๓. ตติยปีฐวิมาน ว่าด้วยวิมานตั่ง เรื่องที่ ๓

1. 1
ตติยปีฐวิมาน
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย วิมาน-เปตวัตถุ เถร-เถรีคาถา
๓. ตติยปีฐวิมาน
ว่าด้วยวิมานตั่ง เรื่องที่ ๓
(พระมหาโมคคัลลานเถระถามว่า)
[๑๕] เทพธิดาผู้ประดับองค์ ทรงมาลัย ทรงภูษาสวยงาม
วิมานตั่งทองคาของเธอช่างโอ่อ่า ล่องลอยไปในที่ต่างๆ ได้รวดเร็วสมใจปรารถนา
เธอเปล่งรัศมีสว่างไสว ดังสายฟ้ าแลบออกจากกลีบเมฆ
[๑๖] เพราะบุญอะไรผิวพรรณเธอจึงงามเช่นนี้
ผลอันพึงปรารถนาจึงสาเร็จแก่เธอในวิมานนี้
และโภคะทั้งมวลล้วนน่าพอใจจึงเกิดขึ้นแก่เธอ
[๑๗] เทพธิดาผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามว่า
เมื่อเธอเกิดเป็นมนุษย์ได้ทาบุญอะไรไว้ เพราะบุญอะไรเธอจึงมีอานุภาพรุ่งเรือง
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
[๑๘] เทพธิดานั้นดีใจที่พระมหาโมคคัลลานเถระถาม
จึงตอบปัญหาผลกรรมตามที่พระเถระถามว่า
[๑๙] ดิฉันมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ เพราะผลกรรมน้อยนิดของดิฉัน
ชาติก่อน ดิฉันเกิดเป็นมนุษย์ อยู่ในหมู่มนุษย์ในมนุษยโลก
[๒๐] ได้เห็นภิกษุผู้ปราศจากกิเลสประดุจธุลี (กิเลสมีราคะเป็นต้น)
มีใจผ่องใสไม่มัวหมอง
(ภิกษุผู้ทาลายกิเลสได้แล้วมีใจผ่องใสไม่มัวหมองด้วยกิเลสและไม่มีความดาริที่เศ
ร้าหมอง) เลื่อมใสแล้ว ได้ถวายตั่งแด่ท่าน ด้วยมือทั้งสองของตน
[๒๑] เพราะบุญนั้นผิวพรรณดิฉันจึงงามเช่นนี้
ผลอันพึงปรารถนาจึงสาเร็จแก่ดิฉันในวิมานนี้
และโภคะทั้งมวลล้วนน่าพอใจจึงเกิดขึ้นแก่ดิฉัน
[๒๒] ข้าแต่ภิกษุผู้มีอานุภาพมาก ดิฉันขอกราบเรียนว่า
เพราะบุญที่ได้ทาไว้สมัยเมื่อเกิดเป็นมนุษย์ ดิฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรือง
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
ตติยปีฐวิมานที่ ๓ จบ
-----------------------------
คาอธิบายเพิ่มเติมนี้ นามาจากบางส่วนของ
อรรถกถา ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ ปิฐวรรคที่ ๑
๓. ปิฐวิมานที่ ๓
อรรถกถาตติยปีฐวิมาน

2. 2
เรื่องของตติยปีฐวิมานนั้นเกิดขึ้นในกรุงราชคฤห์.
ดังได้สดับมา พระเถระขีณาสพรูปหนึ่งเที่ยวบิณฑบาตในกรุงราชคฤห์
ได้อาหารแล้วประสงค์จะฉันในเวลาจวนแจ
จึงเข้าไปยังเรือนหลังหนึ่งซึ่งเปิดประตูไว้.
ในเรือนหลังนั้น สตรีเจ้าของเรือนมีศรัทธาปสาทะ
สังเกตรู้อาการของพระเถระ จึงกล่าวว่า มาเถิดเจ้าข้า
ขอท่านโปรดนั่งตรงนี้ฉันอาหารเถิดค่ะ แล้วจัดตั่งอย่างดี ปูผ้าสีเหลืองข้างบน
ได้บริจาคโดยมิได้มุ่งอะไร และตั้งความปรารถนาว่า
ขอบุญของเรานี้จงเป็ นปัจจัยให้ได้ตั่งทองในอนาคตกาลเถิด.
เมื่อพระเถระนั่งฉันอาหาร ณ ที่นั้น ล้างบาตรแล้วก็ลุกไป.
นางจึงกล่าวว่า ท่านเจ้าข้า อาสนะนี้ ดีฉันบริจาคแก่ท่านแล้ว
ขอได้โปรดใช้สอยเพื่ออนุเคราะห์ดีฉันด้วยเถิดเจ้าค่ะ.
พระเถระรับตั่งนั้น เพื่ออนุเคราะห์นาง แล้วให้ถวายแก่สงฆ์.
สมัยต่อมา นางเป็ นโรคอย่างหนึ่งตายไปบังเกิดในภพดาวดึงส์.
คาดังกล่าวมาเป็นต้นทั้งหมด
พึงทราบตามนัยที่กล่าวมาแล้วในกถาพรรณนาปฐมวิมานนั่นแล.
ด้วยเหตุนั้น ท่านพระโมคคัลลานะจึงถามว่า
ดูก่อนเทพธิดาผู้ประดับองค์ ทรงมาลัย ทรงพัสตราภรณ์อันสวยงาม
วิมานตั่งทองของท่านโอฬาร เร็วดังใจ ไปได้ตามปรารถนา ท่านส่องแสงประกาย
คล้ายสายฟ้ าแลบลอดหลืบเมฆ เพราะบุญอะไร วรรณะของท่านจึงเป็นเช่นนี้
เพราะบุญอะไร ผลนี้จึงสาเร็จแก่ท่าน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ท่าน.
ดูก่อนเทพี ผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามท่าน ครั้งเกิดเป็นมนุษย์
ท่านได้ทาบุญอะไร เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้
และวรรณะของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
เทวดาองค์นั้นถูกท่านพระโมคคัลลานะถามแล้วดีใจ
ครั้นแล้วก็พยากรณ์ปัญหาของกรรมที่มีผลอย่างนี้ว่า
นี้เป็นผลของกรรมเล็กน้อยของดีฉันอันเป็นเหตุให้ดีฉันมีอานุภาพรุ่งเรื
องอย่างนี้ ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ในหมู่มนุษย์ในชาติก่อน ในมนุษยโลก
ดีฉันได้พบภิกษุผู้ปราศจากกิเลสดุจธุลี ผู้ผ่องใส ไม่หม่นหมองก็เลื่อมใส
จึงได้ถวายตั่งแก่ท่านด้วยมือตนเอง เพราะบุญนั้น วรรณะของดีฉันจึงเป็ นเช่นนี้
เพราะบุญนั้นผลนี้จึงสาเร็จแก่ดีฉัน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ดีฉัน.
ข้าแต่ท่านภิกษุผู้มีอานุภาพมาก ดีฉันขอบอกแก่ท่าน
ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ ดีฉันได้ทาบุญใด เพราะบุญนั้น
ดีฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และวรรณะของดีฉันจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
พึงทราบว่า เทวดาแสดงคุณแห่งทาน ๒ นี้ คือ ทาความยาเกรงถวาย

3. 3
ถวายตามกาล เพราะเป็นผู้รู้จักเวลานั่ง ด้วยการลาดผ้าสีเหลือง.
คาที่เหลือมีนัยที่กล่าวมาแล้วในหนหลังทั้งนั้น.
จบอรรถกถาตติยปีฐวิมาน
-----------------------------------------------------