KHBD

1. 1
Họ và tên người soạn: Trần Thiện Kim Phượng
MSSV: K37.106.079
Điện thoại liên hệ: 0925599787 Email: ttkp2679@gmail.com
KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Tên bài soạn: Hợp chất có oxi của lưu huỳnh (Lớp 10 , Ban nâng cao)
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
a. Mức độ biết:
- Nêu được cấu tạo, số oxi hóa của nguyên tố S trong hợp chất SO2, SO3.
- Trình bày được trạng thái tự nhiên, tính chất vật lí, tính oxit axit, ứng dụng và điều chế
SO2, SO3.
- Liệt kê được tác hại của SO2
b. Mức độ hiểu:
- Giải thích được tính oxi hóa và tính khử của SO2
2. Kĩ năng
- Dự đoán được tính chất hóa học của SO2, SO3.
- Quan sát và giải thích các hiện tượng thí nghiệm trong các clip, mô hình nghiên cứu tính chất
của SO2
- Giải được các dạng bài tập liên quan đến SO2
3. Thái độ
- Qua việc thực hiện bài học giúp giáo dục các em có ý thức bảo vệ môi trường, thấy được ưu
nhược điểm của việc sử dụng SO2, SO3 từ đó có những biện pháp hợp lý để bảo vệ môi trường.
- Rèn luyện cho học sinh ý thức vận dụng kiến thưc hóa học vào cuộc sống
II. Trọng tâm
- Tính chất hoá học của SO2 (vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử).
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên:
- Giáo án điện tử.
- Phiếu học tập.
KHOA HÓA HỌC

2. 2
2. Học sinh:
- Học bài cũ
- Đọc trước bài tại nhà
- Chuẩn bị 4 đáp án A, B, C, D để chơi trò chơi
IV. Phương pháp – Phương tiện
1. Phương pháp: : đàm thoại, thuyết trình, trực quan, nêu và giải quyết vấn đề.
2. Phương tiện: máy chiếu, bảng, mô phỏng thí nghiệm.
V. Tổ chức hoạt động dạy học
Hình ảnh slide Gợi ý hoạt động
GV và HS
Lưu ý kĩ thuật
Hoạt động 1. KIỂM TRA BÀI CŨ (7ph)
- GV: Gọi 2 học sinh trả bài cũ:
+ HS1:hoàn thành câu 1
+ HS2: hoàn thành câu 2
- GV: sửa và cho điểm
Hoạt động 2. CẤU TẠO PHÂN TỬ CỦA SO2 (7ph)
1 - GV: Cho HS xem đoạn clip về
quá trình “hô biến” thịt ôi thành
thịt tươi.
- GV: Chất bột màu trắng trong
clip các em trên là natri sunfit
(Na2SO3) đây là hợp chất chứa oxi
của lưu huỳnh. Trong thời gian gần
đây, natri sunfit gây ra nhiều hoang
mang cho người tiêu dùng. Vì một
số loại thực phẩm như nhãn, táo
hay thậm chí là thịt được tẩm natri
sunfit hay một số hợp chất khác
chứa oxi của lưu huỳnh như natri
hidrosunfit, khí sunfurơ,…
Nguyên nhân tẩm các chất này là
để thực phẩm được tươi và bảo
quản lâu hơn. Vậy các hợp chất
chứa oxi của lưu huỳnh có gì đặc
biệt, chúng có được bộ y tế chấp
nhận làm chất bảo quản thực phẩm
không? Chúng ta hãy đến với bài
học ngày hôm nay.

3. 3
Hình ảnh slide Gợi ý hoạt động
GV và HS
Lưu ý kĩ thuật
- GV: Yêu cầu cả lớp làm câu hỏi
1 trong phiếu học tập và gọi một
HS lên bảng viết cấu hình electron
của nguyên tố O và S.
- HS:
+ S: 1s2
2s2
sp6
3s2
3p4
+ O: 1s2
2s2
2p4
- GV: Đưa ra nhận xét và kết luận:
Khi cô phân bố các electron ở lớp
ngoài cùng vào các obitan và đưa
S lên trạng thái kích thích thì cô có
sự phân bố electron như trên hình.
Nguyên tử S ở trạng thái kích thích
có 4 electron độc thân. Những
electron độc thân của nguyên tử S
sẽ liên kết với 4 electron độc thân
của 2 nguyên tử O tạo thành 4 liên
kết cộng hóa trị có cực.
Hoạt động 3. TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA SO2 (3ph)
2 - GV: Yêu cầu HS đọc sách giáo
khoa phần tính chất vật lí và hoàn
thành câu hỏi 2 trong phiếu học tập
HS: Lưu huỳnh đioxit là một chất
khí không màu, nặng hơn không
khí, rất độc và tan nhiều trong nước
- GV: Nhận xét và đưa ra kết luận:
Ở điều kiện thường lưu huỳnh
đioxit là một chất khí không màu,
nặng hơn không khí và rất độc
ngoài ra SO2 tan nhiều trong nước,
tạo ra dung dịch H2SO3 (Chiếu
phương trình). Dung dịch H2SO3
có tên là axit sunfuarơ.
2 2 2 3SO H O H SO

