๖. โสณทินนาวิมาน ว่าด้วยวิมานที่เกิดขึ้นแก่นางโสณทินนาอุบาสิกา

1. 1
โสณทินนาวิมาน
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย วิมาน-เปตวัตถุ เถร-เถรีคาถา
๖. โสณทินนาวิมาน
ว่าด้วยวิมานที่เกิดขึ้นแก่นางโสณทินนาอุบาสิกา
(พระมหาโมคคัลลานเถระถามเทพธิดานั้นด้วยคาถาเหล่านี้ว่า)
[๒๑๗] เทพธิดา เธอมีผิวพรรณงามยิ่งนัก
เปล่งรัศมีสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอยู่ ดุจดาวประกายพรึก
[๒๑๘] เพราะบุญอะไรผิวพรรณเธอจึงงามเช่นนี้
ผลอันพึงปรารถนาจึงสาเร็จแก่เธอในวิมานนี้
และโภคะทั้งมวลล้วนน่าพอใจจึงเกิดขึ้นแก่เธอ
[๒๑๙] เทพธิดาผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามว่า
เมื่อเธอเกิดเป็นมนุษย์ได้ทาบุญอะไรไว้ เพราะบุญอะไร เธอจึงมีอานุภาพรุ่งเรือง
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
[๒๒๐] เทพธิดานั้นดีใจที่พระมหาโมคคัลลานเถระถาม
จึงตอบปัญหาผลกรรมไปตามที่พระเถระถามว่า
[๒๒๑] ชาวเมืองนาลันทา (เมืองนาลันทา เป็ นเมืองเล็กๆ
ขึ้นกับกรุงราชคฤห์) รู้จักดิฉันในนามว่า โสณทินนา
ดิฉันเป็ นอุบาสิกาอยู่ในเมืองนาลันทา เป็นผู้มีศรัทธา สมบูรณ์ด้วยศีล
ยินดีแจกจ่ายทานทุกเมื่อ
[๒๒๒] ดิฉันมีใจเลื่อมใสในพระอริยเจ้าผู้ปฏิบัติตรง
จึงได้ถวายเครื่องนุ่งห่ม อาหาร เสนาสนะและเครื่องตามประทีป
[๒๒๓] ดิฉันเข้าจาอุโบสถศีล ซึ่งประกอบด้วยองค์ ๘ ทุกวัน ๑๔ ค่า ๑๕
ค่าและ ๘ ค่าแห่งปักษ์ และตลอดปาฏิหาริยปักษ์
[๒๒๔] ดิฉันสารวมระวังในศีลตลอดเวลา
และแจกจ่ายทานด้วยความเคารพจึงได้ครอบครองวิมานนี้
[๒๒๕] ดิฉันงดเว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นไกลจากการลักขโมย
การประพฤตินอกใจสามี สารวมระวังจากการพูดเท็จ และการดื่มน้าเมา
[๒๒๖] ดิฉันยินดีในศีล ๕ ฉลาดในอริยสัจ
เป็นอุบาสิกาของพระผู้มีพระภาคทรงพระนามว่า โคดม ผู้มีพระจักษุ มีพระยศ
[๒๒๗-๒๒๘] เพราะบุญนั้นผิวพรรณดิฉันจึงงามเช่นนี้ ฯลฯ
และมีรัศมีกายสว่างไสวไปทั่วทุกทิศอย่างนี้
โสณทินนาวิมานที่ ๖ จบ
--------------------

2. 2
คาอธิบายเพิ่มเติมนี้ นามาจากบางส่วนของ
อรรถกถา ขุททกนิกาย วิมานวัตถุ จิตตลดาวรรคที่ ๒
๖. โสณทินนาวิมาน
อรรถกถาโสณทินนาวิมาน
โสณทินนาวิมานนั้นเกิดขึ้นอย่างไร?
พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน กรุงสาวัตถี.
ก็สมัยนั้น
อุบาสิกาคนหนึ่งชื่อโสณทินนา ในเมืองนาลันทามีศรัทธาเลื่อมใส
บารุงภิกษุทั้งหลายด้วยปัจจัย ๔ โดยเคารพ มีนิจศีลอันบริสุทธิ์ดี
เข้ารักษาแม้อุโบสถประกอบด้วยองค์ ๘ ประการ.
นางโสณทินนานั้นได้ความสบายในการฟังธรรม เมื่อเพิ่มพูนกัมมัฏฐานในสัจจะ
๔ ก็ได้เป็นโสดาบัน เพราะถึงพร้อมด้วยอุปนิสัย. ต่อมา
นางเป็ นโรคชนิดหนึ่งแล้วก็ตายไปเกิดในชั้นดาวดึงส์.
ท่านพระมหาโมคคัลลานเถระได้สอบถามเทพธิดานั้นด้วยคาถาสามคา
ถาเหล่านี้ว่า
ดูก่อนเทพธิดา ท่านมีวรรณะงาม มีรัศมีส่องสว่างไสวไปทุกทิศ
เหมือนดาวประกายพรึก เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีวรรณะเช่นนี้ เพราะบุญอะไร
อิฐผลนี้จึงสาเร็จแก่ท่าน และโภคสมบัติทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดขึ้นแก่ท่าน.
ดูก่อนเทพธิดา ผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอถามท่าน
ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ ท่านได้ทาบุญอะไรไว้ และเพราะบุญอะไร
ท่านจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และรัศมีของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
เทพธิดานั้นถูกพระโมคคัลลานเถระถามแล้วดีใจ
ก็พยากรณ์ปัญหาของกรรมที่มีผลอย่างนี้ว่า
ชนชาวเมืองนาลันทา รู้จักดีฉันว่าโสณทินนา
ดีฉันเป็ นอุบาสิกาอยู่ในเมืองนาลันทา เป็ นผู้สมบูรณ์ด้วยศรัทธาและศีลยินดีแล้ว
ในทานบริจาคเสมอ มีจิตผ่องใส ได้ถวายผ้านุ่งห่ม อาหาร
เสนาสนะและเครื่องประทีปเครื่องอุปกรณ์ ในพระอริยะผู้ปฏิบัติตรง
ดีฉันได้เข้ารักษาอุโบสถศีล อันประกอบด้วยองค์ ๘ ประการ ตลอดวัน
๑๔ ค่า ๑๕ ค่าและวัน ๘ ค่าแห่งปักษ์ และตลอดปาฏิหาริยปักษ์
เป็นผู้สารวมด้วยดีในศีลทุกเมื่อ. เป็นผู้งดเว้นจากปาณาติบาต
เว้นห่างไกลจากอทินนาทาน จากการประพฤติผิดในกาม สารวมจากมุสาวาท
และจากการดื่มน้าเมา
ดีฉันเป็นผู้ยินดีในสิกขาบททั้ง ๕ มีปัญญาเฉลียวฉลาดในอริยสัจ
เป็นอุบาสิกาของพระโคดมผู้มีพระจักษุ และพระเกียรติยศ เพราะบุญนั้น
ดีฉันจึงมีวรรณะเช่นนี้อิฐผลนี้จึงสาเร็จแก่ดีฉัน

3. 3
และโภคสมบัติทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดขึ้นแก่ดีฉัน.
ข้าแต่ท่านภิกษุผู้มีอานุภาพมาก ดีฉันขอบอกแก่ท่าน
ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ดีฉันได้กระทาบุญใดไว้ เพราะบุญนั้น
ดีฉันจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และรัศมีของดีฉันจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
คานั้นทั้งหมด เหมือนนัยที่กล่าวมาในหนหลัง.
จบอรรถกถาโสณทินนาวิมาน
-----------------------------------------------------