๔. จตุตถปีฐวิมาน ว่าด้วยวิมานตั่ง เรื่องที่ ๔

1. 1
จตุตถปีฐวิมาน
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย วิมาน-เปตวัตถุ เถร-เถรีคาถา
๔. จตุตถปีฐวิมาน
ว่าด้วยวิมานตั่ง เรื่องที่ ๔
(พระมหาโมคคัลลานเถระถามว่า)
[๒๓] เทพธิดาผู้ประดับองค์ ทรงมาลัย ทรงภูษาสวยงาม
วิมานตั่งแก้วไพฑูรย์ของเธอช่างโอ่อ่า ล่องลอยไปในที่ต่างๆ
ได้รวดเร็วสมใจปรารถนา เธอเปล่งรัศมีสว่างไสว
ดังสายฟ้ าแลบออกจากกลีบเมฆ
[๒๔] เพราะบุญอะไรผิวพรรณเธอจึงงามเช่นนี้
ผลอันพึงปรารถนาจึงสาเร็จแก่เธอในวิมานนี้
และโภคะทั้งมวลล้วนน่าพอใจจึงเกิดขึ้นแก่เธอ
[๒๕] เทพธิดาผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามว่า
เมื่อเธอเกิดเป็นมนุษย์ได้ทาบุญอะไรไว้ เพราะบุญอะไรเธอจึงมีอานุภาพรุ่งเรือง
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
[๒๖] เทพธิดานั้นดีใจที่พระมหาโมคคัลลานเถระถาม
จึงตอบปัญหาผลกรรมตามที่พระเถระถามว่า
[๒๗] ดิฉันมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ เพราะผลกรรมน้อยนิดของดิฉัน
ชาติก่อน ดิฉันเกิดเป็นมนุษย์ อยู่ในหมู่มนุษย์ในมนุษยโลก
[๒๘] ได้เห็นภิกษุผู้ปราศจากกิเลสประดุจธุลี มีใจผ่องใสไม่มัวหมอง
เลื่อมใสแล้ว ได้ถวายตั่งแด่ท่านด้วยมือทั้งสองของตน
[๒๙] เพราะบุญนั้นผิวพรรณดิฉันจึงงามเช่นนี้
ผลอันพึงปรารถนาจึงสาเร็จแก่ดิฉันในวิมานนี้
และโภคะทั้งมวลล้วนน่าพอใจจึงเกิดขึ้นแก่ดิฉัน
[๓๐] ข้าแต่ภิกษุผู้มีอานุภาพมาก ดิฉันขอกราบเรียนว่า
เพราะบุญที่ได้ทาไว้สมัยเมื่อเกิดเป็นมนุษย์ ดิฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรือง
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
จตุตถปีฐวิมานที่ ๔ จบ
--------------------------------------
คาอธิบายเพิ่มเติมนี้ นามาจากบางส่วนของ
อรรถกถา ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ ปิฐวรรคที่ ๑
๔. ปิฐวิมานที่ ๔
อรรถกถาจตุตถปีฐวิมาน

2. 2
เรื่องจตุตถปีฐวิมานแม้นั้นก็เกิดขึ้นในกรุงราชคฤห์
เรื่องนั้นพึงทราบตามนัยที่กล่าวมาแล้วในทุติยวิมานนั่นแล.
แท้จริง วิมานแก้วไพฑูรย์บังเกิดแก่เทวดาแม้องค์นี้
ก็เพราะตั่งที่นางปูลาดด้วยผ้าสีเขียวถวายแล้ว.
คาที่เหลือก็เหมือนเรื่องที่กล่าวมาแล้วในปฐมวิมาน.
ด้วยเหตุนั้น ท่านพระโมคคัลลานะจึงถามว่า
ดูก่อนเทพธิดาผู้ประดับกาย สวมพวงมาลัย
ทรงพัสตราภรณ์อันสวยงาม วิมานตั่งแก้วไพฑูรย์ของท่านโอฬาร เร็วดังใจ
ไปได้ตามปรารถนา ท่านส่องแสงประกายคล้ายสายฟ้ าแลบลอดหลืบเมฆ.
เพราะบุญอะไร วรรณะของท่านจึงเป็ นเช่นนั้น เพราะบุญอะไร
ผลนี้จึงสาเร็จแก่ท่าน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ท่าน.
ดูก่อนเทพีผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามท่าน ครั้งเกิดเป็นมนุษย์
ท่านได้ทาบุญอะไร เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้
และวรรณะของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
เทวดาองค์นั้นถูกท่านพระโมคคัลลานะถาม ดีใจ ครั้นแล้วก็พยากรณ์
[ตอบ] ปัญหาของกรรมที่มีผลอย่างนี้ว่า
นี้เป็นผลของกรรมเล็กน้อยของดีฉัน
อันเป็นเหตุให้ดีฉันมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้
ดีฉันครั้งเกิดเป็นมนุษย์ในหมู่มนุษย์ในชาติก่อน
ในมนุษยโลก ได้พบพระภิกษุผู้ปราศจากกิเลสดุจธุลี ผู้ผ่องใส ไม่หม่นหมอง
ก็เลื่อมใส จึงได้ถวายตั่งแก่ท่าน ด้วยมือของตนเอง. เพราะบุญนั้น
วรรณะของดีฉันจึงเป็นเช่นนั้น เพราะบุญนั้น ผลนี้จึงสาเร็จแก่ดีฉัน
และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ดีฉัน.
ข้าแต่ท่านภิกษุผู้มีอานุภาพมาก ดีฉันขอบอกแก่ท่าน
ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ ดีฉันได้ทาบุญใด เพราะบุญนั้น
ดีฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และวรรณะของดีฉันจึงส่องสว่างไปทุกทิศ.
ก็แม้ในเรื่องนี้ วิมานแก้วไพฑูรย์บังเกิดแก่เทวดาแม้องค์นี้
ก็เพราะตั่งที่นางปูลาดด้วยผ้าสีเขียวถวายแล้ว.
คาที่เหลือก็เช่นเดียวกับตติยปีฐวิมานนั่นแหละ
พึงทราบความตามนัยที่กล่าวแล้วในตติยปีฐวิมานนั้นเหมือนกัน.
จบอรรถกถาจตุตถปีฐวิมาน
-----------------------------------------------------