Edukasyon sa Pagpapakatao Grado 10
Modyul 15 - Mga Isyung Moral tungkol sa Kawalan ng
Paggalang sa Katotohanan
Gloders College, Inc.
Sto. Nino Puerto Galera, Oriental Mindoro Philippines
Edukasyon sa Pagpapakatao Grado 10
Modyul 15 - Mga Isyung Moral tungkol sa Kawalan ng
Paggalang sa Katotohanan
Gloders College, Inc.
Sto. Nino Puerto Galera, Oriental Mindoro Philippines
3. group 4
1
Ang katotohanan ay ang pagsasabi o paglalahad ng
eksaktong pangyayan Hindi ito mababago o
mapasusubalian kahit saang lugar. Ang pagsasabi ng
totoo ay may kalakip na impormasyon o katibayan na
makapagpapatunay na ang isang kaganapan ay totoong
nangyari at hindi gawa gawa lamang.
4. BAKIT MAHALAGA ANG
KATOTOHANAN?
• Ang bawat tao ay nagnanais na mabuhay nang
matiwasay at payapa at tiyak na ikaw ay kasama sa
mga iyon. Sisikapin ng bawat isa katulad mo na
lumagay sa sitwasyon na hindi ka mapapahamak. Isa
sa maaaring pinaniniwalaan ng karamihan ay ang
pagsasabi o pagpanig sa katotohanan ang
makatutulong sa pag-iwas sa kapahamakan.
2
5. BAKIT MAHALAGA ANG
KATOTOHANAN?
• Ang pagiging totoo sa lahat ng bagay ang nagbibigay
sa iyo ng kasiguraduhan na ikaw ay magkakamit ng
ganitong buhay. Ang katotohanan ay nagsisilbing
tanglaw mo sa paghahanap ng kaalaman at layunin sa
buhay. Ito rin ang nagbibigay sa iyo ng kapanatagan,
kaligayahan, at kaligtasan. Ang mga ganitong
paniniwala ukol sa katotohanan ay patunay lamang na
mataas na paggalang at pagpapahalaga ukol dito.
3
6. KASINUNGALINGAN 4
Ang hindi pagsasabi ng
katotohanan ay isang uri ng
kasinungalingan. Ang pagnanais na
hindi ipahatid ang katotohanan ay
isang uri din ng kasinungalingan.
7. KASINUNGALINGAN
a)
b)
Jocose Lies - ito ay uri ng kasinungalingan na ang layunin ay makapaghatid ng
kasiyahan sa mga makakadinig. Ginagawa ito upang makapaghatid ng aliw ngunit
ito ay hindi sinasadya.
Officious Lies - ito ay uri ng kasinungalingan kung saan ang layunin nito ay
ipagtanggol ang sarili o pagbaling ng usapan upang maiwasan na malaman ang
katotohanan. Ito ay isang uri ng sinadyang kasinungalingan kahit gaano ang bigat
ng dahilan.
5
c)
Pernicious Lies - ito ay ginagawa ng tao upang sirain ang reputasyon ng iba upang
pumabor sa kaniya ang sitwasyon.
8. LIHIM
Lahat ng tao ay may mga lihim na itinatago at ayaw
ipaalam sa iba. Ito man ay isang impormasyon,
nakaraaang alaala na ayaw natin ipaalam sa iba,
bahagi ng ating pagkatao na tingin natin ay kahiya-hiya,
o mga bagay na hindi natin gustong makita ng iba. Ang
lihim ay ang pagtatago ng mga kaalaman na hindi pa
nabubunyag o naisisiwalat. Tulad ng kasinungalingan,
may iba't ibang uri din ang lihim.
6
9. LIHIM
a. Natural secrets - ang katotohanan ay nagdudulot ng matinding
hinagpis at sakit sa tao. Ito ay nakaugat sa Likas na Batas
Moral.
7
Promised secrets - ang mga lihim na ipinangako sa isa't isa na
hindi sasabihin kaninoman. Nangyari ang pangako ng bawat
isa matapos mabunyag ang katotohanan.
Committed o entrusted secrets - naging lihim ang katotohanan
bago ito mabunyag. Ang kasunduan upang gawin itong lihim
ay;
b.
c.
10. HIM: COMMITTED O ENTRUSTED SECRET
Hayag
Di-hayag
kung naglihim ay ipinangako, maaaring nasabi o naisulat. Halimbawa
nito ay nars na may hawak ng medical records ng pasyente. Inaasahan
na hindi ito makikita ninoman maliban na lamang sa doktor ng pasyente
o ang pinagkakatiwalaang pamilya ng pasyente.
kung walang tiyak na pangakong sinabi, Halimbawa nito ay isang tao na may
posisyon sa kompanya na nakakaalam ng katotohanan sa isang isyu.
Inaasahan ito manatiling sekreto sa pagitan lamang ng mga sangkot na tao.
Madalas ito ay propesyonal at opisyal na usapan.
8
11. Mahalagang malaman mo rin ang iba't
ibang isyu na may kinalaman sa
katotohanan. Pag-isipang mabuti kung
ano-ano ang dahilan na ito ay naging
paglabag sa paggalang sa katotohanan.
Narito at tunghayan ang sumusunod:
9
12. 10
PLAGIARISM
Ito ang mga gawain na nilikha mula sa ideya ng ibang tao ng
walang pahintulot mula sa may akda. Ang layunin ng gawain na
ito ay angkinin ang isang likha o bahagi nito upang lumabas na
siya ang may akda kahit hindi naman. Sa pamamagitan ng
paglilihim ng tunay na pinanggalingan ng kaalaman,
nagkakaroon ng kasinungalingan at paglilihim. Ito ay
maituturing na pagnanakaw dahil inangkin mo na iyo ang isang
akda kahit hindi naman sa iyo.
13. INTELLECTUAL PIRACY
Ang paglabag sa karapatang-ari (copyright
infringement) ay nagagawa kung ang isang
orihinal na gawa ay ginamit ng walang pahintulot.
Ang mga gawain ng pagpaparami, pagbebenta,
pagpapakalat, pababahagi, at panggagaya ng
mga likha ng ibang tao at ituring ito bilang sariling
akda.
11
14. WHISTLEBLOWING
Isang paraan ng paghahayag ng katotohanan ng isang
kawani ng gobyerno o pribadong organisasyon. Ito ay
upang isiwalat ang mga katiwalian o mga paglabag sa
panuntunan na kanilang nasaksihan at upang gumawa
ng ingay upang mausig ang mga tiwali at mahanap ang
katotohanan. Ang mga taong gumagawa nito ay
tinatawag na whistleblower. Sila ang tumatayong saksi sa
mga illegal na gawain at katiwalian.
12
15. WHISTLEBLOWING
Hindi madali ang gawain na ito para sa isang hamak na
empleyado at nangangahulugan na kailangan ng
matinding lakas ng loob at matinding paninindigan. Dito
sa ating bansa ay may isinusulong na batas ukol sa
whistleblower o ang taong nagpahayag ng katotohanan
sa katiwalian o paglabag na nasaksihan. Ito ay ang
Whistleblower's Protection Bill na kasalukuyan pa rin na
tinatalakay sa Kongreso.
13