4. 4
Hoạt động 4. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA SO2 (15ph)
3 a. Lưu huỳnh đioxit là oxit axit
- GV: Theo các em để tạo được axit
thì SO2 phải là oxit axit hay oxit
bazơ?
- HS: Oxit axit
- GV: Nhận xét và đưa ra kết luận.
Nhấn mạnh với HS H2SO3 có tính
axit yếu, yếu hơn cả H2CO3 nên
trong phản ứng với H2O phải viết
mũi tên hai chiều.
- GV: Yêu cầu cả lớp hoàn thành
câu hỏi 3 trong phiếu học tập và
gọi 2 HS lên bảng làm
- HS:
SO2 + CaO  CaSO3
SO2 + Na2O  Na2SO3
SO2 + NaOH  NaHSO3
SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O
- GV: Vậy oxit axit tác dụng được
với những chất nào?
- HS: nước, oxit bazơ, bazơ.
- SO2 tác dụng với NaOH cũng tạo
2 muối tương tự H2S. Nên trong
dạng bài tập SO2 tác dụng với
NaOH ta cũng sẽ xét T:
2
NaOH
SO
n
T =
n
- GV: Yêu cầu HS xác định số oxi
hóa của nguyên tố S trong hợp chất
SO2.

5. 5
- HS:
+4
2
S O
- GV: Vậy SO2 thể hiện tính gì?
- HS: Tính oxi hóa và tính khử.
- GV kết luận: Nguyên tố S có các
số oxi hóa: -2, 0, +4, +6. SO2 có số
oxi hóa trung gian nên nó vừa thể
hiện tính oxi hóa, vừa thể hiện tính
khử
b. Lưu huỳnh đioxit là chất khử
- GV: Dựa vào trục số oxi hóa ta
thấy khi SO2 tác dụng với chất có
tính oxi hóa thì hóa trị của nguyên
tố S trong SO2 sẽ được đẩy lên hóa
trị cao nhất là +6.
- GV: Yêu cầu HS dự đoán hiện
tượng và sản phẩm tạo thành khi
SO2 tác dụng với dung dịch Brom.
- HS: Hiện tượng, dung dịch brom
bị mất màu. Sản phẩm tạo thành:
HBr, H2SO4.
- GV: Yêu cầu HS xác định số oxi
hóa và cân bằng phương trình trên.
- HS:
- GV: Yêu cầu HS dự đoán hiện
tượng, sản phẩm tạo thành và cân
bằng phương trình khi cho SO2 tác
dụng với dung dịch KMnO4.
- HS:
c. Lưu huỳnh đioxit là chất oxi
hóa
- GV: Dựa vào trục số oxi hóa ta
thấy khi SO2 tác dụng với chất có
tính khử thì hóa trị của nguyên tố S

6. 6
trong SO2 sẽ bị đẩy xuống hóa trị
thấp hơn là 0 hoặc -2. Ở đây cô sử
dụng chất khử là H2S, nó có tính
khử trung bình nên chỉ đẩy được
SO2 về hóa trị 0. Vậy bạn nào có
thể dự đoán sản phẩm tạo thành và
hiện tượng?
- HS: S, hiện tượng tạo kết tủa
vàng.
- GV: Gọi 1 HS lên viết phương
trình phản ứng.
- HS: SO2 + H2S  S + H2O
- GV: Kim loại Mg có tính khử
trung bình nên khi cho khí SO2 tác
dụng với Mg cũng thu được lưu
huỳnh. Gọi HS lên viết phương
trình.
- HS: SO2 + Mg  MgO + S
Hoạt động 4. TÁC HẠI CỦA SO2 (3ph)
4 - GV: Cuộc sống của con người
càng phát triển thì nhà máy và xe
cộ mộc lên càng nhiều. Đây chính
là nguồn sinh ra khí SO2. Khí SO2
được tích tụ trong các đám mây
cùng với một số khí khác gây ra
hiện tượng mưa axit.
Mưa axit ảnh hưởng rất lớn lên
thực vật và đất. Khi có mưa axit,
các dưỡng chất trong đất sẽ bị rửa
trôi ảnh hưởng nghiêm trọng đến
quá trình quang hợp của cây.
Chính do mưa axit, Hà Nội mỗi
năm tổn thất mất 4,5 triệu m3
gỗ,
trong khi đó diện tích rừng bị mưa
axit phá hủy ở Hà Lan là 40%.
- Mưa axit ảnh hưởng trực tiếp
hoặc gián tiếp đến các ao hồ và hệ
thủy sinh vật. Mưa axit rơi trên mặt

