ĐÁNH GIÁ THAY ĐỔI TIỀN PHÒNG SAU PHẪU THUẬT PHACO ĐẶT THẤU KÍNH NỘI NHÃN BẰNG OCT BÁN PHẦN TRƯỚC Phí tải 20.000đ Liên hệ quangthuboss@gmail.com

1. ĐÁNH GIÁ THAY ĐỔI TIỀN PHÒNG SAU
PHẪU THUẬT PHACO ĐẶT THẤU KÍNH
NỘI NHÃN BẰNG OCT BÁN PHẦN TRƯỚC
Luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ Nhãn khoa
Người hướng dẫn khoa học:
TS. Hoàng Trần Thanh

2. ĐẶT VẤN ĐỀ
• Tiền phòng: khoang rỗng, chứa thủy dịch.
• Thay đổi tiền phòng: thay đổi cấu trúc giải phẫu, kích thước
tiền phòng, góc tiền phòng dưới tác động của chấn thương,
phẫu thuật hay bệnh lý mắc phải tại mắt.
• PHACO: làm tăng độ sâu tiền phòng, mở rộng góc tiền
phòng.
• AS-OCT: khách quan, tiện lợi, có khả năng định lượng thay
đổi TP, kết quả có độ chính xác cao với hình ảnh chi tiết các
cấu trúc của tiền phòng và góc tiền phòng.

3. Mục tiêu
1. Định lượng sự thay đổi tiền phòng (độ
sâu, góc tiền phòng) sau phẫu thuật
PHACO đặt thấu kính nội nhãn bằng
OCT bán phần trước.
2. Nhận xét một số yếu tố liên quan đến sự
thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật
PHACO.

4. TỔNG QUAN
1. Giải phẫu tiền phòng và góc tiền phòng
 Giải phẫu tiền phòng

5.  Giải phẫu góc tiền phòng

6. 2. Sự thay đổi tiền phòng sau phẫu thuật PHACO
 Biểu hiện của sự thay đổi tiền phòng sau PT
• Sau PHACO: ACD tăng lên và ICA mở rộng.
• Martha Kim (2011): ACD từ 2,75 ± 0,43mm  4,14 ±
0,31 mm, ICA tăng sau 2 ngày.
• Bùi Thị Thu Hương (2011): ACD từ 2,59 ± 0.3 mm 
4,17 ± 0,32 mm, ICA từ 1,27 ± 0,8  3,25 ± 0,95 sau 3
tháng.
• Shin HC (2010): ACD tăng, IOP giảm (p<0,01)

7.  Cơ chế gây thay đổi tiền phòng, ảnh hưởng của sự
thay đổi TP đến NA sau PT
• TTT đục  tăng thể tích và bề dày  chật khoang trống
trong NC  ACD giảm, ICA hẹp
• PHACO lấy bỏ TTT đục, thay bằng TKNN làm tăng
ACD, giải quyết nghẽn đồng tử, mống mắt lùi ra sau 
mở góc.
• NA giảm sau PT

8. - ACD tăng giải phóng nghẽn đồng tử + mở rộng lối vào
vùng bè.
- Suy giảm tạm thời chức năng thể mi  giảm sản xuất thủy
dịch.
- Vòng bao trước xơ hóa tăng sức kéo của vùng bè
- Giải phóng prostaglandin nội sinh  tăng tính thấm màng bồ
đào
- Hoạt hóa interleukin 1α, nuclear factor kappa B
- Giảm chít hẹp góc nhờ chất nhầy PT
- Phục hồi chức năng bơm dẫn lưu thủy dịch.

9.  Một số yếu tố liên quan đến thay đổi TP sau
PT PHACO
• Tuổi
• Giới
• Chiều dài trục nhãn cầu
• Bề dày TTT
• Độ sâu TP trước mổ
• Các chỉ số góc trước mổ

10. 3. Các phương pháp đánh giá độ sâu tiền phòng và góc
tiền phòng thường dùng
 Van Herick
 Siêu âm A, B
 Soi góc bằng gương kính Goldman
 IOL Master
 Siêu âm sinh hiển vi – UBM
 Chụp cắt lớp cố kết quang học bán phần trước (AS-OCT)

11. Ưu điểm của AS-OCT:
• Độ phân giải cao.
• Nhanh hơn, dễ thực hiện hơn UBM.
• Định vị tổn thương chính xác hơn.
• Không tiếp xúc, bệnh nhân ở tư thế ngồi nên dễ chịu hơn
và có thể lặp lại nhiều lần mà không gây khó chịu, biến
chứng
Nhược điểm của AS-OCT: Khó quan sát thể mi và các cấu
trúc nằm sau mống mắt.

12. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu:
Tiêu chuẩn lựa chọn:
• BN đục TTT các hình thái.
• Có ít nhất 2 góc hẹp (góc có độ mở từ độ 2 trở xuống theo
phân độ Shaffer 1960)
• Được phẫu thuật PHACO qua đường rạch giác mạc trong,
đặt TKNN mềm.
• Không có biến chứng trong và sau phẫu thuật.

13. Tiêu chuẩn loại trừ :
• Chấn thương nhãn cầu gây biến đổi tiền phòng.
• Đã được chẩn đoán xác định glôcôm, đã PT glôcôm hoặc
đang dùng thuốc hạ NA.
• Bệnh lý tại GM (phù, trợt, loạn dưỡng, thoái hóa rìa..), bệnh
lý tại mống mắt (viêm màng bồ đào cũ có dính mống mắt, dị
tật mống mắt…), mộng thịt.
• BN không có điều kiện theo dõi, không đồng ý tham gia vào
nghiên cứu

14.  Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả theo chiều
dọc, tiến cứu
Cỡ mẫu nghiên cứu:
n tối thiểu là 38 mắt.
n thu thập được là 65 mắt/45 bệnh nhân
2
2
2
1
)(
)1(




 
p
pp
n Z

15. Phương tiện nghiên cứu
• Bảng thị lực Snellen.
• Máy sinh hiển vi khám bệnh + Nhãn áp kế Goldman.
• Gương kính Goldman 1 hoặc 3 mặt gương, kính Volt.
• Máy Visante-OCT (Carl Zeiss Meditec Inc., Dublin,
California, USA).
• Siêu âm A không tiếp xúc, siêu âm B, Javal kế
• Máy mổ PHACO và các phương tiện phục vụ PT.
• Các loại thuốc: dd Dicain 1%, Fluorescein, dd NaCl 0,9%,
gel Lacrynorm 0,2%.
• Phiếu nghiên cứu.

16. Qui trình nghiên cứu
Hỏi bệnh: họ tên, tuổi, giới, địa chỉ liên lạc
Khám mắt:
• Thử thị lực (bảng thị lực Snellen có chỉnh kính tối đa)
• Đo nhãn áp (nhãn áp kế Goldman)
• Khám trên sinh hiển vi, soi đáy mắt
• Đánh giá hình thái đục TTT
• Soi góc bằng gương kính Goldman
• Chụp OCT bán phần trước

17. Cách tiến hành chụp OCT bán phần trước
• Chuẩn bị BN
• Chụp TP và góc TP ở chế độ All Scans – Enhanced
anterior segment single, ghi hình ảnh vị trí 00 và 1800
• Tiêu chuẩn ảnh: rõ nét, cân đối, đủ các cấu trúc (giác
mạc, mống mắt , đồng tử và mặt trước TTT hoặc
TKNN)
• Góc tiền phòng phải lấy được mốc là cựa củng mạc

18. Độ sâu TP trung tâm (mm)
Các chỉ số góc tiền phòng tại 00 và 1800
- AOD500/750 (Angle open distance at 500/750 µm):
khoảng mở góc tiền phòng tại điểm cách cựa củng mạc
500/750 µm
- TISA500/750 (Trabecular-iris space at 500/750 µm):
diện tích khoảng bè mống mắt tại điểm cách cựa củng
mạc 500/750 µm

19. • Trước PT: đo Javal, siêu âm A, B, tính CS IOL.
• PT: theo qui trình chuẩn PHACO đặt TKNN mềm
qua đường rạch giác mạc trong, PTV có kinh
nghiệm.
• Sau PT: tái khám sau 1 tuần, 1 tháng: đo thị lực,
nhãn áp, khám bán phần trước và chụp AS-OCT (đo
độ sâu tiền phòng, các chỉ số góc tiền phòng) như
trước PT.

20. Các chỉ số nghiên cứu
Đặc điểm bệnh nhân:
• Tuổi, giới
• Thị lực trước PT, sau PT 1 tuần, 1 tháng
WHO 2002: Thị lực < 20/200
Từ 20/200 - ≤ 20/120
Từ 20/100 - ≤ 20/50
Thị lực > 20/50
• Nhãn áp trước PT, sau PT 1 tuần, 1 tháng.
• Mức độ đục TTT (5 mức độ): Burrato L (1998)
• Bề dày thể thủy tinh, chiều dài trục nhãn cầu.

