2. Natutukoy angkaibahan ng iba’t
ibang uri ng pagbabagong
morpoponemiko.
Nakabubuo ng sariling
pangungusap gamit ang
pagbabagong morpoponemiko.
MGA LAYUNIN:
7. • Ito ay tumutukoy sa
pagbabagong anyo ng morpema
dahil sa impluwensya ng mga
katabing tunog nito.
• panlaping nagtatapos sa –ng
katulad ng:
sing- na maaaring maging sin o
sim
pang- na maaaring maging pan- o
pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig
8. Ang mga salitang nagsisimula
sa d, l, r, s, t ay inuunlapian ng
(sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi =
sintindi
• pang + laban = pan + laban =
panlaban
9. Ang mga salitang nagsisimula
sa b at p ay inuunlapian ng
(sim-) at (pam-)
Halimbawa:
pang + pilosopiya = pam +
pilosopiya =pampilosopiya
sing + bait= sim + bait=
simbait
10. Ang mga salitang nagsisimula
sa patinig / a,e,i,o,u / at katinig
na / k,g,h,n,w,y/ ay inuunlapian
ng (sing-) at (pang-). Dito ay
walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda
= singganda
• pang + kaisipan = pang +
kaisipan = pangkaisipan
12. – ang pagbabagong nagaganap
lamang dito ay nasa pinal na
panlaping –ng.
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi =
sintindi
• pang + laban = pan + laban =
panlaban
• pang + pilosopiya = pam +
pilosopiya = pampilosopiya
Asimilasyong parsyal o di-
ganap
13. – nagaganap ang asimilasyong ito
kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng
panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-
ugat at nananatili na lamang ang tunog
na /n/ o /m/.
Halimbawa:
• pang + baril = pam + baril = pamaril
• pang + takot = pan + takot = panakot
Asimilasyong ganap
14.
15. •Ito ay tinatawag ding
metatesis na
nangangahulugan ng
paglilipat ng posisyon ng
mga ponema.
Kapag nagsisimula sa /l/ o
/y/ ang salitang-ugat nito at
nilagyan ng gitlaping -in-,
nagkakapalit ang /i/ at /n/ at
nagiging /ni-/.
18. •Ito ay ang pagkawala ng isang
ponema o morpema sa isang
salita.
Maaari itong maganap sa
unahan o gitna ng salita.
May mga salita ring nakakaltas
ang ponema o morpema sa
gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang
morpema.
22. /d/ at /r/
Napapalitan ng /r/ at /d/
kapag patinig ang tunog na
sinusundan ng /d/.
Halimbawa:
dito > rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami
23. 1. Ano ang pagbabagong
morpoponemiko?
2. Sa iyong palagay, bakit
mahalagang matutuhan ang
pagbabagong morpoponemiko?
3. Paano pinalalawak ng
kaalamang ito ang ating
kasanayan sa paggamit ng wika?
MGA KATANUNGAN:
24.
25. 1. tamnan
2. sintamis
3. tinawaran
4. kunan
5. niyakap
6. binayaran
7. panabas
8. atipan
9. hangarin
10. niluha
Panuto: Tukuyin kung anong
pagbabagong morpoponemiko ang
naganap sa mga sumusunod na salita.
26.
27. 1. pamasko
2. nilisan
3. pantulog
4. pinagsarhan
5. pangkamot
Panuto: Gamitin sa pangungusap
ang mga salitang may pagbabagong
morpoponemiko.
28. Bumuo ng usapan o dayalogo
hinggil sa mga nangyayari sa
bansa.Tiyaking wasto ang
pagkakagamit ng mga
salitang may pagbabagong
morpoponemiko sa mga
pangungusap. Isulat ito inyong
kwaderno at ibahagi sa klase.
Takdang Aralin