7. 7
đất sẽ rửa trôi các kim loại độc
xuống ao hồ. Ngoài ra vào mùa
xuân khi băng tan, axit (trong
tuyết) và kim loại nặng trong băng
theo nước vào các ao hồ và làm
thay đổi đột ngột pH trong ao hồ,
hiện tượng này gọi là hiện tượng
"sốc" axit vào mùa xuân. Các thủy
sinh vật không đủ thời gian để
thích ứng với sự thay đổi này nên
sẽ bị chết đi. Thực tế vào năm
1978, ở Na – uy số cá hồi trong các
dòng sông giảm đi một nửa, Thụy
Điển 4000 hồ không có cá, 9000 hồ
bị mất một phần lớn các loài cá
đang sinh sống và 20000 hồ khác
cũng bị ảnh hưởng.
- Khi mưa axit đi vào các thành
phố, nó sẽ phá hủy các công trình
kiến trúc. Ví dụ như tòa nhà
Capitol ở Ottawa đã bị tan rã bởi
hàm lượng SO2 trong không khí
quá cao. Vào năm 1967, cây cầu
bắc ngang sông Ohio đã sập làm
chết 46 người; nguyên nhân cũng
là do mưa axit.
- Mưa axit gây ra nhiều bệnh cho
con bao gồm các bệnh về đường hô
hấp như ho gà, suyển, viêm
phổi,…
Hoạt động 5. ỨNG DỤNG CỦA SO2 (2ph)
- GV: Tuy có nhiều tác hại nhưng
SO2 cũng có ích trong đời sống
chúng ta. Ví dụ như người ta
thường dùng SO2 để sản xuất axit
sunfuric trong công nghiệp, làm
chất tẩy trắng giấy, bột giấy hay
chất chống nấm mốc lương thực
thực phẩm.
- GV: Đầu giờ cô có một câu hỏi là
SO2 và các muối họ sunfit có được

8. 8
sử dụng làm chất bảo quản thực
phẩm không? Bây giờ cô sẽ giải
đáp câu hỏi này. Thực tế SO2 nằm
trong danh sách những chất bảo
quản thực phẩm và nó thường được
sử dụng trong việc chống nấm
mốc, kháng khuẩn và ngăn chặn sự
biến đổi màu của thực phẩm. Tuy
nhiên khi sử dụng chúng ta cần
dùng liều lượng trong mức cho
phép và phải sử dụng đúng với loại
thực phẩm cho phép có như thế
mới giúp bảo vệ sức khỏe của
chúng ta. Vậy qua đây ta thấy mỗi
hóa chất đều có hai mặt, quan trọng
là chúng ta hãy tận dụng mặt tốt
của nó và khắc phục những mặt
còn hạn chế.
Hoạt động 6. ĐIỀU CHẾ SO2 (3ph)
- GV: Trong phòng thí nghiệm SO2
được điều chế bằng cách đun nóng
dung dịch H2SO4 và Na2SO3. Yêu
cầu HS viết phương trình.
- GV: Trong công nghiệp, SO2
được điều chế từ lưu huỳnh hoặc
quặng pirit sắt. GV hướng dẫn HS
viết phương trình.
Hoạt động 7. CẤU TẠO PHÂN TỬ CỦA SO3 (2ph)
- GV: Ở trạng thái kích thích
nguyên tử S có thể có 6 electron
độc thân. Những electron độc thân
của nguyên tử S sẽ liên kết với 6
electron độc thân của 3 nguyên tử
O tạo thành 6 liên kết cộng hóa trị
có cực.
Hoạt động 8. TÍNH CHẤT VÀ ĐIỀU CHẾ SO3 (3ph)
- GV: Ở điều kiện thường, SO3 là
chất lỏng không màu, tan vô hạn
trong nước và trong axit sunfuric.

9. 9
Yêu cầu HS viết PT SO3 tan trong
nước và trong axit sunfuric.
- HS:
3 2 2 4
3 2 4 2 4 3
SO + H O H SO
nSO + H SO H SO .nSO


- GV: Giống SO2, SO3 cũng là một
oxit axit. Vậy SO3 tác dụng được
với những chất nào?
- HS: nước, oxit bazơ, bazơ,
- GV: Yêu cầu HS xác định số oxi
hóa của nguyên tố S trong SO3 và
nhận xét.
- HS: Nguyên tố S trong SO3 có
hóa trị cao nhất nên chỉ thể hiện
tính oxi hóa.
- GV: Nhận xét và đưa ra kết luận
về tính chất hóa học của SO3
- GV: SO3 có ít ứng dụng trong
thực tiễn, tuy nhiên nó là sản phẩm
trung gian để sản xuất axit
sunfuric. Trong công nghiệp, SO3
được điều chế bằng cách oxi hóa
SO2 ở nhiệt độ cao, sử dụng xúc tác
V2O5. Yêu cầu HS viết phương
trình