21. • Số góc phần tư có góc hẹp (góc mở độ 2 trở xuống theo
phân độ Shaffer , 1960)
Phân độ Độ mở góc Góc (độ) Cấu trúc góc nhìn được Khả năng
đóng góc
Độ 0 Đóng 0 Không thấy cấu trúc góc Đóng
Độ 1 Rất hẹp < 10 Chỉ thấy vòng Schwalbe Rất có thể đóng
Độ 2 Hẹp 10 -20 Thấy chi tiết góc đến dải
bè, không thấy cựa củng
mạc và dải thể mi
Có thể đóng
góc
Độ 3 Mở 20 – 35 Thấy chi tiết góc đến cựa
củng mạc, không thấy dải
thể mi
Không có
Độ 4 Mở rộng 35 – 45 Thấy toàn bộ chi tiết góc
đến dải thể mi
Không có

22. Thay đổi tiền phòng sau PT
• ACD trước mổ, sau mổ 1 tuần , 1 tháng, chênh lệch trước
và sau mổ.
• Các chỉ số đo góc tiền phòng trên OCT AOD500,
AOD750, TISA500, TISA750 trước mổ, sau mổ 1 tuần, 1
tháng, chênh lệch trước và sau mổ.
Mối liên quan của thay đổi tiền phòng với một số yếu tố:
Tuổi, giới, mức độ đục TTT, chiều dài trục NC, bề dàyTTT,
thay đổi NA sau mổ, ACD và các chỉ số góc trước mổ

23. Thu thập số liệu: Số liệu được ghi vào phiếu NC
Xử lý số liệu: Phần mềm SPSS 16.0
Địa điểm: Khoa KB-ĐTTYC, khoa CĐHA –
BVMTW.
Thời gian nghiên cứu: 3/2013 - 9/2013

24. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
1. Đặc điểm bệnh nhân
Doley J et al. (2010): 69,2 ± 10,9
Huang G et al. (2011): 77,22 ± 9,22
Biểu đồ 1. Phân bố bệnh nhân theo tuổi

25. Biểu đồ 2. Phân bố bệnh nhân theo giới
Mansouri K et al (2010): nam (37%), nữ (63%)
Doley J et al (2010): nam (38,2%), nữ (61,8%)

26. Bảng 1. Tình trạng nhãn áp
Nhãn áp (mmHg) p
Trước mổ 16,34 ± 1,395
Sau mổ 1 tuần 13,89 ± 1,404
Sau mổ 1 tháng 13,68 ± 1,336
Chênh lệch nhãn áp sau mổ
1 tuần 2,446 ± 0,791 < 0,001
1 tháng 2,662 ± 0,756 < 0,001
Chênh lệch nhãn áp sau mổ
1 tuần và 1 tháng
0,215 ± 0,875 0,051
Trần Thế Hưng, Vũ Thị Thái (2006)
Dooley J et al. (2010)
Huang G et al. (2011)

27. Biểu đồ 3. Phân bố bệnh nhân theo bề dày thể thủy tinh
Altan et al. (2004): 4,2 ± 0,7
Memarzadeh (2007): 4,6 ± 0,5

28. Bảng 2. Thay đổi độ sâu tiền phòng sau mổ
ACD (mm) p
Trước mổ 1,96 ± 0,36
Sau mổ 1 tuần 3,59 ± 0,385
Sau mổ 1 tháng 3,65 ± 0,363
Chênh lệch ACD sau mổ
1 tuần 1,63 ± 0,21 < 0,001
1 tháng 1,69 ± 0,277 < 0,001
Chênh lệch ACD sau mổ
1 tuần và 1 tháng
0,069 ± 0,185 0,004
Hayashi et al. (2000)
Huang G et al. (2011)
Martha Kim et al. (2012)
2.Định lượng sự thay đổi tiền phòng sau PT PHACO

29. Bảng 3. Thay đổi khoảng mở góc AOD500, AOD750 sau mổ
Khoảng mở góc AOD500
(mm)
AOD750
(mm)
Trước mổ 0,190 ± 0,036 0,283 ± 0,036
Sau mổ 1 tuần 0,377 ± 0,041 0,578 ± 0,030
Sau mổ 1 tháng 0,385 ± 0,035 0,584 ± 0,031
Chênh lệch sau mổ
1 tuần 0,186 ± 0,026
(p < 0,001)
0,295 ± 0,026
(p < 0,001)
1 tháng 0,190 ± 0,026
(p < 0,001)
0,300 ± 0,032
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và
1 tháng
0,008 ± 0,020
(p = 0,003)
0,006 ± 0,028
(p = 0,091)
Huang G et al. (2011)
Martha Kim et al. (2012)

