Ang dokumento ay naglalarawan ng mga bahagi ng pangungusap at ang kanilang mga tungkulin. Tinalakay ang simuno at panaguri, pati na rin ang iba't ibang uri ng pangungusap tulad ng paturol, patanong, pautos, at pakiusap. Nagbigay din ng mga halimbawa at pagsasanay upang matukoy ang ayos at uri ng pangungusap.

5. Pangungusap
Ang Pangungusap ay lipon ng
mga salita na nagpapahayag
ng buong diwa.

7. Ang Simuno ay ang
paksa o pina-uusapan sa
pangungusap.
Simuno

8. Mga halimbawa:
1. Ang mga isda ay lumalangoy sa
karagatan.
2. Nagbigay ng libreng konsultasyon si
Dr. Santos.
3. Ang cellphone ay may malinaw na
camera.
Simuno

9. Ang panaguri ay ang
nagsasabi o
tumutukoy sa paksa o
simuno.
Panaguri

10. Mga halimbawa:
1. Ang pamilyang iyon ay
mayaman.
2. Siya ay malungkot ngayon.
3. Ang lugar na iyon ay
maganda.
Panaguri

13. Ang karaniwang ayos ng
pangungusap ay nauuna
ang panaguri kaysa
simuno/paksa.

14. 1. Mabuti siyang mamamayan ng bansa.
2. Sumusunod si Gabriel sa mga tuntunin ng paaralan.
panaguri simuno panaguri
panaguri
panaguri simuno

15. Halimbawa:
Watak-watak Kami
Panaguri Simuno

16. Ang di-karaniwang
ayos nauuna ang
paksa o simuno bago
ang panaguri.

17. simuno panaguri
panaguri
simuno
1. Siya ay mabuting mamamayan ng bansa.
2. Si Gabriel ay sumusunod sa mga tuntunin ng paaralan.

18. Halimbawa:
Ako ay isa sa marami
Simuno Panaguri

19. Tukuyin kung Karaniwan o
Di-Karaniwan Ayos ang
Pangungusap.

25. Pagsasanay: Tukuyin kung nasa karaniwan o di-
karinawang ayos ng pangungsusap ang mga
sumusunod.
• Ang bata ay nagdarasal.
• Si Elvie ay nagwawalis sa daan.
• Nadapa ang bata!
• Nag- aaral ng medisina si Coleen.
• Ang mag- ama ay nagsisimba
tuwing Linggo.

27. Paturol
Pautos
Patanong
Pakiusap

28. Isang pangungusap na
nagtatapos sa tuldok at
nagpapahayag ng isang kaisipan
o impormasyon. Nagkukuwento
o nagsasalaysay.
Paturol o Pasalaysay
(Declarative)

29. Halimbawa:
1. Si Ana ay tumatakbo.
2. Ang ibon ay lumilipad.
3. Ang bata ay nakagat ng
aso.

30. Pangungusap na
nagtatapos sa tandang
pananong at nanghihingi
ng impormasyon.
Patanong
(interrogative)

31. Halimbawa:
1. Nasaan na ba ang nanay
mo?
2.Kaya mo bang buhatin
yan?
3.Kailan kaba bibisita dito?

32. Pangungusap na
nagtatapos din sa tuldok
ngunit humihingi ng
aksiyon sa ibang tao.
Pautos
(imperative)

33. Halimbawa:
1. Magdilig ka ng halaman.
2. Magsibak ka ng kahoy.
3. Magsaing ka muna bago
ka makipaglaro sa labas.

34. Isa pang uri ng pautos ngunit
gumagamit ng panlaping paki -
o kaya ay salitang maaari.
Maaring gamitan ng tuldok at
tandang pananong.
Pakiusap

35. Halimbawa:
1. Maaari ba akong humiram
ng lapis?
2. Pakibukas naman ng pinto.
3. Pakikuha ng wallet ko sa
kwarto.

36. Pagsasanay: Tukuyin kung anong uri ng
pangungsusap ang mga sumusunod.
1. Si Ana ay matalinong bata.
2. Pwede ba akong sumama sa
simbahan?
3. Pakikuha ng sapatos ko sa kotse.
4. Nasaan ba ang mga ballpen dito?
5. Ang pusa ay nahulog sa sanga ng
puno.