Ito ang powerpoint presentasyon ng Morpolohiyang Filipino.

1. Morpolohiya
Allan Lloyd M. Martinez

2. Mga Layunin:
✦ Kilalanin ang morpolohiya
✦ Tuklasin ang mga uri at anyo ng morpema
✦ Ipaliwanag ang mga tuntunin sa pagbabago sa
morpema
2

3. Ano ang
morpolohiya?
3

4. Morpolohiya
pag-aaral ng morpema
(tawag sa pinamakamaliit na makabuluhang
yunit ng salita sa isang wika)

5. Mga Uri ng
Morpema
5

6. Malayang Morpema
6
✦ Mga salitang-ugat o tinatawag ding payak ang
anyo o kayarian dahil may taglay itong tiyak na
kahulugan.
✦ Halimbawa: Tao, Hayop, Saya, Kanta, Sayaw,
Giliw, Hirang, Harang, Luto, Inom, Kain, atbp.

7. Di-Malayang Morpema
7
✦ Pagkabit ng panlapi sa ibang morpema
upang maging malinaw at tiyak ang
kahulugan

8. Mga Uri ng Panlapi
8
URI NG PANLAPI MGA PANLAPI HALIMBAWA
Unlapi ma-, ,mag-, na-, nag-, pa,
pag-, pala-
magtanim, mahusay, nahulog,
nagkanta, palimos, pagbugso,
palabiro
Gitlapi -in-, -um- kinain, pinilit, pinasok,
lumayo, lumikas, lumakas
Hulapi -an, -han, -in, -hin siksikan, basahan, pilitin,
sabihin
Kabilaan ma-, mag-,na-, nag-, pa-,
pag-, -an, -in, -han, -hin
magbahayan, nagsakitan,
pagsikapan, pabigkasin
Laguhan ma-, mag-,na-, nag-, pa-,
pag-, -an, -in, -han, -hin
pagsumikapan,
paghumiyawin

9. Mga Uri ng Panlapi
9
URI NG PANLAPI PORMULA HALIMBAWA
Pag-uunlapi at Pagigitlapi UN+GIT+SU mag + um + sikap = magsumikap
Pagigitlapi at Pag-uunlapi GIT+HUL+SU in + taas + an = tinaasan
in + wika + an = winikaan

10. Mga
Pagbabagong
Morpoponemiko
10

11. Mga Pagbabagong
Morpoponemiko
11
✦ Anumang pagbabago sa karaniwang anyo
ng isang morpema dahil sa impluwensya ng
katabing ponema (panlapi)

12. Mga Uri ng
Pagbabagong
Morpoponemiko
12

13. Asimilasyon
13
✦ Pagbabagong karaniwang nangyari sa tunog
na /ng/ sa mga panlaping pang-, mang-,
hing-, o sing-, dahilan sa impluwensiya ng
kasunod na tunog (unang tunog ng salitang
nilalapian).
✦ Ang mga panlaping nagtatapos sa -ng ay
pinapalitan ito ng -n o -m gaya ng
panlaping sing- na magiging sin- o sim-.

14. Asimilasyon
14
Ang mga salitang nagsisimula sa mga patinig
at katinig na k, g, h, n, w at y ay idinagdag ang
panlaping sing- at pag-.
Halimbawa:
sing + haba = singhaba
pang + awit = pang-awit

15. Asimilasyon
15
Sa mga nagsisimula sa d, l, r, s, at t ay may
panlapi na sin- o pan-.
Halimbawa:
sing + tamis = sin + tamis = sintamis
pang + dagat = pan + dagat = pandagat

16. Asimilasyon
16
Sa mga nasisimula naman sa b at p ay may
panlapi na sim- at pam-.
Halimbawa:
pang + basa = pam + basa = pambasa
sing + payat = sim + payat = simpayat

17. Mga Uri ng Asimilasyon
17
✦ Asimilasyong Ganap: pagbabago ng kapwa
panlapi at salitang ugat
✦ Asimilasyong Di-Ganap: pagbabago sa unang
morpema

18. Asimilasyong Ganap
18
Halimbawa:
mang + tahi = mangtahi = manahi
pang + palo = pangpalo = pamalo
pang + takot = pangtakot = panakot

19. Asimilasyong Di-Ganap
19
Halimbawa:
pang + bansa = pangbansa = pambansa
sing + bait = singbait = simbait

20. Pagpapalit ng Ponema
20
✦ May mga ponemang nagkakapalitan sa
pagbuo ng mga salita.
✦ Nasasabayan nito ang pagpapalit ng diin
kung may ganitong pagpapalitan.

21. Pagpapalit ng Ponema
21
/ d / → / r /= ang /D/ ay nagiging /R/
Halimbawa:
ma + dami = madami= marami
ma + dumi = madumi = marumi
lipad + in = lipadin = liparin
pahid + in = pahidin = pahirin

22. Pagpapalit ng Ponema
22
Sapilitan ang palitan ng / h / at / n / sa
panlaping / -han / ay nagiging / n /
Halimbawa:
kuha + han = kuhahan = kuhanan

23. Pagpapalit ng Ponema
23
Ang ponemang / o / sa huling pantig ng
salitang-ugat na hinuhulapian o salitang inuulit
ay nagiging / u /. Kapag inulit ang salitang
nagtatapos sa / o / ay nagiging / u / sa unang
hati.
Halimbawa:
laro + an = laruan
bunso → bunsung – bunso

24. Metatesis (Paglilipat)
24
Nagkakapalit ang pusisyon ng / l / o / y / ng
salitang-ugat kapag ginigitlapian ng [-in] ang
mga ito.
Halimbawa:
l + -in- + laro = linaro = nilaro
y + -in- + akap = yinakap = niyakap

25. Metatesis (Paglilipat)
25
Bukod sa pagpapalit ng pusisyon ng dalawang
ponema, may pagkakaltas pang nagaganap.
Halimbawa:
silid + an = silidan = sidlan
atip + an = atipan = aptan

26. Pagdaragdag
26
Ito ay ang pagdagdag ng hulapi sa salita kahit
mayroon nang hulapi.
Halimbawa:
ka + totoo + han = katotohan + an
= katotohanan
pa + bula + han = pabulahan + an
= pabulaanan

27. Pagkakaltas ng Ponema
27
Ang pagbabago rito ay makikita kung ang
huling ponemang patinig ng salitang-ugat ay
nawawala sa paghuhulapi rito.
Halimbawa:
bukas + an = bukasan = buksan
dala + hin = dalahin = dalhin
bili + han = bilihan = bilhan

28. Paglilipat-diin
28
Kapag nilalapian ang mga salita nagbabago
ang diin nito. Maaaring malipat ang diin ng isa
o dalawang pantig patungong huling pantig o
unahan ng salita.
Halimbawa:
basa + -hin = basahin
takbo + -han = takbuhan
uwi + -an = uwian

29. 29
Maraming
Salamat!