30. Bảng 4. Thay đổi diện tích khoảng bè mống mắt sau mổ
Diện tích khoảng bè mống
mắt
TISA500
(mm2)
TISA750
(mm2)
Trước mổ 0,090 ± 0,026 0,150 ± 0,026
Sau mổ 1 tuần 0,185 ± 0,022 0,351 ± 0,035
Sau mổ 1 tháng 0,190 ± 0,022 0,356 ± 0,021
Chênh lệch sau mổ
1 tuần 0,096 ± 0,017
(p < 0,001)
0,200 ± 0,021
(p < 0,001)
1 tháng 0,100 ± 0,020
(p < 0,001)
0,206 ± 0,026
(p < 0,001)
Chênh lệch sau mổ 1 tuần và
1 tháng
0,005 ± 0,012
(p = 0,002)
0,005 ± 0,024
(p = 0,083)
Martha Kim et al. (2012)

31. Bảng 5. Thay đổi độ sâu tiền phòng liên quan với giới
Giới
Chênh lệch ACD
Nam Nữ p
Sau mổ 1 tuần
(mm)
1,65 ± 0,238 1,62 ± 0,209 0,619
Sau mổ 1 tháng
(mm)
1,67 ± 0,271 1,71 ± 0,282 0,609
3. Một số yếu tố liên quan đến thay đổi tiền phòng sau
PT PHACO
Martha Kim et al. (2012)

32. Bảng 6. Thay đổi độ sâu tiền phòng liên quan với mức độ đục
thể thủy tinh
Chênh lệch
ACD
Mức độ đục thể thủy tinh
Độ II Độ III Độ IV Độ V p
Sau mổ 1 tuần
(mm)
1,64 ±
0,231
1,60 ±
0,247
1,71 ±
0,146
1,61 ±
0,164
0,514
Sau mổ 1 tháng
(mm)
1,64 ±
0,374
1,68 ±
0,375
1,78 ±
0,141
1,67 ±
0,129
0,691

33. Bảng 7. Thay đổi độ sâu tiền phòng liên quan với tuổi và
chiều dài trục nhãn cầu
Yếu tố liên quan
Chênh lệch độ sâu tiền phòng
sau mổ
r p
Tuổi 0,038 0,762
Chiều dài trục nhãn cầu 0,198 0,115
Martha Kim et al. (2012)
Huang G et al. (2011)

34. Biểu đồ 4. Mối liên quan giữa thay đổi độ sâu tiền phòng
với bề dày thể thủy tinh
r = 0,417; p = 0,001; y = 0,303x + 0,306
Mermazadeh et al, (2007)

35. Biểu đồ 5. Mối liên quan giữa sự thay đổi độ sâu tiền
phòng và thay đổi nhãn áp sau mổ
r = - 0,664; p < 0,001; y = - 1,809x + 0,403
Huang G et al. (2011)

36. Biểu đồ 6. Mối liên quan giữa sự thay đổi độ sâu tiền
phòng và độ sâu tiền phòng trước mổ
r = - 0,388; p = 0,001; y = - 0,295x + 2,272
Martha Kim et al. (2012)
Altan C et al. (2004)
Huang G et al. (2011)

37. Bảng 8. Mối liên quan giữa thay đổi độ sâu tiền phòng
với các chỉ số góc trước mổ
Thay đổi độ sâu tiền phòng sau mổ
r p
Khoảng mở góc AOD500 - 0,376 0,002
Khoảng mở góc AOD750 - 0,345 0,005
Diện tích khoảng bè mống mắt
TISA500
- 0,394 0,001
Diện tích khoảng bè mống mắt
TISA750
- 0,355 0,004
Memarzadeh F et al. (2007)
Martha Kim et al. (2012)

38. Bảng 9. Thay đổi các chỉ số góc liên quan với giới
Giới
Các chỉ số góc
Nam
(mm)
Nữ
(mm)
p
Chênh lệch AOD500 sau mổ 0,190 ± 0,022 0,196 ± 0,028 0,440
Chênh lệch AOD750 sau mổ 0,303 ± 0,025 0,300 ± 0,035 0,727
Chênh lệch TISA500 sau mổ 0,100 ± 0,019 0,101 ± 0,202 0,869
Chênh lệch TISA750 sau mổ 0,213 ± 0,022 0,203 ± 0,027 0,166
Altan et al. (2004)
Huang G et al. (2011)

