pagbabagong morpoponomiko

2. A. Asimilasyon
• Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa
impluwensya ng mga katabing tunog nito.
• panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o
sim
• pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig

3. Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r,
s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban

4. Ang mga salitang nagsisimula sa b, p
ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-)
Halimbawa:
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya =
pampilosopiya

5. Ang mga salitang nagsisimula sa
patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na
/k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-)
at (pang-). Dito ay walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda = singganda
• pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan

6. Ang asimilasyon ay may dalawang uri.
Halimbawa:
• Asimilasyong parsyal o di-ganap
• Asimilasyong ganap

7. a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang
pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa
pinal na panlaping –ng.
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya

8. b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang
asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/
at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at
nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/.
Halimbawa:
• pang + baril = pam + baril = pamaril
• pang + takot = pan + takot = panakot

9. B. Pagpapalit
•Ito ay tumutukoy sa ponemang
nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng
mga salita.

10. • /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang
Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat
na nagtatapos sa patinig na o hindi ito
pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng
pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng
gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin
7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa: linggo-linggo ano-ano

11. • /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng
salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito
pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng
pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito
ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat.
(tuntunin 7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa:
• babae - babaeng-babae
• Salbahe - salabaheng-salbahe

12. • /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/
kapag patinig ang tunog na sinusundan ng
/d/.
Halimbawa: dito >rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami

13. C. Paglilipat
• Ito ay tinatawag ding metatesis na
nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng
mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/
ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping
• -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging
/ni-/.

14. Halimbawa:
•y + -in + akag> yinakag > niyakag
(niyayakag, hindi yinayakag)
•l +-in + ayon > linayon > nilayon
(nilalayon, hindi linalayon)

15. D. Pagdaragdag
•Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng
isa pang morpema sa hulihan ng salitang-
ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating
hulapi ang salitang-ugat.

16. Halimbawa:
•pa + bula + han > pabulahan
> pabula(h)an + an > pabulaanan
•ka + totoo + han > katotoohan
> katoto(o)han + an > katotohanan

17. E. Pagkakaltas
• Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema
sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o
gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang
ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang morpema.

18. Halimbawa:
•Dala +hin >dalahin > dalhin
•Bukas +an >bukasan > buksan