Fil 8

1. KAYARIAN NG MGA
SALITA

2. KAYARIAN NG MGA SALITA
Payak
Maylapi
Inuulit
Tambalan

3. PAYAK
• Binubuo ng salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi
inuulit at walang katambal na salita.
• Halimbawa:
alay kahoy bango araw
dasal dahon lakad gabi

4. MAYLAPI
• Ay mga salitang binubuo ng salitang-ugat na may
kasamang isa o higit pang panlapi.
• Halimbawa:
Usigin pagsumikapan
Katapangan sumpa-sumpaan

5. A. Paglalapi
• Tumutukoy sa pagbuo ng salita sa papagitan ng pagsasama ng panlapi at
salitang-ugat.
• URI NG PANLAPI:
a. Unlapi  ikinakabit sa unahan ng salitang ugat
b. Gitlapi  isinisingit (unahang katinig at kasunod na patinig)
c. Hulapi  ikinakabit sa hulihan ng salitang ugat

6. Halimbawa
UNLAPI
Um + awit = umawit
Mag + sama = magsama
I + sukat = isukat
GITLAPI
-Um- + dalaw = dumalaw
-in- + sabi = sinabi
HULAPI
-in + gamut = gamotin
-an + kamay = kamayan
-hin + sabi = sabihin
-han + sama = samahan
UNLAPI
Um + awit = umawit
Mag + sama = magsama
I + sukat = isukat
GITLAPI
-Um- + dalaw = dumalaw
-in- + sabi = sinabi
HULAPI
-in + gamut = gamotin
-an + kamay = kamayan
-hin + sabi = sabihin
-han + sama = samahan

7. B. Mga Paraan ng Paglalapi
1. pag-uunlapi
2. Paggigitlapi
3. Paghuhulapi
4. Pag-uunlapi at paggigitlapi
5. Pag-uunlapi at paghuhulapi o kabilaan
6. Paggigitlapi at paghuhulapi
7. Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi o laguhan

8. INUULIT
• Ang buong salita ay inuulit o kaya naman, ang isa, o higit
pang patinig ay inuulit.
• Mayroong dalawang uri:
a.) pag-uulit na ganap
b. ) pag-uulit na di-ganap

9. a. Pag-uulit na ganap
• Inuulit ang buong salitang-ugat
• May nababgo ang diin kapag inuulit mayroon naming nananatili ang diin.
Halimbawa:
Salitang-ugat pag-uulit
Gabi  gabi-gabi
Araw  araw-araw

10. b. Pag-uulit na di-ganap
• Bahagi lamang ng salita ang inuulit
Halimbawa:
Salitang-ugat Pag-uulit
Inom  iinom
Sulat  susulat
Usok  uusok
Takbo  tatakbo

11. Halimbawa ng patinig na may kayariang Katinig Patinig Katinig, ang
inuulit ay ang unang katinig at kasunod na patinig ng pantig.
Halimbawa:
Salitang ugat Pag-uulit
Lukso  lulukso
Benta  bebenta
Sipsip  sisipsip

12. TAMBALAN
• Tawag sa pagsasama ng dalawang salita
• May dalawang uri:
a.) mga tambalang ganap
b.) mga tambalang di-ganap

13. a. Mga tambalang ganap
• Nagkakaroon ng iba sa isinasaad ng mga salitang pinagsama
• Ang dalawang salitang pinagtambal ay nagkakaroon ng ikatlong kahulugang
iba kaysa isinasaad ng mga salitang pinagsama:
Halimbawa:
Bahag + hari  bahaghari
Patay + gutom  patay-gutom

14. b. Mga tambalang di-ganap
• Pinagsamang dalawang salita na nananatili ang kahulugan
Halimbawa: bahay-kubo (ang ‘bahay’ ay tirahan ng tao at ang ‘kubo’ ay maliit na bahay)
• May iba’t ibang uri ng tambalang salita batay sa kahulugang idinaragag ng ikalawang
salita.
Halimbawa:
1. Naglalarawan – burdang-Batangas
2. Pagtitimbangan – bantay-salakay, hatid-sundo, araw-gabi