Morpolohiya ang tawag sa pag-aaral ng pinakamaliit na uri ng salita. This presentation helps the readers to understand what morpolohiya means and to study the vocabulary.

1. SLIDESMANIA.C
Ang Mayamang Bokabularyo
sa Epektibong Pagbasa at
Pagsulat
Yunit 3

2. SLIDESMANIA.C
Aralin 1: Pangunahing Kasanayan sa
Pagpapalawak ng Bokabularyo
Ang diksyunaryo ay isang alpabetikong pagkakasunod-
sunod ng mga salitang binibigyan ng kahulugan. Maliban dito,
ibinibigay rin ng diksyunaryo ang wastong baybay, wastong gamit,
etimolohiya, pagbigkas at uri ng salita.

3. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Pagbuo ng Salita
Ang pagbubuo ng salita ay isang mahalagang salik na
makatutulong sa pagpapayaman ng bokabularyo. Sapagkat
mula sa mga payak na pananalita ay nagagawa ng isang
mag-aaral na mapaunlad ang salita gamit ang mga
kasanayan sa paglalapi, pagtatambal at pag-uulit.

4. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
1. Paglalapi
Ito ay paraan ng pagkakabit ng panlapi sa salitang-
ugat. Ang panlapi ay hindi salitang-ugat kundi
morpemang pandagdag. Wala itong kahulugang taglay
sa kanyang pag-iisa. Kaiba ito sa salitang ugat na
siyang isang payak na salitang may taglay na
kahulugan

5. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Mga Paraan ng Paglalapi
a. Pag-uunlapi- ang panlapi ay inilalagay sa unahan ng salitang-ugat.
Halimbawa: Nag + dalamhati = nagdalamhati
Mag + isip = mag-isip
b. Paggigitlapi- ang panlapi ay nakalagay sa gitna ng salitang-ugat

6. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Pag-uulit
Ang salitang inuulit ay nabubuo sa
pamamagitan ng pag-uulit ng salitang-ugat o
buong salita.
Halimbawa: malaki-laki
bahay-bahayan
sira-sira

7. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
Pagtatambal
Ang tambalang salita ay ang mga salitang payak na pinagsama
at kapag pinagsama ay bumubuo ng bagong salita na may bagong
kahulugan. Karamihan sa mga ito ay ginagamitan ng gitling (-) sa
pagitan ng dalawang salita.
Halimbawa: patay-gutom, nakaw-tingin, sirang-plaka, hating-gabi,
balat-sibuyas.

8. SLIDESMANIA.C
Mga Pagbabagong
Morpoponemiko

9. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
1. Asimilasyong Parsyal
Ang /ng/ ay nagiging /m/ kung ang salitang-ugat ay nagsisimula sa /p/ o /b/.
Halimbawa:
Pang + paaralan = pampaaralan
Pang + bayan = pambayan
Ang /ng/ ay nagiging /n/ kung ang salitang ugat ay nagsisimula sa mga letrang /d,l,r,s,t/.
Halimbawa:
Pang + dikdik = pandikdik
Pang + taksi = pantaksi

10. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
2. Asimilasyong Ganap
Bukod sa napapalitan ang /ng/ nawawala rin ang unang ponema ng
nilalapiang salita.
Halimbawa: Pang + palo > pampalo = pamalo
Pang + tali > pantali = panali

11. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
3. Pagpapalit
May mga ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbubuo ng mga
salita.
/d/ > /r/ Halimbawa: ma+ dapat = marapat
ma + dunong = marunong
/o/ > /u/ Halimbawa: dugo + an = duguan
liko + an = likuan

12. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
4. Pagkakaltas
Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang
patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.
Halimbawa: takip + an > takipan = takpan
Kitil + in > kitilin = kitlin

13. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
5. Metatesis
Kapag ang salitang-ugat na nagsisimula sa /l/ o /y/ ay
nilalagyan ng gitlaping –in-, ang /i/ at /n/ ay nagkakapalitan ng
posisyon.
Halimbawa: *-in- + lipad = linipad ----- nilipad
*-in- + yaya = yinaya ------ niyaya
May mga salitang nagkakaroon pa ng pagkakaltas ng ponema
bukod sa pagkakapalit ng posisyon ng dalawang ponema.
Halinbawa: *tanim + an = taniman----- tamnan

14. SLIDESMANIA.C
6. Paglilipat- diin
May mga salitang nagbabago ng diin kapag nilalapian. Maaaring malipat
ng isa o dalawang pantig ang diin patungong huling pantig o maaaring malipat
ng pantig patungong unahan ng salita.
Ahalimbawa: *ba’sa + hin = basa’hin
*Ka + sa’ma+han = kasamaha’n
*Laro’ + an = larua’n (lugar)

15. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
7. Reduplikasyon
Pag-uulit ng pantig ng salita. Ang pag-uulit na ito ay
maaaring magpahiwatig ng kilos na ginagawa o gagawin pa
lamang.
Halimbawa: Aalis matataas magtataho
Pupunta masasaya naglalakad

16. SLIDESMANIA.C
Maraming Salamat sa
Inyong Pakikinig!

17. SLIDESMANIA.C
Iba’t ibang paksa sa pagtatalumpati
Tungkol sa
Depression
Tungkol sa
Edukasyon
Tungkol sa
Pamilya
Tungkol sa
Kahirapan
Tungkol sa
Droga
Tungkol sa
Kalikasan
Tungkol sa
Pangarap
Tungkol sa
Kaibigan
Tungkol sa
Wika
Tungkol sa
Panahon ng
Pandemya

18. SLIDESMANIA.C
Mga dapat tandaan:
1.Magsuot ng kaaya-ayang kasuotan.
2.Ang video sa pagtatalumpati ay tatagal ng lima (5)
hanggang sampung (10) minuto.
3.Kailangang malinaw at wasto ang paraan ng pagbigkas sa
bawat salita.
4.Tumindig na may pagtitiwala sa sarili.
5.May aral na mapupulot ang nakikinig.

19. SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
TALUMPATI
Ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng
isang tao na pinababatid sa pamamagitan ng pagsasalita sa
entablado para sa mga pangkat ng mga tao. Layunin nitong
humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o
impormasyon at maglahad ng isang paniniwala o aral para sa
mga nakikinig.