KAYARIAN NG SALITA 1. Payak 2. Maylapi 3. Inuulit 4. Tambalan

1. ARALIN 2:
Kayarian ng mga Salita
Inihanda ni :
Bb. Nympha M. Dumdum. LPT

2. •Payak
•Maylapi
•Inuulit
•Tambalan
KAYARIAN NG MGA SALITA

3. • Ito ay binubuo ng salitang-ugat
lamang, walang panlapi, hindi
inuulit at walang katambal na
salita.
Halimbawa:
Alay Kahoy Bango Araw
Dasal Dahon Lakad Gabi
1. PAYAK

4. 2. MAYLAPI
• Ito ay mga salitang binubuo ng
salitang-ugat na may kasamang
isa o higit pang panlapi.
Halimbawa:
Usigin pagsumikapan
Katapangan sumpa-sumpaan

5. Paglalapi
• Tumutukoy sa pagbuo ng
salita sa pamamagitan ng
pagsasama ng panlapi at
salitang-ugat.
Nagkakaroon ng iba’t ibang
anyo at kahulugan sa
pamamagitan ng paglalagay
ng iba’t ibang panlapi.

6. Paglalapi
Halimbawa:
Panlapi + S.U = Salitang maylapi
um- + ikot = umikot
-um- + sama = sumama
-hin + sabi = sabihin

7. a. MGA URI NG PANLAPI
A. UNLAPI
 Panlaping ikinakabit sa unahan
ng salitang ugat.
HALIMBAWA:
nag- ma- pa- um- mag-
pag- in- i- ka-

8. a. MGA URI NG PANLAPI
A. UNLAPI
HALIMBAWA:
um + asa = umasa
nag + lakad = naglakad
i + sukat = isukat
mag + laba = maglaba

9. a. MGA URI NG PANLAPI
B. GITLAPI
Panlaping nasa gitna ng salita.
Ito ay isinisingit (unahang
katinig at kasunod
na patinig).
Nagagamit lamang ito kung ang
salitang-ugat ay nagsisimula sa
katinig.

10. a. MGA URI NG PANLAPI
B. GITLAPI
HALIMBAWA:
-um- -in-
Karaniwang panlapi sa
Filipino.

11. a. MGA URI NG PANLAPI
B. GITLAPI
HALIMBAWA:
-um- + kain = kumain
-in- + sabi = sinabi
-um- + sayaw = sumayaw

12. a. MGA URI NG PANLAPI
C. HULAPI
 Panlaping ikinakabit sa hulihan
ng salitang-ugat.
HALIMBAWA:
-an -han
-in -hin

13. a. MGA URI NG PANLAPI
D. KABILAAN
 Panlaping ikinakabit sa sa
unahan at hulihan ng salita.
HALIMBAWA:
kabaitan kabatiran
patawarin kaunlaran

14. a. MGA URI NG PANLAPI
E. LAGUHAN
Panlaping ikinakabit sa
unahan, gitna, at hulihan ng
salita.
HALIMBAWA:
pinagsumikapan
magdinuguan

15. Mga halimbawa:
• Unlapi
Um + awit = umawit
Mag + sama = magsama
i- + sukat = isukat
• Gitlapi
-um- + dalaw = dumalaw
-in- + sabi = sinabi

16. • Hulapi
-in + gamot = gamotin
-an + kamay = kamayan
-hin + sabi = sabihin
-han + sama = samahan
-in at -an
hinuhulapi sa mga
salitang
nagtatapos sa
katinig at impit na
tunog o tunog
glottal na
itinuturing din na
isang pomenang
katinig
-hin at -han
hinuhulapi sa mga
salitang
nagtatapos sa
patinig

17. b. Mga Paraan ng Paglalapi
(1) Pag-uunlapi
(2) Paggigitlapi
(3) Paghuhulapi
(4) Pag-uunlapi at paggigitlapi
(5) Pag-uunlapi at paghuhulapi o kabilaan
(6) Paggigitlapi at paghuhulapi
(7) Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi o
laguhan

18. Halimbawa:
1.) Pag-uulapi
Um- + alis  umalis
Ipa- + hakot  ipahakot
2.) Paggigitlapi
-um- + talikod  tumalikod
-in- + bati  binati

19. 3.) Paghuhulapi
-in + walis  walisin
-hin + samba  sambahin
4.) Pag-uunlapi at paggigitlapi
Mag + um + sikap  magsumikap
Nag + um + mamo  nagsumamo
Halimbawa:

20. 5.) Pag-uunlapi at paggigitlapi
Pag + tibay + -an  pagtibayan
In + awit + an  inawitan
6.) Paggigitlapi at paghuhulapi
-in + taas + -an  tinaasan
-in + wika + -an  winikaan
Halimbawa:

21. 7.) Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi
Pag- + -um- + sikap + -an  pagsumikapan
Ipag- + -um- +sumpa + -an  ipagsumpaan
Halimbawa:

22. 3. INUULIT
• Ang buong salita ay inuulit o
kaya naman, ang isa, o higit
pang patinig ay inuulit.
• Mayroong dalawang uri:
a.) Pag-uulit na ganap
b.) Pag-uulit na di-ganap

23. A.) INUULIT NA GANAP
•Inuulit ang buong
salitang-ugat.
•May nababago ang diin
kapag inuulit at
mayroon namang
nananatili ang diin.

24. A.) INUULIT NA GANAP
HALIMBAWA:
Salitang-Ugat Pag-uulit
gabi gabi-gabi
araw araw-araw
iba iba-iba

25. B.) INUULIT NA PARSIYAL
• Isang pantig o bahagi
lamang ng salita ang inuulit.
Salitang Ugat Pag-uulit
inom  iinom
sulat  susulat
usok  uusok
takbo  tatakbo
Halimbawa:

26. C.) MAGKAHALONG GANAP AT
PARSIYAL
• Buong salita at isang bahagi
ng pantig ang inuulit.
Salitang Ugat Pag-uulit
ilan  iilan-ilan
tulog  tutulog-tulog


Halimbawa:

27. 4. TAMBALAN
• Ang kayarian ng salita kung ito
ay binubuo ng dalawang
salitang pinagsasama para
makabuo ng isang salita
lamang.
• Ito ay may dalawang uri.
Tambalang di ganap
Tambalang ganap

28. a.) Tambalang di-ganap
• Pinagsamang dalawang
salita na nananatili ang
kahulugan.
Halimbawa: Bahay-kubo
(ang ‘bahay’ ay tirahan ng tao
at ang ‘kubo’ ay maliit na
bahay).

29. 4. TAMBALAN
a. Tambalang di ganap- kapag
ang kahulugan ng salitang
pinagtambal ay nananatili.
HALIMBAWA:
bahay-kubo
kuwentong-bayan
tulay-bitin

30. b.) Tambalang ganap
• Ang ipinagtambal ay nagkakaroon
ng ikatlong kahulungang iba kaysa
isinasaad ng mga salitang
pinagsama:
• Halimbawa:
Bahag + hari  bahaghari
Patay + gutom  patay-gutom

31. 4. TAMBALAN
b. Tambalang ganap- kapag
nakabubuo ng ibang kahulugan
kaysa sa kahulugan ng dalawang
salitang pinagsama.
HALIMBAWA:
dalagambukid
bahaghari