39. Bảng 10. Thay đổi các chỉ số góc liên quan với mức độ
đục thể thủy tinh
Chênh lệch các
chỉ số góc sau mổ
Mức độ đục thể thủy tinh
Độ II Độ III Độ IV Độ V p
AOD500
(mm)
0,178 ± 0,026 0,195 ± 0,031 0,195 ± 0,018 0,186 ± 0,018 0,805
AOD750
(mm)
0,301 ± 0,020 0,300 ± 0,034 0,311 ± 0,025 0,294 ± 0,042 0,647
TISA500
(mm)
0,104 ± 0,011 0,096 ± 0,023 0,109 ± 0,012 0,102 ± 0,015 0,226
TISA750
(mm)
0,201 ± 0,020 0,205 ± 0,029 0,210 ± 0,025 0,210 ± 0,019 0,816

40. Bảng 11. Thay đổi các chỉ số góc liên quan với tuổi và
chiều dài trục nhãn cầu
Tuổi Chiều dài trục nhãn cầu
r p r p
AOD500 - 0,094 0,458 - 0,117 0,352
AOD750 - 0,133 0,292 - 0,281 0,023
TISA500 0,050 0,695 - 0,370 0,002
TISA750 - 0,170 0,175 0,007 0,955
Altan et al. (2004)
Huang G et al. (2011)

41. Bảng 12. Thay đổi các chỉ số góc sau mổ với bề dày thể
thủy tinh và thay đổi của nhãn áp sau mổ
Bề dày thể thủy tinh Thay đổi nhãn áp sau mổ
r p r p
AOD500 0,405 0,001 - 0,491 0,001
AOD750 0,488 0,001 - 0,400 0,001
TISA500 0,561 < 0,001 - 0,625 < 0,001
TISA750 0,019 0,881 - 0,345 0,005
Huang G et al. (2011)

42. Bảng 13. Mối liên quan giữa thay đổi các chỉ số góc sau
mổ với độ sâu tiền phòng trước mổ
Độ sâu tiền phòng trước mổ
r p
AOD500 - 0,396 0,001
AOD750 - 0,488 0,001
TISA500 - 0,555 < 0,001
TISA750 0,056 0,656
Altan et al. (2004)

43. Bảng 14. Mối liên quan giữa thay đổi các chỉ số góc sau
mổ với chỉ số góc trước mổ
Thay đổi các chỉ số
góc sau mổ
Các chỉ số góc trước mổ r (p)
AOD500 AOD750 TISA500 TISA750
AOD500 - 0,388
(0,001)
- 0,264
(0,033)
- 0,383
(0,002)
- 0,254
(0,041)
AOD750 - 0,506
(< 0,001)
- 0,588
(< 0,001)
- 0,447
(< 0,001)
- 0,512
(< 0,001)
TISA500 - 0,526
(< 0,001)
- 0,413
(0,001)
- 0,680
(< 0,001)
- 0,544
(< 0,001)
TISA750 0,040
(0,752)
- 0,202
(0,873)
- 0,002
(0,989)
- 0,248
(0,047)
Martha Kim et al. (2011); Altan C et al. (2004); Huang G et al. (2011)

44. KẾT LUẬN
1. OCT bán phần trước có thể định lượng được sự thay đổi tiền
phòng sau phẫu thuật PHACO đặt TKNN
 ACD TM từ 1,96 ± 0,365 mm tăng lên 3,59 ± 0,385 mm SM 1
tuần và 3,65 ± 0,363 mm SM 1 tháng (tăng khoảng 86%).
 AOD500 TM từ 0,190 ± 0,036 mm tăng lên gấp đôi SM 1
tháng 0,385 ± 0,035 mm.
 AOD750 TM từ 0,283 ± 0,036 mm cũng tăng lên gấp đôi SM 1
tháng 0,588 ± 0,027 mm.
 TISA500 TM từ 0,090 ± 0,026 mm2 đã tăng lên gấp đôi SM 1
tháng 0,190 ± 0,022 mm2.
 TISA750 TM từ 0,150 ± 0,026 mm2 đã tăng lên hơn 2 lần SM 1
tháng 0,356 ± 0,021 mm2

45. 2. Mối liên quan giữa sự thay đổi tiền phòng (ACD và
các chỉ số góc) sau phẫu thuật PHACO với một số
yếu tố
 Thay đổi TP không liên quan đến tuổi, giới, mức độ đục
TTT và chiều dài trục nhãn cầu.
 Thay đổi TP liên quan chặt chẽ thuận chiều với bề dày
TTT đục.
 Thay đổi TP liên quan chặt chẽ nghịch chiều với thay đổi
nhãn áp sau mổ, ACD trước mổ và các chỉ số góc trước
mổ.