
ข. สัทธรรม
ค. วุฒิธรรม
ง. ภาวนา

93. รไม่ ถ ื อ มงคลตื ่ น ข่ า ว
ม่ แ สวงหาเขตบุ ญ นอกหลั ก
ทธศษสนา สอดคล้ อ งกั บ
รรมในข้ อ ใด
ก. อุบาสกธรรม
ข. พละ 5
ค. สัทธรรม
ง. ภาวนา

94. ดี ย เป็ น ลู ก ที ่ ม ี ค ุ ณ ธรรม มี ศ ี ล
มบั ต ิ เ ที ย บเท่ า กั บ พ่ อ แม่
บุ ต รประเภทใด
ก. อภิชาตบุตร
ข. อนุชาตบุตร
ค. อวชาตบุตร
ง. นวชาตบุตร

95. นิ โ สมนสิ ก ารมี ค วามหมายตรง
ใด
ก. การคิดหาเหตุผลโดยถูกวิธี
ข. การปฏิบัตธรรมสมควรแก่ธรรม
ิ
ค. การคบหาสัตบุรุษหรือคนดี
ง. การเอาใจใส่ศกษาหาความรู้
ึ

96. ข้ อ ใดจั ด เป็ น หลั ก ธรรม
มวิ ห าร 4
ก. เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
ข. เมตตา สัจจะ วิริยะ สติ
ค. ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมงสา
ั
ง. สัทธา ศีล จาคะ ปัญญา

97. พรหล้ า คิ ด แต่ จ ะขโมยของ
พนเค้ ก พฤติ ก รรมของ
รหล้ า จั ด เป็ น วิ ต กในข้ อ ใด
ก. วิหิงสาวิตก
ข. พยายามวิตก
ค. กามวิตก
ง. วิตกจริต

98. ารกระทำ า ในข้ อ ใดจั ด เป็ น
าภาวนา
ก. เอมมี่ ตั้งใจอ่านหนังสือทุกวัน
b. เจนนี่ ปฏิบติตามกฎระเบียบของ
ั
โรงเรียน
ค. นาธาน
ตั้งใจทำางานทีได้รับมอบหมายด้วยความสุขมร
่ ุ
ง. นาเดีย
ออกกำาลังกายทุกวัน

99. อใดไม่ จ ั ด อยู ่ ใ นหลั ก อริ ย สั จ
วด มรรค
ก. อุบาสกธรรม3
ข. พละ 5
ค. สัทธรรม 3
ง. ขันธ์ 5

100. อใดเป็ น ความหมายของธรรม
นพลั ง ทำ า ให้ เ กิ ด ความมั ่ น คง
ก. พละ 5
ข. สัทธรรม
ค. วุฒิธรรม
ง. ภาวนา

101. ารี เป็ น นั ก เรี ย นทุ น ที ่ ม ี ค วาม
ฤติ ด ี แ ละได้ ร ั บ ทุ น จนถึ ง ระดั บ
ญาเอก แล้ ว กลั บ มาทำ า ให้ ก ั บ
ศชาติ นารี จ ั ด เป็ น บุ ต ร
ทใด
ก. อภิชาตบุตร
ข. อนุชาตบุตร
ค. อวชาตบุตร
ง. นวชาตบุตร

102. สขีภริยา มีความหมายตรงกับข้อใด
ก. ภรรยาที่ประพฤติตนเยียงโจร
่
ข. ภรรยาที่ประพฤติตนเยียงนาย ่
ค. ภรรยาที่ประพฤติตนเยียงเพื่อน
่
ง. ภรรยาที่ประพฤติตนเยียงทาส
่

103. 
ถ้าทำาถูกเดี๋ยวมี
รางวัลจ๊ะ

104. 
ตังใจทำาใหม่
้
อีกครั้งครับ
สู..สู้
้

105. 
ลองใหม่คะ.. ลอง
่
ใหม่..
คราวนีอย่าให้
้
พลาดนะค่ะ.

106. 
อะไรนะครับ..อ๋อ.คุณ
รู้วาทำายังไม่ถูกใช่
่
ไหมครับ..

107. ผิดค่ะ

108. 
ผิดนะค่ะ

109. 
ผิดครับผม...

110. 
ยังไม่ถูกครับ

111. 
ผมเอาใจช่วย
ครับ
ตังใจหน่อย เดี๋ยว
้
ก็ตองทำาถูก
้

112. ขอโทษ...จ๊ะเฮ
วอน 
ผมจะตั้งใจทำา คุณยังทำา
ครับ ไม่ถกนะมิ
ู
คราวนีใม่
้ นวู
พลาด....

113. 
เอ..ยังไม่ถูก
ตังใจ..อีก
้
ครั้งครับ

114. 
พยายามเข้า
คุณต้องทำา ได้
แน่..แน่คะ
่

115. 
ตั้งใจทำา
หน่อยครับ

116. 
ผิด..เห็น..
เห็น.. ครับ

117. 
ลองอีกที
คราวนีตอง้ ้
ตังใจให้มาก
้
นะค่ะ

118. 
ถูกต้องนะ
ครับ

119. 
ผมรู้วาคุณเก่ง.
่
..
เจ๋งสุด สุดครับ

120. 
ชนะเลิศ...ถ้วยนี้
เป็นของคุณ

121. 
คุณเก่งมากครับ
เยี่ยมจริงๆ

122. 
ถูกต้อง
ครับผม

123. ถูกต้อง..
์ ถู.. ถูก..
.นะครับ

124. 
เยี่ยมไป
เลย......
ทำาข้อต่อ
ไปเลยนะ
ค่ะ

125. 
ถูกต้องนะค่ะ...เก่
งม๊าก มาก

126. 
พี่ชายว่า.
.ถูก
ต้อง..ครับ
ผม..

127. 
ถูก
ต้อง
ครับ

128. 
ถูกต้อง
ครับ

129. 
ถูกต้อง
ครับ

130. 
ถูกต้อง
ครับ